Zakazenia i zachorowania etiologii HCV

Pilotazowy Program Profilaktyki Zakazen HCV
Zakazenia i zachorowania
etiologii HCV
- epidemiologia i profilaktyka
Rozpowszechnienie zakazen HCV
Swiatowa Organizacja Zdrowia szacuje, ze zakazeni
HCV stanowia 3% populacji swiatowej i okolo 1,5%
ludnosci Polski
wedlug Polskiej Grupy Ekspertów szacunkowa liczba
zakazonych HCV wynosi okolo 730 tysiecy
Rozpowszechnienie
zakazen HCV na swiecie
Rozpowszechnienie
zakazen HCV w Polsce
oficjalna rejestracje zachorowan na wzw C rozpoczeto
w Polsce w 1997 roku, notujac rocznie od okolo 800 do
3 tysiecy zgloszen, przy czym polowa z nich
pochodzila ze stacjach krwiodawstwa
nieprecyzyjna ocena epidemiologiczna wskutek
bezobjawowosci i braku czynnego przesiewu
brak danych oraz oceny epidemiologicznej w zakresie
powiklan zakazen HCV, to jest marskosci i raka
watrobowokomórkowego
Wzw C – swiatowy problem zdrowotny
170-200 mln ludzi zakazonych
Raport WHO 2000
3% populacji na swiecie
szacuje sie, ze smiertelnosc z powodu HCV moze sie
potroic w ciagu nastepnych 10-20 lat
Europa
liczba zakazonych HCV – 7,3-8,8 mln
zapadalnosc
> 1,2% kraje poludniowo-wschodnie
< 0,1% pólnocne
zgony - 86 tysiecy osób rocznie
glówna przyczyna przeszczepien watroby
Uwe Siebert, Nicolai M uhlberger, Stefan Zeuzem 2008
Czestosc zakazen HCV
WHO
Polska
Polska 1,5% ?
swiat 3%
Polska 4% ?
14.435 badanych ochotników
1.000 hospitalizowanych dzieci
Hoffmann, prac a dok torska 1995, Byd goszcz
320 chorych na cukrzyce
Muszynska, prac a d oktorska 1999, Bydg oszcz
Polska 1,9% ?
Bielawski i wsp. Arch.Med.Res. 2000, 31: 537
70% IVDU (do 90% HIV+); 30-60% hemodializowani (15%)
Liczba wykonanych badan anty-HCV
26 057
Liczba anty-HCV (+)
496
1,9 %
Ryzyko dodatniego anty-HCV – cala populacja
u mezczyzn – 2-krotnie wieksze
u mieszkajacych w miastach – 2-krotnie wieksze
> 3 pobytów w szpitalach - o polowe wieksze
przetoczenia krwi przed 1992 – 3-krotnie wieksze
dozylnie przyjmujacy narkotyki – 7-krotnie wieksze
Jak przenosi sie HCV ?
droga:
- parenteralna
- horyzontalna
- wertykalna
Medyczne przyczyny zakazenia HCV
wklucia oraz inne inwazyjne zabiegi medyczne
wykonywane niesterylnym sprzetem lub brudnymi
rekami/rekawiczkami:
- brak wiedzy,
- brak lub nieprzestrzeganie
procedur postepowania
aseptycznego
i antyseptycznego
Pozamedyczne czynniki ryzyka
zakazenia HCV
dozylna i donosowa narkomania (wspólne
igly/aplikatory)
tatuowanie/kolczykowanie wykonywane niesterylnym
sprzetem
zabiegi upiekszajace (fryzjer, kosmetyczka), przy
których doszlo do naruszenia ciaglosci skóry czy
sluzówek
akupunktura wykonywana niesterylnym sprzetem
Zakazenia wertykalne HCV
3-5% - srednia czestosc zakazen wertykalnych HCV,
w tym: 1-3% - matki HCV RNA (-), 4-6% - matki
replikujace HCV
15-20% - jesli matka HCV(+) jest dodatkowo obciazona,
tj.: z koinfekcja HIV/HCV, wysoko replikujaca,
przyjmujaca leki odurzajace droga dozylna,
z aktywnoscia AlAT > 110 IU/m, poddana ryzykownym
zabiegom polozniczym lub traci > 500 ml krwi
ciecie cesarskie zmniejsza ryzyko transmisji
u ciezarnych z wysoka wiremia
karmienie naturalne jest bezpieczne
Zakazenia zawodowe HCV
grupy zawodowego ryzyka:
ü personel medyczny
ü strazacy (ratownicy)
ü policjanci
ü funkcjonariusze sluzby wieziennej
aktualnie najczesciej wystepujaca choroba zawodowa
personelu medycznego
niewielki odsetek eksponowanych na krew poddaje sie
testowaniu w kierunku infekcji HCV
„ Procedury krwiodawstwa”
Przegladowe badania wirusologiczne wykonywane sa przed kazdym
oddaniem krwi u kazdego dawcy przy pomocy technik serologicznych
(anty-HCV, anty-HIV i HBsAg) i molekularnych (NAT – HCV-RNA, HIVRNA i HBV-DNA). Badania NAT wykonywane sa od roku 2000, obecnie
w 12 Pracowniach Biologii Molekularnej w Regionalnych Centrach
Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa.
Czestosc wykrywania HCV-RNA i HBV-DNA u dawców bez markerów
serologicznych jest w Polsce wyzsza, a czestosc wykrywania HIV-RNA
zblizona do obserwowanej w innych krajach Europy.
W latach 2000-2008 u dawców bez markerów serologicznych wykryto:
HCV-RNA u 74/ 5.94 mln donacji, HBV-DNA u 67/2.92 mln donacji,
HIV-RNA u 2/3.04 mln donacji.
Medyczne czynniki ryzyka zakazenia HCV
wielokrotne stosowanie sprzetu
jednorazowego uzytku, m.in. do:
- dzielenia multidawek preparatów
podawanych pozajelitowo,
- aplikacji leków.
Medyczne czynniki ryzyka zakazenia HCV
poslugiwanie sie sprzetem skazonym materialem
biologicznym zawierajacym HCV:
- nieskuteczna sterylizacja
lub/i dezynfekcja,
- wtórne skazenie narzedzi
w wyniku nieprzestrzegania
procedur zabiegów
Medyczne czynniki ryzyka zakazenia HCV
Bledy w dezynfekcji:
wybór niewlasciwego preparatu
zbyt niskie stezenie roztworu
skrócenie czasu dezynfekcji
zle wstepne umycie narzedzi
uzycie niejalowej wody do splukania preparatu
wtórne skazenie zdezynfekowanego narzedzia przy
transporcie/przechowywaniu/podczas zabiegu
Medyczne czynniki ryzyka zakazenia HCV
Bledy w sterylizacji:
rezygnacja z wyjalawiania
uzywanie niesprawnej aparatury
brak monitorowania i kontroli skutecznosci procesu
niedokladne mycie wstepne
brak wstepnej dezynfekcji
zbyt duza liczba narzedzi w opakowaniu zbiorczym
Medyczne czynniki ryzyka zakazenia HCV
Uzywanie wyrobów medycznych niezgodnie z ich
przeznaczeniem czy instrukcja ich dekontaminacji,
np. ponowne uzywanie sprzetu medycznego
przeznaczonego przez producenta wylacznie
do jednorazowego uzytku
Strategia zwalczania epidemii zakazen HCV
zapobieganie nowym zakazeniom
wczesne wykrywanie zakazonych i skuteczne leczenie
chorych
prowadzenie wlasciwego nadzoru epidemiologicznego
Zapobieganie nowym zakazeniom HCV
(profilaktyka pierwotna)
poprawa bezpieczenstwa zabiegów przebiegajacych z
naruszeniem ciaglosci tkanek
zapobieganie i zwalczanie narkomanii
unikanie zagrozen zwiazanych z niemedycznym
uszkodzeniem skóry (zabiegi kosmetycznoupiekszajace)
unikanie niebezpiecznych zachowan seksualnych
Zapobieganie nowym zakazeniom HCV
(profilaktyka pierwotna)
minimalizacja zawodowego narazenia na krew poprzez:
- wybór procedur obciazonych niskim ryzykiem zakluc
i skaleczen (np. zabiegi z uzyciem technik
endoskopowych, uzywanie nozy termicznych,
staplerów, itp.)
- stosowanie srodków ochrony osobistej (okulary
ochronne)
- poslugiwanie sie „ bezpiecznym sprzetem” (systemy
zamknietego poboru krwi, igly retrakcyjne, itp.)
Wczesne wykrywanie/skuteczne leczenie
osób zakazonych HCV (profilaktyka wtórna)
Efekty wczesnego wykrywania i skutecznego
leczenia osób zakazonych HCV
Konsekwencje braku systemowych dzialan
wobec epidemii zakazen HCV