zasady postępowania w przypadku zranień i krwotoków - e
advertisement
RODZAJE RAN, ZASADY OPATRYWANIA RAN Rana jest to przerwanie ciągłości tkanki skórnej lub błon śluzowych, np. jamy ustnej. Rozległość i głębokość ran zależy od rodzaju urazu, jego siły i miejsca, na które działał. Rany powstają na skutek działania: -czynników mechanicznych, które powodują rany cięte, rąbane, kłute, tłuczone, postrzałowe. -czynników termicznych, które wywołują oparzenia i odmrożenia, -czynników chemicznych, które wywołują oparzenia chemiczne, martwicę lub rozpuszczenie tkanek, -czynników elektrycznych, które wywołują oparzenia i RODZAJE RAN Otarcie naskórka Rana cięta Rana płatowa Rana kłuta Rana tłuczona Rana miażdżona Rana rąbana Rana szarpana Rana kąsana Rana postrzałowa Podział ran w zależności od zagrożenia zakażeniem: 1.Rany czyste - 2% 2.Rany czyste skażone - 3-4% 3.Rany skażone - 10-15% 4.Rany brudne - 25-40% Otarcie naskórka - powstaje najczęściej wskutek działania na skórę twardego, tępego narzędzia, upadku lub uderzenia o twarde chropowate podłoże; uszkodzeniu ulega tylko powierzchowna warstwa skóry. Rana cięta - powstaje w następstwie działania ostrego narzędzia (nóż, szkło). Brzegi rany są gładkie i równe, ranie towarzyszy zwykle obfite krwawienie, a wypływająca krew usuwa zanieczyszczenia, co zmniejsza ryzyko zakażenia. Rana kłuta - powstaje w wyniku zranienia ostrym długim przedmiotem (gwóźdź, sztylet): krwawienie zewnętrzne jest zwykle niewielkie, głębokie rany mogą spowodować rozległe uszkodzenia wewnętrzne z wystąpieniem krwotoku wewnętrznego; szczególnie niebezpieczne są rany kłute klatki piersiowej oraz brzucha ze względu na możliwość uszkodzenia płuc, serca. jelit oraz dużych naczyń krwionośnych. Rana tłuczona - powstaje w wyniku uderzenia tępym narzędziem (kamień, młotek); brzegi rany są zgniecione i nierówne, krwawienie zewnętrzne jest skąpe, ponieważ naczynia krwionośne także ulegają zgnieceniu, co zwiększa ryzyko zakażenia. Rana szarpana - powstaje przy gwałtownym wyszarpnięciu wbitego zakrzywionego przedmiotu np. haka. Brzegi rany są nierówne, poszarpane, w dnie rany widoczna jest poszarpana tkanka mięśniowa i tłuszczowa, często występuje ubytek skóry i głębszych tkanek. Rana kąsana - jest to rana zadana zębami ludzi lub zwierząt, wiąże się z tym duże niebezpieczeństwo zakażenia ze względu na bogatą florę bakteryjną jamy ustnej; szczególnie niebezpieczne są wirusy wścieklizny, które wraz ze śliną zwierząt mogą wniknąć przez najdrobniejsze otarcie naskórka, nawet wtedy, gdy ukąszenie nastąpiło przez ubranie. Rana postrzałowa - może być spowodowana przez pociski z broni palnej albo przez odłamki wybuchającego pocisku. Pocisk lub odłamek może pozostać w tkankach (rana ślepa) lub przebić je na wylot (rana przestrzałowa): rana wlotowa pocisku jest mała i gładka, podczas gdy rana wylotowa jest większa, o postrzępionych brzegach. Wyróżnić można trzy rodzaje ran postrzałowych: styczna - powstała wskutek uszkodzenia zewnętrznej powierzchni ciała przez pocisk lub odłamek; wyglądem przypomina ranę szarpaną, ślepa - powstała wskutek działania pocisku lub odłamka, który naruszył skórę i tkanki wewnętrzne tworząc ranę wlotową i kanał a następnie utkwił wewnątrz ciała, przelotowa - powstała wskutek działania pocisku lub odłamka, który naruszył skórę i tkanki wewnętrzne tworząc ranę wlotową (mniejszą) i kanał a następnie opuścił ciało tworząc dodatkowo ranę wylotową (większą). Rana płatowa - rana powstająca wskutek cięcia (najczęściej) lub szarpania skóry, a czasami i głębiej położonych tkanek. Problemem chirurgicznym w przypadku ran płatowych jest unaczynienie (ukrwienie) oderwanego płata. Zazwyczaj płat taki po dokładnym oczyszczeniu i usunięciu ciał obcych z obrębu rany (szkło samochodowe, okruchy rdzy, ziemi, lakieru itp) przyszywa się bardzo luźno pozostawiając niekiedy dren ssący. Rana taka wymaga ścisłej obserwacji w okresie gojenia i ewentualnej interwencji w przypadku pojawienia się objawów niedokrwienia płata. W takich przypadkach odczekuje się aż do ostatecznej demarkacji (oddzielenia) obszarów martwiczych i uzupełnia się je przeszczepami skórnymi. Rana rąbana - rana ta powstaje w wyniku działania ciężkiego narzędzia o ostrej krawędzi (siekiera, tasak), godzącego z dużą siłą - prostopadle lub skośnie do krawędzi ciała. Ma charakter rany ciętej, ale jest od niej większa i głębsza. Powoduje rozległe uszkodzenia tkanek głębiej położonych. Algorytm postępowania: Zadbaj o własne bezpieczeństwo, załóż rękawiczki jednorazowe, Sprawdź stan poszkodowanego: Czy jest przytomny? Czy oddycha? Czy wykazuje oznaki życia? Jeżeli poszkodowany stoi, poproś aby usiadł bądź położył się, Algorytm postępowania: Oceń rozmiar obrażeń i ich umiejscowienie, Na miejsce zranienia nałóż czysty najlepiej jałowy opatrunek z gazy. Nie stosuj waty, ligniny, ani chusteczek higienicznych, nie wyciągaj ciał obcych tkwiących w ranie, W przypadku dużego krwawienia unieś zranioną kończynę, Jeżeli opatrunek przesiąknie, należy nałożyć na niego kolejny, Algorytm postępowania c.d.: wezwij pomoc w przypadku: ran głowy, ran szyi, ran klatki piersiowej, ran brzucha i podbrzusza, ran postrzałowych, amputacji kończyny bądź innej części ciała, nie dających się zatrzymać krwawień, podejrzenia krwotoku wewnętrznego, gdy poszkodowany jest osłabiony, bądź pobudzony, a jego skóra jest blada, zimna i lepka, gdy poszkodowany jest nieprzytomny. Algorytm postępowania c.d.: Podczas oczekiwania na pomoc, wdróż postępowanie przeciwwstrząsowe: ułóż poszkodowanego na plecach z uniesionymi nogami, okryj rannego kocem, bądź innymi dostępnymi materiałami, zapewnij poszkodowanemu wsparcie psychiczne. W razie potrzeby postępuj zgodnie z zasadami pierwszej pomocy. Postępowanie: Zapewnić poszkodowanemu kwalifikowaną pomoc medyczną, Ułożyć w najdogodniejszej umożliwiającej oddychanie pozycji, Oziębiać przypuszczalną okolicę krwawienia, Prowadzić stałą obserwację chorego, Nie podawać nic do picia, ani jedzenia. Ciało obce w tkwiące ranie. Nie wyjmować ciała obcego, Wykonać opatrunek stabilizujący, by ciało obce nie przemieszczało się. Amputacja urazowa. Założyć opatrunek uciskowy na kikut. Odszukać amputowaną część kończyny, zaopatrzyć jałowym opatrunkiem i włożyć do foliowej torebki, którą umieszczamy w pojemniku z zimną wodą. Gdy krwotok jest masywny i nie ustaje pomimo założenia opatrunku uciskowego i uniesienia kończyny rozważyć założenie opaski zaciskającej. Amputacja urazowa. Opaskę zaciskającą można stosować tylko na kończynach w 1/3 ich górnego odcinka. Powinna ona mieć 8-10 cm szerokości. Należy zapisać czas założenia opaski zaciskającej. UWAGA! Opaskę zaciskającą może zdjąć tylko lekarz. Opaska zaciskająca o szerokości 8-10cm. Tylko w razie konieczności ! ASEPTYKA Jest to postępowanie mające na celu zapobieganie zakażeniu, tj. niedopuszczenie do zainfekowania rany, czyli otrzymanie tzw. bakteriologicznej jałowości. Aseptyka jest niezbędnym elementem prawidłowego postępowania chirurgicznego. Wszystko, co będzie stykać się z raną musi być jałowe, tzn. pozbawione bakterii, wirusów i grzybów. ANTYSEPTYKA Jest to stosowanie środków bakteriobójczych w miejscu ich wysiewu, we wrotach możliwego wtargnięcia zakażenia na powierzchni ciała – skóra, błony śluzowe, zranienia, lub też w polach chirurgicznie odsłoniętych lub otwartych. Celem antyseptyki jest zapobieganie kolonizacji lub zakażenia przez przywrócenie jałowości zakażonym przedmiotom lub ranom, w wyniku stosowania preparatów bakteriobójczych. Skóra rąk jest w normalnych warunkach zanieczyszczona drobnoustrojami, które znajdują się na jej powierzchni lub w głębszych warstwach, w szczelinach, mieszkach włosowych i zachyłkach gruczołów potowych. Drobnoustroje znajdujące się na powierzchni skóry nazywamy florą przejściową, natomiast bytujące w głębi skóry – florą osiadłą.
