I. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA WYBRANYCH CHORÓB

I.
SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA WYBRANYCH CHORÓB
ZAKAŹNYCH ( fragment Oceny sytuacji epidemiologicznej woj.
zachodniopomorskiego za 2011 rok)
1.1.
SYTUACJA
EPIDEMIOLOGICZNA
WYBRANYCH
CHORÓB
ZAKAŹNYCH
Ocena sytuacji epidemiologicznej woj. zachodniopomorskiego dokonywana jest w
oparciu o rzetelny nadzór epidemiologiczny prowadzony poprzez analizę i weryfikację
zgłoszonych zachorowań na choroby zakaźne, zakażenia i zatrucia. Rejestracja zgłoszonych
zachorowań na choroby zakaźne odbywała się w oparciu o aktualne definicje przypadków
chorób zakaźnych na potrzeby nadzoru epidemiologicznego. Należy zauważyć, że od wielu
lat pracownicy Państwowej Inspekcji Sanitarnej prowadzą działania edukacyjne wśród
lekarzy i innych pracowników ochrony zdrowia zmierzające do poprawy zgłaszalności chorób
zakaźnych podlegających obowiązkowej rejestracji, co skutkuje zwiększoną liczbą zgłoszeń,
a tym samym poprawia czułość nadzoru epidemiologicznego.
Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych w woj. zachodniopomorskim jest nadal
stabilna przede wszystkim w grupie chorób, dla których szczepienia ochronne są efektywnym
środkiem profilaktycznym np. wirusowe zapalenie wątroby typu B, gdzie wskaźnik
zapadalności jest od lat niższy niż w Polsce. Mimo wysokiego odsetka uodpornienia w
zakresie chorób objętych Programem Szczepień Ochronnych nastąpił wzrost zachorowań na
różyczkę i krztusiec. Utrzymujące zagrożenia jak chociażby grypa, czy nowopojawiające się
zakażenia epidemicznym enterokrwotocznym szczepem E.coli o serotypie O104:H4 oraz
wielolekooporne zakażenia szpitalne wymagają stałej gotowości i czujności nadzoru
epidemiologicznego oraz wprowadzania określonych działań przeciwepidemicznych. Nadal
pozostają problemem epidemiologicznym utrzymujące się choroby zakaźne i zakażenia tj.
ogniska zatruć pokarmowych, inwazyjna choroba meningokokowa czy choroby zawlekane z
innych stref klimatycznych. Stanowią one zagrożenie wymagające od pracowników
Państwowej Inspekcji Sanitarnej wdrażania dochodzenia epidemiologicznego celem ustalenia
źródła zakażenia, czy też ograniczenia transmisji zakażeń.
W 2011 r. zgłoszono 16984 chorób podlegających rejestracji w meldunkach
dwutygodniowych zachorowań na choroby zakaźne, zakażenia i zatrucia (MZ-56) tj. o 5324
więcej niż w 2010 r. Nie zgłoszono zatruć naturalnie toksycznymi substancjami spożytymi
jako pokarm. Spośród wszystkich zgłoszonych chorób 22,46% tj. 3815 osób hospitalizowano.
Na zwiększenie zgłaszalności chorób w 2011 r. w porównaniu do 2010 r. wpłynęła przede
wszystkim weryfikacja sprawozdań kwartalnych zgłoszonych do NFZ Oddziału
Zachodniopomorskiego zachorowań oraz kontynuowanie przez pracowników epidemiologii
PIS działań dot. poprawy zgłaszalności chorób przez lekarzy i aktywne wyszukiwanie
zachorowań. Należy zauważyć, że w 2011 r. odnotowano znaczny wzrost zachorowań w
grupie innych wirusowych zakażeń jelitowych nieokreślonych z 244 w 2010 r. do 964 w
2011r., a także wirusowych zakażeń pokarmowych u dzieci do lat 2 z 585 w 2010 r. do 975 w
2011 r. Ponadto znacznie wzrosła liczba wirusowych zakażeń jelitowych wywołanych przez
rotawirusy - z 897 w 2010 r. do 1541 w 2011 r., a także bakteryjnych zatruć pokarmowych o
etiologii gronkowcowej z 92 w 2010 r. do 148 w 2011 r. Utrzymuje się tendencja wzrostowa
w grupie tzw. „zakaźnych chorób wieku dziecięcego” tj. płonicy (szkarlatyny) - wzrost
zarejestrowanych przypadków z 639 w 2010 r. do 701 w 2011 r. (współczynnik zapadalności
41,4/100 tys.), różyczki z 178 przypadków w 2010 r. do 394 w 2011 r. (współczynnik
zapadalności 23,27/100 tys.) oraz ospy wietrznej z 6347 w 2010 r. do 7650 w 2011 r.
1
(współczynnik zapadalności 451,84/100 tys.). Nastąpił również wzrost zgłoszeń choroby
AIDS z 2 przypadków w 2010 r. do 27 w 2011 r. (po weryfikacji przez NIZP-PZH do woj.
zachodniopomorskiego przypisano 22 przypadki).
W 2011r zarejestrowano w woj. zachodniopomorskim ogółem 34 zgony z powodu
chorób zakaźnych ( wg raportów zgonów składanych w systemie miesięcznym) tj. ponad 2krotnie więcej niż w 2010r., kiedy to zgłoszono 19 zgonów.
Spośród wszystkich zgłoszonych zgonów najwięcej, bo 41,18% (14 przypadków)
spowodowanych było gruźlicą potwierdzoną i niepotwierdzoną bakteriologicznie. Kolejne
przyczyny zgonów z powodu chorób zakaźnych dotyczyły: posocznicy o określonym
czynniku etiologicznym i nieokreślonej (7 przypadków tj. 20,59%), grypy i jej powikłań (7
przypadków tj. 20,59%), w tym w zdecydowanej większości (6 zgonów) - grypy z zapaleniem
płuc wywołanej wirusem AH1N1v. Pojedyncze zgony związane były z chorobą CreutzfeldtaJakoba, kleszczowym zapaleniem mózgu oraz po 2 zgłoszenia z powodu AIDS i zapalenia
opon mózgowych o etiologii pneumokokowej.
Zbiorcze dane wybranych chorób zakaźnych w woj. zachodniopomorskim
podlegających zgłaszalności w latach 2009-2011 przedstawia tabela 1. Współczynniki
zapadalności obliczono wg liczebności ludności w GUS (stan na 31.12.2010 r.).
Tab.1. Wybrane dane epidemiologiczne dotyczące chorób zakaźnych w woj.
zachodniopomorskim w latach 2009-2011
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
459
3
1
202
133
45
1293
745
27,11 372
0,18
6
0,06
0
11,93 143
7.85 218
2,66
43
76.36 1818
44,00 897
21,97 330
0,35
9
1
8,45 121
12,88 302
2,54
52
107,38 3568
52,98 1541
Zapadalność
2011 r.
Liczba
zachorowań
Zapadalność
2010 r.
Liczba
zachorowań
Jednostka chorobowa
Salmonellozy – zatrucia pokarmowe
Salmonellozy – zakażenia pozajelitowe
Czerwonka bakteryjna (szigeloza)
Inne bakteryjne zakażenia jelitowe
Inne bakteryjne zatrucia pokarmowe
Lamblioza
Wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe
w tym nieżyt jelitowy wywołany przez rotawirusy
Biegunka i zapalenie żołądkowo-jelitowe o
prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu u dzieci do lat 2
Leptospiroza
Legioneloza
Listerioza
Krztusiec
Płonica (szkarlatyna)
Inwazyjna choroba meningokokowa
w tym neuroinfekcje
Borelioza z Lyme
Ostre porażenie wiotkie u dzieci od 0-14 lat
Encefalopatie gąbczaste (Ch.Creutzfeldta- Jacoba)
Styczność i narażenie na wściekliznę /potrzeba szczepień/
Wirusowe zapalenie mózgu
Wirusowe zapalenie opon mózgowych
Ospa wietrzna
Zapadalność
Lp.
1
2
3
4
5
6
Liczba
zachorowań
2009 r.
19,49
0,53
0,06
7,15
17,84
3,07
210,74
91,02
176 10,39* 208 388,65* 314 587,21*
3
0,18
3
0,18
2
0,12
0
2
0,12
0
1
0,06
3
0,18
5
0,30
96
5,67
12
0,71
45
2,66
355 20,97 639
37,74 701
41,40
16
0,94
8
0,47
10
0,59
8
0,47
7
0,41
6
0,35
239 14,11 255
15,06 242
14,29
3 1,02*
0
1
0,39*
0
0
2
0,12
373 22,03 341
20,14 343
20,26
9
0,53
12
0,71
10
0,59
25
1,48
52
3,07
60
3,54
4108 242,61 6347 374,88 7650 451,84
2
23 Odra
0
0
24 Różyczka
230 13,58 178
Wirusowe zapalenia wątroby (wg. definicji przypadku z
25 2009 i 2005 r.)
140
8,27 125
26 w tym WZW typu "A"
9
0,53
5
27 w tym WZW typu "B" ostre i przewlekłe
30
1,77
30
w tym WZW typu "C" (wg. definicji przypadku z 2009 i
28 2005 r.
100
5,91
88
29 Choroba wywołana przez HIV ( AIDS)
3
0,18
2
30 Bezobjawowy stan zakażenia wirusem HIV
43
2,54
41
31 Świnka
157
9,27 105
32 Zimnica (malaria)
3
0,18
10
33 Inwazyjna choroba pneumokokowa
7
0,41
7
34 Choroba wywołana przez Haemophilus influenzae typ B
0
0
35 Bakteryjne zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu
40
2,36
50
36 Zapalenie opon mózgowych inne i nie określone
3
0,18
4
Zatrucie naturalnie toksycznymi substancjami spożytymi
37 jako pokarmowe (grzyby)
0
9
*/ zapadalność obliczona na podstawie populacji dzieci 0-14 r. ż. na 100 tys. dzieci.
10,51
1
394
0,06
23,27
7,38
0,30
1,77
154
3
35
9,10
0,18
2,07
5,20
0,12
2,42
6,20
0,59
0,41
2,95
0,24
115
27
45
102
2
15
5
50
26
6,79
1,59
2,66
6,02
0,12
0,89
0,30
2,95
1,54
0,53
0
-
1.1.1. Zatrucia i zakażenia pokarmowe
W 2011 r. w woj. zachodniopomorskim zgłoszono 633 przypadki bakteryjnych
zatruć pokarmowych (współczynnik zapadalności 37,38 na 100 tys. mieszkańców), w tym, w
330 przypadkach zachorowań czynnikiem etiologicznym była Salmonella, w 1 przypadku
czerwonka bakteryjna, w 148 przypadkach zachorowań gronkowiec Staphylococcus aureus
oraz w 2 przypadkach jad kiełbasiany. Hospitalizowano 200 chorych. W porównaniu do
2010r. zaobserwowano wzrost liczby zachorowań na bakteryjne zatrucia pokarmowe, bowiem
w 2010 r. zarejestrowano 590 przypadków zatruć pokarmowych. w tym w 372 przypadkach
zachorowań czynnikiem etiologicznym była Salmonella, w 4 przypadkach jad kiełbasiany, a
w 92 przypadkach gronkowiec Staphylococcus aureus. Hospitalizowano 286 chorych. W
2011 r. zarejestrowano 12 przypadków zakażenia pozajelitowego / tj. o 3 przypadki więcej niż
w 2010r. / wywołane pałeczkami z grupy Salmonella, w tym 3 pod postacią posocznicy.
Zakażenia wystąpiły u 6 mężczyzn w wieku 40, 51, 52, 55, 64 i 73 lata oraz u 5 kobiet w
wieku 16, 33, 51, 72 i 80 lat i jednej 7-miesięcznej dziewczynki. Zakażenia wystąpiły jako
współistniejące:
 w ropniu okołoodbytniczym,
 w ostrym zapaleniu trzustki,
 po ekstrakcji zębów,
 w przewlekłej chorobie nerek,
 w ropnym zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych,
 po zabiegu wyłonienia jelita,
 po pobraniu żyły z kończyny dolnej,
 w przewlekłej białaczce limfocytowej.
Czynnikiem etiologicznym wywołującym postać pozajelitową zakażeń była w 8
przypadkach Salmonella enteritidis, w 1 Salmonella typhimurium, natomiast w 3 przypadkach
nie określono serotypu Salmonella.
W 2011 r. w woj. zachodniopomorskim zgłoszono 121 przypadków bakteryjnych
zakażeń jelitowych, (współczynnik zapadalności 7,14 na 100 tys. mieszkańców), tj. o 22
zachorowania mniej niż w 2010 r. Wśród wszystkich zachorowań 11 wywołanych było przez
Escherichię coli biegunkotwórczą i 14 przez Yersinię enterocolitica lub pseudotuberculosis.
3
Odnotowano pierwszy od wielu lat na terenie województwa zachodniopomorskiego
jeden przypadek zakażenia Campylobacter jejuni u 6-miesięcznego dziecka. Hospitalizowano
91 chorych, tj. o 34 chorych więcej niż w 2010r. W porównaniu do 2010 r. zaobserwowano
spadek zachorowań na bakteryjne zakażenia pokarmowe, bowiem w 2010 r. zarejestrowano
143 przypadki bakteryjnych zakażeń pokarmowych, w tym 19 przypadków zachorowań,
których czynnikiem etiologicznym była Escherichia coli biegunkotwórcza, a w 6 przypadkach
Yersinia enterocolitica lub pseudotuberculosis. Hospitalizowano 57 chorych.
W 2011 r. w woj. zachodniopomorskim zgłoszono 2 593 przypadki /tj. o 1 360
więcej niż w 2010 r./ wirusowych zakażeń jelitowych, (współczynnik zapadalności 153,15 na
100 tys. mieszkańców), w tym 1 541 wywołanych przez rotawirusy. Hospitalizowano 1 591
chorych. (rycina 1). W Polsce w 2011 r. natomiast zarejestrowano 30 735 zachorowań
wywołanych rotawirusami tj. o 9 833 więcej niż w roku 2010.
Ryc. 1. Liczba zachorowań na nieżyt żołądkowo-jelitowy wywołany przez rotawirusy z
uwzględnieniem liczby hospitalizacji w latach 2007-2011 w woj. zachodniopomorskim
Ponadto znacznie zwiększyła się liczba przypadków biegunek i zapaleń żołądkowojelitowych BNO, o prawdopodobnym pochodzeniu zakaźnym z 438 w 2010 r. do 1 783 w
2011 r., (współczynnik zapadalności 105,31 na 100 tys. mieszkańców).Hospitalizowano 144
chorych. Wybrane dane epidemiologiczne dotyczące chorób zakaźnych w Polsce woj.
zachodniopomorskim w 2011 r. zostały przedstawione w tabeli 2.
Tab. 2. Wybrane dane epidemiologiczne dotyczące chorób zakaźnych przenoszonych
drogą pokarmową w Polsce i woj. zachodniopomorskim w 2011 r.
Lp.
1.
2.
3.
Jednostka chorobowa
Salmoneloza – zatrucie
pokarmowe
Salmonellozaposocznica
Salmoneloza –
Polska
Województwo
zachodniopomorskie
Liczba
Zapadalność
zachorowań
Liczba
zachorowań
Zapadalność
8 676
22,71
330
19,49
76
0,20
3
0,17
87
0,23
9
0,53
4
4.
5.
6.
7.
8.
9.
zakażenia pozajelitowe
Czerwonka bakteryjna
E. coli biegunkotwórcza
Yersinia enterocolitica
lub pseudotuberculosis
Zatrucie jadem
kiełbasianym /botulizm/
Wirusowe zakażenia
jelitowe wywołane
przez rotawirusy
Biegunka i zapalenie
żołądkowo – jelitowe o
prawdopodobnie
zakaźnym pochodzeniu
u dzieci do lat 2
17
650
0,04
1,70
1
11
0,05
0,64
244
0,64
14
0,82
35
0,09
2
0,11
30 735
80,46
1 541
91,01
13 057
1570,99
314
/na 100 tys. dzieci
do lat 2/
587,21
Na terenie woj. zachodniopomorskiego w roku 2011 zgłoszono 15 przypadków
zachorowań na jersiniozę (współczynnik zapadalności 0,88 na 100 tys. mieszkańców) tj. o 9
więcej niż w roku 2010. Wśród zarejestrowanych przypadków 1 dotyczył jersiniozy
pozajelitowej, pozostałe przypadki to bakteryjne zakażenia jelitowe. Jersiniozę pozajelitową
stwierdzono u 18-letniej kobiety z objawami rumienia guzowatego. Pozostałe zachorowania
dotyczyły dzieci urodzonych w: 2002 r.- 1 dziecko, 2006 r.- 3 dzieci, 2007 r.- 2 dzieci oraz po
4 dzieci z roczników 2008 i 2009r. Hospitalizowanych było 6 dzieci. Pozostałe zachorowania
przebiegały (poza przypadkiem jersiniozy pozajelitowej) pod postacią jelitową z objawami:
wymiotów, biegunki, bólów brzucha i gorączki. Czynnikiem etiologicznym we wszystkich
przypadkach była Yersinia enterocolitica. W analizowanym roku sprawozdawczym w Polsce
zarejestrowano 244 przypadków zachorowań pod postacią bakteryjnego zakażenia jelitowego
(współczynnik zapadalności 0,64 na 100 tys. mieszkańców), tj. o 38 zachorowań więcej niż w
roku 2010, natomiast pod postacią jersiniozy pozajelitowej zarejestrowano 19 zachorowań
(współczynnik zapadalności 0,05 na 100 tys. mieszkańców ) tj. o 8 zachorowań mniej niż w
roku 2010.
Na terenie woj. zachodniopomorskiego w roku 2011 zgłoszono 2 przypadki
zachorowań na botulizm (współczynnik zapadalności 0,11 na 100 tys. mieszkańców) tj. o 2
mniej niż w roku 2010. Zachorowania dotyczyły 2 mężczyzn w wieku 31 i 51 lat:
Pacjenci byli hospitalizowani. Czynnikiem etiologicznym w jednym przypadku była
Clostridium botulinum typu B/E, natomiast w drugim przypadku w badanej surowicy nie
wykazano obecności toksyny botulinowej, a przypadek zachorowania zarejestrowano na
podstawie diagnozy lekarskiej. W analizowanym roku sprawozdawczym w Polsce
zarejestrowano 35 przypadków zachorowań (współczynnik zapadalności 0,09 na 100 tys.
mieszkańców), tj. o 3 zachorowania więcej niż w roku 2010.
Na terenie woj. zachodniopomorskiego w roku 2011 nie zarejestrowano przypadków
zatruć grzybami. W roku 2010 w woj. zachodniopomorskim zarejestrowano 9 przypadków
zatruć grzybami, w tym 1 ognisko rodzinne (2 osoby). W analizowanym roku
sprawozdawczym w Polsce zarejestrowano 32 przypadki zatruć (współczynnik zapadalności
0,08 na 100 tys. mieszkańców), tj. o 61 zachorowań mniej niż w roku 2010.
W woj. zachodniopomorskim pod nadzorem Państwowej Inspekcji Sanitarnej w 11
powiatach jest łącznie 24 nosicieli pałeczek schorzeń jelitowych S. typhi i paratyphi w tym:
16 nosicieli stałych Salmonella typhi, 6 nosicieli Salmonella paratyphi „B” oraz 2 nosicieli
Salmonella paratyphi „C”. Na nadzorowanym terenie nie ma zarejestrowanych nosicieli
Salmonella paratyphi „A” (tabela 3 ).
5
W 2011 r. na terenie woj. zachodniopomorskiego zarejestrowano 1 nosiciela
Salmonella paratyphi „B”. Jest to 18-letnia kobieta zamieszkała na terenie nadzorowanym
przez PSSE w Gryfinie. Nosicielstwo zostało wykryte przy okazji badań do książeczki
zdrowia dla celów sanitarno – epidemiologicznych. Z rejestru nosicieli Salmonella Typhi i
Salmonella paratyphi A, B, C został wykreślony 1 nosiciel Salmonella Typhi z powodu zgonu
oraz 2 nosicieli Salmonella paratyphi „B”, w tym 1 z powodu zgonu i 1 z powodu
wymeldowania i wyprowadzki z terenu woj. zachodniopomorskiego na teren woj.
wielkopolskiego.
Tab. 3. Liczba nosicieli Salmonella Typhi i paratyphi w roku 2011 wg grup wiekowych
na terenie woj. zachodniopomorskiego
Wyszczególnienie
razem
typhi
Salmonella
paratyphi
A
B
C
1
2
3
4
16
6
2
0-4 lat
-
Liczba nosicieli
grupa wiekowa
5-19
40-59
20-39 lat
lat
lat
2
3
1
1
2
60 lat i
więcej
11
4
-
1.1.1.1. Ogniska zachorowań na choroby przenoszone drogą pokarmową
W roku 2011 na terenie woj. zachodniopomorskiego wystąpiło 39 ognisk
zbiorowych zachorowań na choroby przenoszone drogą pokarmową tj. o 1 ognisko więcej niż
w roku 2010. Na zachorowanie ogółem narażone było 2595 osób (o 1777 mniej niż w 2010r.),
zachorowały 624 osoby (o 22 więcej niż w 2010 r.), w tym 302 dzieci do 14 r. ż. (o 156
więcej niż w 2010 r.). Hospitalizowano 67 osób, w tym 50 dzieci do 14 r. ż. Zgonów nie
odnotowano.
Ogniska zachorowań na choroby przenoszone drogą pokarmową wystąpiły w:
 4 ośrodkach uzdrowiskowych,
 2 ośrodkach wypoczynkowych,
 2 obozach sportowych,
 2 domach wczasów dziecięcych,
 2 przedszkolach,
 1 kolonii letniej,
 1 hotelu,
 1 restauracji,
 1 oddziale szpitalnym,
 1 firmie przetwórstwa mięsnego,
 1 sali weselnej,
 21 mieszkaniach prywatnych (o 2 więcej niż w 2010 r.).
Czynnikami etiologicznymi w ogniskach były:
 Staphylococcus aureus – w 2 przypadkach,
 Rotawirusy - w 9 przypadkach,
 E. coli enteropatogenne - w 2 przypadkach,
 Salmonella enteritidis + rotawirusy - w 2 przypadkach,
 Salmonella enteritidis - w 7 przypadkach,
 Salmonella typhimurium - w 1 przypadku,
6



Escherichia coli + Staphylococcus aureus - w 1 przypadku,
Salmonella Typhimurium + Salmonella Derby – w 1 przypadku,
Nie wyizolowano czynnika etiologicznego – w 14 przypadkach.
Z analizy nośników zakażenia w 39 zgłoszonych ogniskach zachorowań na choroby
przenoszone drogą pokarmową wynika, że większość zachorowań spowodowanych było
spożyciem potraw z dodatkiem jaj (pasta jajeczna, jajecznica, potrawy w panierce), drobiu,
mięsa, ryb lub warzyw, a także złym stanem sanitarnym kuchni lub stołówek.
Analiza występowania ognisk chorób przenoszonych drogą pokarmową w latach
2007 – 2011 wykazała tendencję spadkową w latach 2008 – 2009, w których zarejestrowano
po kilkanaście ognisk, natomiast znaczny wzrost występowania ognisk w 2010 roku, który
utrzymał się w 2011 r. (tabela 4). .
Tab. 4. Zestawienie liczby ognisk zbiorowych zachorowań na choroby przenoszone
drogą pokarmową oraz liczby narażonych i chorych, w tym dzieci do 14 roku życia w
latach 2004-2011 na terenie woj. zachodniopomorskiego.
liczba chorych
rok
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
liczba ognisk
21
30
30
27
13
17
38
39
liczba
narażonych
ogółem
2834
2539
2638
2397
1085
1825
4372
2595
566
622
488
730
174
400
602
624
w tym dzieci do
14 r.ż.
112
233
243
184
84
146
146
302
1.1.2. Wirusowe zapalenia wątroby
Wirusowe zapalenia wątroby zostały uznane przez WHO za jeden z wiodących
problemów epidemiologicznych w zakresie chorób zakaźnych oraz zdrowia publicznego na
świecie. Do tej pory wykryto szereg wirusów odpowiedzialnych za powstawanie wirusowego
zapalenia wątroby (hepatitis virusalis) - A (HAV), B (HBV), C (HCV), D (HDV), E (HEV),
G (HGV).
W Polsce najczęściej zachorowania wywołują wirusy A, B, C, rzadziej dochodzi do
skojarzonego zapalenia wątroby zarówno wirusem B i C. W 2011 roku w Polsce
zarejestrowano 6025 (współczynnik zapadalności 15,77 na 100 tys. mieszkańców)
zachorowań na wirusowe zapalenia wątroby, podczas gdy w roku 2010 zgłoszono 6009
zachorowania (współczynnik zapadalności 15,75 na 100 tys. mieszkańców).
Również w woj. zachodniopomorskim liczba zgłoszonych zachorowań na wirusowe
zapalenie wątroby utrzymywała się na poziomie porównywalnym do 2010 roku tj. 119
zachorowań w roku 2011 (współczynnik zapadalności 7,03 na 100 tys. mieszkańców) do 125
w roku 2010 (współczynnik zapadalności 7,38 na 100 tys. mieszkańców).
Ogólne zestawienie zachorowań na wirusowe zapalenia wątroby w Polsce i woj.
zachodniopomorskim w latach 2007-2011 przedstawia tabela 5.
Zauważalny wzrost zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby w latach 2009-2011
związany jest przede wszystkim ze zmianą definicji zapalenia wątroby typu C na potrzeby
nadzoru epidemiologicznego oraz wprowadzeniem drugiej definicji, która szerzej definiuje
7
zagadnienie wzw C niż w latach ubiegłych. W chwili obecnej definicję wirusowego zapalenia
wątroby typu C (wg definicji z 2009r.) spełniają także osoby będące nosicielami wirusowego
zapalenia wątroby, którzy w latach ubiegłych byli zgłaszani osobno. Ponadto istnieje
możliwość zgłoszenia jednego zachorowania zarówno według definicji z 2005r. jak i 2009r.
Tab.5. Liczba zachorowań i współczynniki zapadalności na wirusowe zapalenia wątroby
ogółem w Polsce i woj. zachodniopomorskim w latach 2007-2011
Polska
2010
zapadalność
na 100 tys.
liczba
Zachorowań
2011
zapadalność
na 100 tys.
liczba
zachorowań
zapadalność
na 100 tys.
liczba
zachorowań
2009
zapadalność
na 100 tys.
2008
liczba
zachorowań
zapadalność
na 100 tys.
liczba
zachorowań
2007
4361 11,44 3987 10,46 6075* 15,92 6009* 15,75 6025* 15,77
województwo
110
zachodniopomorskie
6,50
84
4,96
140*
8,27
125*
7,38
119*
7,03
* - suma zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby z uwzględnieniem obu definicji zapalenia wątroby
typu C
W tabeli 5a przedstawiono zachorowania na wirusowe zapalenie wątroby typu C z
uwzględnieniem obu definicji zachorowania.
Tab.5a. Liczba zachorowań i współczynniki zapadalności na wirusowe zapalenia
wątroby C ogółem w Polsce i woj. zachodniopomorskim w latach 2009 - 2011 w oparciu
o istniejące definicje zachorowania będących podstawą do zagłoszenia przypadku.
Polska
województwo
zachodniopomorskie
zapadalność
na 100 tys.
2011r. w
definicji z
2005r.
liczba
zachorowań
zapadalność
na 100 tys.
2011r. w
definicji z
2009r.
zapadalność
na 100 tys.
liczba
zachorowań
2010r. w
definicji z
2005r.
zapadalność
na 100 tys.
liczba
zachorowań
2010r. w
definicji z
2009r.
liczba
zachorowań
liczba
zachorowań
2009r. w
definicji z
2005r.
liczba
zachorowań
liczba
zachorowań
liczba
zachorowań
2009r. wg
definicji z
2009r.
1891 4,96 1939 5,08 2212 5,79 2021 5,29 2183 5,71 2107 5,52
56
3,30
44
2,60
49
2,89
39
2,30
53
3,13
50
2,95
1.1.2.1 Wirusowe zapalenie wątroby typu A.
Wirusowe zapalenie wątroby typu A wywołuje wirus HAV. Do zakażenia tym
wirusem dochodzi najczęściej drogą pokarmową poprzez zakażone produkty żywnościowe
(zwłaszcza warzywa, owoce nie poddane właściwej obróbce termicznej), a także przez
zakażoną wodę. Choroba występuje na całym świecie, szczególnie często na terenach o złym
stanie sanitarnym i higienicznym. Do grup wysokiego ryzyka zakażenia zalicza się osoby
8
wyjeżdżające do krajów o wysokim stopniu endemiczności. Stąd podróżującym w te rejony
zalecane są szczepienia przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu A.
W Polsce w 2009 r. zaobserwowano trzykrotny wzrost zachorowań na wirusowe
zapalenie wątroby typu A w stosunku do roku 2008 i piętnastokrotny!!! w stosunku do roku
2007. W 2008 roku odnotowano 209 zachorowań (współczynnik zapadalności 0,55 na 100
tys. mieszkańców), podczas gdy w roku 2009 aż 651 (współczynnik zapadalności 1,71 na 100
tys. mieszkańców). W 2010r. nastąpił znaczący spadek zachorowań na wirusowe zapalenie
wątroby typu A do 156 zachorowań w ciągu roku (współczynnik zapadalności 0,41 na 100
tys. mieszkańców). Rok 2011 to kolejny spadek zachorowalności do 66 przypadków w ciągu
roku (współczynnik zapadalności 0,17 na 100 tys. mieszkańców).
Na terenie woj. zachodniopomorskiego w 2011r. odnotowano 3 zachorowania na
wirusowe zapalenie wątroby typu A. We wszystkich przypadkach zachorowania miały
prawdopodobnie związek z żywieniem poza miejscem zamieszkania (owoce morza w
restauracji japońskiej w Szczecinie oraz punkt gastronomiczny z kebabem w Berlinie)
Zachorowania na WZW typu A w latach 2007-2011 w Polsce i na terenie woj.
zachodniopomorskiego obrazuje tabela 6.
Tab.6. Zestawienie zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu A w latach 20072011 w Polsce i woj. zachodniopomorskim
2010
zapadalność na
100 tys.
zachorowania
zapadalność na
100 tys.
zachorowania
zapadalność na
100 tys.
Zachorowania
zapadalność
na 100 tys.
2011
zachorowania
2009
zapadalność na
100 tys.
2008
zachorowania
2007
Polska
42
0,11
209
0,55
651
1,71
156
0,41
66
0,17
województwo
zachodniopomorskie
0
0
5
0,29
9
0,53
5
0,30
3
0,18
1.1.2.2. Wirusowe zapalenie wątroby typu B
Wirusowe zapalenie wątroby typu B wywołuje wirus HBV. Do zakażenia dochodzi
najczęściej drogą naruszenia ciągłości tkanek (droga parenteralna), które może być związane
z zabiegiem medycznym, na skutek źle wysterylizowanego sprzętu medycznego. Możliwe są
pozamedyczne drogi zakażenia tj.: zabiegi kosmetyczne, fryzjerskie czy tatuaże, a także droga
kontaktów seksualnych.
W Polsce zachorowalność na wirusowe zapalenie wątroby typu B obniża się
stopniowo od lat 90-tych, tj. od chwili wprowadzenia szczepień przeciwko wirusowemu
zapaleniu wątroby typu B. Również działania związane z profilaktyką zakażeń szpitalnych,
zwłaszcza poprawa procesów sterylizacji i działalność Zespołów ds. Zakażeń Szpitalnych
mają znaczenie dla stabilnej sytuacji epidemiologicznej WZW typu B. Według
prawdopodobnych szacunków 2 miliardy ludzi na świecie było lub jest zakażonych wirusem
HBV, natomiast liczba aktualnych nosicieli HBV na świecie szacowana jest na 350-400
milionów. Każdego roku z powodu powikłań po wirusowym zapaleniu wątroby typu B na
świecie umiera ponad 2 miliony osób.
W Polsce liczba nosicieli jest na poziomie średnim (1-2 %), ale około 20 % populacji
posiada przeciwciała świadczące o przebytym zakażeniu. W woj. zachodniopomorskim w
9
2011 r. zarejestrowano 123 nowych nosicieli antygenu HBsAg, ogólna liczba nosicieli
wynosi 9949. W Polsce w roku 2011 zarejestrowano 1583 zachorowań (współczynnik
zapadalności 4,14 na 100 tys. mieszkańców) tj. o 51 przypadki mniej w stosunku do roku
2010, gdzie liczba zachorowań wyniosła 1634 (współczynnik zapadalności 4,28 na 100 tys.
mieszkańców). W woj. zachodniopomorskim od pięciu lat wskaźnik zapadalności jest niższy
niż średnia krajowa.
W woj. zachodniopomorskim w 2011 r. na wirusowe zapalenie wątroby typu B
zachorowało 35 osób (współczynnik zapadalności 2,06 na 100 tys. mieszkańców), w tym
zachorowania ostre to 2 przypadki, a 33 to zachorowania przewlekłe. Zachorowania na
wirusowe zapalenie wątroby typu B w woj. zachodniopomorskim od 2007r. utrzymują się na
podobnym poziomie.
Najwyższy współczynnik zapadalności wystąpił na terenie nadzorowanym przez
PPIS w Wałczu - 25,8 (zachorowało 14 osób) i w Kamieniu Pomorskim - 18,83 (zachorowało
9 osób). Zachorowań na WZW typu B nie zarejestrowano na terenie nadzorowanym przez
PPIS w: Białogardzie, Choszcznie, Drawsku Pomorskim, Goleniowie, Kołobrzegu,
Koszalinie, Łobzie, Policach, Pyrzycach, Sławnie, Stargardzie i Świnoujściu.
Na podstawie szczegółowo przeanalizowanych wywiadów epidemiologicznych
ustalono, że najbardziej prawdopodobnym źródłem zakażenia były:
 zabiegi medyczne i dentystyczne – 10 przypadków,
 zabiegi naruszające ciągłość tkanek (narkomania dożylna, tatuaże, samookaleczenia,
kolczykowanie) – 2 zachorowania,
 w 11 przypadkach zachorowanie dotyczyło pacjentów od wielu lat będących w
rejestrze nosicieli antygenu HbsAg,
 7 zachorowań wystąpiło u osób, u których w przeszłości dokumentowano wirusowe
zapalenie wątroby,
 w 3 przypadkach udokumentowano kontakt z nosicielem antygenu HBsAg,
 w 3 przypadkach nie ustalono źródła zakażenia.
Największą liczbę zachorowań stwierdzono w grupie wiekowej 21-30 lat, częściej
chorowali mężczyźni – 18 zachorowań, co obrazuje tabela 7 i 8 .
Tab.7. Liczba zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu B na terenie woj.
zachodniopomorskiego w latach 2007-2011, według płci
Lata
2007
2008
2009
2010
2011
kobiety
9
14
14
12
15
mężczyźni
22
15
16
18
20
liczba zachorowań
31
29
30
30
35
Tab.8. Liczba zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu B na terenie woj.
zachodniopomorskiego w roku 2011, według grup wiekowych
grupy wiekowe
0 - 14
liczba zachorowań
0
15 - 20
2
21 - 30
10
10
31 - 40
9
41 – 50
7
51 - 60
4
61 - 70
2
>70
1
razem:
35
Należy stwierdzić iż łączna ilość osób zaszczepionych na wirusowe zapalenia wątroby typu
„B” spadła z 40901osób w roku 2010 do 37996 osób w roku 2011.
1.1.2.3. Wirusowe zapalenie wątroby typu C
Wirusowe zapalenie wątroby typu C występuje na całym świecie, a liczba osób
zakażonych szacowana jest na około 300 milionów. Choroba jest bardzo poważnym
problemem zdrowotnym w naszym kraju. Liczba zakażonych wirusem typu C zapalenia
wątroby w Polsce może sięgnąć kilkuset tysięcy i nie jest dokładnie oszacowana, ze względu
na bezobjawowy najczęściej przebieg choroby, stąd wykrycie tego zakażenia jest często
przypadkowe. 40 – 80 % zachorowań rozpoznawanych jest w fazie zmian przewlekłych.
W roku 2011 w woj. zachodniopomorskim zarejestrowano 238 nowych nosicieli
HCV, ogólna liczba wyniosła 3664.
W Polsce w 2011r. liczba zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu C wg
definicji z 2009r. wynosiła 2183 (współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 5,71) i
2107 zachorowań wg. definicji 2005r. (współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców
5,52) podczas gdy liczba zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu C w 2010r.
wyniosła odpowiednio 2212 (współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 5,79) i
2021 (współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców 5,29).
W analogicznym okresie w woj. zachodniopomorskim zgłoszono 53 zachorowań na
wirusowe zapalenie wątroby typu C wg definicji z 2009r. (współczynnik zapadalności na 100
tys. mieszkańców 3,13) i 50 przypadków zachorowań wg. definicji 2005r. (współczynnik
zapadalności na 100 tys. mieszkańców 2,95) Jest to o 4 zachorowania więcej wg definicji z
2005r. i 11 zachorowań więcej wg definicji z 2009r. w porównaniu do 2010 roku.
Największa zapadalność wystąpiła na terenie nadzorowanym przez PPIS w : Wałczu –
38,68 (21 zachorowań), Kamieniu Pomorskim – 23,01 na 100 tys. mieszkańców (11
zachorowań), i Kołobrzegu – 18,21 na 100 tys. mieszkańców (14 zachorowań). Żadnego
zachorowania nie zarejestrowano na terenie nadzorowanym przez PPIS w Stargardzie
Szczecińskim.
Na podstawie przeprowadzonej analizy wywiadów epidemiologicznych stwierdzono,
że :
 72 zachorowania to osoby po zabiegach chirurgicznych lub dużych operacjach
również połączonych z transfuzją po 1993r. oraz te, które korzystały z zabiegów
dentystycznych,
 12 osób chorych miało wykonaną transfuzję przed 1993r.,
 2 osoby są przewlekłe chore (hemofilia, przewlekłe dializy),
 5 osób miało kontakt domowy z nosicielami wirusa HCV,
 4 osoby od lat zarejestrowane były jako nosiciele wirusa zapalenia wątroby typu C,
 8 osób to osoby uzależnione od alkoholu,
 10 zachorowań dot. narkomanów dożylnie przyjmujących środki psychoaktywne,
11



12 zachorowań to osoby, które wykonały tatuaż i/lub kolczykowanie w warunkach
niesterylnych, przyjmujące anaboliki lub przebywające w zakładzie karnym,
2 zachorowania dotyczą osób mających kontakt z odpadami medycznymi,
w 8 przypadkach nie udało się ustalić źródła zakażenia.
Najwięcej zachorowań na terenie woj. zachodniopomorskiego w 2011 r. zaobserwowano w
grupie wiekowej 51 - 60 lat – 25 przypadków (tabela 9). Zachorowało 38 kobiet i 42
mężczyzn, co przedstawiono w tabeli 10.
Tab.9. Liczba zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu C wg grup wiekowych
na terenie woj. zachodniopomorskiego w 2011 r.
grupy wiekowe
0 – 14
liczba zachorowań
0
15 – 20
3
21 – 30
13
31 – 40
10
41 – 50
16
51 – 60
25
61 – 70
5
>71
8
razem:
80
Tab.10. Liczba zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu C według płci na
terenie woj. zachodniopomorskiego w latach 2007-2011
Lata
2007
2008
2009
2010
2011
kobiety
36
18
22
28
38
mężczyźni
39
29
27
18
42
liczba zachorowań
75
47
49
46
80
1.1.3. Wybrane choroby zakaźne wieku dziecięcego
 Odra
Odra jest ostrą, wirusową i wysoce zakaźną chorobą zakaźną, przenoszoną głównie
drogą kropelkową. Najczęstsze objawy kliniczne towarzyszące odrze to: gorączka, i
uogólniona plamisto-grudkowa wysypka (nie pęcherzykowa), trwająca dłużej niż 3 dni oraz
jeden lub więcej z następujących objawów: kaszel, nieżyt nosa, plamki Koplika, zapalenie
spojówek. Powikłania w przebiegu odry występują często.
W 2011 r. w Polsce odnotowano 39 zachorowań na odrę (współczynnik zapadalności
0,10 na 100 tys. mieszkańców), tj. o 26 zachorowań więcej niż w roku 2010. Na terenie woj.
zachodniopomorskiego w roku 2011 zarejestrowano 1 zachorowanie na odrę u 6-letniej
12
dziewczynki. Przypadek zachorowania nie został potwierdzony laboratoryjnie. W 2010 r.
zachorowań na odrę nie odnotowano.

Świnka /nagminne zapalenie przyusznic/
Nagminne zapalenie przyusznic jest ostrą, wirusową chorobą zakaźną, której
charakterystycznym objawem jest obustronny lub jednostronny obrzęk i tkliwość ślinianek
obok innych objawów ostrej infekcji wirusowej tj. gorączka, bóle mięśniowe, złe
samopoczucie. Choroba przenoszona jest drogą kropelkową.
Zarówno w Polsce, jak i w woj. zachodniopomorskim liczba zachorowań na świnkę
w roku 2010 i w 2011 r. jest porównywalna. W Polsce w 2011 r. na świnkę zachorowało
2 582 osób (współczynnik zapadalności 6,76 na 100 tys. mieszkańców) tj. o 172 osoby mniej
niż w roku 2010.
W woj. zachodniopomorskim w 2011 r. na nagminne zapalenie przyusznic
zachorowały 102 osoby, w tym 2 osoby były hospitalizowane (współczynnik zapadalności
6,20 na 100 tys. mieszkańców), tj. o 3 osoby mniej niż w roku 2010.

Różyczka
Różyczka jest łagodną chorobą wirusową, w 30-50% przypadków przebiegającą
skąpo - lub bezobjawowo. Jednak ze względu na teratogenne działanie wirusa może być
szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży. Choroba przenoszona jest drogą kropelkową i
kontaktową. Charakterystyczne dla różyczki jest stwierdzenie w około 24 godziny przed
wystąpieniem wysypki, bolesnego powiększenia węzłów chłonnych za uszami, w tylnej
części szyi i karkowych.
W Polsce w 2011 r. zanotowano 4 284 zachorowań (współczynnik zapadalności
11,21 na 100 tys. mieszkańców) tj. o 88 przypadków więcej niż w roku 2010, kiedy
zachorowało 4 196 osób.
W woj. zachodniopomorskim w roku 2011 zaobserwowano ponad 2-krotny wzrost
zachorowań na różyczkę, bowiem zachorowało 394 osób, z których nikt nie był
hospitalizowany (współczynnik zapadalności 23,27 na 100 tys. mieszkańców), podczas gdy w
2010 r. zachorowało 178 osób.
Najskuteczniejszą metodą zapobiegania odrze, śwince i różyczce są szczepienia
ochronne. W Polsce szczepienia przeciwko odrze, śwince i różyczce są szczepieniami
obowiązkowymi i wykonywane były zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych
przewidzianych na 2011 rok szczepionką skojarzoną.
Poza kalendarzem szczepień Program Szczepień Ochronnych zaleca szczepienia
niefinansowane ze środków znajdujących się w budżecie ministra właściwego do spraw
zdrowia. Szczepienia przeciw odrze, śwince i różyczce zalecane są osobom nie szczepionym
w ramach szczepień obowiązkowych i młodym kobietom, zwłaszcza pracującym w
środowiskach dziecięcych (przedszkola, szkoły, szpitale, przychodnie) dla zapobiegania
różyczce wrodzonej, szczególnie nieszczepionym w 13 roku życia lub jeżeli od szczepienia
podstawowego w 13 roku życia minęło więcej niż 10 lat.

Krztusiec
Krztusiec jest ostrą, zakaźną chorobą dróg oddechowych, głównie wieku dziecięcego
o etiologii bakteryjnej, przenoszoną drogą kropelkową. Typową cechą tej choroby jest
napadowy, „szczekający” kaszel z wydzielaniem lepkiej plwociny. Rozpoznanie kliniczne na
podstawie objawów wymaga potwierdzenia laboratoryjnego.
Najskuteczniejszą metodą profilaktyki jest uodparnianie poprzez szczepienie ochronne
szczepionką skojarzoną DTP u wszystkich dzieci do ukończenia 2 roku życia.
13
W Polsce w roku 2011 na krztusiec zachorowało 1 667 osób (współczynnik zapadalności
na 100 tys. mieszkańców wynosił 4,36) o 401 osób więcej w stosunku do roku poprzedniego,
gdy zachorowało 1 266 (współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców wynosił 3,32).
W analogicznym okresie w woj. zachodniopomorskim zaobserwowano prawie
czterokrotny wzrost zachorowań na krztusiec, w stosunku do roku poprzedniego. W roku 2011
odnotowano 45 zachorowań (współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców wyniósł
2,65), w tym 24 osoby podlegały hospitalizacji. W roku 2010 odnotowano 12 zachorowań
(współczynnik zapadalności 0,70 na 100 tys. mieszkańców), w tym 8 osób hospitalizowano.

Ospa wietrzna
Ospa wietrzna jest wysoce zakaźną wirusową chorobą o ostrym przebiegu. Wirus
szerzy się przeważnie drogą kropelkową, choć do zakażenia może dochodzić również przez
zakażone ręce lub przedmioty. Charakterystycznym objawem ospy jest pęcherzykowata
wysypka, która może lokalizować się także na śluzówce jamy ustnej, spojówce oraz rogówce.
W Polsce w 2011 roku zanotowano 172 777 zachorowań (współczynnik zapadalności
452,30 na 100 tys. mieszkańców) tj. o 10 669 zachorowań mniej niż w roku 2010, w którym
zachorowało 183 446 osób (współczynnik zapadalności 480,39 na 100 tys. mieszkańców). W
2010 roku w woj. zachodniopomorskim zarejestrowano 7650 zachorowań na ospę wietrzną,
w tym 46 osób hospitalizowano (współczynnik zapadalności 451,84 na 100 tys.
mieszkańców) tj. o 1303 przypadki więcej niż w roku 2010, w którym zachorowało 6347
osób (współczynnik zapadalności 374,78 na 100 tys. mieszkańców). Liczbę zachorowań na
ospę wietrzną w Polsce i w woj. zachodniopomorskim w ostatnich pięciu latach przedstawia
rycina 2.
Ryc.2. Liczba zachorowań na ospę wietrzną w Polsce i woj. zachodniopomorskim w
latach 2007 – 2011
Szczepienia przeciwko ospie wietrznej są obowiązkowe tylko dla dzieci do 12 roku
życia w określonej sytuacji zdrowotnej zwłaszcza choroby przebiegające z upośledzeniem
odporności oraz ze względów środowiskowych określonych w Programie Szczepień
Ochronnych. Ponadto wskazane są sytuacje dot. zalecanych szczepień przeciwko ospie
wietrznej, kiedy to szczepienie nie jest finansowane ze środków znajdujących się w budżecie
ministra właściwego do spraw zdrowia.
14

Ostre porażenia wiotkie
Ostre porażenie wiotkie obejmuje rejestrację zachorowania przebiegającego
z wiotkim osłabieniem mięśni szkieletowych u dzieci do 14 roku życia. Monitorowanie
ostrych porażeń wiotkich ma szczególne znaczenie w programie globalnej eradykacji
poliomyelitis, który zatwierdzony został w 1988 r. podczas Światowego Zgromadzenia
Zdrowia. Monitorowane są choroby, które różnicowane są z poliomyelitis tj.: zapalenie
wielonerwowe w tym zespół Guillain-Barre, poprzeczne zapalenie rdzenia, neuropatie
pourazowe.
W 2011 r. w Polsce zdiagnozowano 37 zachorowań na ostre porażenie wiotkie
(współczynnik zapadalności obliczony na podstawie populacji dzieci 0-14 r. ż. na 100 tys.
dzieci wynosił 0,64). W stosunku do roku poprzedniego jest to o 8 zachorowań mniej.
W 2011 roku na terenie woj. zachodniopomorskim zgłoszono 1 przypadek zachorowania na ostre
porażenia wiotkie u 11-chłopca, natomiast w 2010 r. nie odnotowano zachorowań na ostre porażenia wiotkie u
dzieci do 14 r. ż.
Grypa sezonowa, grypa wywołana wirusem A/H1N1v.
W roku 2011 w Polsce odnotowano 1 156 212 zachorowań na grypę i podejrzeń
grypy - (zapadalność 3 026,73 na 100 tys. mieszkańców), w tym 499 857zachorowań dzieci
do 14 roku życia (wskaźnik zapadalności 8 680,33 na 100 tys. mieszkańców).
Dla porównania w 2010 roku w Polsce zgłoszono 551 054 zachorowań na grypę i
podejrzeń grypy – (zapadalność 1 443,05 na 100 tys. mieszkańców), w tym 242 514
zachorowań dzieci do 14 roku życia (wskaźnik zapadalności wyniósł 4 200,74 na 100 tys.
mieszkańców). W analogicznym okresie w woj. zachodniopomorskim zachorowało 2 1991
osób (współczynnik zapadalności 1298,88 na 100 tys. mieszkańców), w tym 8194 dzieci do
14 roku życia (współczynnik zapadalności wyniósł 3260,92 na 100 tys. dzieci do 14 roku
życia). Tak znaczny wzrost odnotowywanych zachorowań może być powiązany z ponownym
pojawieniem się na początku roku 2011 przypadków grypy pandemicznej A/H1N1v.
Natomiast potwierdzonych laboratoryjnie przypadków grypy odnotowano w Polsce 2 161, w
tym u 420 dzieci do 14 roku życia. Dla porównania w roku 2010 potwierdzono laboratoryjnie
289 przypadków, natomiast u dzieci do 14 roku życia 56. Do potwierdzonych laboratoryjnie
przypadków wliczane są również zachorowania na grypę A/H1N1v, którą w roku 2011
zdiagnozowano u 1 518 osób ( zapadalność - 3,97) , w tym u 239 dzieci do 14 roku życia
(zapadalność - 4,15). W roku 2010 grypę AH1N1v zdiagnozowano u 219 osób (zapadalność
– 0,57), w tym u dzieci do 14 roku życia- 45 (zapadalność - 0,12).
W woj. zachodniopomorskim w roku 2011 potwierdzono laboratoryjnie 67
przypadków, w tym 5 dotyczyło dzieci do 14 roku życia. Zdecydowaną większość, bo aż 65
potwierdzonych laboratoryjnie przypadków dotyczyło grypy A/H1N1v (zapadalność – 3,84),
w tym 5 dzieci do 14 roku życia (zapadalność – 1,99). W 2010 roku zarejestrowano 7
zachorowań na grypę wywołaną wirusem A/H1N1v
(wskaźnik zapadalności wyniósł 0,41
na 100 tys. mieszkańców). Wszystkie zachorowania dotyczyły osób dorosłych.
Grypa sezonowa monitorowana jest również w systemie Sentinel. W tym
przypadku oprócz danych epidemiologicznych wybranej populacji, gromadzone są również
dane wirusologiczne. Nadzór ten pozwala na badanie oraz monitorowanie aktualnie
krążących typów wirusa grypy lub wirusów grypopodobnych na danym rejonie badawczym.
W nadzorze Sentinel w sezonie 2010/2011 uczestniczyło 32 lekarzy z powiatów:
Police, Stargard Szczeciński, Szczecin. Dzięki współpracy lekarzy w sezonie 2010/2011
udało się pobrać 142 wymazy od pacjentów, z czego uzyskano 7 dodatnich wyników, co
stanowiło 4,9 % ogółu pobranych próbek. Wśród badań dodatnich potwierdzono: 1 zakażenie
wirusem grypy A/H1N1v, 2 zakażenia adenowirusami oraz 4 zakażenia wywołane przez
RSV. Nowy sezon 2011/2012 rozpoczęto we wrześniu w 2011 roku, w tym sezonie do
współpracy udało się pozyskać 34 lekarzy z powiatów: Police, Stargard Szczeciński oraz
1.1.4.
15
Szczecin. Do końca roku 2011, lekarze biorący udział w nadzorze pobrali 56 wymazów od
pacjentów, z których potwierdzono 2 zakażenia RSV.
Podstawową metodą zapobiegania zachorowaniom na grypę są szczepienia, które są
szczepieniami zalecanymi przez Ministerstwo Zdrowia. Szczepienia rekomendowane są
wśród ogółu społeczeństwa, a w szczególności dla grup szczególnie narażonych na
zachorowania i powikłania pogrypowe.
W roku 2011 na terenie woj. zachodniopomorskiego zaszczepiono 61367 osób
przeciwko grypie, co stanowi 3,62% populacji woj. zachodniopomorskiego. W stosunku do
roku poprzedniego zmniejszyła się liczba uodpornionych o 4096 osób (tabela 11).
W związku z utrzymującą się od 2009r. tendencją spadkową szczepień należy
kontynuować działania profilaktyczne dotyczące propagowania szczepień jako jedynej
skutecznej metody zapobiegania grypie, a zwłaszcza jej powikłaniom.
Tab.11. Liczba osób zaszczepionych
zachodniopomorskiego w latach 2007–2011
2007
2008
66.643
61.465
przeciw
Rok
2009
82.630
grypie
na
terenie
2010
2011
65463
61367
woj.
1.1.5. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu
 Zapalenia ośrodkowego układu nerwowego mogą wywoływać bakterie, wirusy, grzyby
jak i pasożyty. Epidemiologia zachorowań zależy od wieku oraz czynników
predysponujących zarówno tych związanych z cechami drobnoustrojów jak i organizmem
gospodarza, a także od pory roku. Objawy kliniczne zapalenia opon mózgowordzeniowych i zapalenia mózgu mogą być różnorodne: od niecharakterystycznych u
noworodków i niemowląt (pod postacią braku apetytu, wymiotów, drażliwości i wzrostu
temperatury), do typowych objawów wynikających z podrażnienia opon mózgowordzeniowych tj. sztywność karku oraz inne objawy oponowe. Rozpoznanie choroby
potwierdza badanie płynu mózgowo-rdzeniowego.
 Zapalenie mózgu – najczęściej czynnikiem etiologicznym są arbo-, enterowirusy i wirusy
opryszczki, ale mogą je wywoływać również bakterie. Objawy kliniczne są podobne do
zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych. Charakterystyczne są objawy zaburzenia czynności
mózgu. Rokowanie jest znaczenie poważniejsze niż w zapaleniu opon mózgowordzeniowych. Śmiertelność sięga do 70% i zależna jest od czynnika wywołującego
zapalenie mózgu. Częściej też stwierdza się powikłania pozapalne.
 Zapalenie opon mózgowo rdzeniowych i mózgu
W 2011 r. w Polsce zarejestrowano 3060 zachorowań na zapalenie opon mózgowych i mózgu
(współczynnik zapadalności 8,01 na 100 tys. mieszkańców). W analogicznym okresie w woj.
zachodniopomorskim odnotowano 149 zachorowań (współczynnik zapadalności 8,80 na 100
tys. mieszkańców).
1.1.5.1. Bakteryjne zapalenie opon mózgowych i mózgu
Na terenie Polski w roku 2011 zarejestrowano 1005 zachorowań na bakteryjne
zapalenie opon mózgowych i mózgu (współczynnik zapadalności 2,63 na 100 tys.
mieszkańców), tj. o 3 zachorowania więcej niż w roku ubiegłym. W analogicznym okresie w
16
woj. zachodniopomorskim odnotowano 50 zachorowań (współczynnik zapadalności 2,95 na
100 tys. mieszkańców) tj. taką samą ilość jak w roku 2010.
Po przeanalizowaniu wywiadów epidemiologicznych z zachorowań na bakteryjne zapalenie
opon mózgowych i mózgu, w 33 przypadkach ustalono czynnik etiologiczny:
- w 6 przypadkach Neisseria meningitidis
- w 5 przypadkach Streptococcus pneumoniae
- w 2 przypadkach Haemophilus influenzae
- w 1 przypadku Streptococcus suis
- w 1 przypadku Salmonella enteritidis
- w 2 przypadkach Listeria monocytogenes
- w 2 przypadku Staphylococcus aureus
- w 14 przypadkach zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych w przebiegu boreliozy
1.1.5.2. Wirusowe zapalenie opon mózgowych
W 2011 r. w Polsce odnotowano 1041 zachorowań na wirusowe zapalenie opon
mózgowych (współczynnik zapadalności 2,73 na 100 tys. mieszkańców) tj. o 143
zachorowania mniej w porównaniu z rokiem 2010 (współczynnik zapadalności 3,10 na 100
tys. mieszkańców). W woj. zachodniopomorskim zarejestrowano 60 zachorowań
(współczynnik zapadalności 3,54 na 100 tys. mieszkańców), natomiast w 2010 r. odnotowano
52 zachorowania (współczynnik zapadalności 3,07 na 100 tys. mieszkańców).
1.1.5.3. Wirusowe zapalenie mózgu
W 2011r. w Polsce odnotowano 421 zachorowań na wirusowe zapalenie mózgu
(współczynnik zapadalności 1,10 na 100 tys. mieszkańców) tj. o 56 zachorowania mniej w
porównaniu z rokiem 2010 (współczynnik zapadalności 1,25 na 100 tys. mieszkańców).
W woj. zachodniopomorskim w 2011r. zarejestrowano 13 zachorowań na zapalenie
mózgu, w tym 2 o etiologii opryszczkowej i 3 pod postacią kleszczowego zapalenia mózgu
(współczynnik zapadalności 0,77 na 100 tys. mieszkańców), podobnie jak w 2010r., kiedy to
również zanotowano 13 zachorowań.
Ponadto w woj. zachodniopomorskim w 2010r. zanotowano 26 zachorowań na
zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych nie określone.
17
1.1.6. Inwazyjna choroba meningokokowa
Inwazyjna choroba meningokokowa (ICHM) wywołana jest przez dwoinkę zapalenia
opon mózgowych Neisseria meningitidis. Rozróżnia się 13 typów serologicznych, z których
A,B,C,Y i W 135 odpowiadają za większość przypadków zachorowań.
Zachorowania dotyczą najczęściej dzieci i młodzieży. Szerzenie choroby
meningokokowej odbywa się zazwyczaj za pośrednictwem bezobjawowych nosicieli (rzadko
pomiędzy osobami, które zachorowały). Nosiciele mogą stanowić 2-25% populacji, ale w
środowiskach zamkniętych ich odsetek może sięgać 40-80%. Zapadalność na ICHM wśród
populacji jest mała – ok. 1,0/100000 mieszkańców.
Inwazyjna choroba meningokokowa jest ciągle jedną z najpoważniejszych chorób
infekcyjnych na świecie, pomimo możliwości wczesnego włączenia antybiotykoterapii i
rozwoju intensywnej opieki medycznej nad pacjentem. Jej wczesne rozpoznanie i jak
najszybsze wdrożenie leczenia ma kluczowe znaczenie w rokowaniu co do późniejszego stanu
zdrowia pacjenta.
Współczynnik zapadalności na ICHM w Polsce i w woj. zachodniopomorskim w
latach 2007-2011 przedstawiono w tabeli 12.
Tab. 12. Współczynnik zapadalności na ICHM w Polsce i w woj. zachodniopomorskim
w latach 2007-2011
2007
2008
2009
2010
2011
Polska
1,03
(392przyp.)
woj.
zachodniopomorskie
0,71
(12 przyp.)
0,97
(373 przyp.)
0,76
(13 przyp.)
0,78
(296 przyp.)
0,94
(16 przyp.)
0,60
(229 przyp.)
0,47
(8 przyp.)
0,76
(289 przyp.)
0,59
(10 przyp.)
W woj. zachodniopomorskim w roku 2011 odnotowano 10 przypadków zachorowań
(współczynnik zapadalności 0,59 na 100 tys. mieszkańców). Choroba dotyczyła osób w
wieku od 2 miesięcy do 63 lat. W 5 przypadkach choroba przebiegała pod postacią
posocznicy i zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, w 3 przypadkach pod postacią
posocznicy, a w dwóch jako zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. W przebiegu choroby
wystąpił 1 zgon u 22-miesięcznego pacjenta. Czynnikiem etiologicznym przypadku
śmiertelnego była N.meningitidis C.
Najwięcej zachorowań w 2011 roku wystąpiło w grupie wiekowej 1-3 lata (4 przypadki).
Czynnikiem etiologicznym zachorowań były bakterie Neisseria meningitidis należące do
następujących grup serologicznych:
 grupy serologicznej B – 5 przypadków,
 grupy serologicznej C – 4 przypadków,
 brak danych – 1 przypadek
Etiologię zakażeń meningokokowych w ostatnich czterech latach ujęto w tabeli nr 13.
Tab.13. Liczba zachorowań na inwazyjną chorobę meningokokową w latach 2008-2011 ze
względu na etiologię
2008 r.
2009
2010
2011
Neisseria meningitidis z gr. B
6
4
2
5
Neisseria meningitidis z gr. C
4
11
5
4
N.meningitidis z gr. C/W 135
-
1
-
-
18
nie ustalono
3
-
1
1
R a z e m:
13
16
8
10
Wszystkie zachorowania w 2011 r. objęto nadzorem epidemiologicznym. Osobom z
najbliższego otoczenia chorych wdrożono chemioprofilaktykę- łącznie objęła ona 48 osoby.
1.1.7. Zakażenie wirusem HIV, choroba AIDS
Epidemia HIV/AIDS mimo wieloletnich działań nadal stanowi ważny problem dla
zdrowia publicznego na świecie i w Polsce. Wirus nabytego niedoboru odporności (ang.
human immunodeficiency virus-HIV), wykazuje powinowactwo do komórek układu
odpornościowego, zwłaszcza limfocytów T CD4+ , a w związku z tym osłabiając i niszcząc
system odpornościowy organizmu, doprowadza do zespołu nabytego upośledzenia odporności
- AIDS (ang. acquired immune deficiency syndrome). Po około 7 - 11 latach od zakażenia
nieleczony zespół AIDS i charakteryzujące go zakażenia oportunistyczne bezpośrednio
doprowadzają do zgonu pacjenta. Terapia antyretrowirusowa w zasadniczy sposób zmieniła
przebieg zakażenia HIV i rokowanie umożliwiając pacjentom zakażonym wieloletnie życie
bez choroby AIDS.
Wg danych szacunkowych wykrywanych jest ok. 1/3 przypadków zakażeń HIV
m.in. ze względu na przewlekłość zakażenia i brak potrzeby wykonywania testów a-HIV.
Główną drogą zakażenia pozostaje transmisja seksualna przez osoby podejmujące ryzykowne
zachowania. Poważnym problemem klinicznym i epidemiologicznym w wielu krajach, w tym
także w Polsce pozostaje późne rozpoznawanie zakażenia HIV (tzw. late testers) dopiero w
fazie pełnoobjawowego AIDS, co jest czynnikiem pogarszającym rokowanie wobec pacjenta,
sprzyja rozprzestrzenianiu epidemii.
Od wdrożenia badań w 1985 r. do 31 grudnia 2011 r. (przy uwzględnieniu korekt i
uaktualnień danych, w tym eliminacji podwójnie zarejestrowanych zgłoszeń) stwierdzono
zakażenie HIV u 15.196 obywateli Polski, wśród których było co najmniej 5.875 zakażonych
w związku z używaniem narkotyków, 996 poprzez kontakt heteroseksualny oraz 1.281
poprzez kontakt seksualny pomiędzy mężczyznami. Ogółem odnotowano 2.704 zachorowania
na AIDS; 1.136 chorych zmarło.
W roku 2011 stwierdzono 1311 nowych zakażeń HIV tj. o 662 więcej niż w 2010r.
Współczynnik zapadalności na HIV na100 tys. mieszkańców wynosił 3,43 i był wyższy niż w
2010 r., kiedy wynosił 1,7.
Tylko w 2011 r. zachorowało na AIDS 265 osób tj. o 140 osób więcej niż w 2010 r.
(współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców wynosił 0,69) spośród których zmarło
83 osoby.
Rejestracja zakażeń HIV, zachorowań na AIDS i zgonów w poszczególnych
województwach nie jest zbieżna z ogólną liczbą zakażonych HIV i chorych na AIDS w
rejestrze centralnym w NIZP-PZH, bowiem sprawozdania miesięczne podlegają weryfikacji i
korektom przez cały rok ze względu na możliwość wykazywania osób zakażonych kilka razy
(osoby testują się kilkakrotnie w różnych miejscach w Polsce) oraz anonimowe testowanie i
weryfikację badań laboratoryjnych z różnych ośrodków.
Wśród nowo wykrytych zakażeń HIV w Polsce w 2011 r. nadal największą grupę
stanowiły osoby, które nie podawały dróg zakażenia – 957 osób. Wśród osób, u których udało
się ustalić przyczynę zakażenia, największą grupę podobnie jak w latach ubiegłych stanowiły
osoby utrzymujące ryzykowne kontakty seksualne – 303 osoby i osoby stosujące narkotyki
drogą dożylną – 48 osób.
Wśród osób, które uległy zakażeniu przez seks, przeważały osoby o orientacji
heteroseksualnej - 48 osób nad osobami o orientacji homo - i biseksualnej - 36 osób.
19
W roku 2011 w Polsce urodziło się 3 dzieci z matek zakażonych wirusem HIV
(tabela 14).
Tab. 14. Nowo wykryte zakażenia HIV w Polsce w latach 2003-2011
grupa zakażonych
lata
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
homo i
biseksualiści
zakażeni w
związku ze
stosowaniem
środków
odurzających
chorzy
na
hemofilię
kontakty
heteroseksualne
dzieci z
matek
HIV (+)
brak
przyczyny
zakażenia
Razem
prostytutki
18
19
31
30
18
32
48
36
245
213
183
138
91
59
35
40
15
48
0
0
0
0
0
0
0
0
0
22
32
54
48
46
43
62
48
58
11
10
8
15
18
8
11
8
3
4
0
0
0
0
0
0
0
0
343
412
420
561
575
637
527
542
957
611
656
651
745
716
755
688
649
1311
* dane, poddawane weryfikacji przez Zakład Epidemiologii NIZP-PZH
Spośród przypadków z lat 2003-2011 zarejestrowanych w 2011r. ustalono
prawdopodobne drogi transmisji zakażenia tylko w 354 przypadkach tj. 48 osób wskazywało
stosowanie narkotyków w iniekcji, 245 dot. mężczyzn o orientacji homo- i biseksualnej, 58
dot. ryzykownych kontaktów heteroseksualnych i 3 zakażenia dziecka matki zakażonej HIV.
W zdecydowanej większości przypadków tj. 957, co stanowi 73% brak było danych dot. drogi
zakażenia. Należy zauważyć, że największy wzrost zakażeń w porównaniu z 2010r., bo ponad
6-krotny, nastąpił w grupie mężczyzn o orientacji homo- i biseksualnej.
W 2011 r. (wg danych skumulowanych od 1985r.) w woj. zachodniopomorskim
zarejestrowano łącznie 563 osoby zakażone wirusem HIV, natomiast w samym 2011 roku
zarejestrowano 36 nowych zakażeń. Współczynnik zapadalności wynosił 2,13 na 100 tys.
mieszkańców i był wyższy w porównaniu do roku 2010, kiedy to wynosił 1,53. Zgłoszone
przypadki zostały potwierdzone w następujących laboratoriach referencyjnych dla
diagnostyki zakażeń HIV:
 Pracownia Diagnostyki Molekularnej Wielospecjalistycznej Przychodni Lekarskiej
Fundacji Akademii Medycznej we Wrocławiu,
 Instytut Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie,
 Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie.
W woj. zachodniopomorskim w 2011 r. zespół AIDS rozpoznano u 22 osób. Od
początku epidemii do końca 2011 roku zachorowało łącznie 117 osób, z których 44 zmarło
(tabela 15).
Tab. 15. Analiza zakażeń HIV, zachorowań
zachodniopomorskim w latach 1985 – 2011
zakażenia HIV
Lata
dane
zapadalilościowe ność
dane
skumulo
wane
na
AIDS
AIDS
dane
zapadalilościowe ność
i
zgonów
w
woj.
Zgony
dane
skumulo
wane
dane
dane
umieraln
skumulo
ilościowe ość
wane
20
1985-1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
23
34
22
37
29
37
16
30
20
32
33
26
1,3
2,0
1,3
2,1
1,7
2,2
0,9
1,7
1,1
1,9
1,95
1,53
188
211
245
267
304
333
370
386
416
436
468
501
527
6
13
5
2
3
9
1
11
4
2
2
1
0,4
0,8
0,3
0,1
0,2
0,6
0,1
0,6
0,2
0,1
0,12
0,06
36
42
55
60
62
65
74
75
86
90
92
94
95
0
4
3
2
1
3
1
4
0
1
0
0
0,2
0,2
0,1
0,1
0,2
0,1
0,2
0
0,06
-
20
20
24
27
29
30
33
34
34
38
38
39
39
2011
36
2,13
563
22
1,3
117
5
0,29
44
Na terenie woj. zachodniopomorskiego w Szczecinie i Koszalinie funkcjonują od
1997 r. dwa Punkty Konsultacyjno-Diagnostyczne (PKD) wykonujące anonimowo i
bezpłatnie badania w kierunku zakażenia wirusem HIV połączone z profesjonalnym
poradnictwem przed i po teście. W 2011 roku wykonano w Punktach 1694 badania
serologiczne (wzrost o 170 badań w stosunku do 2010 r.) w kierunku zakażeń wirusem HIV,
w tym: 813 u mężczyzn i 881 kobiet. Liczba badań serologicznych wzrosła w stosunku do
2010 r. przede wszystkim ze względu na wzrost frekwencji kobiet w ciąży, kierowanych do
badań przez lekarzy ginekologów - w 2011 r. badania tylko w tej grupie w PKD w Szczecinie
wykonano u 414 kobiet (w 2010r. u 291 kobiet).
Zakażenie wirusem HIV stwierdzono w 11 przypadkach (o 4 więcej niż w 2010 r.).
Wszystkie osoby z wykrytym zakażeniem HIV uległy zakażeniu drogą kontaktów
seksualnych - byli to mężczyźni w tym 6 o orientacji homoseksualnej, 3 o orientacji
biseksualnej i 2 osoby o orientacji heteroseksualnej.
Większość osób zakażonych wirusem HIV skierowanych zostało do Poradni
Nabytych Niedoborów Immunologicznych w Szczecinie celem objęcia dalszą opieką (3
osoby nie odebrały wyniku, przy czym 1 mężczyzna w rozmowie potestowej przyznał się iż
robił wynik wcześniej i wie o swoim zakażeniu). Anonimowość badań oraz profesjonalne
poradnictwo certyfikowanych doradców pozwala na prowadzenie działań profilaktycznych
ukierunkowanych na profilaktykę zakażeń HIV/AIDS i chorób przenoszonych drogą płciową
poprzez indywidualne szacowanie ryzyka oraz dostarczenie wiedzy o zachowaniach
minimalizujących ryzyko zakażenia u zgłaszających się osób. Liczbę wykonanych badań
przedstawia ryc. 3.
Ryc.3. Liczba wykonanych badań w Punktach Konsultacyjno-Diagnostycznych w
Szczecinie i Koszalinie w latach 2006-2011 z uwzględnieniem wyników dodatnich.
21
1.1.8. Borelioza z Lyme
Borelioza (choroba z Lyme, krętkowica kleszczowa, łac. borreliosis, ang. Lyme
disease, Lyme borreliosis) jest chorobą wielonarządową wywoływaną przez krętki Borrelia
burgdorferi. W Polsce są to: Borellia burgdorferi, B.garinii, B.afzelii, a przenoszą ją kleszcze
z rodzaju Ixodes ricinus. W przebiegu boreliozy rozróżnia się 3 stadia:
 infekcji wczesnej, w postaci ograniczonych zmian skórnych typu rumienia
przewlekłego wędrującego (ECM),
 infekcji uogólnionej, w której dochodzi do dalszego rozwoju zmian skórnych oraz
pojawienia się ostrych zmian zapalnych narządów z zajęciem stawów, serca,
ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego,
 infekcji przewlekłej, rozpoczynającej się ok. 1 roku do kilku lat po zakażeniu
charakteryzującej się zmianami skórnymi w postaci przewlekłego zanikowego
zapalenia skóry dystalnych części kończyn (ACA) jak też destrukcyjnymi zmianami
zapalnymi stawów, przewlekłym zapaleniem mózgu i opon mózgowo - rdzeniowych.
Szczególnie narażone na zachorowanie są osoby zawodowo związane z przebywaniem w
lesie (leśnicy, drwale), osoby zbierające grzyby oraz runo leśne i mieszkańcy terenów
zalesionych. Do ekspozycji na kleszcze dochodzi w okresie wiosenno-letnim, natomiast
wzrost zachorowań obserwuje się w okresie jesienno-zimowym.
W 2011r. w Polsce zanotowano 9 159 zachorowań na boreliozę (współczynnik
zapadalności 23,98 na 100 tys. mieszkańców) w porównaniu do 9 005 zachorowań w 2010 r.
(współczynnik zapadalności 23,58 na 100 tys. mieszkańców) i 10 332 zachorowaniami w
2009 r. (współczynnik zapadalności 27,08 na 100 tys. mieszkańców).
W woj. zachodniopomorskim w 2011r. zgłoszono 242 zachorowań na boreliozę
(współczynnik zapadalności 14,29 na 100 tys. mieszkańców). Było to o 13 zachorowań mniej
niż w roku 2010, kiedy to zanotowano 255 nowych zachorowań (współczynnik zapadalności
15,06 na 100 tys. mieszkańców).
Wśród postaci klinicznych boreliozy wyróżnić można:
 rumień wędrujący ( erytema migrant – EM),
 Borrelial lymphocytoma (BL),
 przewlekłe zanikowe zapalenie skóry ( acrodermatitis chronica atrophicans – ACA),
 zapalenie stawów (Lome artritis –LA),
 zapalenie mięśnia sercowego (Lome carditis – LC)
22
 i neuroboreliozę.
W przeważającej większości w woj. zachodniopomorskim w 2011r. borelioza
występowała pod postacią rumienia wędrującego (173 przypadki), w 53 przypadkach pod
postacią artralgii, a w 18 przypadkach jako neuroborelioza.
Większość zachorowań leczona była w trybie ambulatoryjnym, 68 osób wymagało
hospitalizacji.
1.1.9. Styczność, narażenie na wściekliznę – potrzeba szczepień
Wścieklizna jest chorobą odzwierzęcą, wywołaną przez wirus neurotropowy,
przenoszony na człowieka w następstwie pogryzienia bądź zanieczyszczenia uszkodzonej
skóry lub błony śluzowej śliną zakażonych zwierząt. U ludzi wirus ten atakuje układ
nerwowy, co objawia się ostrym zapaleniem mózgu i rdzenia kręgowego, które niemal
zawsze prowadzi do śmierci. Głównym rezerwuarem wirusa są zwierzęta dzikie i domowe (tj.
psy, wilki, lisy, kojoty, psy dingo, nietoperze, ale także wiewiórki i koty).
Jedynym sposobem zapobiegania śmiertelnym skutkom zakażenia jest jak
najwcześniejsze wdrożenie szczepień p/wściekliźnie, a w szczególnych przypadkach
stosowanie surowicy odpornościowej. Taka profilaktyka przynosi bardzo dobre efekty.
Decyzja o podjęciu szczepień p/wściekliźnie zawsze poprzedzona jest wnikliwym
wywiadem epidemiologicznym, w którym należy rozważyć: rodzaj ekspozycji; gatunek
zwierzęcia które pokąsało (dzikie, domowe); okoliczności towarzyszące ekspozycji – czy
zwierzę schwytano, czy zabito, czy jest zdrowe, czy chore, prowokowane czy nie. W każdym
przypadku ekspozycji na zakażenie należy dążyć do :
 schwytania podejrzanego o wściekliznę zwierzęcia, w celu poddania go obserwacji
weterynaryjnej;
 poddania padłego lub zabitego zwierzęcia badaniom w kierunku wścieklizny - co
często pozwala wykluczyć wściekliznę, a tym samym nie wymaga wdrożenia
szczepień.
Od kilkudziesięciu lat na terenie woj. zachodniopomorskiego nie stwierdzono
zachorowań ludzi na wściekliznę. W roku 2011 nie występowały także zachorowania na
wściekliznę wśród zwierząt. Istotny wpływ na powyższą sytuację epizootiologiczną mają
przeprowadzane na terenie województwa od 1994 roku masowe akcje szczepień lisów
wolnożyjących.
Z powodu pokąsania ludzi przez zwierzęta podejrzane o wściekliznę pracownicy
Państwowej Inspekcji Sanitarnej w 2011r.
przeprowadzili 2.533 dochodzenia
epidemiologiczne, w tym 635 z powodu pokąsania dzieci do 14 roku życia. W 2011 r. na
terenie woj. zachodniopomorskiego zarejestrowano 343 przypadki styczności i narażenia na
wściekliznę, po których wdrożono szczepienia przeciw wściekliźnie, w tym 79 przypadków
dotyczyło dzieci do 14 roku życia. W tym samym czasie w Polsce odnotowano 7802
przypadki styczności i narażenia na wściekliznę, po których wdrożono szczepienia przeciw
wściekliźnie, o 278 więcej niż w 2010 roku.
Szczepienie przeciw wściekliźnie otrzymało 412 osób, w tym zaszczepiono:
 preekspozycyjnie 24 osoby;
 poekspozycyjnie 388 osób.
W Poradniach Profilaktyki Wścieklizny na terenie woj. zachodniopomorskiego poekspozycyjne
szczepienia przeciw wściekliźnie wdrożono u 388 osób, w tym w:
 319 przypadkach styczności i narażenia na wściekliznę, które zostały zgłoszone w
sprawozdaniach o zachorowaniach na choroby zakaźne, zakażeniach i zatruciach
(formularz Mz-56) na terenie woj. zachodniopomorskiego;
 4 przypadkach pokąsania poza granicami kraju, który nie został zgłoszony w formularzu
MZ–56 na terenie woj. zachodniopomorskiego.
 65 przypadkach, które zostały zgłoszone przez PSSE na terenie innych województw.
23
W 24 przypadkach szczepienia p/wściekliźnie wdrożono na terenie innych
województw. Liczba osób zaszczepionych na 100 tys. mieszkańców w woj.
zachodniopomorskim od lat utrzymuje się na podobnym poziomie. W 2011 r. wskaźnik ten
wynosił 20,23 i był nieco niższy niż w Polsce (20,42).
Najczęstszą przyczyną podejmowania szczepień u ludzi stanowiły pokąsania przez zwierzęta
domowe, głównie psy i koty (88%). Liczba przypadków styczności i narażenia na wściekliznę
przez zwierzęta dzikie, po których podjęto szczepienia w 2011 r. stanowiła tylko 11,9% ogółu
przypadków zakwalifikowanych do szczepień p/wściekliźnie. Natomiast 4% ogółu
przypadków styczności i narażenia na wściekliznę przez zwierzęta dzikie, po których podjęto
szczepienia p/wściekliźnie stanowiły pokąsania przez szczury. Z powodu konieczności
chirurgicznego opracowania ran, zastosowania immunoprofilaktyki biernej hospitalizowano
12 osób, w tym 5 u których nie podjęto szczepień p/wściekliźnie. Do immunoprofilaktyki
biernej zakwalifikowano 5 osób, w tym 2 dzieci do 14 roku życia.
Niepokojącym zjawiskiem jest fakt, że liczba przypadków styczności i narażenia na
wściekliznę, po których wdrożono szczepienia p/wściekliźnie z powodu pokąsania przez
zwierzęta domowe (psy, koty) utrzymywała się na wysokim poziomie i stanowiła 88,0%
ogólnej liczby przypadków styczności i narażenia na wściekliznę, po których wdrożono
szczepienia p/wściekliźnie.
1.1.10. Włośnica
Włośnica jest pasożytniczą ogólnoustrojową chorobą inwazyjną wywołaną przez
nicienia Trichinella spirali. Choroba ta stanowi wciąż aktualny problem epidemiologiczny
zarówno w Polsce jak i innych krajach Unii Europejskiej. Co roku rejestrowane są
zachorowania ludzi na włośnicę, pomimo wprowadzenia przepisów regulujących obrót, ubój i
badania sanitarno – weterynaryjne zwierząt rzeźnych i mięsa oraz nadzoru sanitarnego nad
produkcją i obrotem żywnością pochodzenia zwierzęcego. W Polsce najczęstszym źródłem
zakażenia jest mięso wieprzowe i dziczyzna. W 2011r. na terenie woj. zachodniopomorskiego
nie zarejestrowano żadnego zachorowania na włośnicę. W tym samym czasie w Polsce
odnotowano 23 zachorowania na włośnicę, o 28 mniej niż w 2010 r. Liczbę zachorowań i
zapadalność na włośnicę w Polsce i woj. zachodniopomorskim w latach 2003 - 2011
przedstawia tabela 16 .
Tab.16. Liczba zachorowań i zapadalność
zachodniopomorskim w latach 2003 - 2011
Polska
lata
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Liczba
zachorowań
40
163
70
133
292
4
36
51
23
Zapadalność
0,10
0,43
0,18
0,35
0,76
0,01
0,09
0,13
0,06
na
włośnicę
w
Polsce
i
woj.
województwo
zachodniopomorskie
Liczba
Zapadalność
zachorowań
1
0,05
1
0,05
4
0,23
234
13,82
1
0,05
1
0,06
-
1.1.11. Bąblowica i Wągrzyca
24
Bąblowica i wągrzyca to inwazyjne choroby odzwierzęce. Bąblowica wywołana jest
przez larwalną postać tasiemca wieńcogłowego z gatunku Echinococcus granulosus lub
Echinococcus multilocularis. Natomiast wągrzyca jest rzadko spotykanym zakażeniem
larwalnymi postaciami tasiemca, najczęściej Taenia solium, rozsianymi w różnych tkankach
ustroju i tworzącymi w narządach torbiele zwane wągrami. Charakter i przebieg choroby jest
różnorodny i zależny od gatunku patogenu, który wywołuje objawy chorobowe oraz od
umiejscowienia otorbielonego zarodka tasiemca.
W 2011 r. na terenie woj. zachodniopomorskiego zgłoszono 1 przypadek zachorowania na
bąblowicę. W Polsce było ich 20, o 16 mniej niż w roku 2010. Zachorowanie zgłoszono w
grudniu 2011 r. do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Drawsku Pomorskim.
Zachorowała 77 letnia kobieta. Rozpoznanie ustalono na podstawie typowych zmian organów w
badaniu obrazowym. W toku dochodzenia epidemiologicznego ustalono, że źródło zakażenia
mogły stanowić zbierane przez całe życie przez kobietę w lesie jagody, które spożywała bez
uprzedniego umycia.
1.1.12. Tężec
Dzięki obowiązkowym masowym szczepieniom prowadzonym w Polsce od 1960 r.
sytuacja epidemiologiczna tężca jest bardzo korzystna zarówno w woj. zachodniopomorskim
jak i w całym kraju.
W woj. zachodniopomorskim od 3 lat nie zarejestrowano zachorowań na tężec. W
Polsce było ich 13, o 3 mniej niż w roku 2010.
1.1.13. Malaria
Malaria jest wymieniana jako jedna z trzech najważniejszych, oprócz AIDS i gruźlicy,
chorób zakaźnych w świecie. Ocenia się, że aktualnie 40-45% ludności kuli ziemskiej żyje na
terenach zagrożonych malarią w ponad 100 krajach świata . Malarię wywołują pierwotniaki
(Plasmodium), które transmitowane są przez komary. Choroba ta występuje na obszarze
położonym pomiędzy izotermami letnimi 18-21ºC na północy a izotermą 21 ºC na południu.
Regiony występowania malarii można podzielić na 3 kategorie różniące się lekoopornością
krążących tam form Plasmodium. Choroba charakteryzuje się nawracającymi napadami
gorączki, niedokrwistością oraz powiększeniem śledziony. Rozwija się stopniowo i
poprzedzają ją niecharakterystyczne objawy grypopodobne, rzadziej przebieg jest gwałtowny.
Śmiertelność w przypadkach ciężkich jest wysoka mimo stosowanego leczenia, zwłaszcza w
postaci mózgowej przebiegającej ze śpiączką.
Polska jest krajem wolnym od malarii od 1963r. Rejestrowane przypadki zachorowań
na malarię mają związek z podróżami w regiony zagrożone tą chorobą.
Wyjeżdżając w rejony występowania malarii należy pamiętać o profilaktyce
przeciwmalarycznej, która jest uzależniona od regionu podróży. Natomiast każdy przypadek
gorączki u osoby powracającej z regionów endemicznych powinien być diagnozowany w
kierunku malarii.
W 2011r. w Polsce zanotowano 16 zachorowań na malarię (współczynnik
zapadalności 0,04 na 100 tys. mieszkańców) w porównaniu do 35 zachorowań w 2010 roku
(współczynnik zapadalności 0,09 na 100 tys. mieszkańców) i 21 zachorowaniami w 2009
roku (współczynnik zapadalności 0,06 na 100 tys. mieszkańców).
W woj. zachodniopomorskim w 2011r. zgłoszono 2 zachorowania na malarię
(współczynnik zapadalności 0,12 na 100 tys. mieszkańców). Przypadki zostały zawleczone z
Malezji i Meksyku.
1.1.14. Choroby przenoszone drogą płciową
Choroby przenoszone drogą płciową stanowią ważny problem epidemiologiczny.
Zgodnie z ustawą o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi
nadzorowi epidemiologicznemu podlegają zachorowania na kiłę, rzeżączkę, chlamydiozy i
25
inne nierzeżączkowe zakażenia układu moczowo-płciowego. Ponadto istnieje obowiązek
poinformowania chorego o konieczności leczenia również partnera seksualnego.
Do dnia 31 grudnia 2011r. nadzór na chorobami przenoszonymi drogą płciową w
woj. zachodniopomorskim sprawuje Wojewódzka Poradnia Chorób Wenerologicznych w
Szczecinie (od 2009r. działająca przy SPWSZ ul. Arkońska 4 w Szczecinie) na podstawie
umowy zawartej przez ZPWIS w Szczecinie.
Chlamydiozy i inne nierzeżączkowe zakażenia układu moczopłciowego – należą do
najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową. Mogą objawiać się jako nierzeżączkowe
zapalenie cewki moczowej (NGU), zapalenie szyjki i/lub jamy macicy, zapalenie jajowodów,
zapalenie najądrzy, zapalenie w obrębie miednicy mniejszej (PID), rzadziej o innej
lokalizacji. U części chorych zakażenie to jest bezobjawowe. Dotyczy to głównie młodych
kobiet, u których nosicielstwo może być przyczyną niepłodności i zakażeń okołoporodowych.
Rzeżączka jest bardzo rozpowszechnioną chorobą przenoszoną drogą płciową powodującą
zapalenie cewki moczowej, szyjki macicy, odbytnicy i gardła. Może prowadzić do
bakteriemii i powikłań przerzutowych. Również może powodować zakażenia okołoporodowe
pod postacią zapalenia oczu, które u dorosłych jest rzadkością.
Kiła jest długotrwałą chorobą ogólnoustrojową. Charakteryzuje ją mnogość objawów
klinicznych, które występują w kolejnych stadiach po sobie:
 Kiła pierwotna – w miejscu wniknięcia krętka tworzy się zmiana pierwotna – twarda,
niebolesna, ograniczona, wrzodziejąca, która sama zanika;
 Kiła drugorzędowa - pojawiają się objawy ogólne świadczące o uogólnieniu
zakażenia;
 Okres utajenia – testy serologiczne w kierunku kiły są dodatnie, ale pacjenci nie mają
żadnych objawów klinicznych;
 Kiła trzeciorzędowa - pojawiają się zmiany degeneracyjne i martwicze, które są
nieodwracalne. Objawy kliniczne mogą być bardzo różne i manifestować wiele
schorzeń. W tym stadium leczenie zwykle jest nieskuteczne.
Kiła może być przeniesiona przez łożysko na płód powodując liczne wady wrodzone i
opóźnienie wzrostu wewnątrzmacicznego.
Zapadalność na kiłę podobnie jak na większość innych chorób przenoszonych drogą
płciową wzrasta. Związane jest to przede wszystkim ze zmianą obyczajowości seksualnej, ale
także z przeświadczeniem, że kiły już nie ma. Wstrzymanie obligatoryjnych testów w
kierunku kiły doprowadziło to do spadku diagnostyki, zarówno wśród ciężarnych jak i
pozostałych obywateli, co w konsekwencji powoduje brak możliwości obiektywnej oceny
skali problemu oraz pełnego monitoringu chorób przenoszonych drogą płciową. Mniej badań,
gorsza rejestracja, gorsza kontrola (m.in. nie ujawnianie partnerów seksualnych przez
chorych, nie zgłaszanie się na leczenie) oraz brak pieniędzy na profilaktykę i edukację nie
poprawiają sytuacji.
Tabela 16 przedstawiają zachorowania w Polsce i w woj. zachodniopomorskim na choroby
przenoszone drogą płciową w ciągu ostatnich pięciu lat. O fragmentaryczności danych
świadczy fakt, że ¾ zachorowań na choroby przenoszone drogą płciową w woj.
zachodniopomorskim zgłaszane są przez lekarzy ze Szczecina. Są powiaty, w których w ciągu
roku nie zgłoszono ani jednego zachorowania na powyższe zachorowania. Zgłoszeń
zachorowań nie wysyłają również lekarze prowadzący indywidualne i specjalistyczne
praktyki lekarskie. Mimo niepełnej rejestracji należy zauważyć, że utrzymuje się tendencja
wzrostowa w zakresie chorób przenoszonych drogą płciową.
Tab.16. Liczba zachorowań i współczynnik zapadalności na kiłę w Polsce i w woj.
zachodniopomorskim w latach 2007-2011
26
Polska
Liczba
zachorowań
Rok
woj.zachodniopomorskie zapadalność
Kiła
wrodzona
(A50)
objawowa Utajona
Razem
(A51.0- (A51.5(A51)
A51.4)
A51.9)
liczba
4
406
250
zachorowań
1,03
1,07
0,66
zapadalność
2007
liczba
1
23
6
woj.zachodniopomorskie zachorowań
zapadalność
5,85
1,36
0,35
liczba
0
451
286
zachorowań
Polska
0
1,18
0,75
zapadalność
2008
liczba
0
16
7
woj.zachodniopomorskie zachorowań
zapadalność
0
0,95
0,41
liczba
12
617
387
zachorowań
Polska
2,87
1,62
1,01
zapadalność
2009
liczba
4
21
12
woj.zachodniopomorskie zachorowań
zapadalność
24,12
1,24
0,71
liczba
193
18
466
zachorowań
Polska
4,36
1,22
0,51
zapadalność
2010
liczba
0
23
5
woj.zachodniopomorskie zachorowań
zapadalność
0
1,38
0,3
liczba
zachorowań
Polska*
zapadalność
2011
liczba
1
32
11
woj.zachodniopomorskie zachorowań
zapadalność
0,06
1,89
0,65
* brak danych ogólnopolskich na dzień zamknięcia sprawozdania (15.03.2012r.)
Polska
Kiła późna, inna i
nie określona
(A52-A53)
Kiła wczesna
656
191
1,72
0,5
29
9
1,71
0,53
737
192
1,93
0,5
23
6
1,36
0,35
1004
251
2,63
0,66
33
13
1,95
0,77
659
255
1,73
0,67
28
2
1,68
0,12
43
4
2,54
0,24
1.1.15. Gruźlica
Gruźlica jest jedną z najstarszych chorób zakaźnych. Wywoływana jest przez prątki
gruźlicy. Gruźlica ma powinowactwo głównie do układu oddechowego, ale może dotyczyć
wszystkich tkanek i narządów. Początek choroby jest niecharakterystyczny z okresami
zaostrzeń i remisji. Nie ma objawów specyficznych dla gruźlicy, a początkowe dolegliwości
nie są uciążliwe lub w ogóle nie występują. Stąd też chorzy późno zgłaszają się do lekarza, a
w związku z tym choroba jest późno rozpoznawana. Aktualnie choroba jest w większości
przypadków wyleczalna poza zachorowaniami, w których gruźlica rozwija się na tle spadku
odporności wywołanego inną chorobą. Pojawiają się coraz częściej problemy lekooporności
gruźlicy, niemniej nie stanowi to jeszcze problemu epidemiologicznego.
Zgodnie z ustawą o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych chorzy
na gruźlicę podlegają obowiązkowemu leczeniu, a osoby ze styczności z chorymi na gruźlicę
w okresie prątkowania podlegają nadzorowi epidemiologicznemu, badaniu klinicznym i
badaniom diagnostycznym.
27
Do dnia 31 grudnia 2011r. nadzór na zachorowaniami na gruźlicę w woj.
zachodniopomorskim sprawowała Poradnia Gruźlicy i Chorób Płuc w Szczecinie (od 2009r.
działająca przy Specjalistycznym Szpitalu im. A. Sokołowskiego przy ul. Sokołowskiego 11
w Szczecinie) na podstawie umowy zawartej przez ZPWIS w Szczecinie.
Nadzór nad zachorowaniami na gruźlicę jest utrudniony ze względu na brak
odpowiedniej ilości poradni zajmujących się leczeniem gruźlicy. W części przypadków
chorzy wypisani ze szpitali nie kontynuują leczenia ambulatoryjnego ze względu na odległość
do najbliższej poradni.
Na ryc.3 przedstawiono zachorowania na gruźlicę w Polsce i w woj.
zachodniopomorskim w ciągu ostatnich pięciu lat. Zauważa się w woj. zachodniopomorskim
nieco lepszą sytuację epidemiologiczną w zakresie gruźlicy niż w Polsce- wskaźnik
zapadalności na 100 tys. mieszkańców był od 5 lat niższy niż wskaźnik Polski. Natomiast
analizując sytuację epidemiologiczną gruźlicy na terenie woj. zachodniopomorskiego należy
podkreślić, że uległa ona pogorszeniu w stosunku do 2010r.- wskaźnik zapadalności
zwiększył się o 3,1.
Ryc.4. Współczynnik zapadalności na gruźlicę w Polsce i woj. zachodniopomorskim w
latach 2007-2011.
Podsumowanie
1. W 2011 r. nastąpił wzrost bakteryjnych zatruć pokarmowych - zgłoszono 633 przypadki
(współczynnik zapadalności 37,38 na 100 tys. mieszkańców), wśród których
dominującym czynnikiem etiologicznym (52%) była Salmonella w stosunku do 2010r., w
którym zarejestrowano 590 zachorowań (współczynnik zapadalności 34,84 na 100 tys.
mieszkańców). Zgłoszono również 2 593 przypadki tj. o 1 360 więcej niż w 2010 r.
wirusowych zakażeń jelitowych, (współczynnik zapadalności 153,15 na 100 tys.
mieszkańców), wśród których prawie 60 % stanowiły zakażenia rotawirusowe. Ponadto
ponad 4 - krotnie zwiększyła się liczba przypadków biegunek i zapaleń żołądkowojelitowych BNO, o prawdopodobnym pochodzeniu zakaźnym z 438 w 2010 r. do 1 783 w
2011 r., (współczynnik zapadalności 105,31 na 100 tys. mieszkańców), co wynikało z
poprawy zgłaszalności chorób zakaźnych.
28
2. Utrzymywała się tendencja wzrostowa ognisk zbiorowych zachorowań na choroby
przenoszone drogą pokarmową, których zgłoszono 39 w 2011r.( w 2010r. było 38 takich
zdarzeń). W związku z wystąpieniem ognisk zatruć w ośrodkach wczasowych,
uzdrowiskowych i kolonijnych (ogółem 10 ognisk) nadal utrzymywała się tendencja
wzrostowa liczby osób chorych w ogniskach, których w 2011r. było 624 (w 2010 r.
chorowały 602 osoby), w tym 302 dzieci do 14 r. ż. (o 156 więcej niż w 2010 r.).
3. Odnotowano wzrost zakażeń HIV i zachorowań na AIDS zarówno w Polsce jak też woj.
zachodniopomorskim. W naszym regionie zarejestrowano 36 nowych zakażeń HIV tj o
10 więcej niż w 2010r.oraz 21 zachorowań na AIDS tj. o 20 więcej niż w 2010r. Spośród
wszystkich wykrytych zakażeń wirusem HIV 11 przypadków (o 4 więcej niż w 2010 r.)
rozpoznano w Punktach Konsultacyjno-Diagnostycznych (PKD, gdzie wykonywane są
anonimowo i bezpłatnie badania w kierunku HIV). Wszystkie osoby z wykrytym
zakażeniem HIV w PKD uległy zakażeniu drogą kontaktów seksualnych - byli to
mężczyźni w tym 6 o orientacji homoseksualnej, 3 o orientacji biseksualnej i 2 osoby o
orientacji heteroseksualnej. Należy zauważyć, że największy wzrost zakażeń w Polsce bo
ponad 6-krotny, jak też w woj. zachodniopomorskim w porównaniu z 2010r., nastąpił w
grupie mężczyzn o orientacji homo- i biseksualnej.
4. W 2011 r. nastąpił niewielki wzrost zachorowań na inwazyjną chorobę meningokokową.
Liczba przypadków zachorowań wzrosła do 10 (w 2010 r. zarejestrowano 8 przypadków)
i nie występowały ogniska zachorowań. Na terenie woj. zachodniopomorskiego
przeprowadzono dwie akcje szczepień, podczas których przeciwko inwazyjnym
zakażeniom Neisseria meningitidis szczepionką NeisVac C zostało uodpornionych 4196
dzieci i młodzieży oraz wybranych grup osób dorosłych, co podniosło odporność
populacji szczególnie narażonej na zakażenie.
5. Analiza sytuacji epidemiologicznej grypy sezonowej i zachorowań grypopodobnych
wykazała wzrost zachorowań. W 2011r. zachorowało 2 1991 osób (współczynnik
zapadalności 1298,88 na 100 tys. mieszkańców), w tym 8194 dzieci do 14 roku życia
(współczynnik zapadalności wyniósł 3260,92 na 100 tys. dzieci do 14 roku życia),
podczas gdy w 2010 r. zachorowało 12 357 osób (współczynnik zapadalności wyniósł
729,76 na 100 tys. mieszkańców). Utrzymywany był aktywny monitoring tygodniowy
grypy oraz nadzór wirusologiczny Sentinel we współpracy z lekarzami rodzinnymi.
Należy zaznaczyć, że zapadalność na grypę i zachorowania grypopodobne w 2011 r. była
ponad dwukrotnie niższa w stosunku do całego kraju (zapadalność w Polsce wynosiła 3
026,73 na 100 tys. mieszkańców). Znaczny wzrost odnotowywanych zachorowań może
być powiązany z ponownym pojawieniem się na początku roku 2011 przypadków grypy
pandemicznej A/H1N1v. W woj. zachodniopomorskim w roku 2011 potwierdzono
laboratoryjnie 67 przypadków, w tym 5 dotyczyło dzieci do 14 roku życia. Zdecydowaną
większość, bo aż 65 potwierdzonych laboratoryjnie przypadków dotyczyło grypy
A/H1N1v (zapadalność – 3,84), w tym 5 dzieci do 14 roku życia (zapadalność – 1,99).
Utrzymywała się tendencja spadkowa w zakresie szczepień przeciw grypie - w roku 2011
na terenie woj. zachodniopomorskiego zaszczepiono 61367 osób przeciwko grypie, co
stanowi 3,62% populacji tj. o 4096 mniej niż w 2010r.
6. W woj. zachodniopomorskim w roku 2011 zaobserwowano ponad 2-krotny wzrost
zachorowań na różyczkę, bowiem zachorowało 394 osoby (współczynnik zapadalności
23,27 na 100 tys. mieszkańców), podczas gdy w 2010 r. zachorowało 178 osób.
Utrzymywała się również tendencja wzrostowa zachorowań na ospę wietrzną –
zarejestrowano 7650 zachorowań na ospę wietrzną, w tym 46 osób hospitalizowano
(współczynnik zapadalności 451,84 na 100 tys. mieszkańców) tj. o 1303 przypadki więcej
niż w roku 2010, w którym zachorowało 6347 osób (współczynnik zapadalności 374,78
na 100 tys. mieszkańców). Należy zauważyć, że zapadalność na ospę wietrzną w woj.
zachodniopomorskim była porównywalna do zapadalności w Polsce. W związku z
29
utrzymującą się niekorzystną sytuacją epidemiologiczną ospy wietrznej w Polsce w
Programie Szczepień Ochronnych na 2012 rok rozszerzone zostały wskazania do
szczepień w tym zakresie.
7. W 2011 r. zaobserwowano prawie czterokrotny wzrost zachorowań na krztusiec, w
stosunku do roku poprzedniego tj. odnotowano 45 zachorowań (współczynnik
zapadalności na 100 tys. mieszkańców wyniósł 2,65), w stosunku do 12 zachorowań w
2010r. (współczynnik zapadalności 0,70 na 100 tys. mieszkańców). Mimo to sytuacja na
terenie województwa była korzystniejsza niż ogólna sytuacja w Polsce, gdzie zapadalność
była prawie 2-krotnie wyższa.
8. Liczba osób pokąsanych przez zwierzęta w 2011r. nie odbiegała zasadniczo od lat
ubiegłych, co świadczy o braku skutecznych rozwiązań podejmowanych w ramach
ograniczenia narażenia na zachorowanie na wściekliznę. Należy podkreślić, że od lat
wśród osób pokąsanych dominują osoby pokąsane przez zwierzęta domowe (psy i koty) stanowiły aż 88 %.
30