rrrrr

advertisement
„ Jak inwazje obcych gatunków roślin
wpływają na bioróżnorodność ”
Nauczyciel prowadzący:
Janina Wawrzyniak
Nauczyciel wspomagający:
Robert Padurek
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Cele :
• Ocena wpływu inwazji obcych gatunków roślin na
bioróżnorodność w ekosystemie,
• Poznanie inwazyjnych gatunków roślin , groźnych
dla bioróżnorodności ich historii pochodzenia ,
• Ocena wartości przyrodniczej wybranych gatunków
roślin na badanym terenie,
• Zdobycie wiedzy na temat geograficznohistorycznych grup roślin tworzacych florę Polski
Uczniowie realizujący projekt :
Adamczak Marek
Antkowiak Beata
Bartkowiak Weronika
Biała Anna
Binkowska Martyna
Bussler Klaudia
Chłapowska Marta
Dominiczak Weronika
Drzewiecka Małgorzata
Górna Inga
Jakubiak Patrycja
Jankowska Wioletta
Kaczmarek Agnieszka
Karolczak Natalia
Kasperska Sandra
Komsta Justyna
Kowalska Kamila
Kubicka Agata
Lisek Julia
Markiewicz Mikołaj
Michałowska Marta
Musielak Jagoda
Przybylski Kamila
Schoepe Klaudia
Smekowska Ewa
Sobczyk Monika
Spławska Monika
Szubert alicja
Walorek Justyna
Wojtkowiak Magdalena
Metodyka badań
• obserwacje bezpośrednie
• wykonywanie pomiarów przy użyciu GPS-u
• oznaczanie gatunków roślin przy pomocy klucza
• tworzenie mapy rozmieszczenia gatunków
inwazyjnych roślin.
Przebieg realizacji projektu
W czasie realizacji projektu odbyliśmy kilka
wycieczek po Kościanie i okolicach, w trakcie
których zostały zebrane materiały do badań
gatunków inwazyjnych.
Następnie zajmowaliśmy się ich rozpoznawaniem,
opisywaniem oraz określaniem lokalizacji tych
roślin.
Przebieg realizacji projektu
Przebieg realizacji projektu
Przebieg realizacji projektu
Przebieg realizacji projektu
Klon jesionolistny
(Acer negundo)
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Występowanie
Występuje naturalnie w Ameryce Północnej i
Środkowej (na południu sięga do Gwatemali i stanu
Chiapas w Meksyku). Zawleczony, zdziczały i w pełni
zadomowiony w wielu częściach świata, także w
Polsce. Do Europy i Polski introdukowany został w
XVIII-XIX wieku (kenofit). Występuje powszechnie
niemal w całym kraju z wyjątkiem części Pomorza i
Polski północno-wschodniej. Zaliczany jest do roślin
inwazyjnych – niebezpiecznych dla rodzimej flory.
Morfologia
• Pokrój
Osiąga wysokość 10-15 (20) metrów. Ma szeroką i nieregularną koronę.
• Pień
Często wielopniowe lub nisko rozgałęzione, zwykle krzywe pokryte naroślami.
Kora początkowo oliwkowozielona i gładka, z czasem robi się brązowawa i
spękana.
• Liście
Naprzeciwległe, nieparzystopierzaste, składające się z 3-5 (9)listków na
krótkich łodyżkach, osiągają długość 15 cm. Górna powierzchnia liści zielona,
dolna owłosiona. Poszczególne listki są owalno-lancetowate i zaostrzone o
brzegach nieregularnie piłkowanych.
• Kwiaty
Rozdzielnopłciowe (gatunek dwupienny), męskie kwiaty mają kształt
wiszących pęczków, żeńskie zebrane w grona.
• Owocem
Jest jednostronnie oskrzydlony orzeszek, który na roślinie połączony jest
symetrycznie z drugim. Skrzydlaki ustawione pod kątem ostrym, skrzydełka
prawie równoległe.
Biologia i ekologia
Najlepiej rośnie w mieszanych lasach liściastych
rosnących na żyznych, wilgotnych glebach. Jest
bardzo odporny na suszę, zanieczyszczenia
powietrza oraz mrozy.
Zastosowanie
Jest to roślina ozdobna sprowadzona do Europy w XVII
wieku, z czasem zdziczała, rozsiewa się naturalnie często
zachwaszczając otoczenie. Obecnie wyhodowano wiele
odmian o kolorowych liściach często z barwnymi
obwódkami, które często sadzone są w ogrodach
przydomowych. Zwykle są to formy szczepione na pniu.
Kolczurka
klapowana
(Echinocystis lobata)
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Ostra jak brzytwa ;)
Występowanie
Kolczurka klapowana prawdopodobnie pochodzi z
Ameryki Północnej. Pierwsze okazy pojawiły się w
kraju pod koniec lat 70 ubiegłego wieku. Występuje
wzdłuż Odry w okolicach Wrocławia, a także wzdłuż
Wisły i jej dopływów do połączenia jej z Bystrzycą.
Morfologia
• Łodyga pnąca, silnie rozgałęziająca się i tworząca wąsy
czepne, również rozgałęziające się.
• Liście miękkie, 5-7 klapowe, ostro zakończone, lekko
piłkowane na długich ogonkach.
• Kwiaty roślinna jednopienna, lecz rodzielnopłciowa.
Kwiaty sześciokrotne – żeńskie pojedyncze w
rozgałęzieniach łodygi.
• Owoc zielona, owalna torebka pokryta miękkimi
kolcami z 4 brązowymi lub czarnymi nasionami,
przypominającymi nieco nasiona dyni. Owoc otwira się
przodem i tylko na tyle, aby nasiona mogły wylecieć.
Biologia i ekologia
Jest to roślina mało wymagająca, ale idealnym
siedliskiem są dla niej aluwia nadrzeczne oraz
wilgotne miejsca o pH obojętnym. Płoży się i wspina
po drzewach i krzewach. Jest gatunkiem
jednorocznego pnącza z rodziny dyniowatych. W
Polsce jest uprawiana i często dziczejąca. Cechą
charakterystyczną tej rośliny są strzelające nasiona.
Zastosowania
• Nalewka z tego ziela jest stosowana w chorobach
reumatycznych oraz chorobach charakteryzujących się
niedoborem soków trawiennych oraz schorzeniach wątroby.
• Odwar z korzenia poprawia trawienie, pobudza przemianę
materii, jest stosowany w cukrzycy jako lek obniżający poziom
glukozy i cukru we krwi.
• Ziele z owocami stosuje się w leczeniu chorób prostaty,
chorobach reumatycznych, miażdżycy.
W zielarstwie rosyjskim stosuje się ją przy nowotworach,
wrzodach, ropniach, grzybicy skóry.
Konyza Kanadyjska
(Conyza canadensis Cronquist)
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Byle do góry
Występowanie
• pochodzi z Ameryki Północnej i Środkowej
• w Polsce pojawił się w I połowie XVIII w. w wyniku
nieświadomego zawleczenia
• występuje na całym świecie i na terenie całej Polski
Morfologia
• Łodyga gęsto ulistniona, szorstka, wzniesiona, górą
rozgałęziona. Wysokość przeważnie do 1 m.
• Liście wąskie, lancetowate, z rzadka szorstko
owłosione i orzęsione. równowąsko lancetowate,
zaostrzone, u nasady zwężone.
• Kwiaty w okresie kwitnienia roślina wytwarza
liczne, drobne, brudnobiałe koszyczki kwiatowe,
gęsto skupione w górnej części łodygi. Kwiatostany
składają się z kwiatów żeńskich, mających postać
płatków, oraz rurkowatych kwiatów obupłciowych.
• Owoce z puchem kielichowym.
Biologia i ekologia
• Nasiona rozsiewane są przez wiatr. Kiełkują na wiosnę
(wtedy roślina żyje tylko jeden rok) lub jesienią (w tym
przypadku roślina wytwarza najpierw rozetę liściową,
następnie zimuje i zakwita dopiero następnego roku).
• Rozwój: roślina roczna lub dwuletnia. Kwitnie od czerwca do
października, jest rozsiewana przez wiatr. Jedna roślina może
wytworzyć w ciągu roku nawet ponad 100 000 nasion.
• Siedlisko: roślina ta spotykana jest na polach uprawnych
gdzie jest często dokuczliwym chwastem. Ponadto
występuje na poboczach dróg, nieużytkach, pastwiskach.
• Liczba chromosomów 2n= 18
Zastosowanie
• Ziele Herba Erigerontis canadensis zawierające
flawonoidy i olejki eteryczne wykorzystywane jest do
produkcji perfum.
• Z ziela przymiotna produkowane są tabletki
przeciwkrwotoczne Hemorigen.
Skład chemiczny
• 0,6% olejku lotnego (którego głównymi
składnikami są limonen, cymol, linalol,
terpineol)
• garbniki pirogarolowe
• flawonoidy pochodne apigeniny i kemferolu,
• fenolokwasy
• fitosterole
Nawłoć Kanadyjska
(Solidago canadensis)
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Nawłoć Kanadyjska czyli "Drzewko
Matki Boskiej" w naturalnym siedlisku
Występowanie
Pochodzi ze wschodniej części Ameryki Północnej, prawdopodobnie z
południowej Kanady i wschodnich i centralnych części Stanów
Zjednoczonych. Jako roślina ozdobna w parkach i ogrodach opanowywała już
od 1645 roku Europę. Stopniowo rozprzestrzeniała się w Azji, Australii a
nawet w Nowej Zelandii. Roślina ta doskonale się aklimatyzuje i wypiera
nawet rodzime gatunki. W rodzimej Ameryce związana jest ze strefą prerii i
lasoprerii gdzie występuje głównie w dolinach rzek. W Polsce pierwszy raz
zanotowaną ją w 1872 roku. Dziś rośnie na większości obszarów, na
siedliskach naturalnych i synantropijnych. Nawłoć związana jest z siedliskami
ruderalnymi, jak trwałe nieużytki, przychacia, pobocza dróg, nasypy
kolejowe, wysypiska a także na siedliskach nadrzecznych, wzdłuż rowów
melioracyjnych, na mokrych łąkach i w zaroślach nadrzecznych.
Morfologia
Łodyga wysokość do 1,5 m, wzniesiona, sztywna, pojedyncza, naga lub
rzadko owłosiona, cienka. Wewnątrz jest pusta.
Liście skrętoległe, malejące ku górze. Na całym pędzie jest ich od 40 do 110.
Blaszka liściowa jest lancetowata, na obu końcach zaostrzona, od spodu
omszona, na brzegu ostro piłkowana, z dwoma wyraźnymi nerwami brzeżnymi
Kwiaty skupione po 5-14 w bardzo licznych koszyczkach (na jednym pędzie
jest ich od ok. 40 do 4600) w szerokopiramidalną wiechę z osią centralną i
odgiętymi odgałęzieniami bocznymi. Listki okrywy są równowąskie i
lancetowate, nierówne, tępe lub zaostrzone. Żółta korona ma długość 2,4-2,8
mm
Owoce niełupki o długości 0,9 do 1,2 mm, krótko omszone, z puchem
kielichowym długości 2-2,5 mm
Biologia i Ekologia
Gatunek rozmnaża się wegetatywnie dzięki kłączom oraz za pomocą nasion.
Rośliny zakwitają każdego roku począwszy od pierwszego roku życia.
Poszczególne klony są długowieczne i mogą osiągać wiek stu lat. Kwitnienie zaczyna
się w lipcu i trwać może do października, najbardziej intensywne jest od połowy
sierpnia do końca września. Owady zapylające kwiaty wabione są dużą
ilością nektaru i pyłku, intensywnym, słodkim zapachem i intensywnym, żółtym
kolorem okazałych kwiatostanów.
Na jednej łodydze może powstać ponad 10 tysięcy nasion. Lekkie i drobne nasiona
rozprzestrzeniane są przez wiatr. Poza tym do rozprzestrzeniania rośliny przyczynia
się człowiek wyrzucając pędy po przekwitnieniu lub przemieszczając ziemię
zawierającą kłącza i nasiona.
Zastosowanie
W medycynie:
Nawłoć stosowana w niewielkich dawkach posiada właściwości lecznicze. Ma
działanie: antyseptyczne, bakteriobójcze, moczopędne, obniżające ciśnienie krwi,
odtruwające, przeciwbólowe, przeciwgrzybiczne, przeciwkaszlowe, przeciwzapalne,
ściągające i uszczelniające. Surowcem leczniczym jest ziele nawłoci. Odwar z ziela
wewnętrznie stosuje się:
- w chorobach nerek, dolegliwościach pęcherza i przewodów moczowych,
- dolegliwościach wątroby i pęcherzyka żółciowego,
-zaburzeniach przewodu pokarmowego, bólach brzucha,
W pszczelarstwie:
Z rośliny tej pozyskuje się miód polecany w leczeniu górnych dróg oddechowych,
przewodów żółciowych, stawów i nerek. Wpływa na kondycję serca i jest świetny
do potraw, nadając im niezwykły smak.
Szarłat szorstki
(Amaranthus retroflexus)
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Ostatnie momenty kwitnienia , tej
jesieni w promieniach słońca .
Występowanie
Gatunek rośliny należący do
rodziny szarłatowatych.
Pochodzi prawdopodobnie z
Ameryki Północnej. Do Polski
został nieświadomie
sprowadzony. Po raz pierwszy
stwierdzono jego
występowanie w pierwszej
połowie XIX w. na Nizinie
Śląskiej. W 1814 r. notowano
go już w Opolu i Gdańsku.
Obecnie występuje pospolicie
na terenie całej Polski.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Morfologia
•
•
•
•
•
•
Pokrój Dorasta do 80 (100) cm. Nazwa rośliny pochodzi od krótkich szczecinek,
którymi pokryta jest cała roślina.
Łodyga osiąga wysokość od 10 do 90 cm. Jest jasnozielona, ciemnoczerwono
nabiegła, wzniesiona, pojedyncza lub rozgałęziona, stosunkowo gruba, krótko i
szorstko owłosiona.
Liście są nakrzyżległe, jajowate lub owalnorombowate, duże, długoogonkowe,
ostro zakończone, szarozielone, brzegiem czerwonawe i lekko ząbkowane, na
szczycie lekko zaostrzone lub tępe, pokryte szorstkimi i krótkimi włoskami, z
wyraźnym unerwieniem.
Kwiaty zebrane są w zielonobiałe kłębiki, przy czym górne kłębiki tworzą gęsty,
czasami wiechowato rozgałęziony, kłujący kłos na bezlistnym szczycie pędu. Kwiaty
są małe, niepozorne, włochate i wyrastają z kątów liści, z ościstą osłoną. Owoc to
gładka, jednonasienna torebka z wieczkiem.
Nasiona są czarne lub brunatnoczarne, gładkie, okrągłe, z silnym połyskiem.
Korzenie są palowe, proste, silne, wrzecionowate, lekko różowe. Szarłat szorstki
kwitnie od (VI) VII do X.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Biologia i Ekologia
Roślina jednoroczna. Kwitnie od lipca do października. Siedliska:
miejsca ruderalne. Gleby średnie i żyzne, raczej wilgotne. Roślina
azotolubna. Jest uciążliwym chwastem segetalnym, głównie w
uprawach roślin okopowych, kukurydzy i warzyw. Za próg
szkodliwości uważa się już obecność 0,1-0,2 okazów tego chwastu
na 1 m². Najważniejsze w zwalczaniu tego chwastu jest
zapobieganie wysiewaniu się nasion.
Siewka jest kędzierzowato owłosiona. Podliścieniowa łodyżka jest
naga i ciemnoczerwona, liścienie lekko pomarszczone, równowąskie
z dobrze widocznym nerwem środkowym, górą zielone, na spodniej
stronie fioletowo nabiegłe. pierwsze liście jajowate, wycięte na
szczycie i podobnie ubarwione jak liścienie, ale z wyraźną pierzastą
nerwacją.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Zastosowanie
• Młode rośliny mogą być wykorzystywane na sałatkę, starsze
stanowią wartościową paszę dla świń. Ziele zawiera garbniki, sole
mineralne, ponad 20% białka, 200 mg% witaminy C. Jeszcze bardziej
odżywcze są nasiona – zawierają 9% tłuszczu, 19% bialka i 41%
skrobi..
• Napar z ziela to specyfik mający zastosowanie w leczeniu biegunek,
mogący być także używany do płukania jamy ustnej i gardła w ich
stanach zapalnych.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Wartości odżywcze
Wartość energetyczna [kJ]
1553
kj
Wartość energetyczna [kcal]
371
kcal
Woda
11
g
Popiół
2.9
g
Białko ogółem
14
g
Białko zwierzęce
0
g
Białko rośline
14
g
Cholesterol
0
mg
Węglowodany ogółem
65
g
Sacharoza
1.4
g
Laktoza
0
g
Skrobia
57
g
Błonnik pokarmowy
6.7
g
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Żółtlica drobnokwiatowa
(Galinsoga parviflora Cav.)
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Występowanie
Pospolita na terenie całego kraju
do niższych położeń górskich.
Zadomowiony chwast
pochodzący z andyjskiej części
Ameryki Południowej, po raz
pierwszy w Europie notowany w
1785 r. w paryskim ogrodzie
botanicznym.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Morfologia
•
•
•
•
•
Łodyga przeważnie 20-60 cm wysokości. W górnej części dość mocno rozgałęziona,
pędy słabo gruczołkowato owłosione.
Korzeń ma krótki, słabo rozgałęziony korzeń palowy.
Liście naprzeciwległe, krótkoogonkowe, zaostrzone na szczycie, na brzegach
ząbkowane. Najniższe liście na łodydze mają romboidalny kształt, środkowe są
jajowate, a na szczycie łodygi są lancetowato wydłużone.
Kwiaty wytwarza drobne kwiatostany typu koszyczek z drobnymi białymi i
żółtymi, rurkowymi kwiatami. Wyrastają one z kątów liści na długich słabo
ogruczolonych, ale silnie owłosionych szypułkach. Białe płatki korony ich kwiatów są
dużo mniejsze, niż u podobnego gatunku żółtlicy owłosionej, plewinki przeważnie 3dzielne. Kwitnie od czerwca do października.
Owoc Jeden osobnik tej rośliny może wyprodukować do 300.000 drobniutkich
owoców – niełupek.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Biologia i Ekologia
Roślina jednoroczna, ruderalna, azotolubna. Rośnie
najliczniej na żyznej glebie ogrodowej, ale może
występować także na przydrożach, ulicach, śmietniskach,
zarówno w cieniu jak i miejscach nasłonecznionych. W
uprawach jest trudnym do zwalczenia chwastem. Żółtlica
rośnie bardzo szybko, zakwita już w cztery tygodnie od
wykiełkowania. W ciągu roku może wydać dwa lub trzy
pokolenia. Nasiona rozsiewane są przez wiatr. Mogą one
przetrwać w glebie nawet kilka lat nie tracąc zdolności
kiełkowania. Charakteryzuje się bardzo krótkim okresem
wegetacyjnym, ale nasiona kiełkują stosunkowo późno, gdy
gleba nagrzeje się do 12-15 °C. Pochodzi z obszarów o
cieplejszym klimacie i jest wrażliwa na mróz, mimo to
rozprzestrzenia się w Polsce.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Zastosowanie
W medycynie ludowej świeże, zmiażdżone ziele żółtlicy
owłosionej stosuje w różnych chorobach skóry,
wypryskach i egzemach. Przykłada się je w postaci
okładów co drugi dzień przez tydzień. Można również
stosować okłady z wyciśniętego soku ze świeżej rośliny.
Natomiast do przemywania ran i wyprysków używa się
naparu z suszonego ziela (1 łyżka na 1 szklankę wody).
Młodych świeżych liści żółtlicy używa się czasami jako
dodatku do sałatek , podobnie jak młodych liści babki
lub pokrzywy.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Wartości odżywcze
Ziele żółtlicy jest źródłem witaminy C, potasu,
żelaza, krzemu, kwasu kawowego i
chlorogenowego, bioflawonoidów,
przeciwzakrzepowych kumarynowców i
poliacetylenów.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Robinia akacjowa
(Robinia pseudoacacia L.)
Występowanie
Pochodzi z Ameryki Północnej, z obszaru USA
(stany: Pensylwania, Wirginia
Zachodnia, Illinois, Missouri, Oklahoma, Georgia, Ken
tucky), ale rozprzestrzeniła się i aklimatyzowała na
wszystkich (z wyjątkiem Antarktydy) kontynentach
świata. Do Europy sprowadzona została w roku 1601
jako drzewo ozdobne, była sadzona w parkach,
później także w lasach. Samorzutnie rozprzestrzenia
się w środowisku naturalnym.
Morfologia
•
•
•
•
•
•
•
Pokrój Drzewo dorastające do 25 m wysokości o koronie luźnej i nieregularnej. Pień rozwidla się
nisko nad ziemią w grube konary. Rośnie przez ok. 30-40 lat, potem jej wzrost ustaje. Jest jak na
drzewa rośliną krótkowieczną – żyje 100 do 150 lat (choć wyjątkowo zdarzają się osobniki nawet
250-letnie).
Pędy Kora ciemna, głęboko spękana, gałązki lśniące i czerwonobrunatne, w górnej części
bruzdowane, dołem gładkie. Pąki są niewidoczne, gdyż ukryte są w korku pod blizną liściową. U
nasady każdego liścia występują prostopadle do pędu dwa duże, ciemnobrązowe ciernie. Ciernie te
są przekształconymi przylistkami. Pomiędzy cierniami występuje blizna (nasada liścia), a pod nią
ukryte są 3 pączki.
Drewno Dostarcza cennego drewna: jasnej barwy, lekkiego, twardego, odpornego na gnicie.
Korzenie Początkowo tworzy silny korzeń palowy, potem silnie rozrastają się korzenie boczne.
Bardzo łatwo tworzy liczne odrośla korzeniowe.
Liście Ulistnienie skrętoległe. Liście nieparzysto pierzastozłożone z 7-21 listków eliptycznych lub
jajowatych, o zaokrąglonych końcach. Na górnej stronie są jasnozielone, na spodniej szarozielone.
Kwiaty Motylkowe, białe z żółtą plamką na żagielku, przedsłupne, silnie pachnące i
tworzące grona długości 10-20 cm. Wewnątrz korony kwiatu 10 pręcików, z których 9 jest
zrośniętych, 1 pręcik jest wolny.
Owoce Nagie, gładkie i spłaszczone strąki, od września do wiosny pozostające na drzewie. Ich
długość dochodzi do 12 cm. Wewnątrz są białej barwy i zawierają 6-8 brązowawych lub czarnych
nasion o nerkowatym kształcie.
Biologia i Ekologia
• Występuje często w miejscach ciepłych i suchych – widne lasy,
suche zarośla, zadrzewienia śródpolne. Wysusza podłoże w
głębszych warstwach, natomiast wierzchnią warstwę wzbogaca w
azot. W konsekwencji następuje żywiołowy rozwój roślinności
azotolubnej, na przykład z udziałem pokrzywy zwyczajnej, bzu
czarnego, glistnika jaskółcze ziele. Megafanerofit. Ma małe
wymagania glebowe, jest natomiast rośliną światłolubną. Kwitnie
od maja do czerwca, często powtarza
kwitnienie. Przedsłupne kwiaty zapylane są przez błonkówki.
• Cała roślina jest silnie trująca, ale zawartość trujących związków w
roślinie jest bardzo zmienna. Objawami zatrucia są mdłości,
wymioty, bóle brzucha, wzdęcia, gorączka i zaburzenia widzenia.
Zastosowanie
•
•
•
Roślina ozdobna – najcenniejszy gatunek robinii pod względem dekoracyjności i
zapachu kwiatów. Sadzona bywa przeważnie w parkach i alejach. Jej ozdobnymi
walorami są kwiaty, liście i kształt korony. Dobrze znosi cięcie, często też jej korona
bywa zagęszczana i formowana przez systematyczne przycinanie.
Roślina miododajna – miód akacjowy.
Roślina lecznicza:
– Surowiec zielarski: kwiaty (Flos Pseudoacaciae = Flos Robiniae). Zawierają olejki
eteryczne, kwasy organiczne, flawonoidy, sole mineralne, cukry, garbniki.
– Działanie: moczopędne, rozkurczowe, żółciopędne. Naparów i wyciągów używa się w stanach
zapalnych dróg moczowych i nerek, uszkodzeniu nerek przez trucizny, przy niewydolności
krążenia, a także dla pobudzenia trawienia. Napary polecane są dla alergików.
– Zbiór i suszenie: zbiera się rozkwitające kwiatostany, suszy w miejscu cienistym i
przewiewnym.
•
•
Kwiatostany po wysmażeniu można spożywać, np. w cieście naleśnikowym.
Drewno używane jest w stolarstwie, tokarstwie, wytwarza się też z niego wiele
produktów: wodę kosmetyczną, żółty barwnik do jedwabiu i wełny. Ma dużą
wartość opałową.
Nawłoć późna
(Solidago gigantea Aiton)
Występowanie
• Sprowadzony z Ameryki Północnej do Europy.
Pospolity na obszarze całej w Polski. Jest gatunkiem
inwazyjnym, doskonale aklimatyzuje się i
wypiera gatunki rodzime. Status gatunku w polskiej
florze: kenofit, agriofit.
Morfologia
• Łodyga Wzniesiona, osiąga od 0,3 do 2,5 m wysokości, sztywna, w
dole całkowicie naga i okryta nalotem woskowym, w górze
owłosiona. Łodyga o barwie od od jasnozielonej do
ciemnopurpurowej.
• Liście Trójnerwowe, podługowato-lancetowate albo lancetowate, o
zaostrzonych końcach, brzegi ostro piłkowane. Wszystkie liście z
rzadka owłosione, największe w środkowej części pędu,
zmniejszające się ku wierzchołkowi łodygi.
• Kwiaty Koszyczki kwiatowe na krótkich, lecz wyraźnych szypułkach,
dzwonkowate, zebrane w daleko odstające, jednostronnie
wiechokształtne kwiatostany. Kwiaty, żółte, bardzo małe,
brzeżne języczkowate, nieco dłuższe od wewnętrznych rurkowatych.
Kwitnie późno w sierpniu i wrześniu. Roślina miododajna.
• Owoc Niełupki z puchem kielichowym, rozsiewane przez wiatr.
• Kłącze Silnie rozgałęzione.
Biologia i Ekologia
•
Wzrost nadziemnych pędów pochodzących z rozmnażania wegetatywnego,
rozpoczyna się w czasie wiosny, zimujące pod ziemią pędy wydostają się na
powierzchnię ziemi. Wzrost pędów nadziemnych trwa do momentu otworzenia
pierwszych koszyczków kwiatostanowych na szczycie pędu. Rozwój wiechy
kwiatostanowej, rozpoczyna się od szczytu pędu w kierunku podstawy.
Wysypywanie nasion odbywa się po około 2 miesiącach od początku kwitnienia.I
trwać może do czerwca następnego roku. Kiełkowanie nasion jest najsilniejsze na
wiosnę w połowie maja i trwa do lipca. Jeżeli nasiona skiełkują późno nie wszystkie
pędy zakwitną w pierwszym roku. Pędy zasychają późną jesienią tego samego roku.
Tworzenie nowych pędów podziemnych(kłaczy) przypada na okres 2 do 3 tygodni
przed początkiem kwitnienia.Rozwój pędów podziemnych trwa do późnej jesieni.
Liczba liści na pędzie powiązana jest z wysokością pędu, najstarsze liście przy
podstawie pędu opadają przez okres lata. Największe ulistnienie obserwowane jest
na przełomie czerwca i lipca.
Nawłoć późna jest gatunkiem charakterystycznym dla zespołu RudbeckioSolidaginetum. Fitocenozy tego zespołu tworzą okazałe rośliny zielne sprowadzone
do Europy z Ameryki Północnej lub Azji, które zdziczały i trwale zadomowiły się w
naszej florze.
Zastosowanie
• Nawłoć jest stosowana w medycynie od XVI w. Znano już jej
moczopędne właściwości, zapobiegające powstawaniu kamieni
nerkowych. W Stanach Zjednoczonych używana jest w leczeniu
ostrego lub chronicznego zapalenia górnych dróg oddechowych,
nawracających przeziębień. Działanie nawłoci jest również
moczopędne, przeciwzapalne, rozkurczowe i antyseptyczne,
stosowane pomocniczo w leczeniu artretyzmu i choroby gośćcowej.
Zauważono, że posiada działanie wiatropędne, oraz pozytywne
efekty w innych drobnych schorzeniach i chorobach układu
pokarmowego. Znanym i cenionym gatunkiem w medycynie
ludowej jest Solidago virgaurea, choć ma znaczenie główne w
ziołolecznictwie europejskim. W homeopatii stosowana jest
także S.compositum jako roztwór do iniekcji w chorobach nerek i
dróg moczowych.
Wyniki
Badania terenowe 03. 10. 2013 1345 - 1600
L.p.
Nazwa stanowiska
Lokalizacja GPS
52o04’57,86”N;
16o38’29,39”E
1.
Stanowisko nr 1
2.
Stanowisko nr 2
3.
Stanowisko nr 2
4.
Stanowisko nr 3
5.
Stanowisko nr 4
52o05’01,03”N;
16o38’47,32”E
52o05’01,03”N;
16o38’47,32”E
52o04’59,66”N;
16o38’48,94”E
52o04’59,66”N;
16o38’52,18”E
Stanowisko nr 5
52o05’00,31”N;
16o38’53,80”E
Stanowisko nr 6
52o05’00,23”N;
16o38’55,53”E
6.
7.
Lokalizacja opis
Dziedziniec przy
urzędzie miasta
Kościana
koło mostu nad Obrą
za Kauflandem
koło mostu nad Obrą
za Kauflandem
na kładce pod
przejazdem kolejowym
między ujęciem wody
na Łazienkach a torami
kolejowymi
między ujęciem wody
na Łazienkach a torami
kolejowymi
Pomiędzy boiskiem na
Łazienkach a torami
kolejowymi
Nazwa gatunku
Platan
Szczawik żółty
Pasternak zwyczajny
Nawłoć późna
Konyza kanadyjska
Pasternak zwyczajny
Klon jesionolistny
Wyniki
Badania terenowe 03. 10. 2013 1345 - 1600
L.p.
8.
9.
10.
Nazwa stanowiska
Stanowisko nr 7
Stanowisko nr 8
Stanowisko nr 9
Lokalizacja GPS
52o05’00,16”N;
16o38’56,50”E
52o04’54,04”N;
16o39’02,44”E
52o04’54,26”N;
16o39’02,44”E
52o05’26,30”N;
16o38’35,98”E
11.
12.
Stanowisko nr 10
Stanowisko nr 11
52o05’32,71”N;
16o38’21,29”E
Lokalizacja opis
Na asfaltowej płycie
kortu tenisowego koło
boiska na Łazienkach.
nad odnogą Obry na
płocie ogródków
działkowych, 200 m od
ulicy Łąkowej
nad odnogą Obry, na
płocie ogródków
działkowych, 204 m od
ulicy Łąkowej
na terenie parku
miejskiego 100 m od
ulicy
Marcinkowskiego,
przy tablicy UE
park miejski przy placu
zabaw pod młodym
dębem
Nazwa gatunku
Szarłat szorstki
Kolczurka klapowana
Żółtlica
drobnokwiatowa
Niecierpek
gruczołowaty
Niecierpek
drobnokwiatowy
Wyniki
Badania terenowe 10. 10. 2013 1345 - 1600
L.p.
Nazwa stanowiska
Lokalizacja GPS
52o04’57,86”N;
16o38’29,39”E
Lokalizacja opis
Dziedziniec przy
urzędzie miasta
Kościana
koło mostu nad Obrą
za Kauflandem
na kładce pod
przejazdem kolejowym
między ujęciem wody
na Łazienkach a torami
kolejowymi
Nazwa gatunku
1.
Stanowisko nr 1
2.
Stanowisko nr 2
3.
Stanowisko nr 3
4.
Stanowisko nr 4
52o05’01,03”N;
16o38’47,32”E
52o04’59,66”N;
16o38’48,94”E
52o04’59,66”N;
16o38’52,18”E
Stanowisko nr 5
52o05’00,23”N;
16o38’55,53”E
Pomiędzy boiskiem na
Łazienkach a torami
kolejowymi
Klon jesionolistny
Stanowisko nr 6
52o05’00,16”N;
16o38’56,50”E
Na asfaltowej płycie
kortu tenisowego koło
boiska na Łazienkach.
Szarłat szorstki
5.
6.
Platan
Szczawik żółty
Nawłoć późna
Konyza kanadyjska
Wyniki
Badania terenowe 10. 10. 2013 1345 - 1600
L.p.
7.
8.
Nazwa stanowiska
Stanowisko nr 7
Stanowisko nr 8
Lokalizacja GPS
52o04’54,04”N;
16o39’02,44”E
52o04’54,26”N;
16o39’02,44”E
52o05’26,30”N;
16o38’35,98”E
9.
10.
Stanowisko nr 9
Stanowisko nr 10
52o05’32,71”N;
16o38’21,29”E
Lokalizacja opis
nad odnogą Obry na
płocie ogródków
działkowych, 200 m od
ulicy Łąkowej
nad odnogą Obry, na
płocie ogródków
działkowych, 204 m od
ulicy Łąkowej
na terenie parku
miejskiego 100 m od
ulicy
Marcinkowskiego,
przy tablicy UE
park miejski przy placu
zabaw pod młodym
dębem
Nazwa gatunku
Kolczurka klapowana
Żółtlica
drobnokwiatowa
Niecierpek
gruczołowaty
Niecierpek
drobnokwiatowy
Wyniki
Badania terenowe 30. 04. 2014 1430 – 1720
L.p.
1.
2.
3.
Nazwa stanowiska
Stanowisko nr 1
Stanowisko nr 2
Stanowisko nr 3
Lokalizacja GPS
52o06’16,63”N;
16o37’56,78”E
52o06’18,43”N;
16o37’53,43”E
52o06’337’N;
16o37’865’E
52o06’337’N;
16o37’852’E
4.
5.
Stanowisko nr 4
Stanowisko nr 5
52o06’352’N;
16o37’822’E
Lokalizacja opis
Kiełczewo, ul. Polna,
przejazd nad ciekiem
wodnym, 30 m od ulicy
Kiełczewo, ul. Polna,
stanowisko przy drodze
leśnej ok. 10 m od krawędzi
lasu
Kiełczewo, ul. Polna,
stanowisko przy drodze
leśnej ok. 60 m od krawędzi
lasu
Kiełczewo, ul. Polna,
stanowisko przy drodze
leśnej ok. 62 m od krawędzi
lasu i ok. 5 m od stanowiska
nr 3
Kiełczewo, ul. Polna,
stanowisko przy drodze
leśnej ok. 100 m od
krawędzi lasu
Nazwa gatunku
Kolczurka klapowana
Glistnik jaskółcze
ziele
Niecierpek
drobnokwiatowy
Barszcz Sosnowskiego
Czeremcha
amerykańska
Wnioski
1. Miasto i gmina Kościan nie są wolne od gatunków inwazyjnych roślin.
2. Kierunki niezbędnych działań w regionie:
• szczególną kontrolą należy objąć wprowadzanie do uprawy w celach
ozdobnych gatunków o jeszcze nieznanych właściwościach pod względem
możliwości zadomawiania się;
• zwalczanie gatunków inwazyjnych w miejscach, gdzie już doszło do inwazji
i to takimi sposobami, które nie powodowałyby dodatkowych strat w
środowisku przyrodniczym;
• ogólnym zaleceniem dotyczącym uprawy obcych roślin drzewiastych
powinno być ich całkowite wyłączenie z introdukcji na terenach
chronionych i zaniechanie introdukcji wszędzie tam, gdzie istnieje duże
prawdopodobieństwo zagrożenia ich ekspansją do wolnej przyrody.
Podsumowanie
• Obecnie na terenie Polski opisano około 30
niebezpiecznych gatunków inwazyjnych. Część z nich
na razie stanowi zagrożenie lokalne, jednak niektóre z
nich stanowią problem w skali całej Europy.
• W Polsce najbardziej widoczne zagrożenia związane z
roślinami inwazyjnymi występują na zachodzie i
południu kraju – tam, gdzie środowisko naturalne
zostało najsilniej zdegradowane.
• Dotyczy to także naszego rejonu Kościana.
Download