prawo związkowe

JERZY PŁAZA
PRAWO
ZWIĄZKOWE
 ujednolicone teksty:
- ustawy
- aktów wykonawczych do ustawy
 wybrane orzecznictwo:
- Trybunału Konstytucyjnego
- Sądu Najwyższego
- Naczelnego Sądu Administracyjnego
 wyciągi z innych aktów prawnych wprowadzających zmiany
do ustawy oraz dotyczące uprawnień i zadań związków
zawodowych
 przykłady ustalania ilości osób podlegających ochronie przed
zwolnieniem
WROCŁAW
2006
PRAWO ZWIĄZKOWE
UWAGA ! Wszystkie teksty aktów prawnych uwzględniają stan prawny na dzień 2 marca 2006 r.
Zmiany wchodzące w życie od 01.01. i 01.07.2003 r. oraz od 01.01.2004 zaznaczono w tekście
ujednoliconym ustawy podkreśloną kursywą a zmiany wchodzące od 23.11.2004 r. (ostatnie)
wytłuszczoną podkreśloną kursywą (patrz też zał. 2).
________________________________________________________________________________________________________
prawo wstępowania do związków zawodowych
działających w zakładzie pracy, z którym nawiązały
umowę
o pracę nakładczą.
3. Przejście na emeryturę lub rentę nie pozbawia osób,
o których mowa w ust. 1 i 2, prawa przynależności
i wstępowania do związków zawodowych.
4. Osoby bezrobotne w rozumieniu przepisów
o zatrudnieniu zachowują prawo przynależności do
związków zawodowych, a jeśli nie są członkami związków
zawodowych, mają prawo wstępowania do związków
zawodowych w przypadkach i na warunkach określonych
statutami związków (patrz też zał. nr 3, poz. 1).
5. Prawo tworzenia i wstępowania do związków
zawodowych w zakładach pracy przysługuje również
osobom skierowanym do tych zakładów w celu odbycia
służby zastępczej.
6. Do praw związkowych funkcjonariuszy Policji, Straży
Granicznej i Służby Więziennej oraz strażaków
Państwowej Straży Pożarnej, a także pracowników
Najwyższej Izby Kontroli stosuje się odpowiednio
przepisy niniejszej ustawy, z uwzględnieniem ograniczeń
wynikających
z odrębnych ustaw (patrz też zał. nr 3, poz. 2).
USTAWA
z dnia 23 maja 1991 r.
o związkach zawodowych.
( j.t. Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.: Nr 100,
poz. 1080 i Nr 128, poz. 1405 z 2002 r. Nr 135, poz. 146
i Nr 240, poz. 2052 z 2003 r. Nr 63, poz. 590, Nr 108,
poz. 1013 oraz Nr 213, poz. 2081oraz z 2004 r. Nr 240,
poz. 2407)
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1.
[Definicja związku zawodowego]
1. Związek zawodowy jest dobrowolną i samorządną
organizacją ludzi pracy, powołaną do reprezentowania
i obrony ich praw, interesów zawodowych i socjalnych.
2. Związek zawodowy jest niezależny w swojej
działalności statutowej od pracodawców, administracji
państwowej i samorządu terytorialnego oraz od innych
organizacji.
3. Organy państwowe, samorządu terytorialnego
i pracodawcy obowiązani są traktować jednakowo
wszystkie związki zawodowe.
7. Przepisy ustawy dotyczące pracowników stosuje się
odpowiednio również do innych osób, o których mowa
w ust. 1-6.
ORZECZENIA.
1999.12.14 wyrok
SN I PKN 457/99 OSNP 2001/10/339
Zgodność działalności związku zawodowego ze statutem nie podlega ocenie sądu
pracy.
ORZECZENIA.
1992.01.10 uchwała SN I PZP 63/91 OSNC 1992/7-8/129
Osoby bezrobotne w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu nie mają prawa tworzenia
związków zawodowych.
1999.09.22 wyrok SN I PKN 278/99 OSNP 2001/2/42
Zbiorowy interes pracowników, do reprezentowania którego powołane są związki
zawodowe, nie może być utożsamiany z własnym interesem prawnym związku
zawodowego w rozumieniu art. 189 KPC.
Art. 3.
[Zakaz dyskryminacji członków związku]
Art. 2.
Nikt nie może ponosić ujemnych następstw z powodu
przynależności do związku zawodowego lub
pozostawania poza nim albo wykonywania funkcji
związkowej.
W szczególności nie może to być warunkiem nawiązania
stosunku pracy i pozostawania w zatrudnieniu oraz
awansowania pracownika.
[Prawo tworzenia i wstępowania do związków
zawodowych]
1. Prawo tworzenia i wstępowania do związków
zawodowych mają pracownicy bez względu na podstawę
stosunku pracy, członkowie rolniczych spółdzielni
produkcyjnych oraz osoby wykonujące pracę na
podstawie umowy agencyjnej, jeżeli nie są
pracodawcami.
Art. 4.
2. Osobom wykonującym pracę nakładczą przysługuje
2
kierowniczego stanowiska, gdy urzędnik taki wcześniej zwróci się do związku
zawodowego w trybie art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach
zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234) o ochronę jego praw pracowniczych wobec
pracodawcy.
[Reprezentowanie pracowników i ich obrona przez związki
zawodowe]
Związki zawodowe reprezentują pracowników i inne
osoby, o których mowa w art. 2, a także bronią ich
godności, praw oraz interesów materialnych i moralnych,
zarówno zbiorowych, jak i indywidualnych.
Art. 8.
[Kontrolowanie przez związki przestrzegania przepisów]
Na zasadach przewidzianych w niniejszej ustawie oraz
w ustawach odrębnych związki zawodowe kontrolują
przestrzeganie
przepisów
dotyczących
interesów
pracowników, emerytów, rencistów, bezrobotnych i ich rodzin
(patrz też zał. nr 3, poz. 3).
Art. 5.
[Reprezentowanie interesów pracowniczych przez związki
na forum międzynarodowym]
Związki zawodowe mają prawo reprezentowania
interesów pracowniczych na forum międzynarodowym.
ORZECZENIA.
1993.07.16 uchwała SN I PZP 28/93 OSNC 1994/1/2
1. Zawarte w art. 8, 23 ust. 1 i art. 26 pkt 3 ustawy z dnia 23 maja 1991 r.
o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234) uprawnienie do kontrolowania
przez związki zawodowe przestrzegania prawa pracy oznacza także uprawnienie do
kontrolowania wysokości wynagrodzeń pracowników; nie oznacza natomiast
uprawnienia do żądania od pracodawcy udzielenia informacji o wysokości
wynagrodzenia pracownika bez jego zgody.
2. Ujawnienie przez pracodawcę bez zgody pracownika wysokości jego
wynagrodzenia za pracę może stanowić naruszenie dobra osobistego w rozumieniu
art. 23 i 24 kodeksu cywilnego.
Art. 6.
[Współuczestnictwo związków zawodowych w tworzeniu
warunków pracy]
Związki zawodowe współuczestniczą w tworzeniu
korzystnych warunków pracy, bytu i wypoczynku.
Art. 9.
Art. 7.
[Określanie struktur organizacyjnych związku]
[Reprezentowanie pracowników przez związki zawodowe
niezależnie od ich przynależności związkowej]
Statuty oraz uchwały związkowe określają swobodnie
struktury organizacyjne związków zawodowych.
Zobowiązania majątkowe mogą podejmować wyłącznie
statutowe organy struktur związkowych posiadających
osobowość prawną.
1. W zakresie praw i interesów zbiorowych związki
zawodowe reprezentują wszystkich pracowników,
niezależnie od ich przynależności związkowej.
2. W sprawach indywidualnych stosunków pracy związki
zawodowe reprezentują prawa i interesy swoich
członków. Na wniosek pracownika nie zrzeszonego
związek zawodowy może podjąć się obrony jego praw i
interesów wobec pracodawcy.
ORZECZENIA.
1997.10.14 wyrok SN I PKN 325/97 OSNP 1998/16/475
Określenie struktury organizacyjnej związku zawodowego, w tym także ilości członków
związku, która pozwala powołać zakładową organizację związkową, jako należące do
sfery swobodnego działania związku, następuje w statucie i uchwałach statutowych
organów związkowych (art. 9 i 10 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach
zawodowych, Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.).
ORZECZENIA.
Art. 10.
1999.09.02 wyrok SN I PKN 229/99 OSNP 2000/24/897
Pracodawca jest obowiązany skonsultować zamiar rozwiązania umów
o pracę w trybie art. 52 § 3 KP, bez względu na to czy pracownicy są członkami
związku zawodowego, jeżeli zakładowa organizacja związkowa zawiadomiła go
o reprezentowaniu ich praw i interesów (art. 232 KP w związku
z art. 7 ust. 2 i art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych,
Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.).
[Zasady członkostwa w związku oraz sprawowania funkcji
związkowych]
Zasady członkostwa w związku zawodowym oraz
sprawowania funkcji związkowych ustalają statuty i
uchwały statutowych organów związkowych.
1994.12.20 wyrok NSA II SA 1460/94 ONSA 1996/1/20
1. W sprawach indywidualnych stosunków pracy związki zawodowe reprezentują tylko
interesy swoich członków. Obrony wobec pracodawcy praw i interesów pracowników
nie zrzeszonych związki zawodowe mogą się podjąć tylko na wniosek pracownika (art.
ORZECZENIA.
1997.10.14 wyrok SN I PKN 325/97 OSNP 1998/16/475
Określenie struktury organizacyjnej związku zawodowego, w tym także ilości członków
związku, która pozwala powołać zakładową organizację związkową, jako należące do
sfery swobodnego działania związku, następuje w statucie i uchwałach statutowych
organów związkowych (art. 9 i 10 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach
zawodowych, Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.).
7 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych - Dz. U. Nr 55, poz. 234).
1994.10.11 postanow. NSA II SA 839/94
1. Kierownik urzędu tylko wtedy obowiązany jest zasięgnąć opinii zakładowej
organizacji związkowej w przedmiocie rozwiązania stosunku pracy z urzędnikiem
państwowym mianowanym, który nie jest członkiem związku zawodowego z własnej
woli lub nie może należeć do związku zawodowego z racji zajmowania kierowniczego
stanowiska, gdy urzędnik taki wcześniej zwróci się do związku zawodowego w trybie
art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55,
poz.
234)
o ochronę jego praw pracowniczych wobec pracodawcy.
2. W sprawie o rozwiązanie stosunku pracy z urzędnikiem państwowym mianowanym
zakładowej organizacji związkowej nie służy skarga do sądu administracyjnego na
decyzję w tym przedmiocie ani na podstawie art. 197 pkt 1 kpa, ani na podstawie art.
197 pkt 2 kpa.
3. Uprawnienie zakładowej organizacji związkowej do wniesienia skargi do sądu
administracyjnego w takiej sprawie, opierać się może natomiast na zasadzie
reprezentowania pracownika w postępowaniu sądowym - art. 462 kpc w zw. z art. 393
§
1
kpc
i w zw. z art. 211 kpc. Może ona działać w tym zakresie tylko na rzecz pracownika
i tylko wówczas, jeśli w konkretnej sprawie zachodzą okoliczności wymienione w art. 7
ust. 2 ustawy o związkach zawodowych.
Art. 11.
[Prawo tworzenia zrzeszeń]
1. Związki
zawodowe
mają
prawo
tworzyć
ogólnokrajowe zrzeszenia (federacje) związków
zawodowych.
2. Ogólnokrajowe związki zawodowe i zrzeszenia
związków zawodowych mogą tworzyć ogólnokrajowe
organizacje międzyzwiązkowe (konfederacje).
3. Organizacje związkowe, w tym federacje i
konfederacje, mają prawo tworzenia i wstępowania do
międzynarodowych organizacji pracowników.
1994.06.30 wyrok NSA II SA 800/94 ONSA 1995/3/112
Kierownik urzędu tylko wtedy jest obowiązany zasięgnąć opinii zakładowej organizacji
związkowej w przedmiocie rozwiązania stosunku pracy z urzędnikiem państwowym
mianowanym, który nie może należeć do związku zawodowego z racji zajmowania
Rozdział 2
3
1996.04.17 postanow. SN I PRZN 2/96 OSNP 1996/21/325
Osoby, które w następstwie wyborów nowych władz, przestały pełnić funkcje
przewodniczącego lub wiceprzewodniczącego związku zawodowego, nie są
upoważnione do występowania w imieniu tego związku przed sądem, w tym także do
wnoszenia skargi o wznowienie postępowania.
Tworzenie związków zawodowych
Art. 12.
[Tworzenie związku zawodowego]
1993.03.25 uchwała SN I PZP 73/93 OSNC 1993/10/169
1. Na podstawie rejestracji Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego
"Solidarność" osobowość prawną uzyskał tylko ten Związek. Jednostki organizacyjne
Związku istniejące w dniu wejścia w życie zmiany statutu, określającej jednostki
mające osobowość prawną (art. 13 pkt 7 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach
zawodowych - Dz. U. Nr 55, poz. 234), nabyły tę osobowość z tym dniem.
2. Jednostki organizacyjne powstające po tej dacie nabywają osobowość prawną
z chwilą uzyskania - zgodnie ze statutem Związku - prawa do działania w charakterze
statutowych struktur Związku Zawodowego "Solidarność".
1. Związek zawodowy powstaje z mocy uchwały o jego
utworzeniu, podjętej przez co najmniej 10 osób
uprawnionych do tworzenia związków zawodowych.
2. Osoby, które podjęły uchwałę o utworzeniu związku
zawodowego, uchwalają statut i wybierają komitet
założycielski w liczbie od 3 do 7 osób.
Art. 14.
ORZECZENIA.
2005.09.20 uchwała SNIII SZP 1/05 Biul.SN 2005/9/29
Dopuszczalne jest połączenie się dwóch związków zawodowych polegające na tym,
że związek zawodowy przejmujący przejmuje prawa i obowiązki związku zawodowego
przejmowanego, po przeprowadzeniu procedury likwidacyjnej prowadzącej do
rozwiązania i wykreślenia z rejestru związku przejmowanego.
2005.02.23 wyrok SN II PK 201/04 OSNP 2005/21/333
1. Zamiar utworzenia organizacji związkowej nie usprawiedliwia przerwania
wykonywania pracy bez zgody pracodawcy, lecz może być jedną z przesłanek oceny
stopnia winy pracowników naruszających podstawowy obowiązek wykonywania pracy
(art. 52 § 1 pkt 1 k.p.). Organizatorzy nielegalnego strajku ponoszą surowszą
odpowiedzialność niż jego bierni uczestnicy.
1996.01.16 wyrok SN I PRN 85/95 OSNP 1997/1/9
Uwaga: Teza częściowo nieaktualna.
W okresie przed rejestracją związku zawodowego organem uprawnionym do
reprezentowania nowo powstałego związku zawodowego jest komitet założycielski i
tylko jego członkowie korzystają z ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy
przewidzianej w art. 32 ust. 1 w związku z ust. 3 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o
związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.). Ochrona stosunku pracy
pracowników wybranych w tym czasie na członków zarządu lub komisji rewizyjnej
nowo powstałego związku zawodowego rozpoczyna się od dnia rejestracji związku.
[Obowiązek rejestracji związku zawodowego]
1. Związek zawodowy podlega obowiązkowi rejestracji
w Krajowym Rejestrze Sądowym, zwanym dalej
"rejestrem".
2. Jeżeli komitet założycielski nie złoży w terminie 30
dni od dnia założenia związku wniosku o rejestrację,
uchwała o utworzeniu związku traci moc.
3. Postępowanie w sprawach rejestracji jest wolne
od opłat sądowych.
ORZECZENIA.
1998.12.15 postanow. s.apel. I ACa 487/98 OSA 1999/5/25
W rejestrze związków zawodowych wpisuje się organizacje związkowe oraz ich
jednostki organizacyjne, ale tylko te, które stosownie do postanowień statutu związku
posiadają samodzielną osobowość prawną.
1997.02.13 wyrok SN I PKN 4/97 OSNP 1997/19/375
Członek komitetu założycielskiego związku zawodowego traci ochronę przed
wypowiedzeniem i rozwiązaniem stosunku pracy, w razie niezłożenia przez ten
komitet,
w terminie 30 dni od dnia utworzenia związku, wniosku o jego rejestrację (art. 14 ust. 1
w związku z art. 32 ust. 3 ustawy z dnia 23 maja 1995 r. o związkach zawodowych Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.). To samo dotyczy sytuacji, gdy wniosek został złożony,
lecz wskutek nieuzupełnienia braków formalnych, został przez Sąd Rejestrowy
zwrócony (art. 130 § 2 KPC).
Art. 13.
[Statut związku zawodowego]
Statut związku zawodowego określa w szczególności:
1) nazwę związku,
2) siedzibę związku,
3) terytorialny i podmiotowy zakres działania,
4) cele i zadania związku oraz sposoby i formy ich
realizacji,
5) zasady nabywania i utraty członkostwa,
6) prawa i obowiązki członków,
7) strukturę organizacyjną związku ze wskazaniem,
które z jednostek organizacyjnych związku mają
osobowość prawną,
8) sposób reprezentowania związku oraz osoby
upoważnione
do
zaciągania
zobowiązań
majątkowych
w imieniu związku,
9) organy związku, tryb ich wyboru i odwołania, zakres
ich kompetencji oraz okres kadencji,
10) źródła finansowania działalności związku oraz
sposób ustanawiania składek członkowskich,
11) zasady uchwalania i zmian statutu,
12) sposób rozwiązania związku i likwidacji jego majątku.
1996.01.16 wyrok
SN I PRN 85/95 OSNP 1997/1/9
Uwaga: Teza częściowo nieaktualna.
W okresie przed rejestracją związku zawodowego organem uprawnionym do
reprezentowania nowo powstałego związku zawodowego jest komitet założycielski i
tylko jego członkowie korzystają z ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy
przewidzianej w art. 32 ust. 1 w związku z ust. 3 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o
związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.). Ochrona stosunku pracy
pracowników wybranych w tym czasie na członków zarządu lub komisji rewizyjnej
nowo powstałego związku zawodowego rozpoczyna się od dnia rejestracji związku.
Art. 15.
[Uzyskanie osobowości prawnej]
1. Związek zawodowy oraz jego jednostki organizacyjne
wskazane w statucie nabywają osobowość prawną
z dniem zarejestrowania.
2. (skreślony).
ORZECZENIA.
1998.12.15 postanow. s.apel. I ACa 487/98 OSA 1999/5/25
W rejestrze związków zawodowych wpisuje się organizacje związkowe oraz ich
jednostki organizacyjne, ale tylko te, które stosownie do postanowień statutu związku
posiadają samodzielną osobowość prawną.
1993.03.25 uchwała SN I PZP 73/93 OSNC 1993/10/169
1. Na podstawie rejestracji Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego
"Solidarność" osobowość prawną uzyskał tylko ten Związek. Jednostki organizacyjne
Związku istniejące w dniu wejścia w życie zmiany statutu, określającej jednostki
mające osobowość prawną (art. 13 pkt 7 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach
zawodowych - Dz. U. Nr 55, poz. 234), nabyły tę osobowość z tym dniem.
2. Jednostki organizacyjne powstające po tej dacie nabywają osobowość prawną
z chwilą uzyskania - zgodnie ze statutem Związku - prawa do działania w charakterze
statutowych struktur Związku Zawodowego "Solidarność".
ORZECZENIA.
1996.06.05 postanow. SN I PR 1/96 OSNP 1997/13/243
Związek zawodowy ma swobodę w określaniu swej nazwy, z tym że przyjęta nazwa
powinna dostatecznie identyfikować ten związek w obrocie prawnym i społecznym.
1996.04.17 postanow. SN I PRZN 1/96 OSNP 1997/13/244
Dopuszczalne jest zarejestrowanie związku zawodowego, którego nazwa jest zbliżona
do nazwy innego związku zawodowego, jeżeli tylko nazwa ta pozwala na identyfikację
tego związku.
Art. 16.
[Dokonywanie zmian w statucie związku]
4
1080), zwanej dalej "ustawą o Trójstronnej Komisji do
Spraw
Społeczno-Gospodarczych",
ma
prawo
opiniowania założeń i projektów aktów prawnych w
zakresie objętym zadaniami związków zawodowych. Nie
dotyczy to założeń projektu budżetu państwa oraz
projektu ustawy budżetowej, których opiniowanie regulują
odrębne przepisy
(patrz też zał. nr 3, poz. 5).
2. Organy władzy i administracji rządowej oraz
organy samorządu terytorialnego kierują założenia
albo projekty aktów prawnych, o których mowa w ust.
1, do odpowiednich władz statutowych związku,
określając termin przedstawienia opinii nie krótszy
jednak niż 30 dni. Termin ten może zostać skrócony
do 21 dni ze względu na ważny interes publiczny.
Skrócenie
terminu
wymaga
szczególnego
uzasadnienia. Bieg terminu na przedstawienie opinii
liczy się od dnia następującego po dniu doręczenia
założeń albo projektu wraz z pismem określającym
termin przedstawienia opinii. Nieprzedstawienie
opinii w wyznaczonym terminie uważa się za
rezygnację z prawa jej wyrażenia.
21. Założenia albo projekty aktów prawnych, o
których mowa w ust. 1, organy władzy i administracji
rządowej oraz organy samorządu terytorialnego
przekazują
również
na
odpowiedni
adres
elektroniczny
wskazany przez właściwy organ statutowy związku,
nie później niż w dniu ich doręczenia na piśmie
3. W razie odrzucenia w całości lub w części
stanowiska związku, właściwy organ administracji
rządowej lub samorządu terytorialnego informuje o
tym związek na piśmie, podając uzasadnienie
swojego stanowiska. W razie rozbieżności stanowisk
związek może przedstawić swoją opinię na
posiedzeniu właściwej komisji sejmowej, senackiej
lub samorządu terytorialnego
(obowiązuje od 23.11.2004 r. - patrz też zał. nr 2, poz. 5).
4. Związkom zawodowym przysługuje prawo wyrażania
publicznie opinii na temat założeń lub projektów, o
których mowa w ust. 1, w środkach masowego przekazu,
w tym także w radio i telewizji.
1. Związek zawodowy zawiadamia niezwłocznie
właściwy sąd o zmianie statutu. Zmiana wchodzi w życie
z upływem 14 dni od dnia zawiadomienia, jeżeli sąd nie
zgłosił wcześniej zastrzeżeń co do jej zgodności z prawem.
2. W razie zgłoszenia zastrzeżeń, o których mowa
w ust. 1, sąd zawiadamia o nich związek zawodowy
i wyznacza rozprawę dla ich rozpatrzenia w terminie 30
dni od dnia zawiadomienia przez związek o zmianie
statutu.
3. Art. 18 ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio.
Art. 17.
[Wykreślenie związku zawodowego z rejestru]
1. Sąd skreśla związek zawodowy z rejestru, gdy:
1) wskazany w statucie organ podjął uchwałę o
rozwiązaniu związku,
2) zakład pracy, w którym dotychczas działał związek
zawodowy, został wykreślony z właściwego rejestru
z powodu likwidacji lub upadłości tego zakładu albo
jego
przekształcenia
organizacyjno-prawnego,
uniemożliwiającego kontynuowanie działalności tego
związku,
3) liczba członków związku utrzymuje się poniżej
10 przez okres dłuższy niż 3 miesiące.
2. Okoliczności wskazane w ust. 1 sąd stwierdza
z urzędu lub na wniosek związku zawodowego.
3. (skreślony).
ORZECZENIA.
1996.04.24 uchwała SN I PZP 38/95 OSNP 1996/23/353
1. Zakładową organizacją związkową w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 maja
1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.) jest tylko taka
podstawowa jednostka organizacyjna Niezależnego Samorządnego Związku
Zawodowego "Solidarność", która jako jedyna organizacja tego Związku zakresem
swojego działania obejmuje cały zakład pracy (art. 3 k.p.).
2. Związek zawodowy działający w zakładzie pracy nie ma obowiązku zmiany swojej
struktury organizacyjnej w przypadku przekształceń zakładu pracy; jednakże
zakładową organizacją związkową w rozumieniu prawa jest tylko jednostka
organizacyjna spełniająca warunek z pkt 1.
Art. 18.
[Stosowanie przepisów k.p.c. przy rejestracji związku]
1. Sprawy dotyczące rejestracji związków zawodowych
są rozpatrywane w trybie przepisów Kodeksu
postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym
(patrz też zał. nr 3, poz. 4).
2. Sprawy, o których mowa w ust. 1, sąd rozpatruje
w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.
3. (skreślony).
4. (skreślony).
ORZECZENIA.
1999.12.17 wyrok NSA II SA 1814/99 LEX nr 46593
Art. 20 ust. 2 ustawy z 1990 r. o pracownikach samorządowych zawiera upoważnienie
dla Rady Ministrów do określenia, w drodze rozporządzenia, zasad wynagradzania
i wymagań kwalifikacyjnych pracowników samorządowych. § 2 pkt 2 i § 3 ust. 3
wydanego na tej podstawie rozporządzenia z 1 lipca 1997 r. w sprawie
wynagradzania pracowników zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek
samorządu terytorialnego, zawierającego dla organów samorządu terytorialnego
upoważnienie do określenia najniższego wynagrodzenia zasadniczego w pierwszej
kategorii zaszeregowania dla pracowników zatrudnionych w stosownych jednostkach
organizacyjnych oraz wartości jednego punktu mającego wpływ na sposób naliczania
wynagrodzeń dla pracowników. Uchwała wydana na tej podstawie jest aktem
wykonawczym podlegającym zaopiniowaniu przez odpowiednie władze statutowe
związku zawodowego.
Rozdział 3
Uprawnienia związków zawodowych
Art. 19.
[Katalog uprawnień organizacji związkowej]
1. Organizacja
związkowa,
reprezentatywna
w
rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej
Komisji
do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich
komisjach dialogu społecznego (Dz.U. Nr 100, poz.
1995.12.01 wyrok NSA SA/Gd 1949/95 Wokanda 996/10/34
Nie przedstawienie przez związek zawodowy w terminie 30 dni od dnia doręczenia
projektu uchwały rady gminy zastrzeżeń powoduje, iż rada gminy nie ma obowiązku
5
(obowiązuje od 23.11.2004 r. - patrz też zał. nr 2, poz. 5).
przeprowadzania dalszych konsultacji i uzgodnień, o jakich mowa w art. 19 ust. 3
ustawy o związkach zawodowych.
1995.11.17 wyrok NSA SA/Wr 1843/95 OSP 1997/1/26
Rada gminy nie ma obowiązku zachowania trybu konsultacji przewidzianej w art. 19
ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234
ze zm.), skoro strona nie posiada statusu, o jakim mowa w art. 19 ust. 1 tej ustawy,
lecz jest organizacją związkową działającą w ramach art. 26 ustawy o związkach
zawodowych.
Art. 20.
[Prawotwórcze uprawnienia organizacji związkowej]
1. Organizacja związkowa, reprezentatywna w
rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw
Społeczno-Gospodarczych, ma prawo występowania z
wnioskami
o wydanie lub zmianę ustawy albo innego aktu prawnego
w zakresie spraw objętych zadaniami związku
zawodowego. Wnioski dotyczące ustaw związek kieruje
do posłów lub organów mających prawo inicjatywy
ustawodawczej. W przypadku aktów prawnych niższego
rzędu wnioski kieruje się do organów uprawnionych do
ich wydania (patrz też zał. nr 3, poz. 3).
2. Organ państwowy, do którego został skierowany
wniosek, obowiązany jest w terminie 30 dni przedstawić
związkowi zawodowemu swoje stanowisko, a w razie
negatywnego stanowiska - także jego uzasadnienie.
1995.11.03 wyrok NSA SA/Sz 1845/95 Pr.Gosp. 1996/5/28
Przewidziane w art. 19 ustawy o związkach zawodowych uprawnienie związków do
opiniowania aktów wykonawczych do ustaw i odpowiadający temu uprawnieniu
obowiązek organów samorządu terytorialnego przedstawiania projektów aktów
lokalnych do zaopiniowania związkom zawodowym odnosi się do spraw
przekazywanych przez ustawę do wydania aktu wykonawczego, które odnoszą się do
praw i interesów ludzi pracy.
1994.06.30 wyrok NSA SA/Gd 2363/93 Wokanda 1994/12/36
Ustalenie wysokości opłaty targowej i sposobu jej poboru nie mieści się bezpośrednio
w przedmiocie działalności związku zawodowego i nie wymaga spełnienia obowiązku
konsultacji przewidzianego w art. 19 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach
zawodowych.
1993.06.17 uchwała SN I PZP 2/93 OSNC 1994/1/1
1. Obowiązek zasięgania przez organy samorządu terytorialnego opinii odpowiednich
władz statutowych ogólnokrajowych organizacji międzyzwiązkowych lub
ogólnokrajowych związków zawodowych reprezentatywnych dla pracowników
większości zakładów pracy (art. 19 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach
zawodowych
Dz. U. Nr 55, poz. 234) dotyczy założeń lub projektów aktów wykonawczych do ustaw,
podejmowanych przez organy samorządu terytorialnego w wykonaniu szczegółowej
Art. 21.
elegacji ustawowej, jeżeli treść tych aktów odnosi się wprost do przedmiotu
działalności związków zawodowych, określonego w art. 1 ust. 1, 4 i 6 tej ustawy.
2. Władzami statutowymi związku zawodowego "odpowiednimi" w rozumieniu art. 19
ust. 2 ustawy o związkach zawodowych są te z nich, które na
podstawie przepisu statutu lub decyzji właściwych władz związkowych mają
uprawnienie do wypowiadania się w imieniu związku zawodowego w tych sprawach.
3. Uchylenie się organu samorządu terytorialnego od zasięgnięcia opinii związku
zawodowego o założeniach lub o projekcie aktu wykonawczego do ustawy stanowi
naruszenie prawa dające podstawę do podjęcia przez organ nadzoru czynności
przewidzianych w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym
(Dz. U. Nr 16, poz. 95 ze zm.).
[Uprawnienia w zakresie prowadzenia rokowań
zbiorowych i zawierania układów zbiorowych pracy]
1. Na zasadach ustalonych odrębnymi przepisami
związkom zawodowym przysługuje prawo prowadzenia
rokowań zbiorowych oraz zawierania układów zbiorowych
pracy, a także innych porozumień przewidzianych
przepisami prawa pracy (patrz też zał. nr 3, poz. 6).
2. W gałęziach pracy nieobjętych układami zbiorowymi
regulacja warunków pracy i płacy wymaga konsultacji
ze związkami zawodowymi.
1991.12.19 wyrok NSA SA/Kr 1512/91 Wokanda 1992/5/21
Podjęcie przez radę gminy uchwały, z pominięciem obowiązkowego
uprzednio przedłożenia projektu uchwały do zaopiniowania związkom
zawodowym, w myśl art. 19 ustawy z dnia 25 maja 1991 r. o związkach
zawodowych, stanowi rażące naruszenie prawa, powodujące nieważność
uchwały.
Art. 22.
(uchylony)
Art. 191.
[Katalog uprawnień organizacji związkowej opiniowanie dokumentów Unii Europejskiej]
1. Organizacja związkowa, reprezentatywna w
rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw
Społeczno-Gospodarczych, ma prawo opiniowania
dokumentów konsultacyjnych Unii Europejskiej,
w szczególności białych ksiąg, zielonych ksiąg i
komunikatów, oraz projektów aktów prawnych Unii
Europejskiej w zakresie zadań objętych zadaniami
związków zawodowych (patrz też zał. nr 3, poz. 3).
2. Organy władzy i administracji państwowej kierują
dokumenty konsultacyjne Unii Europejskiej oraz
projekty aktów prawnych, o których mowa w ust. 1,
do odpowiednich władz statutowych związku,
określając termin przedstawienia opinii.
3. Dokumenty konsultacyjne Unii Europejskiej oraz
projekty aktów prawnych, o których mowa w ust. 1,
organy władzy i administracji państwowej przekazują
na odpowiedni adres elektroniczny, wskazany przez
właściwy organ statutowy związku
Art. 23.
[Sprawowanie kontroli nad przestrzeganiem prawa
pracy oraz przepisów bhp]
1. Związki zawodowe sprawują kontrolę nad
przestrzeganiem prawa pracy oraz uczestniczą, na
zasadach określonych odrębnymi przepisami, w nadzorze
nad
przestrzeganiem
przepisów
oraz
zasad
bezpieczeństwa
i higieny pracy (patrz też zał. nr 3, poz. 7).
2. Jeżeli w sprawach, o których mowa w ust. 1, zdaniem
związku zawodowego postępowanie organu administracji
państwowej i samorządu terytorialnego lub pracodawcy
jest niezgodne z prawem lub narusza zasady
sprawiedliwości, związek może wystąpić do właściwego
organu
z żądaniem spowodowania usunięcia we właściwym
trybie stwierdzonej nieprawidłowości.
ORZECZENIA.
1993.07.16 uchwała SN I PZP 28/93 OSNC 1994/1/2
1. Zawarte w art. 8, 23 ust. 1 i art. 26 pkt 3 ustawy z dnia 23 maja 1991 r.
o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234) uprawnienie do kontrolowania
6
przez związki zawodowe przestrzegania prawa pracy oznacza także uprawnienie do
kontrolowania wysokości wynagrodzeń pracowników; nie oznacza natomiast
uprawnienia do żądania od pracodawcy udzielenia informacji o wysokości
wynagrodzenia pracownika bez jego zgody.
2. Ujawnienie przez pracodawcę bez zgody pracownika wysokości jego
wynagrodzenia za pracę może stanowić naruszenie dobra osobistego w rozumieniu
art. 23 i 24 kodeksu cywilnego.
postanowień organizacji związkowej, uchwał jej statutowych organów lub związkowych
norm zwyczajowych jest w momencie wyboru świadomy obowiązku realizowania tej
funkcji w ramach zatrudnienia pracowniczego.
2. Wygaśnięcie mandatu związkowego powoduje ustanie stosunku pracy z wyboru,
lecz w razie wyboru na nową kadencję można z odpowiednim uprzedzeniem żądać
udzielenia kolejnego urlopu bezpłatnego bezpośrednio po zakończeniu poprzedniego
urlopu, a tym samym pracownik nie musi macierzystemu pracodawcy zgłaszać
powrotu do pracy
Art. 24.
[Finanse związku zawodowego]
1. Dochód z działalności gospodarczej prowadzonej
przez związki zawodowe służy realizacji ich zadań
statutowych i nie może być przeznaczony do podziału
pomiędzy ich członków.
2. Związki zawodowe korzystają ze zwolnień
podatkowych przewidzianych dla stowarzyszeń.
Art. 251.
[Status zakładowej organizacji związkowej]
1. Uprawnienia zakładowej organizacji związkowej
przysługują organizacji zrzeszającej co najmniej 10
złonków będących:
1) pracownikami lub osobami wykonującymi pracę na
podstawie umowy o pracę nakładczą u pracodawcy
objętego działaniem tej organizacji albo
2) funkcjonariuszami, o których mowa w art. 2 ust. 6,
pełniącymi służbę w jednostce objętej działaniem tej
organizacji.
2. Organizacja, o której mowa w ust. 1, przedstawia co
kwartał – według stanu na ostatni dzień kwartału –
w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po tym
kwartale, pracodawcy albo dowódcy jednostki, o której
mowa w ust. 1 pkt. 2, informację o łącznej liczbie
członków tej organizacji, w tym o liczbie członków, o
których mowa w ust. 1
(obowiązuje od 01.01.2003 r. – patrz też zał. 2, poz. 1).
Art. 25.
[Urlop bezpłatny oraz zwolnienie ze świadczenia
pracy dla osób pełniących z wyboru funkcje
związkowe poza zakładem pracy]
1. Pracownikowi powołanemu do pełnienia z wyboru
funkcji związkowej poza zakładem pracy, jeżeli z wyboru
wynika obowiązek wykonywania tej funkcji w charakterze
pracownika, przysługuje - na wniosek organizacji
związkowej - prawo do urlopu bezpłatnego.
11. Pracownikowi, który po urlopie bezpłatnym stawi się
do pracy w terminie przewidzianym w art. 74 Kodeksu
pracy, okres urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu
pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze (patrz
też zał. nr 3, poz. 8).
12. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia,
tryb udzielania urlopu bezpłatnego oraz zakres uprawnień
przysługujących pracownikowi korzystającemu z tego urlopu.
2. Pracownik ma prawo do zwolnienia od pracy
zawodowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia na
czas niezbędny do wykonania doraźnej czynności
wynikającej z jego funkcji związkowej poza zakładem
pracy, jeżeli czynność ta nie może być wykonana w
czasie
wolnym
od pracy.
1/
ORZECZENIA.
2005.01.25 wyrok SN II PK 159/04 OSNP 2005/17/267
Szczególna ochrona trwałości stosunku pracy określona w art. 32 ust. 1 ustawy z dnia
23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 79,
poz. 854 ze zm.) przysługuje tylko członkom zarządu zakładowej organizacji
związkowej, które spełnia kryteria ustanowione w art. 251 ust. 1 tej ustawy.
2004.10.13 wyrok SN II PK 41/04 OSNP 2005/8/107
Członek zarządu zakładowej organizacji związkowej zrzeszającej mniejszą liczbę
pracowników od określonej w art. 251 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o
związkach zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.), od
dnia
1 stycznia 2003 r. nie korzysta z ochrony przewidzianej w art. 32 ust. 1 tej ustawy.
Rozdział 4
Zakładowa organizacja związkowa
Art. 26.
[Zakres działania zakładowej organizacji związkowej]
Do zakresu działania zakładowej organizacji związkowej
należy w szczególności:
1) zajmowanie stanowiska w indywidualnych sprawach
pracowniczych w zakresie unormowanym w
przepisach prawa pracy,
2) zajmowanie stanowiska wobec pracodawcy i organu
samorządu załogi w sprawach dotyczących
zbiorowych interesów i praw pracowników,
3)
sprawowanie kontroli nad przestrzeganiem w
zakładzie pracy przepisów prawa pracy, a w
szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i
higieny pracy,
4) kierowanie działalnością społecznej inspekcji pracy
i współdziałanie z państwową inspekcją pracy,
5) zajmowanie się warunkami życia emerytów i rencistów.
AKTY WYKONAWCZE .
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 1996 r.
w sprawie trybu udzielania urlopu bezpłatnego i zwolnień od
pracy pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w związkach
zawodowych oraz zakresu uprawnień przysługujących
pracownikom
w czasie urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy ( patrz też zał.
nr 1, poz. 1 ) .
ORZECZENIA.
2005.01.13 wyrok SN II PK 117/04 OSNP 2005/16/246
Zwolnienie pracownika od pracy zawodowej na czas niezbędny do wykonania
doraźnej czynności wynikającej z jego funkcji związkowej, (art. 25 ust. 2 ustawy z dnia
23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz.
854 ze zm.) następuje według zasad przewidzianych w rozporządzeniu Ministra
Pracy
i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania
nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz.U. Nr 60, poz.
281).
2004.10.27 wyrok SN I PK 599/03 OSNP 2005/12/167
1. Prawo do bezpłatnego urlopu do pełnienia etatowej funkcji związkowej poza
zakładem pracy przysługuje pracownikowi, który na podstawie wewnętrznych
7
uzgodnionym z zakładową organizacją związkową (patrz
ORZECZENIA.
też zał. nr 3, poz. 10).
1993.07.16 uchwała SN I PZP 28/93 OSNC 1994/1/2
1. Zawarte w art. 8, 23 ust. 1 i art. 26 pkt 3 ustawy z dnia 23 maja 1991 r.
o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234) uprawnienie do kontrolowania
przez związki zawodowe przestrzegania prawa pracy oznacza także uprawnienie do
kontrolowania wysokości wynagrodzeń pracowników; nie oznacza natomiast
uprawnienia do żądania od pracodawcy udzielenia informacji o wysokości
wynagrodzenia pracownika bez jego zgody.
2. Ujawnienie przez pracodawcę bez zgody pracownika wysokości jego
wynagrodzenia za pracę może stanowić naruszenie dobra osobistego w rozumieniu
art.
23
i 24 kodeksu cywilnego.
Art. 261.
2. Przyznawanie pracownikom świadczeń z funduszu,
o którym mowa w ust. 1, dokonywane jest w uzgodnieniu
z zakładową organizacją związkową.
3. Regulaminy nagród i premiowania są ustalane
i zmieniane w uzgodnieniu z zakładową organizacją
związkową; dotyczy to również zasad podziału środków
na wynagrodzenia dla pracowników zatrudnionych
w państwowej jednostce sfery budżetowej.
4. skreślony
[Obowiązki pracodawców w przypadku stosowania
art. 231 Kodeksu pracy]
1. W razie przejścia zakładu pracy lub jego części na
nowego pracodawcę, dotychczasowy i nowy pracodawca
są obowiązani do poinformowania na piśmie działających
u każdego z nich zakładowych organizacji związkowych
o przewidywanym terminie tego przejścia, jego
przyczynach, prawnych, ekonomicznych oraz socjalnych
skutkach dla swoich pracowników, a także zamierzonych
działaniach dotyczących warunków zatrudnienia tych
pracowników, w szczególności warunków pracy, płacy
i przekwalifikowania.
2. Informacje, o których mowa w ust. 1, dotychczasowy
i nowy pracodawca są obowiązani przekazać co najmniej
na 30 dni przed przewidywanym terminem przejścia
zakładu pracy lub jego części.
3. Jeżeli dotychczasowy lub nowy pracodawca
zamierza podjąć działania dotyczące warunków
zatrudnienia pracowników, jest obowiązany do podjęcia
negocjacji
z zakładowymi organizacjami związkowymi w celu
zawarcia porozumienia w tym zakresie, w terminie nie
dłuższym niż 30 dni od dnia przekazania informacji o tych
(obowiązuje od 01.01.2003 r. – patrz też zał. 2, poz. 1).
Art. 28.
[ Obowiązki pracodawcy w zakresie przekazywania
związkom zawodowym na ich wniosek informacji ]
Pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie
związku zawodowego informacji niezbędnych do
prowadzenia działalności związkowej, w szczególności
informacji dotyczących warunków pracy i zasad
wynagradzania.
Art. 29.
[Uprawnienia organizacji związkowej w razie
wystąpienia zagrożenia dla życia lub zdrowia
pracowników w zakładzie]
1. W razie uzasadnionego podejrzenia, że w zakładzie
pracy występuje zagrożenie dla życia lub zdrowia
pracowników, zakładowa organizacja związkowa może
wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o przeprowadzenie
odpowiednich badań, zawiadamiając o tym równocześnie
właściwego okręgowego inspektora pracy. Pracodawca
jest obowiązany w terminie 14 dni od dnia otrzymania
wniosku zawiadomić zakładową organizację związkową
o swoim stanowisku. W razie przeprowadzenia badań,
pracodawca udostępnia ich wyniki zakładowej organizacji
związkowej wraz z informacją o sposobie i terminie
usunięcia stwierdzonego zagrożenia.
2. Zawiadomienie zakładowej organizacji związkowej
o odrzuceniu wniosku, o którym mowa w ust. 1, lub nie
zajęcie przez pracodawcę stanowiska wobec tego
wniosku w terminie 14 dni od dnia jego złożenia
upoważnia zakładową organizację związkową do
przeprowadzenia niezbędnych badań na koszt
pracodawcy. O zamiarze podjęcia badań, ich zakresie
oraz przewidywanych kosztach zakładowa organizacja
związkowa zawiadamia pracodawcę na piśmie z co
najmniej 14-dniowym wyprzedzeniem.
3. Pracodawca może w terminie 7 dni od dnia
otrzymania zawiadomienia, o którym mowa w ust. 2,
zwrócić się
działaniach.
4. W razie nie zawarcia porozumienia w terminie,
o którym mowa w ust. 3, z powodu niemożności
uzgodnienia przez strony jego treści, pracodawca
samodzielnie podejmuje działania w sprawach
dotyczących warunków zatrudnienia pracowników,
uwzględniając ustalenia dokonane z zakładowymi
organizacjami
związkowymi
w toku negocjacji nad zawarciem porozumienia.
5. Przepisy ust. 3 i 4 nie mają zastosowania, gdy tryb
dokonania działań dotyczących warunków zatrudnienia
pracowników, jakie zamierza podjąć pracodawca,
określają odrębne przepisy (patrz też zał. nr 3, poz. 9).
Art. 27.
[Uprawnienia zakładowej organizacji związkowej przy
wprowadzaniu regulaminów zakładowych]
1. Ustalanie zasad wykorzystania zakładowego
funduszu świadczeń socjalnych, w tym podział środków z
tego funduszu na poszczególne cele i rodzaje
działalności, ustala pracodawca w regulaminie
8
do właściwego okręgowego inspektora pracy o ustalenie
celowości zamierzonych badań lub ich niezbędnego
zakresu. Przeprowadzenie badań wbrew stanowisku
inspektora pracy zwalnia pracodawcę z obowiązku
pokrycia kosztów tych badań.
Art. 30.
[Wielość organizacji związkowych w jednym
zakładzie pracy]
1. W zakładzie pracy, w którym działa więcej niż jedna
organizacja związkowa, każda z nich broni praw i
reprezentuje interesy swych członków.
2. Pracownik niezrzeszony w związku zawodowym ma
prawo do obrony swoich praw na zasadach dotyczących
pracowników będących członkami związku, jeżeli
wybrana przez niego zakładowa organizacja związkowa
wyrazi zgodę na obronę jego praw pracowniczych.
21. W indywidualnych sprawach ze stosunku pracy,
w których przepisy prawa pracy zobowiązują pracodawcę
do współdziałania z zakładową organizacją związkową,
pracodawca jest obowiązany zwrócić się do tej
organizacji o informację o pracownikach korzystających z
jej obrony, zgodnie z przepisami ust. 1 i 2. Nie udzielenie
tej informacji w ciągu 5 dni zwalnia pracodawcę od
obowiązku współdziałania z zakładową organizacją
związkową
w sprawach dotyczących tych pracowników (patrz też
zał. nr 3, poz. 10).
3. W sprawach dotyczących zbiorowych praw i
interesów pracowników organizacje związkowe mogą
tworzyć wspólną reprezentację związkową.
4. W sprawach wymagających zawarcia porozumienia
lub
uzgodnienia
stanowiska
z organizacjami
związkowymi, organizacje te przedstawiają wspólnie
uzgodnione
stanowisko.
Sposób
ustalania
i
przedstawiania tego stanowiska przez każdorazowo
wyłanianą do tych spraw wspólną reprezentację
związkową określa porozumienie zawarte przez
organizacje związkowe.
5. Jeżeli w sprawie ustalenia regulaminu
wynagradzania, regulaminów nagród i premiowania,
regulaminu zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
planu urlopów lub regulaminu pracy, a także okresów
rozliczeniowych, o których mowa w art. 129 § 2 i 3
Kodeksu pracy, oraz wykazu prac, o którym mowa w art.
1517 § 4 Kodeksu pracy, organizacje związkowe albo
organizacje związkowe reprezentatywne w rozumieniu
art. 24125a Kodeksu pracy nie przedstawią wspólnie
uzgodnionego stanowiska w terminie 30 dni, decyzję
w tych sprawach podejmuje pracodawca, po rozpatrzeniu
odrębnych stanowisk organizacji związkowych (patrz też
zał. nr 3, poz. 10)
(obowiązuje od 01.01.2004 r. – patrz też zał. 2, poz. 4).
6. skreślony (obowiązuje od 01.01.2003 r. – patrz też
zał. 2, poz. 1).
ORZECZENIA.
2004.11.24 wyrok SN I PK 91/04 OSNP 2005/19/300
1. Pracodawca, któremu wiadomo, że działająca u niego zakładowa organizacja
związkowa nie reprezentuje pracownika z tytułu jego przynależności do związku
zawodowego bądź z tytułu podjęcia się obrony jego praw, nie narusza art. 53 § 4 k.p.
w związku z art. 52 § 3 k.p. oraz art. 30 ust. 2 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o
związkach zawodowych (jednolity tekst: Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.), gdy
składa temu pracownikowi oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę, nie
zażądawszy wcześniej informacji o pracownikach korzystających z obrony związku
zawodowego.
2004.06.22 wyrok SN II PK 2/04 LEX nr 108534
Pracownik, który chce, aby w razie decyzji o jego zwolnieniu konsultowano ją ze
związkiem zawodowym, do którego należy, powinien współdziałać w tym zakresie ze
swoim pracodawcą. Pracownik taki powinien informować pracodawcę o
przynależności związkowej.
2004.06.22 wyrok SN II PK 2/04 M.Prawn. 2004/14/630
Pracownik, który chce, aby w razie decyzji o jego zwolnieniu konsultowano ją ze
związkiem zawodowym, do którego należy, powinien współdziałać w tym zakresie ze
swoim pracodawcą. Pracownik taki powinien informować pracodawcę o
przynależności związkowej.
2004.02.12 wyrok SN I PK 349/03 OSNP 2005/1/4
Regulamin wynagradzania nie może wejść w życie bez uzgodnienia z organizacją
związkową działającą u pracodawcy. Jeżeli u pracodawcy działa więcej niż jedna
organizacja związkowa, stosuje się art. 30 ust. 5 ustawy z dnia 23 maja 1991 r.
o związkach zawodowych (jednolity tekst: Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.).
Oznacza to, że jeśli organizacje związkowe przedstawią wspólne, negatywne
stanowisko, to regulamin wynagradzania nie może być przez pracodawcę ustalony.
2003.10.23 wyrok SN I PK 428/02 Pr.Pracy 2004/3/37
Procedura konsultacji zamiaru wypowiedzenia umowy o pracę przewidziana w art. 38
kp nie obejmuje przewidzianego w art. 30 ust. 2 1 ustawy o związkach zawodowych
poprzedzającego ją obowiązku pracodawcy zwrócenia się do zakładowej organizacji
związkowej o informację o pracownikach korzystających z jej obrony.
2003.07.25 wyrok SN I PK 305/02 LEX nr 127947
1. Wypowiedzenie uzasadnione nabyciem przez pracownika prawa do emerytury czy też osiągnięciem wieku emerytalnego, przy spełnieniu pozostałych warunków
nabycia prawa do emerytury - nie dyskryminuje tego pracownika.
2. Jednorazowe zwrócenie się pracodawcy do działających u niego zakładowych
organizacji związkowych o informację dotyczącą wszystkich zatrudnionych
pracowników czyni zadość obowiązkowi wynikającemu z art. 30 ust. 21 ustawy z dnia
23 maja 1991 r. o związkach zawodowych.
2003.04.16 wyrok SN I PK 99/02 Sł. Pracow. 2004/6/6
Obowiązek konsultacji obejmuje zamiar wypowiedzenia umów o pracę pracownikom
reprezentowanym przez związek zawodowy będącym członkami zakładowej
organizacji związkowej lub pracownikom, którzy zwrócili się do związku zawodowego,
a związek ten wyraził zgodę na obronę ich praw.
2001.11.23 uchwała SN III ZP 16/01 OSNP 2002/12/283
1. Pisemne zwrócenie się przez pracodawcę do wszystkich działających
u niego związków zawodowych z zawiadomieniem o zamiarze wypowiedzenia umowy
o pracę pracownikowi nie należącemu do żadnego z nich, z podaniem przyczyny tego
wypowiedzenia (art. 38 § 1 KP), bez wcześniejszego lub równoczesnego zwrócenia
się o informację, czy pracownik ten korzysta z ich ochrony (art. 30 ust. 21 ustawy dnia
23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, jednolity tekst: Dz. U. z 2001 r. Nr 79,
poz. 854) wówczas, gdy pracownik nie wybrał organizacji związkowej, która miałaby
bronić jego praw, nie narusza przepisów o wypowiadaniu umów o pracę w rozumieniu
art. 45 § 1 KP.
2001.03.21 wyrok SN I PKN 320/00 OSNP 2002/24/599
1. Regulamin pracy wydany przez pracodawcę bez wymaganego uzgodnienia z
zakładową organizacją związkową nie ma mocy wiążącej (art. 1042 KP
i art. 30 ust. 5 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych,
Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.; obecnie jednolity tekst: Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854
ze zm.).
2. W razie nieprzedstawienia w terminie 30 dni wspólnie uzgodnionego stanowiska
przez organizacje związkowe w kwestii zaproponowanego przez pracodawcę terminu
prowadzenia negocjacji, może on ustalić regulamin pracy bez uzgodnienia z tymi
organizacjami.
2000.07.20 wyrok SN I PKN 748/99 OSNP 2002/3/76
Uwaga: Teza częściowo nieaktualna.
Nieudzielenie przez zakładową organizację związkową informacji o pracownikach
korzystających z jej obrony (art. 30 ust. 21 zdanie pierwsze ustawy
z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, jednolity tekst:
Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854), zwalnia pracodawcę z obowiązku współdziałania z tą
organizacją, także w zakresie uzyskania zgody zarządu zakładowej organizacji
związkowej na rozwiązanie stosunku pracy z członkiem zarządu lub komisji rewizyjnej
tej organizacji (art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych).
1999.09.02 wyrok SN I PKN 229/99 OSNP 2000/24/897
Pracodawca jest obowiązany skonsultować zamiar rozwiązania umów
o pracę w trybie art. 52 § 3 KP, bez względu na to czy pracownicy są członkami
związku zawodowego, jeżeli zakładowa organizacja związkowa zawiadomiła go
9
pracy oraz zakres uprawnień przysługujących
pracownikowi w czasie tych zwolnień.
3. Pracownik ma prawo do zwolnienia od pracy
zawodowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia na
czas niezbędny do wykonania doraźnej czynności
wynikającej z jego funkcji związkowej, jeżeli czynność ta
nie może być wykonana w czasie wolnym od pracy.
o reprezentowaniu ich praw i interesów (art. 232 KP w związku z art. 7 ust. 2 i art. 30
ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, Dz. U. Nr 55, poz. 234
ze zm.).
1999.08.19 wyrok SN I PKN 199/99 OSNP 2000/23/851
Przepis art. 30 ust. 21 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U.
Nr 55, poz. 234 ze zm.), zgodnie z którym pracodawca jest obowiązany zwrócić się do
organizacji związkowej o informację o pracownikach korzystających z jej obrony, nie
ma zastosowania do szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy członków zarządu
organizacji zakładowej (art. 32 ust. 1 tej ustawy).
1999.04.21 wyrok SN I PKN 36/99 OSNP 2000/13/507
W celu zadośćuczynienia obowiązkowi prawnemu wynikającemu z art. 38 § 1 KP
w związku z art. 232 KP oraz art. 30 ust. 21 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach
zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.), w każdym przypadku zamierzonego
wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nie określony
pracodawca powinien o takim zamiarze powiadomić pisemnie organizację związkową,
zwracając się równocześnie o informację, czy dany pracownik korzysta z jej obrony
stosownie do postanowienia art. 30 ust. 1 i 2 ustawy o związkach zawodowych.
ORZECZENIA.
2002.04.04 wyrok SN I PKN 233/01 OSNP 2004/6/96
Pracownik zwolniony w całości lub w części z obowiązku świadczenia pracy na okres
kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej (art. 31 ust. 1 ustawy z dnia
23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, jednolity tekst: Dz. U. z 2001 r. Nr 79,
poz. 854 ze zm.) ma obowiązek niezwłocznie i bez uprzedniego wezwania
pracodawcy przystąpić do pracy po upływie tej kadencji. Niewykonanie tego
obowiązku uprawnia pracodawcę do wyciągnięcia konsekwencji dyscyplinarnych, aż
do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia włącznie, nie powoduje jednak
wygaśnięcia stosunku pracy.
1998.08.06 wyrok SN I PKN 269/98 OSNP 1999/17/550
Naruszenie przez pracodawcę obowiązku wynikającego z art. 30 ust. 2 1 ustawy z dnia
23 maja 1991 o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.) stanowi
wystarczającą podstawę dla rozważenia przez sąd możliwości przyznania
pracownikowi odszkodowania określonego w art. 45 § 2 w związku z art. 56 § 2 KP
(nawet częściowego - art. 8 KP w związku z art. 4771 § 2 KPC).
2001.06.06 wyrok SN I PKN 460/00 Prok.i Pr. 2002/12/48
Indywidualne zwolnienie od obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem prawa do
wynagrodzenia, dla załatwienia doraźnych spraw związanych z pełnioną funkcją
związkową na podstawie art. 31 ust. 3 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach
zawodowych jednolity tekst: Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854) nie zależy od uznania
pracodawcy, ale od istnienia obiektywnych przesłanek określonych w tym przepisie.
1997.06.02 wyrok SN I PKN 197/97 OSNP 1998/9/270
1. Jeżeli pracodawca przed dokonaniem pracownikowi wypowiedzenia umowy
o pracę zwrócił się do wszystkich działających u niego związków zawodowych
o wskazanie pracowników reprezentowanych w indywidualnych sprawach
pracowniczych i żaden ze związków nie wskazał tego pracownika, to wypowiedzenie
umowy
o pracę bez konsultacji określonej art. 38 KP nie narusza tego przepisu (art. 30 ust. 21
ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze
zm.).
2. Zarzut naruszenia statutu spółki akcyjnej w zakresie praw i obowiązków stron
stosunku pracy może być w kasacji skutecznie zgłoszony tylko w ramach podstawy
polegającej na naruszeniu prawa materialnego (art. 9 § 1 KP).
1999.12.14 wyrok SN I PKN 459/99 OSNP 2001/10/340
Nie stanowi naruszenia zasady niezależności związku zawodowego ani przejawu
dyskryminacji pracowników ze względu na ich przynależność związkową żądanie
przez pracodawcę od zarządu zakładowej organizacji związkowej informacji
dotyczących liczby zatrudnionych członków związku zawodowego.
1999.12.07 wyrok SN I PKN 654/99 OSNP 2001/9/302
Prawo do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji przysługuje
tylko pracownikowi wybranemu do zarządu zakładowej organizacji związkowej.
1999.11.05 wyrok SN I PKN 338/99 OSNP 2001/6/187
Nie jest wymagane wypowiedzenie warunków płacy (art. 42 KP) pracownikom
zwolnionym od wykonywania pracy w celu pełnienia z wyboru funkcji w związkach
zawodowych, którym wynagrodzenie wypłacane jest w oparciu o przepisy układu
zbiorowego pracy, stanowiące średnią zakładową i korzystniejsze od obliczonego jak
ekwiwalent za urlop wypoczynkowy, jeżeli następuje obniżenie tego wynagrodzenia,
jednak nie poniżej odpowiadającego ekwiwalentowi za urlop.
Art. 31.
[Prawo do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy
z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w związku z
pełnioną funkcją związkową]
1. Prawo do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy
na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji
związkowej przysługuje:
1) częściowo jednemu pracownikowi w miesięcznym
wymiarze godzin równym liczbie członków
zatrudnionych w zakładzie pracy, gdy ich liczba jest
mniejsza od 150,
2) jednemu pracownikowi, gdy związek liczy od 150 do
500 członków zatrudnionych w zakładzie pracy,
3) dwom pracownikom, gdy związek liczy od 501 do
1000 członków zatrudnionych w zakładzie pracy,
4) trzem pracownikom, gdy związek liczy od 1001 do
2000 członków zatrudnionych w zakładzie pracy,
5) kolejnemu pracownikowi za każdy rozpoczęty nowy
tysiąc, gdy zakładowa organizacja związkowa liczy
ponad 2000 członków zatrudnionych w zakładzie pracy,
6) w niepełnym wymiarze godzin i wtedy może ono być
udzielane większej liczbie pracowników, zgodnie z
zasadami zawartymi w punktach poprzedzających.
2. W zależności od wniosku zarządu zakładowej
organizacji związkowej zwolnienia od pracy, o których
mowa
w ust. 1, udzielane są z zachowaniem prawa do
wynagrodzenia lub bezpłatnie. Rada Ministrów określi,
w drodze rozporządzenia, tryb udzielania zwolnień od
1999.01.20 uchwała SN III ZP 25/98 OSNP 1999/17/541
Pracownik ma obowiązek przystąpienia do pracy w odpowiednim wymiarze także
wtedy, gdy zarząd zakładowej organizacji związkowej nie poinformował pracodawcy
o zmianie okoliczności uzasadniających udzielenie zwolnienia od pracy (art. 31 ust. 1
ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych - Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.).
1996.06.05 wyrok SN I PRN 37/96 OSNP 1997/3/36
Spór na tle przewidzianego w art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r.
o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.) prawa do zwolnienia
z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji
związkowej jest sporem z zakresu prawa pracy (art. 476 § 1 KPC). Na podstawie tego
przepisu pracownik może domagać się przed sądem zobowiązania pracodawcy do
zwolnienia go od pracy.
AKTY WYKONAWCZE .
1/ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 1996 r.
w sprawie trybu udzielania urlopu bezpłatnego i zwolnień od
pracy pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w związkach
zawodowych oraz zakresu uprawnień przysługujących
pracownikom w czasie urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy
(patrz też zał. nr 1 poz. 1) .
Art. 32.
[Ochrona stosunku pracy działaczy związkowych]
1. Pracodawca bez zgody zarządu zakładowej
organizacji związkowej nie może:
1) wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy
z imiennie wskazanym uchwałą zarządu jego
członkiem lub z innym pracownikiem będącym
członkiem danej zakładowej organizacji związkowej,
upoważnionym do reprezentowania tej organizacji
wobec pracodawcy albo organu lub osoby
10
dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z
zakresu prawa pracy,
2) zmienić jednostronnie warunków pracy lub płacy na
niekorzyść pracownika, o którym mowa w pkt. 1
- z wyjątkiem, gdy dopuszczają to odrębne przepisy
(patrz też zał. nr 3, poz. 11).
2. Ochrona, o której mowa w ust. 1, przysługuje przez
okres określony uchwałą zarządu, a po jego upływie –
dodatkowo przez czas odpowiadający połowie okresu
określonego uchwałą, nie dłużej jednak niż rok po jego
upływie.
3. Zarząd
zakładowej
organizacji
związkowej,
25a
reprezentatywnej w rozumieniu art. 241 Kodeksu
pracy,
wskazuje
pracodawcy
pracowników
podlegających ochronie przewidzianej w ust. 1, w
liczbie nie większej niż liczba osób stanowiących
kadrę kierowniczą w zakładzie pracy albo liczba
pracowników ustalona zgodnie z ust. 4 (patrz też zał.
nr 3, poz. 6 i zał. nr 4).
więcej niż trzem pracownikom imiennie wskazanym
uchwałą komitetu założycielskiego (patrz też zał. nr 4).
8. W przypadku gdy właściwy organ nie dokona
wskazania, o którym mowa w ust. 3, 4, 6 albo 7, ochrona
przewidziana w ust. 1 przysługuje – w okresie do
dokonania wskazania – odpowiednio przewodniczącemu
zakładowej
organizacji
związkowej,
bądź
przewodniczącemu komitetu założycielskiego.
9. Ochrona przewidziana w ust. 1 przysługuje
pracownikowi pełniącemu z wyboru funkcję związkową
poza zakładową organizacją związkową, korzystającemu
u pracodawcy z urlopu bezpłatnego lub ze zwolnienia z
obowiązku świadczenia pracy. Ochrona przysługuje w
okresie tego urlopu lub zwolnienia oraz rok po upływie
tego okresu. Zgodę, o której mowa w ust. 1, wyraża
właściwy statutowo organ organizacji związkowej, w
której pracownik pełni albo pełnił tę funkcję.
10. Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze
rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb:
1) powiadamiania przez pracodawcę zarządu zakładowej
organizacji związkowej o liczbie osób stanowiących
kadrę kierowniczą w zakładzie pracy, o której mowa
w ust. 5,
2) wskazywania przez zarząd oraz komitet założycielski
zakładowej organizacji związkowej pracowników
podlegających ochronie przewidzianej w ust. 1, a także
dokonywania zmian w takim wskazaniu (patrz też zał. 1,
poz. 2).
4. Zarząd zakładowej organizacji związkowej, o której mowa
w ust. 3 zrzeszającej do 20 członków ma prawo wskazać
pracodawcy 2 pracowników podlegających ochronie
przewidzianej w ust. 1, a w przypadku organizacji zrzeszającej
więcej niż 20 członków będących pracownikami ma prawo
wskazać, jako podlegających tej ochronie, 2 pracowników oraz
dodatkowo:
1) po jednym pracowniku na każde rozpoczęte 10 członków
tej organizacji będących pracownikami, w przedziale od
21 do 50 tych członków,
2) po jednym pracowniku na każde rozpoczęte 20
członków tej organizacji będących pracownikami, w
przedziale od 51 do 150 tych członków,
3) po jednym pracowniku na każde rozpoczęte 30
członków tej organizacji będących pracownikami, w
przedziale od 151 do 300 tych członków,
4) po jednym pracowniku na każde rozpoczęte 40
członków tej organizacji będących pracownikami,w
przedziale od 301 do 500 tych członków,
5) po jednym pracowniku na każde rozpoczęte 50
członków tej organizacji będących pracownikami,w
przedziale powyżej 500 tych członków
(patrz też zał. nr 4 i 4A).
5. Osobami stanowiącymi kadrę kierowniczą w
zakładzie pracy, o której mowa w ust. 3, są kierujący
jednoosobowo zakładem pracy i ich zastępcy albo
wchodzący w skład kolegialnego organu zarządzającego
zakładem pracy, a także inne osoby wyznaczone do
dokonywania za pracodawcę czynności w sprawach z
zakresu prawa pracy.
6. Ochrona przewidziana w ust. 1, w zakładowej
organizacji związkowej innej niż wymieniona w ust. 3 i 4,
przysługuje jednemu pracownikowi imiennie wskazanemu
uchwałą zarządu tej organizacji (patrz też zał. nr 4 ).
7. Ochrona przewidziana w ust. 1 przysługuje, przez
okres 6 miesięcy od dnia utworzenia komitetu
założycielskiego zakładowej organizacji związkowej, nie
(obowiązuje od 01.07.2003 r. – patrz też zał. nr 2, poz. 1).
ORZECZENIA.
2005.06.16 wyrok SN I PK 257/04 M.Prawn. 2005/13/619
Osobie zatrudnionej na podstawie spółdzielczej umowy o pracę nie przysługuje
ochrona związkowa, a jej stosunek pracy wygasa na skutek wykluczenia ze spółdzielni.
2005.03.03 wyrok SN I PK 263/04 OSNP 2005/21/337
1. Prowadzenie działalności konkurencyjnej po odmowie zawarcia umowy o zakazie
konkurencji oraz pomimo sprzeciwu pracodawcy jest świadomym naruszeniem przez
pracownika obowiązku dbałości o dobro zakładu (art. 100 § 2 pkt 4 k.p.) i może
stanowić uzasadnioną przyczynę rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z
winy pracownika (art. 52 § 1 pkt 1 k.p.).
2. W zakresie, w jakim jest to konieczne do oceny podlegania pracownika szczególnej
ochronie na podstawie art. 32 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych
(jednolity tekst: Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.) oraz niesprzeczności
rozwiązania umowy o pracę z przepisami, sąd jest uprawniony do badania zgodności
sposobu formowania składu organów związku zawodowego ze statutem.
3. W ocenie niesprzeczności z zasadami współżycia społecznego roszczenia o
przywrócenie do pracy pracownika szczególnie chronionego, uwzględnia się także
okoliczności istniejące w chwili wydania wyroku. Zasady współżycia społecznego nie
muszą być w tej ocenie odnoszone wyłącznie do przyczyny rozwiązania stosunku
pracy.
2005.02.23 wyrok SN II PK 201/04 OSNP 2005/21/333
1. Zamiar utworzenia organizacji związkowej nie usprawiedliwia przerwania
wykonywania pracy bez zgody pracodawcy, lecz może być jedną z przesłanek oceny
stopnia winy pracowników naruszających podstawowy obowiązek wykonywania pracy
(art. 52 § 1 pkt 1 k.p.). Organizatorzy nielegalnego strajku ponoszą surowszą
odpowiedzialność niż jego bierni uczestnicy.
2. Członkowie komitetu założycielskiego zakładowej organizacji związkowej
NSZZ "Solidarność" nie korzystają ze szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy,
przewidzianej w ustawie z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (jednolity
tekst: Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.), jeżeli u danego pracodawcy istnieje już
zakładowa organizacja tego związku. Pracodawca nie jest obowiązany uprzedzać o
tym członków komitetu założycielskiego (art. 12 oraz art. 32 tej ustawy).
2005.02.23 wyrok SN III PK 77/04 OSNP 2005/21/331
Ochrona trwałości stosunku pracy przewidziana w art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja
1991 r. o związkach zawodowych (jednolity tekst: Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze
11
zm.) przysługuje od chwili zawiadomienia pracodawcy o uchwale zarządu zakładowej
organizacji związkowej wskazującej osoby podlegające ochronie.
że pracownik taki nie zakwestionuje wypowiedzenia lub rozwiązania stosunku pracy
w terminach zaskarżenia tej czynności do sądu pracy (art. 264 § 1 i 2 kp), albo gdy
"zrzeczenie się" przyjmuje postać rozwiązania umowy o pracę w drodze porozumienia stron.
2005.01.25 wyrok SN II PK 164/04 OSNP 2005/17/268
Podstawą szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy określonej w art. 32 ust. 1
ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (jednolity tekst: Dz. U. z 2001
r. Nr 79, poz. 854 ze zm.) są postanowienia statutu związku zawodowego, które
określają organy lub osoby uprawnione do reprezentowania zakładowej organizacji
związkowej wobec pracodawcy, a nie uchwała zarządu wskazująca pracownika jako
podlegającego ochronie.
2002.07.05 wyrok SN I PKN 967/00 OSNP-wkł. 2003/4/8
Uwaga: Teza częściowo nieaktualna.
Może być uznane za nadużycie prawa (art. 8 KP) żądanie przywrócenia do pracy
członka komisji rewizyjnej zakładowej organizacji związkowej, którego wypowiedzenie,
dokonane bez zgody zarządu tej organizacji, jest następstwem dwukrotnej negatywnej
oceny kwalifikacyjnej na stanowisku mianowanego pracownika samorządowego,
motywowanej niewłaściwym stosunkiem do interesantów, postawą nieobowiązkowości
i niezdyscyplinowania, brakiem dbałości o doskonalenie własnych kwalifikacji
zawodowych i złym kierowaniem podwładnymi w ramach powierzonej mu funkcji, a
który jako funkcyjny działacz związkowy odmawia ponadto jakiejkolwiek
konstruktywnej współpracy z pracodawcą i uczestniczy w stałej konfrontacji z
zarządem
gminy
w sprawach nie mających związku z realizacją statutowych kompetencji związkowych.
2005.01.25 wyrok SN II PK 159/04 OSNP 2005/17/267
Szczególna ochrona trwałości stosunku pracy określona w art. 32 ust. 1 ustawy z dnia
23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (jednolity tekst: Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz.
854 ze zm.) przysługuje tylko członkom zarządu zakładowej organizacji związkowej,
która spełnia kryteria ustanowione w art. 251 ust. 1 tej ustawy.
2004.11.25 wyrok SN I PK 11/04 Pr.Pracy 2005/7-8/42
Wybór pracownika do zarządu zakładowej organizacji związkowej w okresie
wypowiedzenia umowy o pracę nie przesądza o sprzeczności z zasadami współżycia
społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa jego żądania
przywrócenia do pracy, w przypadku naruszenia przez pracodawcę art. 32 ustawy o
związkach zawodowych, a taki wybór, nawet po podjęciu przez pracodawcę działań
zmierzających do rozwiązania stosunku pracy, sam przez się nie prowadzi do
nadużycia prawa wynikającego z przepisów o szczególnej ochronie trwałości stosunku
pracy.
2002.01.24 wyrok SN I PKN 835/00 Pr.Pracy 2002/9/34
Przeniesienie przez pracodawcę nauczyciela będącego członkiem zarządu zakładowej
organizacji związkowej w stan nieczynny może nastąpić tylko po uprzednim uzyskaniu
na to zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej.
2001.12.12 wyrok SN I PKN 709/00 OSNP 2003/23/562
Wypowiedzenie warunków pracy i płacy pracownikowi będącemu członkiem zarządu
zakładowej organizacji związkowej w okresie trwania kadencji oraz w okresie roku po
jej upływie nie wymaga zgody zarządu tej organizacji, gdy jego przyczyną jest
niemożność dalszego zatrudniania na dotychczasowym stanowisku pracy,
spowodowana zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn określonych w art. 1 ust. 1
ustawy
z
dnia
28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami
stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy (jednolity tekst: Dz. U. z 2002
r.
Nr 112, poz. 980 ze zm.). Jednostronna zmiana warunków pracy lub płacy na
niekorzyść takiego pracownika, spowodowana innymi przyczynami, wymaga zgody
zarządu zakładowej organizacji związkowej (art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991
r.
o związkach zawodowych, jednolity tekst: Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.).
2005.06.16 wyrok SN I PK 257/04 M.Prawn. 2005/13/619
Osobie zatrudnionej na podstawie spółdzielczej umowy o pracę nie przysługuje
ochrona związkowa, a jej stosunek pracy wygasa na skutek wykluczenia ze spółdzielni.
2004.11.16 wyrok SN I PK 30/04 OSNP 2005/12/175
Nie korzysta ze szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy przewodniczący
zarządu zakładowej organizacji związkowej zarejestrowanej przez międzyzakładową
organizację związkową, która nie była do tego uprawniona.
2004.10.21 wyrok SN I PK 676/03 OSNP 2005/12/166
Od dnia 15 kwietnia 2003 r., to jest od wejścia w życie wyroku Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 7 kwietnia 2003 r., P 7/02 (Dz. U. Nr 63, poz. 590; OTK-A
2003 nr 4, poz. 29), pracownicy będący członkami komisji rewizyjnej zakładowej
organizacji związkowej nie są objęci ochroną, o której mowa w art. 32 ust. 1 ustawy z
dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (jednolity tekst: Dz. U. z 2001 r. Nr 79,
poz. 854 ze zm.).
2001.11.22 wyrok SN I PKN 695/00 OSNP 2003/21/516
Pracodawca nie ma obowiązku rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem nie
będącym działaczem związkowym w celu zapewnienia stanowiska pracy dla
pracownika, którego stosunek pracy podlega szczególnej ochronie na podstawie art.
32 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (jednolity tekst: Dz.
U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.), gdy jego stanowisko pracy jest likwidowane.
2004.10.13 wyrok SN II PK 41/04 OSNP 2005/8/107
Członek zarządu zakładowej organizacji związkowej zrzeszającej mniejszą liczbę
pracowników od określonej w art. 251 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o
związkach zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.), od
dnia
1 stycznia 2003 r. nie korzysta z ochrony przewidzianej w art. 32 ust. 1 tej ustawy.
2001.05.16 wyrok
SN I PKN 393/00 Pr.Pracy 2002/6/37
Niewystąpienie przez pracodawcę do zarządu zakładowej organizacji związkowej
o wyrażenie zgody na rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem szczególnie
chronionym z tytułu pełnionej funkcji związkowej przesądza w zasadzie o słuszności
roszczenia pracownika domagającego się przywrócenia go do pracy. Tylko wyjątkowo
naganne zachowanie pracownika, udowodnione przez pracodawcę, może stanowić
podstawę odmowy uwzględnienia roszczenia o przywrócenie do pracy ze względu na
2004.01.23 wyrok
SN I PK 208/03 OSNP 2004/23/401
Zakaz rozwiązania stosunku pracy bez zgody zarządu zakładowej organizacji
związkowej (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych,
jednolity tekst: Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.) nie dotyczy rozwiązania
stosunku pracy z nauczycielem religii z powodu cofnięcia skierowania do nauczania
religii w szkole.
sprzeczność żądania ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa podmiotowego.
2001.04.19 wyrok SN I PKN 374/00 OSNP 2003/4/100
1. Unieważnienie przez organ wyższej instancji związku zawodowego uchwały
zarządu zakładowej organizacji związkowej odmawiającej zgody na rozwiązanie
umowy
o pracę z działaczem związkowym jest aktem wewnątrzorganizacyjnym i nie wywołuje
skutków w sferze stosunku pracy.
2. Zgoda zakładowej organizacji związkowej na rozwiązanie z działaczem
związkowym stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy uchyla zakaz
wypowiedzenia temu działaczowi umowy o pracę, o którym stanowi art. 32 ust. 1
ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (jednolity tekst: Dz. U. z 2001
r. Nr 79, poz. 854 ze zm.).
2003.11.26 wyrok SN I PK 616/02 Pr.Pracy 2004/6/34
1. Osiągnięcie przez pracownika wieku emerytalnego stanowi samodzielną przyczynę
uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę i nie jest przejawem dyskryminacji
pracownika, który nabył prawo do emerytury.
2. Celem ochrony działacza związkowego jest wyłącznie zagwarantowanie mu
niezależności w wypełnianiu jego funkcji, a przepisy wyznaczające zakres tej ochrony
mają charakter regulacji szczególnej i muszą być wykładane ściśle. Działalność
związkowa nie może być pretekstem do nieuzasadnionego uprzywilejowania
pracownika
w sferach niedotyczących sprawowania przez niego funkcji.
2001.03.07 wyrok SN I PKN 276/00 OSNP 2002/22/549
Szczególna ochrona działacza związkowego przed rozwiązaniem stosunku pracy
(art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, jednolity tekst:
Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.) dotyczy zarówno jego rozwiązania za
wypowiedzeniem, jak i bez wypowiedzenia, z jakichkolwiek przyczyn - także
zawinionych przez pracownika.
2003.04.16 wyrok SN I PK 111/02 LEX nr 103837
Domaganie się przywrócenia do pracy przez pracownicę, która z biernego prawa
wyborczego do komisji rewizyjnej zakładowej organizacji związkowej skorzystała w
ostatnim dniu długotrwałej (175-dniowej) nieobecności w pracy z powodu choroby,
czyli w przeddzień zgłoszenia się do pracy i odebrania oświadczenia pracodawcy
o wypowiedzeniu stosunku pracy wskutek likwidacji jej stanowiska pracy, o której to
decyzji pracodawcy została uprzedzona przed rozpoczęciem korzystania ze
zwolnienia lekarskiego, może być w świetle art. 8 k.p. kwalifikowane jako nadużycie
prawa.
2001.02.14 wyrok SN I PKN 252/00 OSNP 2002/21/525
Sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 8 KP) jest zasądzenie
wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy na rzecz pracownika
przywróconego do pracy z powodu nieuzyskania przez pracodawcę zgody zarządu
zakładowej organizacji związkowej (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o
związkach zawodowych, Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.; obecnie jednolity tekst: Dz. U.
z 2001 r. Nr 79, poz. 854) wówczas, gdy pracownik ten naruszył w sposób ciężki swe
obowiązki pracownicze (przebywał na terenie zakładu pracy pod wpływem alkoholu), a
pracodawca dokonuje zwolnień grupowych z powodu trudności ekonomicznych.
2002.10.02 wyrok SN I PKN 549/01 OSNP 2004/9/157
Wybór pracownika do władz związkowych, nawet po podjęciu przez pracodawcę
działań zmierzających do rozwiązania stosunku pracy, sam przez się nie prowadzi do
nadużycia prawa wynikającego z przepisów o szczególnej ochronie trwałości stosunku
pracy.
2001.02.02 wyrok SN I PKN 219/00 OSNP 2002/20/486
Obowiązek uzyskania zgody na wypowiedzenie umowy o pracę działaczowi
związkowemu, którego mandat wygasł wskutek wykluczenia go ze związku
2002.10.02 wyrok SN I PKN 549/01 Pr.Pracy 2003/5/31
1. Zrzeczenie się prawa do wzmożonej ochrony trwałości stosunku pracy przez
pracownika, który objął funkcję związkową gwarantującą mu szczególną ochronę
przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy, nie jest skuteczne, chyba
12
zawodowego, jest spełniony przez uzyskanie zgody zarządu zakładowej organizacji
związkowej, której chroniony pracownik był członkiem.
1997.12.02 wyrok SN I PKN 407/97 OSNP 1998/20/590
Uwaga: Teza częściowo nieaktualna.
Członkowi zarządu zakładowej organizacji związkowej zatrudnionemu na podstawie
umowy o pracę na czas określony, któremu sprzecznie z prawem wypowiedziano
warunki pracy i płacy, przysługuje tylko roszczenie o odszkodowanie (art. 50 § 3
w związku z art. 42 § 1 KP).
2000.11.29 wyrok SN I PKN 119/00 OSNP 2002/13/309
Przepis art. 32 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych
(Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.; obecnie jednolity tekst: Dz. U. z 2001 r. Nr 79,
poz. 854) nie reguluje skutków wynikających z jego naruszenia; są one określone
w innych przepisach prawa pracy - w szczególności w art. 45 KP i art. 56 KP.
1997.12.02 wyrok SN I PKN 324/97 OSNP 1998/19/570
Uwaga: Teza częściowo nieaktualna.
1. Organem właściwym do wyrażenia zgody na wypowiedzenie lub rozwiązanie
stosunku pracy z członkiem zarządu zakładowej organizacji związkowej lub jej komisji
rewizyjnej, a także zgody na niekorzystną dla nich zmianę treści stosunku pracy jest
zarząd zakładowej organizacji związkowej, a więc organ, który niezależnie od swej
nazwy wykonuje funkcję zarządzania sprawami związku.
2. Funkcję zarządu w organizacjach zakładowych NSZZ "Solidarność" sprawuje
komisja zakładowa, chyba, że kompetencję do wyrażania wyżej wspomnianej zgody
przekazała w całości bądź w części powołanemu przez siebie prezydium.
3. Niewybranie do składu prezydium komisji zakładowej pozostaje bez wpływu na
zakres ochrony prawnej przysługującej członkom komisji zakładowej.
2000.09.12 wyrok
SN I PKN 23/00 OSNP 2002/7/160
Z ustawowych gwarancji wzmożonej ochrony trwałości stosunku pracy nie powinien
korzystać działacz związkowy, któremu można zarzucić ciężkie naruszenie
podstawowych obowiązków pracowniczych i nadużywanie funkcji związkowej dla
ochrony przed uzasadnionymi sankcjami prawa pracy.
2000.07.20 wyrok SN I PKN 748/99 OSNP 2002/3/76
Uwaga: Teza częściowo nieaktualna.
Nieudzielenie przez zakładową organizację związkową informacji o pracownikach
korzystających z jej obrony (art. 30 ust. 21 zdanie pierwsze ustawy
z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, jednolity tekst:
Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854), zwalnia pracodawcę z obowiązku współdziałania
1997.03.13 wyrok SN I PKN 39/97 OSNP 1997/24/492
Przepis art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych
(Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.) nie stanowi przeszkody prawnej dla dokonania
w drodze porozumienia stron niekorzystnej dla pracownika zmiany warunków pracy.
z tą organizacją, także w zakresie uzyskania zgody zarządu zakładowej organizacji
związkowej na rozwiązanie stosunku pracy z członkiem zarządu lub komisji rewizyjnej
tej organizacji (art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych).
2000.04.18 wyrok SN I PKN 601/99 OSNP 2001/19/579
Z art. 8 KP nie można wyprowadzić reguły, że każde poważne naruszenie obowiązków
przez pracownika będącego członkiem komitetu założycielskiego związku
zawodowego i z tego tytułu podlegającego szczególnej ochronie przed
wypowiedzeniem i rozwiązaniem stosunku pracy, uzasadnia oddalenie roszczenia o
przywrócenie do pracy albo o odszkodowanie.
1997.03.07 wyrok SN I PKN 30/97 OSNP 1997/24/488
Żądanie przywrócenia do pracy pracownika, pełniącego funkcję w związku
zawodowym, z którym pracodawca rozwiązał umowę o pracę na podstawie art. 52 § 1
pkt 1 KP bez uzyskania zgody związku zawodowego, może być uznane za sprzeczne
z art. 8 KP, jeżeli przyczyną rozwiązania umowy było spożycie alkoholu w czasie i w
miejscu pracy.
1999.12.14 wyrok SN I PKN 447/99 OSNP 2001/10/336
Pracownika - członka organu związku zawodowego obciąża na równi
z innymi pracownikami obowiązek lojalności wobec pracodawcy, którego naruszenie
może być zakwalifikowane jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków
pracowniczych.
1997.02.27 wyrok SN I PKN 23/97 OSNP 1997/21/419
Na podstawie art. 4771 § 2 KPC sąd może uwzględnić roszczenie o odszkodowanie
zamiast roszczenia o przywrócenie do pracy (art. 56 KP) zgłoszonego przez
pracownika objętego ochroną przed rozwiązaniem stosunku pracy z art. 32 ustawy z
dnia
23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.), jeżeli to
wybrane roszczenie jest nieuzasadnione ze względu na sprzeczność ze społecznogospodarczym przeznaczeniem prawa (art. 8 KP).
1999.11.17 wyrok SN I PKN 366/99 OSNP 2001/7/220
Żądanie przywrócenia do pracy członka zakładowej organizacji związkowej, który
swoim postępowaniem polegającym na bezpodstawnym sprowadzeniu kontroli
i zawiadomieniu organów ścigania o nieistniejących w rzeczywistości nadużyciach
zakłóca prawidłowy tok pracy zakładu pracy, można uznać za sprzeczne ze
społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa (art. 8 KP).
1997.02.27 wyrok SN I PKN 17/97 OSNP 1997/21/416
1. Wybrane przez pracownika na podstawie art. 45 § 1 KP roszczenie
o przywrócenie do pracy może być uznane za sprzeczne ze społeczno-gospodarczym
przeznaczeniem prawa (art. 8 KP) i w jego miejsce sąd pracy może zasądzić
odszkodowanie na podstawie art. 4771 § 2 KPC.
2. Utworzenie związku zawodowego w celu uzyskania szczególnej ochrony trwałości
stosunku pracy przez pracowników, którzy wskutek restrukturyzacji pracodawcy
otrzymali wypowiedzenie umów o pracę jest nadużyciem wolności związkowej
i prowadzi do oceny, że roszczenie pracownika żądającego przywrócenia do pracy,
który w ten sposób uzyskał szczególną ochronę z art. 32 ustawy o związkach
zawodowych, jako sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa nie
podlega ochronie.
1999.10.15 wyrok SN I PKN 306/99 Pr.Pracy 2000/8/31
Jeżeli pracodawca nie uzyskuje wymaganej przez prawo zgody na rozwiązanie
stosunku pracy z pracownikiem-działaczem związkowym, to pracownikowi przysługuje
roszczenie o przywrócenie do pracy nawet wówczas, gdy dopuścił się ciężkiego
naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. Taki jest sens szczególnej
ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy, wynikającej z art. 32 ustawy o związkach
zawodowych.
1999.08.19 wyrok SN I PKN 199/99 OSNP 2000/23/851
Przepis art. 30 ust. 21 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych
(Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.), zgodnie z którym pracodawca jest obowiązany
zwrócić się do organizacji związkowej o informację o pracownikach korzystających
z jej obrony, nie ma zastosowania do szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy
członków zarządu organizacji zakładowej (art. 32 ust. 1 tej ustawy).
1999.06.16 wyrok SN I PKN 127/99 OSNP 2000/17/652
Pozbawienie funkcyjnych działaczy związkowych wzmożonej ochrony trwałości
stosunku pracy wymaga precyzyjnego i przekonującego uzasadnienia nadużycia
prawa do tej ochrony (art. 8 KP w związku z art. 32 ustawy z dnia 23 maja 1991 r.
o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.).
1997.02.13 wyrok SN I PKN 4/97 OSNP 1997/19/375
Członek komitetu założycielskiego związku zawodowego traci ochronę przed
wypowiedzeniem i rozwiązaniem stosunku pracy, w razie niezłożenia przez ten
komitet,
w terminie 30 dni od dnia utworzenia związku, wniosku o jego rejestrację (art. 14 ust. 1
w związku z art. 32 ust. 3 ustawy z dnia 23 maja 1995 r. o związkach zawodowych Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.). To samo dotyczy sytuacji, gdy wniosek został złożony,
lecz wskutek nieuzupełnienia braków formalnych, został przez Sąd Rejestrowy
zwrócony (art. 130 § 2 KPC).
1998.12.22 wyrok SN I PKN 509/98 OSNP 2000/4/133
Uwaga: Teza częściowo nieaktualna.
Pozostaje w sprzeczności ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa wybór
pracownika do zarządu lub komisji rewizyjnej zakładowej organizacji związkowej
1996.11.07 wyrok SN I PRN 101/96 OSNP 1997/11/190
Swoboda dokonywania zmian organizacyjnych przez pracodawcę nie może być
wykorzystana w celu obejścia przepisów o szczególnej ochronie trwałości stosunku
pracy pracowników pełniących w zakładzie pracy funkcje związkowe.
1998.09.10 wyrok SN I PKN 310/98 OSNP 1999/19/614
1. W razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy przepis art. 32 ustawy
z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.) nie
ma zastosowania (art. 411 § 1 KP).
1996.03.05 postanow. SN I PZP 3/96 OSNP 1996/18/265
Szczególna ochrona przed wypowiedzeniem warunków pracy i płacy przewidziana w
art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55,
poz. 234 ze zm. 1 obejmuje również pracownika, który został wybrany do zarządu
organizacji związkowej w okresie biegnącego wypowiedzenia.
wyłącznie w celu obrony przed dokonanym już wypowiedzeniem umowy o pracę (art. 8 KP).
1996.01.16 wyrok SN I PRN 85/95 OSNP 1997/1/9
W okresie przed rejestracją związku zawodowego organem uprawnionym do
reprezentowania nowo powstałego związku zawodowego jest komitet założycielski i
tylko jego członkowie korzystają z ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy
przewidzianej w art. 32 ust. 1 w związku z ust. 3 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o
związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.). Ochrona stosunku pracy
pracowników wybranych w tym czasie na członków zarządu lub komisji rewizyjnej
nowo powstałego związku zawodowego rozpoczyna się od dnia rejestracji związku.
1998.05.13 wyrok SN I PKN 106/98 OSNP 1999/10/336
Zastosowanie art. 8 KP wobec pracownika pełniącego funkcję w zakładowej
organizacji związkowej, który rażąco naruszył podstawowe obowiązki pracownicze i z
którym rozwiązano umowę o pracę w trybie art. 52 KP z naruszeniem prawa, oznacza
że
w miejsce żądanego przywrócenia do pracy możliwe jest na podstawie art. 477 1 § 2
KPC zasądzenie odszkodowania przewidzianego w art. 56 KP.
1998.04.09 wyrok SN I PKN 40/98 OSNP 1999/8/270
Wybór pracownika do zarządu zakładowej organizacji związkowej w okresie
wypowiedzenia umowy o pracę nie przesądza o sprzeczności z zasadami współżycia
społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa jego żądania
przywrócenia do pracy, w przypadku naruszenia przez pracodawcę art. 32 ustawy z
dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.).
1995.10.03 wyrok SN I PRN 62/95 OSNP 1996/7/101
Przysługująca pracodawcy swoboda dokonywania zmian organizacyjnych nie może
być wykorzystywana w celu obejścia przepisów o szczególnej ochronie trwałości
stosunku pracy.
13
1994.09.20 wyrok SN I PRN 58/94 OSNP 1995/2/17
Wymagana przez art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach
zawodowych zgoda zarządu zakładowej organizacji związkowej na rozwiązanie
umowy
o pracę, powinna być wyrażona przed złożeniem przez zakład pracy oświadczenia
o rozwiązaniu umowy o pracę. Zgoda ta nie może być wyrażona przez inny organ
związkowy, niż zarząd zakładowej organizacji związkowej.
zakładowej organizacji związkowej pracowników, których
stosunek pracy podlega ochronie, a także dokonywania zmian
w takim wskazaniu (patrz zał. nr 1, poz. 2) .
Art. 33.
[Obowiązek pracodawcy w zakresie udostępniania
pomieszczeń i urządzeń technicznych związkom
zawodowym]
1. Pracodawca, na warunkach określonych w
umowie, jest obowiązany udostępnić zakładowej
organizacji
związkowej
pomieszczenia
i
urządzenia
techniczne
niezbędne
do
wykonywania działalności związkowej w
zakładzie pracy.
2.
Zakładowej organizacji związkowej oraz
pracodawcy przysługuje prawo wystąpienia do
sądu pracy z roszczeniem wynikającym z
niewykonania lub nienależytego wykonania
umowy, o której mowa w ust. 1.
3. Jeżeli warunki udostępniania organizacji
związkowej
pomieszczeń
i
urządzeń
technicznych określają postanowienia układu
zbiorowego pracy, prawo wystąpienia z
roszczeniem, o którym mowa w ust. 2,
przysługuje pracodawcy lub każdej z organizacji
związkowych, której postanowienia te dotyczą.
4. Do postępowania w sprawach, o których mowa w
ust. 2 i 3, stosuje się odpowiednio przepisy
Kodeksu
postępowania
cywilnego
o
postępowaniu z zakresu prawa pracy
(obowiązuje od 23.11.2004 r. - patrz też zał. 2, poz. 5).
1994.06.14 wyrok SN I PRN 32/94 OSNP 1994/11/175
Uwaga: Teza częściowo nieaktualna.
Jednostronna zmiana warunków pracy i płacy na niekorzyść pracownika będącego
członkiem komisji rewizyjnej zakładowej organizacji związkowej (art. 32 ust. 2 ustawy
z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych - Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.) jest
dopuszczalna, gdy z przyczyn określonych w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia
1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy
z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw
(Dz. U. z 1990 r., nr 4, poz. 19 ze zm.) nie jest możliwe jego dalsze zatrudnienie na
dotychczasowym stanowisku pracy (art. 10 ust. 4 wym. wyżej ustawy).
1994.06.07 wyrok SN I PRN 29/94 OSNP 1994/12/189
Uwaga: Teza częściowo nieaktualna.
1. Przejęcie jednego zakładu pracy w całości lub części przez inny zakład pracy nie
pozbawia stron możliwości wprowadzenia na mocy porozumienia zmian do łączącego
je stosunku pracy, a także do przekształcenia umowy zawartej na czas nie określony w umowę na czas określony.
2. Wydanie świadectwa pracy nie oznacza rozwiązania stosunku pracy
w sytuacji, gdy nastąpiło przejęcie wszystkich pracowników i majątku przez nowy
zakład pracy na podstawie art. 23(1) § 2 k.p.
3. Zakaz wypowiedzenia i rozwiązania umowy pracy z pracownikiem będącym
członkiem zarządu lub komisji rewizyjnej zakładowej organizacji związkowej nie
dotyczy rozwiązania umowy na mocy porozumienia stron oraz zmiany jej warunków w
tym trybie.
1994.05.20 wyrok SN I PRN 25/94 OSNP 1994/7/111
1) Osiągnięcie przez pracownika wieku emerytalnego nie wyłącza ochrony wynikającej
z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55,
poz. 234).
1994.04.14 uchwała SN I PZP 59/93 OSNP 1994/9/140
W sytuacji, gdy po wypowiedzeniu przez pracodawcę umowy o pracę pracownik nie
odwołał się od tego wypowiedzenia, a w okresie wypowiedzenia został wybrany do
zarządu zakładowej organizacji związkowej i z tej przyczyny podlega ochronie z art. 32
ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55,
poz. 234), termin przewidziany w art. 264 § 1 kodeksu pracy biegnie od powzięcia
przez pracownika wiadomości o tym wyborze.
1994.03.30 uchwała SN I PZP 40/93 OSNC 1994/12/230
Na podstawie art. 4771 § 2 k.p.c. sąd może uwzględnić roszczenie o odszkodowanie
zamiast roszczenia o przywrócenie do pracy (art. 56 k.p.) zgłoszonego przez
pracownika objętego ochroną przed rozwiązaniem stosunku pracy z art. 32 ustawy z
dnia
23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55 poz. 234 ze zm.), wówczas,
gdy roszczenie to okaże się nieuzasadnione ze względu na jego sprzeczność ze
społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa.
Art. 331.
[Pobieranie i przekazywanie przez pracodawcę
składki związkowej]
1. Pracodawca, na pisemny wniosek zakładowej
organizacji związkowej i za pisemną zgodą pracownika,
jest obowiązany pobierać z wynagrodzenia pracownika
składkę związkową w zadeklarowanej przez niego
wysokości.
2. Pracodawca
jest
obowiązany
niezwłocznie
przekazywać kwoty pobranych składek związkowych na
rachunek bankowy wskazany przez zakładową
organizację związkową.
Art. 34.
[Odpowiednie stosowanie przepisów ustawy do
międzyzakładowej organizacji związkowej]
1. Przepisy art. 251 - 331 stosuje się do
międzyzakładowej organizacji związkowej obejmującej
swoim działaniem pracodawcę, z zastrzeżeniem ust. 2
oraz
art.
341
2
i 34 (obowiązuje od 01.01.2003 r. – patrz też zał. nr 2,
poz. 1).
2. Przy ustalaniu liczby członków, o której mowa w
art. 251 ust. 1, oraz prawa do zwolnienia z obowiązku
1994.03.24 uchwała SN I PZP 5/94 OSNP 1994/1/4
1) Przepis art. 23 i 24 k.p. stosuje się odpowiednio do syndyka masy upadłości.
2) W razie ogłoszenia upadłości nie ma zastosowania art. 32 ustawy z dnia 23 maja
1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234).
1994.01.11 uchwała SN I PZP 54/93 PiZS 1994/4/64
Uwaga: Teza częściowo nieaktualna.
Brak działania zarządu zakładowej organizacji związkowej zawiadomionego przez
kierownika zakładu pracy o zamiarze rozwiązania umowy o pracę
w trybie art. 52 § 1 kodeksu pracy z pracownikiem, będącym członkiem komisji
rewizyjnej tej organizacji związkowej, oznacza nieudzielenie zgody przewidzianej w
art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 23.V.1991 o związkach zawodowych (Dz.U. nr 55, poz.
234).
1993.05.19 wyrok SN III ARN 26/93 OSNC 1994/1/25
1. Nabycie przez mianowanego urzędnika państwowego prawa do emerytury na
podstawie przepisów dotyczących ogółu pracowników (art. 13 ust. 1 pkt 5 ustawy
z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych - Dz. U. Nr 31,
poz. 214 ze zm.) nie uchyla ochrony przewidzianej w art. 32 ust. 1 ustawy z dnia
23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234).
2. Stwierdzenie nieważności decyzji rozwiązującej stosunek pracy z mianowanym
urzędnikiem państwowym powoduje przywrócenie go do pracy na poprzednich
warunkach oraz w wypadku jej podjęcia obowiązek wypłaty wynagrodzenia za czas
pozostawania bez pracy (art. 45 § 1 i art. 47 § 1 k.p. w zw. z art. 5 k.p.).
AKTY WYKONAWCZE .
1/ Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie powiadamiania przez
pracodawcę zarządu zakładowej organizacji związkowej o liczbie
osób stanowiących kadrę kierowniczą w zakładzie pracy oraz
wskazywania przez zarząd oraz komitet założycielski
14
świadczenia pracy, o którym mowa w art. 31 ust. 1,
uwzględnia się liczbę członków międzyzakładowej
organizacji związkowej zatrudnionych u wszystkich
pracodawców objętych działaniem tej organizacji
pracy zawodowej z zachowaniem prawa do
wynagrodzenia.
4. Sposób i tryb ponoszenia kosztów, o których mowa
w ust. 1, określa każdy pracodawca, który zwolni
pracownika lub pracowników z obowiązku świadczenia
pracy lub od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do
wynagrodzenia, w zakresie dotyczącym kosztów
związanych
z zatrudnianiem tego pracownika lub tych pracowników.
(obowiązuje od 23.11.2004 r. - patrz też zał. nr 2, poz. 5).
ORZECZENIA.
2002.01.10 wyrok SN I PKN 790/00 OSNP 2004/2/29
Międzyzakładową organizacją związkową (art. 34 ustawy z dnia 23 maja 1991 r.
o związkach zawodowych, jednolity tekst: Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854) jest tylko
taka struktura NSZZ "Solidarność", która zakresem swego działania obejmuje co
najmniej dwóch pracodawców w rozumieniu art. 3 k.p.
Art. 342.
[Ochrona stosunku pracy osób pełniących funkcje
w międzyzakładowej organizacji związkowej]
1. Zarząd międzyzakładowej organizacji związkowej,
która w co najmniej jednym zakładzie pracy objętym jej
działaniem zrzesza pracowników w liczbie wymaganej do
uzyskania statusu organizacji reprezentatywnej w
rozumieniu art. 24125a Kodeksu pracy, może wskazać
pracowników podlegających ochronie przewidzianej w art.
32 ust. 1 (patrz też zał. nr 3, poz. 6) :
1) w liczbie ustalonej zgodnie z art. 32 ust. 3 albo 4, lub
2) w liczbie ustalonej zgodnie z art. 32 ust. 3 albo
4 w jednym zakładzie pracy wskazanym przez tę
organizację spośród zakładów pracy objętych jej
działaniem,
w którym ta organizacja zrzesza pracowników w liczbie
wymaganej do uzyskania statusu organizacji
reprezentatywnej w rozumieniu art. 24125a Kodeksu
pracy, powiększonej o liczbę pozostałych zakładów pracy
objętych działaniem tej organizacji, w których jest
zatrudnionych co najmniej 10 pracowników będących jej
członkami
1998.11.05 wyrok SN I PKN 422/98 OSNP 1999/24/786
Okoliczność, że w zakładzie pracy nie działa zakładowa organizacja związku
zawodowego, której pracownik jest członkiem, nie zwalnia pracodawcy z obowiązku
rozpatrzenia, przed podjęciem decyzji o uwzględnieniu lub odrzuceniu sprzeciwu od
zastosowania kary porządkowej (art. 112 § 1 zdanie 2 KP), stanowiska reprezentującej
pracownika międzyzakładowej organizacji związkowej (art. 34 ustawy z dnia 23 maja
1991 r. o związkach zawodowych, Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.).
1997.03.13 wyrok SN I PKN 41/97 OSNP 1997/24/493
1. O tym jakie jednostki organizacyjne (zakłady pracy) obejmuje działaniem
międzyzakładowa organizacja związkowa, rozstrzygają samorządne decyzje
właściwych organów danego związku zawodowego.
2. Wniesienie odwołania od wypowiedzenia warunków pracy lub płacy nie jest
równoznaczne z odmową przyjęcia przez pracownika zaproponowanych mu nowych
warunków; oświadczenie pracownika w tej sprawie musi być skierowane do
pracodawcy i powinno zostać złożone przed upływem połowy okresu wypowiedzenia.
Art. 341.
[Zwolnienie ze świadczenia pracy z prawem do
wynagrodzenia w związku z pełnioną funkcją w
międzyzakładowej organizacji związkowej]
1. Pracodawcy objęci działaniem międzyzakładowej
organizacji związkowej ponoszą koszty, w tym koszty
wynagrodzeń i składek na ubezpieczenia społeczne,
związane z zatrudnianiem pracownika zwolnionego:
1) z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji
w zarządzie międzyzakładowej organizacji związkowej
- na podstawie art. 31 ust. 1 w związku z art. 34 ust. 2,
2) od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do
wynagrodzenia - na podstawie art. 31 ust. 3,
odpowiednio do udziału liczby członków tej organizacji
zatrudnionych u danego pracodawcy w łącznej liczbie
członków tej organizacji zatrudnionych u wszystkich
pracodawców objętych działaniem tej organizacji
- w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy.
2. Zarząd międzyzakładowej organizacji związkowej
przedstawia pracodawcy, który zwolni pracownika lub
pracowników z obowiązku świadczenia pracy lub od
pracy zawodowej z zachowaniem prawa do
wynagrodzenia, informacje o liczbie członków tej
organizacji zatrudnionych u wszystkich pracodawców
objętych działaniem tej organizacji oraz u każdego z tych
pracodawców
- w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, według
stanu na ostatni dzień miesiąca.
3. Zarząd międzyzakładowej organizacji związkowej
przedstawia informacje, o których mowa w ust. 2,
w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po
miesiącu, w którym nastąpiło zwolnienie pracownika lub
pracowników z obowiązku świadczenia pracy lub od
(patrz też zał. nr 4 i 4A).
2. W przypadku gdy międzyzakładowa organizacja
związkowa w żadnym zakładzie pracy z objętych jej
działaniem nie zrzesza liczby pracowników wymaganej
do uzyskania statusu organizacji reprezentatywnej w
rozumieniu art. 24125a Kodeksu pracy, liczba
pracowników podlegających ochronie przewidzianej w art.
32 ust. 1 nie może być większa od liczby zakładów pracy
objętych działaniem tej organizacji, które zatrudniają co
najmniej 10 pracowników będących jej członkami ( patrz
też zał. nr 3 poz. 6 i zał. nr 4).
(obowiązuje od 01.01.2003 r. – patrz też zał. 2, poz. 1).
Rozdział 5
Odpowiedzialność za naruszenie przepisów
ustawy
Art. 35.
[Kary za naruszenie przepisów ustawy]
1. Kto w związku z zajmowanym stanowiskiem lub
pełnioną funkcją:
1) przeszkadza w utworzeniu zgodnie z prawem
organizacji związkowej,
15
2) utrudnia wykonywanie działalności związkowej
prowadzonej zgodnie z przepisami ustawy,
3) dyskryminuje pracownika z powodu przynależności do
związku zawodowego, pozostawania poza związkiem
zawodowym lub wykonywania funkcji związkowej,
4) nie dopełnia obowiązków określonych w art. 261, 331
i 341
- podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
2. Tej samej karze podlega ten, kto w związku z
pełnioną funkcją związkową kieruje działalnością
sprzeczną
z ustawą.
[Rozwiązywanie sporów między związkami
zawodowymi a pracodawcą]
Spory między związkami zawodowymi a pracodawcami
i ich organizacjami dotyczące interesów pracowniczych
rozwiązywane są na zasadach określonych w odrębnej
ustawie (patrz też zał. nr 3, poz. 14).
Art. 38.
[Odpowiednie stosowanie przepisów ustawy do
federacji i konfederacji związków zawodowych]
Przepisy ustawy dotyczące związków zawodowych
stosuje się odpowiednio do organizacji związkowych,
o których mowa w art. 11 ust. 1 i 2, z wyłączeniem
przepisu art. 12 ust. 1 w części dotyczącej liczby
założycieli związku, a w części dotyczącej liczby
członków związku przepisu art. 17 ust. 1 pkt 3.
3. Odpowiedzialność za kierowanie nielegalnym strajkiem
określa ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (patrz
też zał. nr 3, poz. 12).
Art. 36.
[Prowadzenie działalności sprzecznej z przepisami
ustawy]
1. Sąd rejestrowy w razie stwierdzenia, że organ
związku zawodowego prowadzi działalność sprzeczną z
ustawą, wyznacza termin co najmniej 14 dni na
dostosowanie
działalności
tego
organu
do
obowiązującego prawa. Postępowanie wszczyna się na
wniosek właściwego prokuratora wojewódzkiego.
Art. 39.
[Pracownicze kasy zapomogowo – pożyczkowe]
1. W zakładach pracy mogą być tworzone pracownicze
kasy zapomogowo-pożyczkowe, których członkami mogą
być pracownicy, emeryci i renciści bez względu na
przynależność związkową. Nadzór społeczny nad tymi
kasami sprawują związki zawodowe.
2.-4. (utraciły moc).
5. Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia
szczegółowe zasady organizowania i działania kas,
o których mowa w ust. 1, obowiązki zakładów pracy
w tym zakresie.
Uwaga! Po zmianie ustawy o prokuraturze od 01.01.1999 r. – na
wniosek prokuratora okręgowego.
2. W razie bezskutecznego upływu terminu
przewidzianego w ust. 1, sąd rejestrowy może:
1) orzec grzywnę wobec poszczególnych członków
organu związkowego w wysokości określonej w art.
163 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego (patrz też
zał. nr 3, poz. 13),
2) wyznaczyć władzom związku termin przeprowadzenia
nowych wyborów do organu związku wymienionego
w ust. 1, pod rygorem zawieszenia działalności tego
organu.
3. Jeżeli środki określone w ust. 2 okażą się
bezskuteczne, sąd rejestrowy, na wniosek Ministra
Sprawiedliwości, orzeka o skreśleniu związku
zawodowego z rejestru. Od tego orzeczenia przysługuje
apelacja.
4. Do spraw, o których mowa w ust. 1-3, stosuje się
odpowiednio art. 18.
5. Związek zawodowy skreślony prawomocnym
orzeczeniem z rejestru w myśl ust. 3 jest obowiązany
niezwłocznie zaprzestać swej działalności, a w terminie
najpóźniej trzech miesięcy od uprawomocnienia się tego
orzeczenia dokonać swojej likwidacji w sposób
przewidziany w statucie.
Rozdział 6
Przepisy szczególne
AKTY WYKONAWCZE .
1/ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 1992 r.
w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz
spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w zakładach
pracy ( patrz też zał. nr 1, poz. 3 ).
Rozdział 7
Zmiany w przepisach obowiązujących oraz
przepisy przejściowe i końcowe
Art. 40.
[Zmiany w przepisach obowiązujących]
W ustawie z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym
obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U.
z 1988 r. Nr 30, poz. 207, z 1989 r. Nr 20, poz. 104, Nr 29,
poz. 154 i Nr 34, poz. 178 oraz z 1990 r. Nr 30, poz. 179, Nr
34, poz. 198, Nr 55, poz. 319 i Nr 78, poz. 462) wprowadza się
następujące zmiany: (zmiany pominięte).
Art. 41.
[Zmiany w przepisach obowiązujących]
W ustawie z dnia 30 czerwca 1970 r. o służbie wojskowej
żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr 16, poz. 134,
z 1972 r. Nr 53, poz. 341 i 342, z 1974 r. Nr 24, poz. 142 i Nr 47, poz.
282, z 1979 r. Nr 15, poz. 97, z 1983 r. Nr 16, poz. 78,
z 1989 r. Nr 20, poz. 104, Nr 34, poz. 178 i Nr 35, poz. 192 oraz
z 1990 r. Nr 4, poz. 19) po art. 48 dodaje się art. 48a
Art. 37.
w brzmieniu:
16
rozporządzenia wykazy nieruchomości, które od dnia
wejścia w życie rozporządzenia stanowić będą wyłączną
własność albo przedmiot użytkowania wieczystego
Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego
"Solidarność" lub Ogólnopolskiego Porozumienia
Związków Zawodowych; wykazy te stanowić będą
podstawę do ujawnienia praw w księgach wieczystych.
3a. Postępowanie w sprawach, o których mowa
w ust. 1a i 3, wolne jest od opłat sądowych.
4. Minister Pracy i Polityki Socjalnej w rozporządzeniu,
o którym mowa w ust. 3, określi ponadto szczegółowe
zasady i tryb:
1) przeniesienia praw do nieruchomości podlegających
podziałowi, o którym mowa w ust. 1,
2) rozliczeń związanych z tym podziałem, jeżeli wartość
poszczególnych nieruchomości nie pozwoli na równy
ich podział.
5. Inwentaryzację, o której mowa w ust. 3, przeprowadzi
komisja powołana przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej.
6. Minister Pracy i Polityki Socjalnej dokona, w drodze
decyzji, rozliczeń, o których mowa w ust. 4 pkt 2.
7. Rozporządzenie, o którym mowa w ust. 3 i 4, Minister
Pracy i Polityki Socjalnej wyda po zasięgnięciu, w trybie
określonym w art. 19 ust. 2, opinii Niezależnego
Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność"
i Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych.
"Art. 48a. 1. Żołnierzom zawodowym nie przysługuje prawo
tworzenia i wstępowania do związków zawodowych.
Obowiązkiem Państwa jest zagwarantowanie żołnierzowi
zawodowemu godziwych warunków służby i uposażenia.
2. Z chwilą powołania do zawodowej służby wojskowej ustaje
dotychczasowe członkostwo w związkach zawodowych."
Art. 42.
[Zmiany w przepisach obowiązujących]
W ustawie z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach
urzędów państwowych (Dz. U. Nr 31, poz. 214, z 1984 r. Nr 35,
poz. 187, z 1988 r. Nr 19, poz. 132, z 1989 r. Nr 4, poz. 24
i Nr 34, poz. 178 i 182 oraz z 1990 r. Nr 20, poz. 121 i Nr 51, poz.
300) wprowadza się następujące zmiany: (zmiany pominięte).
Art. 43.
[Zmiany w przepisach obowiązujących]
W ustawie z dnia 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju
sądów powszechnych (Dz. U. z 1990 r. Nr 23, poz. 138, Nr 34,
poz. 198, Nr 53, poz. 306 i Nr 89, poz. 517) dział VI skreśla się.
Art. 44.
[Zmiany w przepisach obowiązujących]
W ustawie z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz. U.
z 1991 r. Nr 25, poz. 103) rozdział 7 skreśla się.
Art. 45.
[Nieruchomości przekazane Zrzeszeniu Związków
Zawodowych]
1. Nieruchomości Zrzeszenia Związków Zawodowych
wraz z ich wyposażeniem, przekazane na zasadach
i w trybie określonych w przepisach wydanych na
podstawie art. 61 ust. 2 ustawy, o której mowa w art. 48
ust. 1 niniejszej ustawy, podlegają podziałowi, w równych
częściach, pomiędzy Niezależny Samorządny Związek
Zawodowy "Solidarność" i Ogólnopolskie Porozumienie
Związków Zawodowych.
1a. Jeżeli nieruchomość, o której mowa w ust. 1, w dniu
podziału nie stanowi własności lub nie jest przedmiotem
użytkowania wieczystego Ogólnopolskiego Porozumienia
Związków Zawodowych, podziałowi pomiędzy Niezależny
Samorządny
Związek
Zawodowy
"Solidarność"
i Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych
podlegają nakłady na nieruchomość poczynione przez
Zrzeszenie Związków Zawodowych i zwrócone przez
właściciela nieruchomości.
2. Czynności prawne przekraczające zakres zwykłego
zarządu majątkiem, którego dotyczy ust. 1, są nieważne,
a dokonane w drodze tych czynności przeniesienia praw
do składników majątkowych są bezskuteczne, korzyści
zaś uzyskane przez osoby trzecie w wyniku tych
czynności podlegają zwrotowi na rzecz uszczuplonego
majątku,
o jakim mowa w tym przepisie.
3. Minister Pracy i Polityki Socjalnej, w terminie do dnia
31 sierpnia 1997 r., w oparciu o inwentaryzację
nieruchomości, o których mowa w ust. 1, określi w drodze
ORZECZENIA.
1997.12.03 wyrok
TK K 1/97 OTK 1997/5-6/68
art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 5,
poz. 234; zm.: z 1994 r. Nr 43, poz. 163; z 1996 r. Nr 1, poz. 2 i Nr 24, poz. 110),
w brzmieniu nadanym przez art. 6 ustawy z dnia 10 maja 1996 r. o zmianie ustawy
o zwrocie majątku utraconego przez związki zawodowe i organizacje społeczne
w wyniku wprowadzenia stanu wojennego oraz o zmianie ustawy o związkach
zawodowych (Dz. U. Nr 75, poz. 355), jest zgodny z art. 2, art. 21 i art. 64 oraz z art.
12
w związku z art. 59 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.
(Dz. U. Nr 78, poz. 483).
AKTY WYKONAWCZE .
1/ Rozporządzenie Ministra Pracy I Polityki Socjalnej z dnia
27 czerwca 1997 r. w sprawie wykazu nieruchomości byłego
Zrzeszenia Związków Zawodowych, które stanowią własność
albo przedmiot użytkowania wieczystego Niezależnego
Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność" lub
Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych, a także
szczegółowych zasad i trybu przeniesienia praw do tych
nieruchomości i rozliczeń związanych z podziałem ( patrz zał. nr
1, poz. 4 )
Art. 46.
[Przepisy przejściowe]
Rejestracja organizacji związkowych dokonana przed
dniem wejścia w życie ustawy zachowuje moc prawną.
Art. 47.
[Przepisy przejściowe]
Pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w zarządzie
zakładowej organizacji związkowej, korzystającym w dniu
wejścia w życie ustawy ze zwolnienia od pracy na
podstawie dotychczasowych przepisów, przysługuje
17
prawo do dalszego korzystania ze zwolnienia od pracy na
warunkach określonych tymi przepisami, nie dłużej
jednak niż do dnia 30 czerwca 1993 r.
pozostają w mocy przepisy wydane na podstawie art. 58
ustawy wymienionej w ust. 1.
Art. 49.
[ Termin wejścia w życie ustawy ]
Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia
ogłoszenia.
Art. 48.
[Przepisy tracące moc]
1. Traci moc ustawa z dnia 8 października 1982 r.
o związkach zawodowych (Dz. U. z 1985 r. Nr 54, poz. 277,
__________________________________________________
z 1988 r. Nr 11, poz. 84, z 1989 r. Nr 20, poz. 105 i z 1990 r.
Nr 30, poz. 179).
2. Do czasu wydania rozporządzenia Rady Ministrów,
o którym mowa w art. 39 ust. 5 niniejszej ustawy,
18
ZAŁĄCZNIK NR 1
AKTY WYKONAWCZE DO USTAWY
________________________________________________________________________________________________________
[1]
(do art. 25 ust. 12 i art. 31 ust. 2) .
ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW
z dnia 11 czerwca 1996 r.
w sprawie trybu udzielania urlopu bezpłatnego i zwolnień od
pracy pracownikom pełniącym z wyboru funkcje
w związkach zawodowych oraz zakresu uprawnień
przysługujących pracownikom w czasie urlopu bezpłatnego
i zwolnień od pracy.
(Dz. U. z 1996 r. Nr 71, poz. 336)
Na podstawie art. 25 ust. 12 i art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r.
o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234, z 1994 r. Nr 43, poz. 163
oraz z 1996 r. Nr 1, poz. 2, Nr 24, poz. 110 i Nr 61, poz. 283) zarządza się,
co następuje:
§ 1.
1. Z wnioskiem o udzielenie urlopu bezpłatnego w celu pełnienia z wyboru
funkcji związkowej poza zakładem pracy, jeżeli z wyboru wynika obowiązek
wykonywania tej funkcji w charakterze pracownika, może wystąpić do
pracodawcy organizacja związkowa, w której pracownik ma pełnić daną
funkcję.
2. Organizacja związkowa powinna wystąpić z wnioskiem, o którym mowa
w ust. 1, co najmniej na 14 dni przed proponowanym terminem rozpoczęcia
urlopu bezpłatnego, wskazując okres, na jaki ma być on udzielony.
3. Pracodawca jest obowiązany udzielić urlopu bezpłatnego na okres
wskazany przez organizację związkową; udzielenie urlopu bezpłatnego
w innym terminie może nastąpić jedynie z ważnych przyczyn, na podstawie
porozumienia pracodawcy z organizacją związkową.
§ 2.
Organizacja związkowa, na której wniosek pracownikowi udzielono urlopu
bezpłatnego, powinna niezwłocznie zawiadomić pracodawcę o wygaśnięciu
mandatu pracownika. W takim przypadku stosuje się odpowiednio przepis
art. 74 Kodeksu pracy.
§ 3.
W okresie urlopu bezpłatnego pracownik zachowuje prawo do
umundurowania oraz do korzystania z lokalu mieszkalnego lub innego
pomieszczenia mieszkalnego, zajmowanego przed urlopem bezpłatnym,
jeżeli pracodawca jest uprawniony do określania warunków zajmowania
przez pracowników takiego lokalu lub pomieszczenia.
§ 4.
1. Pracodawca jest obowiązany, na wniosek zarządu zakładowej
organizacji związkowej, zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy
na okres kadencji w zarządzie tej organizacji, jeżeli zakładowa organizacja
związkowa wykaże we wniosku, że zachodzą okoliczności uzasadniające
udzielenie zwolnienia, o których mowa w art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja
1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234, z 1994 r. Nr 43,
poz. 163 oraz z 1996 r. Nr 1, poz. 2, Nr 24, poz. 110 i Nr 61, poz. 283).
2. Wniosek zarządu zakładowej organizacji związkowej powinien zawierać:
1) wskazanie pracownika, któremu zwolnienie od pracy ma być udzielone,
2 ) wskazanie okoliczności uzasadniających udzielenie zwolnienia od pracy,
3) wskazanie, że zwolnienie od pracy ma być udzielone z zachowaniem
prawa do wynagrodzenia albo bezpłatnie,
4) określenie wymiaru i okresu zwolnienia od pracy.
§ 5.
1. Zarząd zakładowej organizacji związkowej jest obowiązany
poinformować pracodawcę o ustaniu okoliczności uprawniających
pracownika do korzystania ze zwolnienia od pracy.
2. W razie ustania okoliczności, o których mowa w ust. 1, pracownik ma
obowiązek przystąpienia do pracy.
§ 6.
1. Wynagrodzenie od pracodawcy, przysługujące pracownikowi w okresie
zwolnienia od pracy, ustala się według zasad obowiązujących przy
obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Przy obliczaniu
tego wynagrodzenia dodatkowe wynagrodzenia za pracę w warunkach
szkodliwych dla zdrowia, trudnych, szczególnie uciążliwych, uciążliwych lub
niebezpiecznych uwzględnia się, jeżeli w czasie zwolnienia od pracy nie
ustaje dotychczasowe narażenie pracownika na oddziaływanie takich
warunków.
2. Wynagrodzenie ustala się ponownie w razie zmiany zasad
wynagradzania ogółu pracowników lub grupy zawodowej, którymi pracownik
byłby objęty, gdyby nie korzystał ze zwolnienia od pracy.
§ 7.
Korzystanie przez pracownika ze zwolnienia od pracy w niepełnym
wymiarze godzin nie pozbawia go tych uprawnień pracowniczych, które,
zgodnie
z przepisami prawa pracy, są uzależnione od wykonywania pracy w pełnym
wymiarze czasu pracy.
§ 8.
Pracownik korzystający ze zwolnienia od pracy zachowuje prawo do
świadczeń wynikających z tytułu zatrudnienia u pracodawcy udzielającego
zwolnienia, zgodnie z przepisami określającymi zasady przyznawania takich
świadczeń.
§ 9.
Pracownikom korzystającym w dniu wejścia w życie niniejszego
rozporządzenia z urlopu bezpłatnego lub zwolnienia od pracy, udzielonego
na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 maja 1992 r. w
sprawie udzielania bezpłatnych urlopów oraz zwolnień od pracy
pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w związkach zawodowych (Dz. U.
Nr 45, poz. 201), przysługuje prawo do dalszego korzystania z tego urlopu
lub zwolnienia na dotychczasowych warunkach do upływu okresu, na jaki
został udzielony urlop bezpłatny lub zwolnienie od pracy, chyba że wcześniej
nastąpi wygaśnięcie ich mandatu.
§ 10.
Traci moc rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 maja 1992 r. w
sprawie udzielania bezpłatnych urlopów oraz zwolnień od pracy
pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w związkach zawodowych (Dz. U.
Nr
45,
poz. 201).
§ 11.
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
[2 ]
(do art. 32 ust. 10) .
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI, PRACY l POLITYKI
SPOŁECZNEJ
z dnia 16 czerwca 2003 r.
w sprawie powiadamiania przez pracodawcę zarządu zakładowej
organizacji związkowej o liczbie osób stanowiących kadrę
kierowniczą w zakładzie pracy oraz wskazywania przez zarząd
oraz komitet założycielski zakładowej organizacji związkowej
pracowników, których stosunek pracy podlega ochronie,
a także dokonywania zmian w takim wskazaniu
(Dz.U. z 2003 r. Nr 108, poz. 1013)
Na podstawie art. 32 ust. 10 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach
zawodowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, póz. 854, z późn. zm.2)) zarządza się,
co następuje:
§1.
1 . Pracodawca powiadamia na piśmie zarząd zakładowej organizacji
związkowej o liczbie osób stanowiących kadrę kierowniczą w zakładzie
pracy,
o których mowa w art. 32 ust. 5 ustawy z dnia 23 maja 1991 r.
o związkach zawodowych, zwanej dalej „ustawą".
2. Powiadomienie, o którym mowa w ust. 1, następuje w terminie
7 dni od dnia otrzymania pisemnego
żądania zarządu zakładowej organizacji związkowej w celu realizacji
art. 32 ust. 3 ustawy.
§ 2.
1. Zarząd oraz komitet założycielski zakładowej organizacji
związkowej imiennie wskazują pracodawcy na piśmie pracowników,
których stosunek pracy podlega ochronie, o której mowa w art. 32
ust. 1 ustawy.
2. Zmiany we wskazaniu, o którym mowa w ust. 1, zarząd oraz
komitet założycielski zakładowej organizacji związkowej dokonują na
piśmie w terminie 7 dni od dnia zaistnienia zmiany.
Nadzór społeczny nad PKZP i SKOK sprawują związki zawodowe.
Rozdział 2
Szczegółowe zasady organizowania i działania PKZP
§ 6.
Celem PKZP jest udzielanie członkom pomocy materialnej w formie
pożyczek długo- i krótkoterminowych oraz zapomóg - w miarę posiadanych
środków - na zasadach określonych w statucie.
§ 3.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2003 r.
[3 ]
§ 7.
(do art. 39 ust. 2) .
1. Członkowie przyjmowani są do PKZP na podstawie złożonej deklaracji.
2. Uchwałę o przyjęciu podejmuje zarząd PKZP nie później niż w ciągu
miesiąca od dnia złożenia deklaracji.
3. Członkowie PKZP wpłacają wpisowe i miesięczny wkład członkowski
w wysokości ustalonej przez walne zebranie.
Uwaga!
Przepisy niniejszego rozporządzenia w zakresie odnoszącym się do
spółdzielczych kas oszczędnościowo – kredytowych utraciły moc
z dniem 05.02.1996 r. na skutek uchylenia ich przez art. 49 ustawy
z dnia 14 grudnia 1995 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo
– kredytowych (Dz.U. z 1996 r. Nr 1, poz. 2 ze zm., ost. zm.
z 2002 Nr 241, poz. 2074), która to ustawa od 5 lutego 1996 r.
reguluje zasady tworzenia, organizacji i działalności spółdzielczych
kas oszczędnościowo – kredytowych.
ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW
z dnia 19 grudnia 1992 r.
w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych
oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w
zakładach pracy.
§ 8.
Członek PKZP jest obowiązany:
1) wpłacić wpisowe,
2) wpłacać miesięczny wkład członkowski lub wyrazić zgodę na potrącanie
wkładu z wynagrodzenia za pracę, zasiłku chorobowego lub zasiłku
wychowawczego,
3) przestrzegać przepisów statutu oraz uchwał organów PKZP.
§ 9.
Członek PKZP ma prawo:
1) gromadzić oszczędności w PKZP według zasad określonych w statucie,
2) korzystać z pożyczek,
3) w razie wydarzeń losowych ubiegać się o udzielenie zapomogi,
4) brać udział w obradach walnego zebrania,
5) wybierać i być wybieranym do zarządu PKZP i komisji rewizyjnej.
(Dz. U. z 1992 r. Nr 100, poz. 502, zm. z 1996 r. Nr 1, poz. 2)
§ 10.
Na podstawie art. 39 ust. 5 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach
zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234) zarządza się, co następuje:
Uprawnienia określone w § 9 pkt 1, 4 i 5 członek PKZP nabywa z chwilą
przyjęcia w poczet członków. Pozostałe uprawnienia określone w § 9 członek
PKZP nabywa po wpłaceniu wpisowego i dwóch kolejnych wkładów
miesięcznych.
§ 11.
Skreślenie z listy członków PKZP następuje:
1) na pisemne żądanie członka PKZP,
2) w razie ustania zatrudnienia, z wyjątkiem przejścia na emeryturę lub
rentę,
3) w razie śmierci członka PKZP,
4) na skutek uchwały zarządu PKZP, powziętej w wyniku niedopełnienia
przez członka obowiązków określonych w § 8.
Rozdział 1
Przepisy ogólne
§ 1.
Rozporządzenie określa szczegółowe zasady organizowania i działania
w zakładach pracy pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych,
zwanych dalej "PKZP", oraz spółdzielczych kas oszczędnościowokredytowych, zwanych dalej "SKOK", a także obowiązki zakładów pracy w
tym zakresie.
§ 2.
§ 12.
1. W zakładzie pracy, w którym co najmniej 10 pracowników zadeklaruje
gotowość przynależności do PKZP lub SKOK, mogą być utworzone PKZP
lub SKOK.
2. W jednym zakładzie pracy może działać tylko jedna PKZP i jedna
SKOK.
3. Jeżeli przynależność do PKZP lub SKOK deklaruje mniej niż 10
pracowników, może być utworzona międzyzakładowa PKZP lub SKOK.
4. Do międzyzakładowej PKZP i SKOK stosuje się odpowiednio przepisy
dotyczące działalności PKZP lub SKOK.
Osobom skreślonym z listy członków PKZP przysługuje zwrot ich wkładów
członkowskich w terminie określonym w statucie.
§ 13.
1. Organami PKZP są:
1) walne zebranie członków,
2) zarząd,
3) komisja rewizyjna.
2. Jeżeli PKZP liczy więcej niż 150 członków, zamiast walnego zebrania
członków zarząd może zwołać walne zebranie delegatów. Liczbę delegatów
ustala pierwsze walne zebranie członków.
§ 14.
1. Uchwały organów PKZP zapadają zwykłą większością głosów w
obecności co najmniej połowy liczby członków (delegatów).
2. Zarząd i komisja rewizyjna pochodzą z wyboru.
§ 15.
Kadencja zarządu i komisji rewizyjnej trwa nie dłużej niż cztery lata.
W trakcie kadencji członek organu PKZP może być odwołany z powodu
niewłaściwego pełnienia obowiązków. W razie odwołania członka organu
PKZP, zrzeczenia się przez niego pełnienia funkcji lub w razie ustania z nim
stosunku pracy - przeprowadza się wybory uzupełniające.
§ 16.
Członkowie organów PKZP wykonują swoje czynności społecznie.
§ 17.
1. Walne zebranie członków może być zwyczajne lub nadzwyczajne.
2. Zwyczajne walne zebranie członków zwołuje zarząd co najmniej raz
w roku.
§ 3.
O utworzeniu PKZP lub SKOK decydują założyciele, którzy uchwalają
statut i dokonują wyboru organów przewidzianych w statucie.
§ 4.
1. Zakład pracy świadczy pomoc PKZP i SKOK w szczególności w zakresie:
1) zapewnienia pomieszczeń biurowych i odpowiednio zabezpieczonego
miejsca na przechowywanie pieniędzy,
2) transportu pieniędzy z banku,
3) prowadzenia księgowości, obsługi kasowej i prawnej,
4) dostarczania druków i formularzy,
5) dokonania na rzecz PKZP i SKOK potrąceń w listach płac, listach wypłat
zasiłków chorobowych i zasiłków wychowawczych, wpisowego, wkładów
miesięcznych i rat pożyczek,
6) przyjmowania wpłat wnoszonych przez emerytów i rencistów oraz osoby
przebywające na urlopach wychowawczych,
7) odprowadzania wpłat na rachunek bankowy PKZP lub SKOK,
8) informowania przynajmniej raz w roku członków kas o stanie ich wkładów
i zadłużeń.
2. Szczegółowe warunki świadczenia pomocy, o której mowa w ust. 1,
określa umowa zawarta między zakładem pracy a PKZP lub SKOK.
§ 18.
§ 5.
20
1. Nadzwyczajne walne zebranie członków zwołuje zarząd w razie
potrzeby lub na żądanie:
1) komisji rewizyjnej,
2) 1/3 liczby członków PKZP,
3) związku zawodowego.
2. Nadzwyczajne walne zebranie członków zwołuje się nie później niż
w ciągu miesiąca od dnia zgłoszenia żądania i nie wcześniej niż po upływie
5 dni od zawiadomienia członków PKZP o zebraniu.
4. Komisja rewizyjna przeprowadza kontrolę działalności PKZP co najmniej
raz na kwartał, sporządzając protokół.
Do kompetencji walnego zebrania członków należy:
1) uchwalanie statutu i wprowadzanie w nim zmian,
2) wybór i odwoływanie członków zarządu oraz członków komisji rewizyjnej,
3) ustalanie wysokości wpisowego i miesięcznych wkładów członkowskich
oraz zasad udzielania zapomóg,
4) zatwierdzanie sprawozdań i bilansów rocznych,
5) przyjmowanie sprawozdań zarządu z bieżącej działalności oraz
sprawozdań i wniosków komisji rewizyjnej,
6) w razie powstania szkód i strat, rozpatrywanie ich przyczyn oraz
podejmowanie decyzji w sprawach ich pokrycia,
7) podejmowanie uchwał w sprawach dotyczących likwidacji PKZP.
Na środki finansowe PKZP składają się następujące fundusze:
1) fundusz oszczędnościowo-pożyczkowy,
2) fundusz rezerwowy,
3) fundusz zapomogowy i inne fundusze, przewidziane w statucie.
§ 27.
W razie stwierdzenia, że zarząd PKZP w swojej działalności finansowej nie
przestrzega przepisów prawa, lub gdy działalność zarządu jest sprzeczna
z interesem społecznym, komisja rewizyjna żąda zwołania, w trybie
natychmiastowym, nadzwyczajnego walnego zebrania członków i występuje
na nim z wnioskiem o odwołanie zarządu kasy.
§ 19.
§ 28.
§ 29.
1. Fundusz oszczędnościowo-pożyczkowy powstaje z wkładów
członkowskich i jest przeznaczony na udzielanie pożyczek.
2. Wkłady członkowskie, wnoszone w wysokości i terminach ustalonych
w statucie, zapisuje się na imiennym rachunku członka PKZP.
3. Wkłady członków PKZP będących pracownikami mogą być za ich zgodą
potrącane z wynagrodzenia, zasiłku chorobowego lub wychowawczego.
4. Emeryci i renciści wpłacają swoje wkłady w kasie PKZP lub przekazują
na rachunek bankowy PKZP.
§ 20.
1. Zarząd składa się co najmniej z 3 członków.
2. Zarząd na pierwszym posiedzeniu wybiera ze swojego grona
przewodniczącego, sekretarza i skarbnika.
§ 30.
Fundusz rezerwowy powstaje z wpłat wpisowego wnoszonych przez
członków wstępujących do PKZP, z nie podjętych zwrotów wkładów
członkowskich, z odsetek od lokat terminowych i odsetek zasądzonych przez
sąd oraz z subwencji i darowizn i jest przeznaczony na pokrycie szkód i strat,
nieściągalnych zadłużeń oraz na odpis na fundusz zapomogowy.
§ 21.
Posiedzenia zarządu odbywają się w miarę potrzeby, nie rzadziej jednak
niż raz w miesiącu. Z każdego posiedzenia zarządu sporządza się protokół.
§ 22.
§ 31.
Do kompetencji zarządu należy:
1) przyjmowanie członków PKZP i skreślanie ich z listy,
2) prowadzenie ewidencji członków PKZP,
3) prowadzenie polityki w zakresie udzielania świadczeń,
4) przyznawanie pożyczek i ustalanie okresów ich spłaty,
5) podejmowanie decyzji w sprawie odroczenia spłaty pożyczek,
6) przyznawanie zapomóg,
7) sprawowanie kontroli nad terminowym i właściwym dokonywaniem wpłat
i wypłat oraz księgowanie tych operacji,
8) podpisywanie dyspozycji pieniężnych i innych dokumentów,
9) zwoływanie walnych zebrań członków,
10) składanie walnemu zebraniu członków sprawozdań z działalności
bieżącej oraz przedstawianie bilansów rocznych do zatwierdzania,
11) rozpatrywanie okresowych sprawozdań finansowych,
12) reprezentowanie interesów PKZP wobec kierownika zakładu pracy,
13) ustosunkowywanie się do wniosków i ustaleń komisji rewizyjnej,
14) współdziałanie ze związkami zawodowymi oraz przedstawianie im raz
w roku sprawozdania z działalności PKZP,
15) współdziałanie z pracownikami wyznaczonymi przez zakład pracy do
prowadzenia księgowości, obsługi kasowej i prawnej PKZP,
16) prowadzenie innych spraw PKZP.
Fundusz zapomogowy powstaje z odpisów funduszu rezerwowego oraz
z dobrowolnych wpłat członków i innych wpływów określonych w statucie
i jest przeznaczony na udzielanie zapomóg członkom PKZP w razie
szczególnych wypadków losowych.
§ 32.
PKZP ma prawo przyjmować subwencje i darowizny na zasilenie funduszu
rezerwowego.
§ 33.
1. Środki pieniężne PKZP są przechowywane na rachunkach bankowych.
2. Rachunki bankowe PKZP są otwierane na wniosek zarządu. Zarząd
wskazuje osoby uprawnione do dysponowania tymi rachunkami.
3. Wzory podpisów osób uprawnionych do dysponowania rachunkami
PKZP zatwierdza zarząd.
§ 34.
1. W razie skreślenia z listy członków PKZP członka posiadającego
zadłużenie, zadłużenie to podlega potrąceniu z wkładów.
2. Przy braku pełnego pokrycia z wkładu na spłatę zadłużenia resztę długu
pracownik spłaca w ratach na zasadach ustalonych w umowie pożyczki.
§ 35.
W razie skreślenia członka PKZP z listy członków na jego wniosek, spłata
zadłużenia jest natychmiast wymagalna, niezależnie od terminów spłaty
ustalonych przy udzielaniu pożyczki.
§ 23.
Zarząd PKZP reprezentuje interesy PKZP na zewnątrz zakładu pracy.
§ 24.
§ 36.
1. Komisja rewizyjna składa się co najmniej z 3 członków.
2. Komisja rewizyjna na pierwszym posiedzeniu wybiera ze swojego grona
przewodniczącego i sekretarza.
W razie zwłoki w spłacie zadłużenia wobec PKZP, należy wezwać dłużnika
na piśmie do uregulowania należności, wyznaczając termin spłaty. Kopię
tego wezwania należy doręczyć poręczycielom. W razie niedokonania wpłaty
przez dłużnika w wyznaczonym terminie, zarząd PKZP ma prawo pokryć to
zadłużenie z wkładów poręczycieli.
§ 25.
Przewodniczącemu komisji rewizyjnej lub delegowanemu przez niego
członkowi komisji przysługuje prawo uczestniczenia w posiedzeniach
zarządu z głosem doradczym.
§ 37.
W razie śmierci członka PKZP, jego zadłużenie nie podlega spłacie przez
poręczycieli.
§ 26.
1. Komisja rewizyjna jest organem kontrolującym działalność finansową
zarządu.
2. Do właściwości komisji rewizyjnej należy w szczególności:
1) ochrona mienia PKZP,
2) kontrola przestrzegania przez zarząd postanowień statutu,
3) czuwanie nad prawidłowym udokumentowaniem wszystkich wpłat i
wypłat,
4) czuwanie nad terminowym prowadzeniem obsługi kasowej i księgowości
PKZP przez zakład pracy.
3. Komisja rewizyjna składa na walnym zebraniu członków PKZP
sprawozdanie ze swojej działalności oraz ustosunkowuje się do działalności
zarządu.
§ 38.
Nieściągalne zadłużenie może być umorzone w ciężar funduszu
rezerwowego.
§ 39.
W razie konieczności wniesienia powództwa do sądu z powodu
niespłacenia pożyczki przez członka PKZP, w imieniu i w interesie PKZP
występuje upoważniony członek zarządu lub inna upoważniona przez zarząd
osoba.
§ 40.
1. Walne zebranie podejmuje uchwałę o likwidacji PKZP w razie:
1) ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu pracy,
2) zmniejszenia się liczby członków poniżej 10.
21
2. Uchwała walnego zebrania o likwidacji PKZP określa skład komisji
likwidacyjnej w liczbie co najmniej 3 osób oraz przeznaczenie środków
pozostających na funduszu rezerwowym po całkowitym rozliczeniu
należności, zobowiązań i wkładów członkowskich.
3. Likwidacja PKZP ma na celu zakończenie spraw bieżących, spłatę
zobowiązań oraz ściągnięcie wierzytelności.
4. Z dniem podjęcia uchwały o likwidacji PKZP zaprzestaje się
przyjmowania nowych członków oraz przyjmowania wkładów członkowskich,
wypłat pożyczek i zapomóg.
3. Członkostwo w SKOK ustaje w razie:
1) wypowiedzenia członkostwa przez członka; termin i okres
wypowiedzenia określa statut,
2) ustania zatrudnienia, z wyjątkiem przejścia na emeryturę lub rentę,
3) śmierci członka,
4) pozbawienia członkostwa przez radę nadzorczą w wyniku
niewykonywania przez członka obowiązków określonych w ust. 1.
§ 50.
1. Wypłata udziałów i wkładów następuje nie później niż po upływie
miesiąca od dnia zatwierdzenia przez walne zgromadzenie bilansu za rok,
w którym ustało członkostwo.
2. Członek SKOK może po upływie roku bilansowego wycofać nadwyżkę
ponad kwotę 6-miesięcznych wkładów.
§ 41.
Komisja likwidacyjna wchodzi w prawa i obowiązki zarządu oraz komisji
rewizyjnej.
§ 42.
§ 51.
1. Uchwałę o likwidacji PKZP, z podaniem składu komisji likwidacyjnej
i miejsca jej urzędowania, wezwaniem dłużników do spłaty należności oraz
wyznaczeniem trzymiesięcznego terminu zgłaszania roszczeń przez
wierzycieli, należy podać do wiadomości wszystkich członków PKZP.
2. Likwidacja PKZP powinna być zakończona w ciągu 6 miesięcy od dnia
podjęcia uchwały o jej likwidacji, nie może jednak przekroczyć okresu
likwidacji zakładu pracy.
1. Emeryt lub rencista pozostający członkiem kasy może być zwolniony od
dokonywania wpłat miesięcznych wkładów członkowskich; jednakże w tym
przypadku może korzystać z pożyczek do wysokości zgromadzonego
wkładu.
2. W stosunku do członka SKOK przebywającego na urlopie bezpłatnym
lub wychowawczym można zawiesić obowiązek wpłacania miesięcznych
wkładów członkowskich do czasu podjęcia pracy. Osoba korzystająca z tego
zwolnienia może otrzymać pożyczkę do wysokości zgromadzonego wkładu
§ 43.
1. Rachunkowość PKZP jest prowadzona zgodnie z odrębnymi przepisami
dotyczącymi zasad prowadzenia rachunkowości.
2. Rokiem obrachunkowym jest rok kalendarzowy.
§ 44.
Rachunkowości PKZP nie mogą prowadzić członkowie zarządu i komisji
rewizyjnej, a także osoba prowadząca kasę PKZP. Kasy PKZP nie mogą
prowadzić członkowie zarządu i komisji rewizyjnej oraz osoba prowadząca
księgowość PKZP.
członkowskiego.
Organy SKOK stanowią:
1) walne zgromadzenie członków,
2) rada nadzorcza,
3) zarząd,
4) komisja kredytowa.
§ 45.
§ 53.
Uchwały organów SKOK zapadają zwykłą większością głosów w
obecności co najmniej połowy liczby członków.
1. Roczne sprawozdanie finansowe sporządzone według zasad, o których
mowa w § 43 ust. 1, podpisuje zarząd oraz komisja rewizyjna po
przeprowadzeniu kontroli działalności PKZP. Protokół kontroli dołącza się do
rocznego sprawozdania finansowego.
2. Roczne sprawozdanie finansowe podlega zatwierdzeniu przez walne
zebranie członków.
§ 54.
1. Kadencja rady nadzorczej, zarządu i komisji kredytowej wynosi 3 lata.
2. Członkostwo w organach wymienionych w ust. 1, ustaje w razie śmierci,
zrzeczenia się funkcji lub odwołania z powodu niewłaściwego wypełniania
obowiązków. Wniosek o odwołanie może zgłosić każdy członek SKOK.
Odwołanie wymaga kwalifikowanej większości 2/3 głosów.
3. W celu uzupełnienia składu organów, o których mowa w ust. 1,
przeprowadza się wybory uzupełniające.
§ 46.
PKZP używa pieczęci podłużnej z podaniem nazwy i adresu zakładu
pracy, w którym została utworzona.
§ 47.
§ 55.
1. Walne zebranie członków może podjąć uchwałę o przekształceniu
PKZP w SKOK.
2. Protokół walnego zebrania członków dołącza się do wniosku o wpisanie
SKOK do rejestru spółdzielni.
3. Osoby, których członkostwo w PKZP nie ustało do chwili wpisania
SKOK do rejestru, stają się członkami SKOK.
4. Wpisowe i dotychczasowe wkłady członkowskie w PKZP stają się
udziałami członkowskimi w SKOK w wysokości i na zasadach uchwalonych
przez walne zebranie członków.
Rozdział 3
Zasady organizowania i działania SKOK
1. Członkowie organów SKOK wykonują swoje funkcje społecznie, z tym
że statut może przewidywać wynagradzanie członków zarządu.
2. Członkom organów SKOK przysługuje zwrot wydatków związanych
z prowadzeniem spraw SKOK.
§ 56.
1. Walne zgromadzenie członków może być zwyczajne lub nadzwyczajne.
2. Zwyczajne walne zgromadzenie zwołuje zarząd co najmniej raz w roku.
§ 57.
1. Nadzwyczajne walne zgromadzenie zwołuje:
1) zarząd z własnej inicjatywy lub na wniosek co najmniej 1/3 członków
walnego zgromadzenia,
2) rada nadzorcza, w przypadku odmowy zwołania walnego zgromadzenia
przez zarząd.
2. Nadzwyczajne walne zgromadzenie zwołuje się nie później niż w ciągu
miesiąca od dnia zgłoszenia wniosku i nie wcześniej niż po upływie 6 dni od
zawiadomienia członków o zgromadzeniu.
§ 48.
1. Celem SKOK jest zapewnienie członkom SKOK źródła pożyczek
zgodnie z ideą finansowej samopomocy.
2. SKOK realizuje swoje cele przez program systematycznego
oszczędzania i udzielanie członkom krótko- i długoterminowych pożyczek
nisko oprocentowanych.
§ 52.
§ 58.
§ 49.
Do kompetencji walnego zgromadzenia należy w szczególności:
1) uchwalanie statutu,
2) wybór i odwoływanie członków rady nadzorczej w tajnym głosowaniu,
3) przyjmowanie rocznych sprawozdań finansowych,
4) przyjmowanie bieżących sprawozdań z działalności zarządu, komisji
kredytowej i rady nadzorczej,
5) podejmowanie uchwał w sprawie łączenia, podziału lub likwidacji SKOK,
6) podejmowanie uchwał w przedmiocie podziału nadwyżki bilansowej lub
sposobu pokrycia strat.
1. Członek SKOK jest obowiązany:
1) wpłacić wpisowe i udziały,
2) wpłacać comiesięczny wkład członkowski,
3) wyrazić na piśmie zgodę na potrącenie z jego wynagrodzenia za pracę,
zasiłku chorobowego i wychowawczego, wszelkich należności
przypadających od niego na rzecz SKOK,
4) dbać o rozwój SKOK i usprawnianie jej pracy,
5) przestrzegać przepisów statutu oraz uchwał organów SKOK.
2. Członek SKOK ma prawo:
1) gromadzić oszczędności w SKOK według zasad określonych w statucie,
2) korzystać z udzielanych przez SKOK pożyczek,
3) korzystać z innych usług świadczonych przez SKOK,
4) brać udział w walnych zgromadzeniach członków,
5) wybierać i być wybieranym do organów SKOK.
§ 59.
Rada nadzorcza składa się co najmniej z 3 członków.
§ 60.
Rada na swym pierwszym posiedzeniu wybiera ze swego grona
przewodniczącego i sekretarza.
22
§ 61.
3. SKOK lokują środki finansowe na rachunkach bankowych.
§ 71.
Do kompetencji rady nadzorczej należy w szczególności:
1) powoływanie i odwoływanie członków zarządu i komisji kredytowej,
2) kontrola działalności zarządu i komisji kredytowej pod względem
legalności i gospodarności,
3) czuwanie nad prawidłowym dokumentowaniem wszystkich operacji
finansowych SKOK,
4) przeprowadzanie corocznych i doraźnych rewizji ksiąg i dokumentacji
finansowej SKOK,
5) przedstawianie na walnym zgromadzeniu sprawozdania ze swojej
działalności oraz ocen działalności zarządu i komisji kredytowej,
6) określanie zasad wynagradzania pracowników SKOK,
7) uchwalanie regulaminu finansowego i regulaminu działania organów
SKOK, z wyłączeniem zgromadzenia członków,
8) pozbawianie członkostwa i wykreślanie z rejestru członków.
1. Zasady udzielania pożyczek i ich spłaty określa statut oraz regulamin
finansowy.
2. Regulamin finansowy określa także dopuszczalne formy zabezpieczeń
udzielanych pożyczek. Wybór i ocena formy zabezpieczenia konkretnej
pożyczki należy do komisji kredytowej.
3. Łączna kwota pożyczek udzielonych jednemu członkowi nie może
przekraczać 10% aktywów SKOK.
§ 72.
SKOK może udzielać pożyczek członkom rady nadzorczej, zarządu i
komisji kredytowej, jeśli:
1) pożyczka nie jest udzielana na warunkach korzystniejszych niż określane
dla innych członków,
2) łączna kwota pożyczek udzielonych tym osobom nie przekracza 20%
aktywów SKOK.
§ 62.
§ 73.
Zarząd składa się z 3 do 5 członków.
§ 63.
Członek SKOK nie może być poręczycielem więcej niż 2 pożyczek.
§ 74.
Posiedzenia zarządu odbywają się w miarę potrzeby, nie rzadziej jednak
niż raz w miesiącu. Z każdego posiedzenia zarządu sporządza się protokół.
W razie ustania członkostwa, spłata zadłużenia jest natychmiast
wymagalna, niezależnie od terminów ustalonych przy udzielaniu pożyczki.
§ 64.
§ 75.
Do kompetencji zarządu należy w szczególności:
1) kierowanie bieżącą działalnością SKOK,
2) przyjmowanie członków, występowanie z wnioskiem o pozbawienie
członkostwa, prowadzenie rejestru członków,
3) ustalanie polityki udzielania pożyczek, według zasad określanych
regulaminem finansowym,
4) ustalanie, według zasad określonych w regulaminie finansowym,
wysokości oprocentowania pożyczek, wkładów i rachunków,
5) zwalnianie od obowiązku wnoszenia wkładu lub zawieszanie obowiązku
wnoszenia wkładu, w przypadkach określonych w § 51,
6) sprawowanie nadzoru nad prowadzeniem księgowości,
7) zwoływanie walnego zgromadzenia członków,
8) składanie walnemu zgromadzeniu sprawozdań z bieżącej działalności
oraz przedstawianie bilansów rocznych do zatwierdzenia,
9) przyjmowanie rocznego planu dochodów i wydatków SKOK,
10) rozpatrywanie okresowych sprawozdań finansowych,
11) reprezentowanie interesów SKOK wobec kierownika zakładu pracy oraz
związków zawodowych,
12) przedstawianie związkom zawodowym raz w roku sprawozdania z
działalności SKOK,
13) zatrudnianie pracowników niezbędnych do prowadzenia spraw SKOK.
W razie śmierci członka SKOK, jego zadłużenie nie podlega spłacie przez
poręczycieli.
§ 76.
Nieściągalne zadłużenie może być umorzone w ciężar funduszu
zasobowego.
§ 77.
1. Rachunkowość SKOK jest prowadzona zgodnie z odrębnymi przepisami
dotyczącymi zasad prowadzenia rachunkowości.
2. Rachunkowości SKOK nie mogą prowadzić członkowie rady nadzorczej,
zarządu lub komisji kredytowej ani też osoba prowadząca kasę SKOK.
3. Kasy SKOK nie mogą prowadzić członkowie rady nadzorczej, zarządu
i komisji kredytowej oraz osoba prowadząca księgowość SKOK.
Rozdział 4
Przepisy końcowe
§ 78.
Traci moc zarządzenie Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia
21 maja 1983 r. w sprawie zasad organizowania i funkcjonowania
pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych w uspołecznionych
zakładach pracy oraz obowiązków tych zakładów wobec pracowniczych kas
zapomogowo-pożyczkowych (Monitor Polski Nr 19, poz. 110 i z 1985 r. Nr
19, poz. 149).
§ 65.
Komisja kredytowa składa się co najmniej z 3 członków.
§ 66.
§ 79.
1. Do kompetencji komisji kredytowej należy w szczególności:
1) przyznawanie pożyczek zgodnie z regulaminem finansowym,
2) przedstawianie zarządowi wniosków w sprawie odroczenia spłaty
pożyczek oraz ściągnięcia pożyczek nie spłaconych w terminie.
2. Od uchwały komisji kredytowej przysługuje odwołanie do rady
nadzorczej w terminie 7 dni od daty jej doręczenia.
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.
[4]
(do art. 45 ust. 3 i 4) .
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ
z dnia 27 czerwca 1997 r.
w sprawie wykazu nieruchomości byłego Zrzeszenia Związków
Zawodowych, które stanowią własność albo przedmiot
użytkowania wieczystego Niezależnego Samorządnego Związku
Zawodowego "Solidarność" lub Ogólnopolskiego Porozumienia
Związków Zawodowych, a także szczegółowych zasad i trybu
przeniesienia praw do tych nieruchomości i rozliczeń
związanych z podziałem.
§ 67.
Na środki finansowe SKOK składają się następujące fundusze:
1) fundusz udziałowy,
2) fundusz zasobowy,
3) fundusz oszczędnościowo-pożyczkowy,
4) inne fundusze przewidziane statutem SKOK.
§ 68.
1. Fundusz oszczędnościowo-pożyczkowy powstaje z wkładów
członkowskich i jest przeznaczony głównie na udzielanie pożyczek.
2. Wkłady członkowskie, wnoszone na zasadach określonych w statucie,
zapisuje się na imiennym rachunku członka SKOK.
(Dz. U. z 1997 r. Nr 68, poz. 437 ze zm., ost. zm. z 1997 r. Nr 101,
poz. 635)
§ 69.
§ 70.
Na podstawie art. 45 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach
zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234, z 1994 r. Nr 43, poz. 163 oraz z 1996
r. Nr 1, poz. 2, Nr 24, poz. 110, Nr 61, poz. 283, Nr 75, poz. 355 i Nr 152,
poz. 723) zarządza się, co następuje:
1. Środki finansowe SKOK mogą być inwestowane:
1) w bony skarbowe i obligacje skarbowe lub emitowane przez Narodowy
Bank Polski,
2) jako udziały w organizacjach zrzeszających SKOK.
2. Wartość udziału SKOK lub nabytego papieru wartościowego jednego
rodzaju nie może przekroczyć 20% aktywów SKOK.
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa bez bliższego określenia o ustawie,
należy przez to rozumieć ustawę z dnia 23 maja 1991 r. o związkach
zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234, z 1994 r. Nr 43, poz. 163, z 1996 r. Nr
1, poz. 2, Nr 24, poz. 110, Nr 61, poz. 283, Nr 75, poz. 355 i Nr 152, poz.
723 oraz z 1997 r. Nr 82, poz. 518, Nr 88, poz. 554 i Nr 96, poz. 589).
Zasady pobierania przez SKOK i wypłacania członkom odsetek określa
regulamin finansowy.
§ 1.
23
§ 2.
1. Przejęcie przez Niezależny Samorządny Związek Zawodowy
"Solidarność" od Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych
nieruchomości wymienionych w załączniku nr 2 do rozporządzenia pod poz.
1 nastąpi do dnia 31 października 1997 r. na podstawie protokołu zdawczoodbiorczego sporządzanego odrębnie dla każdej nieruchomości.
2. Z dniem przejęcia nieruchomości, o których mowa w ust. 1, Niezależny
Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność" staje się, w miejsce
Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych, stroną umów
związanych
z tymi nieruchomościami.
3. Wierzytelności Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych
wynikające z umów związanych z nieruchomościami, o których mowa w ust.
1, które stają się wymagalne po dniu przejęcia nieruchomości przez
Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność", pozostają
wierzytelnościami Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych w
części odpowiadającej okresowi władania tą nieruchomością przez
Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych.
4. Zobowiązania Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych
wobec osób trzecich, związane z nieruchomościami, o których mowa
w ust. 1, powstałe przed dniem przejęcia nieruchomości przez niezależny
Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność", pozostają zobowiązaniami
Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych. Przepis ust. 3
stosuje się odpowiednio.
Ustala się wykaz nieruchomości byłego Zrzeszenia Związków
Zawodowych, które z dniem wejścia w życie rozporządzenia stanowią
wyłączną własność:
1) Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność",
2) Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych
- stanowiący załącznik nr 1 do rozporządzenia.
§ 2a.
Ustala się wykaz nieruchomości byłego Zrzeszenia Związków
Zawodowych, które z dniem 31 sierpnia 1997 r. stanowią przedmiot
użytkowania wieczystego:
1) Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność",
2) Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych
- stanowiący załącznik nr 2 do rozporządzenia.
§ 3.
Z dniem wejścia w życie rozporządzenia Niezależnemu Samorządnemu
Związkowi Zawodowemu "Solidarność" przysługuje roszczenie wynikające
z przepisu art. 7 ust. 1 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności
i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279)
o oddanie w użytkowanie wieczyste działki gruntu o powierzchni 3.402 m2,
położonej w Warszawie przy ul. Oboźnej 7, oznaczonej numerem
ewidencyjnym 14, obręb geodezyjny 5-04-05, ujawnionej w księdze
wieczystej nr 2779 E, stosownie do wniosku złożonego przez Komisję
Centralną Związków Zawodowych.
§ 5.
1. Podstawą rozliczeń, o których mowa w art. 45 ust. 4 pkt 2 ustawy, jest
wartość nieruchomości ustalona w załącznikach do rozporządzenia.
2. Strona zobowiązana na podstawie decyzji, o której mowa w art. 45 ust.
6 ustawy, do wyrównania różnicy wartości otrzymanych nieruchomości
przekaże drugiej stronie kwotę ustaloną w decyzji niezwłocznie, niepóźniej
jednak niż w terminie trzech miesięcy od dnia doręczenia decyzji.
3. W razie uchybienia terminu określonego w ust. 2, strona uprawniona
może żądać odsetek ustawowych.
§ 4.
Zobowiązania Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych
wobec osób trzecich, w tym Skarbu Państwa i gminy, powstałe przed dniem
wejścia w życie rozporządzenia i związane z nieruchomością wymienioną w
załączniku nr 1 do rozporządzenia pod poz. 1, pozostają zobowiązaniami
Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych.
§ 4a.
Budynki i inne urządzenia znajdujące się na gruntach będących częścią
nieruchomości wymienionych w załączniku nr 2 do rozporządzenia pod poz.
1 stają się z dniem 31 sierpnia 1997 r. własnością Niezależnego
Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność".
§ 6.
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
ZAŁĄCZNIKI:
§ 4b.
24
ZAŁĄCZNIK nr 1
WYKAZ NIERUCHOMOŚCI NIEZALEŻNEGO SAMORZĄDNEGO ZWIĄZKU ZAWODOWEGO "SOLIDARNOŚĆ" ORAZ
OGÓLNOPOLSKIEGO POROZUMIENIA ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH
1. Nieruchomość stanowiąca własność Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność":
Budynek mieszkalny z lokalami użytkowymi przy ul. Oboźnej 7 w Warszawie, powierzchnia zabudowy 1.217 m2, powierzchnia użytkowa
3.882 m2, kubatura 27.044 m3, księga wieczysta nr 2779 E, wartość - 4.995.273 zł.
2. Nieruchomości stanowiące własność Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych:
L.p.
1
2
3
Województwo
warszawskie
warszawskie
olsztyńskie
Gmina
Miejscowość
Łomianki
Serock
Grunwald
Dziekanów Nowy
Jadwisin
Mielno
Ulica,
nr porządkowy
Zakroczyńska 37
-
Oznaczenie
księgi wieczystej w ewidencji gruntów
700071983
236/1
2882
58/1
2822
81/1, 81/2
Powierzchnia
w m2
2.200
40.000
38.001
Wartość
w zł
700.800
22.400
1.761.864
ZAŁĄCZNIK nr 2
WYKAZ NIERUCHOMOŚCI STANOWIĄCYCH PRZEDMIOT UŻYTKOWANIA WIECZYSTEGO NIEZALEŻNEGO SAMORZĄDNEGO
ZWIĄZKU ZAWODOWEGO "SOLIDARNOŚĆ" ORAZ OGÓLNOPOLSKIEGO POROZUMIENIA ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH
1.
Nieruchomości stanowiące przedmiot użytkowania wieczystego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność":
L.p.
1
2
3
Województwo
białostockie
kieleckie
koszalińskie
Gmina
Białystok
Kielce
Kołobrzeg
Ulica,
nr porządkowy
Miejscowość
Białystok
Kielce
Kołobrzeg
Marii Curie-Skłodowskiej 3
Piotrkowska 12
Rodziewiczówny 1
Oznaczenie
księgi wieczystej
w ewidencji gruntów
3276
1811/2
1093, 1063
979
6688 (8293), 12212
43/3, 44
Powierzchni
a w m2
3.007
6.422
31.220
Wartość
w zł
2.317.954
4.615.044
17.699.763
2. Nieruchomości stanowiące przedmiot użytkowania wieczystego Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych:
L.p.
Województwo
Gmina
Miejscowość
1
2
3
4
kieleckie
koszalińskie
olsztyńskie
opolskie
Busko - Zdrój
Koszalin
Grunwald
Opole
Busko - Zdrój
Koszalin
Mielno
Opole
5
warszawskie
Warszawa
Warszawa
6
zielonogórskie
Zielona Góra
Zielona Góra
Ulica,
nr porządkowy
Topolowa 2
Zwycięstwa 137/139
Reymonta 16
Kopernika 36/40 i
Sewerynów 1/3/5
Wyspiańskiego 13
25
Powierzch
nia w m2
Wartość
w zł
Oznaczenie
księgi wieczystej w ewidencji gruntów
22731
122
28249
301/1
25849
81/5
86342
45/1, 45/2
8.609
3.902
22.135
612
3.324.375
3.007.317
523.996
1.906.987
152153
11
3.485
17.146.204
37313
296
1.305
1.234.753
ZAŁĄCZNIK NR 2
WYCIĄGI Z AKTÓW PRAWNYCH WPROWADZAJĄCYCH ZMIANY DO USTAWY
________________________________________________________________________________________________________
[1 ]
(obowiązuje od 01.01. i od 01.07. 2003 r.) .
USTAWA
z dnia 26 lipca 2002 r
o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych
innych ustaw.
Art. 101.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2003 r., z tym że przepisy
art. 42 § 2, art. 70 § 1 i art. 93 w zakresie wynagrodzenia, o którym mowa
w art. 42 § 1, stosuje się od dnia 1 stycznia 2004 r.
[3 ]
WYROK TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO
(Dz.U. z 2002 r. Nr 135, poz. 1146, zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 40, poz.374)
z dnia 7 kwietnia 2003 r.
Art. 3.
sygn. akt P 7/02
W ustawie z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych
(Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854, Nr 100, poz. 1080 i Nr 128, poz. 1405)
wprowadza się następujące zmiany:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
(Dz. U. z 15.04. 2003 r. Nr 63, poz. 590)
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marian Zdyb - przewodniczący,
Jerzy Ciemniewski - sprawozdawca,
Wiesław Johann,
Jadwiga Skórzewska-Łosiak,
Jerzy Stępień,
protokolant: Grażyna Szałygo,
po rozpoznaniu, z udziałem Sejmu i Prokuratora Generalnego, na rozprawie
w dniu 7 kwietnia 2003 r. pytania prawnego Sądu Rejonowego w Gdańsku
VIII Wydział Pracy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, o zbadanie
zgodności art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach
zawodowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854, ze zm.) z art. 32 Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej,
251
po art. 25 dodaje się art.
w brzmieniu: (....) - treść podana w ujednoliconym
tekście ustawy,
w art. 27:
a) w ust. 3 (....) - treść podana w ujednoliconym tekście ustawy,
b) skreśla się ust. 4,
w art. 30:
a) ust. 5 otrzymuje brzmienie: (....) - treść podana w ujednoliconym tekście
ustawy,
b) skreśla się ust. 6,
art. 32 otrzymuje brzmienie: (....) - treść podana w ujednoliconym tekście
ustawy,
w art. 34 w ust. 1 (....) - treść podana w ujednoliconym tekście ustawy,
po art. 341 dodaje się art. 342 w brzmieniu: (....) - treść podana
w ujednoliconym tekście ustawy,
Art. 11.
orzeka:
Pracownik objęty ochroną, o której mowa w art. 32 ustawy wymienionej
w art. 3, nabytą na podstawie tych przepisów w brzmieniu obowiązującym
przed dniem wejścia ustawy w życie, podlega takiej ochronie w okresie roku
od dnia wejścia w życie art. 32 w brzmieniu nadanym ustawą.
Art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych
(Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854, Nr 100, poz. 1080 i Nr 128, poz. 1405 oraz
z 2002 r. Nr 135, poz. 1146 i Nr 240, poz. 2052) w brzmieniu
obowiązującym do dnia 30 czerwca 2003 r. w zakresie, w jakim nakłada
na pracodawcę obowiązek uzyskania zgody na rozwiązanie stosunku pracy
z pracownikiem będącym członkiem komisji rewizyjnej zakładowej
organizacji związkowej, jest niezgodny z art. 32 Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 13.
Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie
stosuje się dotychczasowe przepisy wykonawcze, jeżeli nie są sprzeczne
z niniejszą ustawą.
Art. 14.
[4 ]
Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, z
wyjątkiem:
1) art. 1 pkt. 11, 14, 22, 26, 28, 32 – 38 oraz art. 3 pkt. 1 – 3 i 5, art. 4,
5 i 12 ustawy, które wchodzą w życie pierwszego dnia roku
kalendarzowego następującego po roku kalendarzowym, w którym
ustawa wchodzi w życie,
(obowiązuje od 01.01.2004 r.) .
USTAWA
z dnia 14 listopada 2003 r
o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie
niektórych innych ustaw.
( Dz.U. z 2003 r. Nr 213, poz. 2081 )
2) art. 2, 3 pkt. 4 i 6 oraz art. 10, które wchodzą w życie pierwszego dnia
siódmego miesiąca roku kalendarzowego następującego po roku
kalendarzowym, w którym ustawa wchodzi w życie.
[2 ]
(obowiązuje od 15.04.2003 r.) .
Art. 5.
W ustawie z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych
(Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz.854, z późn. zm.) w art. 30 ust. 5 otrzymuje
brzmienie : (...) – treść podana w ujednoliconym tekście ustawy
(obowiązuje od 01.01.2003 r.) .
USTAWA
Art. 20.
z dnia 23 listopada 2002 r.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2004 r., z tym że przepisy
art. (...) .
o Sądzie Najwyższym.
[5 ]
(Dz. U. z 2002 r. Nr 240, poz. 2052, zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 25, poz. 219)
Art. 81.
(obowiązuje od 23.11.2004 r.) .
USTAWA
z dnia 8 października 2004 r.
W ustawie z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych
(Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854, Nr 100, poz. 1080 i Nr 128, poz. 1405 oraz
z 2002 r. Nr 135, poz. 1146 i Nr 153, poz. 1271) uchyla się art. 22.
26
b)
po ust. 2 dodaje się ust. 21 w brzmieniu: (....) - treść podana
w ujednoliconym tekście ustawy,
c) ust. 3 otrzymuje brzmienie: (....) – treść podana w ujednoliconym tekście
ustawy,
2) po art. 19 dodaje się art. 191 w brzmieniu: (....) – treść podana
w ujednoliconym tekście ustawy,
3) art. 33 otrzymuje brzmienie: (....) – treść podana w ujednoliconym tekście
ustawy,
4) w art. 34 ust. 2 otrzymuje brzmienie: (....) – treść podana w ujednoliconym
tekście ustawy,
o zmianie ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw SpołecznoGospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego
oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
(Dz. U. z 2004 r. Nr 240, poz. 2407)
Art. 3.
W ustawie z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych
(Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854, z późn. zm.) wprowadza się następujące
zmiany:
Art. 14.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
1) w art. 19:
a) ust. 2 otrzymuje brzmienie: (....) – treść podana w ujednoliconym tekście
ustawy,
_________________________________________________________________________________________________________
27
2)
ZAŁĄCZNIK NR 3
WYCIĄGI Z INNYCH AKTÓW DOTYCZĄCE
UPRAWNIEŃ I ZADAŃ ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH
________________________________________________________________________________________________________
UWAGA !
Załącznik zawiera wyciągi tylko z tych aktów prawnych, do których odsyła ustawa
o związkach zawodowych (wprost lub powołując się na przepisy odrębne).
[1]
(do art. 2 ust. ust. 4) .
USTAWA
z dnia 20 kwietnia 2004 r.
o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
(Dz.U. z 2004 r. Nr 99, poz. 1001 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 175,
poz. 1462)
Art. 2.
1. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
2) bezrobotnym - oznacza to osobę, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1 i 2 lit. a-e i g,
lub cudzoziemca - członka rodziny obywatela polskiego, niezatrudnioną i niewykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia w pełnym
wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub służbie albo innej
pracy zarobkowej, albo jeżeli jest osobą niepełnosprawną, zdolną i gotową do
podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy, nieuczącą
się w szkole, z wyjątkiem uczącej się w szkole dla dorosłych lub przystępującej do
egzaminu eksternistycznego z zakresu tej szkoły lub w szkole wyższej w systemie
wieczorowym, zaocznym lub eksternistycznym, zarejestrowaną we właściwym dla
miejsca zameldowania stałego lub czasowego powiatowym urzędzie pracy oraz
poszukującą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej:
a) ukończyła 18 lat,
b) nie ukończyła 60 lat - kobieta lub 65 lat - mężczyzna,
c) nie nabyła prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,
renty szkoleniowej, renty socjalnej albo po ustaniu zatrudnienia, innej
pracy zarobkowej, zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalności,
nie pobiera zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego lub macierzyńskiego,
d) nie jest właścicielem lub posiadaczem samoistnym lub zależnym nieruchomości rolnej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia
1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.) o
powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe lub nie
podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu stałej pracy
jako współmałżonek lub domownik w gospodarstwie rolnym o
powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe,
e) nie uzyskuje przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem
dochodowym z działów specjalnych produkcji rolnej, chyba że dochód
z działów specjalnych produkcji rolnej, obliczony dla ustalenia podatku
dochodowego od osób fizycznych, nie przekracza wysokości
przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach
rolnych z 2 ha przeliczeniowych ustalonego przez Prezesa Głównego
Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o podatku rolnym, lub
nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu stałej
pracy jako współmałżonek lub domownik w takim gospodarstwie,
f) nie podjęła pozarolniczej działalności od dnia wskazanego w zgłoszeniu
do ewidencji do dnia wyrejestrowania tej działalności albo nie podlega
na podstawie odrębnych przepisów obowiązkowi ubezpieczenia
społecznego, z wyjątkiem ubezpieczenia społecznego rolników,
g) nie jest osobą tymczasowo aresztowaną lub nie odbywa kary
pozbawienia wolności,
h) nie uzyskuje miesięcznie przychodu w wysokości przekraczającej
połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, z wyłączeniem
przychodów uzyskanych z tytułu odsetek lub innych przychodów od
środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych,
i) nie pobiera na podstawie przepisów o pomocy społecznej zasiłku stałego,
j) nie pobiera, na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych,
świadczenia pielęgnacyjnego lub dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu
samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla
bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania,
k) nie pobiera po ustaniu zatrudnienia świadczenia szkoleniowego,
o którym mowa w art. 70 ust. 6;
[2 ]
(do art. 2 ust. 6) .
USTAWA
z dnia 26 kwietnia 1996 r.
o Służbie Więziennej.
(j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 207, poz. 1761 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2004 r.
Nr 273, poz. 2703)
Art. 14.
1. Funkcjonariusze mogą zrzeszać się w związku zawodowym
funkcjonariuszy Służby Więziennej.
2. Przepisy ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych
(Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854, Nr 100, poz. 1080 i Nr 128, poz. 1405 oraz
z 2002 r. Nr 135, poz. 1146 i Nr 153, poz. 1271) stosuje się odpowiednio,
z tym że w Służbie Więziennej może działać tylko jeden związek zawodowy
i związek ten nie ma prawa do strajku. Działania związku nie mogą zmierzać
do ograniczenia uprawnień osób pozbawionych wolności.
___________________________________________________________________
USTAWA
z dnia 12 października 1990 r.
o Straży Granicznej.
(j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 234, poz. 1997)
Art. 72.
1. Funkcjonariusze mogą zrzeszać się w związku zawodowym
funkcjonariuszy Straży Granicznej.
2. Przepisy ustawy o związkach zawodowych stosuje się odpowiednio
z zastrzeżeniem, że w Straży Granicznej może działać tylko jeden związek
zawodowy i związek ten nie ma prawa do strajku.
3. Szczegółowe zasady współdziałania związku zawodowego
funkcjonariuszy Straży Granicznej z ministrem właściwym do spraw
wewnętrznych
i Komendantem Głównym Straży Granicznej określi statut tego związku
zarejestrowany w sądzie.
_______________________________________________________
USTAWA
z dnia 6 kwietnia 1990 r.
o Policji.
(j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 7, poz. 58 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 169,
poz. 1411)
Art. 67.
1. Policjanci mogą zrzeszać się w związku zawodowym policjantów.
2. Przepisy ustawy o związkach zawodowych stosuje się odpowiednio,
z zastrzeżeniem że w Policji może działać tylko jeden związek zawodowy
i związek ten nie ma prawa do strajku.
3. Szczegółowe zasady współdziałania związku zawodowego policjantów
z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych i Komendantem Głównym
Policji określi statut tego związku, zarejestrowany w sądzie.
_______________________________________________________
Art. 3.
1. W terminie nie dłuższym niż 20 dni od dnia zawiadomienia, o
którym mowa w art. 2 ust. 3, pracodawca i zakładowe organizacje
związkowe zawierają porozumienie.
2. W porozumieniu, o którym mowa w ust. 1, określa się zasady
postępowania w sprawach dotyczących pracowników objętych zamiarem
grupowego zwolnienia, a także obowiązki pracodawcy w zakresie
niezbędnym do rozstrzygnięcia innych spraw pracowniczych związanych z
zamierzonym grupowym zwolnieniem.
3. Jeżeli nie jest możliwe uzgodnienie treści porozumienia z
wszystkimi zakładowymi organizacjami związkowymi, pracodawca
uzgadnia treść porozumienia z organizacjami związkowymi
reprezentatywnymi
w rozumieniu art. 24125a Kodeksu pracy.
4. Jeżeli nie jest możliwe zawarcie porozumienia zgodnie z ust. 1 i 3,
zasady postępowania w sprawach dotyczących pracowników objętych
zamiarem grupowego zwolnienia ustala pracodawca w regulaminie,
uwzględniając, w miarę możliwości, propozycje przedstawione w
ramach konsultacji przez zakładowe organizacje związkowe.
5. Jeżeli u danego pracodawcy nie działają zakładowe organizacje
związkowe, zasady postępowania w sprawach dotyczących pracowników
objętych zamiarem grupowego zwolnienia ustala pracodawca w regulaminie,
po konsultacji z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie
przyjętym u danego pracodawcy.
Art. 4.
1. Pracodawca - po zawarciu porozumienia, a w razie niezawarcia
porozumienia po spełnieniu obowiązku, o którym mowa w art. 3 ust. 4 lub
5 - zawiadamia na piśmie właściwy powiatowy urząd pracy o przyjętych
ustaleniach dotyczących grupowego zwolnienia, w tym o liczbie
zatrudnionych
i zwalnianych pracowników oraz o przyczynach ich zwolnienia, okresie,
w ciągu którego ma być dokonane zwolnienie, a także o przeprowadzonej
konsultacji zamierzonego grupowego zwolnienia z zakładowymi
organizacjami związkowymi lub z przedstawicielami pracowników
wyłonionymi
w trybie przyjętym u danego pracodawcy.
2. Kopię zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1, pracodawca przekazuje
zakładowym organizacjom związkowym. Zakładowe organizacje związkowe
mogą przedstawić właściwemu powiatowemu urzędowi pracy swoją opinię
w sprawie grupowego zwolnienia.
3. Jeżeli u danego pracodawcy nie działają zakładowe organizacje
związkowe, przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio do przedstawicieli
pracowników wyłonionych w trybie przyjętym u danego pracodawcy.
Art. 5.
1. Przy wypowiadaniu pracownikom stosunków pracy w ramach
grupowego zwolnienia nie stosuje się art. 38 i 41 Kodeksu pracy, z
zastrzeżeniem ust. 2-4, a także przepisów odrębnych dotyczących
szczególnej ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub
rozwiązaniem stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 5.
5. W okresie objęcia szczególną ochroną przed wypowiedzeniem lub
rozwiązaniem stosunku pracy pracodawca może jedynie wypowiedzieć
dotychczasowe warunki pracy i płacy pracownikowi:
3) będącemu członkiem zarządu zakładowej organizacji związkowej;
4) będącemu członkiem zakładowej organizacji związkowej,
upoważnionemu do reprezentowania tej organizacji wobec
pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę
czynności w sprawach z zakresu prawa pracy;
6. Jeżeli wypowiedzenie warunków pracy i płacy powoduje obniżenie
wynagrodzenia, pracownikom, o których mowa w ust. 5, przysługuje, do
końca okresu, w którym korzystaliby ze szczególnej ochrony przed
wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy, dodatek wyrównawczy
obliczony według zasad wynikających z Kodeksu pracy.
Art. 10.
1. Przepisy art. 5 ust. 3-7 i art. 8 stosuje się odpowiednio w razie
konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20
pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
jeżeli przyczyny te stanowią wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie
stosunku pracy lub jego rozwiązanie na mocy porozumienia stron, a
zwolnienia w okresie nieprzekraczającym 30 dni obejmują mniejszą liczbę
pracowników niż określona w art. 1.
USTAWA
z dnia 23 grudnia 1994 r.
o Najwyższej Izbie Kontroli.
(j.t. Dz.U. z 2001 r. Nr 85, poz. 937 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 169,
poz. 1417)
Art. 86.
1. Pracownicy Najwyższej Izby Kontroli, z wyjątkiem Prezesa,
wiceprezesów, dyrektora generalnego, dyrektorów i wicedyrektorów
jednostek organizacyjnych oraz doradców Prezesa, mają prawo
zrzeszania się w związkach zawodowych.
2. Pracownicy nadzorujący lub wykonujący czynności kontrolne mogą
należeć do związku zawodowego zrzeszającego wyłącznie pracowników
Najwyższej Izby Kontroli. W Najwyższej Izbie Kontroli może działać tylko
jeden związek zawodowy zrzeszający pracowników, o których mowa w
zdaniu pierwszym.
[3]
(do art. 8) .
Ustawa o Służbie Więziennej – art. 14. (sygnatura aktu i treść
przepisu podana w poz. 2)
_______________________________________________________
Ustawa o Straży Granicznej (sygnatura aktu podana w poz. 2)
Art. 47.
3. Zwolnienie funkcjonariusza ze służby na podstawie art. 45 ust. 2 pkt 5
może nastąpić po zasięgnięciu opinii związku zawodowego funkcjonariuszy
Straży Granicznej.
Art. 72.
(treść podana w poz. 2)
_______________________________________________________
USTAWA
z dnia 13 marca 2003 r.
o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami
stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.
( Dz.U. z 2003 r. Nr 90 , poz. 844 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2005 r. .Nr 62,
poz. 551)
Art. 2.
1. Pracodawca
jest
obowiązany
skonsultować
zamiar
przeprowadzenia grupowego zwolnienia z zakładowymi organizacjami
związkowymi działającymi u tego pracodawcy.
2. Konsultacja, o której mowa w ust. 1, dotyczy w szczególności
możliwości uniknięcia lub zmniejszenia rozmiaru grupowego zwolnienia oraz
spraw pracowniczych związanych z tym zwolnieniem, w tym zwłaszcza
możliwości przekwalifikowania lub przeszkolenia zawodowego, a także
uzyskania innego zatrudnienia przez zwolnionych pracowników.
3. Pracodawca jest obowiązany zawiadomić na piśmie zakładowe
organizacje związkowe o przyczynach zamierzonego grupowego
zwolnienia, liczbie zatrudnionych pracowników i grupach zawodowych,
do których oni należą, grupach zawodowych pracowników objętych
zamiarem grupowego zwolnienia, okresie, w ciągu którego nastąpi takie
zwolnienie, proponowanych kryteriach doboru pracowników do
grupowego zwolnienia, kolejności dokonywania zwolnień pracowników,
propozycjach rozstrzygnięcia spraw pracowniczych związanych
z zamierzonym grupowym zwolnieniem, a jeżeli obejmują one
świadczenia pieniężne, pracodawca jest obowiązany dodatkowo
przedstawić sposób ustalania ich wysokości.
4. Pracodawca przekazuje zakładowym organizacjom związkowym
informacje, o których mowa w ust. 3, w terminie umożliwiającym tym
organizacjom zgłoszenie w ramach konsultacji propozycji dotyczących spraw
określonych w ust. 2.
5. W trakcie konsultacji pracodawca jest obowiązany przekazać
zakładowym organizacjom związkowym także inne niż określone w ust. 3
informacje, jeżeli mogą one mieć wpływ na przebieg konsultacji oraz treść
porozumienia, o którym mowa w art. 3.
7. Jeżeli u danego pracodawcy nie działają zakładowe organizacje
związkowe, uprawnienia tych organizacji w zakresie wynikającym z ust. 1-5
przysługują przedstawicielom pracowników wyłonionym w trybie przyjętym
u danego pracodawcy.
29
2. W przypadku określonym w ust. 1 pracodawca może rozwiązać stosunki
pracy, w drodze wypowiedzenia, z pracownikami, których stosunek pracy
podlega z mocy odrębnych przepisów szczególnej ochronie przed
wypowiedzeniem lub rozwiązaniem i wobec których jest dopuszczalne
wypowiedzenie stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, pod
warunkiem niezgłoszenia sprzeciwu przez zakładową organizację związkową
w
terminie
14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o zamierzonym wypowiedzeniu.
3. Z wnioskami, o których mowa w ust. 1 i 2, organizacje związkowe i
organizacje pracodawców występują co 4 lata. Okres 4 lat liczy się od dnia
uprawomocnienia się uprzednio wydanego orzeczenia.
4. Z upływem 4 lat od uprawomocnienia się orzeczenia o stwierdzeniu
reprezentatywności organizacja związkowa i organizacja pracodawców traci
uprawnienia organizacji reprezentatywnej w rozumieniu art. 6 i art. 7, chyba
że udokumentuje Prezydium Trójstronnej Komisji do Spraw SpołecznoGospodarczych
złożenie
wniosku
o
ponowne
stwierdzenie
reprezentatywności. W takim przypadku organizacja ta zachowuje status
organizacji reprezentatywnej do czasu uprawomocnienia się orzeczenia
sądu o ponownym stwierdzeniu reprezentatywności.
_______________________________________________________
Ustawa o Policji (sygnatura aktu podana w poz. 2)
Art. 43.
3. Zwolnienie policjanta ze służby na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 5 może
nastąpić po zasięgnięciu opinii związku zawodowego Policji.
_______________________________________________________
Art. 67.
(treść podana w poz. 2)
_______________________________________________________
Ustawa o Najwyższej Izbie Kontroli - art. 86 (sygnatura aktu i treść
przepisu podana w poz. 2)
USTAWA
Art. 129.
Uprawnienia przewidziane w art. 12, art. 101 ust. 2, art. 102, art. 104
ust. 6, art. 105 ust. 3, art. 110 ust. 1, art. 112 ust. 1, art. 113 i art. 120 ust. 2
minister właściwy do spraw wewnętrznych wykonuje po zasięgnięciu opinii
związku zawodowego Policji.
z dnia 29 sierpnia 1997 r.
o strażach gminnych.
(Dz.U. z 1997 r. Nr 123, poz. 779 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2003 r. Nr 130,
poz. 1190)
_______________________________________________________
Art. 30.
1. Strażnicy mogą się zrzeszać w związkach zawodowych, z tym że nie
mają prawa do strajku. Przepisy ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach
zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234, z 1994 r. Nr 43, poz. 163, z 1996 r.
Nr 1, poz. 2, Nr 24, poz. 110, Nr 61, poz. 283, Nr 75, poz. 355 i Nr 152,
poz. 723 oraz z 1997 r. Nr 82, poz. 518, Nr 88, poz. 554, Nr 96, poz. 589
i Nr 121, poz. 769) stosuje się odpowiednio.
USTAWA
z dnia 6 lipca 2001 r.
o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych
i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego.
(Dz.U. z 2001 r. Nr 100, poz. 1080 ze zm., ost. zm. 2004 r. Nr 240,
poz. 2407)
_______________________________________________________
Art. 6.
1. Stronę pracowników w Komisji reprezentują przedstawiciele
reprezentatywnych organizacji związkowych.
2. Za reprezentatywne organizacje związkowe uznaje się ogólnokrajowe
związki zawodowe, ogólnokrajowe zrzeszenia (federacje) związków
zawodowych i ogólnokrajowe organizacje międzyzwiązkowe (konfederacje),
które spełniają łącznie następujące kryteria:
1) zrzeszają, z zastrzeżeniem ust. 3, więcej niż 300.000 członków będących
pracownikami,
2) działają w podmiotach gospodarki narodowej, których podstawowy
rodzaj działalności jest określony w więcej niż w połowie sekcji Polskiej
Klasyfikacji Działalności (PKD), o której mowa w przepisach o statystyce
publicznej.
3. Przy ustalaniu kryterium liczebności, o którym mowa w ust. 2 pkt 1,
uwzględnia się nie więcej niż po 100.000 członków organizacji związkowej
będących pracownikami zatrudnionymi w podmiotach gospodarki narodowej,
których podstawowy rodzaj działalności jest określony w jednej sekcji
Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), o której mowa w przepisach o
statystyce publicznej. Organizacja związkowa ubiegająca się o uznanie jej za
reprezentatywną organizację związkową przy ustalaniu liczby pracowników,
o której mowa w ust. 2, nie uwzględnia pracowników zrzeszonych w tych
spośród jej organizacji członkowskich, które są lub w okresie roku przed
złożeniem wniosku o stwierdzenie reprezentatywności były zrzeszone
w reprezentatywnej organizacji związkowej mającej przedstawicieli w
składzie Komisji.
4. Strona pracowników może zapraszać do udziału w pracach Komisji,
z głosem doradczym, przedstawicieli związków zawodowych i organizacji
związkowych niespełniających kryteriów określonych w ust. 2 i 3 oraz
przedstawicieli organizacji społecznych i zawodowych.
Art. 8.
1. Wnioski organizacji związkowych, o których mowa w art. 6 ust. 2,
o stwierdzenie ich reprezentatywności rozpatruje sąd okręgowy w
Warszawie, który wydaje w tej sprawie orzeczenie w ciągu 30 dni od dnia
złożenia wniosku, w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o
postępowaniu nieprocesowym.
2. Wnioski organizacji pracodawców, o których mowa w art. 7 ust. 3,
o stwierdzenie ich reprezentatywności rozpatruje sąd okręgowy w
Warszawie, który wydaje w tej sprawie orzeczenie w ciągu 30 dni od dnia
złożenia wniosku, w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o
postępowaniu nieprocesowym.
USTAWA
z dnia 16 grudnia 1994 r.
o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych
wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie niektórych
ustaw.
(Dz.U. z 1995 r. Nr 1, poz. 2 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 240,
poz. 2407)
Art. 4.
1. U przedsiębiorcy przyrost przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia w danym roku ustalają, w drodze porozumienia, strony
uprawnione do zawarcia zakładowego układu zbiorowego pracy.
Porozumienie to powinno uwzględniać sytuację i możliwości finansowe
przedsiębiorcy oraz wskaźniki ustalone zgodnie z art. 3 ust. 3 lub 5, a także z
art. 4a.
2. Porozumienie, o którym mowa w ust. 1, powinno być zawarte w terminie
do końca lutego każdego roku.
3. U przedsiębiorców, u których porozumienie, o którym mowa w ust. 1, nie
zostało zawarte, przyrost przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ustala,
w terminie do dnia 10 marca każdego roku, pracodawca, w drodze
zarządzenia.
3a. Ustalenie przyrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia,
dokonane zgodnie z przepisem ust. 1 lub ust. 3, może ulec zmianie, jeżeli
uzasadnia to zmiana sytuacji i możliwości finansowych przedsiębiorcy.
_______________________________________________________
USTAWA
z dnia 23 maja 1991 r.
o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.
(Dz.U. z 1991 r. Nr 55, poz. 236 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 240,
poz. 2407)
Art. 1.
Spór zbiorowy pracowników z pracodawcą lub pracodawcami może
dotyczyć warunków pracy, płac lub świadczeń socjalnych oraz praw i
wolności związkowych pracowników lub innych grup, którym przysługuje
prawo zrzeszania się w związkach zawodowych.
Art. 2.
1. Prawa i interesy zbiorowe pracowników wskazane w art. 1 są
reprezentowane przez związki zawodowe.
30
Art. 3.
1. W zakładzie pracy, w którym działa więcej niż jedna organizacja
związkowa, każda z nich może reprezentować w sporze zbiorowym interesy
stanowiące przedmiot tego sporu.
2. Jeżeli działające w zakładzie pracy organizacje związkowe tak
postanowią, w sporze zbiorowym występuje wspólna reprezentacja
związkowa.
3. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio do reprezentacji interesów
zbiorowych w sporach wielozakładowych.
4. W imieniu pracowników zakładu pracy, w którym nie działa związek
zawodowy, spór zbiorowy może prowadzić organizacja związkowa, do której
pracownicy zwrócili się o reprezentowanie ich interesów zbiorowych.
Art. 6.
Przepisy ustawy, w których jest mowa o pracownikach, mają odpowiednie
zastosowanie do osób, o których mowa w art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z dnia
23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234).
5. W zakładach, w których nie wybrano grupowych społecznych
inspektorów pracy, tryb wyborów społecznych inspektorów pracy, o którym
mowa
w ust. 3 pkt 2, określają zakładowe organizacje związkowe.
6. Wybory społecznych inspektorów pracy przeprowadzają zakładowe
organizacje związkowe na podstawie uchwalonych przez siebie regulaminów
wyborów.
7. Ogólnokrajowe organizacje związkowe mogą ustalać ramowe wytyczne
do regulaminów wyborów społecznych inspektorów pracy.
Art. 7.
1. Społeczny inspektor pracy w razie niewywiązywania się ze swoich
obowiązków może być, na zasadach określonych w art. 6, odwołany przed
upływem okresu, o którym mowa w art. 6 ust. 2.
2. Odwołanie, w myśl ust. 1, następuje na wniosek:
1) zakładowych organizacji związkowych,
2) co najmniej jednej piątej pracowników.
Art. 7.
1. Spór zbiorowy istnieje od dnia wystąpienia przez podmiot
reprezentujący interesy pracownicze do pracodawcy z żądaniami w
sprawach wskazanych w art. 1, jeżeli pracodawca nie uwzględnił wszystkich
żądań w terminie określonym w wystąpieniu, nie krótszym niż 3 dni.
Art. 15.
3. W razie znacznego obciążenia zadaniami wynikającymi z pełnienia
funkcji społecznego inspektora pracy, kierownik zakładu pracy na wniosek
zakładowych organizacji związkowych może ustalić miesięczne
wynagrodzenie zryczałtowane do wysokości nie przekraczającej
wynagrodzenia za 30 godzin pracy osoby pełniącej funkcję społecznego
inspektora pracy.
4. W szczególnie uzasadnionych wypadkach kierownik zakładu pracy, na
wniosek zakładowych organizacji związkowych, może podwyższyć
wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 3, do wysokości nie przekraczającej
wynagrodzenia za 60 godzin pracy.
5. W zakładach pracy, w których występuje szczególne zagrożenie
zdrowia i życia pracowników, a warunki pracy wymagają stałego
społecznego nadzoru, kierownik zakładu pracy, na wniosek zakładowych
organizacji związkowych, może zwolnić na czas pełnienia funkcji
zakładowego społecznego inspektora pracy z obowiązku wykonywania
pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
Art. 16.
1. Ogólnokrajowe organizacje związkowe mogą określać wytyczne do
działalności społecznych inspektorów pracy.
Art. 16.
1. Podmiot prowadzący spór zbiorowy w interesie pracowników może, nie
korzystając z prawa przewidzianego w art. 15, podjąć próbę rozwiązania
sporu przez poddanie go rozstrzygnięciu kolegium arbitrażu społecznego.
Art. 20.
1. Strajk zakładowy ogłasza organizacja związkowa po uzyskaniu zgody
większości głosujących pracowników, jeżeli w głosowaniu wzięło udział co
najmniej 50% pracowników zakładu pracy.
2. Strajk wielozakładowy ogłasza organ związku wskazany w statucie po
uzyskaniu zgody większości głosujących pracowników w poszczególnych
zakładach pracy, które mają być objęte strajkiem, jeżeli w głosowaniu w
każdym z tych zakładów wzięło udział co najmniej 50% pracowników.
3. Ogłoszenie strajku powinno nastąpić co najmniej na 5 dni przed jego
rozpoczęciem.
Art. 22.
W obronie praw i interesów pracowników, którzy nie mają prawa do
strajku, związek zawodowy działający w innym zakładzie pracy może
zorganizować strajk solidarnościowy na czas nie dłuższy niż połowa dnia
roboczego. Przepisy art. 17-21 stosuje się odpowiednio.
Art. 19.
Na umotywowany wniosek zakładowego społecznego inspektora pracy,
uzgodniony z zakładowymi organizacjami związkowymi, dotyczący spraw
zagrożenia zdrowia i życia pracowników, inspektorzy pracy Państwowej
Inspekcji Pracy przeprowadzają kontrole oraz wszczynają postępowanie w
sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika.
Art. 24.
Związki zawodowe decydują o tworzeniu i wykorzystaniu funduszów
strajkowych. Fundusze te nie podlegają egzekucji.
[4 ]
_______________________________________________________
USTAWA
(do art. 18 ) .
USTAWA
z dnia 17 listopada 1964 r.
z dnia 24 czerwca 1983 r.
o społecznej inspekcji pracy.
KODEKS POSTĘPOWANIA CYWILNEGO
(Dz.U. z 1983 r. Nr 35, poz. 163 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2001 r. Nr 128,
poz. 1405)
(Dz. U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 172,
poz. 1438)
[5]
W trosce o systematyczną poprawę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz w celu zapewnienia związkom zawodowym niezbędnych warunków do
sprawowania skutecznej kontroli przestrzegania przepisów prawa pracy
stanowi się, co następuje:
Art. 2.
Społeczna inspekcja pracy reprezentuje interesy wszystkich
pracowników w zakładach pracy i jest kierowana przez zakładowe
organizacje związkowe.
Art. 3.
2. Zakładowe organizacje związkowe dostosowują organizację społecznej
inspekcji pracy do potrzeb wynikających ze struktury zakładu pracy.
(do art. 19 ust. 1 ).
Ustawa o Trójstronnej Komisji do Spraw SpołecznoGospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego
(sygnatura aktu podana w poz. 3)
Art. 6. ust. 2
(treść podana w poz. 3)
Art. 3.
1. Strona rządowa, w terminie do dnia 10 maja każdego roku, przedstawia
Komisji wstępną prognozę wielkości makroekonomicznych stanowiących
podstawę do prac nad projektem ustawy budżetowej na rok następny.
2. Strony pracowników i pracodawców, w terminie do dnia 20 maja
każdego roku, przedstawiają wspólną propozycję w sprawie wzrostu w
następnym roku:
1) wynagrodzeń w gospodarce narodowej, w tym w państwowej sferze
budżetowej oraz u przedsiębiorców, a także minimalnego
wynagrodzenia za pracę,
2) emerytur i rent z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
3.W przypadku gdy w terminie, o którym mowa w ust. 2, strony
pracowników i pracodawców nie przedstawią wspólnej propozycji, każda z
Art. 5.
1. Społecznym inspektorem pracy może być pracownik danego zakładu
pracy, który jest członkiem związku zawodowego i nie zajmuje stanowiska
kierownika zakładu pracy lub stanowiska kierowniczego bezpośrednio
podległego kierownikowi zakładu.
2. Zakładowe organizacje związkowe mogą postanowić, że społecznym
inspektorem pracy może być również pracownik zakładu nie będący
członkiem związku zawodowego.
Art. 6.
31
tych stron może, w terminie do dnia 25 maja, przedstawić swoją propozycję
w każdej ze spraw, o których mowa w ust. 2.
4. W przypadku gdy w terminie, o którym mowa w ust. 3, strona nie
przedstawi propozycji w sprawach, o których mowa w ust. 2, propozycję w
każdej ze spraw może przedstawić, w terminie do dnia 30 maja, każda z
organizacji, której przedstawiciele reprezentują stronę w Komisji.
5. Strona rządowa, w terminie do dnia 15 czerwca każdego roku, kieruje
założenia projektu budżetu państwa na rok następny do Komisji w celu
zajęcia stanowiska przez strony pracowników i pracodawców.
6. Strony pracowników i pracodawców zajmują, w terminie do dnia 20 lipca
każdego roku, wspólne stanowisko w sprawie założeń projektu budżetu
państwa na rok następny.
7. W przypadku gdy w terminie, o którym mowa w ust. 6, strony nie
uzgodnią wspólnego stanowiska, każda ze stron może, w terminie do dnia
25 lipca, zająć stanowisko w sprawie założeń projektu budżetu państwa na rok
2) pełnomocnictwa osób zawierających układ w imieniu organów do tego
uprawnionych,
3) odpis orzeczenia sądu stwierdzającego reprezentatywność organizacji
związkowej,
4) pismo ogólnokrajowej organizacji międzyzwiązkowej (konfederacji)
potwierdzające wchodzenie w jej skład ogólnokrajowego związku
zawodowego lub zrzeszenia (federacji) związków zawodowych,
5) wyciąg z rejestru organizacji związkowych lub organizacji pracodawców
stwierdzający zarejestrowanie danej organizacji,
6) wyciąg ze statutu organizacji związkowej lub organizacji pracodawców
wskazujący organ właściwy do zawarcia układu.
4. W razie gdy dokumenty, o których mowa w ust. 3 pkt 2-6, są w
posiadaniu organu rejestrującego i zachowały swą aktualność, nie zachodzi
potrzeba ponownego ich dołączania do wniosku o rejestrację układu.
_______________________________________________________
USTAWA
następny.
8. W przypadku gdy w terminie, o którym mowa w ust. 7, strona nie
uzgodni stanowiska w sprawie założeń projektu budżetu państwa na rok
następny, opinię w sprawie założeń projektu budżetu państwa na rok
następny może przedstawić, w terminie do dnia 31 lipca, każda z organizacji,
której przedstawiciele reprezentują stronę w Komisji.
9. Strona rządowa, nie później niż 20 dni przed przedstawieniem projektu
ustawy budżetowej Sejmowi, kieruje projekt ustawy budżetowej na rok
następny wraz z uzasadnieniem do Komisji w celu zajęcia stanowiska przez
strony pracowników i pracodawców.
10. Strony pracowników i pracodawców zajmują wspólne stanowisko
w sprawie projektu ustawy budżetowej na rok następny, nie później niż
w 6 dniu roboczym po dniu, w którym otrzymały ten projekt.
11. W przypadku gdy w terminie, o którym mowa w ust. 10, strony nie
uzgodnią wspólnego stanowiska, każda ze stron może, w ciągu następnych
3 dni roboczych, zająć stanowisko w sprawie projektu ustawy budżetowej na
rok następny.
12. W przypadku gdy w terminie, o którym mowa w ust. 11, strona nie
uzgodni stanowiska w sprawie projektu ustawy budżetowej na rok następny,
opinię w sprawie projektu ustawy budżetowej na rok następny może
przedstawić, w ciągu następnych 2 dni roboczych, każda z organizacji, której
przedstawiciele reprezentują stronę w Komisji.
13. Terminy, o których mowa w ust. 1-8, Komisja może zmieniać na
wniosek strony rządowej.
14. Nieprzedstawienie propozycji, o której mowa w ust. 4, oraz opinii,
o których mowa w ust. 8 i 12, w terminie wyznaczonym odpowiednio
w każdym z tych przepisów lub w terminie ustalonym przez Komisję,
oznacza rezygnację z prawa do ich wyrażenia.
z dnia 26 czerwca 1974r.
Kodeks pracy.
(j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2005 r.
Nr 167, 1398)
DZIAŁ XI. UKŁADY ZBIOROWE PRACY
(od art. 238 do art. 24130 – treść części art. została pominięta)
Art. 238.
§ 1. Ilekroć w przepisach działu jest mowa o:
1) ponadzakładowej organizacji związkowej - należy przez to rozumieć
organizację związkową będącą ogólnokrajowym związkiem
zawodowym, zrzeszeniem (federacją) związków zawodowych lub
ogólnokrajową organizacją międzyzwiązkową (konfederacją),
2) organizacji związkowej reprezentującej pracowników - należy przez to
rozumieć organizację związkową zrzeszającą pracowników, dla
których układ jest zawierany. Dotyczy to również zrzeszenia (federacji)
związków zawodowych, w skład którego wchodzą te organizacje
związkowe, a także ogólnokrajowej organizacji międzyzwiązkowej
(konfederacji) zrzeszającej takie organizacje związkowe lub zrzeszenia
(federacje) związków zawodowych.
Art. 2412.
§ 1. Zawarcie układu następuje w drodze rokowań.
§ 2. Podmiot występujący z inicjatywą zawarcia układu jest obowiązany
powiadomić o tym każdą organizację związkową reprezentującą
pracowników, dla których ma być zawarty układ, w celu wspólnego
prowadzenia rokowań przez wszystkie organizacje związkowe.
Art. 2413.
§ 1. Każda ze stron jest obowiązana prowadzić rokowania w dobrej wierze
i z poszanowaniem słusznych interesów drugiej strony. Oznacza to w
szczególności:
1) uwzględnianie postulatów organizacji związkowej uzasadnionych
sytuacją ekonomiczną pracodawców,
[6]
(do art. 21 ust. 1) .
Ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z
pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących
pracowników – art. 4
(sygnatura aktu i treść przepisu podana
w poz. 3).
_______________________________________________________
Art. 2414.
§ 1. Pracodawca jest obowiązany udzielić przedstawicielom związków
zawodowych prowadzącym rokowania informacji o swojej sytuacji
ekonomicznej w zakresie objętym rokowaniami i niezbędnym do
prowadzenia odpowiedzialnych rokowań. Obowiązek ten dotyczy w
szczególności informacji objętych sprawozdawczością Głównego Urzędu
Statystycznego.
§ 2. Przedstawiciele związków zawodowych są obowiązani do
nieujawniania uzyskanych od pracodawcy informacji, stanowiących
tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji.
Art. 2419.
§ 2. Jeżeli układ został zawarty przez więcej niż jedną organizację
związkową, przez okres jego obowiązywania wszelkie czynności dotyczące
tego układu podejmują organizacje związkowe, które go zawarły, z
zastrzeżeniem § 3 i 4.
§ 3. Strony układu mogą wyrazić zgodę, aby w prawa i obowiązki strony
wstąpiła organizacja związkowa, która nie zawarła układu.
§ 4. Organizacja związkowa, która po zawarciu układu stała się
reprezentatywna na podstawie art. 24117 lub art. 24125a § 1, może wstąpić w
prawa
i obowiązki strony układu, składając w tym celu oświadczenie stronom tego
układu. Do zakładowej organizacji związkowej art. 24125a § 3-5 stosuje się
odpowiednio.
Ustawa o Trójstronnej Komisji do Spraw SpołecznoGospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego
(sygnatura aktu i treść przepisów podana w poz. 3).
_______________________________________________________
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ
z dnia 4 kwietnia 2001 r.
w sprawie trybu postępowania w sprawie rejestracji układów
zbiorowych pracy, prowadzenia rejestru układów i akt
rejestrowych oraz wzorów klauzul rejestracyjnych i kart
rejestrowych.
(Dz.U. z 2001 r. Nr 34, poz. 408)
§ 1.
2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o pracodawcy lub zakładowej
organizacji związkowej jako o stronach zakładowego układu zbiorowego
pracy, należy przez to rozumieć również podmioty, które zawarły układ
zakładowy na podstawie przepisów art. 24128 Kodeksu pracy.
§ 2.
1. Rejestracji układu dokonuje się na wniosek jednej ze stron układu.
3. Do wniosku, o którym mowa w ust. 1, dołącza się:
32
§ 5. Informacja o wstąpieniu organizacji związkowej w prawa i obowiązki
strony układu podlega zgłoszeniu do rejestru układów.
§ 3. W przypadku stwierdzenia reprezentatywności ogólnokrajowej
organizacji międzyzwiązkowej (konfederacji) z mocy prawa stają się
reprezentatywne wchodzące w jej skład ogólnokrajowe związki zawodowe i
zrzeszenia (federacje) związków zawodowych.
Art. 24112.
§ 2. Pracodawca jest obowiązany:
2)
dostarczyć zakładowej organizacji związkowej niezbędną liczbę
egzemplarzy układu,
Art. 24114.
§ 1. Ponadzakładowy układ zbiorowy pracy, zwany dalej "układem
ponadzakładowym", zawierają:
1) ze strony pracowników właściwy statutowo organ ponadzakładowej
organizacji związkowej,
Art. 24114a.
§ 1. W razie gdy ponadzakładowa organizacja związkowa reprezentująca
pracowników, dla których ma być zawarty układ ponadzakładowy, wchodzi
w skład zrzeszenia (federacji) związków zawodowych lub ogólnokrajowej
organizacji międzyzwiązkowej (konfederacji), do zawarcia układu jest
upoważniona, z zastrzeżeniem § 2, wyłącznie ta ponadzakładowa
organizacja związkowa.
§ 2. Ogólnokrajowa organizacja międzyzwiązkowa (konfederacja)
uczestniczy w rokowaniach i zawiera układ ponadzakładowy w miejsce
wchodzących w jej skład ponadzakładowych organizacji związkowych,
reprezentujących pracowników, dla których układ ten ma być zawarty i które
uzyskały reprezentatywność na podstawie art. 24117 § 3, jedynie w razie
skierowania do niej umotywowanego pisemnego wniosku w tej sprawie przez
co najmniej jedną z pozostałych ponadzakładowych organizacji związkowych
prowadzących rokowania w sprawie zawarcia tego układu. Organizacja, do
której skierowano wniosek, nie może odmówić przystąpienia do rokowań;
odmowa skutkuje pozbawieniem reprezentatywności dla potrzeb
określonego układu ponadzakładowego wszystkich organizacji, w miejsce
których powinna wstąpić organizacja, do której skierowany został wniosek.
Art. 24118.
§ 1. Na wspólny wniosek organizacji pracodawców i ponadzakładowych
organizacji związkowych, które zawarły układ ponadzakładowy, minister
właściwy do spraw pracy może - gdy wymaga tego ważny interes społeczny rozszerzyć, w drodze rozporządzenia, stosowanie tego układu w całości lub
w części na pracowników zatrudnionych u pracodawcy nieobjętego żadnym
układem ponadzakładowym, prowadzącego działalność gospodarczą taką
samą lub zbliżoną do działalności pracodawców objętych tym układem,
ustalonej na podstawie odrębnych przepisów dotyczących klasyfikacji
działalności, po zasięgnięciu opinii tego pracodawcy lub wskazanej przez
niego organizacji pracodawców oraz zakładowej organizacji związkowej - o
ile taka działa u pracodawcy - a także opinii Komisji do Spraw Układów
Zbiorowych Pracy powołanej na podstawie odrębnych przepisów.
Art. 24119.
§ 1. W razie połączenia lub podziału organizacji związkowej lub organizacji
pracodawców, która zawarła układ ponadzakładowy, jej prawa i obowiązki
przechodzą na organizację powstałą w wyniku połączenia lub podziału.
§ 2.W razie rozwiązania organizacji pracodawców lub wszystkich
organizacji związkowych, będących stroną układu ponadzakładowego,
pracodawca może odstąpić od stosowania układu ponadzakładowego w
całości
lub
w części po upływie okresu co najmniej równego okresowi wypowiedzenia
układu, składając stosowne oświadczenie na piśmie pozostałej stronie tego
układu. Przepis art. 2418 § 2 stosuje się odpowiednio.
Art. 24123.
Zakładowy układ zbiorowy pracy, zwany dalej "układem zakładowym",
zawiera pracodawca i zakładowa organizacja związkowa.
Art. 24115.
Prawo wystąpienia z inicjatywą zawarcia układu ponadzakładowego
przysługuje:
2) każdej ponadzakładowej organizacji związkowej reprezentującej
pracowników, dla których ma być zawarty układ.
Art. 24124.
Prawo wystąpienia z inicjatywą zawarcia układu zakładowego przysługuje:
1) pracodawcy,
2) każdej zakładowej organizacji związkowej.
Art. 24116.
§ 1. Jeżeli pracowników, dla których ma być zawarty układ
ponadzakładowy, reprezentuje więcej niż jedna organizacja związkowa,
rokowania w celu zawarcia układu prowadzi ich wspólna reprezentacja lub
działające wspólnie poszczególne organizacje związkowe.
§ 2. Jeżeli w terminie wyznaczonym przez podmiot występujący z
inicjatywą zawarcia układu ponadzakładowego, nie krótszym niż 30 dni
od dnia zgłoszenia inicjatywy zawarcia układu, nie wszystkie
organizacje związkowe przystąpią do rokowań w trybie określonym w §
1, do prowadzenia rokowań są uprawnione organizacje związkowe,
które przystąpiły do rokowań. Rokowania te są prowadzone w trybie
określonym w § 1.
§ 3. Warunkiem prowadzenia rokowań, o których mowa w § 2, jest
uczestniczenie w nich co najmniej jednej reprezentatywnej ponadzakładowej
organizacji związkowej w rozumieniu art. 24117.
§ 4. Jeżeli przed zawarciem układu zostanie utworzona ponadzakładowa
organizacja związkowa, ma ona prawo przystąpić do rokowań.
§ 5. Układ ponadzakładowy zawierają wszystkie organizacje
związkowe, które prowadziły rokowania nad tym układem, bądź co
najmniej wszystkie reprezentatywne organizacje związkowe, w
rozumieniu art. 24117, uczestniczące w rokowaniach.
Art. 24117.
§ 1.Reprezentatywną organizacją związkową jest ponadzakładowa
organizacja związkowa:
1) reprezentatywna w rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do
Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach
dialogu społecznego lub
2) zrzeszająca co najmniej 10 % ogółu pracowników objętych
zakresem działania statutu, nie mniej jednak niż dziesięć tysięcy
pracowników, lub
3) zrzeszająca największą liczbę pracowników, dla których ma być
zawarty określony układ ponadzakładowy.
Art. 24125.
§ 1. Jeżeli pracowników, dla których ma być zawarty układ zakładowy,
reprezentuje więcej niż jedna organizacja związkowa, rokowania w celu
zawarcia układu prowadzi ich wspólna reprezentacja lub działające wspólnie
poszczególne organizacje związkowe.
§ 2. Jeżeli w terminie wyznaczonym przez podmiot występujący z
inicjatywą zawarcia układu zakładowego, nie krótszym niż 30 dni od dnia
zgłoszenia inicjatywy zawarcia układu, nie wszystkie organizacje związkowe
przystąpią do rokowań w trybie określonym w § 1, do prowadzenia rokowań
są uprawnione organizacje związkowe, które przystąpiły do rokowań.
Rokowania te są prowadzone w trybie określonym w § 1.
§ 3. Warunkiem prowadzenia rokowań, o których mowa w § 2, jest
uczestniczenie w nich co najmniej jednej reprezentatywnej zakładowej
organizacji związkowej w rozumieniu przepisów art. 24125a.
§ 4. Jeżeli przed zawarciem układu zostanie utworzona zakładowa
organizacja związkowa, ma ona prawo przystąpić do rokowań.
§ 5. Układ zakładowy zawierają wszystkie organizacje związkowe,
które prowadziły rokowania nad tym układem, bądź przynajmniej
wszystkie reprezentatywne organizacje związkowe, w rozumieniu art.
24125a, uczestniczące w rokowaniach.
Art. 24125a.
§ 1. Reprezentatywną zakładową organizacją związkową jest
organizacja związkowa:
1) będąca jednostką organizacyjną albo organizacją członkowską
ponadzakładowej
organizacji
związkowej
uznanej
za
reprezentatywną na podstawie art. 24117 § 1 pkt 1, pod warunkiem
że zrzesza ona co najmniej 7% pracowników zatrudnionych u
pracodawcy, lub
2) zrzeszająca co najmniej 10% pracowników zatrudnionych u
pracodawcy.
§ 2. Z wnioskiem o stwierdzenie reprezentatywności ponadzakładowa
organizacja związkowa, o której mowa w § 1 pkt 2 i 3, występuje do Sądu
Okręgowego w Warszawie, który wydaje w tej sprawie orzeczenie w terminie
30 dni od dnia złożenia wniosku, w trybie przepisów Kodeksu postępowania
cywilnego o postępowaniu nieprocesowym.
§ 2. Jeżeli żadna z zakładowych organizacji związkowych nie spełnia
wymogów, o których mowa w § 1, reprezentatywną zakładową organizacją
związkową jest organizacja zrzeszająca największą liczbę pracowników.
33
§ 3. Przy ustalaniu liczby pracowników zrzeszonych w zakładowej
organizacji związkowej, o której mowa w § 1 i 2, uwzględnia się wyłącznie
pracowników należących do tej organizacji przez okres co najmniej 6
miesięcy przed przystąpieniem do rokowań w sprawie zawarcia układu
zakładowego. W razie gdy pracownik należy do kilku zakładowych
organizacji związkowych, uwzględniony może być tylko jako członek jednej
wskazanej przez niego organizacji związkowej.
§ 4. Zakładowa organizacja związkowa może przed zawarciem układu
zakładowego zgłosić uczestnikom prowadzącym rokowania w sprawie
zawarcia tego układu pisemne zastrzeżenie co do spełniania przez inną
zakładową organizację związkową kryteriów reprezentatywności, o których
mowa w § 1 i 2; prawo zgłoszenia zastrzeżenia przysługuje również
pracodawcy.
§ 5. W przypadku, o którym mowa w § 4, zakładowa organizacja
związkowa, wobec której zostało zgłoszone zastrzeżenie, występuje do sądu
rejonowego - sądu pracy właściwego dla siedziby pracodawcy z wnioskiem
o stwierdzenie jej reprezentatywności. Sąd wydaje w tej sprawie orzeczenie
w ciągu 30 dni od dnia złożenia wniosku, w trybie przepisów Kodeksu
postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym.
Ustawa o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu
przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie
niektórych ustaw (sygnatura aktu i treść przepisów podana w poz. 3).
_______________________________________________________
USTAWA
z dnia 23 maja 1991 r.
o pracy na morskich statkach handlowych.
(Dz.U. z 1991 r. Nr 61, poz. 258 ost. zm. z 2004 r. Nr 96, poz. 959)
Art. 82.
1. W rokowaniach każda ze stron jest zobowiązana do poszanowania
słusznych interesów drugiej strony. Oznacza to w szczególności:
1) obowiązek uwzględniania przez armatora postulatów strony związkowej
uzasadnionych sytuacją ekonomiczną lub rozwojem przedsiębiorstwa,
2. W trakcie rokowań armator jest zobowiązany do udzielania związkom
zawodowym wszelkich informacji niezbędnych do prowadzenia
odpowiedzialnych rokowań.
Art. 83.
Na żądanie każdej ze stron może być powołany ekspert lub grupa
ekspertów, których zadaniem jest dostarczenie informacji potrzebnych do
prowadzenia odpowiedzialnych rokowań. Przepis art. 82 ust. 2 stosuje się
odpowiednio.
Art. 84.
1. W razie wysunięcia przez którąkolwiek ze stron uzasadnionego
pisemnie zarzutu naruszenia zasady odpowiedzialnych rokowań, strony mają
obowiązek niezwłocznie powołać komisję rozjemczą.
2. Każda ze stron powołuje dwóch członków komisji rozjemczej.
Przewodniczący jest ustalany wspólnie. W braku zgody co do jego
powołania, powołuje go, w ciągu 14 dni, sąd wojewódzki - sąd pracy i
ubezpieczeń społecznych właściwy dla siedziby armatora, na wniosek
którejkolwiek ze stron.
3. Komisja rozjemcza orzeka o zasadności zarzutu w ciągu 30 dni.
Komisja może orzec o sposobie dostosowania postulatu do wymagań
określonych w art. 82.
Art. 89.
W sprawach nie uregulowanych przepisami ustawy do zakładowych
układów zbiorowych pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu pracy
o układach zbiorowych pracy.
Art. 24128.
§ 1. Układ zakładowy może obejmować więcej niż jednego pracodawcę,
jeżeli pracodawcy ci wchodzą w skład tej samej osoby prawnej.
§ 2. Rokowania nad zawarciem układu zakładowego prowadzą:
1) właściwy organ osoby prawnej, o której mowa w § 1, oraz
2) wszystkie zakładowe organizacje związkowe działające u
pracodawców, z zastrzeżeniem § 3.
§ 3. Jeżeli zakładowe organizacje związkowe należą do tego samego
związku, federacji lub konfederacji, do prowadzenia rokowań w ich imieniu
jest uprawniony organ wskazany przez ten związek, federację lub konfederację.
§ 4. Jeżeli w terminie wyznaczonym przez podmiot występujący z
inicjatywą zawarcia układu zakładowego, nie krótszym niż 30 dni od dnia
zgłoszenia inicjatywy zawarcia układu, nie wszystkie organizacje związkowe
przystąpią do rokowań, do prowadzenia rokowań są uprawnione organizacje
związkowe, które do nich przystąpiły, pod warunkiem uczestniczenia w tych
rokowaniach wszystkich organów, o których mowa w § 3, wskazanych przez
ponadzakładowe organizacje związkowe reprezentujące pracowników
zatrudnionych u pracodawców wchodzących w skład osoby prawnej,
reprezentatywne w rozumieniu art. 24117 § 1 pkt 1 i 2 oraz § 3.
§ 5. Układ zakładowy zawierają wszystkie organizacje związkowe, które
prowadziły rokowania nad tym układem, bądź co najmniej wszystkie organy,
o których mowa w § 3, wskazane przez ponadzakładowe organizacje
związkowe reprezentujące pracowników zatrudnionych u pracodawców
wchodzących w skład osoby prawnej, reprezentatywne w rozumieniu art.
24117
§ 1 pkt 1 i 2 oraz § 3.
Art. 24129.
§ 2. W razie połączenia zakładowych organizacji związkowych, z których
choćby jedna zawarła układ zakładowy, jej prawa i obowiązki przechodzą na
organizację powstałą w wyniku połączenia.
§ 3. W razie rozwiązania wszystkich organizacji związkowych, które
zawarły układ zakładowy, pracodawca może odstąpić od stosowania tego
układu
w całości lub w części po upływie okresu co najmniej równego okresowi
wypowiedzenia układu. Przepis art. 2418 § 2 stosuje się odpowiednio.
_______________________________________________________
Ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych
(sygnatura aktu i treść przepisów podana w poz. 3).
[7]
(do art. 23 ust. 1) .
Ustawa Kodeks Pracy (sygnatura aktu podana w poz. 5).
Art. 23712.
§ 1. Pracodawca zatrudniający więcej niż 250 pracowników powołuje
komisję bezpieczeństwa i higieny pracy, zwaną dalej "komisją bhp", jako
swój organ doradczy i opiniodawczy. W skład komisji bhp wchodzą w równej
liczbie przedstawiciele pracodawcy, w tym pracownicy służby bhp i lekarz
sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, oraz
przedstawiciele pracowników, w tym społeczny inspektor pracy.
_______________________________________________________
Art. 24130.
Przepisy rozdziału stosuje się odpowiednio do międzyzakładowej
organizacji związkowej działającej u pracodawcy.
Ustawa o społecznej inspekcji pracy
(sygnatura aktu i treść przepisów podana w poz. 3).
_____________________________________________________________________
__________________________________________________
Wykaz pozostałych przepisów (treść pominięto)
nad
przestrzeganiem, których nadzór sprawują (zgodnie z art. 23
ust. 1 ustaw o związkach zawodowych) związki zawodowe:
USTAWA
z dnia 26 stycznia 1982 r.
Karta Nauczyciela.
 rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie
(j.t. Dz.U. z 2003 r. Nr 118, poz. 1112 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2005 r.
Nr 179, poz. 1487)
substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych
o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy
(Dz.U. z 2004 r. Nr 280, poz. 2771),
Art. 36.
1. Układy zbiorowe pracy dla nauczycieli mogą być zawierane na
zasadach określonych w dziale jedenastym Kodeksu pracy, z zastrzeżeniem
ust. 2.
2. Zawieranie układów zbiorowych pracy dla nauczycieli, o których mowa
w ust. 1, nie może powodować dodatkowych skutków finansowych dla
budżetu państwa.
 rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r.
w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy (Dz. U. z 2004 r.
Nr 269, poz. 2672),
 rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie
wykazu prac wzbronionych młodocianym
i warunków ich
zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dz. U. z 2004 r. Nr 200, poz.
2047, zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 136, poz. 1145),
_______________________________________________________
34
 rozporządzenie Ministra Pracy I Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997
r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
(j.t. Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650),
 rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej dnia
31 marca 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków
ochrony indywidualnej (Dz..U. z 2003 r. Nr 80, poz. 725),
 rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 sierpnia 2002 r. w sprawie
sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych
chorób (Dz.U. z 2002 r. Nr 132, poz. 1121),
 rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie
wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania
w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania
chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach
Dz.U. z 2002 r. Nr 132, poz. 1115),
wygaśnięcie stosunku pracy, chyba że nastąpiło z przyczyn niezależnych od
pracownika.
[9]
Ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z
pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących
pracowników
(sygnatura aktu i treść przepisów podana w poz. 3).
[ 10 ]
(do art. 30 ust. 21 i ust. 5) .
USTAWA
z dnia 4 marca 1994 r.
o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych
(j.t. Dz.U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 249,
poz. 2104)
 rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie
ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu
ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w
rejestrze wypadków przy pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 115, poz. 744 ze
zm., ost. zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 14, poz. 117),
 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 listopada 1997 r.
w sprawie zakresu stosowania przepisów Kodeksu pracy o
bezpieczeństwie i higienie pracy przy wykonywaniu pracy przez
osoby przebywające w zakładach karnych lub w zakładach
poprawczych (Dz. U. z 1997 r. Nr 154, poz. 1012),
 rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie
służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 1997 r. Nr 109, poz.
704, zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 246, poz. 2468),
 rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie
wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia
kobiet. (Dz. U. z 1996 r. Nr 114, poz. 545 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2002
r. Nr 127, poz. 1092),
 rozporządzenie Ministra Zdrowia I Opieki Społecznej z dnia 12 lipca
1996 r
w sprawie wykazu jednostek upoważnionych do
przeprowadzania badań materiałów i procesów technologicznych w
celu ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia oraz zakresu tych
badań
(Dz. U. z 1996 r. Nr 101, poz. 473 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2001 r. Nr 11,
poz. 84),
 rozporządzenie Ministra Zdrowia I Opieki Społecznej z dnia 30 maja
1996 r. w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników,
zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz
orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w
Kodeksie pracy (Dz. U. z 1996 r. Nr 69, poz. 332 ze zm., ost. zm. Dz.U.
z 2001 r. Nr 128, poz. 1405),
 rozporządzenie Ministra Pracy I Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r.
w sprawie rodzajów prac, które powinny być wykonywane przez co
najmniej dwie osoby (Dz. U. z 1996 r. Nr 62, poz. 288),
 rozporządzenie Ministra Pracy I Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r.
w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności
psychofizycznej (Dz. U. z 1996 r. Nr 62, poz. 287),
 rozporządzenie Ministra Pracy I Polityki Socjalnej z dnia 27 lipca 2004 r.
w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy
(Dz. U. z 2004 r. Nr 180, poz. 1860, zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 116,
poz. 972),
 rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie
profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. z 1996 r. Nr 60, poz. 279),
 DZIAŁ X. BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY (od art.. 207 do art..
23715) ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. –Kodeks pracy (j.t. Dz.U.
z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 86, poz. 732).
[8]
Ustawa Kodeks pracy
(do art. 261 ust. 5) .
Art. 8.
1. Przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z
Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby
uprawnionej do korzystania z Funduszu.
2. Zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z
Funduszu, z uwzględnieniem ust. 1, oraz zasady przeznaczania środków
Funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa, z
zastrzeżeniem ust. 2a, pracodawca w regulaminie ustalanym zgodnie z art.
27 ust. 1 albo z art. 30 ust. 5 ustawy o związkach zawodowych. Pracodawca,
u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, uzgadnia regulamin
z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.
3. Związkom zawodowym przysługuje prawo wystąpienia do sądu pracy
z roszczeniem o zwrot Funduszowi środków wydatkowanych niezgodnie
z przepisami ustawy lub o przekazanie należnych środków na Fundusz.
_______________________________________________________
Ustawa Kodeks pracy
(sygnatura aktu podana w poz. 5)
Art. 91.
§ 1. Jeżeli jest to uzasadnione sytuacją finansową pracodawcy, może być
zawarte porozumienie o zawieszeniu stosowania w całości lub w części
przepisów prawa pracy, określających prawa i obowiązki stron stosunku
pracy; nie dotyczy to przepisów Kodeksu pracy oraz przepisów innych ustaw
i aktów wykonawczych.
§ 2. Porozumienie, o którym mowa w § 1, zawiera pracodawca i
reprezentująca pracowników organizacja związkowa, a jeżeli pracodawca nie
jest objęty działaniem takiej organizacji, porozumienie zawiera pracodawca
i przedstawicielstwo pracowników wyłonione w trybie przyjętym u tego
pracodawcy.
§ 3. Zawieszenie stosowania przepisów prawa pracy nie może trwać dłużej
niż przez okres 3 lat. Przepis art. 24127 § 3 stosuje się odpowiednio.
Art. 38.
§ 1. O zamiarze wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę
zawartej na czas nie określony pracodawca zawiadamia na piśmie
reprezentującą pracownika zakładową organizację związkową, podając
przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy.
§ 2. Jeżeli zakładowa organizacja związkowa uważa, że
wypowiedzenie byłoby nieuzasadnione, może w ciągu 5 dni od
otrzymania zawiadomienia zgłosić na piśmie pracodawcy
umotywowane zastrzeżenia.
§ 5. Po rozpatrzeniu stanowiska organizacji związkowej, a także w razie
niezajęcia przez nią stanowiska w ustalonym terminie, pracodawca
podejmuje decyzję w sprawie wypowiedzenia.
Art. 232.
Jeżeli przepisy prawa pracy przewidują współdziałanie pracodawcy z
zakładową organizacją związkową w indywidualnych sprawach ze stosunku
pracy, pracodawca ma obowiązek współdziałać w takich sprawach z
zakładową organizacją związkową reprezentującą pracownika z tytułu jego
członkostwa w związku zawodowym albo wyrażenia zgody na obronę praw
pracownika nie zrzeszonego w związku - zgodnie z ustawą o związkach
zawodowych.
Art. 52.
§ 1. Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia
z winy pracownika w razie:
1) ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków
pracowniczych,
(do art. 25 ust. 12 ) .
(sygnatura aktu podana w poz. 5)
Art. 74.
Pracownik pozostający w związku z wyborem na urlopie bezpłatnym ma
prawo powrotu do pracy u pracodawcy, który zatrudniał go w chwili wyboru,
na stanowisko równorzędne pod względem wynagrodzenia z poprzednio
zajmowanym, jeżeli zgłosi swój powrót w ciągu 7 dni od rozwiązania
stosunku pracy z wyboru. Niedotrzymanie tego warunku powoduje
35
2)
pełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę
przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na
zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało
stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
3
zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do
wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
§ 2. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika
nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę
wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.
§ 3. Pracodawca podejmuje decyzję w sprawie rozwiązania umowy po
zasięgnięciu opinii reprezentującej pracownika zakładowej organizacji
związkowej, którą zawiadamia o przyczynie uzasadniającej rozwiązanie
umowy.
W razie zastrzeżeń co do zasadności rozwiązania umowy zakładowa
organizacja związkowa wyraża swoją opinię niezwłocznie, nie później jednak
niż
w ciągu 3 dni.
Art. 772.
§ 1. Pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników, nie objętych
zakładowym układem zbiorowym pracy ani ponadzakładowym układem
zbiorowym pracy odpowiadającym wymaganiom określonym w § 3, ustala
warunki wynagradzania za pracę w regulaminie wynagradzania.
krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach lub dniami
wolnymi od pracy.
§ 2. W szczególnie uzasadnionych przypadkach okres rozliczeniowy,
o którym mowa w § 1, może być przedłużony, nie więcej jednak niż do
3 miesięcy.
§ 3. Przy pracach uzależnionych od pory roku lub warunków
atmosferycznych okres rozliczeniowy, o którym mowa w § 1, może być
przedłużony, nie więcej jednak niż do 4 miesięcy.
Art. 1517.
§ 3. Czas pracy pracującego w nocy nie może przekraczać 8 godzin na
dobę, jeżeli wykonuje prace szczególnie niebezpieczne albo związane
z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym.
§ 4. Wykaz prac, o których mowa w § 3, określa pracodawca w
porozumieniu z zakładową organizacją związkową, a jeżeli u pracodawcy nie
działa zakładowa organizacja związkowa – z przedstawicielami pracowników
wybranymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy, oraz po zasięgnięciu
opinii lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad
pracownikami, uwzględniając konieczność zapewnienia bezpieczeństwa
pracy
i ochrony zdrowia pracowników.
Art. 163.
§ 1. Urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów. Plan
urlopów ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i
konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Planem urlopów nie
obejmuje się części urlopu udzielanego pracownikowi zgodnie z art. 1672.
§ 11. Pracodawca nie ustala planu urlopów, jeżeli zakładowa
organizacja związkowa wyraziła na to zgodę; dotyczy to także pracodawcy,
u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa. W takich
przypadkach pracodawca ustala termin urlopu po porozumieniu z
pracownikiem. Przepis § 1 zdanie drugie i trzecie stosuje się odpowiednio.
§ 2. Plan urlopów podaje się do wiadomości pracowników w sposób
przyjęty u danego pracodawcy.
Art. 177.
§ 1. Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę
w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy,
chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez
wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa
organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.
§ 4. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem
w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego może nastąpić tylko w razie
ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Pracodawca jest
obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją
związkową termin rozwiązania umowy o pracę. W razie niemożności
zapewnienia w tym okresie innego zatrudnienia, pracownicy przysługują
świadczenia określone w odrębnych przepisach. Okres pobierania tych
świadczeń wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia
pracownicze.
§ 2. W regulaminie wynagradzania, o którym mowa w § 1, pracodawca
może ustalić także inne świadczenia związane z pracą i zasady ich
przyznawania.
§ 3. Regulamin wynagradzania obowiązuje do czasu objęcia pracowników
zakładowym układem zbiorowym pracy lub ponadzakładowym układem
zbiorowym pracy ustalającym warunki wynagradzania za pracę oraz
przyznawania innych świadczeń związanych z pracą w zakresie i w sposób
umożliwiający określanie, na jego podstawie, indywidualnych warunków
umów o pracę.
§ 4. Regulamin wynagradzania ustala pracodawca. Jeżeli u danego
pracodawcy działa zakładowa organizacja związkowa, pracodawca
uzgadnia z nią regulamin wynagradzania.
§ 5. Do regulaminu wynagradzania stosuje się odpowiednio przepisy
art. 239 § 3, art. 24112 § 2, art. 24113 oraz art. 24126 § 2.
§ 6. Regulamin wynagradzania wchodzi w życie po upływie dwóch tygodni
od dnia podania go do wiadomości pracowników, w sposób przyjęty u
danego pracodawcy.
Art. 1042.
§ 1. Regulamin pracy ustala pracodawca w uzgodnieniu z zakładową
organizacją związkową.
§ 2. W razie nieuzgodnienia treści regulaminu pracy z zakładową
organizacją związkową w ustalonym przez strony terminie, a także w
przypadku, gdy u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja
związkowa, regulamin pracy ustala pracodawca.
Art. 112.
§ 1. Jeżeli zastosowanie kary nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa,
pracownik może w ciągu 7 dni od dnia zawiadomienia go o ukaraniu wnieść
sprzeciw. O uwzględnieniu lub odrzuceniu sprzeciwu decyduje pracodawca
po rozpatrzeniu stanowiska reprezentującej pracownika zakładowej
organizacji związkowej. Nieodrzucenie sprzeciwu w ciągu 14 dni od dnia jego
wniesienia jest równoznaczne z uwzględnieniem sprzeciwu.
Art. 244.
§ 1. W celu polubownego załatwiania sporów o roszczenia pracowników
ze stosunku pracy mogą być powoływane komisje pojednawcze.
§ 3. Komisję pojednawczą powołują wspólnie pracodawca i zakładowa
organizacja związkowa, a jeżeli u danego pracodawcy nie działa zakładowa
organizacja związkowa - pracodawca, po uzyskaniu pozytywnej opinii
pracowników.
Art. 24125a
(treść przepisu podana została w poz. 6)
Art. 113.
§ 1. Karę uważa się za niebyłą, a odpis zawiadomienia o ukaraniu usuwa
z akt osobowych pracownika po roku nienagannej pracy. Pracodawca może,
z własnej inicjatywy lub na wniosek reprezentującej pracownika zakładowej
organizacji związkowej, uznać karę za niebyłą przed upływem tego terminu.
Art. 129.
§ 2. W rolnictwie i hodowli, a także przy pilnowaniu mienia lub ochronie
osób może być wprowadzony okres rozliczeniowy nie przekraczający
6 miesięcy, a jeżeli jest to dodatkowo uzasadnione nietypowymi warunkami
organizacyjnymi lub technicznymi mającymi wpływ na przebieg procesu
pracy – okres rozliczeniowy nie przekraczający 12 miesięcy. Nie jest jednak
dopuszczalne stosowanie przedłużonego okresu rozliczeniowego w
systemach czasu pracy, o których mowa w art. 135 – 138.
Art. 135.
§ 1. Jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, może
być stosowany system równoważnego czasu pracy, w którym jest
dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej
jednak niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nie przekraczającym 1
miesiąca. Przedłużony dobowy wymiar czasu pracy jest równoważony
[ 11 ]
(do art. 32 ust. 1 i 3 oraz art. 342 ust. 1 i 2) .
Ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z
pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących
pracowników (sygnatura aktu i treść przepisu podana w poz. 3).
Art. 5.
1. Przy wypowiadaniu pracownikom stosunków pracy w ramach
grupowego zwolnienia nie stosuje się art. 38 i 41 Kodeksu pracy, z
zastrzeżeniem ust. 2-4, a także przepisów odrębnych dotyczących
szczególnej ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub
rozwiązaniem stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 5.
5. W okresie objęcia szczególną ochroną przed wypowiedzeniem lub
rozwiązaniem stosunku pracy pracodawca może jedynie wypowiedzieć
dotychczasowe warunki pracy i płacy pracownikowi:
3) będącemu członkiem zarządu zakładowej organizacji związkowej;
36
4)
będącemu członkiem zakładowej organizacji związkowej,
upoważnionemu do reprezentowania tej organizacji wobec
pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę
czynności
w sprawach z zakresu prawa pracy;
6. Jeżeli wypowiedzenie warunków pracy i płacy powoduje obniżenie
wynagrodzenia, pracownikom, o których mowa w ust. 5, przysługuje, do
końca okresu, w którym korzystaliby ze szczególnej ochrony przed
wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy, dodatek wyrównawczy
obliczony według zasad wynikających z Kodeksu pracy.
Art. 24113.
§ 1. Korzystniejsze postanowienia układu, z dniem jego wejścia w życie,
zastępują z mocy prawa wynikające z dotychczasowych przepisów prawa
pracy warunki umowy o pracę lub innego aktu stanowiącego podstawę
nawiązania stosunku pracy.
§ 2. Postanowienia układu mniej korzystne dla pracowników wprowadza
się w drodze wypowiedzenia pracownikom dotychczasowych warunków
umowy o pracę lub innego aktu stanowiącego podstawę nawiązania
stosunku pracy. Przy wypowiedzeniu dotychczasowych warunków umowy o
pracę lub innego aktu stanowiącego podstawę nawiązania stosunku pracy
nie mają zastosowania przepisy ograniczające dopuszczalność
wypowiadania warunków takiej umowy lub aktu.
Art. 24125a
(treść przepisu podana została w poz. 6).
Art. 10.
1. Przepisy art. 5 ust. 3-7 i art. 8 stosuje się odpowiednio w razie
konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20
pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
jeżeli przyczyny te stanowią wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie
stosunku pracy lub jego rozwiązanie na mocy porozumienia stron, a
zwolnienia w okresie nieprzekraczającym 30 dni obejmują mniejszą liczbę
pracowników niż określona w art. 1.
2. W przypadku określonym w ust. 1 pracodawca może rozwiązać stosunki
pracy, w drodze wypowiedzenia, z pracownikami, których stosunek pracy
podlega z mocy odrębnych przepisów szczególnej ochronie przed
wypowiedzeniem lub rozwiązaniem i wobec których jest dopuszczalne
wypowiedzenie stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, pod
warunkiem niezgłoszenia sprzeciwu przez zakładową organizację związkową
w
terminie
14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o zamierzonym wypowiedzeniu.
3. Pracodawca może wypowiedzieć warunki pracy i płacy pracownikom,
o których mowa w ust. 2, jeżeli z przyczyn określonych w ust. 1 nie jest
możliwe dalsze ich zatrudnianie na dotychczasowych stanowiskach pracy.
W takim przypadku stosuje się art. 38 Kodeksu pracy.
4. Jeżeli wypowiedzenie warunków pracy i płacy w okolicznościach
określonych w ust. 3 powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikom
przysługuje, przez okres nieprzekraczający 6 miesięcy, dodatek
wyrównawczy obliczony według zasad wynikających z Kodeksu pracy.
Prawo do dodatku wyrównawczego nie przysługuje pracownikom, których
szczególna ochrona przed wypowiedzeniem umowy o pracę wynika z art. 41
Kodeksu pracy.
[ 12 ]
Ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych
(sygnatura aktu podana w poz. 3).
Art. 26.
1. Kto w związku z zajmowanym stanowiskiem lub pełnioną funkcją:
1) przeszkadza we wszczęciu lub w prowadzeniu w sposób zgodny
z prawem sporu zbiorowego,
2) nie dopełnia obowiązków określonych w tej ustawie
- podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
2. Tej samej karze podlega ten, kto kieruje strajkiem lub inną akcją
protestacyjną zorganizowaną wbrew przepisom ustawy.
3. Za szkody wyrządzone strajkiem lub inną akcją protestacyjną
zorganizowaną wbrew przepisom ustawy organizator ponosi
odpowiedzialność na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym.
[ 13 ]
(do art. 36 ust. 2) .
USTAWA
z dnia 17 listopada 1964 r.
KODEKS POSTĘPOWANIA CYWILNEGO
(Dz. U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296 ze zm., ost. zm. Dz.U. z 2005 r.
Nr 172, poz. 185)
_______________________________________________________
Ustawa Kodeks pracy
(do art. 35 ust. 3) .
Art. 163.
(sygnatura aktu podana w poz. 5)
§ 1. Jeżeli kodeks przewiduje grzywnę bez określenia jej wysokości,
grzywnę wymierza się w kwocie do jednego tysiąca złotych. Grzywny ściąga
się w drodze egzekucji sądowej na rzecz Skarbu Państwa.
Art. 411.
§ 1. W razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, nie
stosuje się przepisów art. 38, 39 i 41, ani przepisów szczególnych
dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub
rozwiązaniem
umowy
o pracę.
§ 2. W razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, umowa o
pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy
może być rozwiązana przez każdą ze stron za dwutygodniowym
wypowiedzeniem.
[ 14 ]
(do art. 37) .
Ustawa o Trójstronnej Komisji do Spraw SpołecznoGospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego
(sygnatura aktu oraz treść przepisów podana w poz. 3)
_______________________________________________________
37
ZAŁĄCZNIK NR 4
PRZYKŁADY USTALANIA ILOŚCI OSÓB, KTÓRYCH
STOSUNEK PRACY PODLEGA SZCZEGÓLNEJ OCHRONIE
________________________________________________________________________________________________________
Uwaga!
W załączniku podano przykłady wyliczania ilości osób, dla poszczególnych struktur organizacyjnych
związku (we wszystkich możliwych wariantach), których stosunek pracy podlega szczególnej
ochronie na podstawie znowelizowanych (od 01.07.2003 r.) przepisów ustawy o związkach
zawodowych.
A. Komitet założycielski zakładowej organizacji związkowej
Dla tej struktury przepisy przewidują ochronę tylko dla trzech osób imiennie wskazanych uchwałą komitetu
założycielskiego (art. 32 ust. 7 ustawy o z.z.).
B. Zakładowa organizacja związkowa (zoz)
Dla tej struktury przepisy przewidują następujące warianty ustalania ilości osób chronionych :
 2 warianty jeśli zoz jest reprezentatywna w rozumieniu art. 24125a Kodeksu pracy (patrz też zał. nr 3,
poz. 6) i zrzesza co najmniej 10 członków będących pracownikami, tj. :
* według ilości osób stanowiących kadrę kierowniczą w zakładzie (art. 32 ust. 3 ustawy),
Przykład I
Pracodawca (Spółka Akcyjna) zatrudnia 100 osób. Zakładowa organizacja zrzesza 13 członków w tym 10
pracowników. Z otrzymanej informacji od pracodawcy wynika, że kadrę kierowniczą zakładu w rozumieniu art.
32 ust. 5 ustawy o z.z. stanowi 5 osób (zarząd - 3 osoby, prokurent, oraz kierownik działu kadr upoważniony do dokonywania za pracodawcę czynności z zakresu prawa pracy). U tego pracodawcy zarząd
zoz będzie mógł wskazać uchwałą nie więcej niż 5 osób podlegających ochronie.
* według ilości zrzeszonych członków będących pracownikami (art. 32 ust. 4 ustawy o z.z.),
Przykład II
Dane jak w Przykładzie I. Tutaj zoz wskaże nie więcej niż 2 osoby (patrz też załącznik nr 4A).
Przykład III
Pracodawca zatrudnia 2000 osób. Zakładowa organizacja zrzesza 1100 członków w tym 1001 pracowników
(99 członków to emeryci i renciści). Z informacji pracodawcy wynika, że kadrę kierowniczą stanowi 8 osób.
Tutaj zoz wskaże nie więcej niż 31 osób (patrz też załącznik nr 4 A).

1 wariant , tj. tylko 1 osoba gdy zoz nie jest reprezentatywna w rozumieniu art. 24125a Kodeksu
pracy, ale zrzesza co najmniej 10 członków będących pracownikami (art. 32 ust. 6 ustawy o z.z.).
Przykład IV
Pracodawca zatrudnia 500 osób. Jedna z działających organizacji zakładowych liczy 50 członków w tym
32 pracowników (nie jest reprezentatywna w rozumieniu art. 24125a Kodeksu pracy).
Tutaj zoz wskaże tylko 1 osobę.
38
C. Międzyzakładowa organizacja związkowa (moz)
Dla tej struktury przepisy przewidują następujące warianty ustalania ilości osób chronionych :
 4 warianty jeśli związek jest reprezentatywny w rozumieniu art. 24125a Kodeksu pracy w co najmniej
jednym zakładzie objętym działaniem moz, tj. :
* według ilości osób stanowiących kadrę kierowniczą u wszystkich pracodawców objętych jej
działaniem (z wyłączeniem tych zakładów, w których nie zrzesza co najmniej 10 członków będących
pracownikami - art. 342 ust. 1 pkt. 1 i art. 32 ust. 3 i 6 ustawy o z.z.).
Przykład I
Organizacja obejmuje swoim działaniem czterech pracodawców (A, B, C, D). Ilość członków będących
pracownikami w poszczególnych zakładach wynosi: A – 501; B – 51 ; C – 11 ; D – 9. W zakładzie A i B
związek jest reprezentatywny. Z otrzymanych informacji od pracodawców wynika, że kadrę kierowniczą w
poszczególnych zakładach w rozumieniu art. 32 ust. 5ustawy o z.z. stanowi : w A - 8 osób ; w B – 5 osób ; w C
– 3 osoby i w D – 2 osoby. W tym przykładzie zarząd moz będzie mógł wskazać uchwałą nie więcej niż 14 osób
podlegających ochronie (za A – 8 osób za B – 5 osób za C – 1 osoba – wg art. 32 ust. 6 ustawy bez D).
* według wyliczenia wynikającego z ilości zrzeszonych członków będących pracownikami u
wszystkich pracodawców objętych działaniem moz (z wyłączeniem tych zakładów w których związek
nie zrzesza co najmniej 10 członków będących pracownikami - art. 342 ust. 1 pkt. 1 i art. 32 ust. 4 i 6
ustawy o z.z.).
Przykład II
Dane jak w Przykładzie I. Tutaj moz wskaże nie więcej niż 23 osoby (za A i B 22 osoby z sumy
członków równą - 552 za C – 1 osoba – wg art. 32 ust. 6 ustawy bez D - patrz też załącznik nr 4A).
* według ilości osób stanowiących kadrę kierowniczą w jednym wskazanym zakładzie spośród
zakładów objętych działaniem moz , w którym organizacja zrzesza pracowników w liczbie wymaganej do
uzyskania statusu organizacji reprezentatywnej, w rozumieniu art. 241 25a Kodeksu pracy, powiększonej
dodatkowo o liczbę pozostałych zakładów, w których do związku należy co najmniej 10 pracowników (art.
342 ust. 1 pkt. 2 ust. 2 i art. 32 ust. 3 i 6 ustawy o z.z.).
Przykład III
Dane jak w Przykładzie I. Tutaj moz wskaże nie więcej niż 10 osób (za A – 8 osób + za B – 1 i za C - 1 bez D).
* według wyliczenia wynikającego z ilości członków w jednym zakładzie, wskazanym spośród
zakładów objętych działaniem moz , w którym organizacja zrzesza pracowników w liczbie wymaganej do
uzyskania statusu organizacji reprezentatywnej w rozumieniu art. 241 25a Kodeksu pracy powiększonej
dodatkowo o liczbę pozostałych zakładów, w których do związku należy co najmniej 10 pracowników (art.
342 ust. 1 pkt. 2 i art. 32 ust. 4 i 6 ustawy o z.z.).
Przykład IV
Dane jak w Przykładzie I. Tutaj moz wskaże nie więcej niż 23 osoby podlegające ochronie (za A – 21 osób od
501 członków + 1 osoba za B i 1 za C bez D - patrz też załącznik nr 4A).

1 wariant tj. 1 osoba chroniona za jeden zakład gdy związek nie jest reprezentatywny w rozumieniu
art. 24125a Kodeksu pracy w żadnym zakładzie z objętych działaniem moz, ale zrzesza w każdym co
najmniej 10 członków będących pracownikami (art. 342 ust. 2 ustawy o z.z.).
Przykład V
Organizacja obejmuje swoim działaniem czterech pracodawców (A, B, C, D). Ilość członków będących
pracownikami w poszczególnych zakładach wynosi: A – 30; B – 20 ; C – 10 ; D – 9. Tutaj moz wskaże nie
więcej niż 3 osoby ( po 1 osobie za zakład A , B i C bez D).
39
ZAŁĄCZNIK NR 4A
Wyliczenie
maksymalnej ilości osób, których stosunek pracy podlega szczególnej ochronie ( od 01.07.2003 r. ), na podstawie
art. 32 ust. 4 ustawy o związkach zawodowych ( wariant uzależniony od ilości członków – będących pracownikami
zakładowej organizacji związkowej )
Liczba członków ( tylko pracowników ) zakładowej
organizacji związkowej
do
10
21
31
41
51
71
91
111
131
151
181
211
241
271
301
341
381
421
461
501
551
601
651
701
751
801
851
901
951
Maksymalna ilość pracowników, których stosunek pracy
podlega szczególnej ochronie ( wyliczenie wg art. 32 ust. 4
ustawy)
9
do 20
do 30
do 40
do 50
do 70
do 90
do 110
do 130
do 150
do 180
do 210
do 240
do 270
do 300
do 340
do 380
do 420
do 460
do 500
do 550
do 600
do 650
do 700
do 750
do 800
do 850
do 900
do 950
do 1000
0
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
1001 do 1050
1051 do 1100
1101 do 1150
1151 do 1200
1201 do 1250
1251 do 1300
1301 do 1350
1351 do 1400
1401 do 1450
1451 do 1500
1501 do 1550
1551 do 1600
1601 do 1650
1651 do 1700
1701 do 1750
1751 do 1800
1801 do 1850
1851 do 1900
1951 do 2000
powyżej 2000
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
dodatkowo po jednym pracowniku za każde rozpoczęte 50 członków
Opracował : Jerzy Płaza
40
41
ZAŁĄCZNIK NR 4
KOMENTARZ DO ZMIAN W USTAWIE
________________________________________________________________________________________________________
Uwaga! Omówione poniżej zmiany do ustawy o związkach zawodowych zostały wprowadzone :

art. 3 i 11 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych
ustaw (Dz.U. Nr 135, poz. 1146) a zmienione przepisy to:
- art. 251 (dodany), art. 27 ust. 3 i 4, art. 30 ust. 5 i 6 i art. 34 ust. 1 z datą wejścia w życie – od 01.01.2003 r.,
- art. 32 (nowe brzmienie) i art. 342 (dodany) - z datą wejścia w życie od 01.07. 2003 r. (patrz też zał. nr 2 poz. 1).

art. 81 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym (Dz.U. Nr 240, poz. 2052) a zmienione przepisy
to:
- art. 22 (uchylony) – z datą wejścia w życie od 01.01.2003 r. (patrz też zał. nr 2 poz. 2).

wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 kwietnia 2003 r. (Dz.U. Nr 63, poz. 590) a zmienione przepisy to :
- art. 32 ust. 1 w brzmieniu obowiązującym do 30.06.2003 r. w zakresie, w jakim nakładał na pracodawcę
obowiązek uzyskania zgody na rozwiązanie stosunku pracy z członkiem komisji rewizyjnej (uchylony) – z datą
wejścia, tj. od 15.04.2003 r. (patrz też zał. nr 2 poz. 3).

art. 5 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych
ustaw (Dz.U. Nr 213, poz. 2081) a zmienione przepisy to:
- art. 30 ust. 5 (nowe brzmienie ) – z datą wejścia w życie od 01.01.2004 r. (patrz też zał. nr 2 poz. 4).
Zagadnienie
Zmieniony,
uchylony lub
dodany
przepis
ustawy
Istota zmiany
Data wejścia
Wnoszenie rewizji
nadzwyczajnych
oraz występowanie
do Sądu
Najwyższego przez
związki zawodowe
Do końca grudnia 2002 r. organizacja związkowa, reprezentatywna w rozumieniu ustawy o Trójstronnej
Komisji do Spraw Społeczno Gospodarczych (patrz też zał. nr 3 poz. 3 ), miała prawo wnieść rewizję
nadzwyczajną od orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego i od prawomocnych orzeczeń organów
Art. 22
pozasądowych w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych oraz przysługiwało jej
prawo występowania do Sądu Najwyższego z wnioskami o wyjaśnienie przepisów prawa pracy i
01.01.2003 ubezpieczeń społecznych budzących wątpliwości, lub których stosowanie wywołało rozbieżności w
orzecznictwie. Od 1 stycznia 2003 r. został uchylony art. 22 przyznający organizacji związkowej
powyższe uprawnienia (patrz też zał. nr 2 poz. 2).
Do końca grudnia 2002 r. warunek zrzeszania co najmniej 10 członków (niekoniecznie pracowników)
uprawnionych do tworzenia związków zawodowych miał zastosowanie, zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy
Status zakładowej Art.
o związkach zawodowych, wyłącznie do tych organizacji związkowych, które na poziomie zakładu pracy
organizacji
funkcjonowały jako związek zawodowy (a nie jednostka organizacyjna związku). Taki stan prawny
związkowej
01.01.2003 pozwalał na funkcjonowanie zakładowych i międzyzakładowych organizacji związkowych, których
warunki (np. liczba członków) były określane w statucie danego związku zawodowego a statut nadawał
251
42
Zagadnienie
Zmieniony,
uchylony lub
dodany
przepis
ustawy
Istota zmiany
Data wejścia
im jednocześnie osobowość prawną zgodnie z art. 13 pkt. 7 ustawy o związkach zawodowych (np.
NSZZ „Solidarność”).
Po nowelizacji ustawy (dodanie nowego art. 251), tj. od 1 stycznia 2003 r. uprawnienia zakładowej
organizacji związkowej przysługiwać będą nie każdej organizacji funkcjonującej u danego pracodawcy,
ale jedynie tej, która będzie zrzeszać co najmniej 10 członków, będących:
 pracownikami lub osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą u
pracodawcy objętego działaniem tej organizacji albo
 funkcjonariuszami, o których mowa w art. 2 ust. 6 ustawy o związkach zawodowych (chodzi tu o
funkcjonariuszy Policji, Służby Więziennej i Straży Granicznej oraz strażaków Państwowej Straży
Pożarnej – patrz też zał. nr 3 poz. 2 ).
W praktyce wymieniona wyżej zmiana spowoduje, że każda organizacja zakładowa (międzyzakładowa – patrz
też – komentarz do art. 34 ), która zrzesza mniej niż 10 członków będących pracownikami, nakładcami lub
funkcjonariuszami utraci status zakładowej (międzyzakładowej) organizacji związkowej i w związku z tym nie
będzie mogła korzystać z żadnych uprawnień przysługujących takiej organizacji (np. brak szczególnej ochrony
stosunku pracy dla wszystkich działaczy łącznie z przewodniczącym, brak możliwości : występowania w
sprawach indywidualnych – konsultacja przy zwolnieniach , czy zbiorowych pracowników - uzgadniania
regulaminów zawierania porozumień lub np. umowy o korzystaniu z pomieszczeń, itp.). Zakładowa
(międzyzakładowa) organizacja została też zobowiązana (ust. 2 art. 251) do kwartalnego składania
pracodawcy (albo dowódcy jednostki), informacji o łącznej liczbie swoich członków, w tym o liczbie będących
pracownikami, nakładcami lub funkcjonariuszami – według stanu na ostatni dzień kwartału - w terminie do 10
dnia miesiąca następującego po tym kwartale ( 4 informacje w roku, tj. pierwsza do 10 stycznia, do 10
kwietnia, do 10 lipca i ostatnia do 10 października). Nowy przepis może w praktyce stwarzać wiele
wątpliwości interpretacyjnych. Np. nie przewiduje wprost skutków prawnych w przypadku niezłożenia przez
zoz informacji o liczbie członków lub złożenie takiej informacji po terminie. W takiej sytuacji nie wiadomo czy
pracodawca będzie zwolniony z obowiązku współdziałania z tą organizacją w indywidualnych i zbiorowych
sprawach pracowniczych czy też nie? Przeważa pogląd, że mimo naruszenia przez zakładową organizację
związkową art. 251 § 2 ustawy o zz pracodawca nie będzie zwolniony z obowiązku współdziałania z tą
organizacją, gdy oczywiste jest, że wymóg zrzeszania co najmniej 10 członków przez tę organizację jest
spełniony. W przeciwnym przypadku pracodawca będzie zwolniony z takiego współdziałania.
Regulaminy
nagród i
premiowania
Procedura
uzgadniania
i wprowadzania
regulaminów
(wynagradzania,
nagród i
premiowania,
pracy i z.f.ś.s.)
oraz planu urlopów
Procedura
ustalania wykazu
prac szczególnie
niebezpiecznych
lub związanych z
dużym wysiłkiem
Art. 27
ust. 3 i 4
01.01.2003
Zmiana nieistotna, gdyż nie wnosi nowej treści prawnej. Polega tylko na redakcyjnej zmianie
dostosowującej przepis do ostatnich zmian prawa pracy i prawa związkowego.
Zmiana treści ust. 5 oznacza, że od 1 stycznia 2003 r. pracodawca uzgadniając regulaminy lub plan
urlopów, w przypadku braku wspólnego stanowiska wszystkich działających w zakładzie organizacji
związkowych, będzie mógł po 30 dniach wprowadzić sam wymienione akty, ale dopiero wtedy gdy
wspólnego stanowiska nie zajęły tylko te organizacje, które są reprezentatywne w rozumieniu art. 241 25a
Kodeksu pracy (patrz też – komentarz do art. 32). Do końca grudnia 2002 r. przy rozpatrywaniu
stanowisk organizacji związkowych w sprawie wprowadzania regulaminów i planu urlopów nie brało się
pod uwagę czy dana organizacja jest reprezentatywna czy nie. Ważne było tylko czy zajęły wspólne
Art. 30
stanowisko. Druga zmiana w art. 30 polegająca na skreśleniu zapisu ust. 6 jest nieistotna, gdyż nie
ust. 5 i 6
wnosi nowej treści prawnej. Polega jedynie na dostosowaniu ustawy o zz do stanu prawnego
(wynikającego
01.01.2003 z innych aktów), obowiązującego już od 1995 r.
Przykład. W firmie działają trzy związki: „A” – reprezentatywny, „B” – reprezentatywny i „C” –
niereprezentatywny. Pracodawca przedstawił związkom propozycję zmian w regulaminie wynagradzania
polegającą na likwidacji nagród jubileuszowych. Związek „A” i „B” nie akceptuje tej propozycji, natomiast
związek „C” jest za likwidacją tych nagród. Pomimo, że związki nie zajęły wspólnego stanowiska
pracodawca nie będzie mógł sam wprowadzić tej zmiany, gdyż po nowelizacji przepisu w takiej sytuacji
bierze się pod uwagę stanowiska tylko związków reprezentatywnych. Do końca grudnia 2002 r. po 30
dniach pracodawca mógł w tej sytuacji sam wprowadzić zmiany.
Art. 30 ust. 5
01.01.2004
Kolejna zmiana (od 1 stycznia 2004 r.) treści ust. 5 polega jedynie na rozszerzeniu katalogu spraw
podlegających uzgodnieniu ze związkami zawodowymi, gdyż zasady wyrażania związkowego
stanowiska, które pracodawca powinien wziąć pod uwagę, pozostawiono bez zmian (obowiązujące od
01.01.2003 r.). Wymienione wyżej rozszerzenie treści ust. 5 ma bezpośredni związek z nowelizacją
przepisów dotyczących czasu pracy w Kodeksie pracy. Zgodnie z nowymi regulacjami – wprowadzenie
43
Zagadnienie
Zmieniony,
uchylony lub
dodany
przepis
ustawy
Istota zmiany
Data wejścia
fizycznym lub
umysłowym
(wykonywanych w
porze nocnej)
nowej kategorii czasu pracy w nocy - pracownik w porze nocnej nie powinien pracować więcej niż 8
godzin na dobę, jeżeli praca, którą wykonuje, jest szczególnie niebezpieczna lub związana z dużym
wysiłkiem fizycznym lub umysłowym. Wykaz takich prac, zgodnie ze zmienioną treścią ust. 5, od 1
stycznia 2004 r. powinien być określany przez pracodawcę zatrudniającego pracowników w porze
nocnej, wspólnie z zakładowymi organizacjami związkowymi w trybie jak przy wprowadzaniu
regulaminów, o których mowa w treści ust. 5 (patrz też poz. wyżej). Po tej nowelizacji związki
zawodowe uczestniczą też w określaniu systemu i rozkładu czasu pracy w zakładzie. W szczególności
stanowisko związków powinno być uwzględniane w razie wydłużania okresu rozliczeniowego dla
obowiązującego w zakładzie równoważnego systemu czasu pracy.
Szczególna ochrona
stosunku pracy
członków
zakładowej
organizacji i
członków
pełniących funkcje
poza tą organizacją
(w ramach urlopu
bezpłatnego lub
zwolnienia z
obowiązku
świadczenia pracy)
oraz członków
komitetu
założycielskiego
Od 1 lipca 2003 r. w wyniku nowelizacji m.in. art. 32 zasadniczej zmianie uległy przepisy dotyczące szczególnej
ochrony trwałości stosunku pracy działaczy związkowych. Po zmianie liczba chronionych działaczy została
ograniczona i odniesiona do reprezentatywności (patrz tez. zał. nr 3 poz. 5) i liczebności zakładowej
organizacji związkowej lub w przypadku mniejszych organizacji, do liczebności kadry kierowniczej
zarządzającej zakładem. Przed zmianą ochroną objęci byli wszyscy członkowie zarządu i komisji rewizyjnej
zakładowej lub międzyzakładowej organizacji związkowej przez okres całej kadencji i dodatkowo rok po upływie
kadencji oraz wszyscy członkowie komitetu założycielskiego (przez okres 6 miesięcy od dnia utworzenia
Art. 32
komitetu). Od 1 lipca b.r. osoby, których stosunek pracy ma podlegać szczególnej ochronie, będą
imiennie wskazywane uchwałą zarządu zakładowej organizacji związkowej spośród członków jej zarządu
01.07.2003 lub spośród innych pracowników będących członkami danej organizacji, upoważnionymi do
reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy. Uchwała musi też określać okres na jaki wyznacza się
ochronę wskazanym działaczom, gdyż przepis stanowi, że ochrona przysługuje przez okres określony uchwałą a
po jego upływie – dodatkowo przez czas odpowiadający połowie okresu wskazanego w uchwale, nie dłużej
jednak niż rok po jego upływie. Ustawa nie określa natomiast ani minimalnego ani maksymalnego czasu ochrony
jaki powinien być przyjmowany w uchwale (np. może to być rok, 10 lat czy do końca kadencji).
Ustawodawca rezygnując z powiązania czasookresu obowiązywania ochrony z okresem kadencji dopuścił
tym samym możliwość stosowania dowolnego mechanizmu wyznaczania przez organizację osób
chronionych. Przykład. Zarząd organizacji liczy 10 osób w tym 2 osoby przejdą na emeryturę za 10
miesięcy, 1 osoba na świadczenie przedemerytalne za 6 miesięcy a 1 osoba za 10 miesięcy wejdzie w
okres ochronny z tytułu wieku przedemerytalnego (kobieta skończy 58 lat) . Z wyliczenia wynika, że
organizacja może wskazać tylko 9 osób. W tej sytuacji można objąć dodatkowo ochroną 3 osoby spoza
zarządu (np. z komisji rewizyjnej lub spośród członków nie pełniących żadnych funkcji), gdyż
wymienione 4 osoby i tak będą korzystały z ochrony (na zasadzie praw nabytych) do końca czerwca
2004 r. a więc do momentu utraty statusu pracownika i w jednym przypadku do momentu uzyskania
ochrony z innego tytułu (patrz też komentarz do art. 11 ustawy wprowadzającej zmiany). Z powyższego
wynika, że przy wskazaniu 9 osób faktycznie z ochrony w tym przypadku będzie korzystało do 30
czerwca 2004 r. 12 osób a od 1 lipca 2004 r. 9 osób. Przy zastosowaniu w tym przypadku np.
mechanizmu rotacyjnego, bo i taki sposób dopuszcza ustawa, liczba osób chronionych do końca
czerwca może wynieść 19.
W zoz posiadającej przymiot reprezentatywnej w rozumieniu art. 241 25a tj. takiej, która:
 działa w strukturze organizacji posiadającej reprezentatywność ponadzakładową na podstawie art.
241 17 § 1 pkt. 1 K.p. - patrz też zał. nr 3 poz. 5 (np. NSZZ „Solidarność”, OPZZ) i zrzesza co najmniej
7% pracowników danego zakładu lub
 nie działa w strukturze organizacji wym. powyżej ale zrzesza co najmniej 10% pracowników firmy lub
 gdy żadna zoz działająca u pracodawcy nie spełnia wskazanych wyżej wymogów reprezentatywną
jest ta, do której należy najwięcej pracowników,
są dwa sposoby wskazywania ilości osób podlegających ochronie, a o wyborze sposobu decyduje
sama organizacja związkowa.
Pierwszy sposób określa ust. 3 art. 32, a polega on na wskazaniu takiej ilości osób aby nie była
ona większa niż liczba osób stanowiących kadrę kierowniczą w zakładzie. Natomiast sposób ustalania
ilości osób stanowiących kadrę określa ust. 5 art. 32, a § 1 ust. 2 rozporządzenia wydanego na
podstawie delegacji ustawowej zawartej w ust. 10 (patrz też zał. nr 1 poz. 2) nakłada na pracodawcę
obowiązek powiadomienia zoz (na jej pisemny wniosek), o liczbie osób stanowiących kadrę kierowniczą
w zakładzie, w ciągu 7 dni od otrzymania pisemnego żądania zarządu związku.
Według definicji zawartej we wspomnianym wyżej ust. 5 „osobami stanowiącymi kadrę kierowniczą w
zakładzie, są kierujący jednoosobowo zakładem pracy i ich zastępcy albo wchodzący w skład
44
Zagadnienie
Zmieniony,
uchylony lub
dodany
przepis
ustawy
Istota zmiany
Data wejścia
kolegialnego organu zarządzającego zakładem pracy, a także inne osoby wyznaczone do
dokonywania za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy.
Drugi sposób określony w ust. 4 art. 32 uzależniony jest od liczebności zrzeszonych członków
będących pracownikami, nakładcami lub funkcjonariuszami i polega na wskazaniu odpowiednio: dwóch
osób jeśli organizacja liczy od 10 do 20 członków (przy ilości mniejszej niż 10 nie przysługuje ochrona
żadnej osobie pomimo, że organizacja taka będzie organizacją reprezentatywną – patrz też komentarz
do art. 251). W większej zaś organizacji liczącej ponad 20 członków można wskazać 2 osoby plus
jeszcze po jednej osobie na każde rozpoczęte :
- 10 członków – w przedziale od 21 do 50 członków,
- 20 członków – w przedziale od 51 do 150 członków,
- 30 członków – w przedziale od 151 do 300 członków,
- 40 członków – w przedziale od 301 do 500 członków,
- 50 członków – w przedziale powyżej 500 członków (patrz też zał. nr 5 A – tabela oraz zał. nr 5 przykłady
ustalania ilości osób chronionych).
W organizacji niereprezentatywnej (bez względu na ilość członków – oczywiście nie mniej niż 10)
zgodnie z ust. 6 art. 32 ochrona przysługuje tylko 1 osobie, a w komitecie założycielskim zakładowej
organizacji związkowej (bez względu na liczebność tego komitetu) zgodnie z ust. 7 tylko trzem
pracownikom imiennie wskazanym uchwałą komitetu na okres 6 miesięcy od daty utworzenia tego
komitetu. W przypadku pracowników pełniących z wyboru funkcję związkową poza zakładową
organizacją związkową, korzystającemu u pracodawcy z urlopu bezpłatnego lub ze zwolnienia z
obowiązku świadczenia pracy, ochrona przysługuje w okresie tego urlopu lub zwolnienia oraz rok po
upływie tego okresu. Oczywiście osoby te nie pomniejszają limitu (osób chronionych) przysługującego
zakładowej organizacji.
Odpowiednie
stosowanie
przepisów ustawy
do
międzyzakładowej
organizacji
związkowej
Najistotniejszą zmianą w treści art. 34 jest zawarcie dyspozycji stosowania do międzyzakładowej
organizacji związkowej art. 251 wprost a nie odpowiednio (ust.1) oraz zapis w ust. 2 tego art., który
Art. 34
nakazuje uwzględniać łączną liczbę członków międzyzakładowej organizacji zatrudnionych u wszystkich
pracodawców objętych działaniem tej organizacji jedynie przy ustalaniu prawa do zwolnienia z
01.01.2003 obowiązku świadczenia pracy. W praktyce powyższa zmiana oznacza, że jeśli u któregoś pracodawcy
objętego działaniem międzyzakładowej organizacji nie będzie 10 członków (pracowników), to na terenie
tego zakładu organizacja nie może korzystać z żadnych uprawnień (patrz też komentarz do art. 251).
W wyniku nowelizacji został dodany nowy art. 342, który odnosi się do ochrony stosunku pracy członków
międzyzakładowej organizacji związkowej (moz). W strukturach międzyzakładowych nowelizacja
wprowadziła analogiczne ograniczenia jak i w strukturach zakładowych, podobne też są zasady
ustalania liczby osób chronionych (patrz komentarz do art. 32). Maksymalny limit działaczy chronionych
ustala się tutaj w zależności od tego, czy dama moz jest reprezentatywna w rozumieniu art. 24125a w co
najmniej jednym zakładzie objętym jej działaniem. Jeżeli moz spełni wymieniony wyżej wymóg (jest
reprezentatywna) to zgodnie z art. 34 2 ma prawo wskazać w uchwale osoby chronione w liczbie :
Szczególna
ochrona stosunku
pracy członków
międzyzakładowej
organizacji
związkowej
 nie większej niż ilość osób stanowiących kadrę kierowniczą u wszystkich pracodawców
objętych działaniem moz (z wyłączeniem tych pracodawców, u których nie zrzesza co najmniej 10
członków - ust. 1 pkt. 1 w związku z art. 32 ust. 3) lub
 nie większej niż wynika to z wyliczenia od sumy członków (będących pracownikami) u wszystkich
Art. 342
pracodawców objętych działaniem moz (z wyłączeniem tych pracodawców, u których nie zrzesza
co najmniej 10 członków - ust. 1 pkt. 1 w związku z art. 32 ust.4) lub
 nie większej niż ilość osób stanowiących kadrę kierowniczą w jednym zakładzie, wskazanym
01.07.2003
spośród zakładów objętych działaniem moz, w którym organizacja zrzesza pracowników w liczbie
wymaganej do uzyskania statusu organizacji reprezentatywnej w rozumieniu art. 241 25a K.p.,
powiększonej dodatkowo o liczbę pozostałych zakładów, w których do związku należy co
najmniej 10 pracowników (bez warunku posiadania statusu reprezentatywności – ust. 1 pkt. 2 w
związku z art. 32 ust. 3) lub
 nie większej niż wynika to z wyliczenia od ilości członków (będących pracownikami) w jednym
zakładzie, wskazanym spośród zakładów objętych działaniem moz, w którym organizacja zrzesza
pracowników w liczbie wymaganej do uzyskania statusu organizacji reprezentatywnej w rozumieniu
art. 24125a K.p., powiększonej dodatkowo o liczbę pozostałych zakładów, w których do związku
należy co najmniej 10 pracowników (bez warunku posiadania statusu reprezentatywności – ust. 1 pkt.
2 w związku z art. 32 ust. 4).
(Patrz też zał. nr 5 - przykłady)
45
Zagadnienie
Zmieniony,
uchylony lub
dodany
przepis
ustawy
Istota zmiany
Data wejścia
W przypadku gdy międzyzakładowa organizacja związkowa w żadnym zakładzie pracy z objętych jej
działaniem nie zrzesza liczby pracowników wymaganej do uzyskania statusu organizacji
reprezentatywnej w rozumieniu art. 24125a K.p., liczba pracowników podlegających ochronie w tej moz
nie może być większa od liczby zakładów objętych działaniem tej organizacji, które zatrudniają co
najmniej 10 pracowników będących jej członkami (art. 342 ust. 2). Może też wystąpić przypadek, że
międzyzakładowa organizacja w żadnym z objętych jej działaniem zakładzie nie zrzesza 10
członków będących pracownikami. W tej sytuacji taka moz nie może wskazać ani jednej osoby
podlegającej ochronie. Nie będzie też mogła korzystać z żadnych uprawnień przysługujących takiej
organizacji
(patrz też komentarz do art. 251 i art. 34).
Zachowanie praw
nabytych
Wejście w życie nowej regulacji dotyczącej ochrony stosunku pracy działaczy związkowych (art. 32 i
342) w wielu przypadkach spowodowało, że niektórzy dotychczas objęci ochroną pracownicy (wszyscy
członkowie zakładowych i międzyzakładowych organizacji związkowych oraz z pewnymi wyłączeniami
wszyscy członkowie komisji rewizyjnych tych struktur) utracą ją. Dlatego art. 11 ustawy wprowadzającej
zmiany ustanowił dla tych działaczy (z wyłączeniem członków komisji rewizyjnych) regułę przejściową w
postaci zachowania praw nabytych. Zgodnie z zapisem wymienionego art. 11, wszyscy działacze
Art. 11
związkowi objęci ochroną nabytą zgodnie z przepisami art. 32 ustawy o zz, w brzmieniu
ustawy
obowiązującym przed 1 lipca 2003 r. podlegają takiej ochronie jeszcze przez rok od dnia
wprowadzają- obowiązywania art. 32 w brzmieniu nadanym ustawą, tj. do końca czerwca 2004 r. Np. zarząd
cej zmiany
zakładowej organizacji związkowej liczy 5 osób. Po zmianie przepisów od 1 lipca 2003 r. organizacja
(patrz zał. nr 2 taka będzie mogła uchwałą wskazać tylko 3 osoby podlegające ochronie. Pozostałe 2 osoby będą więc
poz.1)
korzystały z ochrony, jeszcze do końca czerwca 2004 r., zgodnie z omówioną powyżej regułą.
Warto też w tym miejscu dodać, że takiej ochrony pozbawieni zostali od dnia 15 kwietnia 2003 r. –
01.07.2003 wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 kwietnia 2003 r. (patrz zał. nr 2 poz. 3) – członkowie
komisji rewizyjnych zakładowych (międzyzakładowych) organizacji związkowych, gdyż Trybunał uznał,
że przepis dający im ochronę (art. 32 ust. 1 ustawy o zz w brzmieniu obowiązującym do końca czerwca
2003 r.) był niekonstytucyjny. Równocześnie Trybunał nie określił od kiedy wyrok obowiązuje. Takie
stanowisko Trybunału oznacza, że uznał on nieobowiązywanie ochrony członków komisji rewizyjnych od
początku jej wprowadzenia , tj. od 1991 r. W związku z powyższym, skoro przepis był niekonstytucyjny
od początku, nie ma tu zastosowania kategoria praw nabytych.
Opracował : Jerzy Płaza
( przy wykorzystaniu komentarzy publikowanych w „Rzeczpospolitej” i „Gazecie Prawnej”)
46
ZAŁĄCZNIK NR 5
PRZYKŁADY USTALANIA ILOŚCI OSÓB,
KTÓRYCH STOSUNEK PRACY PODLEGA
SZCZEGÓLNEJ OCHRONIE
________________________________________________________________________________________________________
Uwaga!
W załączniku podano przykłady wyliczania ilości osób, dla poszczególnych struktur organizacyjnych
związku (we wszystkich możliwych wariantach), których stosunek pracy podlega szczególnej ochronie na
podstawie znowelizowanych przepisów ustawy o związkach zawodowych.
A. Komitet założycielski zakładowej organizacji związkowej
Dla tej struktury przepisy przewidują ochronę tylko dla trzech osób imiennie wskazanych uchwałą komitetu (art. 32 ust. 7 -
patrz też zał. nr 4 – komentarz do art. 32).
B. Zakładowa organizacja związkowa (zoz)
Dla tej struktury przepisy przewidują następujące warianty ustalania ilości osób chronionych :

2 warianty jeśli zoz jest reprezentatywna w rozumieniu art. 24125a K.p., tj. :
* według ilości osób stanowiących kadrę kierowniczą w zakładzie (art. 32 ust. 3),
Przykład I
Pracodawca (Spółka Akcyjna) zatrudnia 100 osób. Zakładowa organizacja zrzesza 13 członków w tym 10 pracowników.
Z otrzymanej informacji od pracodawcy wynika, że kadrę kierowniczą zakładu w rozumieniu art. 32 ust. 5 stanowi 5 osób
(zarząd 3 osoby, prokurent, oraz kierownik działu kadr - upoważniony do dokonywania za pracodawcę czynności z
zakresu prawa pracy). U tego pracodawcy zarząd zoz będzie mógł wskazać uchwałą nie więcej niż 5 osób podlegających
ochronie.
* według ilości zrzeszonych członków będących pracownikami (art. 32 ust. 4),
Przykład II
Dane jak w Przykładzie I. Tutaj zoz wskaże nie więcej niż 2 osoby (patrz też załącznik nr 5A).
Przykład III
Pracodawca zatrudnia 2000 osób. Zakładowa organizacja zrzesza 1100 członków w tym 1001 pracowników. Z informacji
pracodawcy wynika, że kadrę kierowniczą stanowi 8 osób. Tutaj zoz wskaże nie więcej niż 31 osób (patrz też załącznik
nr 5A).
 1 wariant , tj. tylko 1 osoba gdy zoz nie jest reprezentatywna, ale zrzesza co najmniej 10 członków będących
pracownikami (art. 32 ust. 6).
Przykład IV
Pracodawca zatrudnia 500 osób. Jedna z działających organizacji zakładowych liczy 50 członków w tym 32 pracowników.
47
Tutaj zoz wskaże tylko 1 osobę.
 bez wariantu gdyż żadna osoba nie korzysta z ochrony, jeśli zoz nie zrzesza co najmniej 10 członków będących
pracownikami i to bez względu na to czy organizacja jest reprezentatywna czy nie (art. 251 ust. 1).
Przykład V
Pracodawca zatrudnia 100 osób. Organizacja zakładowa zrzesza 10 członków w tym 9 pracowników .
Tutaj zoz nie wskaże żadnej osoby.
C. Międzyzakładowa organizacja związkowa (moz)
Dla tej struktury przepisy przewidują następujące warianty ustalania ilości osób chronionych :
 4 warianty jeśli moz jest reprezentatywna w rozumieniu art. 24125a K.p. w co najmniej jednym zakładzie objętym jej
działaniem, tj. :
* według ilości osób stanowiących kadrę kierowniczą u wszystkich pracodawców objętych jej działaniem (z wyłączeniem
tych zakładów, w których nie zrzesza co najmniej 10 członków będących pracownikami - art. 342 ust. 1 pkt. 1 i art. 32 ust. 3).
Przykład I
Organizacja obejmuje swoim działaniem czterech pracodawców (A, B, C, D). Ilość członków będących pracownikami
w poszczególnych zakładach wynosi: A – 501; B – 51 ; C – 11 ; D – 9. W zakładzie A i B moz jest organizacją reprezentatywną. Z otrzymanych informacji od pracodawców wynika, że kadrę kierowniczą w poszczególnych zakładach w
rozumieniu art. 32 ust. 5 stanowi : w A - 8 osób ; w B – 5 osób ; w C – 3 osoby i w D – 2 osoby. W tym przykładzie
zarząd moz będzie mógł wskazać uchwałą nie więcej niż 15 osób podlegających ochronie (kadra z A + B + C bez kadry
z D).
* według wyliczenia wynikającego z ilości zrzeszonych członków będących pracownikami u wszystkich pracodawców
objętych działaniem moz (z wyłączeniem tych zakładów w których nie zrzesza co najmniej 10 członków będących
pracownikami - art. 342 ust. 1 pkt. 1 i art. 32 ust. 4).
Przykład II
Dane jak w Przykładzie I. Tutaj moz wskaże nie więcej niż 22 osoby (od 563 członków jako suma z A, B i C bez D patrz też załącznik nr 5A).
* według ilości osób stanowiących kadrę kierowniczą w jednym wskazanym zakładzie spośród zakładów objętych
działaniem moz , w którym organizacja zrzesza pracowników w liczbie wymaganej do uzyskania statusu organizacji
reprezentatywnej, w rozumieniu art. 241 25a K.p. , powiększonej dodatkowo o liczbę pozostałych zakładów, w których do
związku należy co najmniej 10 pracowników (art. 342 ust. 1 pkt. 2 i art. 32 ust. 3).
Przykład III
Dane jak w Przykładzie I. Tutaj moz wskaże nie więcej niż 10 osób (za A – 8 osób + za B – 1 i za C - 1 bez D).
* według wyliczenia wynikającego z ilości członków w jednym zakładzie, wskazanym spośród zakładów objętych
działaniem moz , w którym organizacja zrzesza pracowników w liczbie wymaganej do uzyskania statusu organizacji
reprezentatywnej w rozumieniu art. 241 25a , powiększonej dodatkowo o liczbę pozostałych zakładów, w których do związku
należy co najmniej 10 pracowników (art. 342 ust. 1 pkt. 2 i art. 32 ust. ).
Przykład IV
Dane jak w Przykładzie I. Tutaj moz wskaże nie więcej niż 23 osoby podlegające ochronie (za A – 21 osób od 501
członków + 1 osoba za B i 1 za C bez D - patrz też załącznik nr 5A).
 1 wariant tj. 1 osoba chroniona za jeden zakład gdy moz nie jest reprezentatywna w żadnym zakładzie z objętych jej
działaniem, ale zrzesza w każdym co najmniej 10 członków będących pracownikami (art. 342 ust. 2).
Przykład V
Organizacja obejmuje swoim działaniem czterech pracodawców (A, B, C, D). Ilość członków będących pracownikami w po szczególnych zakładach wynosi: A – 30; B – 20 ; C – 10 ; D – 9. Tutaj moz wskaże nie więcej niż 3 osoby ( po 1 za
zakład A , B i C bez D).
 bez wariantu gdyż żadna osoba nie korzysta z ochrony, jeśli moz nie zrzesza co najmniej 10 członków będących
pracownikami, w żadnym zakładzie objętym jej działaniem i to bez względu na to czy organizacja jest w tym zakładzie
reprezentatywna czy nie (art. 251 i art. 32 ust. 1).
Przykład VI
48
Organizacja obejmuje swoim działaniem czterech pracodawców (A, B, C, D). Ilość członków będących pracownikami w poszczególnych zakładach wynosi: A – 9 B – 8 ; C – 7 ; D – 6.
Tutaj zoz nie będzie mogła wskazać żadnej osoby.
Opracował: Jerzy Płaza
ZAŁĄCZNIK NR 5A
Wyliczenie
maksymalnej ilości osób, których stosunek pracy podlega szczególnej ochronie ( od 01.07.2003 r. ), na podstawie
art. 32 ust. 4 ustawy o związkach zawodowych ( wariant uzależniony od liczebności zakładowej organizacji związkowej )
Liczba członków ( tylko pracowników ) zakładowej
organizacji związkowej
do 9
10
21
31
41
51
71
91
111
131
151
181
211
241
271
301
341
381
421
461
501
551
601
651
701
751
801
851
901
951
Maksymalna ilość pracowników, których stosunek pracy podlega
szczególnej ochronie ( wyliczenie wg art. 32 ust. 4 ustawy)
0
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
do 20
do 30
do 40
do 50
do 70
do 90
do 110
do 130
do 150
do 180
do 210
do 240
do 270
do 300
do 340
do 380
do 420
do 460
do 500
do 550
do 600
do 650
do 700
do 750
do 800
do 850
do 900
do 950
do 1000
1001 do 1050
1051 do 1100
1101 do 1150
1151 do 1200
1201 do 1250
1251 do 1300
1301 do 1350
1351 do 1400
1401 do 1450
1451 do 1500
1501 do 1550
1551 do 1600
1601 do 1650
1651 do 1700
1701 do 1750
1751 do 1800
1801 do 1850
1851 do 1900
1951 do 2000
powyżej 2000
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
dodatkowo po jednym pracowniku za każde rozpoczęte 50 członków
49
Opracował : Jerzy Płaza
50