GIMNAZJUM IM. POLSKICH NOBLISTÓW W NOWYCH
advertisement
GIMNAZJUM IM. POLSKICH NOBLISTÓW W NOWYCH SKALMIERZYCACH, UL.KALISKA 52, 63-460 NOWE SKALMIERZYCE Rok szkolny 2011/2012 L.p. 1 Proponowany temat jednostki metodycznej Odniesienie do podstawy WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z HISTORII DLA KLASY I Co to jest historia? Mierzymy czas w historii. Wymagania na ocenę dopuszczającą - definiuje pojęcia: historia, historyk, - dokonuje podziału źródeł historycznych na pisane i niepisane lub (i) materialne, - prawidłowo oblicz czas wydarzeń, Wymagania na ocenę dostateczną - definiuje pojęcia: źródła historyczne, zabytki, - podaje przykłady źródeł historycznych pisanych i nie pisanych lub (i) materialnych, - wymienia i porządkuje chronologicznie epoki historyczne począwszy od prahistorii, Wymagania na ocenę dobrą - definiuje pojęcia: archeologia, chronologia, cezura, - podaje daty wydarzeń uważanych za początki kolejnych epok historycznych, Wymagania na ocenę bardzo dobrą Wymagania na ocenę celującą. - wymienia nauki pomocnicze historii: archeologię, heraldykę, numizmatykę, sfragistykę i wyjaśnia czym się zajmuje, I. POCZĄTKI CYWILIZACJI 2 Prahistoria człowieka. 1.1, 1.2 - podaje miejsce pojawienia się przodków pierwszych ludzi, - opowiada o sposobach pozyskiwania pożywienia przez praludzi, - wymienia najstarsze narzędzia którymi posługiwali się praludzie, - podaje czas pojawienia się przodków pierwszych ludzi, - wyjaśnia znaczenie ognia w życiu ludzi pierwotnych, - opowiada na czym polegał koczowniczy tryb życia, - definiuje pojęcia: ewolucja, - wymienia kolejne epoki prahistoryczne: paleolit (epoka kamienia łupanego), 3 Czas wielkich przemian. 1.1, 1.2 - wymienia warunki sprzyjające rozwojowi osiadłego trybu życia, - określa ramy czasowe rewolucji neolitycznej, epoki brązu i epoki żelaza, - opisuje wygląd i cechy charakterystyczne osady neolitycznej, - wyjaśnia zależności pomiędzy środowiskiem geograficznym a warunkami życia człowieka, - wyjaśnia pojęcie rewolucji neolitycznej, - definiuje pojęcia: megalit, dolmen, - definiuje pojęcia: antropologia, paleontologia, - charakteryzuje postać Karola Darwina jako twórcy teorii ewolucji gatunku, - wymienia przyczyny powstania pierwszych dzieł sztuki praludzi, - opisuje metodę wytopu brązu, - przedstawia sposób budowy i przeznaczenie najsłynniejszej budowli megalitycznej Stonehenge w Anglii, Strona 1 z 15 GIMNAZJUM IM. POLSKICH NOBLISTÓW W NOWYCH SKALMIERZYCACH, UL.KALISKA 52, 63-460 NOWE SKALMIERZYCE 4 W kraju Sumerów. 1.2, 2.1, 6.2 5 Babilonia i Asyria – państwa starożytne Bliskiego Wschodu. 6 - definiuje pojęcia: miastapaństwa, król-kapłan, zikkurat, - wymienia najważniejsze dokonania starożytnych Sumerów, - wymienia pierwszą starożytną cywilizację powstałą na terenie Mezopotamii, - opisuje wygląd miastapaństwa sumeryjskiego, - definiuje pojęcie: cywilizacja, - wymienia najważniejsze sumeryjskie miastapaństwa: Ur, Lagasz, Uruk, Kisz, - omawia organizację państwa Sumerów. 2.1, 2.3, 6.2 - definiuje pojęcia: system irygacyjny, - określa rolę wielkich rzek (Eufratu i Tygrysa) w kształtowaniu się pierwszych państw, - wskazuje na mapie: Mezopotamię, rzeki Eufrat i Tygrys, - definiuje pojęcia: politeizm, - charakteryzuje postaci: Hammurabi, - określa ramy czasowe powstania miasta Babilon, - lokalizuje na mapie państwo babilońskie i asyryjskie, - opisuje początki kształtowania się prawa na podstawie kodeksu Hammurabiego, Egipskie państwo faraonów. 2.1, 2.2, 6.2 - wskazuje na mapie: Egipt, Nil - definiuje pojęcia: faraon, - uzasadnia słuszność określenia „Egipt darem Nilu”, 7 Wierzenia starożytnych Egipcjan. 2.2 - opisuje w jaki sposób zyskiwano przychylność bogów, - podaje ramy chronologiczne istnienia cywilizacji egipskiej, - określa zakres władzy faraona, - opisuje rolę Nilu w kształtowaniu się egipskiej państwowości, - wyjaśnia rolę kapłanów w państwie egipskim, - wymienia najważniejsze bóstwa egipskie: Re, Ozyrysa, Izydę, - definiuje pojęcia: mumia, sarkofag, - opisuje wygląd jednego z cudów świata starożytnego – wiszących ogrodów pałacu Semiramidy, - wymienia Marduka jako najważniejsze bóstwo, - opisuje armię Asyryjską i metody walki - wymienia dokonania Ramzesa II, 8 Piramidymonumentalne grobowce Faraonów. 2.2 - definiuje pojęcie: piramida, - opowiada jakie było przeznaczenie piramid, - opisuje sposób budowy piramid, - definiuje pojęcie: Sfinks - wymienia innych przedstawicieli bogów egipskich: Set, Thot, Horus i charakteryzuje jednego dowolnie wybranego boga, - wskazuje na mapie miejsca znajdowania się piramid, - poprawnie posługuje się terminem: Dolina Królów, Rok szkolny 2011/2012 - określa ramy czasowe budowy piramid w Egipcie, Strona 2 z 15 GIMNAZJUM IM. POLSKICH NOBLISTÓW W NOWYCH SKALMIERZYCACH, UL.KALISKA 52, 63-460 NOWE SKALMIERZYCE 9 Starożytny Izrael. 3.1, 3.2, 6.2 - lokalizuje na mapie Izrael - omawia położenie geograficzne i warunki naturalne Palestyny - określa różnice między religią Żydów a wierzeniami pozostałych cywilizacji starożytnych, - określa ramy chronologiczne istnienia państwa żydowskiego, - ocenia rolę Biblii jako źródła historycznego, - poprawnie posługuje się terminami: Hebrajczycy, Palestyna, Jahwe, Izrael, monoteizm, judaizm, dekalog, Biblia, Tora, - charakteryzuje system wierzeń Izraelitów - opisuje wygląd świątyni jerozolimskiej, - opisuje okoliczności powstania państwa Izrael - omawia sytuację narodu żydowskiego po śmierci Salomona - przedstawia okoliczności upadku państwa żydowskiego - określa rolę proroków i Mesjasza w życiu Hebrajczyków, 10 Indie i Chiny – 6.1, 6.2 - lokalizuje na mapie Indie i Chiny, - wymienia osiągnięcia cywilizacji indyjskiej i chińskiej, - określa czas powstania cywilizacji Indii i Chin - poprawnie posługuje się terminami: cytadela, Ariowie, kasta, system kastowy, buddyzm, hinduizm, humanitaryzm - przedstawia dokonania postaci: Buddy, Konfucjusza, - omawia położenie geograficzne oraz warunki naturalne cywilizacji indyjskiej i chińskiej, - definiuje pojęcia: Harappa, Mohendżo Daro, nirwana, Wielki Mur Chiński, terakotowa armia, - omawia pierwsze cywilizacje powstałe w dolinie Indusu - przedstawia zasady funkcjonowania społeczeństwa indyjskiego za rządów Ariów - określa system wartości wyznawców buddyzmu i hinduizmu, - opisuje organizację państwa chińskiego - wyjaśnia przyczyny budowy Wielkiego Muru Chińskiego - charakteryzuje system filozoficzny stworzony przez Konfucjusza, 11 Od rysunków 2.3, 2.4, 6.2 - wymienia rodzaje pisma, którymi posługiwały się ludy starożytne, - podaje nazwy materiałów piśmienniczych stosowanych w starożytności, - poprawnie posługuje się terminami: piktogram, pismo klinowe, hieroglif, pismo demotyczne, papirus, alfabet, Fenicjanie, - określa rolę pisma w starożytności - opisuje znaczenie alfabetu stworzonego przez Fenicjan, - wymienia przyczyny powstania pisma - opisuje sposób produkcji papirusu - tłumaczy, na czym polega wyższość pisma alfabetycznego nad pismem obrazkowym, - wyjaśnia znaczenie pisma dla cywilizacji współczesnej, cywilizacje Dalekiego Wschodu. naskalnych do alfabetu. Rok szkolny 2011/2012 - wskazuje na mapie szlak wędrówki Izraelitów z Egiptu do Kanaan i omawia jej przebieg, - przedstawia historię pisma, - omawia znaczenie powstania pisma dla rozwoju cywilizacji ludzkiej, Strona 3 z 15 GIMNAZJUM IM. POLSKICH NOBLISTÓW W NOWYCH SKALMIERZYCACH, UL.KALISKA 52, 63-460 NOWE SKALMIERZYCE Rok szkolny 2011/2012 II. ANTYCZNA GRECJA 12 Świat Hellenów. 4.1, 6.2 - lokalizuje na mapie Grecję, - omawia położenie geograficzne i warunki naturalne Grecji, 13 Demokracja 6.1, 6.2 - lokalizuje na mapie Ateny, - poprawnie posługuje się terminami: Ateny, Attyka, demokracja, strateg, - opisuje życie codzienne i zajęcia Ateńczyków, Ateńska. - określa ramy chronologiczne istnienia kultury minojskiej i mykeńskiej, - poprawnie posługuje się terminami: Hellada, Hellenowie, kultura minojska, kultura mykeńska, polis, agora, kolonizacja, kolonia, metropolia, - opisuje życie i zajęcia mieszkańców Grecji, - wskazuje na mapie zasięg kolonizacji greckiej, - wymienia czynniki jednoczące Greków, - zna wydarzenia związane z datą 508 r. p.n.e. - przedstawia dokonania Peryklesa, - poprawnie posługuje się terminami: zgromadzenie ludowe (eklezja), demagog, ostracyzm, Akropol, agora, - charakteryzuje społeczeństwo Aten, - wymienia nazwy organów władzy ateńskiej polis, - wyjaśnia wpływ warunków naturalnych na życie i zajęcia Greków, a także na organizację państwowości greckiej - charakteryzuje kulturę minojską i mykeńską - opisuje wygląd greckiej polis - omawia sposób powstawania państw greckich - tłumaczy, jaką funkcję pełniła agora - wymienia przyczyny i skutki kolonizacji greckiej - przedstawia przebieg kolonizacji greckiej - wyjaśnia, jaką rolę w demokracji ateńskiej odgrywał ostracyzm, - prezentuje proces kształtowania się demokracji ateńskiej, - wskazuje podobieństwa i różnice między demokrację ateńską a współczesną, - opisuje wygląd starożytnych Aten - określa, które warstwy społeczne w ateńskiej polis posiadały prawa polityczne, a które były ich pozbawione, - omawia cechy charakterystyczne demokracji ateńskiej - ocenia dokonania Peryklesa i jego zasługi w rozwoju demokracji ateńskiej, Strona 4 z 15 GIMNAZJUM IM. POLSKICH NOBLISTÓW W NOWYCH SKALMIERZYCACH, UL.KALISKA 52, 63-460 NOWE SKALMIERZYCE 14 W starożytnej 4.2, 6.2 - poprawnie posługuje się terminami: Sparta, zgromadzenie ludowe, - lokalizuje na mapie Spartę, - opisuje życie i zajęcia Spartan, - opisuje życie i zajęcia Spartan, - omawia ustrój Sparty i zadania organów władzy w polis - tłumaczy, na czym polegało wychowanie spartańskie - wyjaśnia, kto i dlaczego podlegał wychowaniu spartańskiemu - omawia współczesne znaczenie słowa spartański 15 Wojskowość 4.2, 6.2 - lokalizuje na mapie Persję i Grecję, - wymienia przyczyny wojen grecko-perskich, - opisuje taktykę walki stosowaną przez Greków - zna wydarzenia związane z datami: VI w. p.n.e., 490 r. p.n.e., 480 r. p.n.e., 479 r. p.n.e., - poprawnie posługuje się terminami: hoplita, falanga, Persja, Nieśmiertelni, Maraton, Termopile, Salamina, Plateje, triera, 16 Wierzenia 4.3, 6.2 - lokalizuje na mapie Olimp i Delfy, - podaje imiona głównych bogów i bogiń greckich, - poprawnie posługuje się terminami: tytani, Olimp, wyrocznia, Pytia, Akropol, mit, heros, - podaje dziedziny życia, którym patronowali bogowie greccy, Sparcie. grecka i wojny perskie. starożytnych Greków. - przedstawia dokonania Likurga, - przedstawia okoliczności upadku państwa spartańskiego, - wyjaśnia znaczenie powiedzeń: „z tarczą lub na tarczy”, „mówić lakonicznie”, - definiuje pojęcia: Lakonia, heloci, periojkowie, geruzja (rada starszych), eforzy, - określa rolę i zadania królów spartańskich, - tłumaczy, jaką pozycję w społeczeństwie spartańskim zajmowały kobiety, - wskazuje na mapie trasy wypraw Persów przeciwko Grekom oraz miejsca najważniejszych bitew, - omawia wygląd i uzbrojenie greckiego hoplity - opisuje wygląd triery - wyjaśnia pochodzenie tradycji biegu maratońskiego, - wskazuje atrybuty poszczególnych bóstw - wymienia imiona najsłynniejszych herosów greckich i ich czyny - wyjaśnia rolę mitów w życiu Greków - charakteryzuje system wierzeń starożytnych Greków - omawia rolę religii jako czynnika jednoczącego Greków Rok szkolny 2011/2012 - przedstawia związek - dokonuje oceny ustroju między małą liczbą Sparty Spartan a ich sposobem wychowania i życia - ocenia reguły, którym podlegało życie Spartan - opisuje ustrój spartański i zasady jego funkcjonowania - wskazuje różnice między ustrojem Sparty i Aten - wymienia etapy wychowania spartańskiego - przedstawia dokonania postaci: Dariusza, Kserksesa, Miltiadesa, Leonidasa i Temistoklesa - ocenia postawę wojowników spartańskich walczących pod Termopilami, - przedstawia przebieg konfliktu grecko-perskiego, - określa rolę wyroczni w życiu Greków - opisuje wygląd ateńskiego Akropolu - wyjaśnia znaczenie mitu o Prometeuszu - tłumaczy, na czym polega postawa prometejska - odszukuje w mitach wartości uniwersalne - opisuje, w jaki sposób starożytni Grecy wyobrażali sobie bogów - tłumaczy, jakie czynniki zadecydowały o ostatecznym sukcesie Greków, - wyjaśnia wpływ mitologii greckiej na cywilizację współczesną, Strona 5 z 15 GIMNAZJUM IM. POLSKICH NOBLISTÓW W NOWYCH SKALMIERZYCACH, UL.KALISKA 52, 63-460 NOWE SKALMIERZYCE Rok szkolny 2011/2012 17 Igrzyska 4.3, 6.2 - zna wydarzenia związane z datami: 776 r. p.n.e., 1896 r., - wymienia dyscypliny sportowe znane starożytnym Grekom, - lokalizuje na mapie Olimpię, - poprawnie posługuje się terminami: gimnazjon, agon, hipodrom, igrzyska, olimpiada, Olimpia, pięciobój olimpijski, - wyjaśnia rolę sportu w życiu Greków, - opisuje przebieg starożytnych igrzysk olimpijskich, - charakteryzuje sposób traktowania zwycięzców igrzysk przez Greków, 18 Kultura 4.3, 6.1, 6.2 - przedstawia dokonania postaci: Sofoklesa, Arystofanesa, Homera, Fidiasza i Myrona, - poprawnie posługuje się terminami: Wielkie Dionizje, koturny, dramat, tragedia, komedia, „Iliada”, „Odyseja”, meandry, porządek dorycki, joński, koryncki - zna wydarzenia związane z datami: ok. 750 r. p.n.e., ok. 534 r. p.n.e. - poprawnie posługuje się terminami: skene, proskenion, orchestra, theatron, - opisuje przebieg Wielkich Dionizji, - prezentuje najważniejsze osiągnięcia kultury greckiej - wymienia nazwy greckich porządków architektonicznych, - przedstawia okoliczności narodzin teatru greckiego, - omawia rolę teatru w życiu starożytnych Greków, - opisuje wygląd teatru greckiego - określa różnice pomiędzy - przytacza najważniejsze porządkami informacje dotyczące treści architektonicznymi „Iliady” i „Odysei” występującymi w starożytnej, - wyjaśnia zasady obowiązujące w teatrze greckim - przedstawia różnice między grecką tragedią a komedią - wskazuje cechy charakterystyczne rzeźby i malarstwa greckiego 19 Filozofowie i 6.1, 6.2 - poprawnie posługuje się terminami: filozofia, - opisuje dokonania przedstawicieli nauki greckiej, - przedstawia dokonania postaci: Sokratesa, Platona, Arystotelesa, Heraklita z Efezu, Demokryta z Abdery, Talesa z Miletu, Pitagorasa, Euklidesa, Herodota, Tukidydesa, Klaudiusza Ptolemeusza, Archimedesa, - wymienia zagadnienia będące przedmiotem zainteresowania filozofów, - poprawnie posługuje się terminami: filozofia, logika, Akademia Platońska, Liceum, klepsydra, - opisuje okoliczności narodzin filozofii - przedstawia poglądy najsłynniejszych filozofów greckich - wyjaśnia rolę filozofii w życiu starożytnych Greków Olimpijskie. starożytnej Grecji. wynalazcy starożytnej Grecji. - omawia ideę starożytnych i współczesnych igrzysk olimpijskich, - przedstawia podobieństwa i różnice między starożytnymi a współczesnymi igrzyskami olimpijskimi, - ocenia wkład greckich filozofów i wynalazców w rozwój różnych dziedzin nauki Strona 6 z 15 GIMNAZJUM IM. POLSKICH NOBLISTÓW W NOWYCH SKALMIERZYCACH, UL.KALISKA 52, 63-460 NOWE SKALMIERZYCE 20 Podboje Aleksandra Macedońskiego. 6.1, 6.2 - lokalizuje na mapie Macedonię, - omawia przyczyny i skutki wojny peloponeskiej, - przedstawia dokonania postaci: Aleksandra Wielkiego, - wyjaśnia sytuację w Grecji po zakończeniu wojen z Persją, - przedstawia dokonania postaci: Filipa II, Dariusza III, - wskazuje na mapie trasę wyprawy Aleksandra Wielkiego, miejsca najważniejszych bitew i zajęte terytoria, III. 21 Początki Rzymu. 5.1 - zna wydarzenia związane z datami: 753 r. p.n.e., 509 r. p.n.e., - prezentuje postacie legendarnych założycieli Rzymu: Romulusa i Remusa, - lokalizuje na mapie Italię i Rzym, - wskazuje na mapie terytoria w Italii podbite przez Rzymian, - wymienia nazwy warstw społecznych w starożytnym Rzymie, - podaje przyczyny podboju Persji przez Aleksandra Wielkiego, - omawia skutki powstania imperium Aleksandra Macedońskiego, - wyjaśnia znaczenie klęski Greków w bitwie pod Cheroneą, - opisuje przebieg wyprawy Aleksandra przeciwko Persom, - prezentuje okoliczności zakończenia wyprawy Aleksandra Wielkiego, - wymienia okoliczności powstania państw hellenistycznych, - podaje cechy charakterystyczne kultury hellenistycznej, - poprawnie posługuje się terminami: Związek Morski, wojna peloponeska, Issos, Gaugamela, kultura hellenistyczna, węzeł gordyjski, - omawia organizację imperium macedońskiego, - podaje cechy charakterystyczne kultury hellenistycznej, Rok szkolny 2011/2012 - zna wydarzenia związane z datami: 338 r. p.n.e., 334 r. p.n.e., 333 r. p.n.e., 331 r. p.n.e., 323 r. p.n.e., - ocenia wpływ jednostki na proces kształtowania dziejów, IMPERIUM RZYMSKIE - poprawnie posługuje się terminami: Etruskowie, Italikowie, Latynowie, Lacjum, wilczyca kapitolińska, patrycjusz, plebejusz, Galowie, - omawia położenie geograficzne i warunki naturalne panujące w Italii, - określa ramy chronologiczne istnienia monarchii w Rzymie, - porównuje wpływ - omawia okoliczności warunków naturalnych na obalenia monarchii w rozwój cywilizacji rzymskiej i Rzymie, greckiej, - określa rolę i zadania - opowiada legendę o poszczególnych warstw założeniu Rzymu, społecznych starożytnego - wyjaśnia znaczenie Rzymu, wyrażenia „pyrrusowe - przedstawia etapy zwycięstwo”, podboju Italii przez Rzymian, - podaje nazwy ludów italskich podbitych przez wojska rzymskie, Strona 7 z 15 GIMNAZJUM IM. POLSKICH NOBLISTÓW W NOWYCH SKALMIERZYCACH, UL.KALISKA 52, 63-460 NOWE SKALMIERZYCE 22 Republika 5.1 23 Rzymskie 5.2 24 Upadek republiki 5.2, 5.4 Rzymska. podboje. Rzymskiej. - wymienia nazwy najważniejszych instytucji władzy w starożytnym Rzymie, - omawia zadania zgromadzenia ludowego, senatu i poszczególnych urzędników rzymskich, - zna wydarzenia związane z datami: 218-201 r. p.n.e., 216r. p.n.e., 202r. p.n.e., - przedstawia dokonania postaci: Juliusza Cezara, Hannibala, - opisuje wygląd i elementy uzbrojenia rzymskiego legionisty, - zna wydarzenia związane z datami: 31 r. p.n.e., - przedstawia dokonania postaci: Gajusza Juliusza Cezara, Oktawiana, - poprawnie posługuje się terminami: prowincja, namiestnik, łuk triumfalny, gladiator, arystokracja, - poprawnie posługuje się terminami: republika, zgromadzenie ludowe, senat, trybun ludowy, veto, - przedstawia zasady funkcjonowania republiki rzymskiej, - poprawnie posługuje się terminami: kolegialność, cenzor, edyl, kwestor, liktor, - zna wydarzenia związane z datami: 264–241 r. p.n.e. 52 r. p.n.e., - przedstawia dokonania postaci: Scypiona, Wercyngetoryksa - poprawnie posługuje się terminami: legion, oddział inżynieryjny, wojny punickie, Kartagina, Kanny, Zama, Alezja, Imperium Rzymskie, - zna wydarzenia związane z datami: 48 r. p.n.e., 44 r. p.n.e., - przedstawia dokonania postaci: Spartakusa, Pompejusza Krassusa, Marka Antoniusza, Kleopatry, - poprawnie posługuje się terminami: triumf, Farsalos, Akcjum, - wymienia korzyści, jakie Rzym czerpał z posiadania prowincji, - wymienia typy oddziałów wchodzących w skład armii rzymskiej - określa przyczyny i skutki wojen punickich - wskazuje na mapie terytoria zajęte przez Rzymian podczas wojen punickich oraz w II i I w. p.n.e., - omawia rolę triumfu w starożytnym Rzymie, - wyjaśnia, skąd pochodzili niewolnicy rzymscy, - przedstawia sytuację niewolników w państwie rzymskim - przedstawia przyczyny i skutki wybuchu powstania gladiatorów, - omawia przebieg powstania Spartakusa Rok szkolny 2011/2012 - wskazuje podobieństwa i - podaje cechy, które różnice między powinien posiadać wzorowy demokracją ateńską a obywatel Rzymu, republiką rzymską, - określa istotę sporu o prawa polityczne plebejuszy i sposób jego rozwiązania, - opisuje przebieg wojen - charakteryzuje taktykę punickich, walki stosowaną przez - prezentuje dokonania Rzymian Hannibala, - przedstawia podboje - omawia zasady Rzymian na przełomie II i I organizacji armii w. p.n.e. rzymskiej, - przedstawia dzieje podboju Galii - podaje przyczyny i przejawy kryzysu republiki rzymskiej, - omawia skutki podbojów rzymskich dla mieszkańców Italii, - wymienia dokonania Juliusza Cezara - omawia przyczyny wojen domowych w Rzymie, - prezentuje przebieg wojen domowych w Rzymie, Strona 8 z 15 GIMNAZJUM IM. POLSKICH NOBLISTÓW W NOWYCH SKALMIERZYCACH, UL.KALISKA 52, 63-460 NOWE SKALMIERZYCE 25 Cesarstwo Rzymskie. 5.1, 5.1, 6.2 - określa znaczenie dróg dla funkcjonowania Imperium Rzymskiego, - lokalizuje na mapie bursztynowy szlak, - wyjaśnia przyczyny budowy limes i Wału Hadriana, - poprawnie posługuje się terminami: pax romana, pryncypat, cesarz, cesarstwo, romanizacja, bursztynowy szlak, barbarzyńcy, - przedstawia dokonania postaci: Oktawiana Augusta, Trajana - wskazuje na mapie prowincje podbite przez Rzymian w okresie cesarstwa, - przedstawia organizację państwa rzymskiego za czasów cesarstwa, - omawia znaczenie szlaku bursztynowego dla gospodarki rzymskiej, - omawia sytuację w państwie rzymskim po zakończeniu wojen domowych, - omawia sposób funkcjonowania gospodarki rzymskiej, - opowiada, w jaki sposób budowano drogi w państwie rzymskim, - wyjaśnia znaczenie powiedzenia: „Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu”, - wyjaśnia zasady pryncypatu, - charakteryzuje politykę cesarstwa w okresie pax romana, - omawia relacje cesarstwa z barbarzyńskimi sąsiadami, Rok szkolny 2011/2012 - uzasadnia słuszność twierdzenia, że cesarstwo było „komedią republiki”, - określa zakres władzy cesarza, 26 Życie codzienne 6.1, 6.2 - omawia funkcje Forum Romanum i łaźni rzymskich, - wymienia rozrywki starożytnych Rzymian, - podaje imiona najważniejszych bogów rzymskich, - poprawnie posługuje się terminami: Forum Romanum, łaźnia (termy), amfiteatr, atrium, perystyl, Ołtarz Pokoju, westalki, kuria, - określa podobieństwa między religią rzymską a grecką, - opisuje wygląd starożytnego Rzymu, - wyjaśnia wpływ religii greckiej na rzymską, - określa warunki życia w mieście, - porównuje Forum Romanum z ateńską agorą, - wskazuje różnice w sposobie życia zamożnych i ubogich Rzymian, - opisuje wygląd domu bogatego Rzymianina, - omawia zmiany w wyglądzie Rzymu wprowadzone za panowania Oktawiana Augusta, - opisuje wygląd rzymskiej świątyni, - wyjaśnia przyczyny popularności kultu bogów przejętego od ludności z terenów podbitych, - przedstawia system wierzeń rzymskich, 27 Osiągnięcia 5.3, 6.1, 6.2 - poprawnie posługuje się terminami: mozaika, Koloseum, akwedukt, Prawo XII tablic, Kodeks Justyniana, mecenas - wyjaśnia, do czego służyły Koloseum i akwedukty, - wymienia przedstawicieli rzymskiej literatury i historii, - wymienia osiągnięcia kultury i architektury rzymskiej, - podaje nazwy rzymskich zbiorów praw, - omawia najważniejsze zasady prawne obowiązujące w starożytnym Rzymie, - wskazuje przejawy oddziaływania kultury greckiej na rzymską, - opisuje wygląd i funkcje Koloseum, - przedstawia sposób budowy akweduktów, - omawia osiągnięcia rzymskie w dziedzinie prawa, - wyjaśnia rolę prawa rzymskiego jako podstawy współcześnie funkcjonujących systemów prawnych, - wymienia dokonania przedstawicieli rzymskiej literatury i historii, - ocenia wkład Rzymian w rozwój kultury i jej wpływ na współczesną cywilizację, - tłumaczy, na czym polegał wpływ kultury greckiej na rzymską, - zna wydarzenia związane z datami: 449 r. p.n.e., 125 r. n.e., 70–82 r. n.e., - przedstawia dokonania postaci: Galena, Wespazjana, Tytusa, Justyniana, Wergiliusza, Horacego, Owidiusza, Liwiusza, Tacyta, Swetoniusza, Mecenasa, w wiecznym mieście. Rzymian. Strona 9 z 15 GIMNAZJUM IM. POLSKICH NOBLISTÓW W NOWYCH SKALMIERZYCACH, UL.KALISKA 52, 63-460 NOWE SKALMIERZYCE Rok szkolny 2011/2012 28 Pierwsi 7.1, 7.2 - przedstawia dokonania postaci: Jezusa z Galilei, Pawła z Tarsu, - poprawnie posługuje się terminami: Mesjasz, apostołowie, chrześcijaństwo, Pismo Święte, sobór, papież, heretyk - charakteryzuje działalność Jezusa - omawia najważniejsze zasady wiary chrześcijańskiej - lokalizuje na mapie zasięg chrześcijaństwa do V w. n.e. - zna wydarzenia związane z datami: 380 r., - przedstawia dokonania postaci: Heroda Wielkiego, Poncjusza Piłata, - poprawnie posługuje się terminami:, Ewangelia, teologia, katolicy, zabobon, edykt mediolański - wymienia imiona autorów Ewangelii - określa symbole chrześcijaństwa - podaje nazwy ksiąg wchodzących w skład Nowego Testamentu, - wyjaśnia przyczyny ogłoszenia edyktu mediolańskiego, - określa sytuację narodu żydowskiego pod panowaniem Rzymian - omawia działalność apostołów - wyjaśnia przyczyny popularności chrześcijaństwa w starożytnym Rzymie, - przedstawia dokonania postaci: Trajana, Konstantyna Wielkiego, Teodozjusza Wielkiego, - opisuje organizację Kościoła chrześcijańskiego w pierwszych wiekach jego istnienia - podaje przyczyny prześladowań chrześcijan - wskazuje przyczyny i konsekwencje sporów wewnątrz Kościoła chrześcijańskiego - wymienia nazwy odłamów religii chrześcijańskiej - przedstawia okoliczności, w których chrześcijaństwo stało się religią panującą w Rzymie, 29 Upadek 5.4 - zna wydarzenia związane z datami: 395 r, 476 r. - poprawnie posługuje się terminami: wielka wędrówka ludów, barbarzyńcy, Wandal, wandal, Hun, Got, - wskazuje na mapie linię podziału cesarstwa rzymskiego na część wschodnią i zachodnią, - przedstawia dokonania postaci: Dioklecjana, Konstantyna Wielkiego, Teodozjusza Wielkiego, Attyli, Odoakra, Romulusa Augustulusa, - wymienia nazwy plemion barbarzyńskich atakujących cesarstwo, - lokalizuje na mapie tereny cesarstwa objęte wędrówką ludów, - określa wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku cesarstwa zachodniorzymskiego, - wyjaśnia etymologię słowa - omawia sytuację w państwie rzymskim w III i IV w., - określa sytuację Rzymu w czasie wędrówki ludów, - opisuje tryb życia Hunów, - wyjaśnia, w jaki sposób barbarzyńcy przyczynili się do zniszczenia Rzymu, - charakteryzuje próby - wskazuje przejawy kryzysu reform podejmowane w państwie rzymskim, przez cesarzy rzymskich: Dioklecjana, Konstantyna i Teodozjusza, - omawia symboliczne znaczenie daty 476 r., Chrześcijanie. cesarstwa Rzymskiego. wandal, Strona 10 z 15 GIMNAZJUM IM. POLSKICH NOBLISTÓW W NOWYCH SKALMIERZYCACH, UL.KALISKA 52, 63-460 NOWE SKALMIERZYCE Rok szkolny 2011/2012 IV. POCZĄTKI ŚREDNIOWIECZA 30 Bizancjum – 10.1, 10.2, 10.3, 12.1 - zna wydarzenia związane z datami: 330 r., 395 r., - poprawnie posługuje się terminami: Bizancjum, Hagia Sophia, ogień grecki, katolicyzm, prawosławie, - lokalizuje na mapie Konstantynopol i cesarstwo bizantyjskie, - zna wydarzenia związane z datami: 527 r. - przedstawia dokonania Justyniana I Wielkiego, - wymienia nazwy terytoriów podbitych przez Justyniana I Wielkiego, - wyjaśnia znaczenie określenia Nowy Rzym, - poprawnie stosuje nazwy katolicyzm i prawosławie dla poszczególnych odłamów Kościoła chrześcijańskiego, - określa wpływ warunków geograficznych na znaczenie Konstantynopola, - prezentuje osiągnięcia Bizancjum w dziedzinie kultury i nauki, - opisuje okoliczności powstania Konstantynopola, - charakteryzuje sytuację w Bizancjum po upadku Rzymu, 31 Początki islamu. 8.1, 8.2, 8.3 - zna wydarzenia związane z datami: 622 r., - przedstawia dokonania Mahometa, - lokalizuje na mapie Półwysep Arabski oraz miasta: Mekkę i Medynę, - omawia położenie geograficzne i warunki naturalne panujące na Półwyspie Arabskim, - opisuje warunki życia i zajęcia Arabów, - zna wydarzenia związane z datami: 630 r., 632 r., 711 r. - poprawnie posługuje się terminami: islam, Allach, muzułmanie, hidżra, Koran, szariat, dżihad, meczet, świątynia Kaaba, minaret, kalif, arabeska, - wymienia filary wiary arabskiej, - wskazuje na mapie kierunki i zasięg podbojów Arabów, - prezentuje osiągnięcia arabskie w dziedzinie kultury i nauki, - przedstawia okoliczności, w których doszło do powstania islamu, - charakteryzuje związki między islamem, chrześcijaństwem i judaizmem, - dostrzega znaczenie idei świętej wojny dla rozprzestrzeniania się religii arabskiej, spadkobiercy świata starożytnego. - wymienia reformy wprowadzone przez Justyniana I Wielkiego, - omawia ustrój Bizancjum, - opisuje wygląd świątyni Hagia Sophia, - określa czynniki decydujące o sile militarnej Bizancjum, - przedstawia sytuację Kościoła chrześcijańskiego po upadku cesarstwa zachodniorzymskiego, - wskazuje różnice między Kościołem wschodnim a zachodnim, - przedstawia okoliczności, w których doszło do powstania islamu, - charakteryzuje związki między islamem, chrześcijaństwem i judaizmem, - dostrzega znaczenie idei świętej wojny dla rozprzestrzeniania się religii arabskiej, - opisuje wygląd meczetu, - omawia organizację państwa arabskiego, - charakteryzuje stosunek Arabów do podbitych narodów, - określa rolę Arabów w rozpowszechnianiu osiągnięć ludów podbitych oraz rozwoju spuścizny starożytnych cywilizacji, Strona 11 z 15 GIMNAZJUM IM. POLSKICH NOBLISTÓW W NOWYCH SKALMIERZYCACH, UL.KALISKA 52, 63-460 NOWE SKALMIERZYCE Rok szkolny 2011/2012 32 Państwo 9.1, 9.2, 12.1 - zna wydarzenia związane z datami: 800 r., - przedstawia dokonania postaci: Chlodwiga, Karola Młota, Pepina Krótkiego, Karola Wielkiego, - lokalizuje na mapie pierwotne siedziby Franków, - opisuje życie codzienne i zajęcia Franków, - określa zasięg terytorialny państwa Franków, - prezentuje dokonania Karola Wielkiego, - zna wydarzenia związane z datami: 496 r., 732 r., 751 r., 756 r., 814 r. - poprawnie posługuje się terminami: arianizm, majordom, marchia, margrabia, hrabia, hrabstwo, siedem sztuk wyzwolonych, minuskuła, renesans karoliński, retoryka, dialektyka, kaligrafia, manuskrypt, miniatura, - przedstawia rozwój kultury i nauki za panowania Karola Wielkiego, - wskazuje na mapie terytoria podbite przez Karola Wielkiego, - określa znaczenie koronacji cesarskiej Karola Wielkiego w średniowiecznej Europie, - przedstawia sytuację polityczną w Europie zachodniej po upadku cesarstwa zachodniorzymskiego, - omawia organizację państwa Franków, - wyjaśnia znaczenie zwycięstwa Franków w bitwie pod Poitiers, - opisuje sposób przejęcia władzy w państwie Franków przez dynastię Karolingów, - omawia związek między rozwojem kultury i nauki a utrzymaniem silnego państwa - charakteryzuje postać Karola Wielkiego, - uzasadnia słuszność określenia renesans karoliński dla zmian w kulturze i nauce, które nastąpiły w VIII i IX w., - ocenia wpływ dokonań Karola Wielkiego na proces kształtowania się średniowiecznej Europy, 33 Rzesza Ottonów. 9.1, 9.3, 9.4 - przedstawia dokonania postaci: Ludwika Pobożnego, Ludwika Niemieckiego, Karola Łysego, Lotariusza (Lotara), Ottona I, Ottona III, - poprawnie posługuje się terminami: traktat w Verdun, Rzesza Niemiecka, uniwersalizm - lokalizuje na mapie państwa powstałe w wyniku podziału monarchii Karola Wielkiego - zna wydarzenia związane z datami: 843 r., 962 r., 995 r., 1000 r. - wymienia postanowienia traktatu w Verdun - wyjaśnia, w jaki sposób powstała Rzesza Niemiecka - omawia znaczenie koronacji cesarskiej Ottona I - przedstawia okoliczności, w których doszło do podziału państwa Karola Wielkiego - ocenia znaczenie traktatu w Verdun dla dalszych losów politycznych Europy - charakteryzuje sytuację polityczną państwa niemieckiego po wygaśnięciu dynastii Karolingów - omawia dokonania Ottona I i Ottona III - tłumaczy, na czym polega idea uniwersalizmu - ocenia rolę Ottona I i Ottona III w kształtowaniu się średniowiecznej Europy - opisuje politykę następców Ottona III Franków. Strona 12 z 15 GIMNAZJUM IM. POLSKICH NOBLISTÓW W NOWYCH SKALMIERZYCACH, UL.KALISKA 52, 63-460 NOWE SKALMIERZYCE 34 Najazdy Normanów. 7.1 35 Słowianie i - poprawnie posługuje się terminami: Słowianie, cyrylica, - dokonuje podziału Słowian na grupy (zachodnią, wschodnią, południową), - wskazuje na mapie położenie pierwszych państw słowiańskich i Węgier, - omawia warunki życia i zajęcia Słowian, Węgrzy. 36 Między papiestwem a cesarstwem. - zna wydarzenia związane z datą 1066 r. - przedstawia dokonania postaci: Leifa Erikssona, Roberta Giuscarda i Wilhelma Zdobywcy - lokalizuje na mapie siedziby Normanów - podaje przyczyny wypraw organizowanych przez Normanów - wskazuje na mapie kierunki ekspansji wikingów 9.4, 10.3 - przedstawia dokonania postaci: Sylwestra II, Grzegorza VII i Henryka IV, - poprawnie posługuje się terminami: Cluny, prawo kanoniczne, prawosławie, synod, - wskazuje na mapie zasięg wpływów Kościoła katolickiego i prawosławnego, - poprawnie posługuje się terminami: Normanowie (wikingowie), runy, drakkary, snekkary, kościół klepkowy - omawia warunki naturalne i położenie geograficzne Półwyspu Skandynawskiego - opisuje warunki życia i zajęcia ludności normańskiej - wymienia państwa powstałe na terenie Skandynawii - omawia osiągnięcia Normanów w dziedzinie sztuki i rzemiosła - zna wydarzenia związane z datami: IV–V w., VII w., IX w., - przedstawia dokonania postaci: Samona, Rościsława, Cyryla, Metodego, Świętopełka, Włodzimierza Wielkiego, Stefana Wielkiego - poprawnie posługuje się terminami:, latopis, Lechowe Pole, Korona św. Stefana - wyjaśnia przyczyny przyjęcia chrztu przez władców słowiańskich - zna wydarzenia związane z datami: X w., 1054 r., 1075 r., 1077 r., 1122 r. - poprawnie posługuje się terminami: schizma wschodnia, ekskomunika, dyktat papieski, inwestytura, Canossa, konkordat wormacki, - wymienia przejawy kryzysu w Kościele w X w., - lokalizuje na mapie Cluny, - podaje najistotniejsze treści zawarte w Dyktacie papieskim Grzegorza VII, - przedstawia system wierzeń Normanów - wskazuje czynniki, które zadecydowały o sukcesie podbojów normańskich - opisuje wygląd łodzi wikingów i uzbrojenia wojowników normańskich - prezentuje okoliczności, w których doszło do powstania państw skandynawskich - dostrzega związek między przyjęciem chrześcijaństwa a zaprzestaniem wypraw rabunkowych Normanów - omawia organizację plemion słowiańskich - wymienia okoliczności powstania pierwszych państw słowiańskich i państwa węgierskiego - opisuje działalność misyjną Cyryla i Metodego - wyjaśnia, jakie znaczenie dla utrzymania i rozwoju państwowości słowiańskiej miała decyzja władców o przyjęciu chrztu - przedstawia dokonania Włodzimierza Wielkiego i Stefana Wielkiego - charakteryzuje powstanie państwa ruskiego - charakteryzuje sytuację w Kościele chrześcijańskim w X w., - omawia dokonania papieża Sylwestra II, - przedstawia okoliczności, w których doszło do schizmy wschodniej, - wyjaśnia, na czym polegał spór o inwestyturę, - opisuje przebieg sporu i sposób, w jaki został rozwiązany, - tłumaczy znaczenie powiedzenia: „pójść do Cannosy”, Rok szkolny 2011/2012 - opisuje okoliczności, w których Normanowie pojawili się w Ameryce - określa przyczyny i konsekwencje schizmy wschodniej dla Kościoła oraz jego wyznawców, Strona 13 z 15 GIMNAZJUM IM. POLSKICH NOBLISTÓW W NOWYCH SKALMIERZYCACH, UL.KALISKA 52, 63-460 NOWE SKALMIERZYCE V. Rok szkolny 2011/2012 POLSKA PIERWSZYCH PIASTÓW 37 Początki państwa 13.1, - zna wydarzenia związane z datami: IX w., 966 r., 972 r., - przedstawia dokonania postaci: Mieszka I, Dobrawypoprawnie - - posługuje się terminami: drużyna książęca, woj, szyszak, kolczuga, danina, - lokalizuje na mapie główne grody w państwie Mieszka I - opisuje okoliczności przyjęcia chrztu przez Mieszka I, - zna wydarzenia związane z datami: 960 r., 965 r., 991 r., 992 r. - przedstawia dokonania postaci: Ibrahima ibn Jakuba, Jordana - poprawnie posługuje się terminami: „Geograf Bawarski”, Dagome iudex, kmieć, ludność służebna, - wymienia nazwy plemion słowiańskich zamieszkujących ziemie polskie i wskazuje na mapie ich siedziby, - wymienia korzyści wynikające z przyjęcia chrztu, - określa, jakie informacje znalazły się w dokumencie Dagome Iudex, - wskazuje na mapie tereny podbite przez Mieszka I, - charakteryzuje strukturę społeczną w państwie Mieszka I, - opisuje wygląd i uzbrojenie woja z drużyny książęcej, - omawia organizację plemion słowiańskich na ziemiach polskich, - przedstawia okoliczności powstania państwa polskiego, - wyjaśnia znaczenie decyzji Mieszka I o przyjęciu chrztu - prezentuje rozwój, terytorialny państwa Mieszka I, 38 Państwo - zna wydarzenia związane z datami: 997 r., 1000 r., 1025 r. - przedstawia dokonania postaci: Bolesława Chrobrego, biskupa Wojciecha, Ottona III, Galla Anonima, - poprawnie posługuje się terminami: kasztelan, relikwie, - wymienia przyczyny i skutki zjazdu gnieźnieńskiego - wyjaśnia znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego - zna wydarzenia związane z datami: 1002–1018 r., - przedstawia dokonania postaci: Ottona III, Thietmara, Henryka II, Świętopełka - poprawnie posługuje się terminami: czynszownik, metropolia, kanonizacja, włócznia św. Maurycego, gród, Grody Czerwieńskie, - opisuje przebieg misji św. Wojciecha, - przedstawia okoliczności przejęcia władzy przez Bolesława Chrobrego - omawia dokonania Bolesława Chrobrego - charakteryzuje organizację państwa polskiego za panowania Bolesława, - wskazuje na mapie terytoria podbite przez Bolesława Chrobrego, - omawia postanowienia pokoju w Budziszynie, - opisuje żywot św. - ocenia skutki polityki Wojciecha na podstawie zagranicznej Bolesława dla płaskorzeźb na drzwiach państwa polskiego katedry gnieźnieńskiej - wyjaśnia znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego dla rozwoju organizacji kościelnej i państwowej - porównuje relacje źródłowe na temat zjazdu władców w 1000 r. - opisuje wygląd Gniezna w czasach Bolesława Chrobrego, polskiego. Bolesława Chrobrego. 13.2, 13.3, 13.4 13.1, 13.2, 13.3, 13.4 - tłumaczy, dlaczego książę przyjął chrzest z rąk czeskich, - określa przyczyny powstania dokumentu Dagome Iudex, Strona 14 z 15 GIMNAZJUM IM. POLSKICH NOBLISTÓW W NOWYCH SKALMIERZYCACH, UL.KALISKA 52, 63-460 NOWE SKALMIERZYCE 39 Kryzys i 13.1, 13.2, 13.3, 13.4 - zna wydarzenia związane z datami: 1025 r., 1076 r., - przedstawia dokonania postaci: Mieszka II, Bezpryma, Bolesława Śmiałego, biskupa Stanisława ze Szczepanowa, - poprawnie posługuje się terminami: trybut, denar, 40 Panowanie 13.1, 13.2, 13.3, 13.4 - zna wydarzenia związane z datami: 1138 r., - przedstawia dokonania postaci: Bolesława Krzywoustego, Zbigniewa, Sieciecha, Henryka V, - poprawnie posługuje się terminami: statut, seniorat, senior, dzielnica senioralna odbudowa państwa polskiego. Bolesława Krzywoustego. - przedstawia dokonania postaci: Konrada II, Jarosława Mądrego, Kazimierza Odnowiciela, Miecława, Brzetysława, - wymienia przyczyny kryzysu i upadku państwa polskiego w XI w., - opisuje przebieg konfliktu Bolesława Śmiałego z biskupem Stanisławem, - wyjaśnia przyczyny i skutki sporu między królem a biskupem, - zna wydarzenia związane z datami: 1109 r., 1116 r., - przedstawia dokonania postaci: Władysława Hermana, Ottona z Bambergu, Władysława Wygnańca, Bolesława Kędzierzawego, Mieszka Starego, Henryka Sandomierskiego, Kazimierza Sprawiedliwego, - poprawnie posługuje się terminami: wojewoda, Rok szkolny 2011/2012 - opisuje sytuację w państwie polskim po śmierci Bolesława Chrobrego, - omawia działalność Kazimierza Odnowiciela i Bolesława Śmiałego, - porównuje relacje źródłowe na temat sporu między królem Bolesławem a biskupem Stanisławem, - wyjaśnia, dlaczego w sporze o inwestyturę Bolesław Śmiały opowiedział się po stronie papieża, - dokonuje oceny skutków polityki zagranicznej prowadzonej przez Bolesława Śmiałego, - ocenia obiektywizm źródeł historycznych dotyczących wydarzeń z 1079 r., - wyjaśnia przyczyny sporu między Bolesławem Krzywoustym a Zbigniewem - wskazuje na mapie terytoria podbite przez Bolesława Krzywoustego - lokalizuje na mapie grody oblegane przez Niemców - wymienia postanowienia statutu Bolesława Krzywoustego - charakteryzuje sytuację polityczną państwa polskiego za panowania Władysława Hermana - przedstawia okoliczności najazdu niemieckiego na Polskę - opisuje podbój i chrystianizację Pomorza - wyjaśnia znaczenie przyłączenia Pomorza do Polski - ocenia konsekwencje decyzji Bolesława o podziale państwa polskiego Strona 15 z 15
