Pytania i odpowiedzi – Pomoc finansowa wstępnie

Pytania i odpowiedzi – Pomoc finansowa wstępnie uznanym grupom producentów
owoców i warzyw:
1.
Czy do wartości produktów sprzedanych wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw można
zaliczyć sprzedaż produktów udokumentowanych fakturami i rachunkami sprzedaży, wytworzonych
przez członków grup i organizacji producentów, wystawionymi w okresie wnioskowanym, a
nieopłaconymi przez kontrahentów w okresie wnioskowanym?
W księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz, przychody i
obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu
realizacji zapłaty (zgodnie z przepisami art. 6 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. (Dz. U. z 2009 r. Nr
152, poz. 1223 z późn. zm.)).
Ponadto Międzynarodowy Standard Rachunkowości Nr 18 określa następujące kryteria, kiedy transakcje sprzedaży
towarów mogą zostać uznane za przychody, tj.:





jednostka gospodarcza przekazała nabywcy znaczące ryzyko i korzyści wynikające z praw własności do
towarów,
jednostka gospodarcza przestaje być trwale zaangażowana w zarządzanie sprzedanymi towarami w stopniu, w
jakim funkcję taką realizuje się wobec towarów, do których ma się prawo własności, ani też nie sprawuje się
nad nim efektywnej kontroli,
kwotę przychodów można wycenić w wiarygodny sposób,
istnieje prawdopodobieństwo, że jednostka gospodarcza uzyska korzyści ekonomiczne z tytułu transakcji,
koszty już poniesione oraz te, które zostaną poniesione przez jednostkę gospodarczą w związku z transakcją
można wycenić w wiarygodny sposób.
Oznacza to, że do wartości produktów sprzedanych przez grupy i organizacje producentów owoców i warzyw należy
również zaliczyć wartość określoną w fakturach i rachunkach wystawionych w okresie objętym wnioskiem, za które
odbiorcy produktów nie uiścili należności w okresie objętym wnioskiem.
2.
Czy wstępnie uznana grupa producentów owoców i warzyw może otrzymywać pomoc finansową z tytułu
realizacji planu dochodzenia do uznania za okresy półroczne?
Zgodnie z art. 43 ust. 3 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r.
ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora
owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, pomoc finansowa na pokrycie kosztów związanych
z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej, oraz na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania jest wypłacana w
ratach rocznych lub półrocznych na zakończenie każdego rocznego lub półrocznego okresu realizacji planu
uznawania, lub w ratach obejmujących część rocznego okresu, jeżeli plan rozpoczyna się w trakcie okresu rocznego
lub jeżeli uznanie zostaje udzielone przed zakończeniem okresu rocznego. Natomiast zgodnie z art. 45 ust. 2 RK (UE)
Nr 543/2011, wnioski o przyznanie pomocy dotyczące okresów półrocznych można składać tylko pod warunkiem, że
plan dochodzenia do uznania jest podzielony na okresy półroczne.
3.
Czy wstępnie uznana grupa producentów owoców i warzyw może ubiegać się o przyznanie pomocy
finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie
dochodzenia do uznania, w przypadku, jeśli nabyła siewnik?
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków
przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr 98, poz.
822), określa, iż kosztami kwalifikowanymi do objęcia pomocą finansową na pokrycie części kwalifikowanych
kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania są wyłącznie koszty inwestycji
związanych ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem lub przygotowaniem owoców i warzyw do sprzedaży,
w szczególności związanych z ich myciem, czyszczeniem, sortowaniem, pakowaniem, konfekcjonowaniem,
krojeniem, cięciem, szatkowaniem, obieraniem lub drylowaniem. Tym samym inwestycje związane z zakupem
maszyn i urządzeń związanych z uprawą owoców i warzyw (w tym związane z ich siewem, sadzeniem itp.) nie
stanowią kosztu kwalifikowanego do objęcia przedmiotową pomocą finansową.
4.
Czy wstępnie uznana grupa producentów, w celu uruchomienia sortowni dla owoców i warzyw
produkowanych przez jej członków, zobowiązana jest do wybudowania budynku i wyposażenia go w
urządzenia sortujące, czy urządzenia te może zainstalować w dzierżawionych przez grupę budynkach
należących do członków grupy?
Zgodnie z § 1 ust. 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, w
przypadku, gdy grunt, budynek albo budowla, w których jest realizowana inwestycja, nie stanowią własności lub
przedmiotu użytkowania wieczystego grupy, pomoc finansowa jest przyznawana do inwestycji polegającej na zakupie
i montażu nabytej przez grupę maszyny lub urządzenia na gruncie, w budynku lub w jego części albo w budowli
będących w posiadaniu członka grupy lub innego podmiotu, udostępnionych grupie na podstawie umowy, pod
warunkiem że po zdemontowaniu tej maszyny lub urządzenia i dokonaniu ponownego montażu, stan techniczny tej
maszyny lub urządzenia pozwoli na ich używanie zgodne z przeznaczeniem.
Zgodnie z § 2 ust. 2 powyższego rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r., w
przypadku inwestycji polegającej na montażu nabytej przez grupę maszyny lub urządzenia, na gruncie, w budynku
albo budowli będących w posiadaniu członka grupy lub innego podmiotu, niestanowiących własności lub przedmiotu
użytkowania wieczystego grupy, potwierdzeniem spełniania przez grupę warunków przyznania pomocy finansowej
jest:
1) złożenie oświadczenia, że po zdemontowaniu maszyny lub urządzenia i dokonaniu ponownego ich montażu,
stan techniczny tej maszyny lub urządzenia pozwoli na ich używanie zgodne z przeznaczeniem, oraz;
2) przedłożenie umowy zawartej między grupą a jej członkiem lub innym podmiotem będącym w posiadaniu
gruntu, budynku lub budowli, w których nastąpi montaż zakupionej przez grupę maszyny lub urządzenia,
określającej okres i warunki dzierżawy, najmu lub użyczenia grupie tego gruntu, budynków lub ich części, lub
budowli, warunki montażu i demontażu maszyny lub urządzenia oraz warunki wypowiedzenia umowy.
5.
Czy wstępnie uznana grupa producentów owoców i warzyw może zaciągnąć kredyt na realizacje
inwestycji, ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, jeżeli planuje ubiegać się do tej
inwestycji o przyznanie pomocy finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji
ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania? Czy zabezpieczeniem tego kredytu może być
przewłaszczenie przedmiotu inwestycji na rzecz banku?
Zgodnie z § 2 pkt 9 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie warunków
wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw
oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2009 r. Nr 5, poz. 27),
grupa producentów zobowiązana jest wskazać źródła i strukturę finansowania planu dochodzenia do uznania,
natomiast przepisy nie stanowią, iż źródłem finansowania planu dochodzenia do uznania nie mogą być kredyty
bankowe.
Jednocześnie, zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r.
w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców
i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania
(Dz. U. Nr 98, poz. 822), wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest przyznawana pomoc finansowa
na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem,
magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla
których grupa została wstępnie uznana, m.in. jeżeli grupa zobowiązała się do niezbywania i nieudostępniania innemu
podmiotowi inwestycji objętej dofinansowaniem przed upływem:
a) 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego,
b) 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli.
Jednocześnie zgodnie z § 1 ust. 4 pkt 1 ww. rozporządzenia, jeżeli zbycie budynków, budowli, narzędzi, maszyn,
urządzeń lub samochodów ciężarowych nastąpi przed upływem okresu, o którym mowa powyżej, grupa producentów
zwraca kwotę w wysokości 100% pomocy finansowej przyznanej na inwestycję, zwiększoną o odsetki ustawowe
liczone od dnia zbycia tej inwestycji do dnia zwrotu przyznanej pomocy finansowej.
Uwzględniając powyższe, ustanowienie przez bank zabezpieczenia na przedmiocie inwestycji nie może być związane
z przeniesieniem prawa własności do przedmiotu inwestycji, przed upływem ww. okresu 5 lat od dnia nabycia
maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego, oraz okresu 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku
lub budowli, pod rygorem zwrotu wypłaconej pomocy finansowej w części dotyczącej zbytej inwestycji, zwiększonej
o odsetki ustawowe liczone od dnia zbycia tej inwestycji.
Natomiast zgodnie z art. 70 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72,
poz. 665, z późn. zm.), osobie fizycznej, prawnej lub jednostce organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, o ile
posiada zdolność prawną, które nie mają zdolności kredytowej, bank może udzielić kredytu pod warunkiem
ustanowienia szczególnego sposobu zabezpieczenia spłaty kredytu. Zastosowanie przewłaszczenia jako
2
zabezpieczenia wierzytelności banku precyzuje art. 101 wymienionej ustawy. Z przepisu art. 101 ust. 1 wynika, że
zabezpieczenie wierzytelności banku może być dokonane w drodze przeniesienia na bank przez dłużnika lub osobę
trzecią, do czasu spłaty zadłużenia wraz z należnymi odsetkami i prowizją, prawa własności rzeczy ruchomej lub
papierów wartościowych.
Jedną z możliwych konstrukcji przewłaszczenia jest posłużenie się przeniesieniem własności pod warunkiem
zawieszającym, powiązanym z terminem. Strony postanawiają, że własność rzeczy przejdzie na beneficjenta
zabezpieczenia wierzytelności (np. bank) automatycznie (bez konieczności składania dodatkowych oświadczeń woli),
z chwilą gdy dłużnik nie spełni w określonym terminie świadczenia, do którego jest zobowiązany.
Konstrukcją możliwą dla ustanawianego przewłaszczenia jest także wykorzystanie warunku rozwiązującego. W tym
przypadku osoba, na rzecz której ustanawia się zabezpieczenie w momencie zawarcia umowy staje się właścicielem
rzeczy, wypełnienie warunku – spełnienie świadczenia przez dłużnika – skutkuje automatycznym powrotem własności
rzeczy do dłużnika.
Z powyższego wynika, że różnica w sytuacji stron w przypadku skorzystania z różnego rodzaju warunków wyraża się
przede wszystkim w tym, iż w przypadku zastrzeżenia dla przeniesienia własności warunku rozwiązującego,
właścicielem rzeczy pod warunkiem rozwiązującym jest bank, a ustanawiający zabezpieczenie jedynie warunkowo
uprawnionym.
W razie zastrzeżenia warunku zawieszającego dłużnik korzysta z rzeczy na podstawie przysługującego mu nadal – aż
do ziszczenia się warunku – prawa własności.
W świetle powyżej cytowanych przepisów i rozważań dotyczących instytucji przewłaszczenia na zabezpieczenie
kredytu, nie jest możliwe zawarcie pomiędzy wstępnie uznaną grupą producentów owoców i warzyw, a bankiem
umowy przewłaszczenia pod warunkiem rozwiązującym na zabezpieczenie kredytu udzielonego na sfinansowanie
inwestycji objętej dofinansowaniem, bez naruszenia § 1 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r.
Natomiast, w ramach obsługi pomocy finansowej wstępnie uznanym grupom producentów owoców i warzyw
możliwe jest zastosowanie szczególnej formy instytucji przewłaszczenia na zabezpieczenie pod warunkiem
zawieszającym. W takiej konstrukcji przewłaszczenia bank nie staje się właścicielem inwestycji w dniu zawarcia
umowy przewłaszczenia, a jeżeli wstępnie uznana grupa producentów owoców i warzyw spłaci kredyt w terminie w
ogóle nie dojdzie do przejścia własności przedmiotu przewłaszczenia na bank. Zawarcie zatem takiej umowy
przewłaszczenia nie uniemożliwia wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw wywiązania się ze
zobowiązania do niezbywania inwestycji objętej dofinansowaniem przed upływem okresu, o którym mowa w § 1 ust.
1 pkt 3 ww. wymienionego rozporządzenia.
6.
Czy inwestycje realizowane ze środków uzyskanych z pomocy finansowej, dla których nie dokonano
zmian w planie dochodzenia do uznania w zakresie źródeł finansowania, powinny zostać objęte pomocą
finansową?
W przypadku przeznaczenia przez grupę wcześniej uzyskanej pomocy finansowej do inwestycji ujętych w planie
dochodzenia do uznania, na finansowanie inwestycji ujętych w PDU w kolejnych latach jego realizacji, grupa
producentów powinna złożyć wniosek o zatwierdzenie zmian w PDU w odniesieniu do zmiany źródeł i struktury
finansowania inwestycji. Natomiast, aby inwestycja mogła być przedmiotem pomocy finansowej musi być ujęta w
PDU zawierającym aktualne informacje również o źródłach i strukturze jej finansowania.
7.
Czy półroczny wniosek o przyznanie pomocy finansowej musi zawierać wszystkie koszty kwalifikowane
poniesione w tym okresie? Co w sytuacji, gdy w tym okresie jedna inwestycja zostanie zakończona (lub
zakończony jej etap), a inna inwestycja zostanie dopiero rozpoczęta (np. przeprowadzona zostanie tylko
analiza ekonomiczna i projekty budowlane)?
Zgodnie z art. 45 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r.
ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora
owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, grupa producentów składa tylko jeden wniosek o
przyznanie pomocy finansowej na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem
działalności administracyjnej oraz na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym
planie dochodzenia do uznania, w terminie trzech miesięcy od zakończenia każdego rocznego lub półrocznego okresu
realizacji planu dochodzenia do uznania. Nie ujęcie we wniosku za okres roczny lub półroczny wszystkich kosztów
kwalifikowanych, poniesionych w tym okresie (z wyłączeniem kosztów zakupu gruntu oraz kosztów związanych z
przygotowaniem i realizacją inwestycji rozliczanych po zakończeniu całej inwestycji, z którą wiążą się te koszty),
pozbawi grupę możliwości objęcia ich pomocą finansową. Pomoc finansowa przyznawana jest do zrealizowanej
inwestycji lub jej etapu, zatwierdzonych do realizacji w okresie rocznym lub półrocznym planu dochodzenia do
uznania. W przypadku, gdy w okresie rocznym lub półrocznym zatwierdzono do realizacji tylko przeprowadzenie
analizy ekonomicznej inwestycji oraz przygotowanie projektu budowlanego, pomocą finansową zostaną objęte tylko i
3
wyłącznie te wydatki, jednak po zakończeniu całej inwestycji, z którą są związane. Tym samym pozostałe koszty
realizacji inwestycji powinny zostać zatwierdzone na kolejne okresy realizacji planu dochodzenia do uznania.
Natomiast w sytuacji braku możliwości zrealizowania wszystkich nakładów inwestycyjnych zatwierdzonych na dany
okres realizacji planu istnieje możliwość przesunięcia ich realizacji na kolejny okres poprzez dokonanie zmiany w
planie dochodzenia do uznania (zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców
i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu, rynku suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno (tj.
Dz. U. z 2011 r. Nr 145, poz. 868)).
8.
Co w sytuacji, gdy w danym roku dochodzenia do uznania nie uda się zrealizować inwestycji lub jej
etapu, a pewne koszty kwalifikowane zostaną poniesione, a całość inwestycji zostanie przeniesiona na rok
następny (poprzez zmianę planu dochodzenia do uznania)? Czy koszty kwalifikowane poniesione w roku
poprzednim będzie można rozliczyć w roku faktycznie zrealizowanej inwestycji lub jej etapu?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt. 1 lit. a i b rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w
sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i
warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania,
wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest przyznawana pomoc finansowa na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem lub
przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa została
wstępnie uznana, jeżeli inwestycja lub jej etap zostały ujęte w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania na dany
okres rozliczeniowy i zostały zrealizowane.
W związku z powyższym, grupa producentów uwzględnia w planie dochodzenia do uznania inwestycje, które mogą
być podzielone na etapy realizacji w poszczególnych rocznych lub półrocznych okresach planu dochodzenia do
uznania, po upływie których ubiega się o przyznanie pomocy finansowej. Pomoc finansowa przyznawana jest do
faktycznie poniesionych kwalifikowanych kosztów inwestycji, które są zatwierdzone na okres objęty wnioskiem. Tym
samym w sytuacji, gdy w danym roku możliwe będzie zrealizowanie tylko części inwestycji, grupa producentów
powinna poprzez zmianę planu dochodzenia do uznania przenieść na kolejny okres realizacji planu nie całą
inwestycję, ale jej część pozostałą do realizacji (tym samym dzieląc inwestycję na etapy). Poniesione koszty
inwestycyjne będą mogły być objęte pomocą finansową tylko za okres, na który zostały zatwierdzone.
9.
Czy maszyny i urządzenia stanowiące z jednej strony koszty kwalifikowane inwestycji, a z drugiej
przedmiot kredytowania, mogą być przedmiotem zastawu na rzecz Banku tytułem zabezpieczenia
udzielonego kredytu?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr
98, poz. 822), grupa zobowiązuje się do niezbywania i nieudostępniania innemu podmiotowi inwestycji objętej
dofinansowaniem przed upływem 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego
lub 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli. Natomiast zgodnie z § 1 ust. 4 pkt 1 ww.
rozporządzenia, w przypadku zbycia budynków, budowli, narzędzia maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego
przed upływem okresu, o którym mowa powyżej, grupa zwraca kwotę w wysokości 100% pomocy finansową
przyznanej na inwestycję, zwiększoną o odsetki ustawowe liczone od dnia zbycia tej inwestycji lub udostępnienia jej
innemu podmiotowi do dnia zwrotu przyznanej pomocy finansowej.
Uwzględniając powyższe, ustanowienie przez bank zabezpieczenia na przedmiocie inwestycji nie może być związane
z przeniesieniem prawa własności do przedmiotu inwestycji, przed upływem 5 lat od dnia nabycia narzędzia,
maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego lub 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub
budowli, pod rygorem zwrotu 100% wypłaconej pomocy finansowej przyznanej na zbytą inwestycję, zwiększonej o
odsetki ustawowe liczone od dnia zbycia tej inwestycji do dnia zwrotu przyznanej pomocy finansowej.
Należy podnieść, że zastaw na rzeczy nie prowadzi do przeniesienia własności (o ile nie zajdzie podstawa do
egzekucji zobowiązania, które zastaw zabezpiecza, w przypadku nie wywiązania się dłużnika ze świadczenia). Należy
podkreślić, że instytucja zastawu na rzeczy pozwala na pozostawienie jej u właściciela. Powyższe oznacza, że zastaw
nie narusza § 1 ust. 1 pkt. 3 ww. rozporządzenia, tym samym maszyny i urządzenia stanowiące koszty kwalifikowane
inwestycji, a z drugiej strony przedmiot kredytowania, mogą być przedmiotem zastawu na rzecz banku tytułem
zabezpieczenia udzielonego kredytu.
10.
Czy uruchomienie kredytu na sfinansowanie kosztów kwalifikowanych Bank może uzależnić od
uzyskania wcześniej przez grupę pozytywnej decyzji dyrektora oddziału regionalnego Agencji
4
Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w sprawie przyznania pomocy finansowej na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania?
Zgodnie z art. 45 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r.
ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora
owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw,, grupa producentów składa tylko jeden wniosek o
przyznanie pomocy finansowej na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem
działalności administracyjnej oraz na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym
planie dochodzenia do uznania, w terminie trzech miesięcy od zakończenia każdego rocznego lub półrocznego okresu
realizacji planu dochodzenia do uznania. Natomiast zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 lit. a i b rozporządzenia Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy
finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji
ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, grupa producentów może otrzymać pomoc finansowa na
pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem
lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa
została wstępnie uznana, jeżeli inwestycja lub jej etap zostały ujęte w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania
na dany okres rozliczeniowy i zostały zrealizowane.
W celu potwierdzenia spełnienia warunków przyznania pomocy finansowej grupa składa oświadczenie potwierdzające
zrealizowanie inwestycji lub jej etapu oraz przedkłada fakturę albo dokument o równoważnej wartości dowodowej,
potwierdzające poniesione koszty zrealizowanej inwestycji lub jej etapu. Zgodnie z art. 9 ust. 7a pkt. 1 ustawy z dnia
19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu, rynku suszu paszowego oraz
rynków lnu i konopi uprawianych na włókno (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 145, poz. 868), dyrektor oddziału regionalnego
Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wydaje decyzje w sprawie przyznania wstępnie uznanej grupie
producentów pomocy finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym
planie dochodzenia do uznania w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku. Uwzględniając powyższe, decyzja w
sprawie przyznania pomocy finansowej wydawana jest po zrealizowaniu inwestycji przez grupę producentów. Tym
samym brak jest podstaw prawnych umożliwiających dyrektorowi oddziału regionalnego Agencji Restrukturyzacji i
Modernizacji Rolnictwa wydanie decyzji w sprawie przyznania wstępnie uznanej grupie producentów pomocy
finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji przed jej zrealizowaniem oraz przed złożeniem
wniosku o przyznanie przedmiotowej pomocy finansowej.
11.
Czy za koszt kwalifikowany można uznać zakup maszyn i samochodów ciężarowych od członków GP?
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków
przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr 98, poz.
822), nie zawiera zapisów określających kryteria podmiotowe dla zbywców nieruchomości, maszyn, urządzeń, czy
samochodów ciężarowych (stanowiących przedmiot inwestycji), tym samym wstępnie uznana grupa producentów
może dokonać zakupu maszyn i samochodów ciężarowych od dowolnej osoby fizycznej lub prawnej, w tym również
od członka grupy, z zachowaniem warunków określonych w § 3 oraz § 5 ww. rozporządzenia.
12.
Czy zakup przez grupę producentów samej przyczepy lub samej naczepy do przewozu owoców i warzyw,
w przypadku, gdy grupa posiada już samochód ciężarowy lub ciągnik siodłowy, może być kosztem
kwalifikowanym?
Zgodnie z pkt. 11 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r.,
kwalifikowanymi kosztami inwestycji są m.in. koszty zakupu samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie
całkowitej powyżej 3,5 tony, z wyłączeniem samochodów przeznaczonych do przewozu osób.
Stosownie do art. 2 ust. 42 i 42a ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr
108, poz. 908 z późn. zm), samochód ciężarowy oznacza – pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do
przewozu ładunków, natomiast ciągnik samochodowy oznacza – pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie
do ciągnięcia przyczepy/naczepy, określenie to obejmuje ciągnik siodłowy i ciągnik balastowy. Z kolei art. 2 ust. 50 i
52 definiuje przyczepę jako pojazd kołowy bez silnika, przystosowany do łączenia go z innym pojazdem silnikowym,
a naczepę jako przyczepę, której cześć spoczywa na pojeździe silnikowym i obciąża ten pojazd.
Zatem uwzględniając ww. przepisy przedmiotowego pkt. 11 wykazu kosztów kwalifikowanych oraz ustawy Prawo o
ruchu drogowym, pomocą finansową można objąć:
5
1) zakup samochodu ciężarowego wraz z przyczepą/naczepą lub ciągnika samochodowego (ciągnika siodłowego)
wraz z naczepą, jako stanowiących integralne części (zestawy) nabytych samochodów ciężarowych;
2) zakup samochodu ciężarowego bez przyczepy lub samego ciągnika samochodowego (ciągnika siodłowego) bez
naczepy, w przypadku, gdy grupa producentów posiada już naczepę do przewozu owoców i warzyw.
Natomiast stosownie do brzmienia pkt. 11 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym
planie dochodzenia do uznania, zakup samej przyczepy do samochodów ciężarowych lub zakup samej naczepy do
ciągników siodłowych, w sytuacji, gdy grupa producentów posiada już samochód ciężarowy lub ciągnik siodłowy, ze
względu na fakt, iż definicja samochodu ciężarowego nie obejmuje przyczepy oraz naczepy, nie może stanowić kosztu
kwalifikowanego w ramach mechanizmu wsparcia inwestycji dokonywanych przez grupy producentów owoców i
warzyw podlegającego refundacji.
13.
Czy dokumenty finansowo-księgowe muszą posiadać dekrety księgowe?
Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków
przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr 98, poz.
822), potwierdzeniem spełniania warunków przyznania pomocy finansowej przez grupę producentów owoców i
warzyw jest złożenie m.in. oświadczenia lub dokumentu potwierdzającego zrealizowanie inwestycji lub jej etapu oraz
przedłożenie faktury albo dokumentu o równoważnej wartości dowodowej, potwierdzających wysokość kosztów
poniesionych na zrealizowanie inwestycji lub jej etapu.
Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tj. (Dz. U. z 2009 r. Nr 152,
poz. 1223 z późn. zm.), za dekret księgowy uważa się stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia
w księgach rachunkowych przez wskazanie miesiąca oraz sposobu jego ujęcia w księgach rachunkowych (dekretacja)
oraz podpis osoby odpowiedzialnej za te wskazania. Zgodnie z § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28
listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania
oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr
212, poz. 1337), faktura, jako dokument stwierdzający dokonanie sprzedaży nie musi zawierać dekretu księgowego.
Jednocześnie należy zauważyć, że przepisy regulujące obsługę pomocy finansowej na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, wymagają od grupy
producentów potwierdzenia, iż inwestycja została zrealizowana oraz koszty zrealizowanej inwestycji lub jej etapu
zostały poniesione, natomiast nie nakładają na grupę obowiązku przedstawienia dokumentów potwierdzających
zaksięgowanie poniesionych kosztów w księgach rachunkowych. Natomiast potwierdzenie ujęcia w księgach
rachunkowych grupy producentów poniesionych kosztów zrealizowanej inwestycji może być przedmiotem kontroli na
miejscu, przeprowadzanej w siedzibie grupy. Okoliczności zaksięgowania poniesionych kosztów można weryfikować
np. poprzez manualne skierowanie do kontroli na miejscu, w razie zaistnienia wątpliwości co do wiarygodności
(prawidłowości, rzetelności) otrzymanych przez Agencję dokumentów. W celu udokumentowania poniesienia
kosztów grupa załącza do wniosku kserokopie potwierdzonych za zgodność z oryginałem faktur lub innych
dokumentów o równoważnej wartości dowodowej oraz kopie dokumentów potwierdzających dokonanie zapłaty, np.
kopie wyciągu bankowego lub przelewu bankowego. Natomiast potwierdzeniem faktycznego zrealizowania
inwestycji jest oświadczenie załączane do wniosku o przyznanie pomocy finansowej (W-1.5/20), w którym grupa
potwierdza, że inwestycja została zrealizowana zgodnie z zatwierdzonym planem dochodzenia do uznania.
Mając powyższe na uwadze, na podstawie obowiązujących przepisów w zakresie obsługi pomocy finansowej dla grup
producentów owoców i warzyw, faktury lub inne dokumenty o równoważnej wartości dowodowej, dołączane do
wniosku o przyznanie pomocy finansowej, nie muszą zawierać dekretów księgowych.
14.
Czy umowa kupna – sprzedaży zawarta pomiędzy grupą producentów, a członkiem GP na zakup maszyn
i samochodów ciężarowych powinna być zarejestrowana w Urzędzie Skarbowym?
Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilno prawnych (Dz. U. z
2005 r. Nr 41 poz. 399), obowiązkowi opłacenia podatku od czynności cywilno prawnych podlegają m.in. umowy
sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. Zgodnie z § 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi
z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej
grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym
planie dochodzenia do uznania, w przypadku nabycia używanego narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu
ciężarowego, pomoc finansowa na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym
planie dochodzenia do uznania jest przyznawana, jeżeli grupa przedłoży dokument albo oświadczenie zbywcy
potwierdzające, że zbywca był uprawniony do zbycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego
oraz że w okresie ostatnich siedmiu lat nie były one nabyte ze środków stanowiących dofinansowanie z krajowych lub
wspólnotowych środków publicznych oraz złoży oświadczenie, że narzędzie, maszyna, urządzenie lub samochód
6
ciężarowy posiadają właściwości techniczne zgodne z ich przeznaczeniem określonym w planie dochodzenia do
uznania oraz spełniają obowiązujące normy techniczne.
Ponadto zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia, o którym mowa powyżej, potwierdzeniem spełniania warunków
przyznania pomocy finansowej przez grupę producentów owoców i warzyw jest złożenie m.in. oświadczenia lub
dokumentu potwierdzającego zrealizowanie inwestycji lub jej etapu oraz przedłożenie faktury albo dokumentu o
równoważnej wartości dowodowej, potwierdzających wysokość kosztów poniesionych na zrealizowanie inwestycji
lub jej etapu. W przypadku zawarcia przez grupę umowy kupna-sprzedaży na zakup maszyn i samochodów
ciężarowych, powinna ona dołączyć do wniosku o przyznanie pomocy finansowej kserokopię takiej umowy
potwierdzoną za zgodność z oryginałem oraz dokument potwierdzający dokonanie zapłaty za nabyte maszyny i
samochody ciężarowe (np. kopię przelewu bankowego, wyciągu bankowego).
Reasumując, brak jest podstaw prawnych, aby w trakcie rozpatrywania wniosku o przyznanie pomocy finansowej na
pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania,
wymagać od grupy producentów potwierdzenia wypełnienia przez nią obowiązków podatkowych, wynikających z
odrębnych przepisów np. opłacenia podatku od czynności cywilno prawnych wynikających z zawartej umowy.
15.
Jeśli wartość brutto maszyny przekracza o 0,01 zł wartość z opinii technicznej rzeczoznawcy, a pomoc
finansowa wypłacana jest do wartości netto, to czy wartość netto należy pomniejszyć o 0,01 zł?
Zgodnie z § 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych
warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, pomoc finansową na
pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania
przyznaje się wyłącznie do wysokości stanowiącej wartość rynkową tych inwestycji. Natomiast wartość rynkową
nabytych: gruntu, budynku, budowli, używanego narzędzia, używanej maszyny, używanego urządzenia lub
używanego samochodu ciężarowego, określa się na podstawie przedłożonego przez grupę dokumentu wystawionego
przez uprawnionego rzeczoznawcę. Pomoc finansowa na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji
przyznawana jest do wartości netto poniesionych kosztów, dlatego zaświadczenie/dokument określający wartość
rynkową inwestycji powinien zawierać kwotę netto, aby możliwe było jej porównanie z wartością poniesionego
kosztu, określoną na fakturze albo dokumencie o równoważnej wartości dowodowej.
W związku z powyższym, przy ustalaniu wartości netto inwestycji, stanowiącej podstawę naliczenia pomocy
finansowej, należy objąć dofinansowaniem kwotę netto z faktury/dokumentu o równoważnej wartości dowodowej lub
kwotę netto określoną w zaświadczeniu o wartości rynkowej, którakolwiek z tych kwot jest niższa. Tym samym, w
sytuacji, gdy wartość netto maszyny przekracza wartość netto z opinii technicznej rzeczoznawcy, to kwotę netto
maszyny stanowiącą podstawę naliczenia pomocy finansowej należy obniżyć do kwoty podanej w
zaświadczeniu/dokumencie rzeczoznawcy.
16.
Kiedy powinna zostać wystawiona opinia rzeczoznawcy odnośnie używanych maszyn i urządzeń, które
chce zakupić grupa (przed, czy po dokonaniu zakupu)?
Zgodnie z § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr
98, poz. 822), w przypadku, gdy poniesione koszty realizacji inwestycji przewyższają ich wartość rynkową, pomoc
finansową przyznaje się wyłącznie do wysokości stanowiącej wartość rynkową tych inwestycji. Natomiast stosownie
do § 5 ust. 2 ww. rozporządzenia, wartość rynkową nabytych: gruntu, budynku, budowli, używanego narzędzia,
używanej maszyny, używanego urządzenia lub używanego samochodu ciężarowego, określa się na podstawie
przedłożonego przez grupę dokumentu wystawionego przez uprawnionego rzeczoznawcę. W sytuacji braku w
przepisach prawa uregulowań dotyczących terminu ważności wystawianych zaświadczeń/dokumentów określających
wartość rynkową używanych maszyn i urządzeń, należy zwrócić uwagę, aby wystawiane zaświadczenie/dokument w
jak największym stopniu odzwierciedlał rzeczywistą wartość rynkową zrealizowanej inwestycji (w tym: nabytych
przez grupę maszyn i urządzeń). W przypadku, gdy rzeczywiście poniesione koszty realizacji inwestycji przekroczą
jej wartość rynkową, określoną w zaświadczeniu, pomoc finansowa zostanie zredukowana wyłącznie do wartości
rynkowej inwestycji, której dotyczy zaświadczenie/dokument wystawiony przez rzeczoznawcę.
Zaświadczenie, określające wartość rynkową inwestycji, w tym używanych maszyn i urządzeń, dołączane jest przez
grupę producentów do wniosku o przyznanie pomocy finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów
inwestycji, ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania. W przypadku, gdy przedmiotowe
zaświadczenie/dokument zostanie wystawiony znacznie wcześniej aniżeli planowana data realizacji inwestycji, grupa
producentów ponosi ryzyko wystąpienia różnicy pomiędzy wartością określoną w zaświadczeniu, a wartością
rzeczywiście poniesionych kosztów zrealizowanej inwestycji, co może spowodować redukcję naliczonej pomocy
7
finansowej. W celu uniknięcia ewentualnych różnic w wartości dokonanej wyceny inwestycji (w tym zakupionych
używanych maszyn i urządzeń), a rzeczywiście poniesionymi kosztami, zaleca się, aby data wystawionego
zaświadczenia/dokumentu była możliwie najbardziej zbliżona do daty faktycznej realizacji inwestycji.
17.
Jeżeli przedmiotem zakupu od osoby fizycznej jest używany sprzęt lub urządzenie, które nie posiada
tabliczki znamionowej, ani innych numerów magazynowych, to w takim przypadku jakie dane powinny
być zawarte w umowie cywilno - prawnej w celu identyfikacji danego urządzenia?
Na podstawie § 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków
przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr 98, poz.
822), w przypadku nabycia używanego narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego, pomoc
finansowa na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania jest przyznawana, jeżeli grupa przedłoży dokument albo oświadczenie zbywcy potwierdzające, że zbywca był
uprawniony do zbycia maszyny, urządzenia lub środka transportu oraz że w okresie ostatnich siedmiu lat nie były one
nabyte ze środków stanowiących dofinansowanie z krajowych lub wspólnotowych środków publicznych. Ponadto
zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia, grupa producentów owoców i warzyw powinna złożyć oświadczenie,
że narzędzie, maszyna, urządzenie lub samochód ciężarowy posiadają właściwości techniczne zgodne z ich
przeznaczeniem określonym w planie dochodzenia do uznania oraz spełniają obowiązujące normy techniczne.
Mając na uwadze powyższe, aby dane narzędzie, maszyna, urządzenie lub też samochód ciężarowy mogły być objęte
pomocą finansową oraz podlegać ewentualnej kontroli na miejscu, przedmiot inwestycji musi być w sposób
jednoznaczny identyfikowalny. Na podstawie odrębnych przepisów, produkowane maszyny i urządzenia, samochody
ciężarowe oznaczane są w sposób umożliwiający ich identyfikację. Dla przykładu sposób oznakowania maszyn
określa rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i
elementów bezpieczeństwa (Dz. U. Nr 259, poz. 2170), wydane na podstawie art. 9 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o
systemie oceny zgodności (Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2087, z późn. zm.).
Mając na uwadze powyższe, każda maszyna, urządzenie zgłoszone do objęcia pomocą finansową, których
pochodzenie jest nieznane, nie zawierające oznaczeń umożliwiających ich identyfikację (np. tabliczki znamionowej,
numeru seryjnego itp.) nie mogą być objęte pomocą finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów
inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania.
18.
Jak powinny być opisane używane skrzyniopalety, które są przedmiotem zakupu przez grupę
producentów?
Zakup przez wstępnie uznaną grupę producentów owoców i warzyw palet, skrzyń i skrzynio-palet, służących do
przechowywania owoców i warzyw jest kosztem kwalifikowanym w ramach zatwierdzonego planu dochodzenia do
uznania. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych
(Dz. U. Nr 63, poz. 638, z późn. zm.), producenci opakowań, w tym skrzynio-palet, jako zbiorczych opakowań
owoców i warzyw, służących do ich magazynowania, przechowywania i transportu, mogą, ale nie muszą ich
znakować.
Biorąc pod uwagę powyższe, wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw przyznawana jest pomoc
finansowa na zakup konkretnej ilości skrzynio-palet, jednak oznaczonych co do rodzaju i wersji, na podstawie takich
danych jak: nazwa palety, wymiary zewnętrzne, wymiary wewnętrzne, pojemność w litrach, wersja na 4 stopach, 2
płozach, czy 3 płozach (np. zgodnie z numerem katalogowym, przypisanym dla danego rodzaju skrzynio-palety). W
związku z powyższym, ilość zakupionych skrzynio-palet określonego rodzaju, objętych dofinansowaniem, powinna
być zgodna z rzeczywistą ilością skrzynio-palet, tego samego rodzaju, posiadanych przez grupę producentów
(będących na jej stanie). Ponadto, ilość palet, skrzyń, skrzynio-palet objętych pomocą finansową, które są w
posiadaniu grupy, może być przedmiotem kontroli na miejscu realizowanej w siedzibie grupy producentów.
19.
Jeśli wszyscy członkowie grupy zajmują się tylko uprawą pomidora do przetwórstwa, który po wstępnej
selekcji przeprowadzanej w trakcie zbioru zostaje przetransportowany bezpośrednio do zakładu
przetwórczego, to czy w takiej sytuacji grupa może całkowicie odstąpić od budowy magazynów lub
przechowalni?
Zgodnie z art. 122 lit. a ppkt (iii) rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r.
ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów
rolnych (rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku), „organizacja producentów” skupia producentów
sektora owoców i warzyw w odniesieniu do rolników uprawiających co najmniej jeden produkt tego sektora lub
produktów przeznaczonych wyłącznie do przetworzenia. W związku z powyższym, mogą powstawać organizacje
8
producentów, których członkowie produkują wyłącznie owoce i warzywa z przeznaczeniem do przetwórstwa.
Adekwatnie, mogą funkcjonować wstępnie uznane grupy producentów owoców i warzyw, realizujące plan
dochodzenia do uznania, do których należą wyłącznie producenci owoców i warzyw przeznaczonych do
przetwórstwa. Jednym z celów działania organizacji producentów, o którym mowa w art. 122 lit. c rozporządzenia
Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz
przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych (rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji
rynku), jest m.in. koncentracja dostaw i umieszczenie na rynku produktów wytwarzanych przez jej członków.
Jednocześnie art. 125b ust. 1 lit. e ww. rozporządzenia (WE) Nr 1234/2007 stanowi, że Państwa Członkowskie uznają
organizacje producentów, które w razie potrzeby zapewniają swoim członkom środki techniczne umożliwiające zbiór,
magazynowanie, pakowanie i wprowadzanie do obrotu ich produktów oraz zapewniają właściwe zarządzanie ich
działalnością handlową i księgowością. Natomiast stosownie do art. 23 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE)
Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr
1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, organizacje
producentów dysponują personelem, infrastrukturą i wyposażeniem potrzebnymi do zrealizowania celów określonych
w art. 125b RR (WE) Nr 1234/2007 (w tym: koncentracji dostaw i umieszczania na rynku produktów wytwarzanych
przez członków organizacji producentów), zapewniającymi podstawowe funkcjonowanie organizacji, a zwłaszcza
możliwościami zbioru, sortowania, przechowywania i pakowania produktów wytworzonych przez jej członków.
Odnosząc powyższe przepisy do działalności grup producentów i realizacji planu dochodzenia do uznania, należy brać
pod uwagę specyfikę działalności danej grupy producentów podlegającej ocenie. W przypadku grup producentów,
zajmujących się produkcją tylko i wyłącznie owoców i warzyw dostarczanych bezpośrednio do przetwórstwa, nie
należy wymagać od grupy budowy przechowalni, czy chłodni, które mają zastosowanie w przypadku sprzedaży
owoców i warzyw do konsumpcji w postaci świeżej. Analizując plan dochodzenia do uznania, należy odnosić się do
specyfiki produkcji danej grupy producentów i potrzeb w zakresie przechowywania, magazynowania i organizacji
sprzedaży, związanych z rodzajem produktów wytwarzanych w gospodarstwach członków grupy. Reasumując, ww.
przepisy określone w art. 125b ust. 1 rozporządzenia (WE) Nr 1234/2007 oraz art. 23 rozporządzenia (UE) Nr
543/2011, należy rozpatrywać w odniesieniu do potrzeb grupy i jej członków, zgodnie z kategorią produktów, dla
której grupa producentów ubiega się o wstępne uznanie. Tym samym, gdy dostarczane przez członków grupy
pomidory do przetwórstwa, po wstępnej selekcji przeprowadzanej w trakcie zbioru, zostają bezpośrednio
transportowane do zakładu przetwórczego, budowa przez grupę producentów przechowalni, czy też chłodni nie
znajduje uzasadnienia.
20.
Jeśli do grupy należą producenci, którzy posiadają własne przechowalnie, to czy w tej sytuacji konieczne
jest budowanie czy też kupowanie przechowalni, która byłaby własnością grupy? Zaznaczyć należy, iż
przechowalnie będące w posiadaniu członków grupy całkowicie zabezpieczają potrzeby członków grupy
w tym zakresie.
Zgodnie z art. 122 lit. c rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającego
wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych
(rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku), celem działania organizacji producentów jest m.in.
koncentracja dostaw i umieszczenie na rynku produktów wytwarzanych przez jej członków. Natomiast stosownie do
art. 125b ust. 1 lit. e ww. rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007, organizacje producentów w razie potrzeby
zapewniają swoim członkom środki techniczne umożliwiające zbiór, magazynowanie, pakowanie i wprowadzanie do
obrotu ich produktów oraz zapewniają właściwe zarządzanie ich działalnością handlową i księgowością. Adekwatnie,
art. 23 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego
szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw
oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw stanowi, że organizacje producentów dysponują personelem,
infrastrukturą i wyposażeniem potrzebnymi dla zrealizowania celów określonych w art. 125b RR (WE) Nr 1234/2007
oraz zapewniają ich podstawowe funkcjonowanie, a zwłaszcza możliwości zbioru, sortowania, przechowywania i
pakowania produktów wytworzonych przez członków organizacji.
Jednocześnie, zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w
sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i
warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania
(Dz. U. Nr 98, poz. 822), inwestycje grupy producentów objęte pomocą finansową, muszą zostać zrealizowane i
dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej
członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do
uznania.
Mając na uwadze powyższe przepisy, należy zaznaczyć, że w trakcie realizacji planu dochodzenia do uznania, grupa
producentów, której członkowie produkują owoce i warzywa świeże, powinna zapewnić swoim producentom bazę
9
przechowalniczo-magazynową, umożliwiającą koncentrację podaży i wprowadzanie produkcji członków na rynek. W
przypadku, gdy członkowie grupy producentów posiadają własne przechowalnie, przeznaczone do wykorzystania
przez grupę producentów, które całkowicie zabezpieczają potrzeby grupy w zakresie przechowywania i
magazynowania owoców i warzyw, wówczas nie jest konieczna budowa, czy zakup przez grupę dodatkowych
przechowalni. Jednak, rozpatrując potrzeby grupy w zakresie powierzchni przechowalniczej, należy uwzględniać
wzrost i asortyment produkcji w kolejnych latach realizacji planu dochodzenia do uznania oraz ewentualne
przystąpienie do grupy nowych członków.
21.
Czy jest możliwe, żeby grupa producentów nie budowała ani nie kupowała przechowalni, w przypadku ,
kiedy przechowalnia będzie dzierżawiona od członka grupy lub innego podmiotu?
Zgodnie z art. 23 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r., organizacje
producentów powinny dysponować personelem, infrastrukturą i wyposażeniem potrzebnymi dla zrealizowania celów
określonych w art. 122 lit. c rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. i
zapewniającymi ich podstawowe funkcjonowanie, a zwłaszcza możliwościami zbioru, sortowania, przechowywania i
pakowania produktów wytworzonych przez członków organizacji.
Powyższe przepisy, nie narzucają formy użytkowania oraz własności bazy przechowalniczo-magazynowej, którą
powinna wybrać organizacja producentów. Odnosząc powyższe do działalności grupy producentów owoców i
warzyw, możliwe jest pozytywne zaopiniowanie planu dochodzenia do uznania tej grupy za organizację producentów
owoców i warzyw, zgodnie z którym grupa wykorzystuje do przechowywania albo magazynowania owoców i
warzyw, najmowane lub dzierżawione obiekty. Natomiast należy mieć na uwadze, że dzierżawa przechowalni, chłodni
itp. nie jest kosztem kwalifikowanym zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia
17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie
producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie
dochodzenia do uznania.
22.
Czy inwestycję polegającą na założeniu systemu zabezpieczenia elektronicznego obiektu oraz system
nadzoru telewizji przemysłowej należy uznać jako zagospodarowanie terenu w zakresie niezbędnym do
właściwego zabezpieczenia inwestycji, zgodnie z punktem 6 i 7 wykazu kosztów kwalifikowanych
rozporządzenia z 17 czerwca 2009 r.?
Zgodnie z pkt 6 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania
rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej
wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, kwalifikowanymi kosztami inwestycji są koszty zakupu i montażu
infrastruktury technicznej związanej z użytkowaniem budynków oraz budowli, oraz ich technicznego wyposażenia,
jednak w zakresie niezbędnym dla potrzeb przechowywaniu, magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw
do sprzedaży.
Jednocześnie, zgodnie z pkt 7 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie
dochodzenia do uznania rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r., kwalifikowanymi kosztami inwestycji są koszty
zagospodarowania terenu w zakresie niezbędnym do zapewnienia właściwego dojazdu, eksploatacji i zabezpieczenia
inwestycji, jednak w części uzasadniającej ich wykorzystanie bezpośrednio w procesie technologicznym służącym
przechowywaniu,
magazynowaniu,
sortowaniu
lub
przygotowaniu
owoców
i warzyw do sprzedaży.
Zatem Inwestycja polegająca na założeniu systemu zabezpieczenia elektronicznego obiektu oraz systemu nadzoru
telewizji przemysłowej nie powinna być zaliczana do kosztów kwalifikowanych, a tym samym nie powinna być objęta
pomocą finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie
dochodzenia do uznania. Inwestycje, o których mowa, nie są niezbędne do zapewnienia właściwego zabezpieczenia
obiektu.
23.
Czy według punktu 9 wykazu kosztów kwalifikowanych rozporządzenia z 17 czerwca 2009 r., zakup:
 maszyny myjąco-czyszczącej przeznaczonej do mycia i utrzymania w czystości hali produkcyjnej
sortowni, chłodni,
 sieci komputerowej pozwalającej na zdalne kierowanie maszyną sortującą,
 sprężarki, która wykorzystuje sprężone powietrze do napędzania siłowników umieszczonych w
różnych miejscach sortowni takich jak podajniki, elementy oddzielające partie owoców,
można rozumieć jako maszyny i urządzenia służące do przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży?
10
Zgodnie z pkt 9 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania stanowiącego załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w
sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i
warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania,
kwalifikowanymi kosztami inwestycji są koszty zakupu narzędzi oraz zakupu i montażu maszyn oraz urządzeń
przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, w
szczególności przeznaczonych do ich mycia, czyszczenia, sortowania, pakowania, konfekcjonowania, krojenia,
cięcia, szatkowania, obierania lub drylowania. Mając na uwadze powyższe, do kosztów kwalifikowanych zostanie
zaliczony zakup maszyn i urządzeń, których wykorzystanie w procesie technologicznym służącym przechowywaniu,
magazynowaniu, sortowaniu lub przygotowaniu owoców lub warzyw do sprzedaży jest niezbędne. Wobec
powyższego, koszty zakupu maszyny myjąco-czyszczącej przeznaczonej do mycia i utrzymania w czystości hali
produkcyjnej oraz koszty instalacji sieci komputerowej pozwalającej na zdalne kierowanie maszyną sortującą, nie
powinny być uznane za koszty kwalifikowane. Inwestycje te nie są niezbędne w procesie magazynowania,
przechowywania oraz przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży. Natomiast koszt zakupu sprężarki,
wykorzystującej sprężone powietrze do napędzania siłowników umieszczonych w różnych miejscach sortowni, takich
jak podajniki, elementy oddzielające partie owoców, naklejarka do kodów kreskowych, należy uznać za koszt
kwalifikowany, gdyż z przedstawionego opisu wynika, że przedmiotowa sprężarka jest urządzeniem niezbędnym do
uruchomienia i eksploatacji maszyny sortującej.
24.
Grupa producentów może do przechowywania albo magazynowania owoców i warzyw wykorzystywać
najmowane lub dzierżawione obiekty. W związku z powyższym, czy grupa producentów, która nie
posiada przechowalni, a także nie dzierżawi takich pomieszczeń może uzyskać dofinansowanie do
kosztów inwestycji polegających na zakupie maszyny lub urządzenia przeznaczonego do przygotowania
owoców lub warzyw do sprzedaży, w tym do ich mycia, czyszczenia, sortowania, pakowania lub
konfekcjonowania?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, wstępnie
uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest przyznawana pomoc finansowa na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, jeżeli grunt, na
którym jest realizowana inwestycja, lub budynek albo budowla, w których jest realizowana inwestycja, stanowią
własność lub przedmiot użytkowania wieczystego grupy, natomiast stosownie do § 1 ust. 2 ww. rozporządzenia, w
przypadku, gdy grunt, budynek albo budowla, w których jest realizowana inwestycja, nie stanowią własności lub
przedmiotu użytkowania wieczystego grupy, pomoc finansowa jest przyznawana na pokrycie części kwalifikowanych
kosztów inwestycji polegającej na zakupie lub montażu przez grupę maszyny lub urządzenia na gruncie, w budynku
lub w jego części albo w budowli będących w posiadaniu innego podmiotu, udostępnionych grupie na podstawie
umowy, pod warunkiem że po zdemontowaniu tej maszyny lub urządzenia i dokonaniu ponownego montażu stan
techniczny tej maszyny lub urządzenia pozwoli na ich używanie zgodne z przeznaczeniem.
Przepisy § 2 ust. 2 powyższego rozporządzenia, stanowią, że potwierdzeniem spełniania przez grupę warunków
przyznania pomocy finansowej, w przypadku inwestycji polegającej na zakupie lub montażu przez tę grupę maszyny
lub urządzenia na gruncie, w budynku lub w jego części albo w budowli będących w posiadaniu innego podmiotu, jest
m. in.
1) złożenie oświadczenia, że po zdemontowaniu maszyny lub urządzenia i dokonaniu ponownego ich montażu,
stan techniczny tej maszyny lub urządzenia pozwoli na ich używanie zgodne z przeznaczeniem;
2) przedłożenie umowy zawartej między grupą a innym podmiotem będącym w posiadaniu gruntu, budynku lub
budowli, w których nastąpi montaż zakupionej przez grupę maszyny lub urządzenia, określającej okres i
warunki dzierżawy, najmu lub użyczenia grupie tego gruntu, budynków lub ich części, lub budowli, warunki
montażu i demontażu maszyny lub urządzenia oraz warunki wypowiedzenia umowy.
Zgodnie z pkt 9 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania,
stanowiącego załącznik do powyższego rozporządzenia, kwalifikowanymi kosztami inwestycji są m.in. koszty zakupu
narzędzi oraz zakupu i montażu maszyn oraz urządzeń przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub
przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, w szczególności przeznaczonych do ich mycia, czyszczenia,
sortowania, pakowania, konfekcjonowania, krojenia, cięcia, szatkowania, obierania lub drylowania.
Mając na uwadze powyższe, grupa producentów owoców i warzyw, która nie posiada przechowalni, budynku
umożliwiającego przygotowanie owoców i warzyw do sprzedaży, a także nie dzierżawi tego typu pomieszczeń, może
uzyskać dofinansowanie tylko i wyłącznie na zakup maszyn i urządzeń przeznaczonych do przygotowania owoców i
warzyw do sprzedaży (w tym do ich mycia, czyszczenia, sortowania, pakowania, konfekcjonowania, krojenia, cięcia,
szatkowania, obierania lub drylowania), zainstalowanych w budynku będącym w posiadaniu członka grupy lub innego
podmiotu, pod warunkiem spełnienia wymogów, o których mowa powyżej. Jednym z wymienionych wymagań, jest
11
przedłożenie zawartej między grupą a innym podmiotem będącym w posiadaniu gruntu, budynku lub budowli, w
których nastąpi montaż zakupionej przez grupę maszyny lub urządzenia, umowy określającej okres i warunki
dzierżawy, najmu lub użyczenia grupie tego gruntu, budynków lub ich części, lub budowli, warunki ich montażu i
demontażu oraz warunki wypowiedzenia umowy. Powyższy wymóg oznacza, że z zainstalowanej w budynku członka
grupy maszyny lub urządzenia, może korzystać grupa producentów, jako właściciel zakupionej maszyny lub
urządzenia, a w efekcie wszyscy członkowie grupy poprzez dostarczenie swojej produkcji, celem jej sprzedaży przez
grupę. Umowa zawarta pomiędzy grupą, a jej członkiem, o której mowa powyżej, nie powinna przewidywać
udostępnienia zakupionej przez grupę maszyny lub urządzenia tylko i wyłącznie członkowi, w którego budynku je
zainstalowano.
Ponadto, należy mieć na uwadze, że nabyte przez grupę maszyny lub urządzenia, zgodnie z przepisami ww.
rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r., muszą być dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw
sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na
ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania.
25.
Jak należy postępować, aby udokumentować sprzedaż detaliczną owoców prowadzoną przez grupę oraz
możliwości zakwalifikowania ww. sprzedaży do wyliczenia wartości produktów sprzedanych?
Zgodnie z art. 103a ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającego
wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych
(rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku), pomoc finansowa na pokrycie kosztów założenia grupy
producentów i prowadzenia działalności administracyjnej ustalana jest dla każdej grupy producentów na podstawie jej
rocznej wartości produktów sprzedanych.
Stosownie do art. 50 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r.
ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora
owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, „wartość produktów sprzedanych” oznacza
produkcję członków grupy producentów w kategorii produktów, na którą wydane zostało wstępne uznanie, wniesioną
do danej grupy producentów i rzeczywiście sprzedaną za jej pośrednictwem w postaci produktów świeżych lub
przetworzonych.
Mając na uwadze powyższe, wstępnie uznana grupa producentów zobowiązana jest dokumentować sprzedaż
produktów w sposób umożliwiający zakwalifikowanie jej do naliczenia kwoty pomocy, a w szczególności
przedmiotowe dokumenty potwierdzające sprzedaż muszą określać:
1)
2)
3)
4)
5)
26.
sprzedawcę, aby wykazać, iż produkty zostały sprzedane przez wstępnie uznaną grupę producentów;
rodzaj i ilość sprzedanych owoców i warzyw, aby możliwe było zweryfikowanie ilości sprzedanych
poszczególnych produktów z dokumentami dostawy produktów przez członków grupy do wstępnie uznanej
grupy producentów;
wartość netto sprzedaży, aby można było określić wartość produktów sprzedanych w celu naliczenia należnej
kwoty pomocy;
datę sprzedaży, w celu określenia, iż transakcja sprzedaży zawarta była w okresie objętym wnioskiem;
sposób zapłaty, w celu zweryfikowania w trakcie kontroli dokumentów finansowo-księgowych grupy
producentów, czy transakcja została faktycznie zawarta i dokonano płatności za owoce i warzywa.
Jeżeli jednym aktem notarialnym grupa producentów zakupi grunt pod budowę przechowalni na którym
znajdują się budynki już istniejące (podlegające rozbiórce), to wartość gruntu i budynków w akcie
notarialnym powinna być określona odrębnie?
Zgodnie z § 1 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, pomoc
finansową przyznaje się na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem,
przechowywaniem, magazynowaniem lub przygotowywaniem owoców i warzyw do sprzedaży, ujętych w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, jeżeli m.in. grunt, na którym została zrealizowana inwestycja, lub
budynek albo budowla, w których została zrealizowana inwestycja, stanowią własność lub przedmiot użytkowania
wieczystego grupy, z zastrzeżeniem przepisów § 1 ust. 2 ww. rozporządzenia.
Stosownie do pkt. 8 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania, stanowiącego załącznik do ww. rozporządzenia, kwalifikowanymi kosztami inwestycji są koszty zakupu
gruntu przeznaczonego pod budowę lub rozbudowę budynków i budowli oraz zagospodarowanie terenu w zakresie
niezbędnym do zapewnienia właściwego dojazdu, eksploatacji i zabezpieczenia inwestycji, w wysokości
12
nieprzekraczającej 10 % kwalifikowanych kosztów inwestycji wymienionych w pkt 1, 3, 6 i 7 przedmiotowego
Wykazu.
Natomiast zgodnie z pkt 1, 3, 6 i 7 przedmiotowego wykazu, kwalifikowanymi kosztami inwestycji są m. in. koszty:
–
–
–
–
budowy budynków oraz budowli przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania
owoców i warzyw do sprzedaży, zgodnie z kosztorysem, z wyłączeniem kosztów rozbiórki i
unieszkodliwienia materiałów szkodliwych pochodzących z rozbiórki,
rozbudowy budynków oraz budowli przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub
przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, zgodnie z kosztorysem,
zakupu i montażu infrastruktury technicznej związanej z użytkowaniem budynków oraz budowli, o których
mowa powyżej, oraz ich technicznego wyposażenia, w zakresie niezbędnym dla potrzeb przechowywania,
magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, zgodnie z kosztorysem,
zagospodarowania terenu w zakresie niezbędnym do zapewnienia właściwego dojazdu, eksploatacji i
zabezpieczenia inwestycji, w części uzasadniającej ich wykorzystanie bezpośrednio w procesie
technologicznym służącym przechowywaniu, magazynowaniu, sortowaniu lub przygotowaniu owoców
i warzyw do sprzedaży, zgodnie z kosztorysem.
Z powołanych powyżej przepisów wynika, że kosztami kwalifikowanymi, zgodnie z pkt 8 Wykazu…, które powinny
zostać objęte pomocą finansową są koszty zakupu gruntu bez budynków. Na potwierdzenie powyższego należy
wskazać, iż w pkt 2 ww. wykazu kosztów kwalifikowanych wyodrębniono koszty związane z zakupem budynków
oraz budowli przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców lub warzyw do
sprzedaży lub w celu ich adaptacji do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do
sprzedaży, z wyłączeniem kosztów rozbiórki i unieszkodliwienia materiałów szkodliwych pochodzących z rozbiórki.
Dyrektor OR rozpatrując wniosek o przyznanie pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów na pokrycie
części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, w którym
zatwierdzono zakup gruntu zgodnie z pkt 8 wykazu kosztów kwalifikowanych, powinien uwzględnić jedynie wartość
gruntu bez wartości budynków.
W związku z powyższym, w akcie notarialnym dotyczącym zakupu przez grupę producentów gruntu pod budowę
przechowalni wraz z budynkami już istniejącymi, dla potrzeb naliczenia pomocy finansowej powinna zostać
wyodrębniona wartość gruntu, bez wartości budynków.
27.
Jak postąpić w przypadku zmiany osobowości prawnej wstępnie uznanej grupy producentów owoców i
warzyw w trakcie realizacji planu dochodzenia do uznania?
Zgodnie z art. 116 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r.
ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora
owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, jeżeli realizacja przez wstępnie uznaną grupę
producentów planu dochodzenia do uznania nie doprowadzi do uznania grupy za organizację producentów owoców i
warzyw, państwa członkowskie odzyskują 100% wypłaconej pomocy finansowej, jeżeli nieuzyskanie przez grupę
uznania było wynikiem zamierzonego działania lub poważnego zaniedbania ze strony grupy lub 50 % wypłaconej
pomocy finansowej we wszystkich pozostałych przypadkach.
Należy zauważyć, iż w przepisach brak jest regulacji dotyczących przekształcenia „zrzeszenia” w „spółkę z o.o.”, a w
szczególności w zakresie wstąpienia przez spółkę z o.o. w prawa i obowiązki zrzeszenia. Nie jest również prawnie
uregulowana kwestia, czy nowopowstały podmiot jest następcą prawnym zrzeszenia w zakresie stosunków
administracyjno-prawnych, w tym pozostawania przez spółkę z o.o. podmiotem wydanych wcześniej decyzji na rzecz
zrzeszenia, np. decyzji wydanej przez Dyrektora OR ARiMR o przyznaniu pomocy finansowej wstępnie uznanej
grupie producentów owoców i warzyw. Przesłanką żądania zwrotu otrzymanej pomocy na podstawie art. 116 ust. 2
ww. rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011, jest taka realizacja przez wstępnie uznaną grupę
producentów owoców i warzyw planu dochodzenia do uznania, która nie prowadzi do uznania tej grupy za
organizację producentów. Natomiast należy zauważyć, że zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o
organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu, rynku suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi
uprawianych na włókno (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 145, poz. 868), marszałek województwa wydaje m.in. decyzję o
wstępnym uznaniu/cofnięciu wstępnego uznania grupy producentów owoców i warzyw, decyzję o zatwierdzeniu
planu dochodzenia do uznania (również zmian do planu), przeprowadza kontrole w zakresie spełniania przez grupę
warunków wstępnego uznania, a także wydaje decyzję o uznaniu grupy za organizację producentów.
Jak wynika z powyższego, uznanie grupy producentów owoców i warzyw następuje na koniec maksymalnie 5letniego okresu w jakim grupa powinna zrealizować plan dochodzenia do uznania, a organem stanowiącym o
odmowie uznania jest marszałek województwa, informujący o powyższym Prezesa ARiMR. Tym samym, od decyzji
13
marszałka zależy czy w sytuacji, gdy zrzeszenie będące wstępnie uznaną grupą producentów owoców i warzyw, złoży
wniosek o wstępne uznanie nowego podmiotu-spółki z o.o., zostanie uznane przez organ za kontynuatora praw i
obowiązków wstępnie uznanej grupy producentów, działającej dotychczas jako zrzeszenie. Tym bardziej, iż marszałek
jako organ zatwierdzający plan dochodzenia do uznania, monitorujący realizację planu ma możliwość sprawdzenia,
czy plan spółki z o.o. pokrywa się z planem zrzeszenia i w związku z tym spółka z o.o. ma możliwość uznania.
Wobec powyższego, jeżeli nowopowstała na bazie zrzeszenia wstępnie uznana grupa producentów w formie spółki z
o.o. jest kontynuatorem praw i obowiązków wstępnie uznanej grupy producentów, działającej dotychczas jako
zrzeszenie oraz realizować będzie dotychczasowy plan dochodzenia do uznania zrzeszenia (zapewni kontynuację
działań podjętych do realizacji w planie dochodzenia do uznania przez zrzeszenie), w sposób zmierzający do uznania
grupy za organizację producentów, co zostanie potwierdzone decyzją marszałka województwa o wstępnym uznaniu
grupy producentów w formie spółki z o. o., a w dalszej kolejności jej uznaniem, to nie będzie podstaw do żądania
zwrotu wypłaconej pomocy przez dotychczasową grupę producentów działającą jako zrzeszenie, w myśl art. 116 ust.
2 ww. RK (UE) Nr 543/2011.
W przypadku, gdy marszałek wydałby decyzję o wstępnym uznaniu spółki z o.o. „przekształconej” ze zrzeszenia i
zaakceptował plan dochodzenia do uznania, a mimo to spółka nie uzyskałaby statusu uznania, to istniałaby przesłanka
do zwrotu wypłaconej pomocy. Podkreślić należy, iż podstawą żądania zwrotu pomocy na mocy art. 116 ust. 2
rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 543/2011 jest decyzja marszałka województwa o odmowie uznania
grupy producentów owoców i warzyw, nie zaś „przekształcenie” wstępnie uznanej grupy producentów owoców i
warzyw w spółkę z o.o. Oznacza to, iż w przypadku „przekształcenia” zrzeszenia w spółkę z o.o. i odmowy uznania
przez marszałka województwa nowego podmiotu za „następcę” zrzeszenia, zrzeszenie nadal musiałoby realizować
dotychczasowy plan dochodzenia do uznania i zostać uznane przez marszałka, tak aby nie zaistniała przesłanka
określona w art. 116 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 543/2011, skutkująca zwrotem
wypłaconej pomocy.
28.
Czy wstępnie uznana grupa producentów może kupić przechowalnię owoców i warzyw sfinansowaną
wcześniej z kredytu „Młody rolnik” i ubiegać się o jej dofinansowanie w ramach wniosku na pokrycie
części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania?
Przepisy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych
warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2009 r. Nr 98,
poz. 822) w § 3 ust. 2 określają ograniczenie przy zakupie przez grupę producentów budynku lub budowli. W
przypadku zakupu budynku lub budowli pomoc finansowa jest przyznawana, jeżeli grupa złoży dokument albo
oświadczenie zbywcy potwierdzające, że zbywca był uprawniony do zbycia budynku lub budowli, oraz że w okresie
ostatnich 10 lat nie były one nabyte przy współudziale środków stanowiących dofinansowanie z krajowych lub
wspólnotowych środków publicznych.
Mając na uwadze powyższe, dokonanie przez grupę producentów zakupu budynku lub budowli od podmiotu, który na
ich nabycie lub budowę korzystał z dofinansowania ze środków publicznych, jest możliwe i będzie objęte
dofinansowaniem, po upływie 10 lat od dnia ich nabycia lub wybudowania przez zbywcę.
29.
Czy nieruchomości stanowiące z jednej strony koszty kwalifikowane inwestycji, a z drugiej przedmiot
kredytowania, mogą być przedmiotem hipoteki na rzecz Banku tytułem zabezpieczenia udzielonego
kredytu?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. z
2009 r. Nr 98, poz. 822), grupa z zastrzeżeniem § 1 ust. 3 ww. rozporządzenia zobowiązuje się do niezbywania i
nieudostępniania innemu podmiotowi inwestycji objętej dofinansowaniem przed upływem 5 lat od dnia nabycia
narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego i przed upływem 10 lat od dnia oddania do użytku
budynku lub budowli. Natomiast zgodnie z § 1 ust. 4 ww. rozporządzenia, w przypadku zbycia budynków i budowli
lub inwestycja zostanie udostępniona w przypadku innym niż określonym w § 1 ust. 3 rozporządzenia, przed upływem
okresu, o którym mowa powyżej, grupa zwraca kwotę w wysokości 100% pomocy finansowej przyznanej na
inwestycję, zwiększoną o odsetki ustawowe liczone od dnia zbycia tej inwestycji do dnia zwrotu przyznanej pomocy
finansowej.
Uwzględniając powyższe, ustanowienie przez bank zabezpieczenia na przedmiocie inwestycji nie może być związane
z przeniesieniem praw własności do przedmiotu inwestycji, przed upływem 10 lat od dnia zakupu lub oddania do
użytku budynku lub budowli, pod rygorem zwrotu wypłaconej pomocy finansowej przyznanej na inwestycję,
zwiększonej o odsetki ustawowe liczone od dnia zbycia tej inwestycji do dnia zwrotu pomocy finansowej.
14
Należy podnieść, że hipoteka na nieruchomości nie prowadzi do przeniesienia własności (o ile nie zajdzie podstawa
do egzekucji zobowiązania, które hipoteka zabezpiecza, w przypadku nie wywiązania się dłużnika ze świadczenia).
Należy podkreślić, że instytucja hipoteki na nieruchomości pozwala na dysponowanie nieruchomością przez
właściciela. Powyższe oznacza, że hipoteka nie narusza § 1 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia, tym samym budynki i
budowle stanowiące koszty kwalifikowane inwestycji, a z drugiej strony przedmiot kredytowania, mogą być
przedmiotem hipoteki na rzecz banku tytułem zabezpieczenia udzielonego kredytu.
30.
Czy istnieje możliwość dokonania bezpośredniej spłaty kredytu zaciągniętego przez GP cesją z
dofinansowania, które przysługuje wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw z tytułu
realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania?
Przepisy ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu,
rynku suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 145, poz. 868) oraz
rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków
przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr 98, poz.
822), nie wprowadzają ograniczeń w zakresie możliwości przeniesienia wierzytelności, przypadającej wstępnie
uznanej grupie producentów owoców i warzyw z tytułu realizacji planu dochodzenia do uznania, na osobę trzecią.
Z kolei przepisy prawa wspólnotowego dopuszczają dowolność rozporządzania przyznanym beneficjentowi prawem
do otrzymania pomocy finansowej. Zgodnie z rozporządzeniem Komisji (WE) Nr 885/2006 z dnia 21 czerwca 2006
roku ustanawiającym szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) Nr 1290/2005 w zakresie akredytacji
agencji płatniczych i innych jednostek, jak również rozliczenia rachunków EFRG i EFRROW, stosownie do części
określającej szczegółowe wymagania stawiane agencjom płatniczym (załącznik I), struktura organizacyjna agencji
płatniczej musi umożliwiać wykonywanie podstawowych zadań, do których zaliczono dokonywanie płatności
rozumiane jako wypłacenie zatwierdzonej kwoty beneficjentowi lub jego cesjonariuszowi (pkt 1(A)(ii)), ponadto w
zakresie wymaganych działań kontrolnych agencja płatnicza powinna przyjąć procedury konieczne do zapewnienia, że
płatności dokonywane będą wyłącznie na rachunek bankowy beneficjenta lub jego cesjonariusza (pkt 2(B)).
Uwzględniając kontekst, w którym termin „cesjonariusz” pojawia się w ww. rozporządzeniu Komisji (WE) Nr
885/2006 oraz cele tego rozporządzenia można powiedzieć, że w pkt. 1(A)(ii) i 2(B) załącznika I chodzi o każdą
osobę umocowaną przez beneficjenta do odbioru płatności realizowanych przez agencję płatniczą. Może to być osoba
ustanowiona wyłącznie do odbioru płatności na rzecz beneficjenta, do odbioru płatności oraz do dokonywania innych
czynności w imieniu beneficjenta oraz osoba, na którą beneficjent przelał uprawnienie do odbioru płatności na własną
rzecz.
Pomoc finansowa wstępnie uznanym grupom producentów owoców i warzyw przyznawana jest w formie decyzji
administracyjnej, tym samym należność wynikająca z decyzji nie jest wierzytelnością w rozumieniu przepisów
Kodeksu cywilnego, lecz należnością o charakterze administracyjno-prawnym. Nie znaczy to jednak, że z tego tylko
powodu nie może być przedmiotem cesji – przyjmuje się bowiem, że instytucja cesji ma również zastosowanie do
uprawnień nie będących wierzytelnościami w ścisłym (cywilnoprawnym) znaczeniu, o ile cesja nie powoduje zmiany
zobowiązania i nie powoduje pogorszenia sytuacji dłużnika (uzasadnienie do uchwały SN z 18.04.1996 r., sygn. akt
III CZP29/96).
Na mocy art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę
trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu lub właściwości zobowiązania. Dwa
pierwsze rodzaje ograniczenia nie mają zastosowania w przypadku pomocy finansowej dla wstępnie uznanych grup
producentów owoców i warzyw. Natomiast odnosząc się do ostatniego ze wspomnianych ograniczeń tj. właściwości
zobowiązania, należy stwierdzić, że w przypadku cesji należności przyznanej decyzją nie dochodzi do
niedopuszczalnej modyfikacji treści zobowiązania zaciągniętego przez Agencję. Cesja nie ma wpływu na ważność i
prawidłowość decyzji przyznającej daną płatność. Nie zmieniają się zobowiązania beneficjenta wynikające z
przyznania mu płatności. Konkretna płatność nie wykazuje też, na tyle ścisłego związku z osobą beneficjenta, aby
stało to na przeszkodzie dokonaniu jej cesji (wyrok Sądu Rejonowego w Opolu z dnia 14.03.2007 r., sygn. akt I C
822/06). Jednocześnie, przepisy regulujące zasady przyznawania pomocy finansowej na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, nie przewidują
specjalnego sposobu postępowania z przyznanymi płatnościami. Należy podkreślić, że chodzi tu o płatności
wymagalne, tj. takie, których przekazania w konkretnej kwocie zindywidualizowany beneficjent (grupa producentów)
może żądać od Agencji. W żadnym wypadku nie jest możliwe, aby w drodze cesji należności (należności przyszłej)
nastąpiła zmiana strony postępowania administracyjnego w sprawie przyznania lub wypłaty środków. Beneficjentem
będzie zawsze adresat decyzji o przyznaniu pomocy, a więc wstępnie uznana grupa producentów owoców i warzyw.
Uwzględniając powyższe uwarunkowania, wierzytelności z tytułu pomocy finansowej dla wstępnie uznanych grup
producentów owoców i warzyw na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym
15
planie dochodzenia do uznania, mogą być obciążone cesją na zabezpieczenie udzielonego grupie kredytu, którym
finansowana była inwestycja objęta dofinansowaniem.
31.
Uwzględniając fakt, że kosztorys inwestorski przedstawia planowane koszty budowy, rozbudowy,
przebudowy budynków oraz budowli, które mogą znacznie odbiegać od rzeczywiście poniesionych
wydatków na realizację inwestycji, czy prawidłowym jest objęcie pomocą finansową tylko i wyłącznie
poniesionych kosztów zrealizowanej inwestycji lub jej etapu ujętych rzeczowo oraz ilościowo w
aktualnym kosztorysie? W przypadku, gdy rzeczywiście poniesione koszty na inwestycje określone na
podstawie faktur, przekraczają wartość inwestycji określoną w kosztorysie, czy pomoc finansową należy
przyznać wyłącznie do wysokości określonej w aktualnym kosztorysie?
Pomocą finansową objęte są wyłącznie kwalifikowane koszty poniesione na zrealizowanie inwestycji lub jej etapu
dotyczącego prac budowlanych ujętych rzeczowo oraz ilościowo w kosztorysie inwestorskim lub w kosztorysie
ofertowym, zamiennym, powykonawczym, w przypadku, gdy w trakcie realizacji inwestycji zachodziły zmiany w
zakresie wykonanych robót. W przypadku realizacji inwestycji lub jej etapu dotyczącego prac budowlanych, wstępnie
uznana grupa producentów powinna przedłożyć do ARiMR wraz z wnioskiem o przyznanie pomocy finansowej
aktualny kosztorys (np. ofertowy, zamienny, powykonawczy), ujmujący aktualne ceny i rzeczywiście zrealizowany
zakres robót budowlanych, potwierdzony wystawioną fakturą, której wartość nie powinna odbiegać od aktualnej
wartości kosztorysowej.
Natomiast zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w
sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i
warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania
(Dz. U. Nr 98, poz. 822), pomoc finansowa na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania naliczana m. in. jest na podstawie faktury lub dokumentu o
równoważnej wartości dowodowej (np. aktu notarialnego, umowy, rachunku, wraz z potwierdzeniem zapłaty
należności), potwierdzających poniesione koszty zrealizowanej inwestycji lub jej etapu.
32.
Czy faktura z odroczonym terminem płatności za wykonanie inwestycji musi zostać opłacona przed
wystąpieniem z wnioskiem o pomoc finansową? Jeśli odpowiedź jest twierdząca, jaka powstaje sytuacja
w przypadku, gdy inwestycja zostanie zakończona w jednym roku dochodzenia do uznania, a płatność za
tę inwestycję następuje w kolejnym roku? Czy trzeba zmieniać plan dochodzenia do uznania i przenieść
tę inwestycję na rok kolejny?
Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania,
potwierdzeniem spełniania warunków przyznania pomocy finansowej przez grupę producentów owoców i warzyw jest
złożenie m.in. oświadczenia lub dokumentu potwierdzającego zrealizowanie inwestycji lub jej etapu oraz przedłożenie
faktury albo dokumentu o równoważnej wartości dowodowej, potwierdzających wysokość kosztów poniesionych na
zrealizowanie inwestycji lub jej etapu. Należy mieć na uwadze, że koszt poniesiony, to koszt połączony z wydatkiem,
faktycznie zrealizowany (wydatek w znaczeniu kasowym), co orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z
dnia 14 kwietnia 2004 r. (sygn. akt FSK 113/04) oraz 22 października 2004 r. (sygn. akt FSK 624/04). Interpretacja
"koszty poniesione" wskazuje na czas dokonany, co oznacza, iż chodzi tu o taki stan, w którym nastąpiło obciążenie
kosztem nie tylko w sensie ewidencyjnym, ale w znaczeniu realnym, a więc w faktycznym poniesieniu wydatku.
Mając powyższe na uwadze, grupa powinna w terminie 3 miesięcy od zakończenia rocznego lub półrocznego etapu
realizacji planu dochodzenia do uznania (przed datą złożenia wniosku) opłacić faktury wystawione za zrealizowane
inwestycje lub ich etap w okresie objętym wnioskiem.
Dokonanie płatności w kolejnym rocznym etapie realizacji planu dochodzenia do uznania, za inwestycje zrealizowane
w roku poprzednim, nie wymaga wprowadzania zmian do planu.
33.
Jak rozumieć pojęcie etapu określone w § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju
Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej
wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów
inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (czy np. zrobienie robót ziemnych
pod przedmiotowe inwestycje możemy potraktować jako etap inwestycji w kontekście naszego planu
dochodzenia do uznania)?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 lit. a i b rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
16
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, wstępnie
uznanej grupie producentów owoców i warzyw, jest przyznawana pomoc finansowa na pokrycie części
kwalifikowanych inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem lub przygotowaniem do
sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa została wstępnie uznana, m.
in. jeżeli inwestycja lub jej etap zostały ujęte w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania na dany okres
rozliczeniowy i zostały zrealizowane.
Umożliwienie wypłaty pomocy finansowej z tytułu zrealizowania etapu inwestycji ujętej w planie dochodzenia do
uznania, ma na celu zapewnienie grupie producentów płynności finansowej (szybsze pozyskiwanie refundacji
poniesionych środków finansowych na inwestycje). Za etap inwestycji można uznać część robót zaplanowanych do
wykonania w określonym czasie (w okresie rocznym lub półrocznym planu dochodzenia do uznania), spośród robót
przewidzianych do realizacji w przedmiarze robót (zestawieniu przewidywanych do wykonania robót w kolejności
technologicznej ich wykonania) w kosztorysie, dla całej inwestycji. Zakres prac do wykonania w okresie półrocznym
lub rocznym realizacji planu, spośród wszystkich robót dla danej inwestycji, zgodnych z kosztorysem, musi zostać
ujęty w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania. Zalecane jest, aby dla danego etapu realizacji inwestycji
ujmować zakres prac odpowiadający robotom podstawowym w rozumieniu przepisów rozporządzenia Ministra
Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego,
obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w
programie funkcjonalno-użytkowym (Dz. U. Nr 130, poz. 1389), należy przez to rozumieć minimalny zakres prac,
które po wykonaniu są możliwe do odebrania pod względem ilości i wymogów jakościowych, dla których możliwe
jest ustalenie wartości kosztorysowej robót. Zatem, jeżeli zakres prac dotyczący wykonania robót ziemnych inwestycji
został ujęty w półrocznym lub rocznym etapie realizacji planu dochodzenia do uznania, natomiast wykonanie dalszych
prac określonych np. w kosztorysie inwestorskim dla danej inwestycji, zaplanowano na kolejne półroczne lub roczne
okresy realizacji planu, wykonanie robót ziemnych można potraktować jako etap realizacji inwestycji ujętej w planie
dochodzenia do uznania. Należy mieć na uwadze, że pomocą finansową objęte są wyłącznie kwalifikowane koszty
poniesione na zrealizowanie etapu inwestycji dotyczącego prac budowlanych ujętych rzeczowo oraz ilościowo w
aktualnym kosztorysie.
34.
Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt. 4 lit. a ww. rozporządzenia w celu potwierdzenia spełnienia warunków
przyznania pomocy finansowej grupa m. in. przedkłada aktualny kosztorys. Czy wymieniany powyżej
dokument powinien być złożony na etapie opiniowania PDU czy też na etapie składania wniosku o
wypłatę środków? Jeżeli na etapie opiniowania planu to czy dokument ten powinien dotyczyć całego
okresu realizacji planu dochodzenia do uznania?
Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 4 lit. a rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych
warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, w celu potwierdzenia
spełniania warunków przyznania pomocy finansowej grupa m. in. przedkłada aktualny kosztorys sporządzony, z
zastosowaniem cen rynkowych, na podstawie obmiaru zrealizowanej inwestycji, z potwierdzonym przez kierownika
budowy, a jeżeli jego ustanowienie nie jest wymagane - przez inwestora, zakresem wykonanych robót,
potwierdzonego przez inspektora nadzoru budowlanego.
Mając na uwadze powyższe, aktualny kosztorys powinien zostać załączony do wniosku o przyznanie pomocy
finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania, składanym przez grupę po zakończeniu rocznego lub półrocznego okresu realizacji planu dochodzenia do
uznania, jako dokument umożliwiający przeprowadzenie weryfikacji rzeczowo-ilościowej zrealizowanej inwestycji
dotyczącej prac budowlanych. W rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2008 r. w
sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów
owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr 5,
poz. 27), nie określono wymogu składania przez grupę producentów aktualnego kosztorysu inwestorskiego na etapie
opiniowania planu dochodzenia do uznania.
35.
Jaki jest termin ważności zaświadczenia określającego wartość rynkową nabytych: budynku, budowli,
używanej maszyny, urządzenia lub środka transportu oraz gruntu, z wyjątkiem gruntu rolnego,
wydanego przez właściwy organ uprawniony do wydania takiego zaświadczenia albo uprawnionego
rzeczoznawcę?
Zgodnie z art. 156 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261,
poz. 2603 z późn. zm,), rzeczoznawca majątkowy określa wartość rynkową nieruchomości w formie operatu
szacunkowego, sporządzonego zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie
wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego (Dz. U. Nr 207 poz. 2109, z późn. zm.).
17
Operat szacunkowy może być wykorzystywany do celu, dla którego został sporządzony, przez okres 12 miesięcy od
daty jego sporządzenia (art. 156 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami), chyba że wystąpiły zmiany
uwarunkowań prawnych lub istotne zmiany czynników, takich jak: cel wyceny, rodzaj i położenie nieruchomości,
przeznaczenie w planie miejscowym, stopień wyposażenia w urządzenia infrastruktury technicznej, stan jej
zagospodarowania oraz dostępne dane o cenach, dochodach i cechach nieruchomości podobnych.
Operat szacunkowy może być wykorzystywany po upływie okresu, o którym mowa powyżej, po potwierdzeniu jego
aktualności przez rzeczoznawcę majątkowego (art. 156 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami). Potwierdzenie
aktualności operatu następuje przez umieszczenie stosownej klauzuli w operacie szacunkowym przez rzeczoznawcę,
który go sporządził.
W sytuacji braku w przepisach prawa uregulowań dotyczących terminu ważności wystawianych zaświadczeń
określających wartość rynkową pozostałych inwestycji, należy zwrócić uwagę, aby wystawiane zaświadczenie w jak
największym stopniu odzwierciedlało rzeczywistą wartość rynkową zrealizowanej inwestycji.
W przypadku, gdy rzeczywiście poniesione koszty realizacji inwestycji przekroczą wartość rynkową tej inwestycji,
określoną w zaświadczeniu, pomoc finansowa zostanie zredukowana wyłącznie do wartości rynkowej inwestycji,
której dotyczy zaświadczenie.
Zaświadczenie, określające wartość rynkową inwestycji, dołączane jest przez grupę producentów do wniosku o
przyznanie pomocy finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji, ujętych w zatwierdzonym
planie dochodzenia do uznania.
W przypadku, gdy przedmiotowe zaświadczenie zostanie wystawione znacznie wcześniej aniżeli planowana data
realizacji inwestycji, grupa producentów ponosi ryzyko wystąpienia różnicy pomiędzy wartością określoną w
zaświadczeniu, a wartością rzeczywiście poniesionych kosztów zrealizowanej inwestycji, co może spowodować
redukcję naliczonej pomocy finansowej.
W celu uniknięcia ewentualnych różnic w wartości dokonanej wyceny inwestycji, a rzeczywiście poniesionymi
kosztami, zaleca się, aby data wystawionego zaświadczenia była możliwie najbardziej zbliżona do daty faktycznej
realizacji inwestycji.
36.
Czy Agencja ma uprawnienia kontrolne w dziedzinie zamówień publicznych? Czy źle przeprowadzone
postępowanie przetargowe lub jego brak rodzi konsekwencje polegające na odmowie przyznania pomocy
finansowej?
W związku z wejściem w życie ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych
oraz ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz. U. Nr 79, poz. 551), przy
wyborze wykonawcy inwestycji realizowanych w ramach zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania objętych
dofinansowaniem kwalifikowanych kosztów inwestycji, nie mają zastosowania przepisy o zamówieniach publicznych.
37.
Czy do kosztów kwalifikowanych można zaliczyć budowę magazynu opakowań, który stanowią
integralny element linii technologicznych służących do czyszczenia sortowania i przygotowania do
sprzedaży owoców i warzyw? Bez posiadania magazynu nie można bowiem w niektórych przypadkach
dostarczyć bezpośrednio i w odpowiednim czasie na linię technologiczną poszczególnych rodzajów
opakowań, a co za tym idzie przeprowadzić kompletnego procesu przygotowania produktów do
sprzedaży.
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w
sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i
warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania
(Dz. U. z 2009 r. Nr 98, poz. 822), wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest przyznawana pomoc
finansowa na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem,
magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla
których grupa została wstępnie uznana, m.in. jeżeli inwestycja lub jej etap są dostosowane do wielkości produkcji
owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości
planowanej na ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania.
Natomiast zgodnie z Wykazem kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania, stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia, za koszt kwalifikowany należy uznać koszt zakupu, budowy,
rozbudowy, przebudowy i remontu budynków oraz budowli, połączonych z ich adaptacją i modernizacją,
przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców lub warzyw do sprzedaży.
Mając na uwadze powyższe, za koszt kwalifikowany do objęcia pomocą finansową na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, należy uznać budowę
18
magazynu opakowań owoców i warzyw. Należy zauważyć, że taki obiekt magazynowy stanowi integralny element
procesu technologicznego służącego pakowaniu, a tym samym przygotowaniu owoców i warzyw do sprzedaży.
Należy jednak mieć na uwadze, że przedmiotowy budynek magazynowy może dotyczyć tylko i wyłącznie opakowań
dla produktów w kategorii wstępnego uznania grupy, jednocześnie kubatura i wydajność tego budynku nie mogą
przekraczać potrzeb grupy i jej członków w zakresie magazynowania opakowań owoców i warzyw.
38.
Czy jako koszt kwalifikowany można zaliczyć zakup „instalacji przenośnej (mobilnej) sytemu chłodzenia”?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r., wstępnie
uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest przyznawana pomoc finansowa na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, m.in. jeżeli grunt, na
którym jest realizowana inwestycja, lub budynek albo budowla, w których jest realizowana inwestycja, stanowią
własność lub przedmiot użytkowania wieczystego grupy. Natomiast w przypadku, gdy grunt, budynek albo budowla,
w których realizowana jest inwestycja, nie stanowią własności lub przedmiotu użytkowania wieczystego grupy,
pomoc finansowa jest przyznawana na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji polegającej na zakupie
lub montażu przez grupę maszyny lub urządzenia na gruncie, w budynku lub w jego części albo w budowli będących
w posiadaniu innego podmiotu, udostępnionych grupie na podstawie umowy, pod warunkiem że po zdemontowaniu
tej maszyny lub urządzenia i dokonaniu ponownego montażu stan techniczny tej maszyny lub urządzenia pozwoli na
ich używanie zgodne z przeznaczeniem.
Natomiast zgodnie z pkt 9 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia
do uznania, stanowiącego załącznik do ww. rozporządzenia, kosztem kwalifikowanym inwestycji jest zakup narzędzi
oraz zakup i montaż maszyn oraz urządzeń przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania
owoców i warzyw do sprzedaży, w szczególności przeznaczonych do ich mycia, czyszczenia, sortowania, pakowania,
konfekcjonowania, krojenia, cięcia, szatkowania, obierania lub drylowania.
Należy zauważyć, że potwierdzeniem spełniania przez grupę warunków przyznania pomocy finansowej, w przypadku
inwestycji polegającej na zakupie lub montażu przez tę grupę maszyny lub urządzenia na gruncie, w budynku lub w
jego części albo w budowli będących w posiadaniu innego podmiotu, jest złożenie oświadczenia, że po
zdemontowaniu maszyny lub urządzenia i dokonaniu ponownego ich montażu stan techniczny tej maszyny lub
urządzenia pozwoli na ich używanie zgodne z przeznaczeniem oraz przedłożenie umowy zawartej między grupą, a
innym podmiotem będącym w posiadaniu gruntu, budynku lub budowli, w których nastąpi montaż zakupionej przez
grupę maszyny lub urządzenia, określającej okres i warunki dzierżawy, najmu lub użyczenia grupie tego gruntu,
budynków lub ich części, lub budowli, warunki montażu i demontażu maszyny lub urządzenia oraz warunki
wypowiedzenia umowy.
Uwzględniając powyższe, zakup przez grupę producentów „przenośnej instalacji systemu chłodzenia”,
wykorzystywanej w procesie przechowywania owoców i warzyw, może stanowić koszt kwalifikowany, pod
warunkiem, że urządzenie to będzie użytkowane tylko w budynkach lub budowlach (przechowalniach owoców i
warzyw), stanowiących własność lub przedmiot użytkowania wieczystego oraz budynkach dzierżawionych,
najmowanych lub użyczonych grupie, w zakresie odpowiadającym potrzebom grupy lub jej członków.
39.
Jak należy obliczać pomoc na koszty związane z przygotowaniem i realizacją inwestycji oraz koszty
zakupu gruntu objęte wnioskiem o przyznanie pomocy finansowej na pokrycie kosztów związanych z
utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej oraz o przyznanie
pomocy finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym
palnie dochodzenia do uznania?
Rozliczenie limitu kosztów zakupu gruntu w części nieprzekraczającej 10% kwalifikowanych kosztów całej
inwestycji wymienionych w pkt 1, 3, 6 i 7 wykazu kwalifikowanych kosztów oraz limitu kosztów związanych z
przygotowaniem i realizacją inwestycji, o których mowa w pkt 1-7 wykazu, w wysokości nieprzekraczającej 12%
kwalifikowanych kosztów całej inwestycji wymienionych w pkt 1-7 wykazu:
Zgodnie z pkt. 8 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania, kwalifikowanymi kosztami inwestycji są koszty zakupu gruntu przeznaczonego pod budowę lub rozbudowę
budynków i budowli oraz zagospodarowanie terenu w zakresie niezbędnym do zapewnienia właściwego dojazdu,
eksploatacji i zabezpieczenia inwestycji w części uzasadniającej ich wykorzystanie bezpośrednio w procesie
technologicznym służącym przechowywaniu, magazynowaniu, sortowaniu lub przygotowaniu owoców i warzyw do
sprzedaży, w części nieprzekraczającej 10% kwalifikowanych kosztów całej inwestycji wymienionych w pkt 1, 3, 6 i
7 wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji.
19
Natomiast zgodnie z pkt. 12 ww. wykazu, kwalifikowanymi kosztami inwestycji są koszty związane z
przygotowaniem i realizacją inwestycji, o których mowa w pkt 1-7, w wysokości nieprzekraczającej 12%
kwalifikowanych kosztów całej inwestycji wymienionych w pkt 1-7, obejmujące koszty:
a) przygotowania dokumentacji:
i.
technicznej,
ii.
ekonomicznej: kosztorysów, analiz ekonomicznych i projektów inwestycji, w tym studium
wykonalności oraz biznes planu;
b) zaświadczeń, pozwoleń i opłat, w tym opłat notarialnych i dokumentacji związanej z ich uzyskaniem,
c) nadzoru urbanistycznego, architektonicznego i budowlanego,
d) usług geodezyjnych,
e) usług dotyczących zarządzania realizacją inwestycji budowlanych oraz usług świadczonych w zakresie
realizacji budowy, w tym sprawowania nadzoru inwestorskiego, od rozpoczęcia realizacji inwestycji
do jej zakończenia.
Pomoc finansowa na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji, ujętych w pkt. 8 i 12 wykazu kosztów, jest
przyznawana po zrealizowaniu całej inwestycji, z którą wiążą się te koszty, stanowiącej kompleksowe przedsięwzięcie
inwestycyjne, spełniające przynajmniej jeden cel funkcjonalno - użytkowy.
W celu prawidłowego wyliczenia limitu 10% kosztów zakupu gruntu oraz limitu 12% kosztów związanych z
przygotowaniem i realizacją inwestycji, należy właściwie zinterpretować termin „kompleksowe przedsięwzięcie
inwestycyjne, spełniające przynajmniej jeden cel funkcjonalno - użytkowy”.
Termin „kompleksowe przedsięwzięcie inwestycyjne, spełniające przynajmniej jeden cel funkcjonalno - użytkowy”
należy rozumieć, jako jedno kompleksowe przedsięwzięcie realizowane przez wstępnie uznaną grupę producentów w
celu spełnienia kryteriów uznania, ujęte w planie dochodzenia do uznania, składające się często z kilku realizowanych
etapami działań, wymienionych w wykazie kosztów kwalifikowanych, o którym mowa powyżej. Tym samym, pod
pojęciem „kompleksowego przedsięwzięcia inwestycyjnego” należy rozumieć jedną inwestycję składającą się często z
kilku przedsięwzięć opisanych w wykazie kosztów kwalifikowanych, spełniającą przynajmniej jeden cel
funkcjonalno-użytkowy (np. „Budowa i wyposażenie przechowalni owoców i warzyw”).
Należy zauważyć, że tylko kompleksowa realizacja w/w przedsięwzięć zapewnia grupie możliwość zwiększenia
produkcji i sprzedaży, a także zabezpieczenia swoim członkom możliwości sortowania, przechowywania oraz
przygotowania do sprzedaży, wyprodukowanych przez nich owoców i warzyw, tym samym uzyskanie statusu uznanej
organizacji producentów. W tym celu niewystarczające jest przykładowo wybudowanie budynku - przechowalni (pkt
1 Wykazu …), ale konieczne jest również zapewnienie infrastruktury technicznej (pkt 6 Wykazu …) oraz
zagospodarowanie terenu w zakresie niezbędnym do właściwej eksploatacji budynku (pkt 7 Wykazu …). Realizacja
tylko poszczególnych z ww. inwestycji nie pozwoliłaby wstępnie uznanej grupie spełnić kryteriów uznania, gdyż
tylko kompleksowa realizacja ww. przedsięwzięć zapewnia grupie możliwość zwiększenia produkcji i zapewnienia
członkom infrastruktury technicznej w zakresie sortowania, przechowywania oraz przygotowania owoców i warzyw
do sprzedaży, tym samym uzyskanie statusu organizacji producentów, co przemawia za tym, iż pod terminem
„kompleksowego przedsięwzięcia inwestycyjnego” należy rozumieć ogół kosztów przypisanych do jednego
kompleksowego przedsięwzięcia (np. budowy i wyposażenia przechowalni owoców i warzyw), poniesionych przez
wstępnie uznaną grupę producentów w związku z realizacją tego przedsięwzięcia, wymienionych w odpowiednich
punktach Wykazu, w celu spełnienia kryteriów uznania.
Wówczas 10% oraz 12% kosztów kwalifikowanych „kompleksowego przedsięwzięcia inwestycyjnego” należy liczyć
od sumy kosztów poniesionych przez grupę w ramach realizacji danego przedsięwzięcia (często kilkuetapowego).
W przypadku zakupu gruntu, limit kosztów do objęcia pomocą finansową stanowi 10% kwalifikowanych kosztów
całej inwestycji „kompleksowego przedsięwzięcia inwestycyjnego”, o których mowa w pkt 1, 3, 6 i 7 wykazu kosztów
kwalifikowanych.
W przypadku kosztów związanych z przygotowaniem i realizacją inwestycji, limit tych kosztów do objęcia pomocą
finansową stanowi 12% kwalifikowanych kosztów „kompleksowego przedsięwzięcia inwestycyjnego”, o których
mowa w pkt 1-7 wykazu kosztów kwalifikowanych.
Tym samym, w przypadku inwestycji dotyczącej np. budowy i wyposażenia przechowalni owoców i warzyw,
składającej się z następujących pozycji kosztów:
 zakupu gruntu przeznaczonego pod budowę budynku (poz. 8 wykazu kosztów kwalifikowanych),
 budowy budynku przeznaczonego do przechowywania owoców i warzyw (poz. 1 wykazu),
 infrastruktury technicznej i technicznego wyposażenia budynku (poz. 6 wykazu),
 zagospodarowania terenu w zakresie niezbędnym do zapewnienia właściwego dojazdu, eksploatacji i
zabezpieczenia inwestycji (poz. 7 wykazu),
 związanych z przygotowaniem i realizacją inwestycji – budowy i wyposażenia przechowalni owoców i
warzyw (poz. 12 wykazu),
20
podstawę naliczenia limitu kosztów zakupu gruntu przeznaczonego pod budowę budynku – przechowalni owoców i
warzyw, w części nieprzekraczającej 10% kwalifikowanych kosztów całej inwestycji „kompleksowego
przedsięwzięcia inwestycyjnego”, stanowi:

suma całkowitych, poniesionych kosztów na realizację całej inwestycji (przykład: budowy i wyposażenia
przechowalni), obejmująca koszty z pkt. 1, 3, 6 i 7 wykazu kosztów kwalifikowanych.
Powyższe rozwiązanie oznacza, że podstawą wyliczenia limitu 10% kosztów całej inwestycji „kompleksowego
przedsięwzięcia inwestycyjnego” zakupu gruntu, będzie suma następujących kategorii kosztów wymienionych w
przykładzie:
 budowy budynku przeznaczonego do przechowywania owoców i warzyw (poz. 1 wykazu),
 infrastruktury technicznej i technicznego wyposażenia budynku (poz. 6 wykazu),
 zagospodarowania terenu w zakresie niezbędnym do zapewnienia właściwego dojazdu, eksploatacji i
zabezpieczenia inwestycji - przechowalni (poz. 7 wykazu).
natomiast podstawę naliczenia limitu kosztów związanych z przygotowaniem i realizacją inwestycji, w przykładzie:
budowy i wyposażenia budynku – przechowalni owoców i warzyw, w części nieprzekraczającej 12%
kwalifikowanych kosztów całej inwestycji „kompleksowego przedsięwzięcia inwestycyjnego”, stanowi:

suma całkowitych, poniesionych kosztów na realizację całej inwestycji – w przykładzie: budowy i
wyposażenia przechowalni, obejmująca koszty z pkt. 1-7 wykazu kosztów kwalifikowanych.
Powyższe rozwiązanie oznacza, że podstawą wyliczenia limitu 12% kosztów całej inwestycji „kompleksowego
przedsięwzięcia inwestycyjnego” na koszty związane z przygotowaniem i realizacją inwestycji (tego kompleksowego
przedsięwzięcia), będzie suma następujących kategorii kosztów wymienionych w przykładzie:
 budowy budynku przeznaczonego do przechowywania owoców i warzyw (poz. 1 wykazu),
 infrastruktury technicznej i technicznego wyposażenia budynku (poz. 6 wykazu),
 zagospodarowania terenu w zakresie niezbędnym do zapewnienia właściwego dojazdu, eksploatacji i
zabezpieczenia inwestycji - przechowalni (poz. 7 wykazu).
Natomiast koszty zakupu gruntu oraz koszty związane z przygotowaniem i realizacją inwestycji należy rozliczać po
zrealizowaniu całej inwestycji, której dotyczą te koszty, tj. po zakończeniu realizacji „kompleksowego
przedsięwzięcia inwestycyjnego, spełniającego przynajmniej jeden cel funkcjonalno – użytkowy” (o którym mowa
powyżej), nawet jeśli to przedsięwzięcie realizowane jest etapami w czasie dłuższym niż okres półroczny lub roczny
planu dochodzenia do uznania.
Powyższe oznacza, że grupa producentów owoców i warzyw może otrzymać pomoc finansową do poniesionych
kosztów zakupu gruntu oraz kosztów związanych z przygotowaniem i realizacją inwestycji w limitach odpowiednio
10% i 12% kosztów kwalifikowanych całej inwestycji „kompleksowego przedsięwzięcia inwestycyjnego”,
wymienionych w odpowiednich punktach wykazu kosztów kwalifikowanych, po zrealizowaniu całej kompleksowej
inwestycji, a nie poszczególnych jej etapów, celem prawidłowego rozliczenia ww. limitów.
Tym samym, jeśli inwestycja realizowana jest etapami w kilku okresach objętych wnioskiem, natomiast koszty
zakupu gruntu oraz wszystkie koszty związane z jej przygotowaniem i realizacją, zostały poniesione w pierwszym
okresie objętym wnioskiem, wówczas limit 10% na koszty zakupu gruntu oraz 12% na koszty związane z
przygotowaniem i realizacją inwestycji będzie rozliczany po zrealizowaniu wszystkich etapów inwestycji.
Dla przykładu, grupa producentów poniosła wszystkie koszty związane z przygotowaniem i realizacją inwestycji,
którą jest budowa i wyposażenie przechowalni, w pierwszym półroczu realizacji planu dochodzenia do uznania w
wysokości 80 tys. zł. Realizacja inwestycji (budowa i wyposażenie przechowalni) przewidziana jest w dwóch etapach,
w pierwszym i drugim półroczu realizacji planu dochodzenia do uznania. W pierwszym półroczu realizacji planu
grupa poniosła koszty związane z pierwszym etapem inwestycji ogółem w wysokości 380 tys. zł (w tym 80 tys. zł na
ww. koszty związane z przygotowaniem i realizacją inwestycji), w związku z powyższym pomocą finansową za
pierwsze półrocze realizacji planu dochodzenia do uznania mogą być objęte poniesione koszty inwestycji w
wysokości 75% x 300 tys. zł, z wyłączeniem kosztów związanych z przygotowaniem i realizacją inwestycji, do
których pomoc finansową należy przyznać po zakończeniu realizacji całej inwestycji – kompleksowego
przedsięwzięcia inwestycyjnego.
Natomiast w drugim półroczu realizacji planu grupa poniosła pozostałe koszty związane z drugim etapem inwestycji,
m.in. koszty infrastruktury technicznej, technicznego wyposażenia budynku oraz koszty zagospodarowania terenu
(bez kosztów związanych z przygotowaniem i jej realizacją) w wysokości 200 tys. zł i zakończyła realizację całej
inwestycji.
W związku z powyższym pomocą finansową za drugie półrocze realizacji planu mogą być objęte poniesione koszty w
wysokości 200 tys. zł (75% x 200 tys. zł), jak również poniesione już w pierwszym półroczu realizacji planu koszty
związane z przygotowaniem i realizacją inwestycji, w limicie 12% x 500 tys. zł, tj. 60 tys. zł, a następnie z tak
21
otrzymanego limitu kosztów związanych z przygotowaniem i realizacją inwestycji należy naliczyć pomoc finansową
(75% x 60 tys. zł), gdyż limit jest niższy od rzeczywiście poniesionych wydatków w kwocie 80 tys. zł.
W rozliczeniu, z tytułu zrealizowanej etapami inwestycji w pierwszym i drugim półroczu, grupa producentów otrzyma
pomoc finansową do 60 tys. zł kosztów związanych z przygotowaniem i realizacją inwestycji, jaką w danym
przykładzie była budowa i wyposażenie przechowalni owoców i warzyw na kwotę ogółem 500 tys. zł. Kwota pomocy
finansowej ogółem naliczona do danej inwestycji wyniesie 420 tys. zł (225 tys. zł za pierwsze półrocze realizacji
planu, 150 tys. zł za drugie półrocze oraz 45 tys. zł z tytułu ww. poniesionych kosztów związanych z przygotowaniem
i realizacją inwestycji).
Powyżej opisany przykład można również odnieść do inwestycji realizowanej etapami w rocznych okresach
wdrażania planu dochodzenia do uznania.
Ponadto w analogiczny sposób należy również rozliczać poniesione przez grupę producentów koszty zakupu gruntu
przeznaczonego pod budowę lub rozbudowę budynków i budowli oraz zagospodarowanie terenu, w części
nieprzekraczającej 10% kwalifikowanych kosztów całej inwestycji – kompleksowego przedsięwzięcia
inwestycyjnego, o których mowa w pkt 8 wykazu kosztów kwalifikowanych.
Grupa producentów owoców i warzyw wnioskuje o przyznanie pomocy finansowej do poniesionych kosztów zakupu
gruntu oraz kosztów związanych z przygotowaniem i realizacją inwestycji w limitach odpowiednio 10% i 12%
kosztów kwalifikowanych „całej inwestycji – kompleksowego przedsięwzięcia inwestycyjnego” wraz z wnioskiem
składanym w terminie najbliższym po zakończeniu realizacji całej kompleksowej inwestycji (np. po odebraniu
końcowym inwestycji i otrzymaniu decyzji dopuszczającej do użytkowania obiektu).
40.
Czy w kosztach kwalifikowanych poniesionej inwestycji można uwzględnić koszt przygotowania i
wyposażenia pomieszczenia socjalnego dla pracowników, którzy w oddanym do użytku budynku,
budowli będą wykonywać pracę w zakresie przechowywania, magazynowania oraz przygotowywania
owoców i warzyw do sprzedaży?
Zgodnie z Wykazem kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania,
stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r., do kosztów
kwalifikowanych zalicza się koszty zakupu, budowy oraz rozbudowy, przebudowy i remontu budynków oraz budowli
w celu ich modernizacji, bądź adaptacji do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców lub warzyw
do sprzedaży. Natomiast stosownie do § 111 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26
września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 169 poz.
1650, z późn. zm.), pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom pomieszczenia i urządzenia higienicznosanitarne, których rodzaj, ilość i wielkość powinny być dostosowane do liczby zatrudnionych pracowników,
stosowanych technologii i rodzajów pracy oraz warunków, w jakich ta praca jest wykonywana. Zatem za koszt
kwalifikowany można uznać koszt wydzielenia i przygotowania pomieszczenia higieniczno-sanitarnego w budynku
przeznaczonym do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców lub warzyw do sprzedaży. Ponadto,
do kosztów kwalifikowanych zalicza się zakup i instalację urządzeń higieniczno-sanitarnych, które są zainstalowane
dla potrzeb osób wykonującym prace związane z przechowywaniem, magazynowaniem oraz przygotowywaniem
owoców i warzyw do sprzedaży. Elementy niezbędnego wyposażenia pomieszczeń higieniczno-sanitarnych określono
w załączniku nr 3 Wymagania dla pomieszczeń i urządzeń higieniczno-sanitarnych do ww. rozporządzenia Ministra
Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. Stosownie do pkt 2 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji
ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, pomieszczenia higieniczno-sanitarne wraz z wyposażeniem,
znajdujące się w zakupionym budynku oraz budowli przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub
przygotowania owoców lub warzyw do sprzedaży, mogą również stanowić koszt kwalifikowany do objęcia pomocą
finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania.
41.
Czy do kosztów kwalifikowanych poniesionej przez grupę producentów inwestycji, można zaliczyć koszt
zakupu maszyny służącej do zbioru owoców i warzyw, posiadającej jednocześnie funkcjonalność
gromadzenia zbiorów w opakowaniach, przygotowanych do sprzedaży?
Zgodnie z pkt 10 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca
2009 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów
owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania, kwalifikowanymi kosztami inwestycji są koszty zakupu narzędzi oraz zakupu i montażu maszyn oraz
urządzeń przeznaczonych do zbioru owoców i warzyw, z wyłączeniem ciągników i przyczep rolniczych
Tym samym, koszt zakupu maszyn i urządzeń, przeznaczonych do zbioru owoców i warzyw stanowi koszt
kwalifikowany do objęcia pomocą finansową.
22
Uwzględniając powyższe, zakup przez wstępnie uznaną grupę producentów owoców i warzyw maszyny służącej do
zbioru owoców i warzyw posiadającej jednocześnie funkcję gromadzenia tych produktów w opakowaniach
przygotowanych do sprzedaży, może być objęty przedmiotową pomocą.
42.
Czy do kosztów kwalifikowanych można zaliczyć następujące wydatki: zakup kombajnu do porzeczek
lub malin, zakup sklejarki do pudełek, budowę zakładu przetwórstwa owoców?
Zgodnie z pkt. 9 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w
sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i
warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania,
kosztem kwalifikowanym inwestycji jest zakup narzędzi oraz zakup i montaż maszyn oraz urządzeń przeznaczonych
do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, w szczególności
przeznaczonych do ich mycia, czyszczenia, sortowania, pakowania, konfekcjonowania, krojenia, cięcia, szatkowania,
obierania lub drylowania.
Mając na uwadze powyższe, do kosztów kwalifikowanych należy zaliczyć zakup sklejarki do pudełek, jako
urządzenia służącego do przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży.
Jednocześnie godnie z pkt 10 przedmiotowego Wykazu kwalifikowanymi kosztami inwestycji są koszty zakupu
narzędzi oraz zakupu i montażu maszyn oraz urządzeń przeznaczonych do zbioru owoców i warzyw, z wyłączeniem
ciągników i przyczep rolniczych. Uwzględniając powyższe, zakup kombajnu do porzeczek lub malin może być
uznany za koszt kwalifikowany.
W odniesieniu do budowy lub zakupu przez wstępnie uznaną grupę producentów zakładu przetwórczego dla owoców
produkowanych przez członków tej grupy, nie można uwzględnić tej inwestycji jako niezbędnej do spełnienia jednego
z warunków uznania grupy producentów za organizację producentów owoców i warzyw, a tym samym
zakwalifikować jako inwestycji objętej dofinansowaniem.
43.
Czy do kosztów kwalifikowanych można zaliczyć zakup skrzyniopalet oraz palet?
Zakup przez wstępnie uznaną grupę producentów owoców i warzyw palet, skrzyń i skrzynio-palet służących do
przechowywania owoców i warzyw można uznać za koszt kwalifikowany.
44.
Czy budowa utwardzonej drogi, która nie jest własnością grupy, a jedynie ustanowiona jest na niej
służebność przechodu i przejazdu będzie kosztem kwalifikowanym?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, wstępnie
uznanej grupie producentów owoców i warzyw przyznawana jest pomoc finansowa na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, jeżeli grunt, na
którym została zrealizowana inwestycja, lub budynek albo budowla, w których została zrealizowana inwestycja,
stanowią własność lub przedmiot użytkowania wieczystego grupy.
W związku z powyższym, inwestycja związana z zagospodarowaniem terenu w zakresie niezbędnym do zapewnienia
właściwego dojazdu, eksploatacji i zabezpieczenia inwestycji, realizowana na gruncie, który nie jest własnością grupy
producentów, a do którego grupa ma prawo służebności przejazdu i przechodu, nie spełnia kryteriów kosztu
kwalifikowanego.
45.
Czy prace dodatkowe potrzebne do uruchomienia inwestycji podstawowej będą mogły być kosztami
kwalifikowanymi (w naszym przypadku jest to przeniesienie stacji „trafo”, która teraz znajduje się w
miejscu, na którym ma być realizowana inwestycja)? Czy takie nakłady muszą znajdować się w
kosztorysie inwestorskim? Przeniesiona i zmodernizowana stacja transformatorowa pozostanie
własnością grupy (informacja z zakładu energetycznego). Czy przebudowa będzie kosztem
kwalifikowanym z punktu 6 czy 7 wykazu kwalifikowanych kosztów?
W przypadku, gdy inwestycja lub jej etap dotyczy prac budowlanych, wymagane jest sporządzenie kosztorysu oraz
obliczenie planowanych kosztów robót budowlanych dla danej inwestycji. Zatem planowane nakłady robocizny,
materiałów oraz pracy sprzętu wraz z ich cenami należy przypisać do określonej inwestycji, zgodnie z kosztorysem.
Koszty poniesione na prace dodatkowe związane z przygotowaniem terenu pod inwestycje, w zakresie niezbędnym do
23
jej zrealizowania, uwzględnione w kosztorysie, będą mogły być kosztami kwalifikowanymi do objęcia pomocą
finansową.
W związku z powyższym, jeśli warunkiem realizacji inwestycji jest przeniesienie i modernizacja stacji
transformatorowej, koszt taki może zostać objęty pomocą finansową, jeżeli zostanie określony w obmiarze faktycznie
wykonanych robót dla danej inwestycji, w aktualnym kosztorysie załączonym do wniosku o przyznanie pomocy
finansowej.
46.
Czy do kosztów kwalifikowanych można zaliczyć zakup elektrycznych lub gazowych wózków widłowych
do transportu wewnętrznego, zakup wagi samochodowej?
Zgodnie z punktem 9 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w
sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i
warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania,
kwalifikowanymi kosztami inwestycji są koszty zakupu narzędzi oraz zakupu i montażu maszyn oraz urządzeń
przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, w
szczególności przeznaczonych do ich mycia, czyszczenia, sortowania, pakowania, konfekcjonowania, krojenia, cięcia,
szatkowania, obierania lub drylowania.
Należy mieć na uwadze, że wózek widłowy jest niezbędnym urządzeniem (wyposażeniem) przechowalni, czy
magazynu, które umożliwia prawidłową ich eksploatację. W związku z powyższym zakup wózka widłowego do
transportu wewnętrznego, używanego przez grupę producentów zgodnie z grupą produktów, dla której grupa została
wstępnie uznana należy uznać za koszt kwalifikowany do objęcia pomocą finansową. Zakup i instalację wagi
samochodowej, jako urządzenia, z którego grupa producentów oraz jej członkowie będą korzystać w celu
przygotowania określonych partii produktów do sprzedaży, należy uznać jako koszt kwalifikowany.
47.
Czy wstępnie uznana grupa producentów owoców i warzyw może dokonać zakupu np. budynku czy
gruntu od członka tejże grupy?
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. nie zawiera zapisów określających
kryteria podmiotowe dla zbywców nieruchomości, tym samym wstępnie uznana grupa producentów może dokonać
zakupu budynku czy gruntu od dowolnej osoby fizycznej lub prawnej, w tym również od członka grupy, z
zachowaniem warunków określonych w § 2 ust. 1 pkt 3 lit. c oraz w § 3 ust. 2 oraz § 5 ww rozporządzenia.
48.
Czy zakup wymienionych maszyn i urządzeń można uznać za koszt kwalifikowany inwestycji: wózki
widłowe, rozładownico – pryzmownicę sortownik do warzyw, obcinarkę do cebuli, taśmociąg do warzyw,
stół przebierczy do warzyw, tunele do osuszania i przechowywania cebuli, wywrotnicę do skrzyniopalety,
zakup ciągnika rolniczego, ładowacza czołowego oraz wideł do skrzyniopalety?
Do kosztów kwalifikowanych można zaliczyć następujące maszyny i urządzenia: wózki widłowe; rozładownico –
pryzmownicę; sortownik do warzyw; obcinarkę do cebuli; taśmociąg do warzyw; stół przebierczy do warzyw; tunele
do osuszania i przechowywania cebuli; wywrotnicę do skrzyniopalet; skrzyniopalety.
Natomiast zakup ciągnika rolniczego, jako koszt ściśle związany z produkcją owoców i warzyw, nie kwalifikuje się do
objęcia pomocą finansową.
Jednocześnie za koszt kwalifikowany można uznać zakup ładowacza czołowego oraz wideł do skrzyniopalet, jeśli jest
możliwe ich nabycie jako oddzielnych urządzeń, służących do magazynowania, przechowywania lub przygotowania
owoców i warzyw do sprzedaży.
49.
Czy zakup linii technologicznej do produkcji torebek (do pakowania owoców) jest kosztem
kwalifikowanym?
Zgodnie z pkt 9 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania,
stanowiącego załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, kosztem
kwalifikowanym inwestycji są koszty zakupu narzędzi oraz zakupu i montażu maszyn oraz urządzeń przeznaczonych
do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, w szczególności
przeznaczonych do ich mycia, czyszczenia, sortowania, pakowania, konfekcjonowania, krojenia, cięcia, szatkowania,
obierania lub drylowania.
24
Mając na uwadze powyższe, zakup linii technologicznej do produkcji torebek służących do pakowania owoców jest
inwestycją związaną z zakupem maszyn oraz urządzeń służących do przygotowywania owoców i warzyw do
sprzedaży, a tym samym jest kosztem kwalifikowanym inwestycji. Należy jednak podkreślić, że koszt inwestycji
zostanie zakwalifikowany do udzielenia pomocy finansowej jedynie w przypadku, gdy zakup przedmiotowej linii
zostanie ujęty w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, a sama linia zostanie zainstalowana w budynku lub
budowli stanowiącej własność lub przedmiot użytkowania wieczystego grupy lub w przypadku, gdy montaż dokonany
będzie w budynku albo budowli będących w posiadaniu członka grupy lub innego podmiotu, grupa producentów złoży
oświadczenie, że po zdemontowaniu maszyny lub urządzenia i dokonaniu ponownego ich montażu stan techniczny tej
maszyny lub urządzenia pozwoli na ich używanie zgodne z przeznaczeniem oraz przedłoży umowę zawartą między
grupą, a innym podmiotem będącym w posiadaniu gruntu, budynku lub budowli, w których nastąpi montaż zakupionej
przez grupę maszyny lub urządzenia, określającą okres i warunki dzierżawy, najmu lub użyczenia grupie tego gruntu,
budynków lub ich części, lub budowli, warunki montażu i demontażu maszyny lub urządzenia oraz warunki
wypowiedzenia umowy.
50.
Czy w przypadku zakupu zestawu składającego się z ciągnika rolniczego oraz dołączonego do niego
wyspecjalizowanego urządzenia, służącego do celów spełniających kryteria kosztów kwalifikowanych, za
koszt kwalifikowany można uznać jedynie zakup dołączonego urządzenia, biorąc pod uwagę, iż po jego
odłączeniu od zestawu ciągnik może być wykorzystywany do innych celów, czy też za koszt
kwalifikowany można uznać zakup całego zestawu?
Zakup ciągnika rolniczego z uwagi na niski stopień jego przydatności w pracach związanych z magazynowaniem,
sortowaniem, pakowaniem i transportem owoców i warzyw nie powinien być zaliczony jako koszt kwalifikowany.
51.
Czy urządzenie do mycia skrzynek, w których będą przechowywane pieczarki można uznać za koszt
kwalifikowany?
Za koszt kwalifikowany będzie można uznać jedynie zakup oraz instalację maszyn i urządzeń, których
przeznaczeniem jest mycie i czyszczenie opakowań, w których będą przechowywane, magazynowane lub
sprzedawane owoce i warzywa, zgodnie z grupą produktów, ze względu na którą grupa producentów została wstępnie
uznana.
52.
Czy montaż agregatów oraz wykonanie instalacji zimno-chłonnej jeśli wymaga zgłoszenia do
wojewódzkiego inspektoratu nadzoru budowlanego powinno być udokumentowane przy składaniu
wniosku?
Zgodnie z art. 29 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r., Nr 156, poz. 1118, z
późn. zm.), pozwolenia na budowę nie wymaga wykonywanie robót budowlanych polegających na instalowaniu
urządzeń na obiektach budowlanych, natomiast stosownie do art. 30 ust. 1 pkt 2 w/w ustawy, zgłoszenia właściwemu
organowi wymaga wykonywanie robót budowlanych, o których mowa w art. 29 ust. 2 pkt 1, 4-6 oraz 9-13
przedmiotowej ustawy.
Mając na uwadze powyższe, montaż agregatów chłodniczych wraz z wykonaniem instalacji nie wymaga zgłoszenia do
wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego.
Zgłoszenia takiego należy wymagać od grupy producentów w sytuacji, gdy roboty związane z montażem i instalacją
agregatu chłodniczego wymagają przeprowadzenia remontu budynku lub budowli. Natomiast, jeśli roboty związane z
montażem agregatu chłodniczego wymagają przebudowy budynku, wówczas stosownie do § 2 ust. 1 pkt 4 lit. b
rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie
producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie
dochodzenia do uznania, grupa producentów w celu potwierdzenia przyznania pomocy finansowej zobowiązana jest
dołączyć do wniosku m. in. pozwolenie na budowę lub zgłoszenie właściwemu organowi zamiaru wykonania robót
budowlanych, zgodnie z przepisami prawa budowlanego.
53.
Czy grupa producentów powinna przedstawić dokumenty potwierdzające zaksięgowanie środków
trwałych w księgach rachunkowych?
Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r., potwierdzeniem spełniania warunków
przyznania pomocy finansowej grupie producentów, jest złożenie oświadczenia lub dokumentu potwierdzającego
zrealizowanie inwestycji lub jej etapu oraz przedłożenie faktury albo dokumentu o równoważnej wartości dowodowej,
potwierdzających wysokość kosztów poniesionych na zrealizowanie inwestycji lub jej etapu.
25
Powyższe przepisy wymagają od grupy producentów potwierdzenia, iż inwestycja została zrealizowana oraz koszty
zrealizowanej inwestycji lub jej etapu zostały poniesione, natomiast nie nakładają na grupę obowiązku przedstawienia
dokumentów potwierdzających zaksięgowanie środków trwałych w księgach rachunkowych. Natomiast potwierdzenie
wpisania przedmiotu inwestycji do ewidencji środków trwałych grupy producentów może być przedmiotem kontroli
na miejscu, przeprowadzanej w siedzibie grupy. W celu udokumentowania poniesienia kosztów grupa załącza do
wniosku kserokopie potwierdzonych za zgodność z oryginałem faktur lub innych dokumentów o równoważnej
wartości dowodowej oraz kopie dokumentów potwierdzających dokonanie zapłaty, np. kopie wyciągu bankowego lub
przelewu bankowego. Natomiast potwierdzeniem faktycznego zrealizowania inwestycji jest oświadczenie załączane
do wniosku o przyznanie pomocy finansowej (W-1.5/20), w którym grupa potwierdza, że inwestycja została
zrealizowana zgodnie z zatwierdzonym planem dochodzenia do uznania.
54.
Czy zmiany w projekcie budowlanym powodujące różnice w obmiarze powykonawczym zaakceptowane
przez inspektora nadzoru budowlanego, ale niepowodujące utraty ważności decyzji pozwolenia na
budowę mają wpływ na kwalifikowalność inwestycji?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w
sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i
warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania,
wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest przyznawana pomoc finansowa na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, m.in. jeżeli inwestycja
lub jej etap są dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i
wyprodukowanych przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji
zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania.
Mając na uwadze powyższe, zmiany w projekcie budowlanym powodujące różnice w obmiarze powykonawczym
zaakceptowane przez inspektora nadzoru budowlanego, ale nie powodujące utraty ważności decyzji pozwolenia na
budowę nie mają wpływu na kwalifikowalność inwestycji, pod warunkiem, że po ich wprowadzeniu zrealizowaną
inwestycję w dalszym ciągu będzie można uznać, jako spełniającą potrzeby grupy lub jej członków, zgodnie z grupą
produktów, dla której grupa producentów została wstępnie uznana (dostosowaną do wielkości produkcji owoców i
warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków).
55.
Czy Grupa może wynająć w części budynek hali, który w całości został zakupiony i zmodernizowany
dzięki dofinansowaniu na inwestycje ujęte w zatwierdzonym PDU, na okres 6 m-cy w każdym roku,
przez 5 lat na podstawie umowy lub od razu na okres 5 lat?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, wstępnie
uznanej grupie producentów owoców i warzyw, jest przyznawana pomoc finansowa na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie odchodzenia do uznania, m.in. jeżeli inwestycja
lub jej etap:
a) są dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych
przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu
dochodzenia do uznania,
b) odpowiadają specyfice zbioru i działań wykonywanych po jego dokonaniu, w odniesieniu do owoców i
warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa została wstępnie uznana.
Natomiast zgodnie z § 1 ust. 3 ww. rozporządzenia, grupa producentów może udostępniać inwestycję:
1) innemu podmiotowi na podstawie umowy określającej okres i warunki wykorzystywania inwestycji przez ten
podmiot, jeżeli w wyniku wystąpienia zjawisk atmosferycznych, o których mowa w rozporządzeniu Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 czerwca 2011 r. w sprawie określenia przypadków, w których spadek
wartości produkcji sprzedanej wystąpił z przyczyn niezależnych od wstępnie uznanej grupy producentów
owoców i warzyw lub organizacji producentów owoców i warzyw, oraz sposobu potwierdzania tego spadku
(Dz. U. Nr 130, poz. 758), wystąpił okresowy brak możliwości pełnego wykorzystania inwestycji w zakresie,
o którym mowa w ust. 1 pkt 1 lit. c i d powyższego rozporządzenia MRiRW z dnia 17 czerwca 2009 r.;
2) członkom tej grupy, jeżeli ta inwestycja jest związana ze zbiorem owoców i warzyw, o których mowa w ust.
1 pkt 1 lit. c, w celu dokonania ich zbioru.
Jednocześnie, stosownie do § 1 ust. 4 pkt 2 przedmiotowego rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r., jeżeli
inwestycja zostanie udostępniona w przypadkach innych, aniżeli określone powyżej, grupa zwraca kwotę w
wysokości 100% pomocy finansowej przyznanej na inwestycję, zwiększoną o odsetki ustawowe liczone od dnia
udostępnienia tej inwestycji innemu podmiotowi do dnia zwrotu przyznanej pomocy finansowej.
26
Wobec powyższego, z zastrzeżeniem przypadków, o których mowa powyżej, grupa producentów nie może
wydzierżawić, wynająć lub użyczyć przedmiotu inwestycji objętej dofinansowaniem innemu podmiotowi, w tym
swojemu członkowi, w okresie 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego oraz
w okresie 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli.
56.
Jeśli grupa chce otworzyć w części budynku przetwórnię owoców to czy zakup i modernizacja tego
budynku przeznaczonego na przetwórnię będzie kosztem kwalifikowanym?
W Wykazie kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania
stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, za koszt
kwalifikowany uważa się m.in. budowę, zakup, rozbudowę, przebudowę i remont połączony z modernizacją
budynków oraz budowli przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców lub
warzyw do sprzedaży wraz z kosztami infrastruktury technicznej i technicznego wyposażenia ww. budynków oraz
budowli.
Mając na uwadze powyższe, zakupu i modernizacji budynku w części przeznaczonej na przetwórnię nie można uznać
za koszt kwalifikowany.
57.
Jeśli grupa w trakcie realizacji inwestycji zmieni, decyzją administracyjną pozwolenia na budowę, nazwę
planowanej inwestycji z przechowalni na sortownię mając tę inwestycję uwzględnioną również w PDU, to
czy wystarczy nota korygująca zamieniająca jedynie nazwę inwestycji, żeby uznać ją za koszt
kwalifikowany?
Zgodnie z § 2 pkt 4 i 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie
warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i
warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2009 r. Nr 5, poz.
27), plan dochodzenia do uznania określa w szczególności nazwę i zakres realizowanej inwestycji, jak również sposób
jej realizacji, poszczególne etapy oraz miejsce realizacji. Wobec powyższego, każda zmiana nazwy i zakresu
realizowanej inwestycji związana ze zmianą jej przeznaczania, wymaga zatwierdzenia zmiany planu dochodzenia do
uznania.
58.
Czy uznaje się za poprawne wystawienie faktury do zakupu nieruchomości gruntowej zabudowanej? Czy
wystarczy akt notarialny?
Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania,
potwierdzeniem spełniania przez grupę warunków przyznania pomocy finansowej jest złożenie przez grupę
producentów faktury albo dokumentu o równoważnej wartości dowodowej, potwierdzających wysokość kosztów
poniesionych na zrealizowanie inwestycji lub jej etapu.
Mając na uwadze, iż zbycie nieruchomości odbywa się w formie aktu notarialnego, w przypadku nabycia przez grupę
nieruchomości powinna ona dołączyć do wniosku o przyznanie pomocy finansowej akt notarialny, fakturę oraz
dokument potwierdzający dokonanie zapłaty za nieruchomość (np. kopię przelewu bankowego). Jeśli dołączenie
faktury nie jest możliwe (np. zakup nieruchomości od osoby fizycznej nieuprawnionej do wystawiania faktur VAT),
akt notarialny może stanowić dokument o równoważnej wartości dowodowej, świadczący o poniesionych kosztach
zrealizowanej inwestycji, jeśli w treści aktu znajduje się zapis świadczący o uregulowaniu należności przez grupę. W
przypadku, gdy akt notarialny nie zawiera takiego zapisu, grupa powinna dołączyć do wniosku dokument świadczący
o poniesieniu przez nią wydatku, np. kopię przelewu bankowego, wyciągu bankowego lub oświadczenie
sprzedającego, że otrzymał należność od nabywcy.
59.
Czy grupa może zakupić od swojego członka ciągnik siodłowy z naczepą, który zgodnie z PDU jest
współużytkowany przez wszystkich członków?
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009r w sprawie szczegółowych warunków
przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania nie zawiera zapisów
określających kryteria podmiotowe dla zbywców nieruchomości, maszyn, urządzeń, czy środków transportu
(stanowiących przedmiot inwestycji), tym samym wstępnie uznana grupa producentów może dokonać zakupu
27
samochodu ciężarowego od dowolnej osoby fizycznej lub prawnej, w tym również od członka grupy, z zachowaniem
warunków określonych w § 3 ust. 1 oraz § 5 ww. rozporządzenia.
Czy faktura powinna być podpisana przez osoby uprawnione do reprezentowania grupy zgodnie z KRS,
czy wystarczy sam podpis skarbnika lub tylko jednego prezesa?
60.
Zgodnie z § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku
niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie
mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337), faktura stwierdzająca
dokonanie sprzedaży powinna zawierać co najmniej:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
9)
10)
11)
12)
imiona i nazwiska lub nazwy bądź nazwy skrócone sprzedawcy i nabywcy oraz ich adresy;
numery identyfikacji podatkowej sprzedawcy i nabywcy;
numer kolejny faktury oznaczonej jako „FAKTURA VAT”;
dzień, miesiąc i rok wystawienia faktury, a w przypadku, gdy data ta różni się od daty sprzedaży, również
datę sprzedaży; w przypadku sprzedaży o charakterze ciągłym podatnik może podać na fakturze miesiąc i rok
dokonania sprzedaży, pod warunkiem podania daty wystawienia faktury;
nazwę (rodzaj) towaru lub usługi;
miarę i ilość sprzedanych towarów lub zakres wykonanych usług;
cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto);
wartość towarów lub wykonanych usług, których dotyczy sprzedaż, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży
netto);
stawki podatku;
sumę wartości sprzedaży netto towarów lub wykonanych usług z podziałem na poszczególne stawki podatku
i zwolnionych od podatku oraz niepodlegających opodatkowaniu;
kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto towarów (usług), z podziałem na kwoty dotyczące
poszczególnych stawek podatku;
kwotę należności ogółem wraz z należnym podatkiem.
Wobec powyższego, wystawiona faktura VAT nie musi zawierać podpisów osób uprawnionych do jej wystawienia,
jak również podpisów osób uprawnionych do otrzymania faktury. Natomiast kserokopie faktur dołączanych do
wniosku o przyznanie pomocy finansowej powinny być potwierdzone za zgodność z oryginałem przez osoby
uprawnione do reprezentowania grupy producentów zgodnie z Krajowym Rejestrem Sądowym lub przez pracownika
Agencji, w przypadku przedstawienia do wglądu oryginałów dokumentów.
61.
Czy do inwestycji polegającej na zakupie lub budowie budynków i budowli przeznaczonych do
przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, jako koszt
kwalifikowany można również zaliczyć zakup lub budowę pomieszczeń biurowych, pomieszczeń dla
księgowości i sali konferencyjnej znajdujących się w tych budynkach i budowlach?
Zgodnie z Wykazem kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania,
stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr
98, poz. 822), do kosztów kwalifikowanych zalicza się koszty zakupu, budowy oraz rozbudowy, przebudowy i
remontu budynków oraz budowli, połączonych z ich adaptacją i modernizacją, przeznaczonych do przechowywania,
magazynowania lub przygotowania owoców lub warzyw do sprzedaży .
Mając na uwadze powyższe, poniesione przez wstępnie uznaną grupę producentów owoców i warzyw koszty na
budowę budynku biurowego wyposażonego w salę konferencyjno-szkoleniową lub koszty poniesione na adaptację
części istniejących pomieszczeń związanych np. z przygotowywaniem owoców lub warzyw do sprzedaży na
pomieszczenia biurowe (z salą konferencyjno-szkoleniową), pomimo że zostaną zrealizowane w ramach
zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania, nie powinno się uznawać za koszty kwalifikowane, objęte pomocą
finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania.
Na finansowanie wymienionych powyżej inwestycji wstępnie uznana grupa producentów owoców i warzyw może
przeznaczyć środki finansowe otrzymywane w ramach pomocy finansowej na pokrycie kosztów związanych z
utworzeniem grupy i prowadzeniem działalności administracyjnej.
62.
Czy do kosztów kwalifikowanych można zaliczyć zakup taśmociągu do mechanicznego załadunku
owoców przemysłowych na środki transportu?
28
Zgodnie z pkt. 9 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania, kwalifikowanymi kosztami inwestycji są koszty zakupu narzędzi oraz zakupu i montażu maszyn oraz
urządzeń przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, w
szczególności przeznaczonych do ich mycia, czyszczenia, sortowania, pakowania, konfekcjonowania, krojenia, cięcia,
szatkowania, obierania lub drylowania.
Mając na uwadze powyższe, zakup przez wstępnie uznaną grupę producentów owoców i warzyw taśmociągu do
mechanicznego załadunku luzem owoców i warzyw na środki transportu, można uznać za koszt kwalifikowany w
przypadku, gdy taki zakup jest ujęty w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania oraz wyprodukowane przez
członków grupy owoce i warzywa są sprzedawane do zakładów przetwórczych za pośrednictwem grupy.
63.
Czy grupie przysługuje pomoc na inwestycje (zakup maszyn i urządzeń), które są montowane w
dzierżawionym od osoby fizycznej budynku? Czy pomoc finansową przyznajemy zarówno do sortownicy
i montażu, czy tylko do montażu?
Zgodnie z pkt 9 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania,
stanowiącego załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr
98, poz. 822), za koszt kwalifikowany można uznać koszty zakupu narzędzi oraz zakupu i montażu maszyn oraz
urządzeń przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, w
szczególności przeznaczonych do ich mycia, czyszczenia, sortowania, pakowania, konfekcjonowania, krojenia, cięcia,
szatkowania, obierania lub drylowania.
Natomiast zgodnie z § 1 ust. 2 ww. rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r., w
przypadku, gdy grunt, budynek albo budowla, w których jest realizowana inwestycja, nie stanowią własności lub
przedmiotu użytkowania wieczystego grupy, pomoc finansowa jest przyznawana do inwestycji polegającej na zakupie
i montażu nabytej przez grupę maszyny lub urządzenia na gruncie, w budynku lub w jego części albo w budowli
będących w posiadaniu członka grupy lub innego podmiotu, udostępnionych grupie na podstawie umowy, pod
warunkiem, że po zdemontowaniu tej maszyny lub urządzenia i dokonaniu ponownego montażu stan techniczny tej
maszyny lub urządzenia pozwoli na ich używanie zgodne z przeznaczeniem.
Zgodnie z § 2 ust. 2 powyższego rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w przypadku inwestycji
polegającej na montażu nabytej przez grupę maszyny lub urządzenia, w budynku albo budowli będących w posiadaniu
członka grupy lub innego podmiotu, niestanowiących własności lub przedmiotu użytkowania wieczystego grupy,
potwierdzeniem spełniania przez grupę warunków przyznania pomocy finansowej jest:
1) złożenie oświadczenia, że po zdemontowaniu maszyny lub urządzenia i dokonaniu ponownego ich montażu,
stan techniczny tej maszyny lub urządzenia pozwoli na ich używanie zgodne z przeznaczeniem oraz;
2) przedłożenie umowy zawartej między grupą a jej członkiem lub innym podmiotem będącym w posiadaniu
gruntu, budynku lub budowli, w których nastąpi montaż nabytej przez grupę maszyny lub urządzenia,
określającej okres i warunki dzierżawy, najmu lub użyczenia grupie tego gruntu, budynków lub ich części,
lub budowli, warunki montażu i demontażu maszyny lub urządzenia oraz warunki wypowiedzenia umowy.
Mając na uwadze powyższe, wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw przysługuje pomoc finansowa
na zakup maszyn i urządzeń, które montowane są w dzierżawionym od osoby fizycznej budynku, jeśli spełnione są
warunki, o których mowa powyżej. Natomiast stosownie do ww. przepisów, w przypadku montażu zakupionej przez
grupę sortowni w budynku lub budowli niestanowiących własności lub przedmiotu użytkowania wieczystego grupy,
ale dzierżawionych przez grupę, pomocą finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji należy
objąć zarówno wartość zakupu sortownicy, jak również ewentualne koszty montażu w zakresie niezbędnym do
uruchomienia i eksploatacji urządzenia sortującego.
64.
Czy za koszt kwalifikowany można uznać zakup budynku trafostacji z wyposażeniem?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w
sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i
warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania
(Dz. U. Nr 98, poz. 822), wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw, jest przyznawana pomoc
finansowa na pokrycie części kwalifikowanych inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem,
magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla
których grupa została wstępnie uznana, m. in. jeżeli inwestycja lub jej etap są dostosowane do wielkości produkcji
owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości
planowanej na ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania.
29
Mając na uwadze powyższe, pomocą finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, można objąć koszty doprowadzenia niezbędnych mediów, w tym
energii elektrycznej, w części uzasadniającej ich wykorzystanie bezpośrednio w procesie technologicznym służącym
przechowywaniu, magazynowaniu, sortowaniu lub przygotowaniu owoców lub warzyw do sprzedaży. Tym samym,
zakup wolnostojącego budynku stacji transformatorowej będzie uznany za koszt kwalifikowany do objęcia pomocą
finansową, w przypadku, gdy stacja ta będzie wykorzystywana tylko dla potrzeb budynków, budowli, maszyn i
urządzeń przeznaczonych do przechowywania, magazynowania i przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży. W
przypadku, gdy stacja transformatorowa będzie wykorzystywana również do innych celów, podstawą wyliczenia
kosztu kwalifikowanego powinien być stopień wykorzystania ww. stacji na powyżej przytoczone cele.
Jednocześnie należy zaznaczyć, iż zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 3 lit. b rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, zakup
budynku stacji transformatorowej wraz z wyposażeniem, nie może zostać zbyty przez grupę (choćby na rzecz zakładu
energetycznego) przed upływem 10 lat od dnia oddania do użytku tej budowli.
65.
Czy za koszt kwalifikowany można uznać zakup instalacji systemu mycia i dezynfekcji, stację
uzdatniania wody z hydroforami, zakup studni głębinowej wraz z osprzętem, modernizację ujęcia wody?
Zgodnie z powyżej przytoczonym § 1 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17
czerwca 2009 r., wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw, jest przyznawana pomoc finansowa na
pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem
lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa
została wstępnie uznana, m. in. jeżeli inwestycja lub jej etap są dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw
sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na
ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania.
Mając na uwadze powyższe, pomocą finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, można objąć koszty doprowadzenia niezbędnych mediów, w tym
wody, w części uzasadniającej ich wykorzystanie bezpośrednio w procesie technologicznym służącym m. in.
przechowywaniu, magazynowaniu, sortowaniu lub przygotowaniu owoców lub warzyw do sprzedaży. Tym samym,
do kosztów kwalifikowanych można zaliczyć koszty związane z zakupem i montażem infrastruktury niezbędnej do
doprowadzenia do budynku wody oraz zaopatrzenia w wodę maszyn i urządzeń służących do przygotowania owoców
lub warzyw do sprzedaży. Natomiast nie powinno się zaliczyć do kosztów kwalifikowanych, poniesionych kosztów
związanych z rozprowadzeniem wody w budynku z przeznaczeniem np.: do utrzymania czystości pomieszczeń, czy
systemu uzdatniania wody w postaci dezynfekcji wody z wykorzystaniem dwutlenku chloru. Koszty zawiązane z
wymianą bądź modernizacją istniejącej w budynku infrastruktury służącej do poboru i rozprowadzenia wody, mogą
być uznane za koszty kwalifikowane, pod warunkiem, że dotyczą zakupionych budynków lub budowli, w ramach ich
adaptacji dla potrzeb procesu technologicznego, służącego przechowywaniu, magazynowaniu, sortowaniu lub
przygotowaniu owoców lub warzyw do sprzedaży.
66.
Czy do kosztów kwalifikowanych można zaliczyć koszty zakupu i instalacji systemu video rejestracji i
monitorowania procesów produkcji (w tym system kamer przemysłowych), wdrożenia systemu
identyfikacji dostarczanych do grupy owoców i warzyw (w trakcie magazynowania i wprowadzania do
obrotu), koszt instalacji sieci komputerowej wraz z serwerem oraz zakup komputera i oprogramowania,
obsługującego proces magazynowania (ewidencji towarowo-wartościowej)?
Zgodnie z pkt. 9 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 czerwca 2009 r., do
kosztów kwalifikowanych można zaliczyć koszty zakupu narzędzi oraz zakupu i montażu maszyn oraz urządzeń
przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, w
szczególności przeznaczonych do ich mycia, czyszczenia, sortowania, pakowania, konfekcjonowania, krojenia, cięcia,
szatkowania, obierania lub drylowania.
Mając na uwadze powyższe, do kosztów kwalifikowanych zostanie zaliczony zakup maszyn i urządzeń, których
wykorzystanie w procesie technologicznym służącym przechowywaniu, magazynowaniu, sortowaniu lub
przygotowaniu owoców lub warzyw do sprzedaży jest niezbędne. Wobec powyższego, następujące koszty: zakupu i
instalacji systemu video rejestracji i monitorowania procesów produkcji (w tym system kamer przemysłowych),
wdrożenia systemu identyfikacji dostarczanych do grupy owoców i warzyw (w trakcie magazynowania i
wprowadzania do obrotu), koszt instalacji sieci komputerowej wraz z serwerem oraz zakup komputera i
oprogramowania, obsługującego proces magazynowania (ewidencji towarowo-wartościowej), nie powinny być
uznane za koszty kwalifikowane. Powyższe wydatki mogą być sfinansowane np. w ramach uzyskiwanej przez
30
wstępnie uznaną grupę producentów, pomocy finansowej na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy
producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej.
67.
Czy do kosztów kwalifikowanych można zaliczyć wyposażenie laboratorium zakładowego (kontrola
jakości), urządzenia pomiarowe, akcesoria, meble laboratoryjne itp.?
Koszty zakupu wyposażenia laboratorium zakładowego, służącego prowadzeniu kontroli jakości owoców i warzyw, w
tym: urządzeń pomiarowych, akcesoriów, mebli laboratoryjnych itd., nie powinny być traktowane jako koszt
kwalifikowany. Owoce i warzywa wprowadzane do obrotu powinny spełniać przede wszystkim normy jakości
handlowej, dla przestrzegania których nie jest konieczne dysponowanie przyzakładowym laboratorium. Rozszerzenie
zakresu badania wprowadzanych do obrotu owoców i warzyw np.: na pozostałości pestycydów, metali ciężkich można
zlecić istniejącym laboratoriom specjalizującym się w tym zakresie badań, gdyż przeprowadzenie tego typu badań
wiąże się nie tylko z posiadaniem specjalistycznego sprzętu, ale również z dysponowaniem wysoko
wykwalifikowanym personelem.
68.
Czy do kosztów kwalifikowanych można zaliczyć zakup i modernizację instalacji odprowadzającej i
oczyszczającej ścieki? GP ma zamiar dokonać zakupu budynku oświatowego. Czy grupa może
przekształcić go w budynek magazynowo-biurowy? Po dokonaniu zakupu budynku grupa zamierza
wykonać następujące prace remontowo-budowlane tj. wylanie posadzek, wybudowanie ramp, wykonanie
zadaszenia ramp, zamurowanie zbędnych drzwi i okien, wymiana drzwi i okien, wykonanie sanitariatów,
wykonanie instalacji elektrycznej, wodno-kanalizacyjnej, centralnego ogrzewania, wykonanie prac
malarskich, wykonanie ocieplenia zewnętrznego budynku, wykonanie elewacji zewnętrznej i
wewnętrznej, wykonanie bram magazynowych, wykonanie ogrodzenia posesji, zamontowanie bramy
wjazdowej i wyjazdowej, utwardzenie placu manewrowego (kostka brukowa), czy te prace remontowo budowlane można zaliczyć do kosztów kwalifikowanych?
Koszty związane z zainstalowaniem odprowadzenia wody/ścieków z obiektu, można zaliczyć do kosztów
kwalifikowanych. Jednakże koszty związane z budową oczyszczalni ścieków, nie powinny stanowić kosztu
kwalifikowanego, gdyż nie mają one bezpośredniego związku z przygotowaniem owoców lub warzyw do sprzedaży.
Do kosztów kwalifikowanych nie powinno być również zaliczone przeprowadzenie prac naprawczych i
konserwujących istniejących maszyn i urządzeń niezbędnych do funkcjonowania oczyszczalni ścieków.
Ponadto, zgodnie z pkt 2 i 5 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia
do uznania, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r.,
do kosztów kwalifikowanych można zaliczyć zakup budynków oraz budowli w celu ich adaptacji do przechowywania,
magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, a także koszty przebudowy i remontu tych
budynków oraz budowli w celu ich adaptacji do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców i
warzyw do sprzedaży, zgodnie z kosztorysem, z wyłączeniem kosztów rozbiórki i unieszkodliwienia materiałów
szkodliwych pochodzących z rozbiórki.
Mając na uwadze powyższe, do kosztów kwalifikowanych będzie można zaliczyć wykonane prace adaptacyjnoremontowe, w zakupionym przez grupę producentów budynku oświatowym, z przeznaczeniem wyłącznie do
przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, zgodnie ze sporządzonym w
tym zakresie kosztorysem. Po spełnieniu powyższych warunków, wymienione w pytaniu koszty prac adaptacyjnoremontowych budynku będą mogły stanowić koszt kwalifikowany.
69.
Czy do kosztów kwalifikowanych można zaliczyć zakup instalacji odzysku ciepła z urządzeń
chłodniczych do ogrzewania pomieszczeń socjalnych w celu zmniejszenia kosztów utrzymania grupy oraz
zakup baterii kondensatorowej w celu zmniejszenia zużywanej energii?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w
sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i
warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania
(Dz. U. Nr 98, poz. 822), wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw, jest przyznawana pomoc
finansowa na pokrycie części kwalifikowanych inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem,
magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla
których grupa została wstępnie uznana, m. in. jeżeli inwestycja lub jej etap są dostosowane do wielkości produkcji
owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości
planowanej na ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania.
Punkt 9 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania,
będącego załącznikiem do w/w rozporządzenia, stanowi, że za koszt kwalifikowany można uznać koszty zakupu
31
narzędzi oraz zakupu i montażu maszyn oraz urządzeń przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub
przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, w szczególności przeznaczonych do ich mycia, czyszczenia,
sortowania, pakowania, konfekcjonowania, krojenia, cięcia, szatkowania, obierania lub drylowania.
Mając na uwadze powyższe, pomocą finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, zgodnie z wykazem kosztów kwalifikowanych, można objąć koszty
zakupu urządzeń i instalacji, w części uzasadniającej ich wykorzystanie bezpośrednio w procesie technologicznym
służącym przechowywaniu, magazynowaniu lub przygotowaniu owoców i warzyw do sprzedaży. Ponadto, przepisy
dotyczące warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, tj. rozporządzenie
Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać
budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75 poz. 690, z późn. zm.), nie zawierają wymogu wyposażenia budynków i
budowli, które powinny być ogrzewane, w instalacje odzysku ciepła z urządzeń chłodniczych do ogrzewania
pomieszczeń socjalnych oraz baterie kondensatorowe w celu zmniejszenia zużycia energii.
Wobec powyższego, następujące koszty: zakupu instalacji odzysku ciepła z urządzeń chłodniczych do ogrzewania
pomieszczeń socjalnych w celu zmniejszenia kosztów utrzymania grupy oraz zakupu baterii kondensatorowej w celu
zmniejszenia zużywanej energii, nie powinny być uznane za koszty kwalifikowane. Przedmiotowe inwestycje nie
będą wykorzystane bezpośrednio w procesie technologicznym służącym przechowywaniu, magazynowaniu lub
przygotowaniu owoców i warzyw do sprzedaży, a także nie są niezbędne do zapewnienia przez grupę producentów
możliwości magazynowania, przechowywania oraz przygotowania do sprzedaży owoców i warzyw
wyprodukowanych przez jej członków.
70.
Czy można uznać za koszt kwalifikowany remont ciągów komunikacyjnych (klatki schodowej, korytarzy
łączących pomieszczenia magazynowe z zapleczem socjalnym i biurami) w budynku lub budowli
wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw?
Zgodnie z pkt 2 i 5 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania stanowiącego załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w
sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i
warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania
(Dz. U. Nr 98, poz. 822), kwalifikowanymi kosztami inwestycji są koszty zakupu budynków oraz budowli
przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży lub w celu
ich adaptacji do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, z wyłączeniem
kosztów rozbiórki i unieszkodliwienia materiałów szkodliwych pochodzących z rozbiórki oraz koszty przebudowy i
remontu budynków oraz budowli w celu ich adaptacji do przechowywania, magazynowania lub przygotowania
owoców i warzyw do sprzedaży, zgodnie z kosztorysem, z wyłączeniem kosztów rozbiórki i unieszkodliwienia
materiałów szkodliwych pochodzących z rozbiórki.
Z uwagi na powyższe, jeżeli wstępnie uznana grupa producentów owoców i warzyw zawarła w planie dochodzenia do
uznania zakup budynku, w którym zamierza przeprowadzić, w ramach jego przystosowania do przechowywania,
magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, między innymi remont ciągów
komunikacyjnych, tj. klatki schodowej, korytarzy łączących pomieszczenia magazynowe z zapleczem socjalnym i
biurami, a także wymianę okien w pomieszczeniu socjalnym to zgodnie z ww. pkt 5 Wykazu…remont ten można
uznać za koszt kwalifikowany.
Jednocześnie, gdy wstępnie uznana grupa producentów owoców i warzyw jest właścicielem budynku, w którym
zamierza przeprowadzić ww. remont to przedmiotowy zakres prac również można uznać za koszt kwalifikowany.
71.
Czy można uznać za koszt kwalifikowany zakup samochodu ciężarowego, który grupa uzasadnia w
następujący sposób:
wyjazdów związanych z kontrolą jakości towarów pochodzących od członków grupy,
przechowywanych w gospodarstwach członków i przeznaczonych do sortowania i sprzedaży,
- transportu wybranych partii towaru w celu dostarczenia ich do sortowni w celu poddania analizom
jędrności oraz okazania potencjalnym odbiorcom,
- transportu wybranych zgodnie z wymogami, partii towaru i dostarczania ich do instytucji
przeprowadzających analizy chemiczne pod kątem wymagań związanych z certyfikatami jakości
EUROGAP i IP,
- transportu materiałów pomocniczych do produkcji tzn.: etykiet, taśm do sklejania kartonów i
worków oraz niewielkich partii opakowań- kartonów, worków,
- transportu ekspozycji na wystawy i targi branżowe, w których Zrzeszenie bierze udział jako
wystawca?
32
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 lit. a-c rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w
sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i
warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania
(Dz. U. Nr 98, poz. 822), wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw wstępnie uznanej grupie
producentów owoców i warzyw, jest przyznawana pomoc finansowa na pokrycie części kwalifikowanych kosztów
inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i
warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa została wstępnie uznana , jeżeli inwestycja lub jej
etap zostały ujęte w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania na dany okres rozliczeniowy i zostały
zrealizowane oraz są dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i
wyprodukowanych przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji
zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania.
Stosownie do pkt 11 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania stanowiącego załącznik do ww. rozporządzenia MRiRW z dnia 17 czerwca 2009 r., kwalifikowanymi
kosztami inwestycji są koszty zakupu samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony,
z wyłączeniem samochodów przeznaczonych do przewozu osób.
Biorąc pod uwagę powyższe brak jest podstaw prawnych do odmowy przyznania wstępnie uznanej grupie
producentów owoców i warzyw pomocy finansowej na pokrycie kosztów związanych z zakupem samochodu
ciężarowego, jeśli koszty te zostały ujęte w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania.
Jednakże, stosownie do przepisu § 1 ust. 1 pkt 1 lit. c ww. rozporządzenia, grupa producentów musi wykazać
zasadność poniesienia kosztu nabycia ww. samochodu ciężarowego zgodnego z potrzebami grupy.
Mając na uwadze powyższe, jeżeli grupa producentów uzasadni nabycie określonych aktywów odpowiadających
grupie produktów, dla której grupa została wstępnie uznana i uzasadnienie to nie jest w oczywisty sposób bezzasadne,
to nie ma podstaw, aby odmówić grupie przyznania pomocy. W przypadku, gdy uzasadnienie grupy nie jest w
elementarny sposób bezzasadne, ewentualne wątpliwości, co do sposobu wykorzystania poszczególnych aktywów
powinny zostać wyjaśnione w drodze kontroli i po jej przeprowadzeniu mogłaby nastąpić odmowa przyznania
pomocy finansowej. Przed przeprowadzeniem kontroli odmowa przyznania pomocy finansowej byłaby dopuszczalna
wówczas, gdyby z dokumentów przedstawionych przez grupę wynikało, w sposób oczywisty, że pewne koszty w
ogóle nie mogły zostać poniesione.
72.
Czy następujące pozycje faktury, związane z zakupem i montażem wagi platformowej można zaliczyć do
kategorii kosztów kwalifikowanych i przyjąć jako podstawę do wyliczenia kwoty pomocy: waga
platformowa, solidna stalowa konstrukcja malowana epoksydowo, bez legalizacji, panel sterujący, wersja
do legalizacji, odbiór legalizacyjny WE w Okręgowym Urzędzie miar, rampa najazdowa do wagi
platformowej ,stal malowana proszkowo, transport wagi?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt lit c rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr
98, poz. 822), wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw, jest przyznawana pomoc finansowa na
pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem
lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa
została wstępnie uznana, m. in. jeżeli inwestycja lub jej etap są dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw
sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na
ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania.
Stosownie do pkt 9 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania, stanowiącego załącznik do ww. rozporządzenia, za koszt kwalifikowany można uznać koszty zakupu
narzędzi oraz zakupu i montażu maszyn oraz urządzeń przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub
przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, w szczególności przeznaczonych do ich mycia, czyszczenia,
sortowania, pakowania, konfekcjonowania, krojenia, cięcia, szatkowania, obierania lub drylowania. Ponadto zgodnie z
pkt 12 ww. Wykazu …, za koszt kwalifikowany można uznać poniesione koszty związane z przygotowaniem i
realizacją inwestycji, o których mowa w pkt 1 - 7, w wysokości nieprzekraczającej 12 % kwalifikowanych kosztów
inwestycji wymienionych w pkt 1 - 7, obejmujące m.in. koszty zaświadczeń, pozwoleń, opłat i dokumentacji
związanej z ich uzyskaniem.
Mając na uwadze powyższe za koszt kwalifikowany można uznać koszty wymienione w pozycjach 1-4 dołączonej
faktury VAT, dotyczące zakupu i montażu wagi platformowej, panelu sterującego oraz rampy najazdowej.
Natomiast za koszt kwalifikowany nie można uznać, a tym samym nie można objąć pomocą finansową na pokrycie
części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, kosztu odbioru
33
legalizacyjnego, a także kosztu transportu przedmiotowej wagi, wymienionego w pozycji 5-6 dołączonej faktury
VAT.
73.
Czy za koszt kwalifikowany można uznać budowę ściany przeciwpożarowej w budynku i fundamentów
pod zbiorniki gazu służące do ogrzewania budynków?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt lit. c rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr
98, poz. 822), wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw, jest przyznawana pomoc finansowa na
pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem
lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa
została wstępnie uznana, jeżeli inwestycja lub jej etap są dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw
sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na
ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania.
Stosownie do pkt 6 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania, stanowiącego załącznik do w/w rozporządzenia, kwalifikowanymi kosztami inwestycji są m.in. koszty
zakupu i montażu infrastruktury technicznej związanej z użytkowaniem budynków oraz budowli, oraz ich
technicznego wyposażenia, w zakresie niezbędnym dla potrzeb przechowywania, magazynowania lub przygotowania
owoców i warzyw do sprzedaży, zgodnie z kosztorysem.
Natomiast zgodnie z § 179 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75 poz. 690, z późn. zm.),
instalacje gazowe w budynku lub w zespole budynków mogą być zasilane z jednego zbiornika gazu płynnego bądź
zespołu takich zbiorników, pod warunkiem spełnienia wymagań określonych w przepisach odrębnych dotyczących ich
lokalizacji, ochrony przed działaniem czynników atmosferycznych oraz ograniczenia dostępu osobom niepowołanym.
Mając na uwadze powyższe, koszty budowy ściany przeciwpożarowej w budynku i fundamentów pod zbiorniki gazu
służące do ogrzewania budynków, ujęte w kosztorysie, w części uzasadniającej ich wykorzystanie bezpośrednio w
procesie technologicznym służącym przechowywaniu, magazynowaniu lub przygotowaniu owoców i warzyw do
sprzedaży, można objąć pomocą finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania.
74.
Czy za koszt kwalifikowany można uznać budowę sieci zewnętrznych (odwodnienie terenu, przyłącze
wodociągowe, kanalizacja sanitarna i deszczowa, zbiorniki bezodpływowe i zbiornik wody otwartej)?
Zgodnie z pkt. 6 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania, kosztem kwalifikowanym inwestycji są m.in. koszty zakupu i montażu infrastruktury technicznej związanej z
użytkowaniem budynków oraz budowli, oraz ich technicznego wyposażenia, w zakresie niezbędnym dla potrzeb
przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, zgodnie z kosztorysem,
natomiast zgodnie z pkt 7 przedmiotowego wykazu, kwalifikowanymi kosztami inwestycji są również koszty
zagospodarowania terenu w zakresie niezbędnym do zapewnienia właściwego dojazdu, eksploatacji i zabezpieczenia
inwestycji w części uzasadniającej ich wykorzystanie bezpośrednio w procesie technologicznym służącym
przechowywaniu,
magazynowaniu,
sortowaniu
lub
przygotowaniu
owoców
i warzyw do sprzedaży.
Mając na uwadze powyższe, za koszt kwalifikowany do objęcia pomocą finansową można uznać przyłącze
wodociągowe, doprowadzające wodę z wodociągu do wnętrza budynku oraz kanalizację sanitarną i deszczową
budynku, w zakresie niezbędnym do prawidłowego użytkowania budynku przeznaczonego do przechowywania,
magazynowania lub przygotowania owoców lub warzyw do sprzedaży oraz prawidłowego użytkowania pomieszczeń
higieniczno-sanitarnych, służących pracownikom zatrudnionym przez grupę producentów w procesie
przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży.
Natomiast instalację odwodnienia terenu można uznać za koszt kwalifikowany jedynie w zakresie niezbędnym do
zapewnienia właściwego dojazdu, eksploatacji i zabezpieczenia budynku przeznaczonego do przechowywania,
magazynowania lub przygotowania owoców lub warzyw do sprzedaży (zgodnie z ww. pkt 7 wykazu kosztów
kwalifikowanych). Koszty związane z budową zbiornika otwartego do gromadzenia wody deszczowej odbieranej z
terenu utwardzonego wokół budynku i separatora do filtrowania wody pochodzącej z obróbki warzyw i owoców w
przechowalni, nie powinny stanowić kosztu kwalifikowanego, gdyż nie mają one bezpośredniego związku z
przygotowaniem owoców lub warzyw do sprzedaży, a stanowią jedynie elementy infrastruktury związane z
obniżeniem kosztów eksploatacji.
34
75.
Czy pomieszczenia socjalne i ich wyposażenie w przypadku zakupu budynków i budowli służących do
przechowywania, magazynowania, przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży także mogą stanowić
koszt kwalifikowany inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania. W jakim
przypadku pomieszczenia socjalne stanowią koszt kwalifikowany inwestycji ujętych w planie
dochodzenia do uznania?
Zgodnie z Wykazem kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania,
stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r., do kosztów
kwalifikowanych zalicza się koszty zakupu, budowy oraz rozbudowy, przebudowy i remontu budynków oraz budowli,
połączonych z ich adaptacją i modernizacją, przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania
owoców lub warzyw do sprzedaży.
Natomiast stosownie do § 111 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września
1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 169 poz. 1650, z późn.
zm.), pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom pomieszczenia i urządzenia higieniczno-sanitarne, których
rodzaj, ilość i wielkość powinny być dostosowane do liczby zatrudnionych pracowników, stosowanych technologii i
rodzajów pracy oraz warunków, w jakich ta praca jest wykonywana. Zatem za koszt kwalifikowany można uznać
koszt wydzielenia i przygotowania pomieszczenia higieniczno-sanitarnego w budynku przeznaczonym do
przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców lub warzyw do sprzedaży. Ponadto, do kosztów
kwalifikowanych zalicza się zakup i instalację urządzeń higieniczno-sanitarnych, które są zainstalowane dla potrzeb
osób wykonującym prace związane z przechowywaniem, magazynowaniem oraz przygotowywaniem owoców i
warzyw do sprzedaży. Elementy niezbędnego wyposażenia pomieszczeń higieniczno-sanitarnych określono w
załączniku nr 3 Wymagania dla pomieszczeń i urządzeń higieniczno-sanitarnych do w/w rozporządzenia Ministra
Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. Stosownie do pkt 2 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji
ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, pomieszczenia higieniczno-sanitarne wraz z wyposażeniem,
znajdujące się w zakupionym budynku oraz budowli przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub
przygotowania owoców lub warzyw do sprzedaży, mogą również stanowić koszt kwalifikowany do objęcia pomocą
finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania.
76.
Jak należy rozliczyć koszty kwalifikowane inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania w przypadku budowy budynków i budowli przeznaczonych do przechowywania,
magazynowania i przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, gdy grupa wydzieliła pomieszczenie
biurowe z pomieszczeń magazynowych? Czy kosztorys powinien być sporządzony na całość robót i
materiałów, czy odrębnie na części kwalifikowane i niekwalifikowane?
Zgodnie z Wykazem kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania,
stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r., do kosztów
kwalifikowanych zalicza się koszty zakupu, budowy oraz rozbudowy, przebudowy i remontu budynków oraz budowli,
połączonych z ich adaptacją i modernizacją, przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania
owoców lub warzyw do sprzedaży.
Uwzględniając powyższe, za koszty kwalifikowane do objęcia pomocą finansową nie można uznać kosztów
związanych z przygotowaniem pomieszczeń biurowych. W aktualnym kosztorysie określającym zakres rzeczowoilościowy wykonanych prac budowlanych należy wyodrębnić zakres i oszacować koszty związane z przygotowaniem
pomieszczenia biurowego, jako koszty niekwalifikowane do objęcia pomocą finansową. Tym samym, aktualny
kosztorys załączony do wniosku o przyznanie pomocy finansowej, powinien być sporządzony w sposób
umożliwiający identyfikację oraz odrębną weryfikację kosztów związanych z budową części budynku, budowli
przeznaczonej do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży oraz kosztów
związanych z budową części administracyjnej budynku, stanowiącej pomieszczenia biurowe.
77.
Grupa producentów owoców i warzyw w planie dochodzenia do uznania w trzecim roku zapisała
realizację inwestycji dotyczącej rozbudowy, przebudowy i remontu budynków oraz budowli połączonych
z ich adaptacją i modernizacją pod nazwą "Modernizacja budynku". Inwestycja została podzielona na
dwa półrocza trzeciego roku realizacji PDU. W I półroczu ujęto następujące elementy tej inwestycji:
a)
roboty budowlane wewnątrz budynku,
b)
roboty budowlane na zewnątrz budynku – budowa rampy, podjazdów, bram wjazdowych i
zadaszenie,
c)
wykonanie elewacji, dociepleń i uzupełnień blacharskich, wymiana pokrycia dachowego.
Spośród wymienionych elementów do końca I półrocza trzeciego roku grupa nie zrealizowała
‘wykonania elewacji’, czyli nie zakończyła w całości danego etapu inwestycji. Czy w związku z
35
powyższym można uznać, że inwestycja została zrealizowana i adekwatnie do poniesionych kosztów
przyznać pomoc na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 lita a i b rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r.,
wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest przyznawana pomoc finansowa na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem lub
przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa została
wstępnie uznana, jeżeli inwestycja lub jej etap zostały ujęte w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania na dany
okres rozliczeniowy i zostały zrealizowane. W opisanym przypadku, należy sprawdzić, czy inwestycja ujęta w planie
dochodzenia do uznania na I półrocze pod nazwą „Modernizacja budynku”, stanowi jeden etap, czy jej realizacja
została podzielona w I półroczu na następujące etapy:
a)
b)
c)
roboty budowlane wewnątrz budynku,
roboty budowlane na zewnątrz budynku – budowa rampy, podjazdów, bram wjazdowych i zadaszenie,
wykonanie elewacji, dociepleń i uzupełnień blacharskich, wymiana pokrycia dachowego?
W przypadku, gdy inwestycja zaplanowana do realizacji w planie dochodzenia do uznania na I półrocze pod nazwą
„Modernizacja budynku” została podzielona na ww. etapy, natomiast w I półroczu nie zakończono realizacji
ostatniego etapu tj. nie wykonano elewacji budynku, wówczas pomocą finansową na pokrycie części kwalifikowanych
kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania za I półrocze realizacji planu należy
objąć zrealizowane etapy (lit. a i b), natomiast w całości należy odmówić przyznania pomocy do poniesionych
kosztów trzeciego etapu inwestycji (lit. c), który nie został zakończony, tym samym, w świetle § 1 ust. 1 pkt 1 lit. a i b
rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r., nie został zrealizowany.
W sytuacji, gdy inwestycja zaplanowana do realizacji w planie dochodzenia do uznania na I półrocze pod nazwą
„Modernizacja budynku” stanowi jeden etap, natomiast w I półroczu nie wykonano elewacji budynku (stanowiącej
integralny element danego etapu), wówczas w całości należy odmówić przyznania pomocy do poniesionych kosztów
danego etapu inwestycji pod nazwą „Modernizacja budynku”, który nie został zakończony, tym samym w świetle ww.
§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. a i b rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r., nie został zrealizowany.
Ponadto, w przypadku zagrożenia realizacji danego etapu inwestycji w I półroczu rocznego okresu realizacji planu
dochodzenia do uznania, grupa producentów powinna niezwłocznie złożyć wniosek do marszałka województwa o
dokonanie zmiany planu dochodzenia do uznania, polegającej na przeniesieniu zakresu prac danego etapu inwestycji,
które nie zostaną zrealizowane w I półroczu, na II półrocze rocznego okresu planu dochodzenia do uznania. Jeśli
grupa nie dokona powyższej zmiany w planie dochodzenia do uznania, w celu otrzymania pomocy finansowej do
zakresu prac etapu inwestycji, które nie zostały zrealizowane w I półroczu, natomiast zostały zrealizowane w II
półroczu okresu rocznego planu, powinna złożyć jeden wniosek o przyznanie pomocy finansowej za roczny okres
realizacji planu dochodzenia do uznania.
78.
W jaki sposób należy rozliczyć koszty zakupu gruntu w przypadku, gdy grupa producentów owoców i
warzyw zakupiła budynki służące do przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży wraz z gruntem?
Czy na fakturze, akcie notarialnym czy innym dokumencie o równoważnej wartości dowodowej należy
wydzielić wartość gruntu, czy też wartość gruntu powinna zostać wliczona w cenę budynków?
Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 3 lit. c rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r.,
potwierdzeniem spełniania przez grupę warunków przyznania pomocy finansowej jest m. in. złożenie oświadczenia,
że nabycie gruntu jest związane z realizacją inwestycji ujętej w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania – jeżeli
grupa nabywa taki grunt. Natomiast w Wykazie kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie
dochodzenia do uznania, stanowiącym załącznik do w/w rozporządzenia, zakup gruntu jako koszt kwalifikowany
pojawia się w dwóch pozycjach:
„2) zakupu budynków oraz budowli przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców
i warzyw do sprzedaży lub w celu ich adaptacji do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców i
warzyw do sprzedaży, z wyłączeniem kosztów rozbiórki i unieszkodliwienia materiałów szkodliwych pochodzących z
rozbiórki;”
„8)
zakupu
gruntu
przeznaczonego
pod
budowę
lub
rozbudowę
budynków
i budowli oraz zagospodarowanie terenu w zakresie, o którym mowa w pkt 7, w wysokości nieprzekraczającej 10 %
kwalifikowanych kosztów inwestycji wymienionych w pkt 1, 3, 6 i 7;”
Natomiast zgodnie z pkt 1, 3, 6 i 7 przedmiotowego wykazu, kwalifikowanymi kosztami inwestycji są m. in. koszty:
– budowy budynków oraz budowli przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania
owoców
i
warzyw
do
sprzedaży,
zgodnie
36
–
–
–
z kosztorysem, z wyłączeniem kosztów rozbiórki i unieszkodliwienia materiałów szkodliwych pochodzących
z rozbiórki;
rozbudowy budynków oraz budowli przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub
przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, zgodnie z kosztorysem;
zakupu i montażu infrastruktury technicznej związanej z użytkowaniem budynków oraz budowli, o których
mowa w pkt 1 - 5, oraz ich technicznego wyposażenia, w zakresie niezbędnym dla potrzeb przechowywania,
magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, zgodnie z kosztorysem;
zagospodarowania terenu w zakresie niezbędnym do zapewnienia właściwego dojazdu, eksploatacji i
zabezpieczenia inwestycji w części uzasadniającej ich wykorzystanie bezpośrednio w procesie
technologicznym służącym przechowywaniu, magazynowaniu, sortowaniu lub przygotowaniu owoców
i warzyw do sprzedaży, zgodnie z kosztorysem;
Stosownie do pkt 2 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji…, kosztem kwalifikowanym inwestycji jest zakup
przez grupę zabudowanej nieruchomości gruntowej tj. budynków oraz budowli przeznaczonych do przechowywania,
magazynowania lub przygotowania owoców lub warzyw do sprzedaży. Jednocześnie, w przypadku nabycia przez
grupę producentów zabudowanej nieruchomości gruntowej, należy stwierdzić, że zgodnie z art. 48 Kodeksu
Cywilnego, do części składowej gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane,
jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania.
Uwzględniając powyższe, jeśli grupa producentów ujęła w planie dochodzenia do uznania zakup budynków oraz
budowli, zgodnie z pkt. 2 wykazu kosztów kwalifikowanych i nabyła nieruchomość gruntową, wówczas pomocą
finansową należy objąć zarówno wartość nabytego gruntu, jak również położonych na tym gruncie budynków oraz
budowli, pod warunkiem, że budynki zakupiono z przeznaczeniem do przechowywania, magazynowania lub
przygotowania owoców lub warzyw do sprzedaży, niezależnie od tego, czy na fakturze lub innym dokumencie o
równoważnej wartości dowodowej, wydzielono wartość gruntu, czy też wartość gruntu została wliczona w cenę
budynków.
Natomiast stosownie do pkt 8 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji…, kwalifikowanym kosztem inwestycji
jest koszt zakupu gruntu przeznaczonego m. in. pod budowę budynków i budowli oraz zagospodarowanie terenu w
zakresie niezbędnym do zapewnienia właściwego dojazdu, eksploatacji i zabezpieczenia inwestycji. Z powołanych
powyżej przepisów wynika, że kosztami kwalifikowanymi, zgodnie z pkt 8 Wykazu…, które powinny zostać objęte
pomocą finansową są koszty tylko i wyłącznie zakupu gruntu bez budynków. Na potwierdzenie powyższego należy
wskazać, iż w ww. pkt 2 wykazu kosztów kwalifikowanych wyodrębniono koszty związane z zakupem budynków
oraz budowli przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców lub warzyw do
sprzedaży.
Mając na uwadze powyższe, rozpatrując wniosek o przyznanie pomocy finansowej na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, w którym
zatwierdzono zakup gruntu zgodnie z pkt 8 wykazu kosztów kwalifikowanych, należy uwzględnić jedynie wartość
gruntu bez wartości budynków. W związku z powyższym, na fakturze lub dokumencie o równoważnej wartości
dowodowej dotyczącym zakupu przez grupę producentów gruntu pod budowę budynku, czy budowli wraz z
budynkami już istniejącymi, dla potrzeb naliczenia pomocy finansowej powinna zostać wyodrębniona wartość gruntu,
bez wartości budynków. Ponadto, wyodrębnienie wartości gruntu, zgodnie z punktem 8 wykazu kosztów
kwalifikowanych, jest niezbędne w celu wyliczenia limitu poniesionych kosztów na zakup gruntu, w wysokości
nieprzekraczającej 10% kwalifikowanych kosztów całej inwestycji.
Jednocześnie, zgodnie z § 5 ust. 4 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r.
pomoc finansowa na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji dotyczących m.in. zakupu gruntu jest
przyznawana po zrealizowaniu całej inwestycji, z która wiążą się te koszty.
79.
Czy w przypadku, kiedy grupa posiada dwa ciągniki siodłowe i dwie naczepy chłodnie może zakupić
dwie dodatkowe naczepy skrzyniowe dostosowane do tych samych ciągników siodłowych?
Zgodnie z pkt 11 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania, stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r., kwalifikowanymi kosztami inwestycji
są m.in. koszty zakupu samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony, z wyłączeniem
samochodów przeznaczonych do przewozu osób.
Stosownie do art. 2 ust. 42 i 42a ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr
108, poz. 908 z późn. zm), samochód ciężarowy oznacza – pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do
przewozu ładunków, natomiast ciągnik samochodowy oznacza – pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie
wyłącznie do ciągnięcia przyczepy, określenie to obejmuje ciągnik siodłowy i ciągnik balastowy. Z kolei art. 2 ust. 50
i 52 definiuje przyczepę jako pojazd kołowy bez silnika, przystosowany do łączenia go z innym pojazdem
silnikowym, a naczepę jako przyczepę, której cześć spoczywa na pojeździe silnikowym i obciąża ten pojazd.
37
Uwzględniając przepisy przedmiotowego pkt. 11 wykazu kosztów kwalifikowanych, pomocą finansową można objąć:
1) zakup samochodu ciężarowego wraz z przyczepą lub ciągnika samochodowego (ciągnika siodłowego) wraz z
naczepą, jako stanowiących integralne części (zestawy) nabytych samochodów ciężarowych;
2) zakup samochodu ciężarowego bez przyczepy lub samego ciągnika samochodowego (ciągnika siodłowego) w
przypadku, gdy grupa producentów posiada już naczepę do przewozu owoców i warzyw.
Natomiast stosownie do brzmienia pkt 11 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym
planie dochodzenia do uznania, zakup samej przyczepy lub naczepy, w sytuacji, gdy grupa producentów posiada już
samochód ciężarowy lub ciągnik siodłowy, nie może stanowić kosztu kwalifikowanego, gdyż zarówno przyczepa jak i
naczepa nie jest samochodem ciężarowym, a jedynie pojazdem kołowym bez silnika.
80.
Koszty jakich usług kryją się pod pojęciem kosztów „przygotowania dokumentacji – analiz
ekonomicznych” oraz „usług dotyczących zarządzania inwestycją” - zgodnie z Rozporządzeniem
Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków
przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania – (Dz. U. z
2009 r. Nr 98, poz. 822). Czy do takich kosztów mogą zostać zakwalifikowane koszty:
– przygotowania analizy wykonalności przedsięwzięcia (biznes-plan),
– usługi pozyskania finansowania zewnętrznego - w ramach zarządzania inwestycją,
– usługi pozyskania ofert i wyboru wykonawcy lub dostawcy oferującego najkorzystniejsze warunki - w
ramach zarządzania inwestycją,
– zarządzanie finansowe procesu inwestycyjnego – monitorowanie płynności – w ramach zarządzania
inwestycją,
– obsługa prawna procesu inwestycyjnego – w ramach zarządzania inwestycją.
Ponadto czy kosztem kwalifikowanym może być:
– koszt badania podłoża gruntowego dla potrzeb projektu posadzenia budynku,
– koszt wykonania operatu szacunkowego nieruchomości gruntowej,
– koszt analizy technicznej i finansowej inwestycji,
– koszt służebności drogowej,
– koszty zawarcia umów, aktów notarialnych,
– koszty opłaty za uzgodnienia przed wydaniem decyzji administracyjnej, dotyczące środowiskowych
uwarunkowań dla przedsięwzięcia inwestycyjnego,
– koszy uzgodnień projektu budowlanego,
– koszt informacji o przeznaczeniu nieruchomości (wypis ze studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania).
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 lit. a – c rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w
sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i
warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania
(Dz. U. z 2009 r. Nr 98, poz. 822), wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw, jest przyznawana pomoc
finansowa na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem,
magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla
których grupa została wstępnie uznana, jeżeli inwestycja lub jej etap zostały ujęte w zatwierdzonym planie
dochodzenia do uznania na dany okres rozliczeniowy i zostały zrealizowane oraz są są dostosowane do wielkości
produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków, nieprzekraczającej
wielkości planowanej na ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania.
Zgodnie z pkt 12 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania stanowiącego załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w
sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i
warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania
(Dz. U. Nr 98, poz. 822) kwalifikowanymi kosztami inwestycji są koszty związane z przygotowaniem i realizacją
inwestycji, o których mowa w pkt 1 - 7, w wysokości nieprzekraczającej 12 % kwalifikowanych kosztów inwestycji
wymienionych w pkt 1 - 7, obejmujące koszty:
a) przygotowania dokumentacji:
 technicznej,
 ekonomicznej: kosztorysów, analiz ekonomicznych i projektów inwestycji, w tym studium
wykonalności oraz biznes planu,
b) zaświadczeń, pozwoleń i opłat, w tym opłat notarialnych i dokumentacji związanej z ich uzyskaniem,
c) nadzoru urbanistycznego, architektonicznego i budowlanego,
d) usług geodezyjnych,
38
e)
usług dotyczących zarządzania realizacją inwestycji budowlanych oraz usług świadczonych w
zakresie realizacji budowy, w tym sprawowania nadzoru inwestorskiego, od rozpoczęcia realizacji inwestycji
do jej zakończenia.
Kwalifikując poszczególne koszty do objęcia pomocą finansową w pierwszej kolejności należy rozstrzygnąć, czy
przedmiotowy koszt związany z przygotowaniem i realizacją inwestycji można zaliczyć do grupy kosztów
wymienionych w pkt 12 wykazu kosztów kwalifikowanych. Jednocześnie, ww. koszty ogólne, związane z
przygotowaniem i realizacją inwestycji, z uwagi na ich niedookreśloność powinny być oceniane według kryteriów ich
realności oraz związku z inwestycją ujętą w planie dochodzenia do uznania, realizowaną w zakresie odpowiadającym
potrzebom grupy lub jej członków, zgodnie z kategorią produktów, dla której grupa została wstępnie uznana.
Uwzględniając powyższe, do kosztów kwalifikowanych inwestycji, o których mowa w pkt 9 Wykazu..., można
zaliczyć następujące koszty:
1) przygotowania analizy wykonalności przedsięwzięcia (biznes-plan);
2) analizy technicznej i finansowej inwestycji;
3) wypisu ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego;
4) uzgodnień projektu budowlanego;
5) opłat za uzgodnienia przed wydaniem decyzji administracyjnej, dotyczące środowiskowych uwarunkowań dla
przedsięwzięcia inwestycyjnego;
6) zawarcia umów oraz sporządzenia aktów notarialnych;
7) badania podłoża gruntowego dla potrzeb projektu posadowienia budynku, mające na celu wykonanie projektu
zgodnie z przepisami § 11 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie
szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz. U. Nr 120, poz. 1133).
Natomiast nie należy objąć pomocą finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, następujących kosztów w ramach zarządzania inwestycją:
1) usług pozyskania finansowania zewnętrznego;
2) usług pozyskania ofert i wyboru wykonawcy lub dostawcy oferującego najkorzystniejsze warunki;
3) zarządzania finansowego procesu inwestycyjnego – monitorowania płynności;
4) obsługi prawnej procesu inwestycyjnego.
Koszty przedstawione w pkt 1 i 2 wykraczają poza zakres usług dotyczących zarządzania inwestycją, gdyż dotyczą
etapu przygotowawczego, przed rozpoczęciem realizacji inwestycji, natomiast usługi dotyczące zarządzania
inwestycją powinny być kwalifikowane od momentu rozpoczęcia jej realizacji. Ponadto, pozyskanie finansowania
zewnętrznego, zebranie ofert oraz wybór wykonawcy lub dostawcy przedmiotu inwestycji może zostać z
powodzeniem zrealizowane przez grupę producentów, bez kosztów pośrednictwa. Z kolei koszty zarządzania
finansowego, w tym monitorowania płynności procesu inwestycyjnego (ww. pkt 3), nie powinny stanowić kosztów
kwalifikowanych, gdyż zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 5 lit. c rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16
grudnia 2008 r. w sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania
organizacji producentów owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do
uznania (Dz. U. z 2009 r. Nr 5, poz. 27), to grupa producentów odpowiada za opracowywanie budżetu oraz
zarządzanie finansowe niezbędne dla jej funkcjonowania. Natomiast koszty obsługi prawnej nie stanowią kosztów
kwalifikowanych w ramach realizowanych projektów inwestycyjnych.
Ponadto, ze względu na brak zgodności z Wykazem kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym
planie dochodzenia do uznania, stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z
dnia 17 czerwca 2009 r., do kosztów kwalifikowanych inwestycji nie powinny być zaliczone koszty służebności
drogowej.
81.
Czy w ramach realizacji inwestycji zatwierdzonych w planie dochodzenia do uznania wstępnie uznanej
grupy producentów owoców i warzyw dopuszcza się finansowanie poprzez leasing?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr
98, poz. 822), wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw, jest przyznawana pomoc finansowa na
pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem
lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa
została wstępnie uznana, jeżeli m. in. grupa zobowiązała się do niezbywania i nieudostępniania innemu podmiotowi
inwestycji objętej dofinansowaniem przed upływem 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub
samochodu ciężarowego oraz 10 lat od dnia oddania do użytku budynku lub budowli.
Natomiast stosownie do § 1 ust. 4 pkt 1 ww. rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca
2009 r., jeżeli zbycie budynków, budowli, narzędzi, maszyn, urządzeń lub samochodów ciężarowych nastąpi przed
39
upływem okresu, o którym mowa powyżej, grupa zwraca kwotę w wysokości 100% pomocy finansowej przyznanej
na inwestycję, zwiększoną o odsetki ustawowe liczone od dnia zbycia tej inwestycji do dnia zwrotu przyznanej
pomocy finansowej.
Powyższe oznacza, że dopuszczenie jakichkolwiek form finansowania inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie
dochodzenia do uznania, objętych pomocą finansową, nie może być związane z przeniesieniem własności na rzecz
wierzyciela.
Jednocześnie należy podkreślić, że w przypadku zarówno leasingu finansowego jak i leasingu operacyjnego,
właścicielem przedmiotu leasingu, który daje ten przedmiot w odpłatne użytkowanie drugiej osobie (drugiemu
podmiotowi) na określony czas i na określonych warunkach jest leasingodawca (finansujący).
W przypadku leasingu operacyjnego leasingobiorca ma prawo wykupić przedmiot leasingu po upływie okresu umowy
leasingu, natomiast w leasingu finansowym nie ma wykupu. Korzystający finansujący inwestycję w formie leasingu
finansowego staje się właścicielem przedmiotu (inwestycji) wraz z zapłaceniem ostatniej raty leasingowej. Tym
samym, w trakcie trwania umowy leasingu oraz ponoszenia kosztów z nią związanych, leasingobiorca (w
analizowanym przypadku grupa producentów) nie jest właścicielem przedmiotu leasingu.
Uwzględniając powyższe, do kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania nie można zaliczyć finansowania inwestycji w formie leasingu.
82.
Grupa producentów złożyła wniosek o przyznanie pomocy finansowej na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji dotyczącej m.in. budowy hali sortowni i pakowni pomidorów. Z
uwagi na fakt, iż w/w inwestycja wykonana została przez wnioskodawcę własnym nakładem pracy
(system gospodarczy), do wniosku o przyznanie pomocy dołączono znaczną ilość faktur
potwierdzających wartość poniesionych kosztów. W związku z powyższym, czy do kosztów
kwalifikowanych zaliczyć można następujące koszty:
1) usługi transportowej (polegającej na dostawie materiałów do budowy hali);
2) wynajmu ruchomego podestu (celem wykonania instalacji elektrycznej własnym nakładem pracy);
3) preparatu wielofunkcyjnego WD-40;
4) nasadki magnetycznej na klucz.
5) taśmy teflonowej, taśmy izolacyjnej;
6) lampy owadobójczej (pułapki świetlnej)?
Zgodnie z pkt 1 oraz pkt 6 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia
do uznania, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w
sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i
warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania
(Dz. U. Nr 98, poz. 822), kwalifikowanymi kosztami inwestycji są m. in. koszty budowy budynków oraz budowli
przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, zgodnie z
kosztorysem, z wyłączeniem kosztów rozbiórki i unieszkodliwienia materiałów szkodliwych pochodzących z
rozbiórki, a także koszty zakupu i montażu infrastruktury technicznej związanej z użytkowaniem budynków oraz
budowli, oraz ich technicznego wyposażenia, w zakresie niezbędnym dla potrzeb przechowywania, magazynowania
lub przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, zgodnie z kosztorysem.
Mając powyższe na uwadze, do kosztów kwalifikowanych zaliczyć można następujące pozycje kosztów:
1) wynajem ruchomego podestu (celem wykonania instalacji elektrycznej własnym nakładem pracy);
2) taśma teflonowa, taśma izolacyjna.
Należy uznać, że powyższe koszty w całości zostały poniesione dla potrzeb budowy hali sortowni i pakowni
pomidorów.
Jednocześnie należy pokreślić, iż w przypadku wykonania inwestycji przez grupę producentów własnym nakładem
pracy, grupa powinna udowodnić racjonalność i zasadność poniesionych nakładów, budzących wątpliwości w zakresie
ich kwalifikowalności. W sytuacjach wątpliwych należy przeprowadzić szczegółową weryfikację powyższych
kosztów, włącznie z przeprowadzeniem kontroli na miejscu.
Natomiast stosownie do pkt 1 oraz pkt 6 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie
dochodzenia do uznania, o którym mowa powyżej, do kosztów kwalifikowanych nie można zaliczyć następujących
pozycji:
1) usługi transportowej (polegającej na dostawie materiałów do budowy hali);
2) lampy owadobójczej (pułapki świetlnej);
3) preparatu wielofunkcyjnego WD-40;
4) nasadki magnetycznej na klucz.
40
Należy wskazać, że koszty usług transportowych nie są wymienione w wykazie kosztów kwalifikowanych,
stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r., jako odrębna
kategoria kosztów kwalifikowanych. Natomiast koszt transportu może być uwzględniony w koszcie zakupu maszyn,
urządzeń, materiałów budowlanych, który jest kosztem kwalifikowanym.
Jednocześnie, w przypadku kosztów zakupu lampy owadobójczej, nie można uzasadnić jej wykorzystania
bezpośrednio w procesie technologicznym służącym przechowywaniu, magazynowaniu, sortowaniu lub
przygotowaniu owoców lub warzyw do sprzedaży. Natomiast koszt zakupu preparatu wielofunkcyjnego WD-40 oraz
nasadki magnetycznej na klucz, nie znajduje uzasadnienia jako koszt kwalifikowany dotyczący budowy budynków
oraz budowli przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców lub warzyw do
sprzedaży.
83.
Jak należy interpretować definicję „zrealizowania inwestycji” w odniesieniu do inwestycji polegającej na
zakupie środków transportu, w związku z wejściem w życie Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i
Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy
finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych
kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania?
Z dniem 10 lipca 2009 r. weszły w życie przepisy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17
czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie
producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie
dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr 98, poz. 822). Przepisy ww. rozporządzenia zastąpiły rozporządzenie Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 grudnia 2005 r. o takiej samej nazwie (Dz. U. z 2006 r. Nr 16, poz. 121).
Zgodnie z § 6 ww. rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania
pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów
inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, do przyznawania pomocy finansowej do
inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, zrealizowanych przed dniem wejścia w życie
rozporządzenia, tj. przed dniem 10 lipca 2009 roku:
1) na które nie został złożony wniosek o przyznanie pomocy finansowej albo
2) będących przedmiotem postępowań w sprawie przyznania pomocy finansowej wszczętych i niezakończonych
decyzją ostateczną do dnia wejścia w życie rozporządzenia
 stosuje się przepisy dotychczasowe.
Zatem mając na uwadze wyżej cytowane przepisy ustanowione na okres przejściowy, wskazanie, które z ww.
rozporządzeń znajdzie zastosowanie w danym przypadku wymaga uprzedniego ustalenia, czy inwestycja:
 na którą do dnia 10 lipca 2009 r. nie został złożony wniosek o przyznanie pomocy finansowej, albo
 będąca przedmiotem postępowań w sprawie przyznania pomocy finansowej wszczętych i niezakończonych
decyzją ostateczną do dnia 10 lipca 2009 r.,
została zrealizowana przed dniem 10 lipca 2009 r., czy też po tej dacie.
Należy wskazać, iż przepisy rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r., jak również przepisy rozporządzenia z dnia 30
grudnia 2005 r. nie precyzują, co należy rozumieć pod pojęciem „zrealizowania inwestycji”, tj. w którym momencie
należy uznać inwestycję za zakończoną. Z punktu widzenia § 6 rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r. jest to
bardzo istotne, bowiem decyduje o tym, które przepisy winny być zastosowane w odniesieniu do konkretnej
inwestycji. Jeżeli zakończenie inwestycji nastąpiło przed dniem 10 lipca br. i spełniony jest jeden z ww. warunków z §
6, wówczas do przyznawania pomocy finansowej na pokrycie kosztów kwalifikowanych tej inwestycji znajdzie
zastosowanie rozporządzenie z dnia 30 grudnia 2005 r., natomiast jeżeli inwestycja została zakończona po dniu 10
lipca br., wówczas ocena jej realizacji winna nastąpić w oparciu o przepisy rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009
roku.
Należy zauważyć, iż w § 6 obecnie obowiązującego rozporządzenia jest mowa o inwestycji zrealizowanej „przed
dniem wejścia w życie rozporządzenia”, tj. zrealizowanej w oparciu o przepisy rozporządzenia z dnia 30 grudnia 2005
roku. W takiej sytuacji ustalenie w oparciu o ww. § 6 rozporządzenia z 2009 roku daty zrealizowania inwestycji,
winno nastąpić z uwzględnieniem przepisów rozporządzenia z 2005 roku. Natomiast § 2 ust. 1 uchylonego
rozporządzenia stanowi, iż w celu potwierdzenia spełniania warunków przyznania pomocy finansowej na pokrycie
części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, (m.in. warunku
zrealizowania inwestycji), grupa:
1) składa oświadczenie lub dokument potwierdzający zrealizowanie inwestycji lub jej etapu;
2) przedkłada fakturę albo dokument o równoważnej wartości dowodowej, potwierdzające poniesione koszty
zrealizowanej inwestycji lub jej etapu;
3) składa oświadczenie, że:
a) grunt, na którym jest realizowana inwestycja, lub budynek albo budowla, w których jest realizowana
inwestycja, stanowią własność lub przedmiot użytkowania wieczystego grupy,
41
b) nabycie gruntu, w tym gruntu rolnego, jest związane z realizacją inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie
dochodzenia do uznania,
c) zbycie inwestycji objętej dofinansowaniem nie nastąpi przed upływem okresu, o którym mowa w § 1 ust. 1
pkt 5;
4) przedkłada aktualny kosztorys inwestorski oraz pozwolenie na budowę, jeżeli na podstawie przepisów prawa
budowlanego istnieje obowiązek uzyskania takiego pozwolenia - w przypadku gdy inwestycja lub jej etap dotyczy
prac budowlanych.
Zatem ocena, czy dana inwestycja została zakończona przed dniem 10 lipca 2009 r. winna nastąpić w oparciu o ww.
dokumenty dostarczone przez grupę na dowód m.in. zrealizowania inwestycji.
Przyjmując, iż zakończenie realizacji inwestycji to zakończenie pewnego procesu, przykładowo procesu zakupu i
instalacji urządzenia do sortowania owoców (pkt 7 wykazu kosztów kwalifikowanych stanowiącego załącznik do
rozporządzenia z 2005 roku), można przyjąć, iż zakończenie inwestycji następuje w chwili, gdy jej przedmiot zostanie
wydany grupie, przekazany jej do użytkowania. W takim przypadku opłacenie przez grupę kosztów danej inwestycji
po dniu 10 lipca br., w sytuacji, gdy faktura została wystawiona przed tym dniem, nie oznacza automatycznie, iż dana
inwestycja została zakończona po dniu 10 lipca 2009 roku. Proces realizacji samej inwestycji został bowiem
zakończony przed datą 10 lipca 2009 roku, jeżeli posiadanie przedmiotu inwestycji zostało przekazane zgodnie z
łączącą strony umową przed 10 lipca 2009 roku, natomiast rozliczenie między stronami może nastąpić w terminie
późniejszym.
Datę zakończenia inwestycji może określać protokół zdawczo-odbiorczy (z tym, iż chodzi o datę odbioru inwestycji
wskazaną w protokole, a nie o datę sporządzenia samego protokołu – te daty niekoniecznie muszą się pokrywać). W
protokole zdawczo – odbiorczym strony wskazują, iż nastąpiło zakończenie realizacji inwestycji zgodnie z łączącą je
umową, iż nie zgłaszają w tym zakresie zastrzeżeń, tym samym grupa niejako potwierdza wykonanie określonej
inwestycji.
Zatem sam fakt, że faktura zakupu zostanie wystawiona przed dniem 10 lipca 2009 roku, natomiast zapłata za tą
fakturę zostanie zrealizowana przez grupę po dniu 10 lipca 2009 roku oraz protokół odbioru/przekazania przedmiotu
inwestycji zostanie wystawiony po tej dacie, nie przesądza, iż inwestycja została zakończona po 10 lipca 2009 roku.
Jednakże wskazanie w protokole odbioru / przekazania przedmiotu inwestycji, iż odbiór inwestycji nastąpił po tej
dacie, stanowi, iż inwestycja została zakończona po dniu 10 lipca 2009 roku. Z takiego protokołu wynika bowiem, iż
przedmiot inwestycji nie został grupie wydany przed tą datą, trudno zatem mówić o zakończeniu realizacji inwestycji
przez grupę. Należy przy tym podkreślić, iż data sporządzenia protokołu nie musi odpowiadać dacie przekazania
grupie inwestycji, faktyczne przekazanie przedmiotu inwestycji może, bowiem nastąpić przed dniem sporządzenia
protokołu, co zwykle jest odnotowywane w protokole.
Natomiast w sytuacji, gdy dla inwestycji zostaną wystawione i opłacone faktury zakupu przed dniem 10 lipca
2009 roku, z jednoczesnym odbiorem/przekazaniem przedmiotu inwestycji przed tą datą (co zostało potwierdzone
przez strony transakcji w protokole), nie ma wątpliwości, iż inwestycja została zrealizowana przed dniem 10 lipca br.,
zatem znajdą do niej zastosowanie przepisy rozporządzenia z dnia 30 grudnia 2005 roku, wraz z wykazem
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, stanowiącym
załącznik do tego rozporządzenia.
84.
Czy w przypadku, jeśli grupa producentów w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, przed
wejściem w życie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r., miała
zatwierdzony zakup kombajnu do zbioru porzeczek, jako inwestycję do zrealizowania przez GP, to czy
przedmiotowy zakup zostanie objęty pomocą finansową, po wejściu w życie ww. rozporządzenia?
Przedmiotowe rozporządzenie z dnia 17 czerwca 2009 r. wprowadza nowy wykaz kwalifikowanych kosztów
inwestycji, który został rozszerzony o koszty zakupu narzędzi oraz zakupu i montażu maszyn oraz urządzeń
przeznaczonych do zbioru owoców i warzyw, z wyłączeniem ciągników i przyczep rolniczych.
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 ww. rozporządzenia, wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest
przyznawana pomoc finansowa na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem,
przechowywaniem, magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub
grupach produktów, dla których grupa została wstępnie uznana, m.in. jeżeli inwestycja lub jej etap:
a) zostały ujęte w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania na dany okres objęty wnioskiem,
b) zostały zrealizowane,
c) są dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych
przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu
dochodzenia do uznania,
d) odpowiadają specyfice zbioru i działań wykonywanych w odniesieniu do owoców i warzyw po jego
dokonaniu.
42
Natomiast stosownie do § 6 ww. rozporządzenia, do przyznawania pomocy finansowej do inwestycji ujętych w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, zrealizowanych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, tj. przed
dniem 10 lipca 2009 roku:
1) na które nie został złożony wniosek o przyznanie pomocy finansowej albo
2) będących przedmiotem postępowań w sprawie przyznania pomocy finansowej wszczętych i niezakończonych
decyzją ostateczną do dnia wejścia w życie rozporządzenia
 stosuje się przepisy dotychczasowe.
Zatem warunki przyznania pomocy finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji, o których
mowa w wyżej cytowanym rozporządzeniu z dnia 17 czerwca 2009 r., mają zastosowanie do inwestycji
zrealizowanych od dnia wejścia w życie tego rozporządzenia. Tym samym objęcie pomocą finansową zakupu maszyn
i urządzeń przeznaczonych do zbioru owoców i warzyw jest możliwe m.in. pod warunkiem zrealizowania tych
inwestycji od dnia 10 lipca 2009 roku.
Odnosząc się do powyższych przypadków, należy wskazać, że koszty inwestycji, o których mowa w załączniku do
ww. rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r., w tym koszty zakupu maszyn oraz urządzeń przeznaczonych do zbioru
owoców i warzyw, ujęte w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania przed dniem 10 lipca 2009 roku, tj. w
okresie, w którym nie stanowiły kosztów kwalifikowanych, mogą zostać objęte pomocą finansową bez konieczności
zmiany planu dochodzenia do uznania, pod warunkiem, że zostały zrealizowane od dnia 10 lipca 2009 r. oraz spełniają
wymogi nowych przepisów, w szczególności cytowanego powyżej § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia, o którym mowa
powyżej.
85.
Czy grupa producentów może świadczyć usługi np. transportowe, sortowania, pakowania innym
podmiotom, w tym również członkom grupy producentów, wykorzystując inwestycje objęte pomocą
finansową? Jeśli środki transportu zakupione z dofinansowaniem ARiMR są wykorzystywane przez
grupę producentów przez np. okres 9 miesięcy w roku, to czy w pozostałych miesiącach grupa może
świadczyć usługi (odpłatne, nieodpłatne)?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr
98, poz. 822), wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw, jest przyznawana pomoc finansowa na
pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem
lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa
została wstępnie uznana, m.in. jeżeli inwestycja lub jej etap:
a) są dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych
przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu
dochodzenia do uznania,
b) odpowiadają specyfice zbioru i działań wykonywanych w odniesieniu do owoców i warzyw po jego
dokonaniu.
Natomiast zgodnie z § 1 ust. 3 ww. rozporządzenia, grupa producentów może udostępniać inwestycję:
1) innemu podmiotowi na podstawie umowy określającej okres i warunki wykorzystywania inwestycji przez ten
podmiot, jeżeli w wyniku wystąpienia zjawisk atmosferycznych, o których mowa w rozporządzeniu Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 czerwca 2011 r. w sprawie określenia przypadków, w których spadek
wartości produkcji sprzedanej wystąpił z przyczyn niezależnych od wstępnie uznanej grupy producentów
owoców i warzyw lub organizacji producentów owoców i warzyw, oraz sposobu potwierdzania tego spadku
(Dz. U. Nr 130, poz. 758), wystąpił okresowy brak możliwości pełnego wykorzystania inwestycji w zakresie,
o którym mowa powyżej;
2) członkom tej grupy, jeżeli ta inwestycja jest związana ze zbiorem owoców i warzyw, o których mowa w ust.
1 pkt 1 lit. c powyższego rozporządzenia, w celu dokonania ich zbioru.
Jednocześnie, stosownie do § 1 ust. 4 pkt 2 przedmiotowego rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r., jeżeli
inwestycja zostanie udostępniona w przypadkach innych, aniżeli określone powyżej, grupa zwraca kwotę w
wysokości 100% pomocy finansowej przyznanej na inwestycję, zwiększoną o odsetki ustawowe liczone od dnia
udostępnienia tej inwestycji innemu podmiotowi do dnia zwrotu przyznanej pomocy finansowej.
Wobec powyższego, z zastrzeżeniem przypadków, o których mowa powyżej, grupa producentów nie może
wydzierżawić, wynająć lub użyczyć przedmiotu inwestycji objętej dofinansowaniem innemu podmiotowi, w tym
swojemu członkowi, w okresie 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego oraz
w okresie 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli.
Ponadto, zgodnie z art. 44 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r.
ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora
43
owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw , inwestycje związane z realizacją planów
dochodzenia do uznania, podejmowane przez grupę w celu uzyskania uznania, do których udziela się pomocy
finansowej, finansowane są proporcjonalnie do ich wykorzystania co do produktów członków GP, w odniesieniu do
których udzielono jej wstępnego uznania.
W związku z powyższym, wstępnie uznane grupy producentów, które otrzymały wsparcie finansowe zgodnie z art.
103a ust. 1 lit. b rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007, w wysokości 75% wartości inwestycji ujętych w
zatwierdzonych planach dochodzenia do uznania, mogą wykorzystywać infrastrukturę zakupioną z ww.
wsparciem finansowym do przygotowania i sprzedaży owoców i warzyw objętych grupą produktów, dla
których grupa producentów została wstępnie uznana, pochodzących tylko od jej członków. Owoce i warzywa
zakupione przez wstępnie uznaną grupę producentów z innych źródeł, nie mogą podlegać przygotowaniu do
sprzedaży z wykorzystaniem ww. infrastruktury.
Należy podkreślić, że ww. przepis nie wprowadza rozróżnienia dotyczącego czasu wykorzystywania danej inwestycji
na okres obejmujący sezon zbiorów i sprzedaży produktów pochodzących od członków grupy oraz okres poza tym
sezonem. W konsekwencji, nie ma podstaw do zastosowania odstępstwa od powyższej zasady w sytuacji, w której
dana inwestycja miałaby być wykorzystywana dla produktów niepochodzących od członków grupy, poza sezonem
zbioru produkcji członkowskiej. Tym samym, od dnia wejścia w życie przepisów rozporządzenia Komisji (UE)
Nr 543/2011, wstępnie uznane grupy producentów nie mogą wykorzystywać przedmiotu inwestycji objętego
dofinansowaniem, również poza sezonem przechowywania i przygotowania do sprzedaży owoców i warzyw
wyprodukowanych przez członków grupy, do przechowania, sortowania owoców i warzyw itp., dla których grupa
uzyskała wstępne uznanie, jednak zakupionych przez grupę producentów nie od członków. Takie działanie grupy
naruszałoby wyżej cytowany art. 44 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, gdyż poza sezonem zbioru owoców i
warzyw członków grupy, inwestycja byłaby wykorzystywana dla produktów, nie pochodzących od członków grupy.
Opisane powyżej ograniczenia dotyczą również zakupu przez grupę na własny rachunek owoców i warzyw
należących do grupy produktów wstępnego uznania, niepochodzących od członków, stosownie do § 1 pkt 4
rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie warunków wstępnego
uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz
warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2009 r. Nr 5, poz. 27). Zgodnie
z ww. przepisami, ponad połowa przychodów ze sprzedaży produktów należących do grupy produktów, ze względu
na które wstępnie uznana grupa producentów uzyskała wstępne uznanie, musi pochodzić ze sprzedaży tych produktów
wytworzonych przez producentów zrzeszonych w tym podmiocie w każdym roku realizacji planu dochodzenia do
uznania. Natomiast pozostała cześć przychodów ze sprzedaży owoców i warzyw, dla których grupa uzyskała wstępne
uznanie, może pochodzić ze sprzedaży tych produktów nie wytworzonych przez członków grupy. Od dnia wejścia w
życie rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, realizowany przez grupę obrót owocami i warzywami zakupionymi
od podmiotów innych niż członkowie może być realizowany, jednakże bez wykorzystania infrastruktury objętej
pomocą finansową w ramach planu dochodzenia do uznania.
Biorąc pod uwagę ww. przepisy, należy wskazać, że jeżeli wstępnie uznana grupa producentów chciałaby użytkować
infrastrukturę zakupioną lub wybudowaną w ramach planu dochodzenia do uznania, ze wsparciem 75% kosztów
kwalifikowanych, dla owoców i warzyw niepochodzących od członków grupy, to musiałaby zwrócić przyznaną
pomoc finansową proporcjonalnie do zakresu wykorzystywania tej infrastruktury dla produktów zakupionych od
podmiotów innych, niż jej członkowie. Tym samym, infrastruktura zakupiona lub wybudowana przy pomocy wsparcia
dla wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw nie może być wykorzystywana na rzecz produkcji
niepochodzącej od członków grupy, chyba że wstępnie uznana grupa producentów zwróciłaby środki proporcjonalnie
do zakresu jej wykorzystywania dla produktów innych, aniżeli owoce i warzywa wyprodukowane przez jej członków.
Adekwatnie do powyżej przedstawionych przepisów, grupa producentów nie powinna świadczyć usług
przechowalniczych oraz usług przygotowania do sprzedaży owoców i warzyw swoim członkom, w stosunku do
produktów pozostających własnością członków grupy. Tym samym przechowywanie oraz przygotowanie do
sprzedaży owoców i warzyw powinno być realizowane przez grupę producentów po ich zakupieniu od członków
grupy.
Ponadto, w przypadku udostępnienia przez GP maszyny do zbioru swojemu członkowi, który bez zgody GP
wypożycza ją osobie trzeciej, należy wskazać, że stosownie do § 1 ust. 1 pkt 3, w związku z § 1 ust. 3 rozporządzenia
Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania
pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów
inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr 98, poz. 822), GP może udostępnić
maszyny i urządzenia do zbioru tylko i wyłącznie swoim członkom, natomiast przekazanie do użytkowania
przedmiotowych maszyn/urządzeń osobom trzecim, niezależnie od tego, czy zostanie zrealizowane przez GP, czy też
pośrednio przez członka GP, powoduje zastosowanie sankcji określonych w § 1 ust. 4 ww. rozporządzenia.
44
86.
Czy w przypadku inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, zrealizowanych
przed dniem wejścia w życie przepisów rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r. (tj. przed dniem 10
lipca 2009 r.), ma zastosowanie zobowiązanie wynikające z § 1 ust. 1 pkt 5 uchylonego rozporządzenia z
dnia 30 grudnia 2005 r., czy też zobowiązanie wynikające z § 1 ust. 1 pkt 3 obecnie obowiązującego
rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r.?
Z dniem 10 lipca 2009 r. weszły w życie przepisy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia
17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie
producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie
dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr 98, poz. 822). Przepisy ww. rozporządzenia (stosownie do zapisów § 7) zastąpiły
rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 grudnia 2005 r. o takiej samej nazwie (Dz. U. z 2006 r.
Nr 16, poz. 121).
Zgodnie z § 6 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych
warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, do przyznawania
pomocy finansowej do inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, zrealizowanych przed
dniem wejścia w życie rozporządzenia:
1)
na które nie został złożony wniosek o przyznanie pomocy finansowej albo
2)
będących przedmiotem postępowań w sprawie przyznania pomocy finansowej wszczętych i
niezakończonych decyzją ostateczną do dnia wejścia w życie rozporządzenia
 stosuje się przepisy dotychczasowe.
Odnosząc się do przepisów okresu przejściowego zawartych w ww. § 6 rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r.,
przepisy rozporządzenia z dnia 30 grudnia 2005 r. mają zastosowanie wyłącznie do zasad przyznawania pomocy
finansowej, a więc m.in. do zasad kwalifikowalności inwestycji i naliczania pomocy, w stosunku do inwestycji
zrealizowanych przez wstępnie uznaną grupę producentów zgodnie z przepisami i w czasie obowiązywania
rozporządzenia z dnia 30 grudnia 2005 r., a do których nie przyznano pomocy finansowej przed wejściem w życie
rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r., tj. przed dniem 10 lipca 2009 r. Natomiast pozostałe zasady m.in.
korzystania z inwestycji, sankcje wynikające z udostępnienia lub sprzedaży inwestycji objętej dofinansowaniem,
regulują obecnie obowiązujące przepisy rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r.
Innymi słowy, do wszystkich inwestycji zrealizowanych przez grupy producentów, zarówno przed dniem wejścia w
życie nowych przepisów, jak również w czasie ich obowiązywania, od dnia 10 lipca 2009 r. w zakresie zbywania i
udostępniania inwestycji objętej dofinansowaniem mają zastosowanie przepisy obowiązującego rozporządzenia z dnia
17 czerwca 2009 r. W aktualnie obowiązującym rozporządzeniu brak jest przepisów przejściowych dotyczących
zobowiązań. Jednocześnie w zakresie realizacji zobowiązań grupy producentów, nie jest możliwe stosowanie
przepisów uchylonych.
Zatem, zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r., z zastrzeżeniem § 1 ust. 3, grupa
zobowiązuje się do niezbywania i nieudostępniania innemu podmiotowi inwestycji objętej dofinansowaniem przed
upływem:
a) 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego,
b) 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli.
Z punktu widzenia celu rozszerzenia zobowiązania podejmowanego przez grupę, którym bez wątpienia jest
zapobieganie nadużyciom przy wykorzystywaniu środków finansowych z budżetu UE, trudno zaakceptować sytuację,
w której część podmiotów mogłaby udostępniać inwestycję w sposób nieograniczony. W tym kontekście § 1 ust. 1 pkt
3 oraz ust. 3 rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r. należy uznać za samoistną podstawę do wymagania realizacji
zakazu udostępniania inwestycji z wyjątkami ściśle określonymi w § 1 ust. 3 rozporządzenia. Natomiast wymóg
złożenia oświadczenia o zobowiązaniu do niezbywania/nieudostępniania inwestycji przy wnioskowaniu o przyznanie
pomocy finansowej należy interpretować jako wymóg formalny postępowania w sprawie przyznania pomocy
finansowej.
Ponadto, podkreślenia wymaga fakt, że powyższe zasady mogą mieć zastosowanie jedynie w przypadkach, w których
stan udostępniania inwestycji nie zakończył się z dniem wejścia w życie nowego rozporządzenia, z uwagi na regułę
niedziałania prawa wstecz. Tym samym, powyższe wymogi nie mają zastosowania w sytuacji, gdy inwestycja była
udostępniana i stan udostępnienia zakończył się wraz z wejściem w życie nowych przepisów.
87.
Czy za koszt kwalifikowany inwestycji można uznać budowę biogazowni?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, wstępnie
45
uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest przyznawana pomoc finansowa na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem lub
przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa została
wstępnie uznana, m.in. jeżeli inwestycja lub jej etap zostały ujęte w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania na
dany okres rozliczeniowy i zostały zrealizowane oraz odpowiadają specyfice zbioru i działań wykonywanych w
odniesieniu do owoców i warzyw po jego dokonaniu.
Natomiast stosownie do pkt 6 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie
dochodzenia do uznania stanowiącego załącznik do ww. rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r., kwalifikowanymi
kosztami inwestycji są m. in. koszty zakupu i montażu infrastruktury technicznej związanej z użytkowaniem
budynków oraz budowli, oraz ich technicznego wyposażenia, jednak w zakresie niezbędnym dla potrzeb
przechowywaniu, magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży.
Ponadto, zgodnie z pkt 7 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania, do kosztów kwalifikowanych inwestycji zaliczane są koszty zagospodarowania terenu w zakresie
niezbędnym do zapewnienia właściwego dojazdu, eksploatacji i zabezpieczenia inwestycji, w części uzasadniającej
ich wykorzystanie bezpośrednio w procesie technologicznym służącym przechowywaniu, magazynowaniu,
sortowaniu lub przygotowaniu owoców i warzyw do sprzedaży.
Mając na uwadze powyższe, pomocą finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, zgodnie z wykazem kosztów kwalifikowanych, można objąć koszty
zakupu lub budowy infrastruktury technicznej tych budynków, m. in. koszty doprowadzenia mediów, w tym energii
elektrycznej i cieplnej, w części uzasadniającej ich niezbędne wykorzystanie bezpośrednio w procesie
technologicznym służącym przechowywaniu, magazynowaniu lub przygotowaniu owoców i warzyw do sprzedaży.
Ponadto, zgodnie z art. 44 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011, pomoc na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania przyznawana jest na
inwestycje niezbędne do realizacji przez grupę producentów, w celu uzyskania uznania za organizację producentów
owoców i warzyw. Natomiast budowę biogazowi trudno uznać za inwestycje, jakie należy podjąć w celu uzyskania
uznania za organizację producentów owoców i warzyw.
Inwestycje dotyczące budowy lub zakupu biogazowi nie są niezbędne do zapewnienia przez grupę producentów
możliwości magazynowania, przechowywania oraz przygotowania do sprzedaży owoców i warzyw
wyprodukowanych przez jej członków, a także nie stanowią inwestycji niezbędnych do uzyskania uznania za
organizację producentów, tym samym nie powinny być uznane za koszty kwalifikowane.
88.
Czy grupie producentów może zostać udzielona pomoc na zakup urządzeń chłodniczych celem
zamontowania ich w będącym własnością członka grupy budynku, który zostałby wybudowany przy
udziale kredytu preferencyjnego, jeżeli budynek będzie wykorzystywany przez właściciela do
przechowywania owoców wyprodukowanych wyłącznie w jego gospodarstwie?
Zgodnie z pkt 9 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania,
stanowiącego załącznik do rozporządzenia MRiRW z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków
przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr 98, poz.
822), do kwalifikowanych kosztów inwestycji zaliczamy m.in. koszty zakupu narzędzi oraz zakupu i montażu maszyn
oraz urządzeń przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do
sprzedaży, w szczególności przeznaczonych do ich mycia, czyszczenia, sortowania, pakowania, konfekcjonowania,
krojenia, cięcia, szatkowania, obierania lub drylowania.
Natomiast zgodnie z § 1 ust. 2 ww. rozporządzenia, w przypadku, gdy grunt, budynek albo budowla, w których
została zrealizowana inwestycja, nie stanowią własności lub przedmiotu użytkowania wieczystego grupy, pomoc
finansowa jest przyznawana na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji polegającej na zakupie lub
montażu przez grupę maszyny lub urządzenia na gruncie, w budynku lub w jego części albo w budowli będących w
posiadaniu innego podmiotu (w tym członka grupy), udostępnionych grupie na podstawie umowy, pod warunkiem, że
po zdemontowaniu tej maszyny lub urządzenia i dokonaniu ponownego montażu, stan techniczny tej maszyny lub
urządzenia pozwoli na ich używanie zgodne z przeznaczeniem.
Z kolei stosownie do § 2 ust. 2 ww. rozporządzenia, w przypadku inwestycji polegającej na zakupie lub montażu
przez grupę maszyny lub urządzenia (w tym urządzenia chłodniczego), na gruncie, w budynku lub w jego części albo
w budowli będących w posiadaniu członka grupy lub innego podmiotu, potwierdzeniem spełniania przez grupę
warunków przyznania pomocy finansowej jest złożenie:
1) oświadczenia, że po zdemontowaniu maszyny lub urządzenia i dokonaniu ponownego ich montażu stan
techniczny tej maszyny lub urządzenia pozwoli na ich używanie zgodne z przeznaczeniem;
46
2) umowy zawartej między grupą a jej członkiem lub innym podmiotem będącym w posiadaniu gruntu, budynku
lub budowli, w których nastąpi montaż zakupionej przez grupę maszyny lub urządzenia, określającej okres i
warunki dzierżawy, najmu lub użyczenia grupie tego gruntu, budynku lub budowli, warunki montażu i
demontażu maszyny lub urządzenia oraz warunki wypowiedzenia umowy.
Zatem, grupa może otrzymać pomoc finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji, polegającej
na zakupie i montażu przez grupę urządzeń chłodniczych np. agregatów chłodniczych, chłodnic do chłodzenia
owoców i warzyw itp., w budynku lub budowli, będących własnością członka grupy, jeżeli spełnione zostaną powyżej
wymienione warunki.
Należy zauważyć, że w sytuacji zrealizowania przez członka grupy budowy przechowalni (bez jej wyposażenia w
urządzenia chłodnicze), z udziałem kredytu z dopłatami ARiMR do oprocentowania, oraz wyposażenia tego budynku
w urządzenia chłodnicze, dofinansowane w ramach pomocy finansowej dla grup producentów owoców i warzyw, nie
dochodzi do podwójnego finansowania tej samej inwestycji ze środków publicznych, ze względu na inny zakres
rodzajowy przedmiotowych inwestycji objętych wsparciem.
Natomiast jak wskazano powyżej, jednym z warunków przyznania grupie pomocy finansowej jest faktyczne
użytkowanie i wykorzystanie przez grupę (w formie dzierżawy, najmu lub użyczenia) budynku, w którym nastąpi
montaż zakupionych urządzeń chłodniczych. Powyższe oznacza, że to grupa, a nie jej członek, będzie faktycznym
użytkownikiem i dysponentem budynku, w którym będą zamontowane urządzenia chłodnicze, natomiast członek
grupy pozostanie właścicielem udostępnionego grupie budynku. Z kolei grupa pozostaje właścicielem zakupionych
urządzeń chłodniczych.
W takiej sytuacji pojawia się pytanie, czy zasady udzielania kredytów preferencyjnych pozwalają objąć pomocą
finansową budowę budynku, w przedmiotowym przypadku przechowalni, która będzie własnością rolnika, jednak nie
będzie przez niego faktycznie użytkowana (co nastąpi po podpisaniu ww. umowy dzierżawy, najmu lub użyczenia, z
grupą producentów).
Jednocześnie, pomoc finansowa na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji nie zostanie przyznana w
przypadku, gdy urządzenia chłodnicze zostaną zamontowane w będącej własnością członka grupy przechowalni, która
nie została udostępniona grupie na podstawie umowy dzierżawy, najmu lub użyczenia, tym samym członek grupy
pozostanie właścicielem oraz wyłącznym użytkownikiem i dysponentem przedmiotowej przechowalni.
Ponadto, jeżeli urządzenia chłodnicze byłyby użytkowane przez grupę w budynku, który jest dzierżawiony,
najmowany, lub użyczony od członka grupy lub innego podmiotu, powinno się przestrzegać następujących zasad:
1) warunki umowy dzierżawy, użyczenia lub najmu powinny umożliwiać wykorzystywanie dzierżawionej
(najmowanej) powierzchni przez grupę producentów i jej członków w pełnym zakresie, zgodnie z potrzebami
grupy. Tym samym wyłącznie grupa w sposób demokratyczny powinna decydować o sposobie wykorzystania
dzierżawionej, czy najmowanej powierzchni;
2) w treści umowy powinny znaleźć się zapisy o wspólnym wykorzystaniu, tzn. umożliwiające wykorzystywanie
urządzeń chłodniczych dla potrzeb przechowywania i magazynowania owoców i warzyw, wyprodukowanych nie
tylko wyłącznie w gospodarstwie członka, który wydzierżawia, wynajmuje budynek GP, ale również
wyprodukowanych przez pozostałych członków grupy;
3) zakup urządzeń chłodniczych przez grupę i wykorzystywanie ich w budynku dzierżawionym lub najmowanym
przez grupę w gospodarstwie członka, znajduje uzasadnienie techniczne, tzn. jest niezbędne biorąc pod uwagę
ilość owoców i warzyw przechowywanych w dzierżawionym przez grupę pomieszczeniu magazynowym. Grupa
powinna uzasadnić wykorzystanie wydajności urządzenia do schładzania owoców i warzyw na dzierżawionej lub
najmowanej powierzchni budynku.
Powyżej określone wymagania, mają zapobiegać tworzeniu wirtualnych podmiotów oraz czerpaniu korzyści
finansowych poprzez sztucznie stworzone warunki, o czym mowa w art. 145 rozporządzenia wykonawczego Komisji
(UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady
(WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw,
zgodnie z którym, „nie naruszając jakichkolwiek przepisów szczegółowych określonych w przedmiotowym
rozporządzeniu lub rozporządzeniu (WE) nr 1234/2007, nie dokonuje się żadnych płatności na rzecz beneficjentów,
odnośnie do których stwierdzono, że sztucznie stworzyli warunki wymagane do otrzymania takich płatności, aby
uzyskać korzyści sprzeczne z celami danego systemu wsparcia”.
89.
Czy członek grupy producentów może wydzierżawić grupie budynek przechowalni owoców, który został
wybudowany ze środków pochodzących z kredytu z dopłatami ARiMR?
Przepisy wspólnej organizacji rynków owoców i warzyw nie narzucają formy użytkowania oraz własności
infrastruktury przechowalniczo-magazynowej, którą powinna dysonować grupa lub organizacja producentów. Tym
samym grupa może zapewnić ww. infrastrukturę dotyczącą magazynowania, przechowywania oraz przygotowywania
owoców i warzyw do sprzedaży, jeżeli nie w formie własności, to poprzez wynajem lub dzierżawę, również od swoich
członków.
47
Natomiast należy mieć na uwadze, że dzierżawa lub wynajem m.in. przechowalni owoców, nie jest kosztem
kwalifikowanym zgodnie z przepisami rozporządzenia MRiRW z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych
warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr 98, poz.
822).
W przypadku, gdy budynek przechowalni owoców, który byłby przedmiotem wydzierżawienia przez rolnika grupie,
został wybudowany ze środków pochodzących z kredytu z dopłatami ARiMR, należy odpowiedzieć na pytanie, czy
zasady udzielania ww. kredytów ze środków krajowych, pozwalają beneficjentowi na wydzierżawienie przedmiotu
inwestycji (budynku przechowalni), objętego wsparciem.
Kredyt z dopłatą ARiMR do oprocentowania może zostać przeznaczony na inwestycję realizowaną przez rolnika
prowadzącego gospodarstwo rolne polegającą na budowie przechowalni owoców, która będzie wykorzystywana
wyłącznie na potrzeby produkcji prowadzonej w tym gospodarstwie.
Zatem, w okresie spłaty kredytu objętego dopłatami ARiMR do oprocentowania, budynek przechowalni owoców nie
może zostać wydzierżawiony innemu podmiotowi z uwagi na fakt, iż wybudowany został na potrzeby produkcji
prowadzonej w gospodarstwie kredytobiorcy i podpisując z bankiem umowę kredytu, rolnik wyraża zgodę na
wypowiedzenie przez Bank umowy w przypadku wydzierżawienia majątku trwałego sfinansowanego z udziałem
kredytu.
90.
Czy zakupione i zainstalowane maszyny/ urządzenia w budynku lub budowli będącej własnością innego
podmiotu mogą stać się, po 5 latach od dnia ich nabycia przez grupę, własnością tego podmiotu?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków
przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr 98, poz.
822), z zastrzeżeniem § 1 ust. 3, grupa zobowiązuje się do niezbywania i nieudostępniania innemu podmiotowi
inwestycji objętej dofinansowaniem przed upływem:
a) 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego,
b) 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli.
Natomiast zgodnie z § 1 ust. 3 przedmiotowego rozporządzenia, grupa może udostępniać inwestycję:
1) innemu podmiotowi na podstawie umowy określającej okres i warunki wykorzystywania inwestycji przez ten
podmiot, jeżeli w wyniku wystąpienia zjawisk atmosferycznych, o których mowa w rozporządzeniu MRiRW z
dnia 10 czerwca 2011 r. w sprawie określenia przypadków, w których spadek wartości produkcji sprzedanej
wystąpił z przyczyn niezależnych od wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw lub organizacji
producentów owoców i warzyw, oraz sposobu potwierdzania tego spadku (Dz. U. Nr 130, poz. 758), wystąpił
okresowy brak możliwości pełnego wykorzystania inwestycji w zakresie, o którym mowa powyżej;
2) członkom tej grupy, jeżeli ta inwestycja jest związana ze zbiorem owoców i warzyw, w celu dokonania ich
zbioru.
Jednocześnie, stosownie do § 1 ust. 4 rozporządzenia, jeżeli inwestycja zostanie sprzedana lub udostępniona w
przypadkach innych, aniżeli określone powyżej, grupa zwraca kwotę w wysokości 100% pomocy finansowej
przyznanej na inwestycję, zwiększoną o odsetki ustawowe liczone od dnia zbycia lub udostępnienia tej inwestycji
innemu podmiotowi, do dnia zwrotu przyznanej pomocy finansowej.
Wobec powyższego, z zastrzeżeniem przypadków, o których mowa powyżej, grupa nie może wydzierżawić, wynająć
lub użyczyć przedmiotu inwestycji objętej dofinansowaniem innemu podmiotowi, w tym swojemu członkowi, w
okresie 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego oraz w okresie 10 lat od
dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli.
Grupa może zbyć narzędzia, maszyny lub urządzenia objęte pomocą finansową, w tym urządzenia chłodnicze
zainstalowane w budynku członka grupy, po upływie okresu 5 lat od dnia ich nabycia. Zatem po upływie tego okresu
grupa może np. sprzedać urządzenia chłodnicze członkowi grupy, u którego były one zamontowane na okres 5 lat, w
ramach podpisanej umowy.
91.
Czy jest możliwość, aby faktura potwierdzająca wysokość poniesionych kosztów na zrealizowaną
inwestycję została opłacona po zakończeniu realizacji danego okresu rozliczeniowego?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia MRiRW z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków
przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr 98, poz.
822), grupa producentów otrzymuje pomoc finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji
związanych ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw,
48
ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa została wstępnie uznana m.in., jeżeli inwestycja lub jej
etap zostały ujęte w zatwierdzonym PDU na dany okres rozliczeniowy i zostały zrealizowane.
Natomiast stosownie do § 2 ust. 1 pkt 2 wyżej cytowanego rozporządzenia, w celu potwierdzenia spełniania
warunków przyznania pomocy finansowej, grupa przedkłada fakturę albo dokument o równoważnej wartości
dowodowej, potwierdzające wysokość kosztów poniesionych na zrealizowanie inwestycji lub jej etapu.
Należy mieć na uwadze, że koszt poniesiony, to koszt połączony z wydatkiem, faktycznie zrealizowany (wydatek w
znaczeniu kasowym). Interpretacja "koszty poniesione" wskazuje na czas dokonany, co oznacza, iż chodzi tu o taki
stan, w którym nastąpiło obciążenie kosztem nie tylko w sensie ewidencyjnym, ale w znaczeniu realnym, a więc w
faktycznym poniesieniu wydatku.
Ponadto, zgodnie z art. 43 ust. 3 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r.
ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora
owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, pomoc finansowa dla grup producentów jest
wypłacana w ratach rocznych lub półrocznych na zakończenie każdego rocznego lub półrocznego okresu realizacji
PDU, lub w ratach obejmujących część rocznego okresu, jeżeli plan rozpoczyna się w trakcie okresu rocznego lub
jeżeli uznanie zostaje udzielone na mocy art. 125b rozporządzenia (WE) nr 1234/2007 przed zakończeniem okresu
rocznego.
Jednocześnie stosownie do art. 45 ust. 1 ww. rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011, grupa składa
jeden wniosek o przyznanie pomocy finansowej, obejmujący pomoc na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem
GP i prowadzeniem działalności administracyjnej, oraz pomoc na pokrycie części kwalifikowanych kosztów
inwestycji ujętych w zatwierdzonym PDU, w terminie 3 miesięcy od końca każdego z okresów rocznych lub
półrocznych, określonych w ww. art. 43 ust. 3 niniejszego rozporządzenia. Wniosek zawiera deklarację wartości
produkcji sprzedanej w odniesieniu do okresu, dla którego wnioskowana jest pomoc.
Uwzględniając powyższe przepisy UE oraz dotychczasową praktykę zaakceptowaną przez audytorów zewnętrznych,
należy uznać, że faktury dotyczące zrealizowanych inwestycji powinny być wystawione w okresie, który pokrywa się
z okresem objętym wnioskiem tj. okresem rozliczeniowym, w którym zrealizowana została dana inwestycja lub jej
etap, zatwierdzone w PDU.
Z punktu widzenia systemu obsługi wniosków o przyznanie pomocy finansowej na pokrycie części kwalifikowanych
kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym PDU, właściwym jest, aby inwestycje zostały zafakturowane w okresie
objętym wnioskiem, w celu zapobiegania sytuacjom przedstawiania do objęcia pomocą finansową tych samych faktur,
za różne okresy rozliczeniowe, następujące po sobie, co niosłoby za sobą ryzyko podwójnego finansowania tych
samych inwestycji.
Reasumując, warunkiem koniecznym w celu zakwalifikowania do objęcia pomocą finansową kosztów zrealizowanej
inwestycji, ujętej w zatwierdzonym PDU na dany okres rozliczeniowy jest przedstawienie przez GP faktury lub
innego dokumentu o równoważnej wartości dowodowej, potwierdzających wysokość poniesionych kosztów
przedmiotowej inwestycji, wystawionej w okresie objętym wnioskiem. Jednocześnie GP powinna w terminie 3
miesięcy od zakończenia rocznego lub półrocznego etapu realizacji PDU (przed datą złożenia wniosku) opłacić
faktury wystawione za zrealizowane w okresie objętym wnioskiem inwestycje lub ich etap.
92.
Czy realizacja jednego zadania (np. budowa i wyposażenie chłodni owoców, wraz z zagospodarowaniem
terenu wokół budynku do zapewnienia właściwej jego eksploatacji) może być rozdzielona między dwa
etapy i rozliczana w dwóch (np. półrocznych) okresach realizacji PDU (np. I półrocze – budowa budynku
w stanie surowym, prace ziemne, II półrocze – wykończenie i wyposażenie budynku, ułożenie
nawierzchni drogi)?
Zgodnie z § 2 pkt 5 rozporządzenia MRiRW z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie warunków wstępnego uznawania
grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz warunków i
wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2009 r. Nr 5, poz. 27), PDU jest
opracowywany na okres nie dłuższy niż 5 lat i zawiera w szczególności m. in. w przypadku inwestycji dotyczących
budowy, rozbudowy, przebudowy, remontu budynków oraz budowli, infrastruktury technicznej i technicznego
wyposażenia budynków oraz budowli, zakupu i instalacji maszyn oraz urządzeń określenie:
a) poszczególnych etapów inwestycji,
b) miejsc realizacji inwestycji.
Jednocześnie stosownie do cytowanego powyżej § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia MRiRW z dnia 17 czerwca 2009 r. w
sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i
warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania,
grupa otrzymuje pomoc finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji m.in., jeżeli inwestycja
lub jej etap zostały ujęte w zatwierdzonym PDU na dany okres rozliczeniowy i zostały zrealizowane.
49
Zatem grupa realizująca przedsięwzięcie inwestycyjne np. „budowę i wyposażenie chłodni owoców, wraz z
zagospodarowaniem terenu wokół budynku do zapewnienia właściwej jego eksploatacji”, może podzielić wykonanie
takiej inwestycji na etapy i rozliczać je w poszczególnych okresach półrocznych PDU.
Dla przykładu w I półroczu realizacji PDU grupa może wykonać prace ziemne oraz budowę budynku w stanie
surowym, w II półroczu wykończenie budynku i wyposażenie w infrastrukturę techniczną związaną z jego
użytkowaniem (wraz z technicznym wyposażeniem niezbędnym dla potrzeb przechowywania lub przygotowywania
owoców i warzyw do sprzedaży), natomiast w I półroczu kolejnego roku, grupa może zakończyć inwestycję realizując
prace związane z zagospodarowaniem terenu w zakresie niezbędnym do zapewnienia właściwego dojazdu,
eksploatacji i zabezpieczenia budynku.
93.
Czy brak osiągnięcia przez grupę w ostatnim roku realizacji PDU planowanej produkcji i sprzedaży
owoców i warzyw, z powodu wystąpienia katastrofy naturalnej, zwalnia grupę z konieczności zwrotu
części pomocy finansowej z powodu niedostosowania wielkości/ wydajności inwestycji do potencjału
produkcyjnego i sprzedażowego grupy?
Zgodnie z art. 148 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r.
ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora
owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, jeśli zgodnie z niniejszym rozporządzeniem lub
rozporządzeniem (WE) nr 1234/2007, mają być nałożone sankcje lub kary lub wycofane korzyści lub uznanie, nie są
one nakładane lub wycofywane w przypadkach zaistnienia siły wyższej lub innych nadzwyczajnych okoliczności w
rozumieniu art. 31 rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009. Działanie siły wyższej lub okoliczności nadzwyczajnych w
rozumieniu art. 31 rozporządzenia Nr 73/2009, w przypadku wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw,
ma zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do przypadku określonego w lit. c ww. rozporządzenia Rady, tj. do
przypadku wystąpienia poważnej klęski żywiołowej w dużym stopniu dotykającej grunty rolne gospodarstwa.
Mając na uwadze powyższe, ze względu na to, że ww. art. 148 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 zawiera
pojęcie „wycofania uzyskanych korzyści”, istnieje możliwość zastosowania tego przepisu, w celu uniknięcia
obowiązku zwrotu środków nienależnie pobranych, wynikającego z niezrealizowania PDU. Przypadek zaistnienia
siły wyższej musi jednak zostać zgłoszony – wraz z odpowiednimi dowodami w sposób zgodny z wymogami
właściwego organu państwa członkowskiego – temu organowi w ciągu 10 dni roboczych od dnia, w którym
zainteresowany podmiot był w stanie to zrobić.
Uwzględniając powyższe, czas na powiadomienie o zaistniałej sytuacji ARiMR, liczony jest od dnia, w którym
poszkodowana grupa producentów może dokonać takiego zgłoszenia. Pisemne zgłoszenie faktu wystąpienia siły
wyższej przez grupę w formie oświadczenia, w terminie 10 dni roboczych od dnia, w którym grupa była w
stanie to zrobić, należy uznać za odpowiednie dowody satysfakcjonujące właściwy organ, które powinny być
przedłożone w przypadku zaistnienia siły wyższej.
Następnie grupa producentów powinna dostarczyć do dyrektora oddziału regionalnego ARiMR dowody
potwierdzające wystąpienie klęski naturalnej, na podstawie których można oszacować rzeczywiste straty
ilościowe w zbiorach owoców i warzyw, poniesione przez członków grupy. Przedmiotowe dokumenty powinny
być dostarczone do oddziału regionalnego ARiMR niezwłocznie po ich sporządzeniu, w celu uwiarygodnienia
wystąpienia siły wyższej.
Należy tutaj zaznaczyć, że do wykazu dokumentów potwierdzających wystąpienie klęski naturalnej, na podstawie
których można oszacować rzeczywiste straty ilościowe w zbiorach owoców i warzyw, na podstawie których byłoby
możliwe odstąpienie od nałożenia ewentualnych sankcji, nie można zastosować całego wykazu określonego w
rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 czerwca 2011 roku w sprawie określenia przypadków, w
których spadek wartości produkcji sprzedanej wystąpił z przyczyn niezależnych od wstępnie uznanej grupy
producentów owoców i warzyw lub organizacji producentów owoców i warzyw, oraz sposobu potwierdzania tego
spadku (Dz. U. Nr 130, poz. 758). Przedmiotowe rozporządzenie odnosi się wyłącznie do obliczenia wnioskowanej
pomocy do wartości produkcji sprzedanej, tj. odnosi się do pomocy „administracyjnej”, czyli do precyzyjnego
stosowania art. 42 ust. 2 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011. Rozporządzenie MRiRW z dnia 10 czerwca
2011 r. nie obejmuje kwestii ustalenia kwot środków nienależnie pobranych w związku z niezrealizowaniem
PDU.
Dodatkowo należy zauważyć, że siła wyższa, która ma być okolicznością wyłączającą obowiązek zwrotu środków
nienależnie pobranych jest wyjątkiem od podstawowej zasady obowiązku zwrotu środków w sytuacji powstania
nieprawidłowości co wynika bezpośrednio z art. 4 ust.1 RR Nr 2988/1995. Wskazana rola instytucji siły wyższej
upoważnia do stwierdzenia, że przepisy odnoszące się do tej instytucji powinny być interpretowane w sposób ścisły,
czyli w taki sposób, aby prawo strony do powołania się na siłę wyższą nie zostało nadużyte w sytuacji
odstąpienia od obowiązku zwrotu środków nienależnie pobranych.
50
Uwzględniając powyższe, ze względu na zakres i skalę przyznawanej pomocy finansowej dla grup producentów na
pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym PDU oraz konieczność oszacowania
rzeczywiście poniesionych strat w produkcji i sprzedaży owoców i warzyw, do dokumentów potwierdzających
wystąpienie siły wyższej, tj. wystąpienia poważnej klęski żywiołowej w dużym stopniu dotykającej grunty rolne
gospodarstwa, można zaliczyć:
­ protokół oszacowania szkód, sporządzony przez komisję, o której mowa w art. 4 ust. 7 ustawy z dnia 9
maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 98, poz. 634, z późn. zm.),
­ dokument stwierdzający wystąpienie szkody w uprawach rolnych lub płodach rolnych, z którego
wynika powierzchnia upraw, ilość lub wartość płodów rolnych, sporządzony przez zakład ubezpieczeń, z
którym producent owoców lub warzyw będący członkiem grupy lub grupa producentów, zawarli umowę
ubezpieczenia,
­ inny dokument, wystawiony przez odpowiedni organ/instytucję, który w sposób wiarygodny
i obiektywny potwierdzi wystąpienie klęski żywiołowej wraz z określeniem jej wpływu na wielkość
plonów (oszacowania wielkości strat).
Samo oświadczenie grupy lub jej członka, nie może stanowić wyłącznego dokumentu będącego podstawą uznania
wystąpienia klęski żywiołowej!
Definicja klęski żywiołowej oraz katastrofy naturalnej z ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej
(Dz. U. z 2014 poz. 333), które mogą być pomocne w ocenie, czy dane zdarzenie, można zakwalifikować do
wystąpienia klęski żywiołowej (katastrofy naturalnej):
1) klęska żywiołowa - rozumie się przez to katastrofę naturalną lub awarię techniczną, których skutki
zagrażają życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na
znacznych obszarach, a pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu
nadzwyczajnych środków, we współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i
formacji działających pod jednolitym kierownictwem;
2) katastrofa naturalna - rozumie się przez to zdarzenie związane z działaniem sił natury, w szczególności
wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne,
długotrwałe występowanie ekstremalnych temperatur, osuwiska ziemi, pożary, susze, powodzie, zjawiska
lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, masowe występowanie szkodników,
chorób roślin lub zwierząt albo chorób zakaźnych ludzi albo też działanie innego żywiołu;
Zastosowanie siły wyższej oraz rezygnacja z nałożenia na grupę sankcji i wycofania korzyści, powinny być
poprzedzone ustaleniem w toku prowadzonego postępowania administracyjnego, faktycznego związku przyczynowoskutkowego, pomiędzy wystąpieniem klęski żywiołowej, a nie wywiązaniem się z zobowiązań przez grupę.
94.
Czy grupa może otrzymać ryczałtowe wsparcie do działalności administracyjnej w sytuacji znacznego
spadku zbiorów, a tym samym sprzedaży, ze względu na wystąpienie katastrofy naturalnej w
gospodarstwach członków grupy?
Zgodnie z art. 42 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011, w przypadku zmniejszenia
wartości produkcji obrotu sprzedanej o co najmniej 35% z właściwie umotywowanych dla państwa członkowskiego
przyczyn, pozostających poza zakresem odpowiedzialności grupy i od niej niezależnych, uznaje się, że łączna wartość
produkcji sprzedanej stanowi 65% łącznej wartości deklarowanej w poprzednim wniosku lub wnioskach o przyznanie
pomocy finansowej obejmujących ostatni okres roczny, stwierdzonej przez państwo członkowskie, a w przypadku jej
braku – wartości pierwotnie zadeklarowanej w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania.
Celem powyższego przepisu jest ustalenie wysokości pomocy finansowej na pokrycie kosztów związanych z
utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej w przypadku, w którym zdolność
produkcyjna członków grupy jest w znacznym stopniu ograniczona z powodu nagłych, zewnętrznych czynników,
takich jak niekorzystne zjawiska klimatyczne, katastrofa naturalna itp.
Niewątpliwie wystąpienie powodzi na terenach prowadzonych upraw owoców i warzyw przez członków grupy
stanowi przyczynę pozostającą poza zakresem odpowiedzialności grupy i od niej niezależną, skutkującą spadkiem
zbiorów, a tym samym wartości produktów sprzedanych GP.
W przypadku ryczałtowego określenia wartości produktów sprzedanych grupy producentów na poziomie 65%
wartości produktów sprzedanych, zadeklarowanej w poprzednim wniosku lub wnioskach o przyznanie pomocy
finansowej obejmujących ostatni okres roczny, należy przestrzegać następujących zasad:
1) art. 42 ust. 2 RK (UE) Nr 543/2011 nie może być zastosowany, jeżeli wartość produkcji stanowiącej przedmiot
obrotu po wystąpieniu katastrofy naturalnej (w tym powodzi), uległa zmniejszeniu poniżej 35%;
2) kalkulacja WPS grupy po wystąpieniu powodzi, powinna być dokonana dla wszystkich gatunków owoców i
warzyw, z grupy produktów wstępnego uznania, a nie tylko dla tych, na które wpływ miała powódź;
51
3) do obliczania WPS grupy nie może być brana pod uwagę wartość strat poniesionych przez członków grupy, czy
samą grupę, ponieważ art. 50, w związku z art. 42 RK (UE) Nr 543/2011, mający zastosowanie, z
uwzględnieniem niezbędnych zmian, do grup producentów, nie przewiduje takiej możliwości.
Jednocześnie, w celu umotywowania przyczyn, pozostających poza zakresem odpowiedzialności grupy, w wyniku
których WPS grupy stanowi 65% łącznej wartości sprzedaży zadeklarowanej i zweryfikowanej za ostatni okres
roczny, grupa powinna przedłożyć w oddziale regionalnym ARiMR:
a) protokół oszacowania szkód, sporządzony przez komisję, o której mowa w art. 4 ust. 7 ustawy z dnia 9 maja
2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 98, poz. 634, z późn. zm.4)), lub
b) dokument stwierdzający wystąpienie szkody w uprawach rolnych lub płodach rolnych, z którego wynika
powierzchnia upraw, ilość lub wartość płodów rolnych, sporządzonego przez zakład ubezpieczeń, z którym
producent owoców lub warzyw będący członkiem wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw
lub wstępnie uznana grupa producentów owoców i warzyw, zawarli umowę ubezpieczenia, lub
c) pisemne oświadczenie, złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywego oświadczenia
- w przypadku wprowadzenia stanu klęski żywiołowej:
 producenta o położeniu gospodarstwa rolnego na obszarze, na którym został wprowadzony taki
stan, lub
 wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw o przechowywaniu, magazynowaniu lub
przygotowywaniu do sprzedaży owoców i warzyw lub położeniu siedziby, budynków lub budowli
przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców lub warzyw do
sprzedaży na obszarze, na którym został wprowadzony taki stan;
W przypadku gdy komisja, o której mowa powyżej w pkt. a), nie została powołana oraz uprawy lub płody rolne nie
zostały objęte umową ubezpieczenia, spadek wartości produkcji sprzedanej potwierdza się na podstawie pisemnego
oświadczenia producenta lub wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw o wystąpieniu szkody,
złożonego pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywego oświadczenia oraz sporządzonego zgodnie
z wzorem zamieszczonym na stronie internetowej administrowanej przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji
Rolnictwa, potwierdzonego przez dwóch świadków, którzy:
1) nie są domownikami producenta w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników - w
przypadku złożenia oświadczenia przez producenta;
2) nie są członkami wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw - w przypadku złożenia
oświadczenia przez wstępnie uznaną grupę producentów owoców i warzyw.
Wzory powyższych oświadczeń:
 Oświadczenie producenta owoców i warzyw o wystąpieniu szkody w uprawach (O-1/20) lub
 Oświadczenie wstępnie uznanej grupy producentów o wystąpieniu szkody w uprawach (O-2/20)
zostały zamieszczone na stronie internetowej ARiMR - ścieżka dostępu: http://www.arimr.gov.pl/ Inne formy
pomocy/ Pomoc na rynku owoców i warzyw/ Formularze i instrukcje - wstępnie uznane grupy producentów.
Natomiast w załączniku do wniosku o przyznanie pomocy finansowej W-1.1/20 Chronologiczny wykaz faktur i
rachunków potwierdzających wartość produktów sprzedanych wstępnie uznanej grupy producentów owoców i
warzyw, wytworzonych przez jej członków, grupa zobowiązana jest wykazać faktycznie uzyskaną sprzedaż, po
wystąpieniu powodzi, której wartość jak wskazano powyżej uległa zmniejszeniu o co najmniej 35%, co przesądza o
możliwości zastosowania ww. art. 42 ust. 2 RK (UE) Nr 543/2011.
Jeżeli spełnione zostaną ww. warunki, grupa może wnioskować o przyznanie pomocy finansowej na pokrycie kosztów
związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej, na podstawie sprzedaży
wyliczonej jako ryczałt 65% WPS z poprzedniego okresu rocznego. Wyliczoną w taki sposób wartość ryczałtowych
przychodów, stanowiącą podstawę wyliczenia kwoty pomocy finansowej za okres, w którym wystąpiła powódź,
należy wpisać w polu C.1 części C formularza wniosku o przyznanie pomocy finansowej (W-1/20).
95.
Czy zmiany do planu dochodzenia do uznania, polegające na dodaniu kolejnych inwestycji, powinny być
pozytywnie zaopiniowane, pomimo iż realizacja wcześniej zatwierdzonego PDU pozwoli wstępnie
uznanej grupie producentów uzyskać uznanie za organizację producentów?
Stosownie do art. 37 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r., plan
dochodzenia do uznania obejmuje m.in.:
a) opis sytuacji wyjściowej, w szczególności w odniesieniu do liczby członków grupy producentów, z
uwzględnieniem wszystkich szczegółów dotyczących członków, produkcji, w tym wartości produkcji sprzedanej,
marketingu i infrastruktury, którą dysponuje grupa, w tym infrastruktury będącej w posiadaniu poszczególnych
członków grupy, ,
b) proponowaną datą rozpoczęcia realizacji planu dochodzenia do uznania oraz okres jego trwania, który nie
przekracza pięciu lat, oraz
c) działania (inwestycje), jakie należy podjąć w celu uzyskania uznania.
52
Podobnie art. 44 ww. rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 stanowi, że pomoc dla grup
producentów na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym PDU jest
przyznawana wyłącznie do inwestycji niezbędnych w celu uzyskania uznania za organizację producentów.
Adekwatnie w § 2 pkt 4 rozporządzenia MRiRW z dnia 16 grudnia 2008r. w sprawie warunków wstępnego uznawania
grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz warunków i
wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2009r. Nr. 5, poz. 27), PDU zawiera w
szczególności inwestycje realizowane w poszczególnych latach, w celu spełnienia warunków uznania grupy za
organizację.
Warunki uznania za organizację producentów zostały określone w art. 122, art. 125a i art. 125b rozporządzenia Rady
(WE) Nr 1234/2007, Tytule III Rozdział I Sekcja 2 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 543/2011 oraz § 3
rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów
owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny
spełniać plany dochodzenia do uznania.
Zatem o nadanie statusu wstępnego uznania mogą ubiegać się grupy, które nie są w stanie spełnić wszystkich
warunków pełnego uznania określonych powyżej.
Ponadto, w przepisach rozporządzenia MRiRW z dnia 17 czerwca 2009r. w sprawie szczegółowych warunków
przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz.U. Nr 98, poz. 822),
określono zasady przyznawania pomocy finansowej do inwestycji ujętych w zatwierdzonym PDU. Zgodnie z § 1 ust.
1 ww. rozporządzenia, grupa producentów otrzymuje pomoc finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów
inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży owoców
i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa została wstępnie uznana, m.in. jeżeli inwestycja
lub jej etap:
a) zostały ujęte w zatwierdzonym PDU na dany okres rozliczeniowy,
b) zostały zrealizowane,
c) są dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez
jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji zatwierdzonego PDU,
d) odpowiadają specyfice zbioru i działań wykonywanych w odniesieniu do owoców i warzyw po jego dokonaniu.
Mając powyższe na uwadze, właściwe organy krajowe, tj. dyrektor oddziału regionalnego ARiMR opiniując PDU
oraz marszałek województwa zatwierdzając ten plan i nadając grupie status wstępnego uznania (na mocy art. 38 ust. 1
RK (UE) Nr 543/2011), powinny na podstawie opisu PDU i sytuacji wyjściowej, zadecydować jaki rodzaj i zakres
inwestycji jest niezbędny, aby grupa producentów mogła spełnić kryteria uznania za organizację. Dotyczy to w
szczególności kryteriów związanych ze skutecznym zapewnieniem członkom, w razie potrzeby, środków
technicznych umożliwiających zbiór, magazynowanie, pakowanie i wprowadzanie do obrotu ich produktów.
Stosownie do wyżej cytowanych przepisów, nie istnieje maksymalny pułap wartościowy kwoty przyznawanej grupie
lub na dany okres z tytułu pomocy finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w
zatwierdzonym PDU. Jednakże na podstawie powyższych przepisów można wskazać następujące ograniczenia dla
zakresu wsparcia inwestycji realizowanych w ramach PDU:
a) w PDU należy zatwierdzać tylko taki typ inwestycji, jaki jest niezbędny, aby grupa mogła spełnić kryteria
uznania za organizację, biorąc pod uwagę jej sytuację wyjściową,
b) wsparcie obejmuje wyłącznie inwestycje (względem rodzaju i typu) związane ze zbiorem, przechowywaniem,
magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach
produktów, dla których grupa została wstępnie uznana,
c) zakres ilościowy oraz wydajność inwestycji są dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw
sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na
ostatni rok realizacji zatwierdzonego PDU.
Reasumując, nie należy opiniować pozytywnie zmiany PDU polegającej na dodaniu kolejnych inwestycji, w sytuacji,
gdy ich realizacja nie jest niezbędna w celu uzyskania przez grupę producentów uznania za organizację, gdy uzyskanie
tego statusu gwarantuje grupie realizacja uprzednio zatwierdzonego PDU.
Natomiast w praktyce mogą zaistnieć obiektywne powody uzasadniające potrzebę wprowadzania zmian do PDU,
polegających na dodaniu kolejnych inwestycji, chociażby ze względu na zmianę profilu lub zakresu działalności
grupy. Poniżej przedstawiono przykłady takich sytuacji:
a) zmiana struktury produkcji i rodzaju produktów, w stosunku do pierwotnie zatwierdzonych w PDU, wymagająca
dodatkowych inwestycji,
b) zmiana kierunków dystrybucji owoców i warzyw (np. rezygnacja z dostaw do zakładów przetwórczych na rzecz
sprzedaży owoców i warzyw w postaci świeżej, wymaga realizacji dodatkowych inwestycji związanych z
przechowywaniem oraz przygotowaniem owoców i warzyw do sprzedaży),
53
c) zwiększenie powierzchni upraw poszczególnych gatunków owoców i warzyw, wielkości zbiorów oraz ilości
sprzedawanych przez grupę owoców i warzyw, w stosunku do pierwotnie zatwierdzonych w PDU (np. w wyniku
przyjęcia do grupy nowych członków, co wymaga zwiększenia zakresu dotychczas planowanych inwestycji).
Zatem w każdym przypadku, opiniując przedstawione przez grupę zmiany do PDU, należy wziąć pod uwagę istnienie
właściwych powodów wyjaśniających wprowadzenie takich zmian, uwzględniając powyżej omówione zasady. W
każdym jednak przypadku zmiany do PDU, które uzyskują pozytywną opinię dyrektora oddziału regionalnego
ARiMR, powinny być traktowane jako niezbędne, aby grupa mogła spełnić kryteria uznania za organizację.
96.
Czy grupa może ująć w planie dochodzenia do uznania inwestycję polegającą na zakupie nieruchomości
zabudowanych, które jeszcze nie istnieją, a ich budowa jest zaplanowana w trakcie realizacji planu?
Zgodnie pkt 2 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania,
stanowiącego załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr
98, poz. 822), kwalifikowanymi kosztami inwestycji ujętymi w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania są
m.in. koszty zakupu budynków oraz budowli przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub
przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży lub w celu ich adaptacji do przechowywania, magazynowania lub
przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, z wyłączeniem kosztów rozbiórki i unieszkodliwienia materiałów
szkodliwych pochodzących z rozbiórki.
Ponadto, zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 ww. rozporządzenia, wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest
przyznawana pomoc finansowa na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem,
przechowywaniem, magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub
grupach produktów, dla których grupa została wstępnie uznana m.in., jeżeli inwestycja lub jej etap zostały ujęte w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania na dany okres rozliczeniowy i zostały zrealizowane.
Natomiast stosownie do § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2008 r. w
sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów
owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2009 r.
Nr 5, poz. 27), plan dochodzenia do uznania zawiera w szczególności, określenie harmonogramu działań, które
zamierza realizować wstępnie uznana grupa producentów, w szczególności dotyczących przedsięwzięć
inwestycyjnych (inwestycji) realizowanych w poszczególnych latach, w celu spełnienia warunków uznania tej grupy
producentów za organizację producentów.
Zatem wyżej cytowane przepisy stanowią o potrzebie wskazania w planie dochodzenia do uznania konkretnych
przedsięwzięć inwestycyjnych, które będą zrealizowane przez grupę producentów, natomiast w przypadku
planowanego przez grupę zakupu nieruchomości wraz z budynkami, przedmiotowe przepisy nie nakładają obowiązku
zamieszczania w planie dochodzenia do uznania harmonogramu wybudowania tych budynków przez zbywcę
nieruchomości. W planie dochodzenia do uznania znajdują się wyłącznie inwestycje realizowane przez grupę
producentów, natomiast nie należy umieszczać w planie opisu inwestycji realizowanych przez osoby trzecie, które
występują w roli zbywców.
Reasumując, grupa producentów może ująć w planie dochodzenia do uznania (na określony okres rozliczeniowy)
inwestycję polegającą na zakupie budynków lub budowli przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub
przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży lub w celu ich adaptacji do ww. potrzeb, niezależnie od tego, czy
budynki na kupowanej przez grupę działce zostały już wybudowane, czy też powstaną w trakcie realizacji planu
dochodzenia do uznania, przed dokonaniem transakcji zakupu nieruchomości przez grupę producentów.
97.
Czy grupa producentów owoców i warzyw może stosować rozliczenia w formie kompensaty z członkami
swojej grupy oraz między grupą a odbiorcami zewnętrznymi?
Zgodnie z art. 50 ust. 1, 6 i 7, w związku z art. 42 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011,
wartość produkcji stanowiącej przedmiot obrotu danej grupy oblicza się na podstawie produkcji członków tej grupy w
odniesieniu, do której dana grupa została wstępnie uznana. Tym samym, wyłącznie produkcja członków grupy
wprowadzona do obrotu bezpośrednio przez grupę wliczana jest do WPS.
Produkcję owoców i warzyw stanowiącą przedmiot obrotu fakturuje się na etapie „loco grupa producentów”,
w stosownych przypadkach jako produkt wymieniony w części IX załącznika I do rozporządzenia Rady (WE) nr
1234/2007, który jest przygotowany i zapakowany, z wyłączeniem:
a) podatku VAT,
b) kosztów transportu wewnętrznego, w przypadku znacznej odległości między scentralizowanymi punktami
składowania lub pakowania grupy, a jej punktem dystrybucji.
54
Natomiast zgodnie z art. 103a ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r.
ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów
rolnych (rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku), pomoc finansowa na pokrycie kosztów związanych
z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej, ustalana jest dla każdej grupy na
podstawie wartości produkcji tej grupy wprowadzonej do obrotu i wynosi:
a) w pierwszym, drugim, trzecim, czwartym i piątym roku odpowiednio 10%, 10%, 8%, 6% i 4% wartości
produktów sprzedanych nie przekraczającej równowartości 1.000.000 euro, lub
b) w pierwszym, drugim, trzecim, czwartym i piątym roku odpowiednio 5%, 5%, 4%, 3% i 2% wartości produktów
sprzedanych przekraczającej równowartość 1.000.000 euro.
Ponadto, stosownie do art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz.
1223, z późn. zm.), w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz
przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od
terminu ich zapłaty.
Zgodnie z obowiązującymi zasadami rachunkowości, podstawą do ujęcia przychodu w księgach rachunkowych
(zgodnie z zasadą memoriału) i włączenia do WPS grupy, jest wystawiona przez grupę faktura dokumentująca
sprzedaż owoców i warzyw, bez względu na sposób rozliczenia jej zapłaty.
Należy stwierdzić, że wyżej cytowane przepisy, nie określają form prowadzonych rozliczeń oraz dokonywania
płatności zarówno za owoce i warzywa zakupione przez grupę od swoich członków, jak również w przypadku zapłaty
za owoce i warzywa dostarczone przez grupę do odbiorców zewnętrznych.
Zatem, grupy ubiegające się o przyznanie pomocy finansowej na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy
producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej, mogą dokonywać płatności w formie kompensaty za
dostarczone przez członków owoce i warzywa, np. przekazując swoim członkom w rozliczeniu środki ochrony roślin.
Jednocześnie grupy mogą rozliczać w formie kompensaty należności, zrealizowane dostawy owoców i warzyw do
nabywców zewnętrznych.
Czy koszty zakupu i montażu elementów łańcuchowych systemów transportu wewnętrznego oraz
systemów transportu wewnętrznego z wykorzystaniem toru indukcyjnego, przeznaczonych m. in. do
zbioru pomidorów i ich transportu do sortowni, w szklarniach niestanowiących własności grupy
producentów, a będących w posiadaniu członków grupy, mogą stanowić koszty kwalifikowane
inwestycji?
98.
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 lit. c i d rozporządzenia MRiRW z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych
warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr 98, poz.
822), grupa producentów otrzymuje pomoc finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji
związanych ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw,
ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa została wstępnie uznana, m.in. jeżeli inwestycja lub jej
etap:

są dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę
i wyprodukowanych przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji
zatwierdzonego PDU,

odpowiadają specyfice zbioru i działań wykonywanych w odniesieniu do owoców i warzyw po jego
dokonaniu.
Natomiast, zgodnie z § 1 ust. 2 ww. rozporządzenia MRiRW w przypadku, gdy grunt, budynek albo budowla, w
których jest realizowana inwestycja, nie stanowią własności lub przedmiotu użytkowania wieczystego GP, pomoc
finansowa jest przyznawana na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji polegającej na zakupie lub
montażu przez grupę maszyny lub urządzenia na gruncie, w budynku lub w jego części albo w budowli będących w
posiadaniu innego podmiotu, udostępnionych grupa na podstawie umowy, pod warunkiem, że po zdemontowaniu tej
maszyny lub urządzenia i dokonaniu ponownego montażu, stan techniczny tej maszyny lub urządzenia pozwoli na ich
używanie zgodne z przeznaczeniem.
Ponadto stosownie do § 2 ust. 2 ww. rozporządzenia w przypadku inwestycji polegającej na zakupie lub montażu
przez grupę maszyny lub urządzenia, na gruncie, w budynku lub w jego części albo w budowli będących w posiadaniu
członka grupy lub innego podmiotu, potwierdzeniem spełniania przez grupę warunków przyznania pomocy
finansowej jest:
1) złożenie oświadczenia, że po zdemontowaniu maszyny lub urządzenia i dokonaniu ponownego ich montażu
stan techniczny tej maszyny lub urządzenia pozwoli na ich używanie zgodne z przeznaczeniem;
2) przedłożenie umowy zawartej między grupą a jej członkiem lub innym podmiotem będącym w posiadaniu
gruntu, budynku lub budowli, w których nastąpi montaż zakupionej przez grupę maszyny lub urządzenia,
55
określającej okres i warunki dzierżawy, najmu lub użyczenia grupie tego gruntu, budynków lub ich części,
warunki montażu i demontażu maszyny lub urządzenia oraz warunki wypowiedzenia umowy.
Jednocześnie, zgodnie z pkt 10 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie
dochodzenia do uznania, stanowiącego załącznik do rozporządzenia MRiRW z dnia 17 czerwca 2009 r.,
kwalifikowanymi kosztami inwestycji są m.in. koszty zakupu narzędzi oraz zakupu i montażu maszyn oraz urządzeń
przeznaczonych do zbioru owoców i warzyw, z wyłączeniem ciągników i przyczep rolniczych.
Natomiast zgodnie z art. 23 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011, organizacje producentów
posiadają do dyspozycji personel, infrastrukturę oraz wyposażenie niezbędne do spełnienia wymogów uznania oraz
zapewniają ich funkcjonowanie w zakresie podstawowych zadań, w szczególności w odniesieniu do zbioru,
sortowania, przechowywania i pakowania produkcji swoich członków.
Z kolei, według art. 125b ust. 1 lit. e rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r.
ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów
rolnych (rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku), państwa członkowskie uznają za organizacje
producentów w sektorze owoców i warzyw wszelkie podmioty prawne lub jasno określone części podmiotów
prawnych, które wystąpiły o takie uznanie, pod warunkiem, że w razie potrzeby skutecznie zapewniają one swoim
członkom środki techniczne umożliwiające zbiór, magazynowanie, pakowanie i wprowadzanie do obrotu ich
produktów.
Mając na uwadze powyższe, narzędzia, maszyny i urządzenia wykorzystywane bezpośrednio przy zrywaniu, ucinaniu,
przenoszeniu i transportowaniu owoców i warzyw można uznać za czynności wykonywane przy zbiorze oraz
działania wykonywane po jego dokonaniu, tym samym można je uznać za koszt kwalifikowany. Grupa, która nie
posiada środków technicznych, w tym narzędzi, maszyn i urządzeń umożliwiających zbiór owoców i warzyw, a także
nie dzierżawi tego typu maszyn, może uzyskać dofinansowanie na zakup maszyn i urządzeń przeznaczonych do
zbioru.
Natomiast, zgodnie z § 1 ust. 3 pkt 2 ww. rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r., grupa może udostępnić na czas
zbiorów owoców i warzyw maszyny i urządzenia, wyłącznie w celu dokonania zbioru pomidorów, natomiast nie
powinna ich instalować na stałe w szklarni, gdzie uprawiane są pomidory, naruszając tym samym przepisy określone
w § 1 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia.
Jednocześnie, w przypadku, gdy maszyna do zbioru, poza okresem zbiorów, przetrzymywana jest na gruncie lub w
budynku na gruncie, w budynku lub w jego części albo w budowli będących w posiadaniu członka grupy lub innego
podmiotu, to warunkiem przyznania pomocy finansowej dla grupy jest spełnienie warunków określonych w § 2 ust. 2
przedmiotowego rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r.
Uwzględniając powyższe uwarunkowania, maszyny i urządzenia wykorzystywane do zbioru owoców i warzyw,
których konstrukcja nie pozwala na ich efektywne i sprawne wykorzystanie w gospodarstwach członków (np. ze
względu na złożoność montażu), a także urządzenia i maszyny oraz ich elementy, które montowane są na stałe np.
podlegają umocowaniu w posadzkach szklarni członków grupy (miejscu uprawy pomidorów), wymagające
instalowania na stałe systemów zasilania, montowania elementów konstrukcji w posadzkach szklarni, itp. nie powinny
stanowić kwalifikowanego kosztu inwestycji, dotyczącego zbioru owoców i warzyw.
Jednocześnie, grupa może ubiegać się o dofinansowanie do inwestycji polegającej na zakupie narzędzi oraz zakupie i
montażu maszyn i urządzeń przeznaczonych do zbioru w przypadku, kiedy są to maszyny i urządzenia udostępniane
tylko członkom grupy i wyłącznie w celu dokonania zbioru. Tym samym, gdy maszyna, w celu dokonania zbioru,
montowana (instalowana) jest w infrastrukturze członka GP, to warunkiem przyznania pomocy finansowej do tej
maszyny, jest to, aby możliwy był demontaż całej maszyny, a zdemontowanie (odinstalowanie maszyny) pozwoliło
zachować jej stan techniczny, umożliwiający używanie jej zgodnie z przeznaczeniem u innych członków grupy.
Uwzględniając powyższe, w przypadku opisanym przez grupę, koszty zakupu i montażu zamontowanych na stałe
(zabetonowanych w posadzkach szklarni przewodów indukcyjnych, torów z założonymi łańcuchami do
przemieszczania platform i wózków transportujących zebrane pomidory), elementów łańcuchowych systemów
transportu wewnętrznego oraz systemów transportu wewnętrznego z wykorzystaniem toru indukcyjnego,
przeznaczonych do zbioru pomidorów i ich transportu do sortowni, w szklarniach niestanowiących własności GP, a
będących w posiadaniu członków grupy, nie powinny stanowić kosztów kwalifikowanych.
Elementy te nie spełniają warunków przyznania pomocy finansowej, określone w § 1 ust. 2 rozporządzenia z dnia 17
czerwca 2009 r., ponieważ nie można uznać, aby stan techniczny torów, przewodów indukcyjnych, itp., które są
zabetonowane w posadzkach szklarni po zdemontowaniu, pozwolił na ich dalsze używanie zgodnie z przeznaczeniem.
Niemniej jednak, elementy ww. systemów, które służą do zbioru i które mogą być łatwo przenoszone i
wykorzystywane do zbioru pomidorów w szklarniach członków, mogą być uznane za koszty kwalifikowane zgodnie z
pkt 11 Wykazu. Tym samym, urządzenia i maszyny, które po zdemontowaniu (odłączeniu od tego systemu)
zachowają stan techniczny umożliwiający ich wielokrotne wykorzystanie, w celu dokonania ponownie zbioru owoców
i warzyw np. wózki, platformy do zbioru itp., mogą zostać objęte pomocą finansową.
56
Natomiast w przypadku montażu ww. systemów transportu wewnętrznego w halach należących do grupy i
stanowiących ich własność, kosztami kwalifikowanymi, oprócz kosztów zakupu wózków i platform, będą również
koszty zakupu i montażu zamontowanych w posadzkach hali przewodów indukcyjnych i torów.
99.
Czy koszt zakupu gruntu i fundamentu wybudowanego na tym gruncie może stanowić koszt
kwalifikowany inwestycji ujętej w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania?
Zgodnie z Wykazem kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym PDU, stanowiącego załącznik do
rozporządzenia MRiRW z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy
finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji
ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr 98, poz. 822), kwalifikowanymi kosztami
inwestycji ujętymi w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania są m.in. koszty:
1. budowy budynków oraz budowli przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania
owoców i warzyw do sprzedaży, zgodnie z kosztorysem, z wyłączeniem kosztów rozbiórki i unieszkodliwienia
materiałów szkodliwych pochodzących z rozbiórki;
2. zakupu budynków oraz budowli przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania
owoców i warzyw do sprzedaży lub w celu ich adaptacji do przechowywania, magazynowania lub
przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, z wyłączeniem kosztów rozbiórki i unieszkodliwienia
materiałów szkodliwych pochodzących z rozbiórki;
3. zakupu gruntu przeznaczonego pod budowę lub rozbudowę budynków i budowli oraz zagospodarowanie terenu
w zakresie niezbędnym do zapewnienia właściwego dojazdu, eksploatacji i zabezpieczenia inwestycji, w
wysokości nieprzekraczającej 10% kwalifikowanych kosztów inwestycji wymienionych w pkt 1, 3, 6 i 7
wykazu kosztów kwalifikowanych.
Wykaz kwalifikowanych kosztów inwestycji, stanowiący załącznik do ww. rozporządzenia, nie wymienia nabycia lub
wybudowania części budynku wśród kosztów kwalifikowanych. Istotne jest bowiem aby nabycie, budowa,
przebudowa lub rozbudowa dotyczyły takiego obiektu, który uzyskał odpowiednie przeznaczenie i może być zgodnie
z tym przeznaczeniem użytkowany. Warunku takiego nie spełnia obiekt nieukończony, nie mogący z tego powodu
służyć do działalności grupy.
Odnosząc się do kwestii nabycia fundamentów budynku jako przedmiotu podlegającego refundacji należy w pierwszej
kolejności ustalić, czy fundamenty mogą stanowić samodzielny przedmiot inwestycji.
Zgodnie z art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z późn.
zm.), fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów
składających się na całość użytkową, uważa się za budowle. W takiej sytuacji nabycie fundamentów uważać można za
nabycie samodzielnej budowli, a wydatki na budowle są traktowane na równi z wydatkami na budynki.
Jednakże fundamenty mające służyć do dalszej budowy budynku, posadowione na gruncie zakupionym przez grupę,
nie mogą stanowić samodzielnego przedmiotu inwestycji podlegającej refundacji. Zatem należy rozważyć kwestię
fundamentów, których nie można uznać za samodzielne budowle.
Wydatki na nabycie fundamentów (jako rozpoczętej inwestycji), powinny zostać oddzielone od wydatków na nabycie
samego gruntu, na którym dane fundamenty zostały wybudowane. Nie byłoby właściwym ujmowanie wartości
inwestycji w toku, w postaci fundamentów budynku, w cenie nabycia gruntu, która podlega refundacji zgodnie z pkt.
8 ww. załącznika do rozporządzenia, a więc w ramach zakupu samego gruntu przeznaczonego pod budowę lub
rozbudowę budynków i budowli oraz zagospodarowanie terenu w zakresie niezbędnym do właściwej eksploatacji
budynku. Dopiero po wyłączeniu wydatków na nabycie fundamentów budynku, z ceny nabycia całej nieruchomości,
można podjąć analizę dopuszczalności ich dofinansowania przez Agencję.
Uwzględniając powyższe, dopuszczalne jest zakwalifikowanie nabycia fundamentów pod budynek, jako części
operacji budowy budynku, zgodnie z pkt. 1 wykazu kosztów kwalifikowanych, o którym mowa powyżej. Trzeba
wprawdzie przyznać, że sposób ujęcia poszczególnych kosztów kwalifikowanych w załączniku do rozporządzenia od
strony literalnej wyklucza możliwość refundacji wydatków na fundamenty. Zgodnie z załącznikiem do ww.
rozporządzenia, kosztami kwalifikowanymi są: budowa budynków, ich rozbudowa, przebudowa, remont oraz zakup.
W każdym przypadku efektem danej operacji ma być budynek przeznaczony do spełniania określonych funkcji
gospodarczych. Nie przewiduje się finansowania przez ARiMR operacji, których rezultatem jest tylko inwestycja w
toku.
Z drugiej jednak strony gospodarczy sens dwóch operacji, z których jedna polega na zakupie budynku albo na
samodzielnym wybudowaniu całego budynku, a druga na zakupie fundamentów i samodzielnym dokończeniu
budowy, jest identyczny. W obu przypadkach powstaje budynek spełniający wszelkie funkcje wymagane przez
rozporządzenie. Podobieństwo między tymi stanami faktycznymi jest na tyle istotne, że pozwala poprzez analogię, na
objęcie pomocą finansową omawianej operacji zakupu gruntu, wraz z wybudowanym na tym gruncie fundamentem.
Ponadto, objęciu pomocą finansową zakupu gruntu wraz z fundamentem, nie sprzeciwiają się cele pomocy finansowej
dla grup producentów owoców i warzyw, której zadaniem jest wspieranie podmiotów dokonujących rzeczywistych
57
inwestycji, dzięki którym pozyskują one niezbędną infrastrukturę dla zorganizowania rynku oraz mogą spełnić
kryteria uznania za organizację producentów.
Pomoc finansowa na pokrycie części kosztów zakupu fundamentu powinna zostać przyznana na podstawie
faktury/aktu notarialnego nabycia gruntu, wraz z fundamentami (jak wspomniano wyżej, cena nabycia nieruchomości
powinna zostać rozbita na wartość gruntu i wartość fundamentów). Natomiast rozliczenie nabycia przez grupę
fundamentów powinno zostać dokonane w ramach budowy budynku, który zostanie posadowiony na nabytym
fundamencie, zgodnie z pkt. 1 wykazu kosztów kwalifikowanych.
100. Czy możliwe jest objęcie pomocą finansową zakupu budynku posadowionego na gruncie będącym
przedmiotem użytkowania wieczystego?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr
98, poz. 822), wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest przyznawana pomoc finansowa na
pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji, m.in. jeżeli grunt, na którym została zrealizowana inwestycja,
lub budynek albo budowla, w których została zrealizowana inwestycja, stanowią własność lub przedmiot użytkowania
wieczystego grupy.
Stosownie do § 2 ust. 1 pkt 3 lit. a przywołanego rozporządzenia, w przypadku realizacji inwestycji na gruncie
stanowiącym przedmiot użytkowania wieczystego, grupa producentów ma obowiązek złożyć oświadczenie, że grunt
jest przez nią wieczyście użytkowany.
W kontekście powołanych przepisów oraz § 1 ust. 2, § 2 ust. 1 pkt 3 lit. b i § 2 ust. 2 można stwierdzić, że
prawodawca pozwala na realizację pewnych inwestycji na gruntach, do których grupie przysługuje określony tytuł
prawny – natomiast z przepisów tych nie wynika żaden wiążący wniosek, co do zakresu dopuszczalnej refundacji
poniesionych przez grupę kosztów.
Tę ostatnią kwestię oceniać należy na gruncie przepisów załącznika do ww. rozporządzenia, tj. Wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, zawierającego
zamknięty katalog kosztów uznanych za koszty kwalifikowane. Wynika z niego, że kosztem kwalifikowanym jest
m.in.:
 zakup budynków oraz budowli przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania
owoców i warzyw do sprzedaży lub w celu ich adaptacji do przechowywania, magazynowania lub
przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży,
 zakup gruntu przeznaczonego pod budowę lub rozbudowę budynków i budowli oraz zagospodarowanie terenu
w zakresie niezbędnym do zapewnienia właściwego dojazdu, eksploatacji i zabezpieczenia inwestycji.
W załączniku do rozporządzenia nie przewidziano, by kosztem kwalifikowanym były należności związane z
użytkowaniem wieczystym. Jednocześnie należy zauważyć, że w przepisach rozporządzenia wyraźnie rozróżniono
własność od użytkowania wieczystego gruntu.
Należy wskazać, że brzmienie pkt 2 i pkt 8 załącznika do ww. rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z
dnia 17 czerwca 2009r., w związku z § 1 ust. 1 pkt 2 oraz § 2 ust. 1 pkt 3 lit. a przedmiotowego rozporządzenia, nie
pozwala na zakwalifikowanie do objęcia pomocą finansową kosztów związanych z prawem użytkowania wieczystego
gruntu.
Jeśli grupa producentów nabyła w ramach planu dochodzenia do uznania budynek, np. w celu adaptacji na
przechowalnię owoców i warzyw (zgodnie z pkt 2 wykazu kosztów kwalifikowanych), posadowiony na gruncie
będącym przedmiotem użytkowania wieczystego, tym samym należy uznać że, w sytuacji nabycia zabudowanej
nieruchomości gruntowej, zgodnie z art. 48 Kodeksu cywilnego, do części składowej gruntu należą w szczególności
budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub
zasiania.
Niemniej jednak, zgodnie z art. 235 Kodeksu cywilnego, budynki i inne urządzenia wzniesione na gruncie Skarbu
Państwa lub gruncie należącym do jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków przez wieczystego
użytkownika stanowią jego własność. To samo dotyczy budynków i innych urządzeń, które wieczysty użytkownik
nabył zgodnie z właściwymi przepisami przy zawarciu umowy o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste.
Przysługująca wieczystemu użytkownikowi własność budynków i urządzeń na użytkowanym gruncie jest prawem
związanym z użytkowaniem wieczystym.
Natomiast, stosownie do zapisu art. 31 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z
2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.), oddanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowej zabudowanej
następuje z równoczesną sprzedażą na tej nieruchomości budynków i innych urządzeń. W takiej sytuacji należy
pamiętać o tym, że wraz z ustanowieniem prawa użytkowania wieczystego gruntu następuje sprzedaż położonych na
nim budynków i innych urządzeń.
58
Z takiego unormowania wynikają dwie sprawy. Po pierwsze nie istnieje możliwość oddania budynku w użytkowanie
wieczyste, a po drugie budynki zlokalizowane na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste nie mogą być
własnością innej osoby niż użytkownik wieczysty (potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2003 r.,
II CKN 1155/00, w którym czytamy, że umowa przeniesienia prawa użytkowania wieczystego gruntu zabudowanego,
niezawierająca postanowień o przeniesieniu własności wybudowanych na nim budynków jest nieważna).
Mając na uwadze powyższe, w przypadku nabycia przez grupę producentów w ramach planu dochodzenia do uznania
budynku, posadowionego na gruncie będącym przedmiotem użytkowania wieczystego, pomocą finansową na
pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji można objąć wyłącznie koszt zakupu samego budynku, w
formie własności (zgodnie z wartością określoną w akcie notarialnym, w ramach pkt 2 wykazu kosztów
kwalifikowanych), z wyłączeniem kosztu przeniesienia prawa użytkowania wieczystego gruntu.
101. Czy można wykorzystać infrastrukturę objętą pomocą finansową w ramach wspólnej organizacji rynków
owoców i warzyw, do celów produkcji soków, która zostanie uruchomiona z udziałem dofinansowania w
ramach PROW 2007-2013?
Zgodnie z art. 58 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543 z dnia 7 czerwca 2011 r., działaniom
objętym środkami ustanowionymi tym rozporządzeniem nie udziela się żadnego wsparcia w ramach programu
rozwoju obszarów wiejskich państw członkowskich lub programów zatwierdzonych na mocy rozporządzenia (WE) Nr
1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz
Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW).
Natomiast stosownie do Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w
sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i
warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania
(Dz. U. Nr 98, poz. 822), wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest przyznawana pomoc finansowa
na pokrycie kwalifikowanych kosztów inwestycji dotyczących m.in:

zakupu i montażu infrastruktury technicznej związanej z użytkowaniem budynków oraz budowli, o których
mowa w pkt 1 - 5 wykazu kosztów kwalifikowanych, oraz ich technicznego wyposażenia, w zakresie
niezbędnym dla potrzeb przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do
sprzedaży,

zakupu gruntu przeznaczonego pod budowę lub rozbudowę budynków i budowli oraz zagospodarowanie terenu
w zakresie, niezbędnym do zapewnienia właściwego dojazdu, eksploatacji i zabezpieczenia inwestycji w części
uzasadniającej ich wykorzystanie bezpośrednio w procesie technologicznym służącym przechowywaniu,
magazynowaniu, sortowaniu lub przygotowaniu owoców i warzyw do sprzedaży,

zagospodarowania terenu w zakresie niezbędnym do zapewnienia właściwego dojazdu, eksploatacji i
zabezpieczenia inwestycji w części uzasadniającej ich wykorzystanie bezpośrednio w procesie
technologicznym służącym przechowywaniu, magazynowaniu, sortowaniu lub przygotowaniu owoców i
warzyw do sprzedaży.
Jednocześnie zgodnie z § 1 ust. 1 ww. rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, wstępnie
uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest przyznawana pomoc finansowa na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem lub
przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa została
wstępnie uznana.
Należy wskazać, że wszystkie grupy produktów, dla których grupa może uzyskać wstępne uznanie, dotyczą owoców i
warzyw świeżych z przeznaczeniem do bezpośredniej konsumpcji lub przetwórstwa. Przepisy UE nie przewidują
możliwości uzyskania wstępnego uznania grupy producentów lub uznania organizacji producentów owoców i warzyw
dla jakiejkolwiek grupy produktów (przetworów) wyprodukowanych z owoców i warzyw.
Z powyższych powodów nie można uznać za koszt kwalifikowany zrealizowanej przez grupę inwestycji, która nie jest
bezpośrednio związana z wprowadzeniem do obrotu owoców i warzyw świeżych.
Biorąc pod uwagę ww. przepisy, należy wskazać, że jeżeli wstępnie uznana grupa producentów chciałaby użytkować
infrastrukturę zakupioną ze wsparciem 75% kosztów kwalifikowanych do celów innych niż przechowywanie,
magazynowanie, sortowanie lub przygotowanie świeżych owoców i warzyw do sprzedaży, to musiałaby zwrócić
przyznaną pomoc finansową proporcjonalnie do zakresu wykorzystywania jej do celów innych niż wyżej wymienione.
Tym samym, infrastruktura zakupiona lub wybudowana przy pomocy wsparcia dla grup producentów owoców i
warzyw w ramach wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw (np. grunty, doki przeładunkowe, wózki widłowe,
utwardzone place), nie może być jednocześnie wykorzystywana na rzecz jakiegokolwiek działania, które realizowane
jest w ramach PROW na lata 2007-2013, w tym również w odniesieniu do infrastruktury do produkcji soków, chyba
59
że wstępnie uznana grupa producentów owoców i warzyw zwróciłaby środki proporcjonalnie do zakresu ich
wykorzystywania na inne cele.
Jednocześnie należy wskazać, że do produkcji soków w ramach tzw. autoprzetwarzania, wstępnie uznana grupa
producentów może wykorzystywać jabłka wyprodukowane w ramach grupy. Obecnie obowiązujące przepisy nie
zabraniają kierowania jabłek przechowywanych i przesortowanych za pomocą infrastruktury zakupionej w ramach
realizowanego przez grupę planu dochodzenia do uznania do przetworzenia w obiektach, które nie były przedmiotem
wsparcia w ramach wspólnej organizacji rynków rolnych w sektorze owoców i warzyw, czyli również w zakładzie
przetwórczym budowanym z udziałem wsparcia ze środków PROW na lata 2007-2013.
102. Czy istnieje możliwość zaliczenia do wartości produktów sprzedanych wstępnie uznanej grupy
producentów dostaw owoców i warzyw, zafakturowanych na współmałżonka członka grupy, w sytuacji,
gdy małżonkowie prowadzą wspólne gospodarstwo rolne w ramach działów specjalnych produkcji
rolnej, nie pozostają w rozdzielności majątkowej i posiadają jeden numer ewidencji producentów?
Stosownie do art. 50 ust. 1, 6, w związku z art. 42 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr (UE) nr
543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr
1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, wartość
produkcji stanowiącej przedmiot obrotu danej grupy producentów oblicza się na podstawie produkcji członków grupy
producentów, w odniesieniu do której dana grupa została wstępnie uznana.
Zatem w celu objęcia pomocą finansową wartości produktów sprzedanych grupy producentów, faktycznym dostawcą
owoców i warzyw do grupy producentów musi być jej członek. W związku z powyższym, istnieje wymóg
udokumentowania fakturami lub rachunkami, ilości owoców i warzyw dostarczonych grupie producentów przez
poszczególnych jej członków.
Natomiast według art. 125e ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007, wstępnie uznaną grupą producentów
owoców i warzyw może być każdy podmiot prawny, który został utworzony z inicjatywy rolników w rozumieniu art.
2 lit. a rozporządzenia Rady (WE) Nr 73/2009, uprawiających, co najmniej jeden produkt sektora owoców i warzyw
lub produkty tego sektora przeznaczone wyłącznie do przetworzenia.
Stosownie do art. 2 lit. a i b rozporządzenia Rady (WE) Nr 73/2009, „rolnik” oznacza osobę fizyczną lub prawną,
bądź grupę osób fizycznych lub prawnych, bez względu na status prawny takiej grupy i jej członków w świetle prawa
krajowego, których gospodarstwo znajduje się na terytorium Wspólnoty oraz która prowadzi działalność rolniczą, w
przedmiotowym przypadku uprawę owoców i warzyw. Jednocześnie „gospodarstwo” oznacza wszystkie jednostki
produkcyjne zarządzane przez rolnika znajdujące się na terytorium tego samego państwa członkowskiego.
Z kolei § 1 pkt 2 lit. a i b rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie
warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i
warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2009 r. Nr 5, poz.
27) stanowi, że podmiot zrzeszający producentów owoców i warzyw może zostać wstępnie uznany za grupę
producentów owoców i warzyw, m.in. jeżeli jest utworzony co najmniej przez 5 producentów wytwarzających
przynajmniej jeden z produktów wymienionych w grupach produktów, ze względu na które wnioskuje o wstępne
uznanie oraz wytwarzających te produkty na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
W sytuacji, gdy małżonkowie wspólnie prowadzą gospodarstwo w rozumieniu art. 2 lit b rozporządzenia Rady (WE)
nr 73/2009, nie jest możliwe, aby produkt wyprodukowany przez współmałżonka członka grupy, nie pochodził od
rolnika – członka wstępnie uznanej grupy producentów.
Zatem, brak jest przeciwwskazań, aby do wartości produktów sprzedanych grupy producentów, na podstawie której
naliczana jest pomoc finansowa na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy i prowadzeniem działalności
administracyjnej, wliczyć dostawy owoców lub warzyw, zafakturowane na małżonka członka grupy.
103. Czy spółka cywilna założona przez trzech członków wstępnie uznanej grupy producentów może stać się
członkiem tejże grupy, jeżeli spełni wszystkie warunki określone dla producenta rolnego zawarte w
umowie spółki z o.o.?
Zgodnie z art. 125 e ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007r. ustanawiającego
wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych
(„rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku”), wstępnie uznaną GP może być każdy podmiot prawny lub
jasno określona część podmiotu prawnego, który został utworzony z inicjatywy rolników w rozumieniu art. 2 lit. a
rozporządzenia Rady (WE) Nr 73/2009, uprawiających, co najmniej jeden produkt sektora owoców i warzyw lub
produkty tego sektora przeznaczone wyłącznie do przetworzenia. Celem takiej grupy jest jej uznanie za OP.
Stosownie do art. 2 lit. a rozporządzenia Rady (WE) Nr 73/2009 z dnia 19 stycznia 2009r. ustanawiającego wspólne
zasady dla systemów wsparcia bezpośredniego dla rolników w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiającego
określone systemy wsparcia dla rolników, zmieniającego rozporządzenia (WE) nr 1290/2005, (WE) nr 247/2006, (WE)
nr 378/2007 oraz uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1782/2003, „rolnik” oznacza osobę fizyczną lub prawną, bądź
60
grupę osób fizycznych lub prawnych, bez względu na status prawny takiej grupy i jej członków w świetle prawa
krajowego, których gospodarstwo znajduje się na terytorium Wspólnoty oraz która prowadzi działalność rolniczą, w
przedmiotowym przypadku uprawę owoców i warzyw.
Natomiast „gospodarstwo” oznacza wszystkie jednostki produkcyjne zarządzane przez rolnika, znajdujące się na
terytorium tego samego państwa członkowskiego.
Z kolei § 1 pkt 2 lit. a i b rozporządzenia MRiRW z dnia 16 grudnia 2008r. w sprawie warunków wstępnego
uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz
warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2009 r. Nr 5, poz. 27), stanowi,
że podmiot zrzeszający producentów owoców i warzyw może zostać wstępnie uznany za GP, jeżeli m.in. jest
utworzony co najmniej przez 5 producentów wytwarzających przynajmniej jeden z produktów wymienionych w
grupach produktów, ze względu na które wnioskuje o wstępne uznanie i które zostały określone w załączniku do
przedmiotowego rozporządzenia oraz wytwarzających te produkty na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.
Na gruncie przepisów krajowych umowa spółki cywilnej uregulowana jest w art. 860 – 875 ustawy z dnia 23 kwietnia
1964 roku Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Stosownie do art. 860 § 1 Kodeksu cywilnego przez
umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w
sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Jednocześnie z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 2 lipca
2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807 z późn. zm.) wynika, iż status
przedsiębiorców mają wspólnicy spółki cywilnej, a nie sama spółka. W świetle ww. przepisów należy uznać, iż spółka
cywilna jest stosunkiem zobowiązaniowym, stanowiącym pewna formę prowadzenia działalności gospodarczej. Jako
zwykła umowa spółka cywilna nie stanowi ona podmiotu praw i obowiązków (wyjąwszy statut podatnika VAT).
Spółka cywilna nie jest podmiotem odrębnym od wspólników: nie posiada zdolności prawnej, ani zdolności do
czynności prawnych, to wspólnicy są podmiotami działającymi za spółkę.
Z uwagi na fakt, iż spółka cywilna nie jest odrębnym od wspólników podmiotem praw i obowiązków, nie może ona
mieć statusu członka GP (działającej np. w formie spółki z o.o.) – nie ma ona bowiem podmiotowości prawnej. Nie
ma natomiast przeszkód, aby do GP przystąpili wspólnicy spółki cywilnej, z tym, że w takiej sytuacji członkami grupy
(wspólnikami spółki z o.o.) będą osoby fizyczne, a nie spółka cywilna, którą te osoby zawiązały.
104. Czy grupa producentów może uzyskać pozytywną opinię do zmian w zatwierdzonym planie dochodzenia
do uznania polegających na dodaniu kolejnych inwestycji, w sytuacji gdy wcześniej zatwierdzony plan
pozwala grupie uzyskać uznanie za organizację producentów owoców i warzyw zakładając, że grupa
zwiększa powierzchnię upraw, planowany zbiór oraz sprzedaż owoców i warzyw w stosunku do
pierwotnie zatwierdzonego planu?
Zgodnie z art. 103a ust. 1 lit. b rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r.
ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów
rolnych („rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku”), w trakcie okresu przejściowego (realizacji planu
dochodzenia do uznania), państwa członkowskie przyznają grupom producentów sektora owoców i warzyw
utworzonym w celu ubiegania się o uznanie ich za organizacje producentów: m.in. pomoc finansową na pokrycie
części kosztów inwestycji wymaganych do uzyskania decyzji o uznaniu i określonych w planie dochodzenia do
uznania.
Stosownie do art. 37 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr (UE) nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r.
ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora
owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, plan dochodzenia do uznania obejmuje m.in.:
a) opis sytuacji wyjściowej, w szczególności w odniesieniu do liczby członków grupy producentów, z
uwzględnieniem wszystkich szczegółów dotyczących członków, produkcji, w tym wartości produkcji
stanowiącej przedmiot obrotu, marketingu i infrastruktury, którą dysponuje grupa, w tym infrastruktury będącej
w posiadaniu poszczególnych członków grupy producentów,
b) proponowaną datę rozpoczęcia realizacji planu oraz okres jego trwania, który nie przekracza pięciu lat, oraz
c) działania (inwestycje), jakie należy podjąć w celu uzyskania uznania.
Podobnie art. 44 ww. rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 stanowi, że pomoc wstępnie
uznanym grupom producentów na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym
planie dochodzenia do uznania jest przyznawana wyłącznie do inwestycji niezbędnych w celu uzyskania uznania za
organizację producentów.
Adekwatnie w § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie
warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i
warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2009 r. Nr. 5,
poz. 27) wskazano, że plan dochodzenia do uznania zawiera w szczególności przedsięwzięcia inwestycyjne
(inwestycje) realizowane w poszczególnych latach, w celu spełnienia warunków uznania grupy producentów za
organizację producentów.
61
Warunki uznania za organizację producentów owoców i warzyw zostały określone w art. 122, art. 125a i art. 125b
rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007, Tytule III Rozdział I Sekcja 2 rozporządzenia wykonawczego Komisji
(UE) 543/2011 oraz § 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie warunków wstępnego
uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz
warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania.
Stosownie do ww. art. 125b ust. 1 lit. e RR (WE) Nr 1234/2007 oraz art. 23 RK (UE) Nr 543/2011, podmiot
ubiegający się o uznanie za organizację producentów owoców i warzyw musi spełnić m.in. następujące warunki:
1) w razie potrzeby (tj. stosownie do charakteru produkcji i realizowanej sprzedaży), skutecznie zapewnić swoim
członkom środki techniczne umożliwiające zbiór, magazynowanie, przechowywanie, pakowanie i wprowadzanie
do obrotu ich produktów;
2) posiadać do dyspozycji personel, infrastrukturę oraz wyposażenie, niezbędne do spełnienia wymogów uznania za
organizację producentów, oraz zapewnić funkcjonowanie w zakresie podstawowych zadań, w szczególności w
odniesieniu do zbioru, sortowania, przechowywania i pakowania produkcji swoich członków.
Zatem, o nadanie statusu wstępnego uznania mogą ubiegać się grupy producentów, które nie są w stanie spełnić
wszystkich warunków pełnego uznania, w szczególności określonych w art. 125b rozporządzenia Rady (WE) Nr
1234/2007, co oznacza, że nie posiadają wyposażenia technicznego umożliwiającego zbiór, przechowywanie,
magazynowanie oraz przygotowanie do sprzedaży owoców i warzyw, wyprodukowanych przez swoich członków.
Tym samym, dyrektor oddziału regionalnego ARiMR opiniując i zatwierdzając grupom plany dochodzenia do uznania
oraz zmiany do tych planów, zatwierdza realizację inwestycji, które umożliwią skuteczne zapewnienie przez grupę
swoim członkom środków technicznych umożliwiających zbiór, magazynowanie, pakowanie i wprowadzanie do
obrotu ich produktów, po zrealizowaniu planu, na dzień złożenia wniosku o uznanie za organizację producentów.
Jednocześnie, stosownie do § 1 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca
2009 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów
owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania (Dz. U. Nr 98, poz. 822), wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest przyznawana pomoc
finansowa na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem,
magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla
których grupa została wstępnie uznana, m.in. jeżeli inwestycja lub jej etap, są dostosowane do wielkości produkcji
owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków, nieprzekraczającej
wielkości planowanej na ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania.
Stosownie do wyżej cytowanych przepisów, wstępnie uznanej grupie producentów na podstawie jej sytuacji
wyjściowej, opisanej w planie dochodzenia do uznania oraz rozwoju potencjału produkcyjnego i sprzedażowego w
okresie realizacji planu, maksymalnie do wielkości planowanej w ostatnim jego roku (z uwzględnieniem przyjęcia do
grupy nowych członków), zostają zatwierdzone określone przedsięwzięcia inwestycyjne (inwestycje), których
realizacja przez grupę producentów pozwoli na spełnienie przez nią warunków uznania za organizację producentów
owoców i warzyw, po zakończeniu realizacji planu dochodzenia do uznania.
Natomiast zgodnie z obowiązującym od dnia 17 grudnia 2010 r. brzmieniem art. 9 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 19
grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu, rynku suszu paszowego oraz
rynków lnu i konopi uprawianych na włókno (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 145, poz. 868), dyrektor oddziału regionalnego
Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa opiniuje grupie producentów ubiegającej się o wstępne
uznanie plan dochodzenia do uznania oraz jego zmiany w zakresie dokładności informacji podanych w planie,
jego spójności handlowej i jakości technicznej, rzetelności szacunków i harmonogramu jego wdrożenia,
kwalifikowalności zaproponowanych inwestycji oraz zasadności wydatków z nimi związanych.
Jak wskazano powyżej, warunki przyznawania pomocy finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów
inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, niezbędnych do spełniania kryteriów uznania za
organizację producentów owoców i warzyw, zostały określone w przepisach rozporządzenia Ministra Rolnictwa i
Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej
wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych
w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania.
W związku z powyższym, ocena przez dyrektora oddziału regionalnego ARiMR kwalifikowalności zaproponowanych
w planie inwestycji oraz zasadności wydatków z nimi związanych ogranicza się do oceny administracyjnej ww. planu
w zakresie m.in. zgodności tych inwestycji, z warunkami przyznawania pomocy finansowej na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w planie dochodzenia do uznania, określonymi w ww. rozporządzeniu.
Zatem ocena kwalifikowalności zaproponowanych inwestycji oraz zasadności wydatków z nimi związanych
przeprowadzana przez dyrektora OR obejmuje m.in.:
1) ocenę zgodności planowanych inwestycji z Wykazem kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia z dnia 17
czerwca 2009 r.;
2) weryfikację, czy zakres ilościowy oraz wydajność inwestycji ujętych w planie dochodzenia do uznania są
dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych
62
przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji planu dochodzenia
do uznania;
3) weryfikację, czy zakres ilościowy oraz wydajność inwestycji ujętych w planie dochodzenia do uznania są
dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez
jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji planu dochodzenia do uznania;
4) ocenę, czy wysokość wydatków związanych z inwestycjami jest adekwatna do zakresu oraz rodzaju
rzeczowego tych inwestycji.
Weryfikacja, czy zakres ilościowy oraz wydajność inwestycji ujętych w planie dochodzenia do uznania są
dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej
członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji planu dochodzenia do uznania, oznacza
kontrolę administracyjną zakresu inwestycji ujętych w planie dochodzenia do uznania, pod kątem celu nadrzędnego
systemu wsparcia dla grup producentów, jakim jest spełnienie kryteriów uznania za organizację producentów.
Tym samym, mając na uwadze powyżej omówione zasady, dyrektor oddziału regionalnego ARiMR opiniując zmiany
do planu, polegające na dodaniu kolejnych inwestycji, dokonuje ponownej analizy i weryfikacji całego planu, pod
kątem dostosowania wszystkich dotychczas zatwierdzonych oraz dodanych w drodze zmian inwestycji, do
wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków,
nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji planu dochodzenia do uznania, stosownie do
wyżej cytowanego § 1 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r.
Nie mniej jednak, opiniując przedstawione przez grupę producentów zmiany do planu dochodzenia do uznania, należy
wziąć pod uwagę istnienie właściwych powodów wyjaśniających wprowadzenie takich zmian, uwzględniając powyżej
omówione zasady. W każdym jednak przypadku zmiany do planu, które uzyskują pozytywną opinię Dyrektora OR,
powinny być traktowane jako niezbędne, aby grupa producentów mogła spełnić kryteria uznania za organizację
producentów.
Dyrektor OR, opiniując zatem plan dochodzenia do uznania przeprowadza analizę techniczno-ekonomiczną
polegającą przede wszystkim na ocenie dostosowania planowanych inwestycji do skali planowanej produkcji oraz
sprzedaży owoców i warzyw grupy producentów w kategorii produktów, ze względu, na którą grupa uzyskała status
wstępnego uznania. Analizę techniczno-ekonomiczną dostosowania inwestycji do skali produkcji i sprzedaży
przeprowadza się na podstawie danych zamieszczonych przez grupę w planie dochodzenia do uznania dotyczących:
prognozy powierzchni i wielkości produkcji poszczególnych gatunków owoców i warzyw, ilości i wartości sprzedaży
owoców i warzyw dla każdego roku realizacji planu, kierunków dystrybucji oraz opisu maszyn, urządzeń, środków
transportu, budynków, budowli, przeznaczonych do przechowywania, magazynowania oraz przygotowania owoców i
warzyw do sprzedaży, uwzględniającego ilość i wydajność maszyn i urządzeń, oraz wielkość i pojemność magazynu,
przechowalni itp.
Jednocześnie, prognozowana w planie dochodzenia do uznania produkcja i sprzedaż owoców i warzyw, będzie
podlegała weryfikacji po zakończeniu planu pod kątem rzeczywistej realizacji. Tym samym, ostateczne ustalenie, czy
zakres ilościowy oraz wydajność inwestycji objętych dofinansowaniem w ramach planu dochodzenia do uznania, nie
przekracza potrzeb grupy producentów i jej członków, będzie podjęte na podstawie rzeczywiście stwierdzonej
wielkości produkcji owoców i warzyw, sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków, w
ostatnim roku realizacji planu (z wyłączeniem przypadków, w których spadek wartości produkcji wystąpił z przyczyn
niezależnych od grupy producentów).
Jeśli, w trakcie realizacji planu, grupa producentów zwiększyła powierzchnię upraw oraz planowany zbiór i sprzedaż
owoców, w stosunku do pierwotnie zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania, tym samym w okresie wdrażania
planu, grupa zwiększa potencjał produkcyjny oraz planowaną sprzedaż na ostatni rok realizacji planu, co wymaga
ponownej weryfikacji zapewnienia wyposażenia niezbędnego do spełnienia wymogów uznania, ustanowionych m.in.
w art. 125b rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 oraz art. 23 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr
543/2011, w zakresie dostosowania do wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i
wyprodukowanych przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji planu
dochodzenia do uznania. Tym samym, zadaniem Dyrektora Oddziału Regionalnego ARiMR jest ponowna ocena
dostosowania: pierwotnie zatwierdzonego zakresu ilościowego oraz wydajności ujętych dotychczas w planie
inwestycji, z uwzględnieniem inwestycji dodanych w ramach zmian do planu - do wielkości produkcji owoców i
warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości
planowanej na ostatni rok realizacji planu dochodzenia do uznania, z uwzględnieniem zwiększonej produkcji i
sprzedaży owoców, zadeklarowanej w zmianie do planu.
Ponadto, grupa producentów powinna mieć również możliwość uwzględnienia zakupu maszyn i urządzeń do zbioru
owoców w drodze wprowadzenia zmian do planu dochodzenia do uznania, jeśli pierwotnie zatwierdzony plan, nie
odnosił się do zapewnienia przez grupę swoim członkom, środków technicznych umożliwiających zbiór owoców i
warzyw, tj. wypełnienia jednego z kryterium uznania za organizację producentów.
Reasumując, dyrektor oddziału regionalnego ARiMR, wydając pozytywną opinię do zmian w planie dochodzenia do
uznania, ocenia cały plan wraz ze złożonymi zmianami i dokonuje ponownej weryfikacji dostosowania inwestycji
ujętych w planie dochodzenia do uznania, do wielkości produkcji, nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni
63
rok realizacji planu dochodzenia do uznania, po jego zmianie, tj. mając na uwadze całkowitą wielkość produkcji i
sprzedaży określoną w pierwotnie zatwierdzonym planie, powiększoną o produkcję i sprzedaż dodaną w wyniku
zmian do planu dochodzenia do uznania.
105. Grupa producentów złożyła do marszałka województwa wniosek o zatwierdzenie zmiany do planu
dochodzenia do uznania w zakresie przesunięcia terminu realizacji inwestycji. Czekając na decyzję
marszałka nie realizowała inwestycji w pierwotnie zatwierdzonym terminie. Czy po odmowie
zatwierdzenia powyższej zmiany, grupa nadal jest zobowiązana do zrealizowania tej inwestycji do końca
okresu realizacji planu?
Stosownie do art. 37 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr (UE) nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r.
ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora
owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, plan dochodzenia do uznania obejmuje m.in.
działania (inwestycje), jakie należy podjąć w celu uzyskania uznania.
Adekwatnie w § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie
warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i
warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2009 r. Nr. 5,
poz. 27), plan dochodzenia do uznania zawiera w szczególności przedsięwzięcia inwestycyjne (inwestycje)
realizowane w poszczególnych latach, w celu spełnienia warunków uznania grupy producentów za organizację
producentów.
Zgodnie z § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r., wstępnie uznanej
grupie producentów owoców i warzyw, jest przyznawana pomoc finansowa na pokrycie części kwalifikowanych
kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży
owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa została wstępnie uznana, m.in. jeżeli
inwestycja lub jej etap zostały ujęte w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania na dany okres rozliczeniowy i
zostały zrealizowane.
Marszałek województwa zatwierdzając plan dochodzenia do uznania i nadając grupie status wstępnego uznania
(zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu, rynku
suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno), po pozytywnym zaopiniowaniu planu przez
dyrektora OR ARiMR, zatwierdza rodzaj i zakres inwestycji jako niezbędne do realizacji, aby grupa producentów
mogła spełnić kryteria uznania za organizację producentów. Dotyczy to w szczególności kryteriów związanych ze
skutecznym zapewnieniem członkom, w razie potrzeby, środków technicznych umożliwiających zbiór,
magazynowanie, pakowanie i wprowadzanie do obrotu ich produktów.
W przypadku jeśli marszałek województwa odmówił zatwierdzenia zmiany do planu dochodzenia do uznania,
polegającej na zmianie terminu realizacji inwestycji np. przesunięcia budowy budynku chłodni z okresu: „od II
półrocza 2009 r. do II półrocza 2010 r.”, na okres: „od II półrocza 2011 r. do II półrocza 2012 r.”, podstawę
rozliczenia ww. inwestycji budowlanej stanowi obowiązujący plan dochodzenia do uznania, zgodnie z którym
przedmiotowa inwestycja powinna zostać zrealizowana w okresie „od II półrocza 2009 r. do II półrocza 2010 r.”
Dyrektor oddziału regionalnego prowadząc postępowanie administracyjne i wydając decyzję o przyznaniu pomocy
finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania, zobowiązany jest do ustalenia stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dniu wydania decyzji.
Stosownie do wyżej cytowanego § 1 ust. 1 rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy
finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji
ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, warunkiem zakwalifikowania inwestycji do objęcia pomocą
finansową jest zrealizowanie jej w okresie rozliczeniowym planu dochodzenia do uznania, na który dana inwestycja
została zatwierdzona przez marszałka województwa. Tym samym, w przypadku braku realizacji przez grupę
inwestycji, zatwierdzonej w planie dochodzenia do uznania na dany okres roczny lub półroczny, brak jest podstaw do
przyznania pomocy finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym
planie dochodzenia do uznania.
Marszałek województwa, jako organ zatwierdzający plan dochodzenia do uznania, powinien egzekwować od grupy
producentów jego realizację, zgodnie z zatwierdzeniem, w celu spełnienia warunków uznania za organizację
producentów owoców i warzyw.
Jednocześnie o wszelkich decyzjach np. o odmowie uznania grupy producentów za organizację producentów, czy
cofnięciu grupie statusu wstępnego uznania, marszałek województwa informuje Prezesa ARiMR, zgodnie z art. 3 ust.
1 ww. ustawy kompetencyjnej.
Ponadto, właściwe organy krajowe powinny zatwierdzić tylko taki typ inwestycji w planie dochodzenia do uznania,
jaki jest niezbędny, aby grupa producentów mogła spełnić kryteria uznania za organizację producentów.
Przyjmując, że plan dochodzenia do uznania uwzględnia wyłącznie inwestycje potrzebne grupie producentów do
spełnienia kryteriów uznania, w celu wydania decyzji o uznaniu za organizację producentów, marszałek województwa
powinien wymagać od grupy realizacji wszystkich inwestycji zatwierdzonych w planie, niezależnie od tego, czy grupa
uzyskała wsparcie finansowe do ich realizacji, czy też takiego wsparcia nie otrzymała.
64
106. Czy grupa producentów może zrezygnować z realizacji inwestycji ujętej w zatwierdzonym planie
dochodzenia do uznania polegającej na budowie chłodni?
Stosownie do art. 37 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr (UE) nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r.
ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora
owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, plan dochodzenia do uznania obejmuje m.in.
działania (inwestycje), jakie należy podjąć w celu uzyskania uznania.
Adekwatnie w § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie
warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i
warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2009 r. Nr. 5,
poz. 27), plan dochodzenia do uznania zawiera w szczególności przedsięwzięcia inwestycyjne (inwestycje)
realizowane w poszczególnych latach, w celu spełnienia warunków uznania grupy producentów za organizację
producentów.
Jednocześnie, stosownie do art. 116 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011, jeżeli w okresie
maksymalnie 4 miesięcy, po zakończeniu realizacji planu dochodzenia do uznania, grupa producentów nie uzyska
uznania, Państwo Członkowskie odzyskuje:
a) 100% wypłaconej pomocy, jeśli nieuzyskanie przez grupę uznania było wynikiem jej zamierzonego działania lub
poważnego zaniedbania z jej strony, lub,
b) 50% wypłaconej pomocy we wszystkich pozostałych przypadkach.
Brak kompleksowej realizacji planu dochodzenia do uznania, np. niewybudowanie przez grupę budynku chłodni inwestycji ujętej w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania w okresie realizacji tego planu, może skutkować
odmową nadania przez marszałka województwa statusu uznanej organizacji producentów owoców i warzyw, co
prowadziłoby do ustalenia przez ARiMR nienależnie wypłaconej kwoty pomocy finansowej z tytułu realizacji planu
dochodzenia do uznania, na podstawie wyżej cytowanego art. 116 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE)
Nr 543/2011.
Warunki uznania za organizację producentów zostały określone w art. 122, art. 125a i art. 125b rozporządzenia Rady
(WE) Nr 1234/2007, Tytule III Rozdział I Sekcja 2 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 543/2011 oraz § 3
rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie warunków wstępnego
uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz
warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania.
Zgodnie z art. 125b ust. 1 lit. e rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007, państwa członkowskie uznają za
organizację producentów w sektorze owoców i warzyw wszelkie podmioty prawne, które wystąpiły o takie uznanie,
pod warunkiem, że w razie potrzeby skutecznie zapewniają one swoim członkom środki techniczne umożliwiające
zbiór, magazynowanie, pakowanie i wprowadzanie do obrotu ich produktów.
Natomiast zgodnie z art. 25 RK (UE) Nr 543/2011, uznaje się, że organizacja producentów wywiązuje się ze swoich
zobowiązań dotyczących zapewnienia swoim członkom środków technicznych umożliwiających zbiór,
magazynowanie, pakowanie i wprowadzanie do obrotu ich produktów, jeżeli zapewnia odpowiednie środki techniczne
sama, lub za pośrednictwem swoich członków, bądź poprzez spółki zależne lub outsourcing.
Zatem, wyżej cytowane przepisy nie nakładają obowiązku posiadania na własność przez grupę producentów po
zrealizowaniu planu dochodzenia do uznania, powierzchni magazynowych i przechowalniczych. Tym samym, grupa
w celu uzyskania uznania za organizację producentów powinna zapewnić ww. infrastrukturę dotyczącą
magazynowania, przechowywania oraz przygotowywania owoców i warzyw do sprzedaży, jeżeli nie w formie
własności, to poprzez najem lub dzierżawę tego typu obiektów.
Zakładając, że zatwierdzona w planie dochodzenia do uznania budowa budynku chłodni, jest traktowana jako jedna z
inwestycji niezbędnych do uzyskania decyzji o uznaniu oraz produkcja i sprzedaż pozostają na niezmienionym
poziomie, grupa producentów składając wniosek o dokonanie zmiany w planie, polegającej na rezygnacji z budowy
takiego budynku, powinna jednocześnie przedstawić inny sposób zapewnienia swoim członkom środków
technicznych umożliwiających m.in. przechowywanie wyprodukowanych przez nich owoców i warzyw, np. w formie
najmu lub dzierżawy budynku chłodni. W takiej sytuacji, grupa producentów uzasadnia rezygnację z budowy chłodni,
ujętej w planie dochodzenia do uznania, poprzez najem lub dzierżawienie takiego budynku, co tym samym pozwoli
grupie na spełnienie warunków uznania za organizację producentów owoców i warzyw.
107. Czy możliwe jest dokonanie zmiany w planie dochodzenia do uznania polegającej na rezygnacji z
realizacji inwestycji z przyczyn niezależnych od grupy (np. umowa użyczenia została rozwiązana przez
stronę użyczającą)?
W przypadku, gdy grupa producentów przewidziała w pierwotnie zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania
użyczenie urządzeń (np. wagi z raszlownicą, przenośnika taśmowego) oraz skrzyniopalet od podmiotu trzeciego,
natomiast z przyczyn niezależnych od grupy w trakcie realizacji planu umowa użyczenia została rozwiązana przez
65
stronę użyczającą, uwzględniając odpowiedź z pytania nr 107, grupa producentów powinna wystąpić z wnioskiem o
zatwierdzenie zmian w planie dochodzenia do uznania, polegających na wskazaniu działań/inwestycji, zmierzających
do ponownego zapewnienia swoim członkom infrastruktury dotyczącej przechowywania oraz przygotowywania
owoców i warzyw do sprzedaży, w dopuszczalnych formach, takich jak: własność, najem, dzierżawa, użyczenie lub
outsourcing tego typu urządzeń oraz skrzyniopalet.
Takie rozwiązanie pozwoli wstępnie uznanej grupie producentów na spełnienie warunków uznania za organizację
producentów owoców i warzyw, po zakończeniu realizacji planu dochodzenia do uznania.
108. Czy można przedstawić do objęcia pomocą finansową faktury zaliczkowe wystawione i opłacone przed
okresem objętym wnioskiem?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz.U.
Nr 98, poz. 822), wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest przyznawana pomoc finansowa na
pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem
lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa
została wstępnie uznana m.in., jeżeli inwestycja lub jej etap:
1) została ujęta w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania na dany okres rozliczeniowy;
2) została zrealizowana;
3) jest dostosowana do wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych
przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu
dochodzenia do uznania;
4) odpowiada specyfice zbioru i działań wykonywanych w odniesieniu do owoców i warzyw po jego
dokonaniu.
Natomiast stosownie do § 2 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia, potwierdzeniem spełnienia przez grupę warunków
przyznania pomocy finansowej, o której mowa powyżej, jest złożenie faktury albo dowodu o równoważnej wartości
dowodowej, potwierdzających wysokość kosztów poniesionych na zrealizowanie inwestycji lub jej etapu.
Należy mieć na uwadze, że koszt poniesiony, to koszt połączony z wydatkiem, faktycznie zrealizowany (wydatek w
znaczeniu kasowym), co orzekł NSA w wyrokach z dnia 14 kwietnia 2004 r. (sygn. akt FSK 113/04) oraz 22
października 2004 r. (sygn. akt FSK 624/04). Interpretacja "koszty poniesione" wskazuje na czas dokonany, co
oznacza, iż chodzi tu o taki stan, w którym nastąpiło obciążenie kosztem nie tylko w sensie ewidencyjnym, ale w
znaczeniu realnym, a więc w faktycznym poniesieniu wydatku.
Mając powyższe na uwadze, pomocą finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, należy objąć zrealizowane inwestycje, w stosunku do których grupa
producentów przedstawiła opłacone faktury lub dokumenty o równoważnej wartości dowodowej wraz z dowodami
zapłaty, np. kopią wyciągu bankowego lub potwierdzenia dokonania przelewu bankowego.
W sytuacji, gdy realizacja inwestycji zostanie ujęta w planie dochodzenia do uznania oraz inwestycja zostanie
faktycznie zrealizowana w okresie objętym wnioskiem, jednocześnie w okresie objętym wnioskiem wystawiona
zostanie faktura rozliczająca, potwierdzająca dokonanie płatności całej należnej kwoty za przedmiot inwestycji
(potwierdzająca zrealizowanie przedpłat na całą kwotę wartości inwestycji), pomimo dokonania płatności
zaliczkowych przed okresem objętym wnioskiem, przedmiotową inwestycję można objąć pomocą finansową na
pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania.
Tym samym, do naliczenia pomocy finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, można uwzględnić faktury zaliczkowe, wystawione przed okresem
objętym wnioskiem, o ile faktura końcowa uwzględnia całkowitą wartość przedmiotu inwestycji oraz rozliczenie
wypłaconych zaliczek, natomiast grupa producentów przedstawiła dokumenty opłacenia przedmiotowych faktur.
109. Czy zmiana do zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania polegająca wyłącznie na zmianie sposobu
realizacji pierwotnie zatwierdzonej inwestycji (np. rezygnacja z budowy budynku na rzecz jego zakupu),
przy zachowaniu zakresu i celu inwestycji, może uzyskać pozytywną opinię dyrektora oddziału
regionalnego ARIMR?
W § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie warunków
wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw
oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2009 r. Nr 5, poz. 27)
wskazano, że plan dochodzenia do uznania zawiera w szczególności określenie harmonogramu działań, które zamierza
realizować wstępnie uznana grupa producentów, w szczególności dotyczących przedsięwzięć inwestycyjnych
66
(inwestycji) realizowanych w poszczególnych latach, w celu spełnienia warunków uznania tej grupy za organizację
producentów.
Natomiast zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w
sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i
warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania
(Dz. U. Nr 98, poz. 822), wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest przyznawana pomoc finansowa
na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem,
magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla
których grupa została wstępnie uznana m.in., jeżeli inwestycja lub jej etap zostały ujęte w zatwierdzonym planie
dochodzenia do uznania na dany okres rozliczeniowy i zostały zrealizowane. Ponadto, grupa producentów otrzymuje
pomoc finansową, m.in. jeżeli inwestycja lub jej etap, są dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw
sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na
ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania.
Stosownie do pkt 2 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania, stanowiącego załącznik do ww. rozporządzenia, kwalifikowanymi kosztami inwestycji ujętymi w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania są m.in. koszty zakupu budynków oraz budowli przeznaczonych do
przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży.
Jednocześnie, stosownie do art. 9 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i
warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu, rynku suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno
(Dz. U. z 2011 r. Nr 145, poz. 868), dyrektor oddziału regionalnego ARiMR opiniuje grupie producentów plan oraz
jego zmiany w zakresie dokładności informacji podanych w planie, jego spójności handlowej i jakości technicznej,
rzetelności szacunków i harmonogramu jego wdrożenia, kwalifikowalności zaproponowanych inwestycji oraz
zasadności wydatków z nimi związanych.
Tym samym, opiniując i zatwierdzając grupom plan dochodzenia do uznania oraz jego zmiany, dyrektor oddziału
regionalnego zatwierdza realizacje inwestycji, które umożliwią skuteczne zapewnienie przez grupę swoim członkom
środków technicznych umożliwiających zbiór, magazynowanie, pakowanie i wprowadzanie do obrotu ich produktów,
po zrealizowaniu planu dochodzenia do uznania.
Ponadto, gospodarczy sens dwóch operacji, z których jedna polega na samodzielnym wybudowaniu całego budynku, a
druga na zakupie budynku jest identyczny. W obu przypadkach efektem będzie posiadanie przez grupę producentów
budynku spełniającego cele, o których mowa w ww. rozporządzeniu w sprawie szczegółowych warunków
przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania.
Proponowana zmiana nie polega na dodaniu nowej inwestycji w stosunku do zatwierdzonych w planie, a jedynie na
zmianie sposobu jej realizacji, przy zachowaniu potencjału produkcyjnego i sprzedażowego grupy na ostatni rok planu
dochodzenia do uznania.
Tym samym, zmiana do planu dochodzenia do uznania polegająca wyłącznie na zmianie sposobu realizacji inwestycji
(np. rezygnacja z budowy budynku na rzecz jego zakupu), przy zachowaniu zakresu i celu inwestycji, którym jest
zapewnienie przez grupę producentów swoim członkom infrastruktury technicznej przeznaczonej do przechowywania
oraz przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, może zostać pozytywnie zaopiniowana przez dyrektora oddziału
regionalnego ARiMR, bez konieczności dokonywania ponownej analizy i weryfikacji całego planu, pod kątem
dostosowania inwestycji, do wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych
przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji planu dochodzenia do uznania,
stosownie do wyżej cytowanego § 1 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17
czerwca 2009 r.
110. Czy można uznać za koszt kwalifikowany zakup przez grupę producentów wózków do zbioru pieczarek
od członka grupy, który jest producentem takich wózków, a następnie przekazanie ich przez grupę
ponownie do wykorzystania dla potrzeb tego członka?
Stosownie do pkt 10 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania, stanowiącego załącznik do ww. rozporządzenia, kwalifikowanymi kosztami inwestycji są m.in. koszty
zakupu narzędzi oraz zakupu i montażu maszyn oraz urządzeń przeznaczonych do zbioru owoców i warzyw, z
wyłączeniem ciągników i przyczep rolniczych.
Jednocześnie grupa producentów zobowiązuje się m.in. do nieudostępniania innemu podmiotowi inwestycji objętej
dofinansowaniem przed upływem 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego,
z zastrzeżeniem § 1 ust. 3 przedmiotowego rozporządzenia, który zezwala grupie na udostępnienie inwestycji
członkom tej grupy, jeżeli ta inwestycja jest związana ze zbiorem owoców i warzyw, sprzedawanych przez grupę i
wyprodukowanych przez jej członków, w celu dokonania ich zbioru.
67
Odnosząc się do przypadku, w którym grupa producentów chce zakupić wózki do zbioru pieczarek od jednego ze
swoich członków, który jednocześnie jest producentem takich wózków, należy wskazać, że rozporządzenie Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy
finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji
ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, nie zawiera przepisów określających kryteria podmiotowe
dla zbywców maszyn lub urządzeń (stanowiących przedmiot inwestycji), tym samym wstępnie uznana grupa
producentów może dokonać zakupu wózków do zbioru pieczarek od dowolnej osoby fizycznej lub prawnej, w tym
również od członka grupy, który takie wózki produkuje. Podobnie, przepisy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i
Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i
warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać
plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2009 r. Nr 5, poz. 27), nie nakładają obowiązku zamieszczania w planie
dochodzenia do uznania, danych podmiotowych zbywców maszyn lub urządzeń, od których grupa producentów
zamierza zakupić przedmiot inwestycji, w tym urządzenia do zbioru.
Natomiast odrębną kwestią jest określenie zakresu ilościowego i wydajnościowego dla nabywanych maszyn i
urządzeń do zbioru, pod kątem ich dostosowania do wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez
grupę i wyprodukowanych przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji
zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania, z uwzględnieniem posiadanej już infrastruktury, którą dysponuje
grupa producentów.
111. Czy można uznać za koszt kwalifikowany zakup przez grupę producentów wózków do zbioru pieczarek
od członka grupy, który jest użytkownikiem tych urządzeń, a następnie przekazanie ich przez grupę
ponownie do wykorzystania dla potrzeb tego członka?
Stosownie do pkt 10 Wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania, stanowiącego załącznik do ww. rozporządzenia, kwalifikowanymi kosztami inwestycji są m.in. koszty
zakupu narzędzi oraz zakupu i montażu maszyn oraz urządzeń przeznaczonych do zbioru owoców i warzyw, z
wyłączeniem ciągników i przyczep rolniczych.
Zgodnie z art. 37 lit. a rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr (UE) nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r.
ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora
owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw oraz § 2 pkt 3 ww. rozporządzenia w sprawie
warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i
warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania, plan dochodzenia do
uznania zawiera m.in. liczbę i opis maszyn, urządzeń służących do produkcji oraz zbioru owoców i warzyw, w które
jest wyposażona grupa producentów lub w które są wyposażeni poszczególni członkowie grupy, jeżeli są one
przeznaczone do wykorzystania przez samą grupę producentów.
Jednocześnie art. 125b ust. 1 lit. e rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r.
ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów
rolnych (rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku) stanowi, że podmiot ubiegający się o uznanie za
organizację producentów owoców i warzyw musi skutecznie zapewnić swoim członkom m.in. środki techniczne
umożliwiające zbiór wyprodukowanych przez nich owoców i warzyw.
W przypadku, gdy grupa producentów nie posiada wyposażenia technicznego umożliwiającego zbiór owoców i
warzyw, wyprodukowanych przez wszystkich członków, w ramach planu dochodzenia do uznania powinna mieć
możliwość zrealizowania inwestycji, które umożliwią skuteczne zapewnienie takiego wyposażenia swoim członkom,
co przyczyni się do spełnienia kryteriów uznania za organizację producentów, po zrealizowaniu planu dochodzenia do
uznania.
Uwzględniając powyższe, zakup przez grupę producentów wózków do zbioru pieczarek, od członka grupy, który jest
już użytkownikiem tych urządzeń dla potrzeb własnej produkcji, może zostać objęty pomocą finansową na pokrycie
części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, jednakże z
uwzględnieniem poniższych warunków:
1) wózki do zbioru pieczarek, użytkowane przez członka grupy producentów, od którego grupa chce je zakupić nie
zostały wymienione w planie dochodzenia do uznania, w opisie infrastruktury członków grupy;
2) zakupione od członka wózki do zbioru pieczarek zostaną udostępnione do użytkowania wszystkim członkom
grupy producentów (grupa powinna zapewnić wykorzystanie zakupionych wózków dla potrzeb zbioru pieczarek,
wyprodukowanych nie tylko wyłącznie przez członka, od którego nabyła urządzenia, ale również
wyprodukowanych przez pozostałych członków grupy producentów);
3) grupa udostępnia zakupione wózki do zbioru pieczarek swoim członkom, wyłącznie w celu dokonania ich zbioru;
4) liczba i wydajność kupowanych przez grupę urządzeń do zbioru są dostosowane do wielkości produkcji pieczarek
sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na
ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania, z uwzględnieniem możliwości przewożenia
68
tych wózków pomiędzy producentami (jeśli pozwalają na to własności techniczne tych urządzeń), biorąc pod
uwagę zróżnicowane okresy zbioru pieczarek u poszczególnych członków grupy;
5) decyzja o zakupie wózków od jednego z członków grupy i udostępnieniu ich do zbioru pieczarek temu członkowi
oraz pozostałym członkom grupy, powinna zostać podjęta przez grupę producentów w demokratyczny sposób, z
zachowaniem zasad określonych w § 1 pkt 5 lit. g wyżej cytowanego rozporządzenia w sprawie warunków
wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i
warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania.
Powyżej określone wymagania, mają zapobiegać czerpaniu korzyści finansowych poprzez sztucznie stworzone
warunki, o czym mowa w art. 145 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011, zgodnie z którym, „nie
naruszając jakichkolwiek przepisów szczegółowych określonych w przedmiotowym rozporządzeniu lub
rozporządzeniu (WE) nr 1234/2007, nie dokonuje się żadnych płatności na rzecz beneficjentów, odnośnie do których
stwierdzono, że sztucznie stworzyli warunki wymagane do otrzymania takich płatności, aby uzyskać korzyści
sprzeczne z celami danego systemu wsparcia”.
Uwzględniając powyższe, zakup przez grupę producentów wózków do zbioru pieczarek, od członka grupy, który jest
już użytkownikiem tych urządzeń dla potrzeb własnej produkcji, nie może zostać objęty pomocą finansową na
pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, jeżeli
zakupione od członka wózki do zbioru pieczarek zostaną udostępnione przez grupę do użytkowania wyłącznie temu
członkowi.
W powyższym przypadku, po dokonaniu zakupu przez grupę wózków od członka, który je użytkował i przekazaniu
tych wózków wyłącznie temu członkowi do ponownego użytkowania, rzeczywista sytuacja nie ulega zmianie.
Adekwatnie taka operacja nie przyczynia się do osiągania celów systemu wsparcia dla wstępnie uznanych grup
producentów, poprzez realizowanie inwestycji wymaganych do spełnienia przez grupę kryteriów uznania za
organizację producentów. W analizowanym przypadku członek grupy producentów ma zapewnione urządzenia do
zbioru pieczarek w zakresie swojej produkcji, zatem zakup tych urządzeń przez grupę od tego członka i przekazanie
ich temu członkowi do ponownego użytkowania, nie powoduje poprawy warunków w zakresie zbioru pieczarek
członków grupy, w stosunku do sytuacji wyjściowej.
Uwzględniając powyższe, opisany przypadek spełnia przesłanki sztucznie stworzonych warunków, wymaganych do
uzyskania pomocy finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji, realizowanych przez wstępnie
uznane grupy producentów owoców i warzyw, o których mowa w wyżej cytowanym art. 145 rozporządzenia
wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011.
112. Czy można przyznać grupie producentów owoców i warzyw pomoc finansową do zakupu używanych
maszyn lub urządzeń od swoich członków?
Stosownie do § 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, w
przypadku nabycia używanego narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego, pomoc finansowa
wstępnie uznanej grupie producentów jest przyznawana, jeżeli grupa złoży oświadczenie, że narzędzie, maszyna,
urządzenie lub samochód ciężarowy mają właściwości techniczne zgodne z ich przeznaczeniem określonym w planie
dochodzenia do uznania oraz spełniają obowiązujące normy techniczne.
Zatem ubiegając się o przyznanie pomocy finansowej do zakupu używanych maszyn lub urządzeń, w tym maszyn i
urządzeń służących do zbioru warzyw, grupa producentów musi dokonać oceny, czy kupowany sprzęt będzie mógł
być użytkowany zgodnie z przeznaczeniem określonym w planie dochodzenia do uznania, oraz spełnia normy
techniczne, tj. dotychczasowa eksploatacja pozwala na jego dalsze użytkowanie, zgodne z przeznaczeniem.
W przypadku, gdy członkowie grupy producentów dysponują wyeksploatowanymi (zużytymi) maszynami do zbioru
warzyw, niespełniającymi wymogów technicznych stawianych tego typu maszynom, jednocześnie grupa producentów
nie posiada maszyn do zbioru, które mogłaby udostępnić tym członkom, wówczas rozpatrując sytuację wyjściową
grupy producentów w zakresie zapewnienia swoim członkom środków technicznych umożliwiających zbiór, można
uznać, że producenci wchodzący w skład grupy nie mają zapewnionego wystarczającego wyposażenia technicznego
do zbioru warzyw. W takiej sytuacji zgłoszone przez grupę producentów potrzeby dotyczące zakupu maszyn do
zbioru znajdują uzasadnienie.
Z kolei mając informację o znikomej wartości użytkowej aktualnie posiadanego przez członków grupy sprzętu do
zbioru warzyw (zużyciu tego sprzętu), oraz ze względu na konieczność przedstawienia przez grupę producentów
oświadczenia, zgodnie z którym, nabyte używane narzędzia, maszyny i urządzenia posiadają właściwości techniczne
zgodne z ich przeznaczeniem określonym w planie dochodzenia do uznania oraz spełniają obowiązujące normy
techniczne (załącznik W-1.7/20 do wniosku o przyznanie pomocy finansowej), brak jest podstaw do objęcia pomocą
finansową zakupu ww. sprzętu od członków grupy producentów. W opisanym przypadku grupa producentów powinna
69
zapewnić swoim członkom maszyny do zbioru warzyw posiadające właściwości techniczne zgodne z ich
przeznaczeniem oraz spełniające obowiązujące normy techniczne.
113. Czy możliwe jest przesunięcie terminu dochodzenia do uznania za organizację producentów lub
uniknięcie sankcji związanych z niezrealizowaniem inwestycji ujętych w planie dochodzenia do uznania,
ze względu na wystąpienie nadzwyczajnej sytuacji, tj. silnych przymrozków na całym obszarze działania
grupy producentów?
Zgodnie z art. 103a ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającego
wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych
(„rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku”), w trakcie okresu przejściowego, dopuszczonego zgodnie
z art. 125e ww. RR (WE) Nr 1234/2007 (tj. realizacji planu dochodzenia do uznania), państwa członkowskie mogą
przyznać grupom producentów sektora owoców i warzyw utworzonym w celu ubiegania się o uznanie ich za
organizacje producentów:
a) pomoc mającą na celu wsparcie tworzenia się tych grup i ułatwienie im działalności administracyjnej;
b) pomoc bezpośrednią lub za pośrednictwem instytucji kredytujących na pokrycie części inwestycji
wymaganych do uzyskania decyzji o uznaniu i określonych w planie dochodzenia do uznania.
Z kolei art. 37 lit. b rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr (UE) nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r.
ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora
owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw stanowi, że okres realizacji planu dochodzenia do
uznania nie przekracza 5 lat.
Ponadto, zgodnie z art. 45 ww. rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011, grupa producentów składa
wniosek o przyznanie pomocy finansowej, w terminie 3 miesięcy od końca każdego z okresów rocznych lub
półrocznych realizacji planu dochodzenia do uznania.
Uwzględniając powyższe, art. 37 lit. b rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 wyznacza
nieprzekraczalny okres, za jaki wstępnie uznana grupa producentów może ubiegać się o przyznanie pomocy
finansowej, określonej w art. 103a ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007. Tym samym, w ocenie Agencji
brak jest możliwości objęcia pomocą finansową kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w planie dochodzenia
do uznania, które grupa poniesie w okresie, wykraczającym poza okres objęty planem dochodzenia do uznania.
Realizacja inwestycji po zakończeniu planu dochodzenia do uznania, pozostaje bez wpływu na możliwość uzyskania
przez grupę pomocy finansowej.
Zgodnie z art. 116 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011, jeśli w okresie 4 miesięcy po
zakończeniu realizacji planu dochodzenia do uznania, grupa producentów nie zostanie uznana za organizację
producentów, państwo członkowskie odzyskuje:
1) 100 % pomocy wypłaconej danej grupie producentów, jeśli nieuzyskanie przez nią uznania było wynikiem
jej zamierzonego działania lub poważnego zaniedbania z jej strony, lub;
2) 50 % pomocy wypłaconej danej grupie producentów we wszystkich pozostałych przypadkach.
Powyższe oznacza, iż podstawowym obowiązkiem wstępie uznanej grupy producentów owoców i warzyw jest
uzyskanie uznania za organizację producentów owoców i warzyw, po zakończeniu realizacji planu dochodzenia do
uznania. Powyższe przepisy nie pozwalają na przesuniecie terminu realizacji planu dochodzenia do uznania poza
maksymalny okres 5 lat, lub uzyskanie uznania za organizację producentów po upływie 4 miesięcy od zakończenia
realizacji planu, stosownie do art. 51 ust. 4 ww. rozporządzenia.
Brak kompleksowej realizacji planu dochodzenia do uznania, tj. brak realizacji przez grupę inwestycji ujętych w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania w okresie realizacji tego planu, może skutkować odmową nadania
przez marszałka województwa statusu uznanej organizacji producentów owoców i warzyw, co prowadziłoby do
ustalenia przez ARiMR nienależnie wypłaconej kwoty pomocy finansowej z tytułu realizacji planu dochodzenia do
uznania, na podstawie wyżej cytowanego art. 116 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011.
Jednocześnie, zgodnie z art. 42 ust. 2 ww. rozporządzenia wykorzystania Komisji (UE) Nr 543/2011, w przypadku
zmniejszenia wartości produkcji obrotu sprzedanej o co najmniej 35% z właściwie umotywowanych dla państwa
członkowskiego przyczyn, pozostających poza zakresem odpowiedzialności grupy producentów i od niej
niezależnych, uznaje się, że łączna wartość produkcji sprzedanej stanowi 65% łącznej wartości danego produktu
deklarowanej w poprzednim wniosku lub wnioskach o przyznanie pomocy finansowej obejmujących ostatni okres
roczny, stwierdzonej przez państwo członkowskie, a w przypadku jej braku – wartości pierwotnie zadeklarowanej w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania.
Celem powyższego przepisu jest ustalenie wysokości pomocy finansowej na pokrycie kosztów związanych z
utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej w przypadku, w którym zdolność
produkcyjna członków grupy producentów jest w znacznym stopniu ograniczona z powodu nagłych, zewnętrznych
czynników, takich jak niekorzystne zjawiska klimatyczne, katastrofa naturalna itp.
70
Niewątpliwie wystąpienie silnych przymrozków na terenach prowadzonych upraw owoców i warzyw przez członków
grupy producentów stanowi przyczynę pozostającą poza zakresem odpowiedzialności grupy producentów i od niej
niezależną, skutkującą spadkiem zbiorów, a tym samym wartości produktów sprzedanych grupy producentów.
W przypadku ryczałtowego określenia wartości produktów sprzedanych grupy producentów na poziomie 65%
wartości produktów sprzedanych, zadeklarowanej w poprzednim wniosku lub wnioskach o przyznanie pomocy
finansowej obejmujących ostatni okres roczny, należy przestrzegać następujących zasad:
1) art. 42 ust. 2 RK (UE) Nr 543/2011 nie może być zastosowany, jeżeli wartość produkcji stanowiącej
przedmiot obrotu po wystąpieniu katastrofy naturalnej (w tym przymrozków), uległa zmniejszeniu poniżej
35%;
2) kalkulacja wartości produktów sprzedanych grupy producentów po wystąpieniu katastrofy naturalnej,
powinna być dokonana dla wszystkich gatunków owoców i warzyw, z grupy produktów wstępnego uznania,
a nie tylko dla tych, na które wpływ miały przymrozki;
3) do obliczania wartości produktów sprzedanych grupy producentów nie może być brana pod uwagę wartość
strat poniesionych przez członków grupy, czy samą grupę producentów, ponieważ art. 50, w związku z art.
42 RK (UE) Nr 543/2011, mający zastosowanie, z uwzględnieniem niezbędnych zmian do grup
producentów, nie przewiduje takiej możliwości.
Jednocześnie w celu umotywowania przyczyn, pozostających poza zakresem odpowiedzialności grupy producentów,
w wyniku których wartość produktów sprzedanych grupy stanowi mniej niż 65% wartości sprzedaży zadeklarowanej i
zweryfikowanej za ostatni okres roczny, grupa producentów powinna przedłożyć w oddziale regionalnym ARiMR:
d) protokół oszacowania szkód, sporządzony przez komisję, o której mowa w art. 4 ust. 7 ustawy z dnia 9 maja
2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 98, poz. 634, z późn. zm.4)), lub
e) dokument stwierdzający wystąpienie szkody w uprawach rolnych lub płodach rolnych, z którego wynika
powierzchnia upraw, ilość lub wartość płodów rolnych, sporządzonego przez zakład ubezpieczeń, z którym
producent owoców lub warzyw będący członkiem wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw
lub wstępnie uznana grupa producentów owoców i warzyw, zawarli umowę ubezpieczenia, lub
f) pisemne oświadczenie, złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywego oświadczenia
- w przypadku wprowadzenia stanu klęski żywiołowej:
 producenta o położeniu gospodarstwa rolnego na obszarze, na którym został wprowadzony taki
stan, lub
 wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw o przechowywaniu, magazynowaniu lub
przygotowywaniu do sprzedaży owoców i warzyw lub położeniu siedziby, budynków lub budowli
przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców lub warzyw do
sprzedaży na obszarze, na którym został wprowadzony taki stan;
W przypadku gdy komisja, o której mowa powyżej w pkt. a), nie została powołana oraz uprawy lub płody rolne nie
zostały objęte umową ubezpieczenia, spadek wartości produkcji sprzedanej potwierdza się na podstawie pisemnego
oświadczenia producenta lub wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw o wystąpieniu szkody,
złożonego pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywego oświadczenia oraz sporządzonego zgodnie
z wzorem zamieszczonym na stronie internetowej administrowanej przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji
Rolnictwa, potwierdzonego przez dwóch świadków, którzy:
3) nie są domownikami producenta w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników - w
przypadku złożenia oświadczenia przez producenta;
4) nie są członkami wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw - w przypadku złożenia
oświadczenia przez wstępnie uznaną grupę producentów owoców i warzyw.
Wzory powyższych oświadczeń:
 Oświadczenie producenta owoców i warzyw o wystąpieniu szkody w uprawach (O-1/20) lub
 Oświadczenie wstępnie uznanej grupy producentów o wystąpieniu szkody w uprawach (O-2/20)
zostały zamieszczone na stronie internetowej ARiMR - ścieżka dostępu: http://www.arimr.gov.pl/ Inne formy
pomocy/ Pomoc na rynku owoców i warzyw/ Formularze i instrukcje - wstępnie uznane grupy producentów.
Natomiast w załączniku do wniosku o przyznanie pomocy finansowej W-1.1/20 Chronologiczny wykaz faktur i
rachunków potwierdzających wartość produktów sprzedanych wstępnie uznanej grupy producentów owoców i
warzyw, wytworzonych przez jej członków, grupa producentów zobowiązana jest wykazać faktycznie uzyskaną
sprzedaż, po wystąpieniu zdarzeń losowych, której wartość jak wskazano powyżej uległa zmniejszeniu o co najmniej
35%, co przesądza o możliwości zastosowania ww. art. 42 ust. 2 RK (UE) Nr 543/2011.
Jeżeli spełnione zostaną ww. warunki, grupa producentów może wnioskować o przyznanie pomocy finansowej na
pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej, na
podstawie sprzedaży wyliczonej jako ryczałt 65% wartości produktów sprzedanych z poprzedniego okresu rocznego.
Wyliczoną w taki sposób wartość ryczałtowych przychodów, stanowiącą podstawę wyliczenia kwoty pomocy
finansowej za okres, w którym wystąpiły przymrozki, należy wpisać w części C.4 oraz D formularza wniosku o
przyznanie pomocy finansowej (W-1/20).
71
Niezależnie od powyższego, zgodnie z § 1 ust. 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca
2009 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów
owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania (Dz. U. Nr 98, poz. 822), w przypadku wystąpienia katastrofy naturalnej, w tym przymrozków i wystąpienia
okresowego braku możliwości pełnego wykorzystania inwestycji dla produktów członków grupy producentów w
grupie produktów wstępnego uznania, wstępnie uznana grupa producentów może udostępnić inwestycję objętą
dofinansowaniem innemu podmiotowi, na podstawie umowy określającej okres (maksymalnie do czasu kolejnych
zbiorów) i warunki wykorzystywania inwestycji przez ten podmiot.
Jednocześnie, stosownie do art. 148 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011, jeśli zgodnie z
niniejszym rozporządzeniem lub rozporządzeniem (WE) Nr 1234/2007, mają być nałożone sankcje lub kary lub
wycofane korzyści lub uznanie, nie są one nakładane lub wycofywane w przypadkach zaistnienia siły wyższej lub
innych nadzwyczajnych okoliczności w rozumieniu art. 31 rozporządzenia (WE) Nr 73/2009. Działanie siły wyższej
lub okoliczności nadzwyczajnych w rozumieniu art. 31 RR Nr 73/2009, w przypadku wstępnie uznanych grup
producentów owoców i warzyw, ma zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do przypadku określonego w lit. c ww.
rozporządzenia Rady, tj. do przypadku wystąpienia poważnej klęski żywiołowej w dużym stopniu dotykającej
grunty rolne gospodarstwa.
Mając na uwadze powyższe, ze względu na to, że ww. art. 148 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 zawiera
pojęcie „wycofania uzyskanych korzyści”, istnieje możliwość zastosowania tego przepisu, w celu uniknięcia
obowiązku zwrotu środków nienależnie pobranych, wynikającego z niedostosowania poziomu inwestycji do wartości
produkcji sprzedanej. Przypadek zaistnienia siły wyższej musi jednak zostać zgłoszony – wraz z odpowiednimi
dowodami w sposób zgodny z wymogami właściwego organu państwa członkowskiego – temu organowi w ciągu 10
dni roboczych od dnia, w którym zainteresowany podmiot był w stanie to zrobić.
Uwzględniając powyższe, czas na powiadomienie o zaistniałej sytuacji ARiMR, liczony jest od dnia, w którym
poszkodowana GP może dokonać takiego zgłoszenia. Pisemne zgłoszenie faktu wystąpienia siły wyższej przez GP
w formie oświadczenia, w terminie 10 dni roboczych od dnia, w którym grupa była w stanie to zrobić, należy
uznać za odpowiednie dowody satysfakcjonujące właściwy organ, które powinny być przedłożone w przypadku
zaistnienia siły wyższej.
Następnie GP powinna dostarczyć do dyrektora OR dowody potwierdzające wystąpienie klęski naturalnej, na
podstawie których można oszacować rzeczywiste straty ilościowe w zbiorach owoców i warzyw, poniesione
przez członków GP. Przedmiotowe dokumenty powinny być dostarczone do OR niezwłocznie po ich sporządzeniu, w
celu uwiarygodnienia wystąpienia siły wyższej.
Należy tutaj zaznaczyć, że do wykazu dokumentów potwierdzających wystąpienie klęski naturalnej, na podstawie
których można oszacować rzeczywiste straty ilościowe w zbiorach owoców i warzyw, na podstawie których byłoby
możliwe odstąpienie od nałożenia ewentualnych sankcji, nie można zastosować całego wykazu określonego w
rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 czerwca 2011 roku w sprawie określenia przypadków, w
których spadek wartości produkcji sprzedanej wystąpił z przyczyn niezależnych od wstępnie uznanej grupy
producentów owoców i warzyw lub organizacji producentów owoców i warzyw, oraz sposobu potwierdzania tego
spadku (Dz. U. Nr 130, poz. 758). Przedmiotowe rozporządzenie odnosi się wyłącznie do obliczenia wnioskowanej
pomocy do wartości produkcji sprzedanej tj. odnosi się do pomocy „administracyjnej”, czyli do precyzyjnego
stosowania art. 42 ust. 2 RK (UE) Nr 543/2011. Rozporządzenie MRiRW z dnia 10 czerwca 2011 r. nie obejmuje
kwestii ustalenia kwot środków nienależnie pobranych w związku z niedostosowaniem inwestycji do wielkości
produkcji/sprzedaży.
Dodatkowo należy zauważyć, że siła wyższa, która ma być okolicznością wyłączającą obowiązek zwrotu środków
nienależnie pobranych jest wyjątkiem od podstawowej zasady obowiązku zwrotu środków w sytuacji powstania
nieprawidłowości co wynika bezpośrednio z art. 4 ust.1 RR Nr 2988/1995. Wskazana rola instytucji siły wyższej
upoważnia do stwierdzenia, że przepisy odnoszące się do tej instytucji powinny być interpretowane w sposób ścisły,
czyli w taki sposób aby prawo strony do powołania się na siłę wyższą nie zostało nadużyte w sytuacji odstąpienia
od obowiązku zwrotu środków nienależnie pobranych.
Uwzględniając powyższe, ze względu na zakres i skalę przyznawanej pomocy finansowej dla GP na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym PDU oraz konieczność oszacowania rzeczywiście
poniesionych strat w produkcji i sprzedaży owoców i warzyw, do dokumentów potwierdzających wystąpienie siły
wyższej, tj. wystąpienia poważnej klęski żywiołowej w dużym stopniu dotykającej grunty rolne gospodarstwa, można
zaliczyć:
­ protokół oszacowania szkód, sporządzony przez komisję, o której mowa w art. 4 ust. 7 ustawy z dnia 9 maja
2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 98, poz. 634, z późn. zm.),
­ dokument stwierdzający wystąpienie szkody w uprawach rolnych lub płodach rolnych, z którego wynika
powierzchnia upraw, ilość lub wartość płodów rolnych, sporządzony przez zakład ubezpieczeń, z którym
producent owoców lub warzyw będący członkiem grupy lub GP, zawarli umowę ubezpieczenia,
72
­ inny dokument, wystawiony przez odpowiedni organ/instytucję, który w sposób wiarygodny i obiektywny
potwierdzi wystąpienie klęski żywiołowej wraz z określeniem jej wpływu na wielkość plonów (oszacowania
wielkości strat).
Z wyżej wymienionych dokumentów powinna wprost wynikać informacja o wielkości obniżki plonu, która nie
została uzyskana w związku z zaistnieniem klęski żywiołowej.
Definicja klęski żywiołowej oraz katastrofy naturalnej z ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej
(Dz.U. z 2014 poz. 333), które mogą być pomocne w ocenie, czy dane zdarzenie, które wpłynęło na zmniejszenie
plonów, można zakwalifikować do wystąpienia klęski żywiołowej (katastrofy naturalnej):
1) klęska żywiołowa - rozumie się przez to katastrofę naturalną lub awarię techniczną, których skutki zagrażają
życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach, a
pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we współdziałaniu
różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym kierownictwem;
2) katastrofa naturalna - rozumie się przez to zdarzenie związane z działaniem sił natury, w szczególności
wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, długotrwałe
występowanie ekstremalnych temperatur, osuwiska ziemi, pożary, susze, powodzie, zjawiska lodowe na rzekach i
morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, masowe występowanie szkodników, chorób roślin lub zwierząt albo
chorób zakaźnych ludzi albo też działanie innego żywiołu.
Niezależnie od powyższego, zastosowanie siły wyższej oraz rezygnacja z nałożenia na grupę sankcji i wycofania
korzyści, powinny być poprzedzone ustaleniem w toku prowadzonego przez dyrektora oddziału regionalnego ARiMR
postępowania administracyjnego, faktycznego związku przyczynowo-skutkowego, pomiędzy wystąpieniem katastrofy
naturalnej (wystąpieniem przymrozków wiosennych), a niewywiązaniem się z zobowiązań przez grupę producentów,
tj. niezrealizowaniem ujętej w planie dochodzenia do uznania inwestycji np. budowlanej w okresie rozliczeniowym.
Należy zauważyć, że zastosowanie przepisów siły wyższej oraz rezygnacja z nakładania na grupę sankcji i
wycofywania jej korzyści, może dotyczyć zobowiązań grupy, wyłącznie za okres, po wystąpieniu katastrofy
naturalnej, w analizowanym przypadku po wystąpieniu przymrozków. Zatem niezrealizowanie przez grupę inwestycji
ujętych w planie dochodzenia do uznania przed wystąpieniem przymrozków wiosennych, nie może być podstawą do
zastosowania tych przepisów.
114. Czy istnieje możliwości odpłatnego udostępniania członkom wstępnie uznanej grupy producentów
maszyn do zbioru owoców i warzyw, objętych pomocą finansową z tytułu realizacji przez grupę planu
dochodzenia do uznania?
Zgodnie z § 1 ust. 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr
98, poz. 822), wstępnie uznana grupa producentów może udostępnić inwestycję członkom tej grupy, jeżeli ta
inwestycja jest związana ze zbiorem owoców i warzyw, sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej
członków, w celu dokonania ich zbioru.
Natomiast stosownie do § 1 pkt 5 lit. g rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2008 r. w
sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów
owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2009 r.
Nr. 5, poz. 27), statut lub umowa spółki wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw oprócz wymagań
określonych w odrębnych przepisach, zawiera m.in. zasady umożliwiające producentom owoców i warzyw
zrzeszonym w grupie, udział w demokratycznym podejmowaniu decyzji przez ten podmiot oraz kontrolę ich
realizacji.
Uwzględniając powyższe, przepisy regulujące zasady przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanym grupom
producentów owoców i warzyw nie określają formy udostępniania maszyn do zbioru członkom grupy producentów,
tym samym nie wykluczają pobierania przez grupę czynszu za ich użytkowanie. Rozstrzygnięcia w tej kwestii
powinny być podejmowane w demokratyczny sposób przez członków wstępnie uznanej grupy producentów,
stosownie do zapisów statutu lub umowy spółki.
115. Proszę o wskazanie w przepisach momentu i podstawy uznania członkowstwa producenta w grupie
producentów oraz daty, od której należy zaliczyć dostarczone przez tego producenta owoce i warzywa,
do wartości produktów sprzedanych wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw?
Zgodnie z § 1 pkt 5 lit. b rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie
warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i
warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2009 r. Nr 5, poz.
27), statut albo umowa wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw, oprócz wymagań określonych w
73
odrębnych przepisach, zawiera m.in. zasady przyjmowania i występowania członków oraz minimalny okres
członkostwa.
Zgodnie z art. 50 ust. 1 i 6, w związku z art. 42 ust. 1 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca
2011 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do
sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, wartość produktów sprzedanych wstępnie
uznanej grupy producentów owoców i warzyw oblicza się na podstawie produkcji członków grupy producentów, w
odniesieniu do której dana grupa producentów została wstępnie uznana. Tym samym, wyłącznie produkcja członków
grupy producentów wprowadzona do obrotu bezpośrednio przez grupę, wliczana jest do wartości produktów
sprzedanych, na podstawie której kalkulowana jest wysokość pomocy finansowej na pokrycie kosztów związanych z
utworzeniem grupy i prowadzeniem działalności administracyjnej.
Ponadto, stosownie do art. 9 ust. 11 ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku
chmielu, rynku tytoniu, rynku suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno (Dz. U. z 2011 r. Nr
145, poz. 868), w przypadku wystąpienia producenta owoców i warzyw ze wstępnie uznanej grupy lub organizacji
producentów i przystąpienia do innej wstępnie uznanej grupy lub organizacji producentów, wartość produktów
sprzedanych przez tę grupę lub organizację producentów określa się zgodnie z rzeczywistą, udokumentowaną ilością
produktów sprzedanych, pochodzących od tego producenta.
Uwzględniając powyższe, należy wskazać, że zapisy statutu lub umowy wstępnie uznanej grupy producentów
owoców i warzyw, powinny określać zasady przyjmowania nowych członków do grupy, a tym samym określać datę, z
którą producent – dostawca owoców i warzyw, zostaje członkiem tejże grupy.
Natomiast do wartości produktów sprzedanych, na podstawie której wyliczana jest wysokość pomocy finansowej na
pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej,
można zaliczyć dostawy od producenta owoców i warzyw zrealizowane od dnia, w którym został on przyjęty na
członka tejże grupy, zgodnie z jej statutem lub umową spółki.
116. Czy można objąć pomocą finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji zakup i
montaż urządzeń służących do pakowania owoców i warzyw w pojedyncze opakowania próżniowe,
przedłużające ich przydatność do spożycia, jak również opakowania z kontrolowaną lub modyfikowaną
atmosferą?
Wstępnie uznana grupa producentów owoców i warzyw może zawrzeć w realizowanym przez siebie planie
pochodzenia do uznania tylko te inwestycje, które są jej niezbędne do uzyskania decyzji o uznaniu za organizację
producentów. Spełnienie minimalnych niezbędnych wymogów zgodnie z art. 125b pkt 1 lit e rozporządzenia Rady
(WE) nr 1234/2007 może oznaczać konieczność zapewnienia swoim członkom infrastruktury niezbędnej do
pakowania owoców i warzyw. Jednocześnie należy mieć na uwadze, iż wyposażenie zakupione przez grupę w ramach
realizacji planu dochodzenia do uznania ma zapewnić temu podmiotowi możliwość wprowadzania do obrotu
produktów swoich członków zgodnych z standardami jakości handlowej oraz podstawowymi oczekiwaniami
odbiorców co do rodzajów powszechnie stosowanych opakowań.
Jednostkowe opakowania próżniowe z kontrolowaną i modyfikowana atmosferą są nowoczesnymi, innowacyjnymi
rozwiązaniami w zakresie systemów pakowania owoców i warzyw, które obecnie nie są powszechnie używane w
handlu i wymagane przez kontrahentów. Dlatego też nie stanowią niezbędnego elementu do prowadzenia efektywnej
sprzedaży owoców i warzyw na rynku, warunkującego uzyskanie uznania za organizację producentów. W związku z
powyższym brak zapewnienia przez podmiot urządzeń służących do pakowania owoców i warzyw w tego typu
opakowania jednostkowe lub zbiorcze nie może być podstawą do odmówienia uznania podmiotu za organizację
producentów ( o ile spełnia pozostałe warunki), a co za tym idzie nie może być niezbędnym zamieszczonym w planie
dochodzenia do uznania elementem inwestycji przewidzianych w celu uzyskania uznania za organizację producentów.
117. Czy, od daty wejścia w życie przepisów rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 (w szczególności art.
44 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011), wstępnie uznane grupy producentów poza sezonem
zbioru, magazynowania i przygotowania do sprzedaży owoców i warzyw swoich członków, mogą
wykorzystywać infrastrukturę dofinansowaną w ramach realizacji planu dochodzenia do uznania, do
przechowywania, sortowania i transportu owoców i warzyw, dla których grupa uzyskała wstępne
uznanie, jednak zakupionych przez grupę producentów nie od członków, z zastrzeżeniem § 1 pkt 4 ww.
rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2008 roku?
Od dnia wejścia w życie rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011, stosuje się art. 44 tego
rozporządzenia, zgodnie z którym, inwestycje zrealizowane na podstawie zatwierdzonego planu dochodzenia do
uznania, o których mowa w art. 37 lit. c niniejszego rozporządzenia, na które przyznano pomoc finansową zgodnie z
art. 103a ust. 1 lit. b rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007, są finansowane proporcjonalnie do ich
74
wykorzystania co do produktów członków grupy producentów, w odniesieniu do których udzielono jej
wstępnego uznania.
Przepis ten obowiązuje wprost we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej. W związku z powyższym, od
dnia 22 czerwca 2011 r. wstępnie uznane grupy producentów, które otrzymały wsparcie finansowe zgodnie z art. 103a
ust. 1 lit. b rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007, w wysokości 75% wartości inwestycji ujętych w
zatwierdzonych planach dochodzenia do uznania, mogą wykorzystywać infrastrukturę zakupioną z ww.
wsparciem finansowym do przygotowania i sprzedaży owoców i warzyw objętych grupą produktów, dla
których grupa producentów została wstępnie uznana, pochodzących tylko od jej członków. Owoce i warzywa
zakupione przez wstępnie uznaną grupę producentów z innych źródeł, nie mogą podlegać przygotowaniu do
sprzedaży z wykorzystaniem ww. infrastruktury.
Należy podkreślić, że ww. przepis nie wprowadza rozróżnienia dotyczącego czasu wykorzystywania danej inwestycji
na okres obejmujący sezon zbiorów i sprzedaży produktów pochodzących od członków grupy oraz okres poza tym
sezonem. W konsekwencji, nie ma podstaw do zastosowania odstępstwa od powyższej zasady w sytuacji, w której
dana inwestycja miałaby być wykorzystywana dla produktów niepochodzących od członków grupy, poza sezonem
zbioru produkcji członkowskiej. Tym samym, od dnia wejścia w życie przepisów rozporządzenia Komisji (UE)
Nr 543/2011, wstępnie uznane grupy producentów nie mogą wykorzystywać przedmiotu inwestycji objętego
dofinansowaniem, również poza sezonem przechowywania i przygotowania do sprzedaży owoców i warzyw
wyprodukowanych przez członków grupy, do przechowania, sortowania owoców i warzyw itp., dla których grupa
uzyskała wstępne uznanie, jednak zakupionych przez grupę producentów nie od członków. Takie działanie grupy
naruszałoby wyżej cytowany art. 44 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, gdyż poza sezonem zbioru owoców i
warzyw członków grupy, inwestycja byłaby wykorzystywana dla produktów, nie pochodzących od członków grupy.
Opisane powyżej ograniczenia dotyczą również zakupu przez grupę na własny rachunek owoców i warzyw
należących do grupy produktów wstępnego uznania, niepochodzących od członków, stosownie do § 1 pkt 4
rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie warunków wstępnego
uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz
warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2009 r. Nr 5, poz. 27). Zgodnie
z ww. przepisami, ponad połowa przychodów ze sprzedaży produktów należących do grupy produktów, ze względu
na które wstępnie uznana grupa producentów uzyskała wstępne uznanie, musi pochodzić ze sprzedaży tych produktów
wytworzonych przez producentów zrzeszonych w tym podmiocie w każdym roku realizacji planu dochodzenia do
uznania. Natomiast pozostała cześć przychodów ze sprzedaży owoców i warzyw, dla których grupa uzyskała wstępne
uznanie, może pochodzić ze sprzedaży tych produktów nie wytworzonych przez członków grupy. Od dnia wejścia w
życie rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, realizowany przez grupę obrót owocami i warzywami zakupionymi
od podmiotów innych niż członkowie może być realizowany, jednakże bez wykorzystania infrastruktury objętej
pomocą finansową w ramach planu dochodzenia do uznania.
Biorąc pod uwagę ww. przepisy, należy wskazać, że jeżeli wstępnie uznana grupa producentów chciałaby użytkować
infrastrukturę zakupioną lub wybudowaną w ramach planu dochodzenia do uznania, ze wsparciem 75% kosztów
kwalifikowanych, dla owoców i warzyw niepochodzących od członków grupy, to musiałaby zwrócić przyznaną
pomoc finansową proporcjonalnie do zakresu wykorzystywania tej infrastruktury dla produktów zakupionych od
podmiotów innych, niż jej członkowie. Tym samym, infrastruktura zakupiona lub wybudowana przy pomocy wsparcia
dla wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw nie może być wykorzystywana na rzecz produkcji
niepochodzącej od członków grupy, chyba że wstępnie uznana grupa producentów zwróciłaby środki proporcjonalnie
do zakresu jej wykorzystywania dla produktów innych, aniżeli owoce i warzywa wyprodukowane przez jej członków.
118. W przypadku, gdy w ostatnim roku realizacji planu poziom rzeczywistej produkcji owoców i warzyw,
dla których grupa została wstępnie uznana, sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej
członków, jest znacznie niższy od wielkości planowanej na ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu
dochodzenia do uznania (z wyłączeniem przypadków, w których spadek wartości produkcji wystąpił z
przyczyn niezależnych od grupy producentów), co skutkuje przekroczeniem dostosowania zakresu
inwestycji do faktycznej wielkości produkcji i sprzedaży owoców i warzyw, wyprodukowanych przez jej
członków, czy grupa musi zwrócić przyznaną pomoc finansową proporcjonalnie do zakresu inwestycji,
który przekracza dostosowanie jej do wielkości produkcji owoców i warzyw rzeczywiście sprzedawanych
przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków w ostatnim roku realizacji planu?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 lit. c i d rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w
sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i
warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania
(Dz. U. Nr 98, poz. 822), wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest przyznawana pomoc finansowa
na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem,
75
magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla
których grupa została wstępnie uznana, m.in. jeżeli inwestycja lub jej etap:
a) są dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych
przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu
dochodzenia do uznania;
b) odpowiadają specyfice zbioru i działań wykonywanych w odniesieniu do owoców i warzyw po jego
dokonaniu.
Uwzględniając powyższe, inwestycje zrealizowane przez grupy producentów w ramach planu dochodzenia do
uznania, objęte pomocą finansową powinny być dostosowane do potrzeb grupy producentów i jej członków, w dwóch
płaszczyznach, tj. w zakresie rodzajowym oraz ilościowym.
Zgodnie z ww. przepisami, w zakresie rodzajowym, inwestycje zrealizowane zgodnie z planem dochodzenia do
uznania, powinny być związane ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży
owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa została wstępnie uznana.
Natomiast w zakresie ilościowym, inwestycje zrealizowane w ramach planu dochodzenia do uznania, objęte pomocą
finansową, powinny być dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i
wyprodukowanych przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji
zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania.
Odnosząc się do wyżej przedstawionych wymogów, grupy producentów, które zakończyły realizację planu
dochodzenia do uznania, kierowane są do kontroli na miejscu w ramach obsługi wniosku o przyznanie pomocy
finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji za ostatni okres roczny lub półroczny planu
dochodzenia do uznania, w celu zweryfikowania, czy zakres ilościowy oraz wydajność inwestycji zrealizowanych w
ramach planu dochodzenia do uznania, objętych pomocą finansową, są dostosowane do wielkości produkcji owoców i
warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków, nie tylko planowanej, ale również
rzeczywiście osiągniętej przez grupę producentów w ostatnim roku realizacji planu dochodzenia do uznania.
W przypadku stwierdzenia po kontroli na miejscu, że poziom rzeczywistej produkcji owoców i warzyw, dla których
grupa została wstępnie uznana, sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków, jest znacznie
niższy od wielkości planowanej na ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania (z
wyłączeniem przypadków, w których spadek wartości produkcji wystąpił z przyczyn niezależnych od grupy
producentów), dyrektor oddziału regionalnego ARiMR weryfikuje, czy w wyniku spadku produkcji i sprzedaży,
zakres ilościowy oraz wydajność inwestycji objętych dofinansowaniem w ramach realizacji planu dochodzenia do
uznania, nie przekracza potrzeb grupy i jej członków w odniesieniu do poziomu produkcji i sprzedaży owoców i
warzyw, rzeczywiście stwierdzonej w trakcie kontroli na miejscu w ostatnim roku realizacji planu dochodzenia do
uznania.
Jednocześnie w przypadku ustalenia, że zakres ilościowy oraz wydajność inwestycji objętej dofinansowaniem w
ramach planu dochodzenia do uznania, przekracza potrzeby grupy i jej członków w odniesieniu do rzeczywiście
stwierdzonej wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej
członków, w ostatnim roku planu, wstępnie uznana grupa producentów musiałaby zwrócić przyznaną pomoc
finansową proporcjonalnie do zakresu inwestycji, który przekracza dostosowanie jej do wielkości produkcji owoców i
warzyw rzeczywiście sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków, w ostatnim roku realizacji
zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania (z wyłączeniem przypadków, w których spadek wartości produkcji
wystąpił z przyczyn niezależnych od grupy producentów). W tym celu dyrektor oddziału regionalnego wzruszy
ostateczną decyzję, na podstawie której przyznano pomoc finansową do przedmiotowej inwestycji, wyda nową
decyzję przyznającą pomoc finansową do inwestycji, w zakresie dostosowanym do wielkości produkcji i sprzedaży
owoców i warzyw, rzeczywiście zrealizowanej przez grupę producentów w ostatnim roku realizacji planu
dochodzenia do uznania oraz ustali kwotę nienależnie wypłaconych środków finansowych.
Reasumując, zgodnie z ww. § 1 ust 1 pkt 1 lit c rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków przyznawania
pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów
inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, zakres inwestycji zrealizowanych w ramach planu
dochodzenia do uznania musi być dostosowany do produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i
wyprodukowanych przez jej członków w ostatnim roku realizacji planu dochodzenia do uznania. Natomiast w
sytuacji, gdy poziom i zakres inwestycji zrealizowanych w ramach planu dochodzenia do uznania przekracza
minimalny poziom rzeczywistej produkcji owoców i warzyw, sprzedawanych przez grupę producentów, a
pochodzącej od jej członków, występuje brak proporcjonalności wykorzystania środków, a więc naruszenie
przepisów, o których mowa w art. 44 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011. Treść art. 44 rozporządzenia
Komisji (UE) Nr 543/2011, daje wystarczające podstawy do ustalenia wstępnie uznanej grupie producentów
nienależnie wypłaconych środków finansowych po zakończeniu realizacji planu, w sytuacji, gdy poziom rzeczywistej
produkcji owoców i warzyw, dla których grupa została wstępnie uznana, sprzedawanych przez grupę i
wyprodukowanych przez jej członków, jest znacznie niższy od wielkości planowanej na ostatni rok realizacji
76
zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania, co skutkuje przekroczeniem dostosowania zakresu inwestycji do
faktycznej wielkości produkcji i sprzedaży owoców i warzyw, wyprodukowanych przez jej członków.
W świetle ww. art. 44 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011, art. 9 ust 1 pkt 10 oraz ust. 1a
ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu, rynku suszu
paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno (Dz. U. z 2011 r. Nr 145, poz. 868), oraz przepisów
rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie warunków wstępnego
uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz
warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr 5 poz. 27), istnieją podstawy
prawne, aby po zakończeniu realizacji planu, dyrektor oddziału regionalnego ARiMR ustalił kwoty nienależnie
wypłaconych środków finansowych lub dokonał obniżki pomocy finansowej, zawnioskowanej przez grupę
producentów i wypłaconej przez ARiMR nieproporcjonalnie do zakresu inwestycji niezbędnych grupie do uzyskania
statusu uznanej organizacji producentów owoców i warzyw.
Jednocześnie, stosownie do art. 148 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011, jeśli zgodnie z
niniejszym rozporządzeniem lub rozporządzeniem (WE) Nr 1234/2007, mają być nałożone sankcje lub kary lub
wycofane korzyści lub uznanie, nie są one nakładane lub wycofywane w przypadkach zaistnienia siły wyższej lub
innych nadzwyczajnych okoliczności w rozumieniu art. 31 rozporządzenia (WE) Nr 73/2009. Działanie siły wyższej
lub okoliczności nadzwyczajnych w rozumieniu art. 31 RR Nr 73/2009, w przypadku wstępnie uznanych grup
producentów owoców i warzyw, ma zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do przypadku określonego w lit. c ww.
rozporządzenia Rady, tj. do przypadku wystąpienia poważnej klęski żywiołowej w dużym stopniu dotykającej
grunty rolne gospodarstwa.
Mając na uwadze powyższe, ze względu na to, że ww. art. 148 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 zawiera
pojęcie „wycofania uzyskanych korzyści”, istnieje możliwość zastosowania tego przepisu, w celu uniknięcia
obowiązku zwrotu środków nienależnie pobranych, wynikającego z niedostosowania poziomu inwestycji do wartości
produkcji sprzedanej. Przypadek zaistnienia siły wyższej musi jednak zostać zgłoszony – wraz z odpowiednimi
dowodami w sposób zgodny z wymogami właściwego organu państwa członkowskiego – temu organowi w ciągu 10
dni roboczych od dnia, w którym zainteresowany podmiot był w stanie to zrobić.
Uwzględniając powyższe, czas na powiadomienie o zaistniałej sytuacji ARiMR, liczony jest od dnia, w którym
poszkodowana GP może dokonać takiego zgłoszenia. Pisemne zgłoszenie faktu wystąpienia siły wyższej przez GP
w formie oświadczenia, w terminie 10 dni roboczych od dnia, w którym grupa była w stanie to zrobić, należy
uznać za odpowiednie dowody satysfakcjonujące właściwy organ, które powinny być przedłożone w przypadku
zaistnienia siły wyższej.
Następnie GP powinna dostarczyć do dyrektora OR dowody potwierdzające wystąpienie klęski naturalnej, na
podstawie których można oszacować rzeczywiste straty ilościowe w zbiorach owoców i warzyw, poniesione
przez członków GP. Przedmiotowe dokumenty powinny być dostarczone do OR niezwłocznie po ich sporządzeniu, w
celu uwiarygodnienia wystąpienia siły wyższej.
Należy tutaj zaznaczyć, że do wykazu dokumentów potwierdzających wystąpienie klęski naturalnej, na podstawie
których można oszacować rzeczywiste straty ilościowe w zbiorach owoców i warzyw, na podstawie których byłoby
możliwe odstąpienie od nałożenia ewentualnych sankcji, nie można zastosować całego wykazu określonego w
rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 czerwca 2011 roku w sprawie określenia przypadków, w
których spadek wartości produkcji sprzedanej wystąpił z przyczyn niezależnych od wstępnie uznanej grupy
producentów owoców i warzyw lub organizacji producentów owoców i warzyw, oraz sposobu potwierdzania tego
spadku (Dz. U. Nr 130, poz. 758). Przedmiotowe rozporządzenie odnosi się wyłącznie do obliczenia wnioskowanej
pomocy do wartości produkcji sprzedanej tj. odnosi się do pomocy „administracyjnej”, czyli do precyzyjnego
stosowania art. 42 ust. 2 RK (UE) Nr 543/2011. Rozporządzenie MRiRW z dnia 10 czerwca 2011 r. nie obejmuje
kwestii ustalenia kwot środków nienależnie pobranych w związku z niedostosowaniem inwestycji do wielkości
produkcji/sprzedaży.
Dodatkowo należy zauważyć, że siła wyższa, która ma być okolicznością wyłączającą obowiązek zwrotu środków
nienależnie pobranych jest wyjątkiem od podstawowej zasady obowiązku zwrotu środków w sytuacji powstania
nieprawidłowości co wynika bezpośrednio z art. 4 ust.1 RR Nr 2988/1995. Wskazana rola instytucji siły wyższej
upoważnia do stwierdzenia, że przepisy odnoszące się do tej instytucji powinny być interpretowane w sposób ścisły,
czyli w taki sposób aby prawo strony do powołania się na siłę wyższą nie zostało nadużyte w sytuacji odstąpienia
od obowiązku zwrotu środków nienależnie pobranych.
Uwzględniając powyższe, ze względu na zakres i skalę przyznawanej pomocy finansowej dla GP na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym PDU oraz konieczność oszacowania rzeczywiście
poniesionych strat w produkcji i sprzedaży owoców i warzyw, do dokumentów potwierdzających wystąpienie siły
wyższej, tj. wystąpienia poważnej klęski żywiołowej w dużym stopniu dotykającej grunty rolne gospodarstwa, można
zaliczyć:
­ protokół oszacowania szkód, sporządzony przez komisję, o której mowa w art. 4 ust. 7 ustawy z dnia 9 maja
2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 98, poz. 634, z późn. zm.),
77
­ dokument stwierdzający wystąpienie szkody w uprawach rolnych lub płodach rolnych, z którego wynika
powierzchnia upraw, ilość lub wartość płodów rolnych, sporządzony przez zakład ubezpieczeń, z którym
producent owoców lub warzyw będący członkiem grupy lub GP, zawarli umowę ubezpieczenia,
­ inny dokument, wystawiony przez odpowiedni organ/instytucję, który w sposób wiarygodny i obiektywny
potwierdzi wystąpienie klęski żywiołowej wraz z określeniem jej wpływu na wielkość plonów (oszacowania
wielkości strat).
Z wyżej wymienionych dokumentów powinna wprost wynikać informacja o wielkości obniżki plonu, która nie
została uzyskana w związku z zaistnieniem klęski żywiołowej.
Definicja klęski żywiołowej oraz katastrofy naturalnej z ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej
(Dz. U. z 2014 poz. 333), które mogą być pomocne w ocenie, czy dane zdarzenie, które wpłynęło na zmniejszenie
plonów, można zakwalifikować do wystąpienia klęski żywiołowej (katastrofy naturalnej):
1) klęska żywiołowa - rozumie się przez to katastrofę naturalną lub awarię techniczną, których skutki zagrażają
życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach,
a pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we
współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym
kierownictwem;
2) katastrofa naturalna - rozumie się przez to zdarzenie związane z działaniem sił natury, w szczególności
wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, długotrwałe
występowanie ekstremalnych temperatur, osuwiska ziemi, pożary, susze, powodzie, zjawiska lodowe na rzekach
i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, masowe występowanie szkodników, chorób roślin lub zwierząt
albo chorób zakaźnych ludzi albo też działanie innego żywiołu.
119. Czy wstępnie uznana grupa producentów musiałaby zwrócić przyznaną pomoc finansową do
infrastruktury zakupionej lub wybudowanej, w ramach planu dochodzenia do uznania, dofinansowanej
w wysokości 75% kosztów kwalifikowanych, jeśli chciałaby użytkować tę infrastrukturę dla owoców i
warzyw niepochodzących od członków GP lub na rzecz jakiegokolwiek produktu spoza grupy
produktów, na które GP została wstępnie uznana?
Zgodnie z art. 44 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego szczegółowe
zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora
przetworzonych owoców i warzyw, inwestycje zrealizowane na podstawie zatwierdzonego planu dochodzenia do
uznania, o których mowa w art. 37 lit. c niniejszego rozporządzenia, na które przyznano pomoc finansową zgodnie z
art. 103a ust. 1 lit. b rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007, są finansowane proporcjonalnie do ich
wykorzystania co do produktów członków grupy producentów, w odniesieniu do których udzielono jej
wstępnego uznania.
Stosownie do ww. przepisów, wstępnie uznane grupy producentów, które otrzymały wsparcie finansowe w wysokości
75% wartości inwestycji ujętych w zatwierdzonych planach dochodzenia do uznania, mogą wykorzystywać
infrastrukturę zakupioną z ww. dofinansowaniem do przygotowania i sprzedaży owoców i warzyw objętych grupą
produktów, dla których grupa producentów została wstępnie uznana, pochodzących tylko od jej członków.
Wykorzystywanie infrastruktury grupy producentów objętej pomocą finansową, np. do przeładunku i czasowego
magazynowania towarów (operacji logistycznych związanych z dystrybucją owoców i warzyw), niepochodzących od
członków grupy producentów, będących własnością podmiotów trzecich, naruszałoby wyżej cytowany art. 44
rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011.
Zatem, jeżeli wstępnie uznana grupa producentów chciałaby użytkować infrastrukturę zakupioną lub wybudowaną w
ramach planu dochodzenia do uznania, ze wsparciem 75% kosztów kwalifikowanych, dla owoców i warzyw
niepochodzących od członków grupy, to musiałaby zwrócić przyznaną pomoc finansową proporcjonalnie do zakresu
wykorzystywania tej infrastruktury dla produktów innych, aniżeli produkty wyprodukowane przez członków grupy
producentów.
Jednocześnie, powołując się na wyżej cytowany art. 44 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, infrastruktura
zakupiona lub wybudowana przy pomocy wsparcia dla grup producentów w ramach wspólnej organizacji rynków
owoców i warzyw, nie może być jednocześnie wykorzystywana na rzecz jakiegokolwiek produktu spoza grupy
produktów, na które grupa producentów została wstępnie uznana. GP, która chciałaby wykorzystywać inwestycje
zrealizowane z dofinansowaniem, do celów przygotowania do sprzedaży produktów pochodzących od członków
grupy, spoza grupy produktów, na które GP została wstępnie uznana, musiałaby proporcjonalnie zwrócić przyznane
środki finansowe.
Uwzględniając powyższe, proporcjonalne wykorzystanie infrastruktury objętej dofinansowaniem, dla potrzeb
przygotowania do sprzedaży, nawet np. do przeładunku i czasowego magazynowania towarów, niepochodzących od
członków grupy producentów lub na rzecz jakiegokolwiek produktu spoza grupy produktów, na które GP została
wstępnie uznana, można ustalić, co najmniej w II wariantach:
78
I wariant:
1)określenie przez grupę producentów ilości produktów spoza grupy produktów wstępnego uznania, oraz
niepochodzących od członków grupy, dla których byłaby wykorzystywana infrastruktura, objęta
dofinansowaniem w ramach planu dochodzenia do uznania;
2)określenie przez grupę producentów ilości produktów ogółem, tj. zarówno owoców i warzyw
wyprodukowanych przez członków grupy, dla których grupa uzyskała wstępne uznanie, jak również
produktów spoza grupy produktów wstępnego uznania, oraz niepochodzących od członków grupy, dla
których byłaby wykorzystywana infrastruktura, objęta dofinansowaniem w ramach planu dochodzenia do
uznania;
3)wyliczenie procentowego udziału wykorzystania inwestycji objętych pomocą finansową, dla produktów
spoza grupy produktów wstępnego uznania, oraz niepochodzących od członków grupy, w ilości produktów
ogółem, dla których byłaby wykorzystywana infrastruktura objęta dofinansowaniem, poprzez wyliczenie
ilorazu: ilość produktów z pkt 1/ilość produktów z pkt 2;
4)wyliczenie kwoty proporcjonalnego zwrotu przyznanej pomocy finansowej do danej inwestycji, poprzez
pomnożenie procentowego udziału wykorzystania inwestycji objętej pomocą finansową, dla produktów
spoza grupy produktów wstępnego uznania, oraz niepochodzących od członków grupy (pkt 3), przez kwotę
przyznanej pomocy finansowej na tę inwestycję.
II wariant:
1)wydzielenie przez grupę producentów infrastruktury objętej dofinansowaniem w ramach planu dochodzenia
do uznania (np. budynku, placu, maszyn lub urządzeń), która będzie wykorzystywana wyłącznie dla
produktów spoza grupy produktów wstępnego uznania, lub niepochodzących od członków grupy;
2)określenie kwoty pomocy finansowej do zwrotu, w wysokości przyznanej do ww. wyodrębnionej
infrastruktury, którą grupa producentów zamierza wykorzystywać wyłącznie dla produktów spoza grupy
produktów wstępnego uznania, lub niepochodzących od członków grupy.
Uwzględniając powyższe zasady, grupa producentów powinna bezwzględnie przestrzegać wyznaczonego limitu
wykorzystania infrastruktury dla produktów spoza grupy produktów wstępnego uznana lub produktów
niepochodzących od członków grupy, w ramach którego dokonała proporcjonalnego zwrotu pomocy finansowej,
nawet jeśli zakres tego wykorzystania jest minimalny.
W związku z powyższym, w przypadku planowanego wykorzystania inwestycji, do której przyznano już pomoc
finansową w ramach planu dochodzenia do uznania, dla produktów spoza grupy produktów wstępnego uznania, lub
niepochodzących od członków grupy, grupa producentów powinna dokonać proporcjonalnego zwrotu otrzymanej
pomocy finansowej.
120. Czy uznana organizacja producentów owoców i warzyw może wybudować sklep ze środkami ochrony
roślin, na gruncie, który został dofinansowany w ramach realizacji planu dochodzenia do uznania?
Zgodnie z art. 44 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego szczegółowe
zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora
przetworzonych owoców i warzyw, inwestycje zrealizowane na podstawie zatwierdzonego planu dochodzenia do
uznania, o których mowa w art. 37 lit. c niniejszego rozporządzenia, na które przyznano pomoc finansową zgodnie z
art. 103a ust. 1 lit. b rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007, są finansowane proporcjonalnie do ich
wykorzystania co do produktów członków grupy producentów, w odniesieniu do których udzielono jej
wstępnego uznania.
Stosownie do ww. przepisów, wstępnie uznane grupy producentów, które otrzymały wsparcie finansowe w wysokości
75% wartości inwestycji ujętych w zatwierdzonych planach dochodzenia do uznania, mogą wykorzystywać
infrastrukturę zakupioną z ww. dofinansowaniem do zbioru, magazynowania oraz przygotowania do sprzedaży
owoców i warzyw, objętych grupą produktów, dla których grupa producentów została wstępnie uznana, pochodzących
tylko od jej członków.
Wstępnie uznane grupy producentów mają charakter tymczasowy, a ich głównym celem jest uznanie za organizację
producentów owoców i warzyw, w okresie maksymalnie 5 lat. W przypadku, gdy grupa producentów zakończy
realizację planu dochodzenia do uznania, uzyska uznanie za organizację producentów owoców i warzyw, jednocześnie
zrealizuje inwestycje zatwierdzone w planie dochodzenia do uznania w okresie jego trwania, przepisy ww.
rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 nie ustanawiają żadnych specyficznych warunków lub zobowiązań
dotyczących wykorzystania tych inwestycji, po zakończeniu realizacji planu dochodzenia do uznania.
Uwzględniając powyższe, należy stwierdzić, że wyżej cytowany art. 44 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011,
zgodnie z którym, wstępnie uznane grupy producentów mogą wykorzystywać infrastrukturę zakupioną ze wsparciem
finansowym wyłącznie dla owoców i warzyw objętych grupą produktów, dla których grupa producentów została
wstępnie uznana, pochodzących tylko od jej członków, nie ma zastosowania po zakończeniu realizacji przez grupę
producentów planu dochodzenia do uznania.
79
A zatem, po zakończeniu realizacji planu dochodzenia do uznania, uznana organizacja producentów owoców i
warzyw, może wybudować sklep ze środkami ochrony roślin, na gruncie, który został dofinansowany w ramach
pomocy finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie
dochodzenia do uznania.
Nie mniej jednak, należy mieć na uwadze, że uznana organizacja producentów, pomimo zakończenia realizacji planu
dochodzenia do uznania, musi dotrzymać podjętych zobowiązań, w zakresie niezbywania i nieudostępniania innym
podmiotom inwestycji objętych dofinansowaniem w ramach planu dochodzenia do uznania, stosownie do § 1 ust. 1
pkt 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych
warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr 98,
poz. 822). Tym samym, uznana organizacja producentów owoców i warzyw, która jako wstępnie uznana grupa
producentów korzystała z pomocy finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, nie może sprzedać lub udostępnić innemu podmiotowi inwestycji
objętych dofinansowaniem, w terminach określonych w ww. § 1 ust. 1 pkt 3, pod rygorem zwrotu otrzymanej pomocy
finansowej z tytułu realizacji planu dochodzenia do uznania, w trybie określonym w § 1 ust. 4 ww. rozporządzenia
Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r.
121. Czy dyrektor oddziału regionalnego ARiMR, może pozytywnie zaopiniować zmianę w planie
dochodzenia do uznania grupie producentów, jeśli zmiana polega tylko na zwiększeniu wartości
przedmiotu inwestycji, spowodowaną np.: wzrostem kursu EURO, wzrostem cen surowca,
wcześniejszym niedoszacowaniem przedmiotu inwestycji itp.?
Jakie dokumenty powinna przedłożyć GP, w celu uzasadnienia wzrostu wartości przedmiotu inwestycji?
Zgodnie z art. 9 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu,
rynku tytoniu, rynku suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno (Dz. U. z 2011 r. Nr 145, poz.
868), dyrektor oddziału regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa opiniuje grupie producentów
ubiegającej się o wstępne uznanie plan dochodzenia do uznania oraz jego zmiany w zakresie dokładności informacji
podanych w planie, jego spójności handlowej i jakości technicznej, rzetelności szacunków i harmonogramu jego
wdrożenia, kwalifikowalności zaproponowanych inwestycji oraz zasadności wydatków z nimi związanych.
Stosownie do § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2008 r.
w sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji
producentów owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania
(Dz. U. z 2009 r. Nr. 5, poz. 27), plan dochodzenia do uznania zawiera w szczególności wysokość planowanych
wydatków na realizację przedsięwzięć inwestycyjnych (inwestycji), wdrażanych przez grupę producentów w
poszczególnych latach, w celu spełnienia warunków uznania jej za organizację producentów.
Jednocześnie, stosownie do art. 111 ust. 2 rozporządzenia Komisji (UE) 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r.
ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora
owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzy, przed zatwierdzeniem planu dochodzenia do uznania,
państwo członkowskie weryfikuje za pomocą wszelkich odpowiednich środków, łącznie z kontrolą na miejscu, m.in.:
dokładność informacji podanych w planie dochodzenia do uznania, rzetelność szacunków, oraz kwalifikowalność i
zasadność zaproponowanych przez grupę producentów wydatków.
Uwzględniając powyższe, wstępnie uznana grupa producentów owoców i warzyw ma prawo zwrócić się do dyrektora
oddziału regionalnego ARiMR o pozytywne zaopiniowanie zmian do planu dochodzenia do uznania, polegających
wyłącznie na urealnieniu szacowanych kosztów inwestycji, planowanych do realizacji w ramach planu dochodzenia
do uznania. Jednocześnie dyrektor oddziału regionalnego ARiMR może pozytywnie zaopiniować zmiany do planu
dochodzenia do uznania, polegające na zwiększeniu wartości planowanych inwestycji, bez zmiany ich zakresu
rodzajowego i ilościowego, w przypadku pojawienia się obiektywnych powodów wzrostu kosztów inwestycji ujętych
w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, wynikających np. ze wzrostu kursu euro w stosunku do złotego, czy
wzrostu cen u producentów maszyn i urządzeń, które zamierza zakupić grupa producentów.
Natomiast należy wskazać, że przepisy ustanawiające wspólną organizację rynków owoców i warzyw, nie nakładają
na grupę producentów obowiązku przedkładania dokumentacji towarzyszącej, uzasadniającej poziom szacowanych
wydatków na inwestycje, na etapie opiniowania zmian do planu dochodzenia do uznania. Nie mniej jednak, stosownie
do art. 5 ust. 2 ww. ustawy o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu, rynku suszu
paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno, wniosek o zatwierdzenie zmian w planie dochodzenia
do uznania, składany przez grupę producentów do marszałka województwa, zawiera m.in. określenie proponowanych
zmian w planie dochodzenia do uznania wraz z ich uzasadnieniem.
Mając powyższe na uwadze, grupa producentów występując do dyrektora oddziału regionalnego ARiMR o pozytywne
zaopiniowanie zmian w planie dochodzenia do uznania, polegających na zwiększeniu planowanych kosztów
inwestycji, uzasadnienie takiej zmiany, może dodatkowo poprzeć dołączoną ofertą od producenta danej maszyny, czy
80
urządzenia, dla którego koszty podlegają aktualizacji. Ponadto, w przypadku pojawienia się wątpliwości na etapie
opiniowania planu dochodzenia do uznania, co do realnej wysokości planowanych wydatków na realizację inwestycji
ujętych w planie, dyrektor OR ARiMR może żądać od grupy producentów uzupełnienia planu o opis sposobu
oszacowania kosztów, ze wskazaniem ich specyfikacji, uzasadniającej poziom planowanych wydatków.
122. W przypadku prowadzenia rodzinnego gospodarstwa rolnego:
 czy istnieje możliwość uzyskania osobnych numerów producentów rolnych przez osoby tworzące to
gospodarstwo,
 czy poszczególni członkowie tego gospodarstwa rolnego mogą przystąpić do grupy producentów
owoców i warzyw,
 w jaki sposób udokumentować sprzedaż produktów do grupy producentów owoców i warzyw?
Odnosząc się do możliwości uzyskania osobnych numerów producentów rolnych dla osób tworzących na podstawie
statutu rodzinne gospodarstwo rolne, należy odwołać się do przepisów ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym
systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności (Dz.
U. z 2004 r. Nr 10, poz. 76 z późn. zm.).
Zgodnie z art. 3 ww. ustawy, do ewidencji producentów wpisuje się w szczególności producenta rolnego będącego
rolnikiem w rozumieniu art. 2 lit. a rozporządzenia Rady (WE) Nr 73/2009, czyli osobę fizyczną lub prawną, bądź
grupę osób fizycznych lub prawnych, bez względu na status prawny takiej grupy i jej członków w świetle prawa
krajowego, których gospodarstwo znajduje się na terytorium Wspólnoty oraz które prowadzą działalność rolniczą.
Jednocześnie, pojęcie „gospodarstwo” zdefiniowane zostało w art. 2 lit b jako wszystkie jednostki produkcyjne
zarządzane przez rolnika (…), a „działalność rolnicza” w art. 2 lit. c jako: produkcja, hodowla lub uprawa produktów
rolnych, włączając w to zbiory, dojenie, chów zwierząt oraz utrzymywanie zwierząt dla celów gospodarczych, lub
utrzymywanie gruntów w dobrej kulturze rolnej (…).
Powyższe oznacza, iż osoby prowadzące wspólnie gospodarstwo rolne są tak rozumianym rolnikiem. Przepis
ustanowiony w art. 12 ust. 4 ustawy o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz
ewidencji wniosków o przyznanie płatności, określa sposób wpisu rolnika, w skład którego wchodzi więcej niż jeden
podmiot i stanowi, iż w przypadku małżonków oraz podmiotów będących współposiadaczami gospodarstwa nadaje
się jeden numer identyfikacyjny, dla tego z podmiotów, na rzecz którego pozostałe podmioty wyraziły zgodę. Przepisy
te regulując sposób wpisywania do ewidencji producentów rolników składających się z więcej niż jednego podmiotu,
określają jednocześnie, który z podmiotów będzie reprezentował tak rozumianego rolnika w ewidencji producentów –
ten, na którego pozostałe podmioty wyraziły zgodę.
W związku z powyższym, nie jest możliwe uzyskanie wpisu do ewidencji producentów przez każdą osobę
indywidualnie.
Powstają również wątpliwości co do możliwości przystąpienia poszczególnych osób tworzących rodzinne
gospodarstwo rolne do wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw. Gospodarstwo realizuje swoje cele
poprzez wspólne prowadzenie produkcji rolnej osób wchodzących w jego skład na posiadanych przez członków
rodziny nieruchomościach i wszelkich obiektach budowlanych będących składnikiem gospodarstwa (gospodarstwo
rolne nie posiada swojego osobnego majątku, zaś nieruchomości oraz rzeczy ruchome stanowią własność osób je
tworzących). Gospodarstwo opiera swoją działalność na wspólnej pracy członków rodziny. Prowadzenie wspólnego
gospodarstwa realizowane jest przez wspólną uprawę owoców i warzyw przez osoby wchodzące w jego skład, na
gruntach lub w obiektach. Natomiast cała sprzedaż owoców i warzyw pochodzących z uprawy gospodarstwa,
dokumentowana jest na jednego z członków.
Zgodnie z art. 125e ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającego
wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych
(„rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku”), wstępnie uznaną grupą producentów owoców i warzyw
może być każdy podmiot prawny, który został utworzony z inicjatywy rolników w rozumieniu art. 2 lit. a
rozporządzenia Rady (WE) Nr 73/2009, uprawiających, co najmniej jeden produkt sektora owoców i warzyw lub
produkty tego sektora przeznaczone wyłącznie do przetworzenia.
Z kolei § 1 pkt 2 lit. a i b rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie
warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i
warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2009 r. Nr 5, poz.
27) stanowi, że podmiot zrzeszający producentów owoców i warzyw może zostać wstępnie uznany za grupę
producentów owoców i warzyw, m.in. jeżeli jest utworzony, co najmniej przez 5 producentów wytwarzających
przynajmniej jeden z produktów wymienionych w grupach produktów, ze względu na które wnioskuje o wstępne
uznanie oraz wytwarzających te produkty na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
W konsekwencji, również tę „grupę osób fizycznych” będącą jako całość „rolnikiem”, należy zakwalifikować do
kategorii „producenta” – członka wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw, na gruncie ww.
rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2008 r.
Mając na uwadze powyższe, należy jednocześnie zwrócić uwagę na art. 145 rozporządzenia wykonawczego Komisji
(UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady
81
(WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw,
zgodnie z którym, nie dokonuje się żadnych płatności na rzecz beneficjentów, odnośnie do których stwierdzono, że
sztucznie stworzyli warunki wymagane do otrzymania takich płatności, aby uzyskać korzyści sprzeczne z celami
danego systemu wsparcia. W analizowanym stanie faktycznym, „producentem” w rozumieniu ww. rozporządzenia w
sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów
owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania jest rodzinne
gospodarstwo rolne jako całość. W tej sytuacji, przystąpienie do grupy producentów owoców i warzyw, jako
odrębnych podmiotów osób fizycznych, wchodzących w skład rodzinnego gospodarstwa rolnego, może budzić
wątpliwości w kontekście problemu tworzenia sztucznych warunków.
Nie mniej jednak, uwzględniając przepisy art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r.
o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu, rynku suszu paszowego oraz rynków lnu i
konopi uprawianych na włókno (Dz. U. z 2011 r. Nr 145, poz. 868), zgodnie z którymi, decyzje administracyjne w
sprawach wstępnego uznania grupy producentów i zatwierdzenia planu dochodzenia do uznania tej grupy za
organizację producentów owoców i warzyw, wydaje marszałek województwa, ostateczne stanowisko w
przedmiotowej sprawie należy do marszałka województwa, właściwego ze względu na siedzibę podmiotu
zrzeszającego producentów owoców i warzyw, ubiegającego się o nadanie statusu wstępnie uznanej grupy
producentów.
Natomiast w przypadku przystąpienia tego gospodarstwa do wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw,
w celu objęcia pomocą finansową wartości produktów sprzedanych grupy producentów, faktycznym dostawcą
owoców i warzyw do grupy producentów musi być jej członek. W związku z powyższym, istnieje wymóg
udokumentowania fakturami lub rachunkami, ilości owoców i warzyw dostarczonych grupie producentów przez
poszczególnych jej członków.
W rozpatrywanej sprawie, cała sprzedaż owoców i warzyw pochodzących z uprawy gospodarstwa, dokumentowana
jest na jednego z członków.
Uwzględniając wyżej wyrażone stanowisko, zgodnie z którym, gospodarstwo rodzinne, należy zakwalifikować do
kategorii „producenta” – członka wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw, faktycznym dostawcą
owoców lub warzyw do wstępnie uznanej grupy producentów będzie rodzinne gospodarstwo rolne. Tym samym, w
przypadku przystąpienia tego gospodarstwa do wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw, faktycznym
udokumentowaniem dostaw owoców i warzyw do grupy, byłyby faktury sprzedaży owoców i warzyw pochodzących z
uprawy gospodarstwa, wystawiane przez jedną z osób tworzących to gospodarstwo, zgodnie z przepisami ustawy z
dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.).
123. Czy istnieje możliwość zapłacenia podatku VAT wynikającego z faktury, po wydaniu decyzji o
przyznaniu pomocy finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr
98, poz. 822), wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest przyznawana pomoc finansowa na
pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem
lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa
została wstępnie uznana, m.in., jeżeli inwestycja lub jej etap została ujęta w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania na dany okres rozliczeniowy i została zrealizowana.
Natomiast stosownie do § 2 ust. 1 pkt. 2 ww. rozporządzenia, potwierdzeniem spełniania przez grupę warunków
przyznania pomocy finansowej o której mowa w § 1 ust. 1, jest złożenie faktury albo dokumentu o równoważnej
wartości dowodowej, potwierdzających wysokość kosztów poniesionych na zrealizowanie inwestycji lub jej etapu.
Z punktu widzenia finansowania operacji o charakterze inwestycyjnym, jednym z podstawowych wymogów jest
ustalenie prawdziwości wnioskowanych wydatków, zgodnie z art. 9 ust. 1 lit. a ppkt i rozporządzenia Rady (WE) Nr
1290/2005. Wymóg ten rozumieć należy w ten sposób, że finansowaniu podlegają tylko takie operacje, co do których
ustalono w sposób niewątpliwy, że zostały rzeczywiście wykonane oraz że przedstawione przez wnioskodawcę
wydatki zostały rzeczywiście poniesione.
Wskazać należy, że wartość inwestycji przedstawionej do sfinansowania powinna być ustalona na podstawie kwot,
których żądać może podmiot realizujący inwestycję tytułem wynagrodzenia. Obowiązek pokrycia przez
wnioskodawcę kosztów można uznać za spełniony, jeżeli w imieniu wnioskodawcy dokonany zostanie rzeczywisty
transfer pieniędzy na rzecz podmiotu wykonującego, jako wynagrodzenia za wykonaną inwestycję. Mając na uwadze
powyższe, podkreślić należy, iż przedstawiane przez wstępnie uznaną grupę producentów owoców i warzyw
dokumenty powinny wskazywać jaka jest wartość całości zrealizowanej inwestycji oraz jaka jest całość kosztów
rzeczywiście poniesionych przez grupę. Tym samym, pomoc finansowa dla grupy może zostać przyznana, jeżeli
82
zrealizowała ona inwestycję lub jej etap, w tym poniosła wszystkie związane z tym koszty – kwalifikowalne i
niekwalifikowalne – oraz udokumentowała poniesienie tych kosztów.
W przypadku, gdy wstępnie uznana grupa producentów przedstawiłaby do refundacji fakturę wraz z dowodem
zapłaty, opiewającym wyłącznie na koszty netto tejże faktury, mamy do czynienia z sytuacją, w której nie można mieć
pewności co do wysokości kosztów rzeczywiście poniesionych i nieponiesionych przez beneficjenta. W
szczególności, na podstawie zestawienia faktury i dowodu dokonania płatności nie można ustalić czy koszt podatku
VAT rzeczywiście zostanie przez beneficjenta poniesiony, a tym samym, nie dysponujemy informacją, co do
rzeczywistej wartości inwestycji. Jeżeli zatem zachodzi ryzyko, że pewna część wynagrodzenia za wykonanie
inwestycji nie zostanie w rzeczywistości zapłacona, nie można zweryfikować, czy na przykład nie doszło w istocie do
udzielenia rabatu beneficjentowi (co wpłynęłoby na ustalenie innej, niższej wartości inwestycji). Potwierdzeniem
poniesienia kosztów realizacji inwestycji powinna być dokumentacja (przedstawiona przez wstępnie uznaną grupę
producentów owoców i warzyw przed wydaniem decyzji), wskazująca na zapłatę przez beneficjenta całości kwot,
których żądać może podmiot realizujący inwestycję tytułem wynagrodzenia za nią – w tym sensie powinna pozwalać
na weryfikację poniesienia przez beneficjenta wszystkich kosztów związanych z inwestycją – zarówno
kwalifikowanych jak i niekwalifikowanych.
Biorąc pod uwagę powyższe, w celu potwierdzenia spełniania warunków przyznania pomocy finansowej na pokrycie
części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, grupa
producentów powinna przedłożyć fakturę, potwierdzającą wysokość kosztów poniesionych na zrealizowanie
inwestycji lub jej etapu wraz z dowodem zapłaty, opiewającym na kwotę brutto tejże faktury.
124. Czy po uzyskaniu przez grupę producentów uznania za organizację producentów owoców i warzyw,
istnieje możliwości wykorzystania inwestycji zrealizowanych w ramach planu dochodzenia do uznania,
dla owoców i warzyw nie objętych grupą produktów, dla których grupa została wstępnie uznana oraz
pochodzących nie tylko od jej członków?
Zgodnie z art. 44 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego szczegółowe
zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora
przetworzonych owoców i warzyw, inwestycje zrealizowane na podstawie zatwierdzonego planu dochodzenia do
uznania, o których mowa w art. 37 lit. c niniejszego rozporządzenia, na które przyznano pomoc finansową zgodnie z
art. 103a ust. 1 lit. b rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007, są finansowane proporcjonalnie do ich wykorzystania
co do produktów członków grupy producentów, w odniesieniu do których udzielono jej wstępnego uznania.
Stosownie do ww. przepisów, wstępnie uznane grupy producentów, które otrzymały wsparcie finansowe w wysokości
75% wartości inwestycji ujętych w zatwierdzonych planach dochodzenia do uznania, mogą wykorzystywać
infrastrukturę zakupioną z ww. dofinansowaniem do zbioru, magazynowania oraz przygotowania do sprzedaży
owoców i warzyw, objętych grupą produktów, dla których grupa producentów została wstępnie uznana, pochodzących
tylko od jej członków.
Wstępnie uznane grupy producentów mają charakter tymczasowy, a ich głównym celem jest uznanie za organizację
producentów owoców i warzyw, w okresie maksymalnie 5 lat. W przypadku, gdy grupa producentów zakończy
realizację planu dochodzenia do uznania, uzyska uznanie za organizację producentów owoców i warzyw, jednocześnie
zrealizuje inwestycje zatwierdzone w planie dochodzenia do uznania w okresie jego trwania, przepisy ww.
rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 nie ustanawiają żadnych specyficznych warunków lub zobowiązań
dotyczących wykorzystania tych inwestycji, po zakończeniu realizacji planu dochodzenia do uznania.
Uwzględniając powyższe, należy stwierdzić, że wyżej cytowany art. 44 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011,
zgodnie z którym, wstępnie uznane grupy producentów mogą wykorzystywać infrastrukturę zakupioną ze wsparciem
finansowym wyłącznie dla owoców i warzyw objętych grupą produktów, dla których grupa producentów została
wstępnie uznana, pochodzących tylko od jej członków, nie ma zastosowania po zakończeniu realizacji przez grupę
producentów planu dochodzenia do uznania.
A zatem, po zakończeniu realizacji planu dochodzenia do uznania, uznana organizacja producentów owoców i
warzyw, może wykorzystywać infrastrukturę dofinansowaną w ramach pomocy finansowej na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, do realizowania
obrotu owocami i warzywami spoza grupy produktów wstępnego uznania lub zakupionymi przez organizację
producentów od podmiotów innych, niż członkowie. Jednakże, stosownie do art. 26 ust. 2 ww. rozporządzenia
Komisji (UE) Nr 543/2011, organizacja producentów może sprzedawać produkty pochodzące od producentów nie
będących jej członkami, w odniesieniu do których została uznana (posiadała wstępne uznanie w ramach realizacji
planu dochodzenia do uznania), pod warunkiem, że wartość tej sprzedaży (skalkulowana na podstawie art. 50 RK
(UE) Nr 543/2011) jest niższa, od wartości sprzedaży owoców i warzyw, wyprodukowanych przez członków
organizacji producentów.
Ponadto, należy mieć na uwadze, że uznana organizacja producentów owoców i warzyw, pomimo zakończenia
realizacji planu dochodzenia do uznania, musi dotrzymać podjętych zobowiązań, w zakresie niezbywania i
83
nieudostępniania innym podmiotom inwestycji objętych dofinansowaniem w ramach planu dochodzenia do uznania,
stosownie do § 1 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr
98, poz. 822).
Tym samym, uznana organizacja producentów owoców i warzyw, która jako wstępnie uznana grupa producentów
korzystała z dofinansowania inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, nie może sprzedać
lub udostępnić innemu podmiotowi inwestycji objętych pomocą finansową, w terminach określonych w ww. § 1 ust. 1
pkt 3, pod rygorem zwrotu otrzymanej pomocy finansowej z tytułu realizacji planu dochodzenia do uznania, w trybie
określonym w § 1 ust. 4 ww. rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. Wyjątek
stanowią przypadki opisane w § 1 ust. 3 ww. rozporządzenia, zgodnie z którymi, grupa producentów może
udostępniać inwestycję:
1) innemu podmiotowi na podstawie umowy określającej okres i warunki wykorzystywania inwestycji przez ten
podmiot, jeżeli w wyniku wystąpienia zjawisk atmosferycznych, o których mowa w rozporządzeniu Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 27 stycznia 2009 r. w sprawie określenia przypadków, w których spadek
wartości produkcji sprzedanej wystąpił z przyczyn niezależnych od wstępnie uznanej grupy producentów
owoców i warzyw lub organizacji producentów owoców i warzyw (Dz. U. Nr. 27, poz. 166), wystąpił okresowy
brak możliwości pełnego wykorzystania inwestycji dla owoców i warzyw z grupy produktów wstępnego
uznania, wyprodukowanych przez członków grupy producentów;
2) członkom tej grupy, jeżeli ta inwestycja jest związana ze zbiorem owoców i warzyw, z grupy produktów
wstępnego uznania, wyprodukowanych przez członków grupy producentów, w celu dokonania ich zbioru.
Wobec powyższego, z zastrzeżeniem przypadków, o których mowa powyżej, uznana organizacja producentów
owoców i warzyw nie może wydzierżawić, wynająć, świadczyć usług lub użyczyć innemu podmiotowi, przedmiotu
inwestycji objętej dofinansowaniem w ramach planu dochodzenia do uznania, w okresie 5 lat od dnia nabycia
narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego oraz w okresie 10 lat od dnia nabycia lub oddania do
użytku budynku lub budowli.
Przy ocenie, czy dane działanie jest udostępnieniem inwestycji podmiotom trzecim, należy brać pod uwagę kwestię
ewentualnych korzyści ekonomicznych, które może osiągnąć inny podmiot korzystając bezpośrednio lub nawet
pośrednio jako odbiorca usługi od wstępnie uznanej grupy producentów – beneficjenta. Nie ma przy tym znaczenia
aspekt cywilno-prawny i związana z nim podstawa prawna udostępnienia inwestycji. Przyjęcie odmiennej koncepcji
prowadziłoby w łatwy sposób do obchodzenia generalnego zakazu udostępniania inwestycji, rozumianego wąsko jako
przekazania do bezpośredniego używania przez podmioty trzecie. Dodatkowym argumentem przemawiającym za
powyższą interpretacją jest fakt, że prawodawca w rozporządzeniu bardzo precyzyjnie określił (mając na uwadze ww.
istotę instytucji zakazu udostępniania) wyjątki od tej zasady.
Natomiast nie można dopatrywać się cech udostępniania, o którym mowa wyżej, w przypadku wykorzystania
przedmiotu inwestycji do przechowania, magazynowania lub sortowania owoców i warzyw, dla których organizacja
producentów uzyskała uznanie (posiadała wstępne uznanie w ramach realizacji planu dochodzenia do uznania),
zakupionych przez organizację producentów na własny rachunek, od podmiotów niebędących członkami, z
zastrzeżeniem wyżej cytowanego art. 26 ust. 2 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011. Adekwatnie, uznana
organizacja producentów nie naruszy zakazu udostępnienia inwestycji, jeśli wykorzysta infrastrukturę objętą pomocą
finansową w ramach planu dochodzenia do uznania, dla produktów, spoza grupy produktów uznania, które zakupiła
na własny rachunek.
Reasumując, od zakończenia realizacji planu dochodzenia do uznania, do upływu okresu 5 lat od dnia nabycia
narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego oraz upływu okresu 10 lat od dnia nabycia lub oddania
do użytku budynku lub budowli, grupa producentów posiadająca status uznanej organizacji producentów owoców i
warzyw, może wykorzystywać infrastrukturę objętą pomocą finansową w ramach planu dochodzenia do uznania dla:
1) owoców i warzyw, dla których organizacja producentów uzyskała uznanie (posiadała wstępne uznanie w
ramach realizacji planu dochodzenia do uznania), zakupionych przez organizację producentów na własny
rachunek, od podmiotów niebędących członkami, z zastrzeżeniem wyżej cytowanego art. 26 ust. 2
rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011;
2) produktów, spoza grupy produktów uznania, które organizacja producentów zakupiła na własny rachunek od
członków lub podmiotów trzecich.
Jednocześnie, uwzględniając powyższe przepisy, w ww. okresie, organizacja producentów nie może wydzierżawić,
wynająć, świadczyć usług lub użyczyć innemu podmiotowi, przedmiotu inwestycji objętej dofinansowaniem w
ramach realizacji planu dochodzenia do uznania.
Tym samym, po upływie ww. okresów, tj. 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu
ciężarowego oraz 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli, obecnie obowiązujące przepisy
nie nakładają na uznaną organizację producentów ograniczeń, co do formy i sposobu wykorzystania inwestycji
objętych pomocą finansową w ramach realizacji planu dochodzenia do uznania.
84
125. Czy można objąć pomocą finansową zakup ciągnika siodłowego z naczepą, który w dowodzie
rejestracyjnym posiada wpisaną informację o ustanowieniu zastawu na rzecz banku, zabezpieczającego
kredyt?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r.
w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców
i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania
(Dz. U. Nr 98, poz. 822), wstępnie uznana grupa producentów otrzymuje pomoc finansową na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem lub
przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa została
wstępnie uznana, m.in., jeżeli grupa producentów zobowiązała się do niezbywania i nieudostępniania innemu
podmiotowi inwestycji objętej dofinansowaniem przed upływem:
a) 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego,
b) 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli.
Jednocześnie zgodnie z § 1 ust. 4 pkt 1 ww. rozporządzenia, jeżeli zbycie budynków, budowli, narzędzi, maszyn,
urządzeń lub samochodów ciężarowych nastąpi przed upływem okresu, o którym mowa powyżej, grupa zwraca kwotę
w wysokości 100% pomocy finansowej przyznanej na inwestycję, zwiększoną o odsetki ustawowe liczone od dnia
zbycia tej inwestycji do dnia zwrotu przyznanej pomocy finansowej.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz. U. Nr 149,
poz. 703, ze zm.), do ustanowienia zastawu rejestrowego są wymagane: umowa o ustanowienie tego zastawu (umowa
zastawnicza) między osobą uprawnioną do rozporządzania przedmiotem zastawu (zastawcą), a wierzycielem
(zastawnikiem) oraz wpis do rejestru zastawów. Należy zauważyć, że w przeciwieństwie do zastawu z art. 307 § l
Kodeksu cywilnego, ustanowienie zastawu rejestrowego następuje bez wydania rzeczy wierzycielowi (albo osobie
trzeciej, na którą strony się zgodziły), a tym samym zastawiona rzecz pozostaje w posiadaniu zastawcy.
Biorąc pod uwagę powyższe, oraz fakt, iż co do zasady zastaw rejestrowy nie przenosi prawa własności, należy uznać,
iż ustanowienie zastawu rejestrowego jako zabezpieczenia kredytu udzielonego przez bank wstępnie uznanej grupie
producentów, w tym przypadku na zakup środków transportu, nie powinno skutkować odmową przyznania pomocy
finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania.
Jednakże, w celu uznania ww. kosztów jako kwalifikowane, grupa producentów powinna załączyć do wniosku o
przyznanie pomocy finansowej, umowę zastawu rejestrowego dotyczącą zakupu środków transportu, celem
weryfikacji zawartych w niej zapisów, pozwalających jednoznacznie stwierdzić, iż w okresie kredytowania bank nie
pozostaje właścicielem bądź współwłaścicielem przedmiotu inwestycji.
126. Jaką datę należy przyjąć za „datę nabycia”, od której liczy się termin upływu zobowiązania niezbywania
i nieudostępniania inwestycji zrealizowanej w ramach planu dochodzenia do uznania?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr
98, poz. 822), wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest przyznawana pomoc finansowa na
pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, m.in.
jeżeli grupa zobowiązała się do niezbywania i nieudostępniania innemu podmiotowi inwestycji objętej
dofinansowaniem przed upływem:
a) 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego,
b) 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli.
Mając na uwadze, iż prawodawca nie doprecyzował w treści analizowanego rozporządzenia znaczenia, jakie
przypisuje pojęciu „nabycia”, sformułowanie wskazane w zacytowanym powyżej przepisie, należy rozumieć jako
uzyskanie własności lub innego prawa majątkowego, w każdy przewidziany prawem sposób. Uwzględniając zapisy
załącznika do ww. rozporządzenia, w którym zawarty został wykaz kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, wskazać należy, iż z wyłączeniem kosztów związanych z oddaniem
do użytku budynku lub budowli, w pozostałych przypadkach mamy do czynienia z kosztami zakupu określonych
składników majątkowych.
W polskim prawie cywilnym zagadnienia dotyczące nabycia własności zostały uregulowane w art. 155 – 194 Kodeksu
cywilnego. Zgodnie z art. 155 § 1 i 2 kc, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna
umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy, co do tożsamości oznaczonej, przenosi własność na
nabywcę, chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej albo strony inaczej postanowiły. W konsekwencji należy
85
zauważyć, iż przyjęta w Kodeksie cywilnym konstrukcja umowy przeniesienia własności, oznacza, że każda tego
rodzaju umowa nie tylko zobowiązuje do przeniesienia własności (skutek zobowiązujący), ale i własność tę od
razu przenosi na nabywcę (skutek rzeczowy). Jeżeli przedmiotem umowy jest rzecz oznaczona co do tożsamości
(zindywidualizowana), do przeniesienia jej własności wystarczy zawarcie umowy zobowiązująco-rozporządzającej
(art. 155 § 1 kc), bez potrzeby przeniesienia również posiadania (wyrok SN z dnia 19 sierpnia 2009 r., III CSK
11/2009). W przypadku, gdy przedmiotem umowy są rzeczy oznaczone co do gatunku (rodzaju), przeniesienie
własności wymaga ponadto przeniesienia posiadania rzeczy (art. 155 § 2 kc).
Zatem, do zawarcia umowy sprzedaży rzeczy określonej, co do tożsamości, ze skutkiem prawnym w postaci
przeniesienia własności, wystarczy złożenie zgodnych oświadczeń woli przez obie strony. Z punktu widzenia
ważności umowy sprzedaży nie jest natomiast istotne, czy zostanie zapłacona przy zawarciu umowy cena, ani czy
rzecz zostanie wydana, a także z czyjego majątku pochodzą środki na zapłacenie ceny i kto po zakupie będzie z woli
właściciela użytkownikiem rzeczy.
Podkreślenia wymaga jednakże, że ustawa szczególna albo same strony mogą wyłączyć skutek rzeczowy, na przykład
poprzez zastrzeżenie w umowie zobowiązującej warunku lub terminu albo prawa pierwokupu. Ponadto, biorąc pod
uwagę zasadę swobody umów oraz bogactwo części zobowiązaniowej Kodeksu cywilnego, w wielu przypadkach
mogą pojawić się rozwiązania nietypowe, specyficznie regulujące prawa i obowiązki stron danej umowy, w tym
moment przejścia własności.
Mając na uwadze powyższe oraz konstrukcję przepisów analizowanego rozporządzenia, przy interpretacji
pojęcia „dzień nabycia” należy odwoływać się do ww. przepisów prawa cywilnego.
Przyjęcie „daty nabycia” jako daty wystawienia faktury VAT przez sprzedawcę przedmiotu inwestycji lub przyjęcia
przedmiotu inwestycji do ewidencji środków trwałych grupy producentów, zgodnie z polityką rachunkowości grupy,
mają istotne znaczenie z punktu widzenia podatkowego oraz księgowego, które jednak nie determinują wystąpienia
zdarzenia prawnego w postaci przejścia własności. Przyjęcie daty dokonania zapłaty za fakturę VAT, wystawioną
przez sprzedawcę, może w pewnych okolicznościach być zbieżne z datą przejścia własności w rozumieniu prawa
cywilnego. W szczególności, należy mieć tu na uwadze konstrukcję zastrzeżenia własności rzeczy przy umowie
sprzedaży, która powoduje, iż sama umowa sprzedaży nie wywołuje skutku rzeczowego, natomiast własność rzeczy
przechodzi na nabywcę dopiero z chwilą zapłaty całości ceny (art. 589 kc). Jeżeli sprzedawca zastrzegł sobie własność
sprzedanej rzeczy ruchomej aż do uiszczenia ceny, poczytuje się w razie wątpliwości, że przeniesienie własności
rzeczy nastąpiło pod warunkiem zawieszającym. Podkreślenia również wymaga, iż przy takiej konstrukcji umowy, do
czasu zapłaty ceny, nabywca jest osobą nieuprawnioną do rozporządzania rzeczą.
W konsekwencji, ocena którą datę należy uznać za „datę nabycia” zależeć będzie od ustalenia, w którym momencie
wstępnie uznana grupa producentów nabyła własność narzędzia, maszyny, urządzenia, samochodu ciężarowego,
budynku lub budowli. Tym samym, określenie przedmiotowej daty każdorazowo powinno się opierać na wnikliwej
analizie i ocenie zapisów umowy, na podstawie której do nabycia własności w danym przypadku dochodzi.
127. Czy grupa producentów może w ostatnim roku realizacji planu dochodzenia do uznania zmienić
strukturę sprzedaży owoców i warzyw, w stosunku do struktury sprzedaży zatwierdzonej pierwotnie?
Stosownie do art. 37 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego
szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw
oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, plan dochodzenia do uznania obejmuje m.in. działania i inwestycje,
jakie należy zrealizować w celu uzyskania uznania.
Adekwatnie w § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie
warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i
warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2009 r. Nr. 5,
poz. 27), plan dochodzenia do uznania zawiera w szczególności przedsięwzięcia inwestycyjne (inwestycje)
realizowane w poszczególnych latach, w celu spełnienia warunków uznania grupy producentów za organizację
producentów.
Warunki uznania za organizację producentów owoców i warzyw zostały określone w art. 122, art. 125a i art. 125b
rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007, Tytule III Rozdział I Sekcja 2 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011
oraz § 3 ww. rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie warunków wstępnego uznawania grup
producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz warunków i wymagań,
jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania.
Zgodnie z art. 125b ust. 1 lit. e rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007, państwa członkowskie uznają za
organizacje producentów w sektorze owoców i warzyw wszelkie podmioty prawne lub jasno określone części
podmiotów prawnych, które wystąpiły o takie uznanie, m.in. pod warunkiem, że w razie potrzeby (tj. stosownie do
charakteru produkcji i realizowanej sprzedaży), skutecznie zapewniają one swoim członkom środki techniczne
umożliwiające zbiór, magazynowanie, pakowanie i wprowadzanie do obrotu ich produktów.
Ponadto, stosownie do art. 25 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, na potrzeby art. 125b ust. 1 lit. e
rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007, organizacja producentów, która jest uznana w odniesieniu do produktu
86
wymagającego zapewnienia środków technicznych, uznawana jest za wywiązującą się ze swoich zobowiązań, jeżeli
zapewnia odpowiednie środki techniczne sama lub za pośrednictwem swoich członków, bądź poprzez spółki zależne
lub outsourcing.
Uwzględniając powyższe przepisy należy wskazać, że pomocą finansową na pokrycie części kwalifikowanych
kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, mogą być objęte wyłącznie inwestycje
niezbędne w celu uzyskania uznania za organizację producentów.
Natomiast odnosząc się do kryterium uznania dotyczącego skutecznego zapewnienia swoim członkom środków
technicznych umożliwiających zbiór, magazynowanie, pakowanie i wprowadzanie do obrotu ich produktów, należy
zauważyć, że organizacja producentów ma zapewnić taką infrastrukturę stosownie do rodzaju prowadzonej przez
członków produkcji oraz realizowanej struktury sprzedaży, z podziałem na sprzedaż owoców i warzyw do zakładów
przetwórczych oraz sprzedaż na rynek produktów świeżych, np. na rynki hurtowe oraz do sieci handlowych.
Jeśli na przykład, grupa producentów zaplanowała na ostatni rok realizacji planu dochodzenia do uznania, następującą
strukturę sprzedaży: 15% do zakładów przetwórczych, 30% na rynki hurtowe oraz ponad 50% do dużych sieci
handlowych i hipermarketów, natomiast w ostatnim roku planu, grupa faktycznie osiągnęła sprzedaż do zakładów
przetwórczych w wysokości 15%, jednocześnie 50% na rynki hurtowe oraz 30% do dużych sieci handlowych, należy
wskazać, że grupa producentów zrealizowała planowaną strukturę sprzedaży na rynek produktów świeżych, do której
możemy zaliczyć sprzedaż owoców i warzyw na rynki hurtowe, jak również do sieci handlowych i hipermarketów, w
wysokości ogółem 80% struktury sprzedaży.
Uwzględniając powyższe, jeśli w okresie realizacji planu dochodzenia do uznania, grupa producentów poniosła
inwestycje w infrastrukturę, związaną z przechowywaniem oraz przygotowaniem owoców i warzyw do sprzedaży,
dostosowaną do sprzedaży 80% warzyw na rynek produktów świeżych, istotne jest, aby grupa producentów w
ostatnim roku realizacji planu dochodzenia do uznania faktycznie uzyskała planowaną strukturę sprzedaży na rynek
produktów świeżych, niezależnie od tego, czy będzie to sprzedaż na rynki hurtowe, czy do dużych sieci handlowych,
jeśli wymogi stawiane przez odbiorców tych produktów w zakresie ich przygotowania do sprzedaży, są takie same.
128. Czy zakres inwestycji zrealizowanych przez grupę producentów powinien być dostosowany do wielkości
produkcji owoców i warzyw zakupionych przez grupę producentów i wyprodukowanych przez jej
członków, których sprzedaż przez grupę producentów nastąpi w ostatnim roku realizacji zatwierdzonego
planu dochodzenia do uznania, najpóźniej do dnia jego zakończenia?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 lit. c i d rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w
sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i
warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania
(Dz. U. Nr 98, poz. 822), wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest przyznawana pomoc finansowa
na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem,
magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla
których grupa została wstępnie uznana, m.in. jeżeli inwestycja lub jej etap:
a) są dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych
przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu
dochodzenia do uznania;
b) odpowiadają specyfice zbioru i działań wykonywanych w odniesieniu do owoców i warzyw po jego
dokonaniu.
Uwzględniając powyższe, inwestycje zrealizowane przez grupy producentów w ramach planu dochodzenia do
uznania, objęte pomocą finansową powinny być dostosowane do potrzeb grupy producentów i jej członków, w dwóch
płaszczyznach, tj. w zakresie rodzajowym oraz ilościowym/wydajnościowym.
Zgodnie z ww. przepisami, w zakresie rodzajowym, inwestycje zrealizowane zgodnie z planem dochodzenia do
uznania, powinny być związane ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży
owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa została wstępnie uznana.
Natomiast w zakresie ilościowym/wydajnościowym, inwestycje zrealizowane w ramach planu dochodzenia do
uznania, objęte pomocą finansową, powinny być dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw
sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej
na ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania.
Mając na uwadze powyższe, zatwierdzone w planie dochodzenia do uznania inwestycje powinny być dostosowane do
określonej wielkości produkcji, pochodzącej od członków grupy producentów, maksymalnie do planowanej wielkości
sprzedaży przez grupę producentów, w ostatnim roku realizacji planu dochodzenia do uznania, na podstawie
potencjału produkcyjnego członków grupy, opisanego w planie.
Zgodnie z art. 44 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego szczegółowe
zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora
przetworzonych owoców i warzyw, inwestycje zrealizowane na podstawie zatwierdzonego planu dochodzenia do
87
uznania, o których mowa w art. 37 lit. c niniejszego rozporządzenia, na które przyznano pomoc finansową zgodnie z
art. 103a ust. 1 lit. b rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007, są finansowane proporcjonalnie do ich wykorzystania
co do produktów członków grupy producentów, w odniesieniu do których udzielono jej wstępnego uznania.
Stosownie do ww. przepisów, wstępnie uznane grupy producentów, które otrzymały wsparcie finansowe w wysokości
75% wartości inwestycji ujętych w zatwierdzonych planach dochodzenia do uznania, mogą wykorzystywać
infrastrukturę zakupioną z ww. dofinansowaniem do zbioru, magazynowania oraz przygotowania do sprzedaży
owoców i warzyw, objętych grupą produktów, dla których grupa producentów została wstępnie uznana, pochodzących
tylko od jej członków.
Wstępnie uznane grupy producentów mają charakter tymczasowy, a ich głównym celem jest uznanie za organizację
producentów owoców i warzyw, w okresie maksymalnie 5 lat. W przypadku, gdy grupa producentów zakończy
realizację planu dochodzenia do uznania, uzyska uznanie za organizację producentów owoców i warzyw, jednocześnie
zrealizuje inwestycje zatwierdzone w planie dochodzenia do uznania w okresie jego trwania, przepisy ww.
rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 nie ustanawiają żadnych specyficznych warunków lub zobowiązań
dotyczących wykorzystania tych inwestycji, po zakończeniu realizacji planu dochodzenia do uznania.
Uwzględniając powyższe, należy stwierdzić, że wyżej cytowany art. 44 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011,
zgodnie z którym, wstępnie uznane grupy producentów mogą wykorzystywać infrastrukturę zakupioną ze wsparciem
finansowym wyłącznie dla owoców i warzyw objętych grupą produktów, dla których grupa producentów została
wstępnie uznana, pochodzących tylko od jej członków, obowiązuje w trakcie realizacji przez grupę producentów
planu dochodzenia do uznania.
Zatem, grupa producentów powinna osiągnąć zaplanowany poziom wykorzystywania inwestycji, proporcjonalnie do
uzyskanego dofinansowania określonego w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, najpóźniej do dnia
zakończenia jego realizacji.
Odnosząc się do wyżej przedstawionych wymogów, w przypadku grupy producentów, która zakończyła realizację
planu dochodzenia do uznania, dyrektor oddziału regionalnego ARiMR powinien ponownie zweryfikować, czy zakres
ilościowy oraz wydajność inwestycji zrealizowanych w ramach planu dochodzenia do uznania, objętych pomocą
finansową, są dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i
wyprodukowanych przez jej członków, nie tylko planowanej, ale również rzeczywiście osiągniętej przez grupę
producentów w ostatnim roku realizacji planu dochodzenia do uznania.
W przypadku stwierdzenia, że poziom rzeczywistej produkcji owoców i warzyw, dla których grupa została wstępnie
uznana, sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków, jest niższy od wielkości planowanej na
ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania (z wyłączeniem przypadków, w których spadek
wartości produkcji wystąpił z przyczyn niezależnych od grupy producentów), Dyrektor OR ARiMR powinien
przeprowadzić dodatkową ocenę, czy w wyniku spadku produkcji i sprzedaży zrealizowanej za pośrednictwem grupy
producentów, zakres ilościowy oraz wydajność inwestycji objętych dofinansowaniem w ramach realizacji planu
dochodzenia do uznania, nie przekracza potrzeb grupy i jej członków w odniesieniu do poziomu produkcji i sprzedaży
owoców i warzyw, rzeczywiście osiągniętej w ostatnim roku realizacji planu dochodzenia do uznania.
W przypadku ustalenia, że zakres ilościowy oraz wydajność inwestycji objętej dofinansowaniem w ramach planu
dochodzenia do uznania, przekracza potrzeby grupy i jej członków w odniesieniu do rzeczywiście stwierdzonej
wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków, w
ostatnim roku planu, wstępnie uznana grupa producentów musiałaby zwrócić przyznaną pomoc finansową
proporcjonalnie do zakresu inwestycji, który przekracza dostosowanie jej do wielkości produkcji owoców i warzyw
rzeczywiście uzyskanej w ostatnim roku realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania (z wyłączeniem
przypadków, w których spadek wartości produkcji wystąpił z przyczyn niezależnych od grupy producentów).
Należy wskazać, że grupa producentów może realizować zatwierdzony plan dochodzenia do uznania maksymalnie
przez okres nieprzekraczający 5 lat.
Tym samym, grupa producentów powinna wywiązywać się ze wszystkich zobowiązań podjętych w planie
dochodzenia do uznania, w tym osiągnięcia zaplanowanej wielkości sprzedaży owoców i warzyw w ostatnim roku
realizacji planu dochodzenia do uznania, pochodzących od członków grupy producentów, jeszcze w trakcie
trwania planu, tj. najpóźniej do dnia jego zakończenia.
Grupa producentów realizując zatwierdzony plan dochodzenia do uznania, powinna planować inwestycje w taki
sposób, który pozwoli na ich efektywne wykorzystanie w ramach realizacji planu, zgodnie z podjętymi
zobowiązaniami określonymi, w szczególności w § 1 ust. 1 pkt 1 lit. c i d ww. rozporządzenia Ministra Rolnictwa i
Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. oraz art. 44 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, jeszcze w trakcie
realizacji planu, a nie po jego zakończeniu.
Reasumując, w sytuacji, gdy poziom i zakres inwestycji zrealizowanych w ramach planu dochodzenia do uznania
przekracza potrzeby grupy określone wielkością rzeczywistej produkcji owoców i warzyw, wyprodukowanych przez
członków i sprzedanych przez grupę producentów do daty zakończenia planu, występuje brak proporcjonalności
wykorzystania środków, a więc naruszenie przepisów rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17
czerwca 2009 r. oraz art. 44 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011. Treść art. 44 rozporządzenia
Komisji (UE) Nr 543/2011, daje bezpośrednie podstawy do ustalenia wstępnie uznanej grupie producentów
88
nienależnie wypłaconych środków finansowych po zakończeniu realizacji planu, w sytuacji, gdy poziom rzeczywistej
produkcji owoców i warzyw, sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków, jest znacznie
niższy od poziomu wydajności i zakresu ilościowego inwestycji objętych pomocą finansową w ramach realizacji
planu dochodzenia do uznania, co skutkuje nieproporcjonalnym finansowaniem inwestycji, do ich wykorzystania dla
produktów członków grupy producentów, dla których grupa uzyskała wstępne uznanie.
Jednocześnie, stosownie do art. 148 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011, jeśli zgodnie z
niniejszym rozporządzeniem lub rozporządzeniem (WE) Nr 1234/2007, mają być nałożone sankcje lub kary lub
wycofane korzyści lub uznanie, nie są one nakładane lub wycofywane w przypadkach zaistnienia siły wyższej lub
innych nadzwyczajnych okoliczności w rozumieniu art. 31 rozporządzenia (WE) Nr 73/2009. Działanie siły wyższej
lub okoliczności nadzwyczajnych w rozumieniu art. 31 RR Nr 73/2009, w przypadku wstępnie uznanych grup
producentów owoców i warzyw, ma zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do przypadku określonego w lit. c ww.
rozporządzenia Rady, tj. do przypadku wystąpienia poważnej klęski żywiołowej w dużym stopniu dotykającej
grunty rolne gospodarstwa.
Mając na uwadze powyższe, ze względu na to, że ww. art. 148 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 zawiera
pojęcie „wycofania uzyskanych korzyści”, istnieje możliwość zastosowania tego przepisu, w celu uniknięcia
obowiązku zwrotu środków nienależnie pobranych, wynikającego z niedostosowania poziomu inwestycji do wartości
produkcji sprzedanej. Przypadek zaistnienia siły wyższej musi jednak zostać zgłoszony – wraz z odpowiednimi
dowodami w sposób zgodny z wymogami właściwego organu państwa członkowskiego – temu organowi w ciągu 10
dni roboczych od dnia, w którym zainteresowany podmiot był w stanie to zrobić.
Uwzględniając powyższe, czas na powiadomienie o zaistniałej sytuacji ARiMR, liczony jest od dnia, w którym
poszkodowana GP może dokonać takiego zgłoszenia. Pisemne zgłoszenie faktu wystąpienia siły wyższej przez GP
w formie oświadczenia, w terminie 10 dni roboczych od dnia, w którym grupa była w stanie to zrobić, należy
uznać za odpowiednie dowody satysfakcjonujące właściwy organ, które powinny być przedłożone w przypadku
zaistnienia siły wyższej.
Następnie GP powinna dostarczyć do dyrektora OR dowody potwierdzające wystąpienie klęski naturalnej, na
podstawie których można oszacować rzeczywiste straty ilościowe w zbiorach owoców i warzyw, poniesione
przez członków GP. Przedmiotowe dokumenty powinny być dostarczone do OR niezwłocznie po ich sporządzeniu, w
celu uwiarygodnienia wystąpienia siły wyższej.
Należy tutaj zaznaczyć, że do wykazu dokumentów potwierdzających wystąpienie klęski naturalnej, na podstawie
których można oszacować rzeczywiste straty ilościowe w zbiorach owoców i warzyw, na podstawie których byłoby
możliwe odstąpienie od nałożenia ewentualnych sankcji, nie można zastosować całego wykazu określonego w
rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 czerwca 2011 roku w sprawie określenia przypadków, w
których spadek wartości produkcji sprzedanej wystąpił z przyczyn niezależnych od wstępnie uznanej grupy
producentów owoców i warzyw lub organizacji producentów owoców i warzyw, oraz sposobu potwierdzania tego
spadku (Dz. U. Nr 130, poz. 758). Przedmiotowe rozporządzenie odnosi się wyłącznie do obliczenia wnioskowanej
pomocy do wartości produkcji sprzedanej tj. odnosi się do pomocy „administracyjnej”, czyli do precyzyjnego
stosowania art. 42 ust. 2 RK (UE) Nr 543/2011. Rozporządzenie MRiRW z dnia 10 czerwca 2011 r. nie obejmuje
kwestii ustalenia kwot środków nienależnie pobranych w związku z niedostosowaniem inwestycji do wielkości
produkcji/sprzedaży.
Dodatkowo należy zauważyć, że siła wyższa, która ma być okolicznością wyłączającą obowiązek zwrotu środków
nienależnie pobranych jest wyjątkiem od podstawowej zasady obowiązku zwrotu środków w sytuacji powstania
nieprawidłowości co wynika bezpośrednio z art. 4 ust.1 RR Nr 2988/1995. Wskazana rola instytucji siły wyższej
upoważnia do stwierdzenia, że przepisy odnoszące się do tej instytucji powinny być interpretowane w sposób ścisły,
czyli w taki sposób aby prawo strony do powołania się na siłę wyższą nie zostało nadużyte w sytuacji odstąpienia
od obowiązku zwrotu środków nienależnie pobranych.
Uwzględniając powyższe, ze względu na zakres i skalę przyznawanej pomocy finansowej dla GP na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym PDU oraz konieczność oszacowania rzeczywiście
poniesionych strat w produkcji i sprzedaży owoców i warzyw, do dokumentów potwierdzających wystąpienie siły
wyższej, tj. wystąpienia poważnej klęski żywiołowej w dużym stopniu dotykającej grunty rolne gospodarstwa, można
zaliczyć:
­ protokół oszacowania szkód, sporządzony przez komisję, o której mowa w art. 4 ust. 7 ustawy z dnia 9 maja
2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 98, poz. 634, z późn. zm.),
­ dokument stwierdzający wystąpienie szkody w uprawach rolnych lub płodach rolnych, z którego wynika
powierzchnia upraw, ilość lub wartość płodów rolnych, sporządzony przez zakład ubezpieczeń, z którym
producent owoców lub warzyw będący członkiem grupy lub GP, zawarli umowę ubezpieczenia,
­ inny dokument, wystawiony przez odpowiedni organ/instytucję, który w sposób wiarygodny i obiektywny
potwierdzi wystąpienie klęski żywiołowej wraz z określeniem jej wpływu na wielkość plonów (oszacowania
wielkości strat).
89
Z wyżej wymienionych dokumentów powinna wprost wynikać informacja o wielkości obniżki plonu, która nie
została uzyskana w związku z zaistnieniem klęski żywiołowej.
Definicja klęski żywiołowej oraz katastrofy naturalnej z ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej
(Dz. U. z 2014 poz. 333), które mogą być pomocne w ocenie, czy dane zdarzenie, które wpłynęło na zmniejszenie
plonów, można zakwalifikować do wystąpienia klęski żywiołowej (katastrofy naturalnej):
1) klęska żywiołowa - rozumie się przez to katastrofę naturalną lub awarię techniczną, których skutki zagrażają
życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach,
a pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we
współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym
kierownictwem;
2) katastrofa naturalna - rozumie się przez to zdarzenie związane z działaniem sił natury, w szczególności
wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, długotrwałe
występowanie ekstremalnych temperatur, osuwiska ziemi, pożary, susze, powodzie, zjawiska lodowe na rzekach
i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, masowe występowanie szkodników, chorób roślin lub zwierząt
albo chorób zakaźnych ludzi albo też działanie innego żywiołu.
129. Czy członkiem grupy producentów może być spółka jawna?
Zgodnie z art. 125 e ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającego
wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych
(„rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku”), wstępnie uznaną GP może być każdy podmiot prawny lub
jasno określona część podmiotu prawnego, który został utworzony z inicjatywy rolników w rozumieniu art. 2 lit. a
rozporządzenia Rady (WE) Nr 73/2009, uprawiających, co najmniej jeden produkt sektora owoców i warzyw lub
produkty tego sektora przeznaczone wyłącznie do przetworzenia. Celem takiej grupy jest jej uznanie za OP.
Stosownie do art. 2 lit. a rozporządzenia Rady (WE) Nr 73/2009 z dnia 19 stycznia 2009 r. ustanawiającego wspólne
zasady dla systemów wsparcia bezpośredniego dla rolników w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiającego
określone systemy wsparcia dla rolników, zmieniającego rozporządzenia (WE) nr 1290/2005, (WE) nr 247/2006, (WE)
nr 378/2007 oraz uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1782/2003, „rolnik” oznacza osobę fizyczną lub prawną, bądź
grupę osób fizycznych lub prawnych, bez względu na status prawny takiej grupy i jej członków w świetle prawa
krajowego, których gospodarstwo znajduje się na terytorium Wspólnoty oraz która prowadzi działalność rolniczą, w
przedmiotowym przypadku uprawę owoców i warzyw.
Natomiast „gospodarstwo” oznacza wszystkie jednostki produkcyjne zarządzane przez rolnika, znajdujące się na
terytorium tego samego państwa członkowskiego.
Z kolei § 1 pkt 2 lit. a i b rozporządzenia MRiRW z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie warunków wstępnego
uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz
warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2009 r. Nr 5, poz. 27), stanowi,
że podmiot zrzeszający producentów owoców i warzyw może zostać wstępnie uznany za GP, jeżeli m.in. jest
utworzony co najmniej przez 5 producentów wytwarzających przynajmniej jeden z produktów wymienionych w
grupach produktów, ze względu na które wnioskuje o wstępne uznanie i które zostały określone w załączniku do
przedmiotowego rozporządzenia oraz wytwarzających te produkty na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.
Na gruncie przepisów krajowych umowa spółki jawnej uregulowana jest w art. 22 – 85 ustawy z dnia 15 września
2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.). Stosownie do art. 22 § 1 Kodeksu spółek
handlowych, spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą a nie jest inną
spółką handlową. Natomiast zgodnie z art. 28 ww. Kodeksu spółek handlowych, majątek spółki stanowi wszelkie
mienie wniesione jako wkład lub nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia. Spółka jawna posiada zdolność prawną
może nabywać prawa i obowiązki we własnym imieniu, pozywać oraz być pozywana. Zgodnie z art. 25 1 § 1, Spółka
jawna powstaje z chwilą wpisu do rejestru.
Jednocześnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz.
1807 z późn. zm.) wynika, iż status przedsiębiorcy ma spółka jawna. Ponadto zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT,
spółka jawna jest również podatnikiem podatku od towarów i usług.
Z uwagi na fakt, iż spółka jawna jest odrębnym od wspólników podmiotem praw i obowiązków, posiada odrębny
majątek, może ona mieć status członka GP.
Natomiast zgodnie z § 1 pkt 2 lit. a i b rozporządzenia MRiRW z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie warunków
wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw
oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2009 r. Nr 5, poz. 27),
podmiot zrzeszający producentów owoców i warzyw może zostać wstępnie uznany za GP, jeżeli m.in. jest utworzony
90
co najmniej przez 5 producentów wytwarzających przynajmniej jeden z produktów wymienionych w grupach
produktów, ze względu na które wnioskuje o wstępne uznanie i które zostały określone w załączniku do
przedmiotowego rozporządzenia oraz wytwarzających te produkty na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.
Natomiast, zgodnie z § 2 pkt 2 przedmiotowego rozporządzenia MRiRW z dnia 16 grudnia 2008 r., PDU zawiera w
szczególności: informacje o powierzchni upraw poszczególnych gatunków owoców i warzyw, wielkości zbiorów,
ilości i wartości sprzedanych owoców i warzyw oraz kierunków ich dystrybucji, dotyczące roku poprzedzającego rok
złożenia wniosku o wstępne uznanie – na podstawie oświadczeń złożonych przez każdego z producentów owoców i
warzyw, wchodzących w skład podmiotu ubiegającego się o wstępne uznanie.
Z zestawienia cytowanych przepisów wynika, że każdy z członków grupy producentów powinien wytwarzać
przynajmniej jeden z produktów wymienionych w grupach produktów, ze względu na które wnioskuje o wstępne
uznanie zarówno w roku, w którym opiniowany jest PDU, jak również w roku poprzedzającym rok złożenia wniosku
o wstępne uznanie.
Biorąc pod uwagę powyższe spółka jawna, powstaje z chwilą wpisu do rejestru zgodnie art. 251 § 1 ww. ksh, i od tego
czasu powinna wykazać, że wytwarzała przynajmniej jeden z produktów wymienionych w grupach produktów, ze
względu na które została uznana grupa producentów, do której przystępuje spółka jawna, zarówno w roku, w którym
opiniowany jest PDU, jak również w roku poprzedzającym rok złożenia wniosku o wstępne uznanie. Produkcja
przynajmniej jednego gatunku owoców i warzyw z grupy produktów wstępnego uznania powinna być prowadzona na
użytkach rolnych (obiektach produkcyjnych) będących w posiadaniu samoistnym lub zależnym przez spółkę w czasie
jej istnienia.
130. Czy pomoc finansowa w ramach wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw Unii Europejskiej, jest
pomocą publiczną de minimis?
Pojęcie pomocy publicznej nie zostało precyzyjnie określone w dokumentach Unii Europejskiej. Artykuł 107 ust. 1
Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) stanowi, że wszelka pomoc przyznawana przez Państwo
członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem
konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna ze
wspólnym rynkiem w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między Państwami członkowskimi. Z tego
przepisu można wywieść, że z pomocą publiczną (w przypadku rolników i przedsiębiorców) mamy do czynienia, gdy
spełnione są wszystkie następujące przesłanki łącznie:
1) następuje przysporzenie środków publicznych (pomoc jest przyznawana przez Państwo lub pochodzi ze środków
państwowych), jak również, gdy organy administracji publicznej zrzekają się poboru ustawowo należnych im
środków publicznych;
2) przysporzenie lub zrzeczenie się środków publicznych jest skierowane do podmiotów prowadzących działalność
gospodarczą i związane z tą działalnością – bez względu na to, czy przepisy nadają danemu podmiotowi status
przedsiębiorcy;
3)
udzielana jest na warunkach korzystniejszych niż oferowane na rynku, tj. pomoc stanowi dla beneficjenta
korzyść ekonomiczną, której nie mógłby uzyskać w normalnych warunkach rynkowych;
4)
ma charakter selektywny (uprzywilejowuje określony podmiot lub podmioty albo produkcję określonych
towarów);
5) powoduje (lub może powodować) naruszenie równowagi pomiędzy beneficjentem pomocy, a jego konkurentami
na tym samym rynku, ponieważ nie jest dostępna dla wszystkich przedsiębiorców danej branży w równym
stopniu – zależy od uznania organu przyznającego pomoc.
Natomiast, zgodnie z art. 42 TFUE (odpowiednik art. 36 TWE), postanowienia rozdziału dotyczącego reguł
konkurencji stosuje się do produkcji rolnej i handlu produktami rolnymi jedynie w zakresie ustalonym przez
Parlament Europejski i Radę.
Zgodnie z art. 180 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającego wspólną
organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych (rozporządzenie o
jednolitej wspólnej organizacji rynku), przepisy art. 87, 88 i 89 Traktatu (będące odpowiednikiem art. 107 – 109 w
TFUE), mają zastosowanie do produkcji produktów, o których mowa w art. 1, oraz do handlu nimi. Artykuły 87, 88 i
89 TFUE nie mają jednak zastosowania do płatności dokonywanych na mocy m.in. art. 103a i 103b ww.
rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007.
Biorąc pod uwagę powyższe, pomoc finansowana w ramach budżetu wspólnej organizacji rynków owoców i warzyw,
wypłacana na podstawie art. 103a i 103b RR (WE) Nr 1234/2007, czyli pomoc finansowa dla wstępnie uznanych grup
producentów owoców i warzyw na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem
działalności administracyjnej oraz na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym
planie dochodzenia do uznania, a także pomoc finansowa na dofinansowanie funduszu operacyjnego uznanych
organizacji producentów owoców i warzyw nie powinna być traktowana jako pomoc publiczna.
91
Ponadto, stosownie do przepisów rozporządzenia Komisji (WE) Nr 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie
stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis, pomoc finansowa wypłacana w ramach wspólnej organizacji
rynków owoców i warzyw, nie stanowi pomocy „de minimis”.
131. Czy grupa producentów owoców i warzyw może dokonać zakupu np. budynku, gruntu, maszyn i
samochodów ciężarowych od dowolnej osoby fizycznej lub prawnej, w tym również od członka grupy?
Przepisy określające zasady przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanym grupom producentów owoców i
warzyw, w tym rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr
98, poz. 822), nie zawierają zapisów określających kryteria podmiotowe dla zbywców nieruchomości, maszyn,
urządzeń, czy samochodów ciężarowych (stanowiących przedmiot inwestycji), tym samym wstępnie uznana grupa
producentów może dokonać zakupu, budynku lub budowli, gruntu, samochodów ciężarowych od dowolnej osoby
fizycznej lub prawnej, w tym również od członka grupy.
Odnosząc się do przypadków nabywania przez grupę producentów infrastruktury związanej ze zbiorem,
przechowywaniem, magazynowaniem lub przygotowaniem owoców i warzyw do sprzedaży, od swoich członków,
należy wskazać, że wstępnie uznane grupy producentów realizują plan dochodzenia do uznania w celu spełnienia
kryteriów uznania za organizację producentów owoców i warzyw, ponosząc niezbędne inwestycje, które doprowadzą
grupę do spełnienia kryteriów uznania, określonych m.in. w art. 125b ust. 1 lit. e rozporządzenia Rady (WE) Nr
1234/2007.
Zgodnie z art. 125b ust. 1 lit. e rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007, uznana organizacja producentów w razie
potrzeby (tj. stosownie do rodzaju produkcji i charakteru realizowanej sprzedaży), musi skutecznie zapewnić swoim
członkom środki techniczne umożliwiające zbiór, magazynowanie, przechowywanie, pakowanie i wprowadzanie do
obrotu ich produktów.
Uwzględniając powyższe, zdaniem KE, infrastruktura, która nie jest w dyspozycji (wykorzystaniu) grupy
producentów, nie może być traktowana jako spełniająca ww. kryteria uznania, o których mowa w art. 125b ust. 1 lit. e
rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007.
W przypadku, gdy grupa producentów nie posiada wyposażenia technicznego umożliwiającego zbiór,
magazynowanie, przechowywanie, pakowanie i wprowadzanie do obrotu produktów, wyprodukowanych przez
wszystkich członków, w ramach planu dochodzenia do uznania powinna mieć możliwość zrealizowania inwestycji,
które umożliwią skuteczne zapewnienie takiego wyposażenia swoim członkom, co przyczyni się do spełnienia
kryteriów uznania za organizacje producentów, po zrealizowaniu planu dochodzenia do uznania.
W celu uzyskania uznania za organizację producentów po zakończeniu realizacji planu dochodzenia do uznania,
infrastruktura, którą dysponuje sama grupa wraz z infrastrukturą członków, która została udostępniona grupie,
powinna być wystarczająca, aby zapewnić zbiór, magazynowanie, przechowywanie, pakowanie i wprowadzanie do
obrotu produktów produkowanych przez członków grupy. Zatem w okresie realizacji planu dochodzenia do uznania,
grupa może realizować inwestycje, które umożliwią skuteczne zapewnienie przez grupę swoim członkom środków
technicznych umożliwiających zbiór, magazynowanie, przechowywanie, pakowanie i wprowadzanie do obrotu
owoców i warzyw.
Natomiast potrzeby inwestycyjne grupy producentów należy określać stosownie do rodzaju prowadzonej produkcji
przez członków grupy oraz struktury sprzedaży. Dla przykładu inne są potrzeby inwestycyjne grupy, która dostarcza
100% swojej produkcji do zakładów przetwórczych, natomiast inne w przypadku grup, które dostarczają produkty
członków na rynek produktów świeżych do bezpośredniej konsumpcji.
Ponadto, należy wskazać, że zgodnie z art. 145 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, „nie naruszając
jakichkolwiek przepisów szczególnych określonych w przedmiotowym rozporządzeniu lub rozporządzeniu (WE) nr
1234/2007, nie dokonuje się żadnych płatności na rzecz beneficjentów, odnośnie do których stwierdzono, że sztucznie
stworzyli warunki wymagane do otrzymania takich płatności, aby uzyskać korzyści sprzeczne z celami danego
systemu wsparcia.”
Należy zauważyć, że głównym celem systemu wsparcia wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw jest
spełnienie kryteriów uznania za organizację producentów oraz uzyskanie przez grupę producentów statusu uznanej
organizacji producentów owoców i warzyw.
Natomiast wśród zasadniczych kryteriów uznania, o których mowa w art. 125b RR (WE) Nr 1234/2007, jest
skuteczne zapewnienie przez organizację producentów swoim członkom, środków technicznych umożliwiających
zbiór, magazynowanie, pakowanie i wprowadzanie do obrotu ich produktów, w razie potrzeby, tj. stosownie do
rodzaju prowadzonej produkcji i charakteru realizowanej sprzedaży (o czym była mowa powyżej), jeśli grupa nie
zapewnia takiej infrastruktury wszystkim swoim członkom przed rozpoczęciem realizacji planu dochodzenia do
92
uznania, np. w formie infrastruktury własnej, dzierżawionej, najmowanej (w tym dzierżawionej lub najmowanej od
członków), wykorzystując infrastrukturę spółek zależnych lub poprzez outsourcing.
Uwzględniając powyższe, zakup przez grupę producentów infrastruktury od członka grupy, który jest już
użytkownikiem tej infrastruktury dla potrzeb własnej produkcji, może zostać objęty pomocą finansową na pokrycie
części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w planie dochodzenia do uznania, jednakże z uwzględnieniem
poniższych warunków:
1) nieruchomości, maszyny, urządzenia, samochody ciężarowe, itp. użytkowane przez członka grupy producentów,
od którego grupa chce je zakupić, nie zostały wymienione w planie dochodzenia do uznania - w opisie
infrastruktury członków grupy, wykorzystywanej przez samą grupę;
2) nieruchomości, maszyny, urządzenia, samochody ciężarowe itp., po ich zakupie przez grupę producentów od
jednego członka grupy, będą użytkowane przez wszystkich członków tejże grupy, tj. grupa powinna zapewnić
wykorzystanie zakupionych nieruchomości, maszyn, urządzeń, czy samochodów ciężarowych dla potrzeb zbioru,
magazynowania, przechowywania, pakowania i wprowadzania do obrotu owoców i warzyw, wyprodukowanych
nie tylko wyłącznie przez członka, od którego nabyła ww. infrastrukturę, ale również wyprodukowanych
przez pozostałych członków grupy producentów;
3) decyzja o zakupie infrastruktury od jednego z członków grupy i udostępnieniu jej celem dokonywania zbioru,
magazynowania, przechowywania oraz przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży - temu członkowi oraz
pozostałym członkom grupy, powinna zostać podjęta przez grupę producentów w demokratyczny sposób, z
zachowaniem zasad określonych w § 1 pkt 5 lit. g rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16
grudnia 2008 r. w sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania
organizacji producentów owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia
do uznania (Dz. U. z 2009 r. Nr 5, poz. 27).
Jednocześnie, zgodnie z wyżej cytowanym § 5 ust. 1 rozporządzenia MRiRW w sprawie szczegółowych warunków
przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, pomoc finansowa na
pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji polegających na zakupie gruntu, budynku lub budowli,
samochodu ciężarowego, jest przyznawania wyłącznie do wysokości stanowiącej wartość rynkową takich inwestycji.
Z kolei § 5 ust. 2 ww. rozporządzenia stanowi, że wartość rynkowa ww. inwestycji jest określana na podstawie
dokumentu wystawionego przez uprawnionego rzeczoznawcę.
Uwzględniając powyższe, ARiMR przyznaje pomoc finansową do wartości zakupionej przez grupę producentów
nieruchomości, maszyny, urządzenia, itp., określonej w akcie notarialnym, fakturze, lub innym dokumencie o
równoważnej wartości dowodowej, jednak nie wyższej, aniżeli wartość rynkowa przedmiotu inwestycji, wskazana w
operacie szacunkowym, czy wycenie maszyn, urządzeń, samochodów ciężarowych, wystawionych przez
uprawnionego rzeczoznawcę.
Powyższe zasady mające również zastosowanie do nabywanej przez grupę producentów infrastruktury od swoich
członków, mają za zadanie eliminować przypadki zawyżania cen transakcyjnych ponad wartość rynkową przedmiotu
inwestycji, a tym samym zapobiegać nadmiernemu dofinansowaniu inwestycji.
132. Jakie zabezpieczenia są wymagane od wstępnie uznanych grup producentów owoców i
warzyw realizujących inwestycje dofinansowane z UE i budżetu krajowego w ramach Planu
Dochodzenia do Uznania?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia MRiRW w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy
finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji
ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, z zastrzeżeniem § 1 ust. 3, grupa producentów zobowiązuje
się do niezbywania i nieudostępniania innemu podmiotowi inwestycji objętej dofinansowaniem przed upływem:
a) 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego,
b) 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli.
W tym celu, grupa wraz z wnioskiem o przyznanie pomocy finansowej, składa stosowne oświadczenia.
Przepisy określające zasady przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanym grupom producentów owoców i
warzyw, nie przewidują żadnych szczególnych form zabezpieczeń wymaganych w związku z realizacją planu
dochodzenia do uznania i korzystaniem przez grupę z pomocy finansowej na pokrycie części kwalifikowanych
kosztów inwestycji.
Natomiast stosownie do art. 9 ust. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku
chmielu, rynku suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno (Dz. U. z 2011 r. Nr 145, poz. 868,
z późn. zm.), do egzekucji należności wynikających z decyzji dyrektora OR ARiMR, stosuje się przepisy o
postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
93
133.
W sytuacji, gdy grupa producentów uzyska uznanie za organizację producentów przed zakończeniem
ostatniego roku realizacji planu dochodzenia do uznania, jaki okres realizacji planu dochodzenia do
uznania należy przyjąć, jako ostatni okres rozliczeniowy, z którego uwzględniona zostanie wielkość
produkcji sprzedanej dla potrzeb weryfikacji stopnia wykorzystania inwestycji?
Zgodnie z art. 40 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r.
ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora
owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, grupy producentów realizujące plany dochodzenia
do uznania mogą w każdej chwili składać wnioski o uznanie za organizacje producentów. Takie wnioski są składane
przed zakończeniem okresu przejściowego, o którym mowa w art. 125e ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) Nr
1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy
szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych (rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku), tj.
przed zakończeniem planu dochodzenia do uznania.
Z kolei art. 49 ust. 1 ww. rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 stanowi, że udzielenie pomocy, o której mowa w
art. 103a ust. 1 rozporządzenia (WE) Nr 1234/2007, tj. pomocy finansowej wstępnie uznanym grupom producentów
na działalność administracyjną oraz pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym
planie dochodzenia do uznania, zostaje zakończone wraz z przyznaniem uznania.
Ponadto, stosownie do art. 43 ust. 3 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, pomoc finansowa dla grupy
producentów jest wypłacana w ratach rocznych lub półrocznych na zakończenie każdego rocznego lub półrocznego
okresu realizacji planu dochodzenia do uznania, lub w ratach obejmujących część rocznego okresu, jeżeli plan
rozpoczyna się w trakcie okresu rocznego lub jeżeli uznanie zostaje udzielone na mocy art. 125b rozporządzenia (WE)
nr 1234/2007 przed zakończeniem okresu rocznego. W takim przypadku, pułap pomocy finansowej na pokrycie
kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej zostaje
proporcjonalnie obniżony.
Wskazane powyżej przepisy określają wyraźnie, że wraz z uzyskaniem uznania za organizację producentów, kończy
się realizacja planu dochodzenia do uznania.
Natomiast, zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009
r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów
owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania (Dz. U. Nr 98, poz. 822), w związku z § 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12
lipca 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie
producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie
dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2013 r. poz. 872), wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest
przyznawana pomoc finansowa na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem,
przechowywaniem, magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub
grupach produktów, dla których grupa została wstępnie uznana, m.in. jeżeli inwestycja lub jej etap są dostosowane do
wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków,
nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania.
Jednocześnie, stosownie do art. 44 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011, inwestycje
zrealizowane na podstawie zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania, o których mowa w art. 37 lit. c niniejszego
rozporządzenia, na które przyznano pomoc finansową zgodnie z art. 103a ust. 1 lit. b rozporządzenia Rady (WE) nr
1234/2007, są finansowane proporcjonalnie do ich wykorzystania co do produktów członków grupy producentów, w
odniesieniu do których udzielono jej wstępnego uznania.
Uwzględniając powyższe, zakres wielkościowy oraz wydajność inwestycji zrealizowanych w ramach planu
dochodzenia do uznania, objętych pomocą finansową powinien być dostosowany do wielkości produkcji owoców i
warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez jej członków, nie tylko planowanej, ale również
rzeczywiście osiągniętej przez grupę producentów w ostatnim roku realizacji planu dochodzenia do uznania.
W przypadku zrealizowania przez grupę producentów planu dochodzenia do uznania zgodnie z harmonogramem,
ostatnim rocznym okresem rozliczeniowym planu, z którego uwzględniona zostanie wielkość produkcji sprzedanej dla
oceny poziomu wykorzystania inwestycji, będzie ostatni pełny rok kalendarzowy planu dochodzenia do uznania (od
dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia). Natomiast w sytuacji, gdy grupa producentów uzyska uznanie za organizację
producentów przed zakończeniem ostatniego roku realizacji planu dochodzenia do uznania, ostatnim okresem
rozliczeniowym planu, z którego uwzględniona zostanie wielkość produkcji sprzedanej dla potrzeb weryfikacji
stopnia wykorzystania inwestycji, będzie niepełny okres roczny, tj. rozpoczynający się od dnia 1 stycznia
ostatniego roku planu, do dnia uznania grupy za organizację producentów owoców i warzyw.
Jednocześnie, jeżeli w wydanej decyzji o uznaniu grupy za organizację producentów wyraźnie wskazano, że grupa
producentów spełnia kryteria uznania od określonej daty, przed datą wydania decyzji o uznaniu grupy za organizację
producentów, należy przyjąć, że ostatni okres rozliczeniowy planu zakończył się w dniu wskazanym przez marszałka
w decyzji, w którym grupa spełniła warunki uznania za organizację producentów.
94
134. Jakie konsekwencje mogą spotkać grupę, która nie zrealizuje planu dochodzenia do uznania, sprzeda
majątek lub zaprzestanie działalności?
Stosownie do § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie
warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i
warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania, plan dochodzenia do
uznania zawiera w szczególności wskazanie przedsięwzięć inwestycyjnych (inwestycji), realizowanych w
poszczególnych latach, w celu spełnienia warunków uznania grupy producentów za organizację producentów.
Mając na uwadze powyższe, wstępnie uznana grupa producentów jest zobowiązana do realizacji wszystkich
inwestycji zatwierdzonych w planie dochodzenia do uznania, w celu uzyskania statusu uznanej organizacji
producentów owoców i warzyw. Plan dochodzenia do uznania obejmuje rodzaj i zakres inwestycji, traktowany jako
niezbędny, aby grupa producentów mogła spełnić kryteria uznania za organizację producentów.
Tym samym, brak kompleksowej realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania, może skutkować odmową
uznania grupy producentów za organizację producentów owoców i warzyw, co prowadziłoby do ustalenia przez
ARiMR nienależnie wypłaconej kwoty pomocy finansowej z tytułu realizacji planu dochodzenia do uznania, na
podstawie art. 116 ust. 2 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011. Grupa zobowiązana jest do zwrotu danej kwoty,
powiększonej o odsetki, zgodnie z art. 123 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r.
ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora
owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw. Odsetki naliczane są za okres, który upłynął między
wypłatą pomocy finansowej, a zwrotem należności przez grupę, według stawek stosowanych przez Europejski Bank
Centralny przy głównych operacjach refinansowania publikowanych w serii „C” Dziennika Urzędowego UE i
obowiązujących w dniu, w którym dokonano nienależnej płatności, powiększonych o trzy punkty procentowe.
Ponadto, stosownie do wyżej cytowanego § 1 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia MRiRW w sprawie szczegółowych
warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, grupa producentów
zobowiązuje się do niezbywania i nieudostępniania innemu podmiotowi inwestycji objętej dofinansowaniem przed
upływem:
a) 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego,
b) 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli.
Natomiast zgodnie z § 1 ust. 4 ww. rozporządzenia, jeżeli zbycie budynków, budowli, narzędzi, maszyn, urządzeń lub
samochodów ciężarowych nastąpi przed upływem okresu, o którym mowa powyżej, lub inwestycja zostanie
udostępniona w przypadkach innych niż określone w § 1 ust. 3 ww. rozporządzenia, grupa producentów zwraca kwotę
w wysokości 100% pomocy finansowej przyznanej na inwestycję, zwiększoną o odsetki ustawowe liczone od dnia
zbycia tej inwestycji lub udostępnienia jej innemu podmiotowi, do dnia zwrotu przyznanej pomocy finansowej.
135. Co należy rozumieć przez termin „cała inwestycja”, mając na uwadze prawidłowość obsługi wniosków o
przyznanie pomocy finansowej wstępnie uznanym grupom producentów owoców i warzyw, po wejściu w życie
przepisów rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 302/2012 z dnia 4 kwietnia 2012 r. zmieniającego
rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 543/2011 ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia
Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i
warzyw?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 lit. a rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w
sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i
warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania
(Dz. U. Nr 98, poz. 822), grupa producentów otrzymuje pomoc finansową na pokrycie części kwalifikowanych
kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży
owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa została wstępnie uznana, m.in. jeżeli
inwestycja lub jej etap zostały ujęte w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania na dany okres rozliczeniowy.
Ponadto, stosownie do § 2 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia, potwierdzeniem spełniania przez grupę producentów
warunków przyznania pomocy finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, jest m. in. złożenie przez grupę faktury albo dokumentu o
równoważnej wartości dowodowej, potwierdzających wysokość poniesionych kosztów na zrealizowanie inwestycji
lub jej etapu.
Jednocześnie, zgodnie z § 4, wykaz kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie
dochodzenia do uznania, jest określony w załączniku do ww. rozporządzenia.
Natomiast stosownie do § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2008 r. w
sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów
owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2009 r.
Nr 5, poz. 27), plan dochodzenia do uznania zawiera w szczególności wskazanie przedsięwzięć inwestycyjnych
95
(inwestycji), realizowanych w poszczególnych latach, w celu spełnienia warunków uznania grupy producentów za
organizację producentów.
W dniu 17 lipca 2012 r. zarządzeniem Nr 61/2012 Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w
sprawie wprowadzenia formularzy wniosków w ramach obsługi pomocy finansowej z tytułu wspólnej organizacji
rynków owoców i warzyw, wprowadzono m.in. nowy wzór wniosku o przyznanie pomocy finansowej wstępnie
uznanym grupom producentów owoców i warzyw wraz z załącznikami, uwzględniający przepisy ww. rozporządzenia
wykonawczego Komisji (UE) Nr 302/2012.
Jednakże w przedmiotowym formularzu wniosku o przyznanie pomocy finansowej na pokrycie kosztów związanych z
utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej oraz o przyznanie pomocy finansowej
na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, oraz
jego załącznikach, nie zmieniono dotychczasowego pojęcia inwestycji, które mogą być objęte pomocą finansową w
ramach realizacji planu dochodzenia do uznania.
Zgodnie z generalną zasadą, wnioskując o przyznanie pomocy finansowej za dany okres rozliczeniowy planu
dochodzenia do uznania, należy deklarować poniesione wydatki, przypisując je do poszczególnych inwestycji,
zatwierdzonych w planie dochodzenia do uznania, stanowiących kompleksowe przedsięwzięcia inwestycyjne,
spełniające przynajmniej jeden cel funkcjonalno-użytkowy, stosownie do części E.1 i E.2 wniosku o przyznanie
pomocy finansowej oraz załączników do wniosku W-1.4/20 oraz W-1.4a/20.
Zgodnie z zapisami zawartymi w ww. formularzu wniosku i załączników oraz instrukcji do wniosku, jako przykłady
kompleksowych przedsięwzięć inwestycyjnych, spełniających przynajmniej jeden cel funkcjonalno-użytkowy, można
podać następujące inwestycje: „budowa budynku chłodni wraz z technicznym wyposażeniem trwale związanym z
budynkiem oraz zagospodarowaniem terenu w zakresie niezbędnym do zapewnienia właściwej eksploatacji tego
budynku” (poz. 1, 6 i 7 wykazu kosztów kwalifikowanych); „zakup urządzenia/urządzeń do sortowania i pakowania
owoców i warzyw” (poz. 9 wykazu kosztów kwalifikowanych); „zakup maszyny/maszyn służących do zbioru
owoców lub warzyw” (poz. 10 wykazu kosztów kwalifikowanych); „zakup samochodu/samochodów ciężarowych o
dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony do przewozu owoców lub warzyw” (poz. 11 wykazu kosztów
kwalifikowanych), itp.
Dla powyższych przykładów przedsięwzięć inwestycyjnych, można wyróżnić określone cechy wspólne:
1) inwestycja (przedsięwzięcie inwestycyjne) została wyodrębniona i zatwierdzona w planie dochodzenia do
uznania, zgodnie z wykazem kosztów kwalifikowanych, stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia
Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r.;
2) dla danej inwestycji w planie dochodzenia do uznania została określona kwota wydatków;
3) inwestycja spełnia co najmniej jeden cel funkcjonalno – użytkowy;
4) walory techniczne inwestycji po jej zrealizowaniu, pozwalają na jej odrębne użytkowanie, niezależnie od
zrealizowania innych inwestycji, o których mowa w ww. wykazie kosztów kwalifikowanych.
Należy zauważyć, że tylko kompleksowa realizacja ww. przedsięwzięć zapewnia grupie możliwość zwiększenia
produkcji i sprzedaży, a także zabezpieczenia swoim członkom możliwości sortowania, przechowywania oraz
przygotowania do sprzedaży, wyprodukowanych przez nich owoców i warzyw, tym samym uzyskanie statusu uznanej
organizacji producentów. W tym celu niewystarczające jest przykładowo wybudowanie budynku - przechowalni (pkt
1 wykazu (…)), ale konieczne jest również zapewnienie infrastruktury technicznej (pkt 6 wykazu (…)) oraz
zagospodarowanie terenu w zakresie niezbędnym do właściwej eksploatacji budynku (pkt 7 wykazu (…)). Realizacja
tylko poszczególnych z ww. elementów składowych całej inwestycji, nie pozwoliłaby wstępnie uznanej grupie spełnić
kryteriów uznania, gdyż tylko kompleksowa realizacja ww. przedsięwzięć zapewnia grupie możliwość zwiększenia
produkcji i zapewnienia członkom infrastruktury technicznej w zakresie sortowania, przechowywania oraz
przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży, tym samym uzyskanie statusu organizacji producentów. Powyższe
przemawia za tym, iż pod terminem „kompleksowego przedsięwzięcia inwestycyjnego” należy rozumieć ogół
kosztów przypisanych do jednego kompleksowego przedsięwzięcia (np. budowy i wyposażenia przechowalni owoców
i warzyw wraz z zagospodarowaniem terenu, czy zakup urządzenia/urządzeń do sortowania i pakowania owoców i
warzyw), poniesionych przez wstępnie uznaną grupę producentów, w związku z realizacją tego przedsięwzięcia,
wymienionych w odpowiednich punktach wykazu kosztów kwalifikowanych, w celu spełnienia kryteriów uznania.
Jednocześnie należy wskazać, że przedstawione powyżej zasady definiowania inwestycji objętych pomocą finansową
w ramach realizacji planu dochodzenia do uznania, powinny mieć zastosowanie zarówno do obsługi wniosków
obejmujących wydatki ponoszone przez grupy producentów przed datą wejścia w życie przepisów rozporządzenia
Komisji (UE) Nr 302/2012, tj. przed dniem 5 kwietnia 2012 r., jak również do obsługi wniosków o przyznanie
pomocy finansowej obejmujących wydatki ponoszone po wejściu w życie nowych przepisów, w tym, do obsługi
pomocy finansowej za kolejne okresy rozliczeniowe planów dochodzenia do uznania.
136. Czy istnieje możliwość utworzenia przez grupy producentów owoców i warzyw spółki prawa
handlowego, w celu zwiększenia obszaru swojej działalności.
96
Zgodnie z art. 41 ust. 1 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego
szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw
oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, działalność główna grupy producentów związana jest z koncentracją
podaży i wprowadzaniem do obrotu produktów swoich członków, w odniesieniu do których została wstępnie
uznana.
Natomiast, zgodnie z art. 103a ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r.
ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów
rolnych („rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku”), w trakcie okresu przejściowego dopuszczonego
zgodnie z art. 125e RR (WE) Nr 1234/2007, państwa członkowskie mogą przyznać wstępnie uznanym grupom
producentów, pomoc ustalaną dla każdej grupy producentów na podstawie wartości produkcji tej grupy wprowadzonej
do obrotu (…). Przy wyznaczaniu wartości produkcji sprzedanej, na podstawie której ustalana jest ww. pomoc
finansowa, zgodnie z art. 42 ust. 1 ww. rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, stosuje się art. 50 ust. 1-4 i 7 oraz
art. 50 ust. 6 zdanie pierwsze RK (UE) Nr 543/2011, z uwzględnieniem niezbędnych zmian, tj. wartość produkcji
sprzedanej danej grupy producentów oblicza się na podstawie produkcji samej grupy producentów oraz jej członków
będących producentami i obejmuje ona wyłącznie te owoce i warzywa, w odniesieniu do których grupa producentów
została wstępnie uznana, oraz do wartości produkcji sprzedanej wlicza się wyłącznie produkcję grupy producentów
lub jej członków będących producentami, wprowadzoną do obrotu przez grupę producentów.
W przedmiotowej sytuacji, wstępnie uznana grupa producentów wraz z dwoma innymi grupami producentów,
zamierzają utworzyć odrębną spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, w celu zwiększenia obszaru swojej
działalności i umocnienia pozycji w negocjacjach podczas rozmów z odbiorcami owoców i warzyw, sprzedawanych
przez grupy producentów. Z informacji zawartych w piśmie wynika, że przedmiotowa operacja nie jest połączeniem
grup producentów, ani ich substratów majątkowych. Powstała spółka nie będzie starała się o żadne dotacje ze środków
publicznych.
Zgodnie z wyżej cytowanym art. 42 ust. 1 RK (UE) Nr 543/2011, do objęcia pomocą finansową na pokrycie kosztów
związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej (o której mowa w art.
103a ust. 1 lit. a RR (WE) Nr 1234/2007), można zakwalifikować wartość owoców i warzyw wyprodukowanych
przez członków grupy producentów i sprzedanych przez grupę spółce zależnej od grupy (której grupa jest
udziałowcem), celem wprowadzenia ich do obrotu, poprzez ich dalszą odsprzedaż przez spółkę zależną.
Do objęcia pomocą finansową można zaliczyć wyłącznie wartość sprzedaży zrealizowaną przez grupę producentów
do spółki zależnej, tj. zafakturowaną na etapie „loco-EXW” grupa producentów. Tym samym, do wartości produktów
sprzedanych objętej pomocą finansową, nie można uwzględnić sprzedaży produktów zafakturowanej przez spółkę
zależną, które zostały nabyte od wstępnie uznanej grupy producentów, gdyż przepisy art. 50 ust. 9 RK (UE) Nr
543/2011, dotyczą wyłącznie uznanych organizacji producentów owoców i warzyw.
Jednocześnie, stosownie do art. 145 RK (UE) Nr 543/2011, nie naruszając jakichkolwiek przepisów szczegółowych
określonych w niniejszym rozporządzeniu lub rozporządzeniu (WE) nr 1234/2007, nie dokonuje się żadnych płatności
na rzecz beneficjentów, odnośnie do których stwierdzono, że sztucznie stworzyli warunki wymagane do otrzymania
takich płatności, aby uzyskać korzyści sprzeczne z celami danego systemu wsparcia.
Uwzględniając powyższe, oceniając sprzedaż przez grupę produktów spółce zależnej (która formalnie jest odrębnym
podmiotem), jednocześnie jako spółka zależna nie dokonuje przetworzenia produktów zakupionych od grupy, w celu
zapobiegania ewentualnemu stworzeniu sztucznych warunków, o których mowa w ww. art. 145 RK (UE) Nr
543/2011, powinny być przestrzegane w szczególności następujące zasady:
1) grupa producentów realizuje sprzedaż do spółki zależnej, która została utworzona również przez inną lub inne
wstępnie uznane grupy producentów owoców i warzyw;
2) realizacja sprzedaży przez grupę producentów do spółki zależnej jest uzasadniona i wynika z wymogów
rynku (odbiorców), tj. skonsolidowania większych partii towaru w stosunku do produkcji pojedynczej grupy,
np. ze względu na sprzedaż produktów do dużych sieci handlowych lub na eksport;
3) produkty sprzedane przez pojedynczą grupę do spółki zależnej, po ich skonsolidowaniu, powinny być
rzeczywiście wprowadzone do obrotu, poprzez ich dalszą odsprzedaż.
A zatem, przyznając pomoc finansową grupie producentów, która realizuje sprzedaż do spółki zależnej, dyrektor
oddziału regionalnego ARiMR, właściwy ze względu na siedzibę grupy, powinien dokonać szczegółowej weryfikacji
przyczyn, dla których dana grupa producentów w określony sposób ukształtowała sprzedaż swoich produktów.
Niewątpliwie działaniem sprzecznym z celem mechanizmu pomocy finansowej wstępnie uznanym grupom
producentów owoców i warzyw, którym jest wprowadzanie przez grupę do obrotu produktów swoich członków,
byłoby „sztuczne” generowanie sprzedaży, np. przez powtórne wprowadzenie do obrotu tego samego towaru lub brak
dalszej odsprzedaży przez spółkę zależną produktu zakupionego od grupy producentów.
Odnosząc się do kwestii spełnienia warunków wstępnego uznania przez grupę producentów, która posiada udziały w
spółce zależnej, należy wskazać, że stosownie do art. 2 ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków
97
owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno (Dz. U. z
2011 r. Nr 145, poz. 868, z późn. zm.), właściwym do zajęcia stanowiska w przedmiotowej sprawie jest marszałek
województwa właściwy ze względu na siedzibę grupy, który wydaje m.in. decyzje w sprawie wstępnego uznania
grupy producentów owoców i warzyw oraz przeprowadza kontrole w zakresie spełniania warunków wstępnego
uznania grupy i zatwierdzenia planu dochodzenia do uznania.
137. Jak rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r.
ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG)
nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 wpływa na obsługę pomocy
finansowej w ramach wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw?
W dniu 20 grudnia 2013 r. weszło w życie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1308/2013 z
dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające
rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007. Zgodnie z art.
232 ust. 1 ww. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1308/2013, przepisy przedmiotowego
rozporządzenia mają zastosowanie od dnia 1 stycznia 2014 r.
Zgodnie z ww. art. 232 ust. 1, z dniem 1 stycznia 2014 r. tracą moc dotychczasowe przepisy art. 103a oraz art. 125e
rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającego wspólną organizację
rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych (rozporządzenie o jednolitej
wspólnej organizacji rynku), tym samym, brak jest podstaw prawnych do opiniowania nowych planów dochodzenia
do uznania, przedkładanych przez podmioty ubiegające się o wstępne uznanie.
Uwzględniając powyższe, poczynając od dnia 1 stycznia 2014 r. (tj. od daty stosowania rozporządzenia Parlamentu
Europejskiego i Rady (UE) Nr 1308/2013), dyrektorzy oddziałów regionalnych ARiMR powinni odmawiać wszczęcia
postępowania w sprawie wydania opinii do nowych planów dochodzenia do uznania, składanych przez grupy
producentów ubiegające się o status wstępnego uznania, informując grupy producentów o wejściu w życie ww.
rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego
wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr
234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007. Zgodnie z preambułą nowego rozporządzenia: "Wsparcie na rzecz
tworzenia grup producentów w odniesieniu do wszystkich sektorów i wszystkich państw członkowskich należy
określić w ramach polityki rozwoju obszarów wiejskich. W związku z tym, należy znieść wsparcie specjalne w
sektorze owoców i warzyw".
Tym samym, nowe przepisy rozporządzenia (UE) Nr 1308/2013 określające wspólną organizację rynków produktów
rolnych na nowy okres programowania 2014-2020, znoszą funkcjonujący dotychczas mechanizm odrębnej pomocy
finansowej dla wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw z tytułu realizacji zatwierdzonych planów
dochodzenia do uznania, finansowany z funduszu EFRG. A zatem, od dnia 1 stycznia 2014 r. brak jest podstaw
prawnych do przyznawania pomocy finansowej na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i
prowadzeniem działalności administracyjnej oraz pomocy finansowej na pokrycie części kwalifikowanych kosztów
inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, dla nowych beneficjentów, tj. grup producentów,
które ubiegają się o status wstępnego uznania po dniu 1 stycznia 2014 r.
Jednakże, stosownie do art. 231 ust. 2 ww. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1308/2013,
wszystkie programy wieloletnie przyjęte przed dniem 1 stycznia 2014r., po wejściu w życie niniejszego
rozporządzenia nadal podlegają stosownym przepisom rozporządzenia (WE) nr 1234/2007, aż do wygaśnięcia
tych programów.
Mając na uwadze powyższe, obsługa planów dochodzenia do uznania grup producentów wstępnie uznanych przed
dniem 1 stycznia 2014 r. oraz obsługa programów operacyjnych zatwierdzonych przed dniem 1 stycznia 2014 r., wraz
z programami operacyjnymi zatwierdzanymi stosownie do derogacji zawartej w art. 64 ust. 2 rozporządzenia Komisji
(UE) Nr 543/2011 do dnia 20 stycznia 2014 r., może być kontynuowana do ich zakończenia, na podstawie
dotychczasowych przepisów rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 oraz rozporządzenia wykonawczego Komisji
(UE) Nr 543/2011.
Jednocześnie przedmiotowe rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1308/2013 w art. 32 – 38, w
ramach wspólnej organizacji rynków produktów rolnych w nowym okresie programowania 2014-2020, uwzględnia
pomoc finansową dla organizacji producentów w sektorze owoców i warzyw na dofinansowanie funduszu
operacyjnego. Natomiast wdrożenie ww. mechanizmu wsparcia uznanych organizacji producentów na zasadach
określonych w rozporządzeniu (UE) Nr 1308/2013, możliwe będzie po przyjęciu stosownych przepisów
wykonawczych Komisji Europejskiej oraz aktów prawa krajowego.
98
138.
Czy w ramach wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw istnieje możliwości sprzedaży owoców i
warzyw przez wstępnie uznaną grupę i uznaną organizację producentów owoców i warzyw do spółki
zależnej, której udziałowcami są grupa i organizacja producentów?
Jak uznana organizacja producentów owoców i warzyw i wstępnie uznana grupa producentów owoców i
warzyw, mają określić kanały dystrybucji w swoim PO i PDU w przypadku sprzedaży owoców i warzyw
przez spółkę zależną?
Ad. 1:
Zgodnie z art. 41 ust. 1 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego
szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw
oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, działalność główna grupy producentów związana jest z koncentracją
podaży i wprowadzaniem do obrotu produktów swoich członków, w odniesieniu do których została wstępnie
uznana.
Natomiast, zgodnie z art. 103a ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r.
ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów
rolnych („rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku”), w trakcie okresu przejściowego dopuszczonego
zgodnie z art. 125e RR (WE) Nr 1234/2007, państwa członkowskie mogą przyznać wstępnie uznanym grupom
producentów, pomoc ustalaną dla każdej grupy producentów na podstawie wartości produkcji tej grupy wprowadzonej
do obrotu (…). Przy wyznaczaniu wartości produkcji sprzedanej, na podstawie której ustalana jest ww. pomoc
finansowa, zgodnie z art. 42 ust. 1 ww. rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, stosuje się art. 50 ust. 1-4 i 7 oraz
art. 50 ust. 6 zdanie pierwsze RK (UE) Nr 543/2011, z uwzględnieniem niezbędnych zmian, tj. wartość produkcji
sprzedanej danej grupy producentów oblicza się na podstawie produkcji samej grupy producentów oraz jej członków
będących producentami i obejmuje ona wyłącznie te owoce i warzywa, w odniesieniu do których grupa producentów
została wstępnie uznana, oraz do wartości produkcji sprzedanej wlicza się wyłącznie produkcję grupy producentów
lub jej członków będących producentami, wprowadzoną do obrotu przez grupę producentów, zafakturowaną na
etapie EXW („loco”) grupa producentów.
W sytuacji opisanej w zapytaniu, wstępnie uznana grupa producentów i uznana organizacja producentów utworzyły
odrębną spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, w celu dalszej koncentracji podaży owoców wyprodukowanych w
gospodarstwach członków ww. grupy i organizacji producentów.
Uwzględniając powyższe, w ocenie Departamentu Działań Społecznych i Środowiskowych ARiMR, zgodnie z wyżej
cytowanym art. 42 ust. 1 RK (UE) Nr 543/2011, do objęcia pomocą finansową na pokrycie kosztów związanych z
utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej (o której mowa w art. 103a ust. 1 lit. a
RR (WE) Nr 1234/2007), można zakwalifikować wartość owoców i warzyw wyprodukowanych przez członków
grupy producentów i sprzedanych przez grupę spółce zależnej od grupy (której grupa jest udziałowcem), celem
wprowadzenia ich do obrotu, poprzez ich dalszą odsprzedaż przez spółkę zależną.
Natomiast, do objęcia pomocą finansową można zaliczyć wyłącznie wartość sprzedaży zrealizowaną przez grupę
producentów do spółki zależnej, tj. zafakturowaną na etapie „loco-EXW” grupa producentów. Tym samym, do
wartości produktów sprzedanych objętej pomocą finansową, nie można uwzględnić sprzedaży produktów
zafakturowanej przez spółkę zależną, które zostały nabyte od wstępnie uznanej grupy producentów, gdyż przepisy art.
50 ust. 9 RK (UE) Nr 543/2011, dotyczą wyłącznie uznanych organizacji producentów owoców i warzyw.
Uwzględniając powyższe, oceniając sprzedaż przez grupę produktów spółce zależnej (która formalnie jest odrębnym
podmiotem), jednocześnie jako spółka zależna nie dokonuje przetworzenia produktów zakupionych od grupy, w celu
zapobiegania ewentualnemu stworzeniu sztucznych warunków, o których mowa w ww. art. 145 RK (UE) Nr
543/2011, w ocenie Departamentu Działań Społecznych i Środowiskowych ARiMR, powinny być przestrzegane w
szczególności następujące zasady:
1) grupa producentów realizuje sprzedaż do spółki zależnej, której udziałowcem jest również inna lub inne wstępnie
uznane grupy producentów owoców i warzyw/uznana lub uznane organizacje producentów owoców i warzyw;
2) realizacja sprzedaży przez grupę producentów do spółki zależnej jest uzasadniona i wynika z wymogów rynku
(odbiorców), tj. skonsolidowania większych partii towaru w stosunku do produkcji pojedynczej grupy, np. ze
względu na sprzedaż produktów do dużych sieci handlowych lub na eksport;
3) produkty sprzedane przez pojedynczą grupę/organizację producentów do spółki zależnej, po ich skonsolidowaniu z
produktami innej grupy/organizacji producentów, powinny być rzeczywiście wprowadzone do obrotu, poprzez ich
dalszą odsprzedaż.
Należy wskazać, że stosownie do art. 145 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, nie naruszając jakichkolwiek
przepisów szczegółowych określonych w niniejszym rozporządzeniu lub rozporządzeniu (WE) nr 1234/2007, nie
dokonuje się żadnych płatności na rzecz beneficjentów, odnośnie do których stwierdzono, że sztucznie stworzyli
warunki wymagane do otrzymania takich płatności, aby uzyskać korzyści sprzeczne z celami danego systemu
wsparcia.
Koncepcja stworzenia „sztucznych warunków” była przedmiotem rozważań w orzecznictwie europejskim. Tak na
przykład w wyroku w sprawie C-255/02 Halifax i in., dotyczącym podatku VAT, Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że
stwierdzenie występowania praktyki stanowiącej nadużycie zakłada, po pierwsze, że sporne czynności, pomimo
spełnienia wymogów formalnych określonych w odpowiednich przepisach, skutkują osiągnięciem korzyści, której
99
przyznanie byłoby sprzeczne z celem, jakiemu służą te przepisy, oraz po drugie, że z ogółu elementów obiektywnych
wynika, iż zasadniczym celem spornych czynności było jedynie osiągnięcie omawianej korzyści podatkowej. W
szeregu innych spraw, Trybunał wskazuje również, iż zasada zakazu nadużywania prawa prowadzi też do zakazania
czysto sztucznych struktur, w oderwaniu od przyczyn ekonomicznych, tworzonych wyłącznie w celu uzyskania
korzyści podatkowej (wyrok z dnia 22 maja 2008 r. w sprawie C-162/07 Ampliscientifica i Amplifin; wyrok z dnia 12
września 2006 r. w sprawie C-196/04 Cadbury Schweppes i Cadbury Schweppes Overseas).
A zatem, przyznając pomoc finansową grupie producentów, która realizuje sprzedaż do spółki zależnej, dyrektor
oddziału regionalnego ARiMR, właściwy ze względu na siedzibę grupy, powinien dokonać szczegółowej weryfikacji
przyczyn, dla których dana grupa producentów w określony sposób ukształtowała sprzedaż swoich produktów.
Niewątpliwie działaniem sprzecznym z celem mechanizmu pomocy finansowej wstępnie uznanym grupom
producentów owoców i warzyw, którym jest wprowadzanie przez grupę do obrotu produktów swoich członków,
byłoby „sztuczne” generowanie sprzedaży, np. przez powtórne wprowadzenie do obrotu tego samego towaru lub brak
dalszej odsprzedaży przez spółkę zależną produktu zakupionego od grupy producentów.
Ponadto, stosownie do art. 50 ust. 7 RK (UE) Nr 543/2011, należy wskazać, że wartość produktów sprzedanych
deklarowana zarówno przez wstępnie uznaną grupę producentów, jak również przez uznaną organizację producentów,
nie może uwzględniać kosztów transportu zewnętrznego, tj. kosztów transportu z terenu grupy/organizacji (locogrupa/organizacja), do magazynu odbiorcy. Stosownej redukcji wartości sprzedaży netto, należy dokonać również,
gdy transport uwzględniony jest w cenie produktu, a dowóz do odbiorcy realizowany jest środkami transportu,
objętymi pomocą finansową w ramach realizacji planu dochodzenia do uznania.
Natomiast, w przypadku uznanych organizacji producentów owoców i warzyw realizujących program operacyjny, dla
potrzeb naliczania pomocy finansowej na dofinansowanie funduszu operacyjnego, przepisy wspólnej organizacji
rynków owoców i warzyw pod pewnymi warunkami przewidują możliwość fakturowania przychodów na etapie loco
„spółka zależna”. Jednakże, stosownie do art. 19 ust. 1 lit c RK (UE) Nr 543/2011, „spółka zależna” oznacza spółkę,
w której udziały posiada jedna bądź kilka organizacji producentów lub ich zrzeszeń oraz, która przyczynia się do
realizacji celów organizacji producentów lub zrzeszenia organizacji producentów. Natomiast stosownie do art. 50 ust
9 RK (UE) Nr 543/2011, wartość produkcji sprzedanej można również obliczać na etapie EXW spółka zależna, na
tych samych zasadach jak zasady ustanowione w ust. 7 przedmiotowego artykułu, m. in. pod warunkiem, że
przynajmniej 90% kapitału należy do jednej organizacji producentów lub jednego zrzeszenia organizacji producentów
lub większej ich liczby. Z zapytania wynika, że uznana organizacja producentów owoców i warzyw, objęła 80%
udziałów, natomiast wstępnie uznana grupa producentów dysponuje 20% udziałów w spółce zależnej. W powyższym
przypadku, w sytuacji sprzedaży przez uznaną organizację producentów produktów swoich członków, w odniesieniu
do których organizacja producentów została uznana, przez spółkę zależną, wartość produkcji sprzedanej organizacji
producentów, należy obliczać na etapie EXW organizacja producentów.
Niemniej jednak, działalność główna organizacji producentów może podlegać outsourcingowi na zasadach
określonych w art. 27 RK (UE) Nr 543/2011. W takiej sytuacji, stosownie do art. 50 ust. 10 RK (UE) Nr 543/2011,
wartość produkcji sprzedanej oblicza się na etapie EXW organizacja producentów i obejmuje ona ekonomiczną
wartość dodaną działania, które zostało zlecone przez organizację producentów jej członkom, osobom trzecim lub
innej spółce zależnej niż spółka zależna, o której mowa w ust. 9 ww. art. 50 RK (UE) Nr 543/2011.
Ad. 2:
Odnosząc się do sposobu określenia kanałów dystrybucji w programie operacyjnym oraz planie dochodzenia do
uznania, w ocenie Departamentu Działań Społecznych i Środowiskowych ARiMR, w przypadku odsprzedaży
produktów grupy i organizacji producentów spółce zależnej, w ww. dokumentach powinny być wykazane ostateczne
kanały dystrybucji, tak, aby po stronie organu możliwa była ocena, czy przedstawione zasady funkcjonowania
podmiotów korzystających z pomocy finansowej, nie wskazują na ewentualne stworzenie sztucznych warunków, o
których mowa w ww. art. 145 RK (UE) Nr 543/2011, tj. m. in., czy realizacja sprzedaży przez spółkę zależną jest
uzasadniona i wynika np. z wymogów rynku oraz potrzeby skonsolidowania większych partii towaru, aniżeli partie
którymi dysponuje pojedyncza grupa/organizacja producentów.
Ponadto informacje o formach prowadzonej sprzedaży (rodzajach kanałów dystrybucji), są istotne z punktu widzenia
kryteriów uznania, które grupa musi spełnić w ramach realizacji planu dochodzenia do uznania, a tym samym,
zrealizować określone inwestycje, zapewniając odpowiednie środki techniczne zależne od charakteru prowadzonej lub
planowanej sprzedaży. Adekwatnie, rodzaj prowadzonej sprzedaży może warunkować potrzeby organizacji
producentów i wpływać na wybór podejmowanych działań w ramach programu operacyjnego przez uznaną
organizację producentów owoców i warzyw.
139.
Czy wstępnie uznana grupa producentów owoców i warzyw może sprzedawać owoce i warzywa
pochodzące od producentów niebędącymi członkami grupy oraz wykorzystywać inwestycje objęte
pomocą finansową w ramach rynku owoców i warzyw do sprzedaży owoców i warzyw niepochodzących
od członków grupy.
Ad. 1:
Zgodnie z art. 41 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r.
ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora
100
owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, działalność główna grupy producentów związana
jest z koncentracją podaży i wprowadzaniem do obrotu produktów swoich członków, w odniesieniu do których
została wstępnie uznana.
Stosownie do art. 41 ust. 2 niniejszego rozporządzenia, grupa producentów może sprzedawać produkty pochodzące od
producentów niebędących członkami grupy producentów, jeżeli została uznana w odniesieniu do tych produktów i
pod warunkiem, że wartość ekonomiczna tej działalności jest niższa od wartości produkcji sprzedanej wytworzonej
przez własnych członków grupy producentów oraz członków innych grup producentów.
Zgodnie z art. 50 ust. 1 i 3 ww. rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, wartość produkcji sprzedanej grupy
oblicza się na podstawie produkcji członków tej grupy i obejmuje ona wyłącznie te owoce i warzywa, w odniesieniu
do których grupa producentów została wstępnie uznana.
Natomiast, stosownie do § 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 września 2013 r. w
sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów
owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2013 r.,
poz. 1178), podmiot zrzeszający producentów owoców i warzyw może zostać wstępnie uznany za grupę producentów
owoców i warzyw, jeżeli m.in. przedłoży oświadczenie, w którym zobowiązuje się, że ponad połowa przychodów ze
sprzedaży produktów należących do grupy produktów, ze względu na które wnioskuje o wstępne uznanie, będzie
pochodziła ze sprzedaży tych produktów wytworzonych przez producentów zrzeszonych w tym podmiocie w każdym
roku realizacji planu dochodzenia do uznania.
Uwzględniając powyższe, grupa producentów może sprzedawać owoce i warzywa dla których została wstępnie
uznana, pochodzące od producentów niebędących członkami grupy producentów, jeżeli wysokość przychodów z tej
sprzedaży będzie niższa od przychodów ze sprzedaży owoców i warzyw dla których grupa została wstępnie uznana,
wytworzonych przez członków grupy, w każdym roku realizacji planu dochodzenia do uznania.
Ad. 2:
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr
98, poz. 822), w związku z § 7 ust. 1 rozporządzenia MRiRW z dnia 12 lipca 2013 r. w sprawie szczegółowych
warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2013 r. poz.
872), wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest przyznawana pomoc finansowa na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem lub
przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa została
wstępnie uznana, m.in. jeżeli inwestycja lub jej etap:
a) są dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw sprzedawanych przez grupę i wyprodukowanych przez
jej członków, nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia
do uznania,
b) odpowiadają specyfice zbioru i działań wykonywanych w odniesieniu do owoców i warzyw po jego dokonaniu.
Jednocześnie, zgodnie z art. 44 ww. rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, inwestycje zrealizowane na podstawie
zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania, o których mowa w art. 37 lit. c niniejszego rozporządzenia, na które
przyznano pomoc finansową zgodnie z art. 103a ust. 1 lit. b rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007, są finansowane
proporcjonalnie do ich wykorzystania co do produktów członków grupy producentów, w odniesieniu do których
udzielono jej wstępnego uznania.
Stosownie do ww. przepisów, wstępnie uznane grupy producentów, które otrzymały wsparcie finansowe w wysokości
75% wartości inwestycji ujętych w zatwierdzonych planach dochodzenia do uznania, mogą wykorzystywać
infrastrukturę zakupioną z ww. dofinansowaniem do zbioru, magazynowania oraz przygotowania do sprzedaży
owoców i warzyw, objętych grupą produktów, dla których grupa producentów została wstępnie uznana,
pochodzących tylko od jej członków.
Uwzględniając powyższe, o ile wstępnie uznana grupa producentów może prowadzić sprzedaż owoców i warzyw w
grupie produktów ze względu na które grupa została wstępnie uznana, niepochodzących od członków grupy
producentów (w proporcji określonej w pkt 1), to w okresie realizacji planu dochodzenia do uznania, nie może
wykorzystywać w tym celu infrastruktury dofinansowanej w wysokości 75% wartości inwestycji, w ramach
pomocy finansowej z tytułu realizacji planu dochodzenia do uznania, z wyjątkiem sytuacji opisanej w § 1 ust. 3
pkt 1 ww. rozporządzenia MRiRW w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie
uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania.
Natomiast po zakończeniu realizacji planu, grupa zobligowana jest do przestrzegania zobowiązań o których mowa w §
1 ust. 1 pkt 3 w związku z § 7 ust. 1 ww. rozporządzenia MRiRW z dnia 12 lipca 2013 r. Tym samym, po zakończeniu
planu dochodzenia do uznania, grupa może wykorzystać inwestycje objęte pomocą finansową również do sprzedaży
owoców i warzyw dla których grupa została wstępnie uznana, niepochodzących od członków, przestrzegając jedynie
limitu takiej sprzedaży, o którym mowa w punkcie 1.
101
140.
Jakie limity i ograniczenia obowiązują wstępnie uznaną grupę/uznaną organizację producentów owoców
i warzyw w zakresie obrotu produktami ze względu na które grupa/organizacja została uznana,
produktami mrożonymi ze względu na które grupa/organizacja została uznana oraz produktami spoza
tej grupy?
Zgodnie z art. 41 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r.
ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora
owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, działalność główna grupy producentów związana
jest z koncentracją podaży i wprowadzaniem do obrotu produktów swoich członków, w odniesieniu do których
została wstępnie uznana.
Stosownie do art. 41 ust. 2 ww. rozporządzenia, grupa producentów może sprzedawać produkty pochodzące od
producentów niebędących członkami grupy producentów, jeżeli została uznana w odniesieniu do tych produktów i
pod warunkiem, że wartość ekonomiczna tej działalności jest niższa od wartości produkcji sprzedanej wytworzonej
przez własnych członków grupy producentów oraz członków innych grup producentów.
Natomiast, stosownie do § 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 września 2013 r. w
sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów
owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2013
r., poz. 1178), podmiot zrzeszający producentów owoców i warzyw może zostać wstępnie uznany za grupę
producentów owoców i warzyw, jeżeli m.in. przedłoży oświadczenie, w którym zobowiązuje się, że ponad połowa
przychodów ze sprzedaży produktów należących do grupy produktów, ze względu na które wnioskuje o wstępne
uznanie, będzie pochodziła ze sprzedaży tych produktów wytworzonych przez producentów zrzeszonych w tym
podmiocie w każdym roku realizacji planu dochodzenia do uznania.
Jednocześnie art. 44 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 stanowi, że inwestycje związane z
realizacją planów uznawania, o których mowa w art. 37 lit. c niniejszego rozporządzenia, na które przyznano pomoc
zgodnie z art. 103a ust. 1 lit. b rozporządzenia (WE) nr 1234/2007, są finansowane proporcjonalnie do ich
wykorzystania co do produktów członków grupy producentów, w odniesieniu do których udzielono jej wstępnego
uznania.
Zgodnie z art. 26 ww. rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011, działalność główna organizacji
producentów jest związana z koncentracją podaży i wprowadzaniem do obrotu produktów swoich członków, w
odniesieniu do których jest uznana. Organizacja producentów może sprzedawać produkty pochodzące od producentów
niebędących członkami organizacji producentów ani zrzeszenia organizacji producentów, jeżeli została uznana w
odniesieniu do tych produktów i pod warunkiem, że wartość ekonomiczna tej działalności jest niższa od wartości jej
produkcji sprzedanej obliczonej zgodnie z art. 50 RK (UE) Nr 543/2011. Natomiast nie uważa się za część
działalności organizacji producentów, wprowadzania do obrotu owoców i warzyw, które kupiono bezpośrednio od
innej organizacji producentów, oraz produktów, w odniesieniu do których organizacja producentów nie została
uznana.
Prowadząc rozważania w kwestii obrotu realizowanego przez grupy/organizacje producentów, należy wskazać, że
wartość produktów sprzedanych wstępnie uznanej grupy producentów / uznanej organizacji producentów owoców i
warzyw, została zdefiniowana w art. 50 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011.
Zgodnie z art. 50 ust. 1 ww. rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011, wartość produkcji sprzedanej
grupy/organizacji producentów oblicza się na podstawie produkcji samej grupy/organizacji producentów oraz jej
członków będących producentami i obejmuje ona wyłącznie te owoce i warzywa, w odniesieniu do których
grupa/organizacja producentów została wstępnie uznana/uznana.
Jednocześnie stosownie do art. 50 ust. 3 ww. rozporządzenia, wartość produkcji sprzedanej nie obejmuje wartości
przetworzonych owoców i warzyw ani żadnego innego produktu, który nie jest produktem sektora owoców i warzyw.
Tym samym, wartość produkcji sprzedanej w odniesieniu do owoców i warzyw, które zostały przetworzone w jeden z
przetworów owocowych i warzywnych wymienionych w części X załącznika I do rozporządzenia (WE) nr 1234/2007
lub jakikolwiek inny produkt przetworzony, opisany w załączniku VI do niniejszego rozporządzenia, oblicza się jako
stawkę ryczałtową w procentach mającą zastosowanie do fakturowanej wartości tych produktów przetworzonych.
Wymieniona stawka ryczałtowa wynosi:
53% dla soków owocowych,
73% dla zagęszczonych soków owocowych,
77% dla koncentratu pomidorowego,
62% dla mrożonych owoców i warzyw,
48% dla owoców i warzyw w puszkach,
70% dla grzybów z rodzaju Agaricus w puszkach,
81% dla owoców zakonserwowanych tymczasowo w solance,
81% dla owoców suszonych,
27% dla pozostałych przetworów owocowych i warzywnych,
12% dla przetworzonych ziół aromatycznych,
41% dla papryki w proszku.
102
Jednakże w analizowanej sprawie należy mieć na uwadze ogłoszony w dniu 30 maja 2013 r. wyrok Trybunału
Sprawiedliwości UE stwierdzający nieważność m.in. art. 50 ust. 3 ww. rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE)
Nr 543/2011, w zakresie, w jakim przewiduje on, że wartość „działań, które nie należą do właściwych działań
przetwórczych”, jest wliczana do wartości produkcji wprowadzonej do obrotu owoców i warzyw przeznaczonych do
przetworzenia.
Natomiast pozostaje w mocy ww. art. 50 ust. 1 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, który określa, że wartość
produkcji sprzedanej organizacji lub grupy producentów oblicza się na podstawie produkcji samej organizacji lub
grupy producentów oraz jej członków będących producentami i obejmuje ona wyłącznie te owoce i warzywa (świeże),
w odniesieniu do których organizacja lub grupa producentów została uznana/wstępnie uznana.
Jeżeli grupa/organizacja producentów sprzedaje przetworzone owoce i warzywa (np. w wyniku autoprzetworzenia),
wówczas dla potrzeb określenia wartości produktów takiej sprzedaży zgodnie z ww. definicją zawartą w art. 50 RK
(UE) Nr 543/2011, uwzględniając ww. wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE, nie należy stosować wyżej opisanych
wskaźników redukcji określonych w art. 50 ust. 3 RK (UE) Nr 543/2011, natomiast wartość sprzedaży przetworów
owocowo-warzywnych należy wówczas zredukować do wartości sprzedanych owoców i warzyw świeżych, poprzez
uwzględnienie do wyliczeń wyłącznie produktu podstawowego (wartości surowca) przeznaczonego do przetworzenia
– bez uwzględnienia wartości dodanej wynikającej z przetworzenia oraz kosztów działań po przetworzeniu, takich jak
koszty magazynowania, dystrybucji, promocji itp.
Uwzględniając powyższe, w zakresie prowadzonego obrotu przez wstępnie uznane grupy producentów lub uznane
organizacje producentów owoców i warzyw, powinny obowiązywać następujące zasady:
1) brak limitów obrotu dla owoców i warzyw z grupy produktów dla której grupa/organizacja producentów
została wstępnie uznana/uznana, wyprodukowanych przez członków grupy/organizacji producentów;
2) ponad połowa przychodów ze sprzedaży owoców i warzyw należących do grupy produktów, dla której
grupa/organizacja producentów została wstępne uznana/uznana, musi pochodzić ze sprzedaży tych produktów
wytworzonych przez członków grupy/organizacji producentów. Tym samym, sprzedaż owoców i warzyw
należących do grupy produktów, dla której grupa/organizacja producentów została wstępne uznana/uznana,
pochodzących od producentów niebędących członkami grupy/organizacji, musi stanowić mniej niż połowę
tych przychodów;
3) stosownie do art. 44 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011, o ile grupa producentów może
prowadzić sprzedaż owoców i warzyw w grupie produktów ze względu na którą została wstępnie uznana,
niepochodzących od członków grupy producentów, w proporcji określonej w pkt 2, to w okresie realizacji
planu dochodzenia do uznania, nie może wykorzystywać w tym celu infrastruktury dofinansowanej w ramach
pomocy finansowej z tytułu realizacji planu dochodzenia do uznania. Natomiast po zakończeniu planu
dochodzenia do uznania, grupa producentów, będąca już uznaną organizacją producentów może
wykorzystywać inwestycje objęte pomocą finansową również do sprzedaży owoców i warzyw dla których
została wstępnie uznana jako grupa, a następnie uznana jako organizacja, niepochodzących od członków,
przestrzegając przy tym limitu takiej sprzedaży, o którym mowa w punkcie 2;
4) zasady wymienione w pkt 1, 2 i 3 dotyczą również sprzedaży przez grupę/organizację producentów owoców i
warzyw przetworzonych (w ramach autoprzetworzenia), o których mowa w ww. art. 50 ust. 3 RK (UE) Nr
543/2011, jednakże z następującymi zastrzeżeniami:
5) do wyliczenia wartości sprzedaży produktów przetworzonych, zgodnie z ww. wyrokiem Trybunału
Sprawiedliwości UE z dnia 30 maja 2013 r., należy uwzględnić produkt podstawowy (wartość surowca)
przeznaczony do przetworzenia (podlegającego ewentualnie przygotowaniu do sprzedaży zgodnie z definicją
określoną w art. 19 ust. 1 lit. j RK (UE) Nr 543/2011) – bez uwzględnienia wartości dodanej wynikającej z
przetworzenia oraz kosztów działań po przetworzeniu, takich jak koszty magazynowania, dystrybucji, promocji
itp.,
6) inwestycje ujęte w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania i zrealizowane od dnia 1 stycznia 2013 r.,
objęte pomocą finansową, mogą być wykorzystywane do zbioru, magazynowania oraz przygotowania do
sprzedaży owoców i warzyw, wyłącznie objętych grupą produktów, dla których grupa producentów została
wstępnie uznana, a organizacja producentów uznana, tj. dla owoców i warzyw świeżych (ewentualnie
przygotowanych do sprzedaży), nieprzetworzonych. Tym samym, w przypadku ww. inwestycji, zarówno w
okresie realizacji planu dochodzenia do uznania (art. 44 RK (UE) Nr 543/2011), jak również po zakończeniu
realizacji planu, tj. w okresie 10 lat od dnia zakupu lub oddania do użytku budynku/budowli, 5 lat od dnia
zakupu ruchomości (maszyn/urządzeń itp.), ww. inwestycje nie mogą być wykorzystywane dla jakichkolwiek
działań związanych z przetwarzaniem owoców i warzyw (w tym, ich mrożeniem),
7) inwestycje ujęte w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania i zrealizowane do dnia 31 grudnia 2012 r.,
objęte pomocą finansową, mogą być wykorzystywane do zbioru, magazynowania oraz przygotowania do
sprzedaży owoców i warzyw, wyłącznie objętych grupą produktów, dla których grupa producentów została
103
wstępnie uznana, tj. dla owoców i warzyw świeżych (ewentualnie przygotowanych do sprzedaży),
nieprzetworzonych – w okresie realizacji planu dochodzenia do uznania (art. 44 RK (UE) Nr 543/2011).
Natomiast po zakończeniu realizacji planu, ww. inwestycje mogą być wykorzystywane przez organizację
producentów również dla działań niezwiązanych ze zbiorem, magazynowaniem oraz przygotowaniem do
sprzedaży
owoców
i
warzyw
świeżych,
w
tym
dla
działań
związanych
z przetwarzaniem owoców i warzyw, wraz z ich mrożeniem;
8) brak limitów obrotu dla produktów spoza grupy produktów dla której grupa/organizacja producentów została
wstępnie uznana/uznana – dotyczy zarówno produktów spoza grupy produktów wstępnego uznania/uznania
produkowanych przez członków grupy/organizacji, jak również takich produktów niepochodzących od
członków;
9) do każdego rodzaju obrotu grupy/organizacji producentów należy stosować generalną zasadę, zgodnie z którą,
inwestycje objęte pomocą finansową, zarówno w okresie realizacji planu, jak również po jego zakończeniu, tj.
maksymalnie w okresie 10 lat od dnia zakupu lub oddania do użytku budynku/budowli, 5 lat od dnia zakupu
ruchomości (maszyn/urządzeń itp.), nie mogą być sprzedane przez grupę/organizację producentów lub
udostępnione innemu podmiotowi (w tym udostępnione poprzez świadczenie usług podmiotom trzecim).
Mając na uwadze powyższe zasady, poniżej przedstawiono odpowiedzi dotyczące poszczególnych rodzajów obrotu
realizowanego przez grupę/organizację producentów owoców i warzyw:
Jabłka kupione od członków i producentów niebędących członkami - sprzedaż świeżych
Dla opisanej operacji w szczególności należy stosować zasady opisane w pkt 2 oraz 3.
Jabłka kupione od członków i producentów niebędących członkami - sprzedaż jabłek obranych i pokrojonych
świeżych.
Zgodnie z art. 50 ust. 7 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011, do wartości produktów
sprzedanych zaliczamy produkcję sprzedaną grupy/organizacji producentów, w stosownych przypadkach jako produkt
wymieniony w części IX załącznika I do rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007, który jest przygotowany i
zapakowany.
Natomiast uwzględniając definicję określoną w art. 19 ust. 1 lit. j ww. RK (UE) Nr 543/2011, „przygotowanie”
oznacza działania przygotowawcze takie jak czyszczenie, krojenie, obieranie, usuwanie zbędnych części
i osuszanie owoców i warzyw, bez przekształcenia ich w przetworzone owoce i warzywa.
Tym samym, obrót jabłkami obranymi i pokrojonymi, należy uznać, za obrót produktem świeżym w grupie produktów
wstępnego uznania/uznania, który został poddany przygotowaniu do sprzedaży. Obranie i pokrojenie świeżego
produktu nie stanowi jego przekształcenia w przetwór owocowo-warzywny.
Mając na uwadze powyższe, dla opisanej operacji w szczególności należy stosować zasady opisane w pkt 1, 2 oraz 3,
z uwzględnieniem wartości produktu świeżego po jego obraniu i pokrojeniu.
Jabłka kupione od członków i producentów niebędących członkami - sprzedaż jabłek obranych i pokrojonych,
usługowo zamrożonych przez zewnętrzny podmiot i sprzedanych już zamrożonych przez grupę/organizację.
Odpowiedź adekwatna do odpowiedzi udzielonej na ww. pytanie nr 2, z zastrzeżeniem pomniejszenia wartości
sprzedanego produktu obranego, pokrojonego, następnie zamrożonego, o wartość dodaną wynikającą z usługowego
zamrożenia oraz kosztów działań po przetworzeniu.
W tym celu, do wyliczenia wartości sprzedaży produktów obranych, pokrojonych, następnie zamrożonych, zgodnie z
ww. wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 30 maja 2013 r., powinna zostać uwzględniona wyłącznie
wartość produktu podstawowego – świeżego (w tym przypadku wartość surowca, przygotowanego do sprzedaży
poprzez obranie i pokrojenie) – bez uwzględnienia wartości dodanej wynikającej z zamrożenia oraz kosztów działań
po przetworzeniu (zamrożeniu), takich jak koszty magazynowania, dystrybucji, promocji itp.
Tym samym, deklarując w ARiMR wartość produktów sprzedanych, które zostały obrane, pokrojone, następnie
zamrożone, w załączniku W-1.1/20, W-1.1/299 w przypadku wstępnie uznanych grup producentów, oraz w załączniku
W-1.1a/17, W-1.2a/17 w przypadku uznanych organizacji producentów, należy uwzględnić wyłącznie wartość
produktu świeżego, obranego i pokrojonego, bez wartości dodanej wynikającej z usługowego zamrożenia produktu,
jego dystrybucji, promocji itp.
Wiśnie kupione od członków i producentów niebędących członkami - sprzedaż wiśni wydrylowanych, usługowo
zamrożonych przez zewnętrzny podmiot i sprzedanych już zamrożonych przez grupę. Dodatkowo zagospodarowanie
104
odpadu, jakim są pestki i sok wiśniowy, powstałe w trakcie procesu drylowania, które grupa/organizacja mogłaby
sprzedawać kontrahentom.
Odpowiedź adekwatna do odpowiedzi udzielonej na ww. pytanie nr 3. Drylowanie wiśni należy traktować jako
przygotowanie produktu do sprzedaży, podobnie do ww. czynności obierania i krojenia.
Stosownie do art. 19 ust. 1 lit. i RK (UE) Nr 543/2011, „produkt uboczny” oznacza produkt powstały w wyniku
przygotowania owoców lub warzyw, mający dodatnią wartość ekonomiczną, lecz niebędący głównym zamierzonym
rezultatem.
Natomiast zgodnie z art. 50 ust. 4 RK (UE) Nr 543/2011, państwa członkowskie mogą zezwolić organizacjom
producentów na zawieranie wartości produktów ubocznych w wartości produkcji sprzedanej.
Należy wskazać, że ww. delegacja do wprowadzenia stosownych przepisów krajowych, umożliwiających zaliczanie
do wartości produktów sprzedanych grup/organizacji producentów, wartości produktów ubocznych, nie została
dotychczas zrealizowana w przepisach prawa krajowego.
Mając na uwadze powyższe, w obecnym stanie prawnym, brak jest możliwości zaliczenia wartości odpadów
powstałych w trakcie procesu drylowania, do wartości produktów sprzedanych grupy/organizacji producentów. Tym
samym, wartość produktów ubocznych nie może być uwzględniania w kalkulacjach, o których mowa w pkt 2 oraz 3
wyżej opisanych zasad oraz deklarowana w ARiMR.
Grupa/organizacja producentów może sprzedawać kontrahentom produkty uboczne, jednakże obrót takimi produktami
będzie traktowany tak, jak obrót produktami spoza grupy produktów wstępnego uznania.
Wiśnie i pomidory niepochodzące z gospodarstw członków, zakupione na rachunek grupy/organizacji, usługowo
zamrożone przez zewnętrzny podmiot sprzedane już zamrożone przez grupę/organizację.
Dla opisanej operacji w szczególności należy stosować zasady opisane w pkt 2 oraz 3, z zastrzeżeniem uwzględnienia
do wyliczenia wartości sprzedaży produktów zamrożonych, zgodnie z ww. wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości UE
z dnia 30 maja 2013 r., wyłącznie produktu podstawowego – świeżego (wartości surowca) przeznaczonego do
zamrożenia – bez uwzględnienia wartości dodanej wynikającej z zamrożenia oraz kosztów działań po przetworzeniu,
takich jak koszty magazynowania, dystrybucji, promocji itp.
Obroty z pośrednictwa z tytułu sprzedaży zakupionych na rachunek grup/organizacji zamrożonych owoców i
warzyw.
Dla opisanej operacji w szczególności należy stosować zasady opisane w pkt 2, 3 oraz 4, z zastrzeżeniem
uwzględnienia do wyliczenia wartości sprzedaży produktów zamrożonych, zgodnie z ww. wyrokiem Trybunału
Sprawiedliwości UE z dnia 30 maja 2013 r., wyłącznie produktu podstawowego – świeżego (wartości surowca)
przeznaczonego do zamrożenia – bez uwzględnienia wartości dodanej wynikającej z zamrożenia oraz kosztów działań
po przetworzeniu, takich jak koszty magazynowania, dystrybucji, promocji itp.
Prowadzenie dodatkowej działalności przez grupę/organizację innej niż sprzedaż hurtowa owoców i warzyw (np.
sprzedaż i wynajem maszyn, sprzedaż materiałów budowlanych, sprzedaż usług itp.).
Zarówno wstępnie uznana grupa producentów, jak również uznana organizacja producentów, jako podmioty
posiadające osobowość prawną mogą prowadzić dodatkową działalność, nie objętą wspólną organizacją rynku
owoców i warzyw, np. sprzedaż produktów spoza grupy produktów wstępnego uznania/uznania, prowadzenie
działalności pozarolniczej, prowadzenie usług, itp. Powyższe rodzaje działalności nie byłyby zaliczane do działalności
głównej grupy/organizacji producentów oraz nie wchodziłyby w zakres wspólnej organizacji rynków owoców i
warzyw Unii Europejskiej.
Niemniej jednak, uwzględniając kompetencje ustawowe, ostateczne stanowisko w przedmiotowej kwestii może zająć
marszałek województwa właściwy ze względu na siedzibę grupy/organizacji producentów owoców i warzyw.
Jak należy interpretować definicję „zrealizowania inwestycji” określoną w rozporządzeniu Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 lipca 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania
pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia MRiRW z dnia 12 lipca 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków
przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, grupa producentów
otrzymuje pomoc finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem,
przechowywaniem, magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub
grupach produktów, dla których grupa została wstępnie uznana, m.in. jeżeli inwestycja lub jej etap zostały ujęte w
141.
105
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania na dany okres rozliczeniowy oraz zostały zrealizowane w danym
okresie rozliczeniowym.
Należy przyjąć, iż zakończenie realizacji inwestycji to zakończenie pewnego procesu, przykładowo procesu zakupu i
instalacji urządzenia do sortowania owoców, budowy budynku przechowalni, itp. można przyjąć, iż zakończenie
inwestycji następuje w chwili, gdy jej przedmiot zostanie wydany grupie, przekazany jej do użytkowania. W takim
przypadku opłacenie przez grupę kosztów danej inwestycji po zakończeniu okresu objętego wnioskiem
(rozliczeniowego), w sytuacji, gdy faktura została wystawiona przed tym dniem, nie oznacza automatycznie, iż dana
inwestycja została zakończona po okresie rozliczeniowym. Proces realizacji samej inwestycji został bowiem
zakończony przed datą zakończenia okresu objętego wnioskiem, posiadanie przedmiotu inwestycji zostało przekazane
zgodnie z łączącą strony umową przed zakończeniem okresu objętego wnioskiem, natomiast rozliczenie między
stronami następuje w terminie późniejszym.
Datę zakończenia inwestycji może określać protokół zdawczo-odbiorczy (z tym, iż chodzi o datę odbioru inwestycji
wskazaną w protokole, a nie o datę sporządzenia samego protokołu – te daty niekoniecznie muszą się pokrywać). W
protokole zdawczo – odbiorczym strony wskazują, iż nastąpiło zakończenie realizacji inwestycji zgodnie z łączącą je
umową, iż nie zgłaszają w tym zakresie zastrzeżeń, tym samym grupa niejako potwierdza wykonanie określonej
inwestycji.
Zatem sam fakt, że faktura zakupu zostanie wystawiona przed zakończeniem okresu rozliczeniowego, natomiast
zapłata za tą fakturę zostanie zrealizowana przez grupę po okresie rozliczeniowym oraz protokół odbioru/przekazania
przedmiotu inwestycji zostanie wystawiony po tej dacie, nie przesądza, iż inwestycja została zakończona po okresie
objętym wnioskiem. Jednakże wskazanie w protokole odbioru/przekazania przedmiotu inwestycji, iż odbiór inwestycji
nastąpił po tej dacie stanowi, iż inwestycja została zakończona po okresie objętym wnioskiem. Z takiego protokołu
wynika bowiem, iż przedmiot inwestycji nie został grupie wydany przed tą datą, trudno zatem mówić o zakończeniu
realizacji inwestycji przez grupę. Należy przy tym podkreślić, iż data sporządzenia protokołu nie musi odpowiadać
dacie przekazania grupie inwestycji, faktyczne przekazanie przedmiotu inwestycji może, bowiem nastąpić przed
dniem sporządzenia protokołu, co zwykle jest odnotowywane w protokole.
Uwzględniając powyższe, w sytuacji gdy dla inwestycji zostaną wystawione faktury zakupu przed
zakończeniem okresu rozliczeniowego, z jednoczesnym odbiorem/przekazaniem przedmiotu inwestycji przed tą
datą (co zostało potwierdzone przez strony transakcji np. w protokole odbioru) oraz zostaną opłacone
najpóźniej do dnia złożenia wniosku nie ma wątpliwości, iż inwestycja została zrealizowana przed
zakończeniem okresu rozliczeniowego.
W sytuacji gdy grupa producentów poniosła część kosztów inwestycji, zatwierdzonej w planie
dochodzenia do uznania na dany okres rozliczeniowy, natomiast zakończyła jej realizację po tym okresie
(zarówno koszty kwalifikowane i niekwalifikowane), czy brak jest wówczas możliwości objęcia pomocą
finansową całkowitej wysokości kosztów poniesionych przez grupę na daną inwestycję, z uwagi na fakt,
że grupa producentów zakończyła realizację inwestycji po okresie rozliczeniowym?
Zgodnie z nowym brzmieniem § 1 ust. 1 pkt 1 lit. b rozporządzenia MRiRW z dnia 12 lipca 2013 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, grupa
producentów otrzymuje pomoc finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze
zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w
grupie lub grupach produktów, dla których grupa została wstępnie uznana, m.in. jeżeli inwestycja lub jej etap zostały
ujęte w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania na dany okres rozliczeniowy oraz zostały zrealizowane w
danym okresie rozliczeniowym.
Natomiast zakończenie realizacji inwestycji to zakończenie pewnego procesu, które następuje w chwili, gdy jej
przedmiot zostanie wydany grupie i przekazany jej do użytkowania. Datę zakończenia inwestycji może określać
protokół zdawczo-odbiorczy (z tym, iż chodzi o datę odbioru inwestycji wskazaną w protokole, a nie o datę
sporządzenia samego protokołu – te daty niekoniecznie muszą się pokrywać). W protokole zdawczo - odbiorczym
strony wskazują, iż nastąpiło zakończenie realizacji inwestycji zgodnie z łączącą je umową, iż nie zgłaszają w tym
zakresie zastrzeżeń, tym samym grupa niejako potwierdza wykonanie określonej inwestycji. Jednocześnie,
przedstawiane do rozliczenia przez grupę producentów owoców i warzyw dokumenty powinny wskazywać jaka jest
wartość całości zrealizowanej inwestycji oraz jaka jest całość kosztów rzeczywiście poniesionych przez grupę. Tym
samym, pomoc finansowa dla grupy może zostać przyznana, jeżeli zrealizowała ona inwestycję lub jej etap, w tym
poniosła wszystkie związane z tym koszty - kwalifikowane i niekwalifikowane – oraz udokumentowała poniesienie
tych kosztów.
Ponadto, artykuł 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku
chmielu, rynku suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno (Dz. U. z 2011 r. Nr 145, poz. 868,
z późn. zm.) stanowi, że wniosek o wydanie decyzji w sprawie zmian do zatwierdzonego planu dochodzenia do
uznania, składa się do marszałka województwa w terminie do:
142.
106
1) końca okresu rozliczeniowego, którego dotyczy zmiana w planie dochodzenia do uznania – w przypadku zmian
w harmonogramie realizacji planu dochodzenia do uznania i zmian zakresu etapu inwestycji realizowanych z
podziałem na etapy;
2) 3 miesięcy przed końcem okresu rozliczeniowego, którego dotyczy zmiana w planie dochodzenia do uznania – w
przypadku zmian wprowadzanych do zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania innych niż określone w pkt
1.
W tym kontekście, w sytuacji, w której grupa nie zwróciła się przed upływem danego okresu rozliczeniowego z
wnioskiem o dokonanie zmian w harmonogramie inwestycji polegających na podzieleniu inwestycji na etapy - co
oznacza w konsekwencji, iż dana inwestycja nie została w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania podzielona
na etapy – trudno uznać, iż jej częściowa realizacja w danym okresie rozliczeniowym jest realizacją etapu danej
inwestycji.
Mając na uwadze powyższe, o ile dany etap inwestycji nie został uprzednio ujęty w zatwierdzonym planie
dochodzenia do uznania lub nie wynika z jego zmiany dokonanej we wskazanym w art. 5 ust. l pkt 1 ustawy trybie,
brak jest podstaw prawnych do objęcia pomocą finansową za dany okres rozliczeniowy inwestycji lub jej etapu
jeżeli w danym okresie rozliczeniowym grupa producentów zrealizowała część zakresu rzeczowo-ilościowego
inwestycji lub część etapu oraz poniosła jedynie część kosztów inwestycji (lub jej etapu), zatwierdzonej w planie
dochodzenia do uznania na dany okres rozliczeniowy, natomiast zakończyła realizację przedsięwzięcia w
pełnym zakresie dopiero po upływie okresu rozliczeniowego.
Od kiedy należy liczyć termin upływu zobowiązania dotyczącego niezbywania i nieudostępniania
inwestycji objętej pomocą finansową, w przypadku adaptacji części budynku w okresie późniejszym niż
jego zakup?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 lipca 2013 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw
oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. z
2013 r., poz. 872), wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest przyznawana pomoc finansowa na
pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji, m.in. jeżeli grupa zobowiązała się do niezbywania,
nieudostępniania innemu podmiotowi inwestycji objętej dofinansowaniem oraz wykorzystywania tej inwestycji
zgodnie z jej przeznaczeniem, jakim jest przygotowanie owoców i warzyw do sprzedaży zgodnie z zatwierdzoną
grupą produktów, przez okres:
5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego,
10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli,
10 lat od dnia nabycia gruntu.
143.
Grupa producentów zakupiła w dniu 22 grudnia 2010 r. budynek magazynowo składowy wraz z działką inwestycyjną,
następnie w II półroczu 2013 r., grupa przeprowadziła adaptację części budynku magazynowo-składowego na komorę
chłodniczą i zakupiła do niego agregat chłodniczy wraz z instalacją chłodniczą.
Uwzględniając powyższe, termin 10 lat niezbywania, nieudostępniania innemu podmiotowi inwestycji objętej
dofinansowaniem oraz wykorzystywania tej inwestycji zgodnie z jej przeznaczeniem, należy liczyć od dnia zakupu
gruntu wraz budynkiem.
144.
Czy grupa producentów otrzyma dofinansowanie do inwestycji zakupionej w okresie objętym
wnioskiem, która następnie została dostarczona i przekazana w posiadanie grupie protokołem zdawczo –
odbiorczym w następnym okresie rozliczeniowym?
Zgodnie z brzmieniem § 1 ust. 1 pkt 1 lit. b rozporządzenia MRiRW z dnia 12 lipca 2013 r. w sprawie szczegółowych
warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, grupa producentów
otrzymuje pomoc finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem,
przechowywaniem, magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub
grupach produktów, dla których grupa została wstępnie uznana, m.in. jeżeli inwestycja lub jej etap zostały ujęte w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania na dany okres rozliczeniowy oraz zostały zrealizowane w danym
okresie rozliczeniowym.
Należy wskazać, że przepisy ww. rozporządzenia MRiRW nie precyzują co należy rozumieć pod pojęciem
„zrealizowania inwestycji”, tj. w którym momencie należy uznać inwestycję za zakończoną.
Natomiast przyjmując, że zakończenie realizacji inwestycji to zakończenie pewnego procesu, przykładowo procesu
zakupu platformy do zbioru, należy przyjąć, iż zakończenie inwestycji następuje w chwili, gdy jej przedmiot zostanie
wydany grupie, przekazany jej do użytkowania. Wystawienie faktury i jej opłacenie przez grupę producentów, nie
oznacza automatycznie, że dana inwestycja została zakończona - opłacenie faktury za przedmiot inwestycji może
107
oznaczać jej nabycie (własność), natomiast nabycie nie zawsze jest równoznaczne z zakończeniem realizacji
inwestycji. Datę zakończenia inwestycji może określać protokół zdawczo-odbiorczy (z tym, iż chodzi o datę odbioru
inwestycji wskazaną w protokole, a nie o datę sporządzenia samego protokołu – te daty niekoniecznie muszą się
pokrywać). W protokole zdawczo-odbiorczym strony wskazują, iż nastąpiło zakończenie realizacji inwestycji, iż nie
zgłaszają w tym zakresie zastrzeżeń, tym samym grupa potwierdza wykonanie określonej inwestycji.
W związku z powyższym, inwestycja zatwierdzona w planie dochodzenia do uznania na dany okres rozliczeniowy,
dla której w danym okresie rozliczeniowym została wystawiona i opłacona faktura, natomiast dostawa i przekazanie
posiadania tej inwestycji grupie nastąpiło po tym okresie, nie została zrealizowana w okresie rozliczeniowym, na
który została zatwierdzona.
145.
Czy można uznać, że inwestycja została zrealizowana w danym okresie rozliczeniowym w myśl § 1 ust. 1
pkt 1 lit. b rozporządzenia MRiRW z dnia 12 lipca 2013 r., jeżeli została ujęta w PDU na dany okres
rozliczeniowy, faktura została wystawiona w danym okresie rozliczeniowym, ale zapłaty grupa dokonała
po okresie przewidzianym w PDU, a na fakturze zastrzeżono własność przedmiotu sprzedaży do czasu
rozliczenia zapłaty?
Zgodnie z zapisami rozporządzenia MRiRW z dnia 12 lipca 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków
przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, grupa producentów
otrzymuje pomoc finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem,
przechowywaniem, magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub
grupach produktów, dla których grupa została wstępnie uznana, m.in. jeżeli inwestycja lub jej etap:
 została zrealizowana w okresie rozliczeniowym,
 dla której została wystawiona faktura w okresie rozliczeniowym,
 która została opłacona do dnia złożenia wniosku.
Należy zaznaczyć że nabycie (przeniesienie własności) nie zawsze oznacza zrealizowanie inwestycji oraz odwrotnie,
zrealizowanie inwestycji nie zawsze idzie w parze z jej posiadaniem.
Należy przyjąć, iż zakończenie realizacji inwestycji to zakończenie pewnego procesu, przykładowo procesu zakupu i
instalacji urządzenia do sortowania owoców, budowy budynku przechowalni itp., można przyjąć, iż zakończenie
inwestycji następuje w chwili, gdy jej przedmiot zostanie wydany grupie, przekazany jej do użytkowania. W
takim przypadku opłacenie przez grupę kosztów danej inwestycji po zakończeniu okresu objętego wnioskiem
(rozliczeniowego), w sytuacji, gdy faktura została wystawiona przed tym dniem, nie oznacza automatycznie, iż dana
inwestycja została zakończona po okresie rozliczeniowym. Proces realizacji samej inwestycji został bowiem
zakończony przed datą zakończenia okresu objętego wnioskiem, posiadanie przedmiotu inwestycji zostało
przekazane zgodnie z łączącą strony umową przed zakończeniem okresu objętego wnioskiem, natomiast rozliczenie
między stronami następuje w terminie późniejszym.
Mając na uwadze, iż prawodawca nie doprecyzował w treści analizowanego rozporządzenia znaczenia, jakie
przypisuje pojęciu „nabycia”, sformułowanie wskazane w zacytowanym powyżej przepisie, należy rozumieć jako
uzyskanie własności lub innego prawa majątkowego, w każdy przewidziany prawem sposób. Uwzględniając zapisy
załącznika do ww. rozporządzenia, w którym zawarty został wykaz kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w
zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, wskazać należy, iż z wyłączeniem kosztów związanych z oddaniem
do użytku budynku lub budowli, w pozostałych przypadkach mamy do czynienia z kosztami zakupu określonych
składników majątkowych.
Przyjęcie „daty nabycia” jako daty wystawienia faktury VAT przez sprzedawcę przedmiotu inwestycji lub przyjęcia
przedmiotu inwestycji do ewidencji środków trwałych grupy producentów, zgodnie z polityką rachunkowości grupy,
mają istotne znaczenie z punktu widzenia podatkowego oraz księgowego, które jednak nie determinują wystąpienia
zdarzenia prawnego w postaci przejścia własności. Przyjęcie daty dokonania zapłaty za fakturę VAT, wystawioną
przez sprzedawcę, może w pewnych okolicznościach być zbieżne z datą przejścia własności w rozumieniu prawa
cywilnego. W szczególności, należy mieć tu na uwadze konstrukcję zastrzeżenia własności rzeczy przy umowie
sprzedaży, która powoduje, iż sama umowa sprzedaży nie wywołuje skutku rzeczowego, natomiast własność
rzeczy przechodzi na nabywcę dopiero z chwilą zapłaty całości ceny (art. 589 kc). Jeżeli sprzedawca zastrzegł
sobie własność sprzedanej rzeczy ruchomej aż do uiszczenia ceny, poczytuje się w razie wątpliwości, że
przeniesienie własności rzeczy nastąpiło pod warunkiem zawieszającym. Podkreślenia również wymaga, iż przy
takiej konstrukcji umowy, do czasu zapłaty ceny, nabywca jest osobą nieuprawnioną do rozporządzania rzeczą. W
konsekwencji, ocena którą datę należy uznać za „datę nabycia” zależeć będzie od ustalenia, w którym momencie
wstępnie uznana grupa producentów nabyła własność narzędzia, maszyny, urządzenia, samochodu ciężarowego,
budynku lub budowli. Tym samym, określenie przedmiotowej daty każdorazowo powinno się opierać na wnikliwej
analizie i ocenie zapisów umowy, na podstawie której do nabycia własności w danym przypadku dochodzi.
Uwzględniając powyższe, jeśli z informacji przekazanych przez grupę będzie wynikało, że przedmiot inwestycji został
wydany grupie i przekazany jej do użytkowania w okresie objętym wnioskiem, pomimo, że w okresie objętym
108
wnioskiem grupa nie była „pełnowartościowym” właścicielem inwestycji (przeniesienie własności inwestycji w tym
przypadku nastąpiło pod warunkiem zawieszającym, do czasu zapłaty za wystawioną fakturę), będzie można przyjąć,
że inwestycja została zrealizowana w okresie objętym wnioskiem i tym samym będzie się ona kwalifikowała do
objęcia pomocą finansową (pod warunkiem jeszcze, że faktura została opłacona w całości, wraz z VAT-em do dnia
złożenia wniosku).
Jakie dokumenty wymagane są od grupy producentów w celu uzasadnienia spadku plonów w ostatnim
roku realizacji planu dochodzenia do uznania?
Przy weryfikacji wniosków za ostatni okres realizacji PDU, jednym z sprawdzeń, jest sprawdzenie, czy zamierzony w
ostatnim roku realizacji PDU, poziom produkcji owoców i warzyw sprzedanych przez GP i wyprodukowanych
przez jej członków, został rzeczywiście osiągnięty (z wyłączeniem przypadków, w których spadek wartości
produkcji wystąpił z przyczyn niezależnych od grupy producentów). Powyższe sprawdzenie jest podstawą do
dokonania oceny, czy zrealizowane inwestycje nie przekraczają potrzeb grupy, tj. czy te inwestycje są faktycznie
dostosowane do potencjału produkcyjnego/sprzedażowego grupy.
146.
Prognozowana w planie dochodzenia do uznania produkcja i sprzedaż owoców i warzyw, podlega weryfikacji po
zakończeniu planu pod kątem rzeczywistej realizacji. Tym samym, ostateczne ustalenie, czy zakres ilościowy oraz
wydajność inwestycji objętych dofinansowaniem w ramach planu dochodzenia do uznania, nie przekracza potrzeb
grupy producentów i jej członków, będzie podjęte na podstawie rzeczywiście stwierdzonej wielkości produkcji
owoców i warzyw, zakupionych bądź sprzedanych przez grupę (w zależności od rodzaju analizowanej inwestycji), w
ostatnim roku realizacji planu.
W sytuacji, gdy poziom i zakres inwestycji zrealizowanych w ramach planu dochodzenia do uznania,
przekroczy potrzeby grupy określone wielkością produkcji owoców i warzyw zakupionych przez grupę od jej
członków (w zakresie inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem oraz magazynowaniem) lub
sprzedanych odbiorcom zewnętrznym (w zakresie inwestycji związanych z przygotowaniem do sprzedaży) w
ostatnim roku realizacji planu dochodzenia do uznania, występuje brak proporcjonalności wykorzystania
środków, a więc naruszenie przepisów § 1 ust. 1 pkt 1 lit c ww. rozporządzenia MRiRW z dnia 12 lipca 2013 r. oraz
art. 44 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011. Treść art. 44 rozporządzenia Komisji (UE) Nr
543/2011, daje bezpośrednie podstawy do ustalenia wstępnie uznanej grupie producentów nienależnie
wypłaconych środków finansowych, w sytuacji, gdy poziom produkcji owoców i warzyw, wyprodukowanych przez
członków grupy, które grupa zakupiła bądź sprzedała w ostatnim roku realizacji planu, jest niższy od poziomu
wydajności i zakresu wielkościowego inwestycji objętych pomocą finansową w ramach realizacji planu dochodzenia
do uznania, co skutkuje nieproporcjonalnym finansowaniem inwestycji, do ich wykorzystania dla produktów
członków grupy producentów, dla których grupa uzyskała wstępne uznanie.
Natomiast, stosownie do art. 148 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, jeśli zgodnie z niniejszym
rozporządzeniem lub rozporządzeniem (WE) Nr 1234/2007 mają zostać nałożone sankcje lub kary lub wycofane
korzyści lub uznanie, nie są one nakładane lub wycofywane w przypadkach zaistnienia siły wyższej lub
nadzwyczajnych okoliczności w rozumieniu art. 31 rozporządzenia Rady (WE) Nr 73/2009. Działanie siły
wyższej lub okoliczności nadzwyczajnych w rozumieniu art. 31 RR Nr 73/2009, w przypadku wstępnie uznanych
grup producentów owoców i warzyw, ma zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do przypadku określonego w lit. c
ww. rozporządzenia Rady, tj. do przypadku wystąpienia poważnej klęski żywiołowej w dużym stopniu
dotykającej grunty rolne gospodarstwa.
Mając na uwadze powyższe, ze względu na to, że ww. art. 148 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 zawiera
pojęcie „wycofania uzyskanych korzyści”, istnieje możliwość zastosowania tego przepisu, w celu uniknięcia
obowiązku zwrotu środków nienależnie pobranych, wynikającego z niedostosowania poziomu inwestycji do wartości
produkcji sprzedanej. Przypadek zaistnienia siły wyższej musi jednak zostać zgłoszony – wraz z odpowiednimi
dowodami w sposób zgodny z wymogami właściwego organu państwa członkowskiego – temu organowi w ciągu 10
dni roboczych od dnia, w którym zainteresowany podmiot był w stanie to zrobić.
Uwzględniając powyższe, czas na powiadomienie ARiMR o zaistniałej sytuacji, liczony jest od dnia, w którym
poszkodowana grupa może dokonać takiego zgłoszenia. Pisemne zgłoszenie faktu wystąpienia siły wyższej przez
GP w formie oświadczenia, w terminie 10 dni roboczych od dnia, w którym grupa była w stanie to zrobić,
należy uznać za odpowiednie dowody satysfakcjonujące właściwy organ, które powinny być przedłożone w
przypadku zaistnienia siły wyższej.
Następnie GP powinna dostarczyć do dyrektora OR dowody potwierdzające wystąpienie klęski naturalnej, na
podstawie których można oszacować rzeczywiste straty ilościowe w zbiorach owoców i warzyw, poniesione
przez członków GP. Przedmiotowe dokumenty powinny być dostarczone do OR niezwłocznie po ich sporządzeniu, w
celu uwiarygodnienia wystąpienia siły wyższej.
Należy tutaj zaznaczyć, że do wykazu dokumentów potwierdzających wystąpienie klęski naturalnej, na podstawie
których można oszacować rzeczywiste straty ilościowe w zbiorach owoców i warzyw, na podstawie których byłoby
możliwe odstąpienie od nałożenia ewentualnych sankcji, nie można zastosować całego wykazu określonego w
109
rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 czerwca 2011 roku w sprawie określenia przypadków, w
których spadek wartości produkcji sprzedanej wystąpił z przyczyn niezależnych od wstępnie uznanej grupy
producentów owoców i warzyw lub organizacji producentów owoców i warzyw, oraz sposobu potwierdzania tego
spadku (Dz. U. Nr 130, poz. 758). Przedmiotowe rozporządzenie odnosi się wyłącznie do obliczenia wnioskowanej
pomocy do wartości produkcji sprzedanej tj. odnosi się do pomocy „administracyjnej”, czyli do precyzyjnego
stosowania art. 42 ust. 2 RK (UE) Nr 543/2011. Rozporządzenie MRiRW z dnia 10 czerwca 2011 r. nie obejmuje
kwestii ustalenia kwot środków nienależnie pobranych w związku z niedostosowaniem inwestycji do wielkości
produkcji/sprzedaży.
Dodatkowo należy zauważyć, że siła wyższa, która ma być okolicznością wyłączającą obowiązek zwrotu środków
nienależnie pobranych jest wyjątkiem od podstawowej zasady obowiązku zwrotu środków w sytuacji powstania
nieprawidłowości co wynika bezpośrednio z art. 4 ust.1 RR Nr 2988/1995. Wskazana rola instytucji siły wyższej
upoważnia do stwierdzenia, że przepisy odnoszące się do tej instytucji powinny być interpretowane w sposób ścisły,
czyli w taki sposób aby prawo strony do powołania się na siłę wyższą nie zostało nadużyte w sytuacji odstąpienia
od obowiązku zwrotu środków nienależnie pobranych.
Uwzględniając powyższe, ze względu na zakres i skalę przyznawanej pomocy finansowej dla GP na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym PDU oraz konieczność oszacowania rzeczywiście
poniesionych strat w produkcji i sprzedaży owoców i warzyw, do dokumentów potwierdzających wystąpienie siły
wyższej, tj. wystąpienia poważnej klęski żywiołowej w dużym stopniu dotykającej grunty rolne gospodarstwa, można
zaliczyć:
­ protokół oszacowania szkód, sporządzony przez komisję, o której mowa w art. 4 ust. 7 ustawy z dnia 9 maja
2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. Nr 98, poz. 634, z późn. zm.),
­ dokument stwierdzający wystąpienie szkody w uprawach rolnych lub płodach rolnych, z którego wynika
powierzchnia upraw, ilość lub wartość płodów rolnych, sporządzony przez zakład ubezpieczeń, z którym
producent owoców lub warzyw będący członkiem grupy lub GP, zawarli umowę ubezpieczenia,
­ inny dokument, wystawiony przez odpowiedni organ/instytucję, który w sposób wiarygodny i obiektywny
potwierdzi wystąpienie klęski żywiołowej wraz z określeniem jej wpływu na wielkość plonów (oszacowania
wielkości strat).
Z wyżej wymienionych dokumentów powinna wprost wynikać informacja o wielkości obniżki plonu, która nie
została uzyskana w związku z zaistnieniem klęski żywiołowej.
Natomiast, samo oświadczenie grupy lub jej członka, nie może stanowić wyłącznego dokumentu będącego
podstawą uznania wystąpienia klęski żywiołowej.
Definicja klęski żywiołowej oraz katastrofy naturalnej z ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej
(Dz. U. z 2014 poz. 333), które mogą być pomocne w ocenie, czy dane zdarzenie, które wpłynęło na zmniejszenie
plonów, można zakwalifikować do wystąpienia klęski żywiołowej (katastrofy naturalnej):
1) klęska żywiołowa - rozumie się przez to katastrofę naturalną lub awarię techniczną, których skutki zagrażają
życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach,
a pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we
współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym
kierownictwem;
2) katastrofa naturalna - rozumie się przez to zdarzenie związane z działaniem sił natury, w szczególności
wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, długotrwałe
występowanie ekstremalnych temperatur, osuwiska ziemi, pożary, susze, powodzie, zjawiska lodowe na rzekach
i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, masowe występowanie szkodników, chorób roślin lub zwierząt
albo chorób zakaźnych ludzi albo też działanie innego żywiołu.
147. Czy istnieje możliwość uwzględnienia w wartości produkcji sprzedanej grupy producentów, zgłoszonej
do objęcia pomocą finansową, produkcji nowoprzyjętego członka grupy producentów, w sytuacji braku
zmiany planu dochodzenia od uznania, polegającej na przyjęciu nowego członka grupy?
Zgodnie, z § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 września 2013 r. w sprawie
warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i
warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2013 r., poz.
1178,z późn. zm.) w przypadku przystąpienia producenta, spełniającego warunki, o których mowa w § 1 pkt 1, do
wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw w trakcie realizacji planu dochodzenia do uznania, grupa
producentów dokonuje stosownej zmiany planu dochodzenia do uznania, w szczególności poprzez wskazanie
informacji dotyczących tego producenta, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 3, oraz informacji o powierzchni upraw
poszczególnych gatunków owoców i warzyw, wielkości zbiorów, ilości i wartości sprzedanych owoców i warzyw
110
oraz kierunków ich dystrybucji za rok poprzedzający rok przystąpienia tego producenta do wstępnie uznanej grupy
producentów.
Ponadto, zgodnie z § 1 pkt 4 lit. d ww. rozporządzenia MRiRW z dnia 19 września 2013 r., statut albo umowa grupy
producentów, oprócz wymagań określonych w odrębnych przepisach, zawiera ponadto zasady przyjmowania i
występowania członków z podmiotu oraz minimalny okres członkostwa w podmiocie.
Wstępnie uznaną grupą producentów owoców i warzyw może być każdy podmiot prawny lub jasno określona część
podmiotu prawnego, który został utworzony z inicjatywy rolników w rozumieniu art. 2 lit. a rozporządzenia (WE) Nr
73/2009, którzy wytwarzają przynajmniej jeden z produktów wymienionych w grupach produktów określonych w
załączniku do ww. rozporządzenia MRiRW z dnia 19 września 2013 r. lub takie produkty przeznaczone wyłącznie do
przetworzenia, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; celem takiej grupy jest jej uznanie za organizację
producentów.
Zgodnie z art. 125e ust 1 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007r. ustanawiającego
wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych
(rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku), grupy producentów mogą być tworzone jako podmiot
prawny lub jasno określone części podmiotów prawnych z inicjatywy rolników, uprawiających co najmniej jeden
produkt sektora owoców i warzyw.
W myśl art. 2 ust 2 lit. a ww. rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007, „rolnika” definiuje się zgodnie z
rozporządzeniem Rady (WE) nr 73/2009 z dnia 19 stycznia 2009 r. ustanawiającym wspólne zasady dla systemów
wsparcia bezpośredniego dla rolników w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiającym określone systemy
wsparcia dla rolników, zmieniającym rozporządzenia (WE) nr 1290/2005, (WE) nr 247/2006, (WE) nr 378/2007 oraz
uchylającym rozporządzenie (WE) nr 1782/2003, jako osobę fizyczną lub prawną lub grupę osób fizycznych lub
prawnych, bez względu na status prawny takiej grupy i jej członków w świetle prawa krajowego, których
gospodarstwo znajduje się na terytorium Wspólnoty, określonym w art. 299 Traktatu, która prowadzi działalność
rolniczą (w przedmiotowym przypadku uprawę owoców i warzyw).
Jednocześnie, zgodnie z art. 50 ust. 1 i 6, w związku z art. 42 ust. 1 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia
7 czerwca 2011 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w
odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, wartość produktów
sprzedanych wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw oblicza się na podstawie produkcji członków
grupy producentów, w odniesieniu do której dana grupa producentów została wstępnie uznana. Tym samym,
wyłącznie produkcja członków grupy producentów wprowadzona do obrotu bezpośrednio przez grupę, wliczana jest
do wartości produktów sprzedanych, na podstawie której kalkulowana jest wysokość pomocy finansowej na pokrycie
kosztów związanych z utworzeniem grupy i prowadzeniem działalności administracyjnej.
Ponadto, stosownie do art. 9 ust. 11 ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku
chmielu, rynku suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno (Dz. U. z 2011 r. Nr 145, poz. 868
z późn. zm.), w przypadku wystąpienia producenta owoców i warzyw ze wstępnie uznanej grupy lub organizacji
producentów i przystąpienia do innej wstępnie uznanej grupy lub organizacji producentów, wartość produktów
sprzedanych przez tę grupę lub organizację producentów określa się zgodnie z rzeczywistą, udokumentowaną ilością
produktów sprzedanych, pochodzących od tego producenta.
Z kolei, zgodnie z art. 2b ust. 1 i 2 pkt 4 ww. ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r., marszałek województwa prowadzi
rejestr m. in. wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw, który zawiera zatwierdzoną liczbę członków
wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw.
Uwzględniając powyższe, należy wskazać, że zapisy statutu lub umowy wstępnie uznanej grupy producentów
owoców i warzyw, powinny określać zasady przyjmowania nowych członków do grupy, a tym samym, określać datę,
od której producent – dostawca owoców i warzyw, zostaje członkiem tejże grupy.
Niemniej jednak, marszałek województwa wydając decyzję o zatwierdzeniu zmiany planu, polegającej na przyjęciu do
grupy nowego członka, po otrzymaniu pozytywnej opinii do zmiany planu, wydanej przez Dyrektora OR ARiMR,
dokonuje ostatecznej weryfikacji, czy nowoprzyjęty członek grupy producentów spełnił wszystkie kryteria określone
dla członka wstępnie uznanej grupy producentów.
Do wartości produktów sprzedanych, na podstawie której wyliczana jest wysokość pomocy finansowej na pokrycie
kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej, można
zaliczyć dostawy od producenta owoców i warzyw zrealizowane od dnia, w którym został on przyjęty na
członka tejże grupy, zgodnie z jej statutem lub umową spółki.
Natomiast należy wskazać, że zgodnie z ww. obowiązującymi przepisami, grupa producentów zobowiązana jest do
wprowadzenia zmiany planu dochodzenia do uznania, polegającej na dodaniu do składu członkowskiego grupy
nowego producenta.
Uwzględniając powyższe, dyrektor oddziału regionalnego ARiMR przed przyznaniem pomocy finansowej powinien
dokonać weryfikacji, czy marszałek województwa zatwierdził zmiany planu, polegające m. in. na przyjęciu nowego
111
członka grupy, którego produkcję grupa producentów wliczyła do wartości produkcji sprzedanej zgłoszonej do objęcia
pomocą finansową we wniosku o przyznanie pomocy finansowej.
Zatem, jeśli grupa producentów przyjęła do składu członkowskiego nowego producenta, tym samym, może do
wartości produkcji sprzedanej, zgłoszonej do objęcia pomocą finansową, wliczyć sprzedaż pochodzącą od nowego
członka, dostarczoną do grupy przez członka od dnia jego przyjęcia do grupy, jeśli przed wydaniem decyzji o
przyznaniu pomocy finansowej na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem
działalności administracyjnej, grupa producentów załączy do wniosku zatwierdzoną przez marszałka województwa
zmianę planu dochodzenia do uznania, polegającą na przyjęciu ww. członka grupy. Zatwierdzenie przez marszałka
województwa zmiany planu, polegającej na przyjęciu nowego członka, należy uznać jako potwierdzenie
przeprowadzenia przez marszałka województwa weryfikacji, że nowoprzyjęty członek grupy producentów spełnia
kryteria producenta określone w ww. przepisach krajowych oraz UE, uwzględniając m. in. jego produkcję historyczną,
opisaną w ww. piśmie grupy producentów.
Natomiast grupa producentów powinna jak najwcześniej wystąpić ze zmianą planu, polegającą na przyjęciu członka,
ze względu na możliwość odmowy przez Dyrektora OT ARR wprowadzenia takiej zmiany, a tym samym, braku
podstaw naliczenia pomocy finansowej do wartości produkcji sprzedanej pochodzącej od producenta, który nie spełnia
wszystkich kryteriów uznania za członka grupy.
148.
Od kiedy grupa producentów może do naliczenia pomocy finansowej na pokrycie kosztów związanych z
utworzeniem grupy i prowadzeniem działalności administracyjnej uwzględniać dostawy pochodzące od
nowych członków grupy oraz wykorzystywać posiadaną infrastrukturę grupy dla produktów dostarczonych
przez tych członków?
Zgodnie, z § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 września 2013 r. w sprawie
warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i
warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2013 r., poz.
1178, z późn. zm.) w przypadku przystąpienia producenta, spełniającego warunki, o których mowa w § 1 pkt 1, do
wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw w trakcie realizacji planu dochodzenia do uznania, grupa
producentów dokonuje stosownej zmiany planu dochodzenia do uznania, w szczególności poprzez wskazanie
informacji dotyczących tego producenta, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 3, oraz informacji o powierzchni upraw
poszczególnych gatunków owoców i warzyw, wielkości zbiorów, ilości i wartości sprzedanych owoców i warzyw
oraz kierunków ich dystrybucji za rok poprzedzający rok przystąpienia tego producenta do wstępnie uznanej grupy
producentów.
Ponadto, zgodnie z § 1 pkt 4 lit. d ww. rozporządzenia MRiRW z dnia 19 września 2013 r. statut albo umowa grupy
producentów, oprócz wymagań określonych w odrębnych przepisach, zawiera ponadto zasady przyjmowania i
występowania członków z podmiotu oraz minimalny okres członkostwa w podmiocie.
Wstępnie uznaną grupą producentów owoców i warzyw może być każdy podmiot prawny lub jasno określona część
podmiotu prawnego, który został utworzony z inicjatywy rolników w rozumieniu art. 2 lit. a rozporządzenia (WE) Nr
73/2009, którzy wytwarzają przynajmniej jeden z produktów wymienionych w grupach produktów określonych w
załączniku do ww. rozporządzenia MRiRW z dnia 19 września 2013 r. lub takie produkty przeznaczone wyłącznie do
przetworzenia, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; celem takiej grupy jest jej uznanie za organizację
producentów.
Zgodnie z art. 125e ust 1 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007r. ustanawiającego
wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych
(rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku), grupy producentów mogą być tworzone jako podmiot
prawny lub jasno określone części podmiotów prawnych z inicjatywy rolników, uprawiających co najmniej jeden
produkt sektora owoców i warzyw.
W myśl art. 2 ust 2 lit. a ww. rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007, „rolnika” definiuje się zgodnie
z rozporządzeniem Rady (WE) nr 73/2009 z dnia 19 stycznia 2009 r. ustanawiającym wspólne zasady dla systemów
wsparcia bezpośredniego dla rolników w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiającym określone systemy
wsparcia dla rolników, zmieniającym rozporządzenia (WE) nr 1290/2005, (WE) nr 247/2006, (WE) nr 378/2007 oraz
uchylającym rozporządzenie (WE) nr 1782/2003, jako osobę fizyczną lub prawną lub grupę osób fizycznych lub
prawnych, bez względu na status prawny takiej grupy i jej członków w świetle prawa krajowego, których
gospodarstwo znajduje się na terytorium Wspólnoty, określonym w art. 299 Traktatu oraz, która prowadzi działalność
rolniczą (w przedmiotowym przypadku uprawę owoców i warzyw).
Jednocześnie, zgodnie z art. 50 ust. 1 i 6, w związku z art. 42 ust. 1 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia
7 czerwca 2011 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w
odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, wartość produktów
sprzedanych wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw oblicza się na podstawie produkcji członków
112
grupy producentów, w odniesieniu do której dana grupa producentów została wstępnie uznana. Tym samym,
wyłącznie produkcja członków grupy producentów wprowadzona do obrotu bezpośrednio przez grupę, wliczana jest
do wartości produktów sprzedanych, na podstawie której kalkulowana jest wysokość pomocy finansowej na pokrycie
kosztów związanych z utworzeniem grupy i prowadzeniem działalności administracyjnej.
Z kolei, zgodnie z art. 2b ust. 1 i 2 pkt 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw,
rynku chmielu, rynku suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno (Dz. U. z 2011 r. Nr 145,
poz. 868 z późn. zm.) marszałek województwa prowadzi rejestr m. in. wstępnie uznanych grup producentów owoców
i warzyw, który zawiera zatwierdzoną liczbę członków wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw.
Uwzględniając powyższe, należy wskazać, że zapisy statutu lub umowy wstępnie uznanej grupy producentów
owoców i warzyw, powinny określać zasady przyjmowania nowych członków do grupy, a tym samym określać datę, z
którą producent – dostawca owoców i warzyw, zostaje członkiem tejże grupy.
Niemniej jednak, marszałek województwa wydając decyzję o zatwierdzeniu przedmiotowej zmiany, po otrzymaniu
pozytywnej opinii do planu wydanej przez Dyrektora OR, dokonuje weryfikacji, czy nowoprzyjęty członek grupy
producentów spełnia wszystkie kryteria określone dla członka grupy producentów.
Natomiast do wartości produktów sprzedanych, na podstawie której wyliczana jest wysokość pomocy finansowej na
pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej,
można zaliczyć dostawy od producenta owoców i warzyw zrealizowane od dnia, w którym został on przyjęty na
członka tejże grupy, zgodnie z jej statutem lub umową spółki.
Natomiast, należy wskazać, że grupa producentów zobowiązana jest do wprowadzenia zmiany planu do uznania,
polegającej na dodaniu do składu członkowskiego grupy nowego producenta.
Uwzględniając powyższe, dyrektor oddziału regionalnego przed przyznaniem pomocy finansowej powinien dokonać
weryfikacji, czy nowoprzyjęty członek grupy producentów spełnia definicję producenta określoną dla członka, tym
sam czy marszałek województwa zatwierdził zmiany planu polegające m. in. na przyjęciu nowego członka grupy,
którego produkcję grupa producentów wliczyła do wartości produkcji sprzedanej zgłoszonej do objęcia pomocą
finansową we wniosku o przyznanie pomocy finansowej.
Zatem, jeśli grupa producentów przyjęła do składu członkowskiego nowego producenta, tym samym może do
wartości produkcji sprzedanej, zgłoszonej do objęcia pomocą finansową, wliczyć sprzedaż pochodzącą od nowego
członka, dostarczoną do grupy przez członka od dnia jego przyjęcia do grupy, jeśli przed wydaniem decyzji o
przyznaniu pomocy finansowej na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem
działalności administracyjnej grupa producentów załączy do wniosku zatwierdzoną przez marszałka województwa
zmianę planu, polegającą na przyjęciu ww. członka grupy.
Zatwierdzenie przez marszałka województwa zmiany planu, polegającej na przyjęciu nowego członka, należy uznać
jako potwierdzenie przeprowadzenia przez marszałka województwa weryfikacji, że nowoprzyjęty członek grupy
producentów spełnia kryteria producenta określone w ww. przepisach krajowych oraz UE.
Natomiast grupa producentów powinna jak najwcześniej wystąpić ze zmianą planu polegającą na przyjęciu członka,
ze względu na możliwość odmowy przez marszałka województwa wprowadzeniu takiej zmiany, a tym samym braku
podstaw naliczenia pomocy finansowej do wartości produkcji sprzedanej pochodzącej od producenta, który nie spełnia
wszystkich kryteriów uznania za członka grupy.
Jednocześnie art. 44 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 stanowi, że inwestycje związane z
realizacją planów uznawania, o których mowa w art. 37 lit. c niniejszego rozporządzenia, na które przyznano pomoc
zgodnie z art. 103a ust. 1 lit. b rozporządzenia (WE) nr 1234/2007, są finansowane proporcjonalnie do ich
wykorzystania co do produktów członków grupy producentów, w odniesieniu do których udzielono jej wstępnego
uznania.
Uwzględniając powyższe, adekwatne podejście należy zastosować w przypadku wykorzystania infrastruktury grupy
producentów do produkcji nowoprzyjętego członka grupy producentów.
Zatem grupa producentów owoców i warzyw decydując się na wykorzystanie dofinansowanej infrastruktury do ilości
owoców i warzyw wyprodukowanych przez nowego członka, przed zatwierdzeniem przez marszałka województwa
nowego składu członkowskiego, ponosi odpowiedzialność w przypadku odmowy zatwierdzenia przedmiotowej
zmiany plany, a w konsekwencji, prawdopodobieństwo naruszenia przepisów art. 44 RK (UE) 543/2011.
149.
Czy istnieje możliwość zastosowania art. 42 RK 543/2011 przez grupę producentów, w związku z
wprowadzeniem przez Federację Rosyjską embarga na dostawy owoców i warzyw.
Stosownie do art. 148 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego
szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw
oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, jeśli zgodnie z niniejszym rozporządzeniem lub rozporządzeniem
(WE) Nr 1234/2007 mają zostać nałożone sankcje lub kary lub wycofane korzyści lub uznanie, nie są one nakładane
113
lub wycofywane w przypadkach zaistnienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności w rozumieniu art. 31
rozporządzenia Rady (WE) Nr 73/2009.
Ze względu na to, że ww. art. 148 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, zawiera pojęcie „wycofania uzyskanych
korzyści”, istnieje możliwość zastosowania tego przepisu, w celu uniknięcia obowiązku zwrotu środków nienależnie
pobranych, wynikającego z niedostosowania poziomu inwestycji do wielkości produkcji sprzedanej. Jednakże
wskazana rola instytucji siły wyższej upoważnia do interpretowania przepisów odnoszących się do tej instytucji w
sposób ścisły, czyli w taki sposób, aby prawo strony do powołania się na siłę wyższą, nie zostało nadużyte w sytuacji
odstąpienia od obowiązku zwrotu środków nienależnie pobranych.
Przepis art. 31 rozporządzenia Rady (WE) Nr 73/2009 określający pojęcia „siły wyższej” i „nadzwyczajnych
okoliczności”
z
dniem
1
stycznia
2014
r.
został
zastąpiony
przepisem
art.
2
ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie
finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz uchylającego rozporządzenia Rady
(EWG) nr 352/78, (WE) nr 165/94, (WE) nr 2799/98, (WE) nr 814/2000, (WE) nr 1290/2005 i (WE) nr 485/2008,
który brzmi:
„Do celów finansowania WPR, zarządzania nią i monitorowania jej „siła wyższa” i „nadzwyczajne okoliczności”
mogą zostać uznane w szczególności w następujących przypadkach:
a) śmierć beneficjenta;
b) długoterminowa niezdolność beneficjenta do wykonywania zawodu;
c) poważna klęska żywiołowa powodująca duże szkody w gospodarstwie rolnym;
d) zniszczenie w wyniku wypadku budynków inwentarskich w gospodarstwie rolnym;
e) choroba epizootyczna lub choroba roślin dotykająca, odpowiednio, cały inwentarz żywy lub uprawy należące do
beneficjenta lub część tego inwentarza lub upraw;
f) wywłaszczenie całego lub dużej części gospodarstwa rolnego, jeśli takiego wywłaszczenia nie można było
przewidzieć w dniu złożenia wniosku.
Ze względu na znaczne ryzyko spadku poziomu sprzedaży owoców i warzyw, realizowanej przez wstępnie uznane
grupy producentów owoców i warzyw, wywołane embargiem rosyjskim, powodującym zakłócenia na rynku
niezależne od grup producentów, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wystąpiło do Komisji Europejskiej o zajęcie
stanowiska w następujących kwestiach:
 czy na potrzeby stosowania przepisów art. 42 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011
rosyjskie embargo i jego skutki rynkowe mogą być traktowane jako przyczyna spadku wartości produkcji
sprzedanej grupy producentów pozostająca poza zakresem odpowiedzialności grupy producentów i od niej
niezależna?
 czy możliwe jest uwzględnienie przez właściwe organy państwa członkowskiego negatywnych skutków embarga
jako sytuacji zaistnienia siły wyższej lub nadzwyczajnych okoliczności w rozumieniu art. 2 ust. 2 ww.
rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. na potrzeby
stosowania art. 148 rozporządzenia Komisji Nr 543/2011?
Zgodnie z odpowiedzią przekazaną przez Komisję Europejską, rosyjskie embargo mogło doprowadzić do spadku
wartości produkcji sprzedanej grupy producentów, pozostającego poza zakresem odpowiedzialności i kontroli grupy
producentów, o którym mowa w art. 42 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 543/2011. Założenie to
musiałoby jednak zostać uzasadnione oficjalnymi danymi dotyczącymi cen rynkowych, cen jednostkowych
uzyskanych w porównaniu z poprzednimi latami i tradycyjnym wywozem do Rosji przez daną grupę producentów.
Komisja Europejska odnosząc się do pytania, czy rosyjskie embargo można zakwalifikować jako przypadek
zaistnienia siły wyższej w kontekście zastosowania art. 148 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 wskazała, że
chociaż można uznać, że spełnione są wymogi w zakresie obiektywnego elementu przypadku siły wyższej (wyjątkowe
okoliczności poza kontrolą grupy/ organizacji producentów), nie wydają się one być spełnione w odniesieniu do
elementu subiektywnego (skutki, których nie można było uniknąć pomimo zachowania najwyższej staranności).
Niemożliwe są dostawy jedynie do klientów w pewnym regionie, a takie ryzyko istnieje zawsze, jeżeli
przedsiębiorstwo nie różnicuje swojej bazy klientów lub skupia swój wywóz na regionie, który nakładał już wcześniej
podobne ograniczenia. W ocenie KE, nadal możliwe jest znalezienie alternatywnego rynku zbytu dla produktów, które
mogą być składowane (np. jabłek). Ponadto, obecna sytuacja nie jest identyczna z jedną z okoliczności wymienionych
w art. 2 ust. 2 ww. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. jako
siła wyższa lub nadzwyczajne okoliczności.
150.
Jak ustalić wartość produktów sprzedanych wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw, na
podstawie której wyliczana jest pomoc finansowa na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy
producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej, w sytuacji ponoszenia przez grupę kosztów
transportu zewnętrznego do odbiorcy owoców i warzyw?
114
Stosownie do art. 50 ust. 7, w związku z art. 42 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 z
dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w
odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, produkcję sprzedaną
owoców i warzyw fakturuje się na etapie EXW („loco – grupa producentów”) w stosownych przypadkach jako
produkt wymieniony w części IX załącznika I do rozporządzenia (WE) nr 1234/2007, który jest przygotowany i
zapakowany, z wyłączeniem kosztów transportu wewnętrznego, w przypadku znacznej odległości między
scentralizowanymi punktami składowania lub pakowania organizacji producentów a jej punktem dystrybucji. Państwa
członkowskie uwzględniają stosowanie odliczeń od fakturowanej wartości w przypadku produktów fakturowanych na
różnych etapach dostawy lub transportu oraz odpowiednio uzasadniają w strategii krajowej, jaką odległość uważa się
za znaczną.
Natomiast, zgodnie z rozporządzeniem MRiRW z dnia 3 czerwca 2011 r. w sprawie sposobu ustalania wskaźników
redukcji, sposobu określania wartości owoców i warzyw sprzedanych oraz okresów referencyjnych stosowanych przy
określaniu wartości owoców i warzyw sprzedanych (Dz. U. Nr 129, poz. 744), w przypadku gdy udokumentowana
wartość sprzedanych owoców i warzyw zawiera koszty transportu wewnętrznego w ramach wstępnie uznanej grupy
producentów, na odległość większą niż 100 km, wartość owoców i warzyw sprzedanych określa się pomniejszając ich
udokumentowaną wartość o rzeczywisty koszt transportu wewnętrznego, wykazany w dokumentacji prowadzonej
przez grupę.
Mając na uwadze powyższe, wstępnie uznana grupa producentów od wartości produktów sprzedanych powinna
odliczyć:
1) koszty transportu w przypadku, gdy produkty były zafakturowane w innym miejscu niż na etapie „loco-grupa
producentów” (EXW) (w innym miejscu niż etap wyjścia produktów z grupy producentów), tj. grupa ponosi
koszty transportu zewnętrznego ujęte w cenie produktów;
2) koszt transportu wewnętrznego, w przypadku, gdy odległość pomiędzy scentralizowanym punktem zbioru lub
pakowania grupy producentów, a punktem dystrybucji grupy producentów jest znaczna (powyżej 100 km).
Jednocześnie zgodnie z art. 107 ust. 2 akapit pierwszy, w związku z art. 112 ust. 4 RK (UE) Nr 543/2011, wartość
produkcji sprzedanej grupy producentów potwierdzana jest w trakcie kontroli na miejscu, na podstawie danych z
systemu rachunkowości sprawdzanego i zatwierdzanego zgodnie z prawem krajowym.
Mając na uwadze powyższe dla potrzeb wyliczenia kwoty pomocy finansowej, sprzedaż realizowana przez grupę
producentów fakturowana jest na etapie „loco-grupa producentów”, co oznacza wartość faktycznie sprzedanych
owoców i warzyw, określoną na moment wyjścia produktów z grupy, zgodną z fakturami wystawionymi przez grupę
dla odbiorców zewnętrznych.
Zatem, stosownie do art. 50 ust. 7 RK (UE) Nr 543/2011, należy wskazać, że wartość produktów sprzedanych
deklarowana przez wstępnie uznaną grupę producentów nie może uwzględniać kosztów transportu zewnętrznego, tj.
kosztów transportu z terenu grupy (loco-grupa), do magazynu odbiorcy (odbiorcy zewnętrznego). Grupa producentów
powinna dokonać stosownej redukcji wartości sprzedaży netto, gdy transport uwzględniony jest w cenie produktu, a
dowóz do odbiorcy leży w gestii grupy producentów.
Tym samym, jeśli dokumenty sprzedaży, tj. faktury sprzedaży owoców i warzyw, deklarowane przez grupę
producentów we wniosku o przyznanie pomocy finansowej, uwzględniałyby również koszty dostawy do odbiorców,
wówczas grupa producentów musi dokonać redukcji/wyłączenia z wartości sprzedaży netto, oszacowanych kosztów
transportu z punktu dystrybucji (loco) grupy producentów, do nabywcy (koszty transportu, które zostały poniesione
przez grupę lub podmioty trzecie, w tym przez członków grupy, uwzględnione w cenie produktu). Natomiast jeśli w
zawartych umowach/ wystawionych fakturach nie zostały wyodrębnione koszty transportu zewnętrznego, grupa
powinna te koszty wyliczyć na podstawie kalkulacji uwzględniającej np. koszty zakupu paliwa, zatrudnienia
kierowców, opłaty drogowe itp.
Mając na uwadze powyższe, dla potrzeb wyłączenia kosztów transportu zewnętrznego z wartości produktów
sprzedanych należy uwzględnić następujące zasady:
a) jeżeli grupa producentów dostarczyła produkty (owoce i warzywa) do odbiorcy zewnętrznego, z wykorzystaniem
transportu własnego oraz nie wystawiła na odbiorcę odrębnej faktury z tytułu zrealizowanego transportu
(uwzględniając koszt dostawy w cenie produktu), wówczas należy pomniejszyć wartość zrealizowanej sprzedaży
netto, o koszty transportu zewnętrznego z punktu dystrybucji (loco) grupy producentów do nabywcy,
oszacowane przez grupę np. na podstawie kosztów jednostkowych takich jak koszty zakupu paliwa, zatrudnienia
kierowców, opłaty drogowe itp.,
b) jeśli grupa producentów dostarczyła produkty (owoce i warzywa) do odbiorcy, korzystając z usługi transportu
zewnętrznego oraz nie wystawiła na odbiorcę odrębnej faktury z tytułu dostawy produktów (uwzględniając koszt
dostawy w cenie produktu), również należy pomniejszyć wartość zrealizowanej sprzedaży netto, o koszty
transportu zewnętrznego z punktu dystrybucji (loco) grupy producentów do nabywcy, na podstawie opłaconej
przez grupę faktury za transport owoców i warzyw do nabywcy, również w sytuacji, gdy faktury transportowe
zostały wystawione poza okresem objętym wnioskiem.
115
Tym samym, faktury transportowe powinny być uwzględniane w kalkulacji wartości produktów sprzedanych za
okres objęty wnioskiem w każdym przypadku, w którym dotyczą transportu zewnętrznego owoców i warzyw,
zadeklarowanych w załączniku do wniosku W-1.1/20, niezależnie od daty ich wystawienia,
c) nie ma podstaw do pomniejszania wartości produktów sprzedanych, o koszty transportu zewnętrznego w
sytuacji, gdy grupa producentów dostarczyła owoce i warzywa do odbiorcy we własnym zakresie (transportem
własnym lub najmowanym) oraz obciążyła nabywcę kosztami transportu, wystawiając odrębną fakturę za
transport (opłaconą przez nabywcę), której wartość nie została wliczona do wartości produktów sprzedanych
grupy producentów. Tym samym, cena produktu nie uwzględnia kosztów dostawy,
d) adekwatnie, w sytuacji gdy owoce i warzywa odbierane są z siedziby grupy przez nabywcę (transportem
nabywcy), wówczas również nie ma podstaw do pomniejszania wartości produktów sprzedanych o koszty
transportu zewnętrznego.
W przypadku, gdy grupa nie dokonała pomniejszenia wartości produktów sprzedanych o koszty transportu
zewnętrznego z powodów, o których mowa w lit. a i b, grupa powinna złożyć oświadczenie o wystąpieniu przypadku
z lit. c lub d.
Grupa producentów powinna szczegółowo przedstawić koszty transportu jakie bezpośrednio zostały poniesione przy
zrealizowaniu dostaw określonej wielkości partii owoców i warzyw (ilości), których wartość została przedstawiona do
dofinansowania za dany okres rozliczeniowy.
Koszty zakupu paliwa (np. średnie zużycie paliwa na 100 km), koszty zatrudnienia kierowcy (uwzględniając czas
pracy kierowcy przy realizowaniu dostawy) oraz ewentualne koszty opłat drogowych są kosztami, które bez
większych wątpliwości można powiązać w ramach transportu danej partii owoców i warzyw do odbiorcy
zewnętrznego.
Natomiast, fakt przedstawienia przez grupę producentów kosztów stałych transportu zewnętrznego, takich jak:
zapłacone podatki od środków transportu, ubezpieczenia, koszty przeglądów i napraw, nie powinien automatycznie
stanowić podstawy do pomniejszenia wartości produktów sprzedanych za dany okres rozliczeniowy o te koszty, w
całkowitej wysokości. W przypadku kosztów ubezpieczenia środków transportu, zapłaconego podatku od środków
transportu, kosztów przeglądów technicznych i napraw itp., mogą pojawić się uzasadnione wątpliwości, czy
przedmiotowe koszty transportu były związane wyłącznie z transportem ilości owoców i warzyw, przedstawionych do
objęcia pomocą finansową za dany okres rozliczeniowy. Zatem grupa producentów powinna przedstawić dodatkowe
wyjaśnienia, które z wymienionych powyżej kosztów stałych można proporcjonalnie wyodrębnić i przypisać dla danej
partii owoców i warzyw.
Jednocześnie, określenie wysokości ww. kosztów stałych transportu, która mogłaby potencjalnie wpłynąć na
obniżenie wartości produktów sprzedanych, może dotyczyć okresu, w którym realizowany był transport związany z
dostawą danej partii owoców i warzyw, np. koszty ubezpieczenia i przeglądów technicznych wyliczone
proporcjonalnie do liczby dni w roku/półroczu, w którym realizowany był transport.
Natomiast, ze względu na to, iż amortyzacja kosztów transportu stanowi tzw. koszt podatkowy, tym samym jest
kosztem niepieniężnym i nie pociąga za sobą wydatków w bieżącym okresie, koszt amortyzacji nie powinien być
wliczany do ponoszonych przez grupę kosztów transportu, związanych z dostawą określonych ilości owoców i
warzyw do odbiorców, w danym okresie rozliczeniowym.
Uwzględniając powyżej opisane okoliczności, w celu prawidłowego ustalenia wartości produktów sprzedanych
wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw, na podstawie której wyliczana jest pomoc finansowa na
pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej,
uwzględniając poniesione przez grupę producentów koszty transportu, grupa producentów powinna rozważyć
wprowadzenie ewidencji przebiegu pojazdów oraz ewidencję kosztów związanych z utrzymaniem środków transportu,
w sposób umożliwiający identyfikację kosztów związanych z dostawą owoców i warzyw do odbiorców zewnętrznych,
w sytuacji, gdy koszt transportu zewnętrznego został uwzględniony w cenie produktu.
151.
Czy zmiana w kierunkach dystrybucji takich jak sprzedaż na eksport przez pośredników, sprzedaż do
zakładów przetwórczych przez pośredników, sprzedaż do sieci handlowych przez pośredników (firmy
usługowe) w V roku realizacji PDU, pozwala na uznanie, że Grupa realizuje cele określone m.in. w art.
122, art. 125a i art. 125b RR 1234/2007, art. 26 RK (UE) 543/2011 oraz § 3 ww. rozporządzenia MRiRW
z dnia 19 września 2013 r. tj. m.in. koncentrują podaż i wprowadzają do obrotu produktów swoich
członków?
Zgodnie z art. 41 ust. 1 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego
szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw
oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, działalność główna grupy producentów związana jest z koncentracją
116
podaży i wprowadzaniem do obrotu produktów swoich członków, w odniesieniu do których została wstępnie
uznana.
Zgodnie z art. 103a ust. 1 lit. b rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r.
ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów
rolnych („rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku”), w związku z art. 231 ust. 2 rozporządzenia
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólną organizację
rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr
1037/2001 i (WE) nr 1234/2007 w trakcie okresu przejściowego (realizacji planu dochodzenia do uznania), państwa
członkowskie przyznają grupom producentów sektora owoców i warzyw utworzonym w celu ubiegania się o uznanie
ich za organizacje producentów: m.in. pomoc finansową na pokrycie części kosztów inwestycji wymaganych do
uzyskania decyzji o uznaniu i określonych w planie dochodzenia do uznania.
Stosownie do art. 37 ww. rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, plan dochodzenia do uznania obejmuje w
szczególności m. in. działania i inwestycje, jakie należy zrealizować w celu uzyskania uznania.
Z kolei, zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 września 2013 r. w
sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów
owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2013
r., poz. 1178 z późn. zm.), plan dochodzenia do uznania zawiera w szczególności wskazanie strategii sprzedaży oraz
rozwoju kanałów marketingowych, w celu spełnienia warunków uznania grupy producentów za organizację
producentów.
Warunki uznania za organizację producentów owoców i warzyw zostały określone w art. 122, art. 125a i art. 125b
rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007, Tytule III Rozdział I Sekcja 2 rozporządzenia Komisji (UE) 543/2011 oraz
§ 3 ww. rozporządzenia MRiRW w sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw,
uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany
dochodzenia do uznania.
Stosownie do art. 125b ust. 1 lit. e RR (WE) Nr 1234/2007 oraz art. 23 RK (UE) Nr 543/2011, podmiot ubiegający się
o uznanie za organizację producentów owoców i warzyw musi spełnić m.in. następujące warunki:
1) w razie potrzeby (tj. stosownie do charakteru produkcji i realizowanej sprzedaży), skutecznie zapewnić
swoim członkom środki techniczne umożliwiające zbiór, magazynowanie, przechowywanie, pakowanie i
wprowadzanie do obrotu ich produktów;
2) posiadać do dyspozycji personel, infrastrukturę oraz wyposażenie, niezbędne do spełnienia wymogów uznania za
organizację producentów, oraz zapewnić funkcjonowanie w zakresie podstawowych zadań, w szczególności w
odniesieniu do zbierania, sortowania, przechowywania i pakowania produkcji swoich członków.
Jednocześnie stosownie do art. 25 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, na potrzeby ww. art. 125b ust. 1 lit. e
rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007, uznaje się, że organizacja producentów wywiązuje się ze swoich
zobowiązań dotyczących zapewnienia swoim członkom środków technicznych umożliwiających zbiór,
magazynowanie, pakowanie i wprowadzanie do obrotu ich produktów, jeżeli zapewnia odpowiednie środki techniczne
sama, lub za pośrednictwem swoich członków, bądź poprzez spółki zależne lub outsourcing.
Opiniując i zatwierdzając grupom plany dochodzenia do uznania oraz ich późniejsze zmiany, należy zatwierdzać
realizację inwestycji, które umożliwią skuteczne zapewnienie przez grupę swoim członkom środków technicznych
umożliwiających zbiór, magazynowanie, pakowanie i wprowadzanie do obrotu ich produktów, w tym uwzględniając
określone w planie kierunki dystrybucji owoców i warzyw, po zrealizowaniu planu, na dzień złożenia wniosku o
uznanie za organizację producentów.
Jednocześnie, stosownie do § 1 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 lipca
2013 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów
owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia
do uznania (Dz. U. z 2013 r., poz. 872), grupa producentów otrzymuje pomoc finansową na pokrycie części
kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem lub
przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach produktów, dla których grupa została
wstępnie uznana, m.in. jeżeli inwestycja lub jej etap są dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw
członków grupy, z uwzględnieniem ilości owoców i warzyw:
 zakupionych przez grupę od jej członków – w przypadku inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem
oraz magazynowaniem owoców i warzyw,
 sprzedanych przez grupę odbiorcom zewnętrznym – w przypadku inwestycji związanych z przygotowaniem do
sprzedaży owoców i warzyw,
nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania.
Uwzględniając powyższe, dyrektor OR ARiMR dokonuje weryfikacji, czy zakres wielkościowy oraz wydajność
inwestycji, objętych pomocą finansową, są dostosowane do wielkości produkcji owoców i warzyw zakupionych od
członków grupy oraz sprzedanych przez grupę odbiorcom zewnętrznym i wyprodukowanych przez jej członków, nie
117
tylko planowanej, ale również rzeczywiście osiągniętej przez grupę producentów w ostatnim roku realizacji
planu dochodzenia do uznania.
Zgodnie z art. 26 ww. rozporządzenia Komisji (UE) 543/2011 działalność główna organizacji producentów jest
związana z koncentracją podaży i wprowadzaniem do obrotu produktów swoich członków, w odniesieniu do
których jest uznana. Wprowadzanie do obrotu jest przeprowadzane przez organizację producentów lub pod
kontrolą organizacji producentów w przypadku outsourcingu, jak określono w art. 27. Obejmuje ono decyzję w
sprawie sprzedaży produktu, wybór kanału dystrybucji oraz, jeżeli sprzedaż nie odbywa się w drodze aukcji,
negocjacje dotyczące ilości i ceny produktu.
Organizacje producentów przechowują przez co najmniej 5 lat rejestry, w tym dokumenty księgowe, w których
wykazuje się, że organizacja producentów zajmowała się koncentracją podaży i wprowadzała do obrotu produkty
swoich członków, co stanowiło podstawę jej uznania.
Mając na uwadze powyższe, odnosząc się do sposobu określenia kanałów dystrybucji w planie dochodzenia do
uznania, w planie powinny zostać wykazane ostateczne kanały dystrybucji w taki sposób, aby po stronie organu
możliwa była ocena dostosowania działalności grupy, w tym rodzaju i zakresu realizowanych inwestycji, do kanałów
dystrybucji i charakteru/rodzaju odbiorców, jak również ocena, czy realizacja sprzedaży przez pośredników jest
uzasadniona i wynika np. z wymogów rynku oraz potrzeby skonsolidowania większych partii towaru, aniżeli partie
którymi dysponuje pojedyncza grupa/organizacja producentów.
Ponadto, informacje o formach prowadzonej sprzedaży (rodzajach kanałów dystrybucji) są istotne z punktu widzenia
kryteriów uznania, które grupa musi spełnić w ramach realizacji planu dochodzenia do uznania, a tym samym,
zrealizować określone inwestycje, zapewniając odpowiednie środki techniczne, zależne od charakteru prowadzonej
lub planowanej sprzedaży, oraz w celu weryfikacji warunków przyznania pomocy finansowej określonych w § 1 ust. 1
pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 lipca 2013 r.
Niemniej jednak, przy tak ukształtowanej formie sprzedaży, grupa producentów powinna wykazać, że będzie miała
wpływ na decyzje w sprawie wyboru kierunków dystrybucji owoców i warzyw, w sytuacji realizacji sprzedaży
produktów przez pośredników, a tym samym, skutecznego realizowania wymogów dotyczących kryteriów uznania za
organizację producentów.
Natomiast grupa producentów, która otrzymuje wsparcie finansowe ze środków publicznych w ramach analizowanego
mechanizmu pomocy finansowej, powinna tak kształtować swoją działalność handlową, aby dążyć do ograniczenia
liczby podmiotów (pośredników) uczestniczących w łańcuchu dostaw do finalnego odbiorcy, przyjmując rolę
aktywnego uczestnika rynku, a tym samym dążąc do stabilizowania cen uzyskiwanych przez producentów za
dostarczone do grupy owoce i warzywa oraz ograniczania wpływu pośredników na ich wysokość.
152.
Czy istnieje możliwość sprzedaży owoców i warzyw do spółki zależnej, w celu ich przetworzenia?
Zgodnie z art. 103a ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającego
wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych
(„rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku”), w trakcie okresu przejściowego dopuszczonego zgodnie z
art. 125e RR (WE)Nr 1234/2007, państwa członkowskie mogą przyznać wstępnie uznanym grupom
producentów, pomoc ustalaną dla każdej grupy producentów na podstawie wartości produkcji tej grupy
wprowadzonej do obrotu (…).
Przy wyznaczaniu wartości produkcji sprzedanej, na podstawie której ustalana jest ww. pomoc finansowa, zgodnie z
art. 42 ust. 1 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego szczegółowe zasady
stosowania rozporządzenia Rady (WE)nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora
przetworzonych owoców i warzyw, stosuje się art. 50 ust. 1-4 i 7 oraz art. 50 ust. 6 zdanie pierwsze RK (UE) Nr
543/2011,z uwzględnieniem niezbędnych zmian, tj. wartość produkcji sprzedanej danej grupy producentów oblicza się
na podstawie produkcji samej grupy producentów oraz jej członków będących producentami i obejmuje ona wyłącznie
te owoce i warzywa, w odniesieniu do których grupa producentów została wstępnie uznana, oraz do wartości
produkcji sprzedanej wlicza się wyłącznie produkcję grupy producentów lub jej członków będących producentami,
wprowadzoną do obrotu przez grupę producentów, zafakturowaną na etapie EXW („loco”) grupa
producentów.
Jednocześnie należy zauważyć, iż zgodnie z art. 125 lit. e ww. rozporządzenia Rady (WE)
Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. grupy producentów mogą być tworzone jako podmiot prawny lub jasno
określone części podmiotów prawnych z inicjatywy rolników uprawiających co najmniej jeden produkt sektora
owoców i warzyw lub produkty tego sektora przeznaczone wyłącznie do przetworzenia, w celu uzyskania decyzji o
uznaniu ich za organizacje producentów. Takie grupy producentów mogą skorzystać z okresu przejściowego w
celu spełnienia wymogów niezbędnych do uznania ich za organizację producentów zgodnie z art. 122, art. 125 a
oraz art. 125b ww. rozporządzenia Rady (WE)Nr 1234/2007.
118
W myśl zaś art. 122 lit. c rozporządzenia Nr 1234/2007 państwa członkowskie uznają organizacje producentów, które
m.in. dążą do realizacji szczegółowego celu jakim jest koncentracja dostaw i umieszczanie na rynku produktów
wytwarzanych przez ich członków.
Art. 41 ust. 1 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 stanowi natomiast, że działalność główna grupy producentów
związana jest z koncentracją podaży i wprowadzeniem do obrotu produktów swoich członków, w odniesieniu do
których grupa została wstępnie uznana.
Powyższe przepisy jednoznacznie wskazują, że jednym z zasadniczych celów wspólnej organizacji rynków owoców i
warzyw Unii Europejskiej jest m.in. koncentracja podaży i rzeczywiste wprowadzanie na rynek produktów swoich
członków. Zatem zachodzi konieczność konsolidowania jednorodnych partii produktów, ale jednocześnie konieczność
udokumentowania rzeczywistego wprowadzania ich na rynek przez grupę.
Natomiast, zgodnie z art. 26 ww. rozporządzenia Komisji (UE) 543/2011 działalność główna organizacji producentów
jest związana z koncentracją podaży i wprowadzaniem do obrotu produktów swoich członków, w odniesieniu do
których jest uznana. Wprowadzanie do obrotu jest przeprowadzane przez organizację producentów lub pod kontrolą
organizacji producentów w przypadku outsourcingu, jak określono w art. 27. Obejmuje ono decyzję w sprawie
sprzedaży produktu, wybór kanału dystrybucji oraz, jeżeli sprzedaż nie odbywa się w drodze aukcji, negocjacje
dotyczące ilości i ceny produktu.
Organizacje producentów przechowują przez co najmniej 5 lat rejestry, w tym dokumenty księgowe, w których
wykazuje się, że organizacja producentów zajmowała się koncentracją podaży i wprowadzała do obrotu produkty
swoich członków, co stanowiło podstawę jej uznania.
Jednocześnie stosownie do art. 27 ww. rozporządzenia Komisji (UE) 543/2011 działalność, na której outsourcing
państwo członkowskie może zezwolić zgodnie z art. 125d rozporządzenia (WE) nr 1234/2007, może obejmować
między innymi zbiór, przechowywanie, pakowanie i wprowadzanie do obrotu produkcji członków organizacji
producentów. Outsourcing działalności organizacji producentów oznacza, że dana organizacja producentów zawiera z
innym podmiotem, w tym z jednym ze swoich członków lub większą ich liczbą lub ze swoją spółką zależną, umowę
handlową na prowadzenie odnośnej działalności. Dana organizacja producentów pozostaje jednak odpowiedzialna za
realizację tej działalności oraz za ogólną kontrolę zarządzania i nadzór nad umową handlową na prowadzenie
odnośnej działalności.
Zgodnie z pkt 23 preambuły RK 543/2011 organizacje producentów mogą posiadać udziały w spółkach zależnych,
które pomagają im w zwiększeniu wartości dodanej produkcji ich członków. Należy ustalić zasady obliczania wartości
tej produkcji sprzedanej. Po okresie przejściowym, który umożliwi dostosowanie, działalność główna tych spółek
zależnych powinna być taka sama jak działalność organizacji producentów.
Zgodnie z wyżej cytowanym art. 42 ust. 1 RK (UE) Nr 543/2011, do objęcia pomocą finansową na pokrycie kosztów
związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej (o której mowa w art.
103a ust. 1 lit. a RR (WE) Nr 1234/2007), można zakwalifikować wartość owoców i warzyw wyprodukowanych
przez członków grupy producentów i sprzedanych przez grupę spółce zależnej od grupy (której grupa jest
udziałowcem), celem wprowadzenia ich do obrotu, poprzez ich dalszą odsprzedaż przez spółkę zależną.
Jednocześnie należy wskazać, że stosownie do art. 145 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011, nie naruszając
jakichkolwiek przepisów szczegółowych określonych w niniejszym rozporządzeniu lub rozporządzeniu (WE) nr
1234/2007, nie dokonuje się żadnych płatności na rzecz beneficjentów, odnośnie do których stwierdzono, że sztucznie
stworzyli warunki wymagane do otrzymania takich płatności, aby uzyskać korzyści sprzeczne z celami danego
systemu wsparcia, w tym zasadności powołania grupy producentów, w celu skorzystania z okresu przejściowego,
umożliwiającego grupie producentów spełnienie kryterium związanego m. in. z umieszczaniem na rynku produktów
wytwarzanych przez ich członków.
Mając na uwadze powyżej cytowane przepisy, wskazujące na możliwość realizacji sprzedaży produktów swoich
członków przez spółkę zależną, dotyczące uznanych organizacji producentów owoców i warzyw oraz przedstawione
ograniczenia w przedmiotowym zakresie, oceniając sprzedaż przez grupę produktów swoich członków, za
pośrednictwem spółki zależnej (która formalnie jest odrębnym podmiotem), jednocześnie jako spółka zależna nie
dokonuje przetworzenia produktów zakupionych od grupy, w celu zapobiegania ewentualnemu stworzeniu sztucznych
warunków, o których mowa w ww. art. 145 RK (UE) Nr 543/2011, powinny być przestrzegane w szczególności
następujące zasady:
1) realizacja sprzedaży przez grupę producentów do spółki zależnej jest uzasadniona i wynika z wymogów rynku
(odbiorców), tj. skonsolidowania większych partii towaru w stosunku do produkcji pojedynczej grupy, np. ze
względu na sprzedaż produktów do dużych sieci handlowych lub na eksport;
2) produkty sprzedane przez grupę producentów do spółki zależnej, po ich ewentualnym skonsolidowaniu z
produktami innego dostawcy np. innej grupy lub organizacji producentów, powinny być rzeczywiście
wprowadzane do obrotu, poprzez ich dalszą odsprzedaż (w takim przypadku konieczne jest wskazanie przez
grupę producentów ostatecznych kanałów dystrybucji);
119
3) wartość produktów sprzedanych, na podstawie której naliczana jest wysokość pomocy finansowej, nie może
uwzględniać kosztów transportu z terenu grupy (loco-grupa), do odbiorcy, którym jest spółka zależna.
Grupa producentów, która otrzymuje wsparcie finansowe ze środków publicznych w ramach analizowanego
mechanizmu pomocy finansowej, powinna tak kształtować swoją działalność handlową, aby dążyć do
ograniczenia liczby podmiotów (pośredników), w tym również spółek zależnych, uczestniczących w łańcuchu
dostaw do finalnego odbiorcy, przyjmując rolę aktywnego uczestnika rynku, a tym samym, dążąc do
stabilizowania cen uzyskiwanych przez producentów (członków) za dostarczone do grupy owoce i warzywa
oraz ograniczania wpływu pośredników na ich wysokość.
Grupa producentów powinna przedstawić obiektywne przyczyny, możliwe do przyjęcia przez dyrektora oddziału
regionalnego ARiMR, dotyczące funkcjonowania i podstaw działalności grupy oraz spółki zależnej, w przypadku jeśli
działaniem tej grupy producentów jest sprzedaż produktów członków grupy, do podmiotu blisko powiązanego z grupą
producentów, wykorzystując do tego mechanizm pomocy finansowej na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem
grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej oraz na pokrycie części kwalifikowanych kosztów
inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania.
Tym samym, grupa producentów powinna przedstawić wyjaśnienia dotyczące konieczności powołania w łańcuchu
dostaw spółki zależnej, z których, w sposób nie budzący wątpliwości będzie wynikać, że zasady funkcjonowania
grupy korzystającej z pomocy finansowej, nie wskazują na ewentualne stworzenie sztucznych warunków, o których
mowa w ww. art. 145 RK (UE) Nr 543/2011, tj. m. in., czy realizacja sprzedaży do spółki zależnej, jest uzasadniona i
opiera się na zasadach określonych powyżej.
Z kolei, zgodnie z § 1 pkt 4 lit. f rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju wsi z dnia 19 września 2013 r. w
sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów
owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania, statut albo
umowa wstępnie uznanej grupy producentów, oprócz wymagań określonych w odrębnych przepisach, zawiera
ponadto zasady i warunki sprzedaży owoców i warzyw wytworzonych przez członków tego podmiotu, z wyłączeniem
możliwości sprzedaży owoców i warzyw członkom tego podmiotu, tj. od dnia4 listopada 2013 r. w statucie lub
umowie spółki grupy producentów muszą znaleźć się zapisy zakazujące sprzedaży owoców i warzyw przez grupę
producentów swoim członkom.
Uwzględniając powyższe, w przypadku, gdy grupa producentów, po dniu 3 listopada 2013 r. dokonała sprzedaży
owoców i warzyw do członka (w tym również sprzedaży do członka grupy, który prowadzi działalność gospodarczą
jako osoba fizyczna, działa jako spółka cywilna lub sprzedaż miała miejsce do współmałżonka członka, z którym
członek nie ma ustawowej rozdzielności majątkowej, który to współmałżonek działa jako osoba fizyczna, prowadzi
działalność gospodarczą jako osoba fizyczna/ działa jako spółka cywilna), naruszyła ww. przepis § 1 pkt 4 lit. f. Tym
samym, sprzedaż owoców i warzyw dokonana po dniu 3 listopada 2013 r. do nabywcy, który jest członkiem grupy
producentów, nie może zostać uwzględniona do naliczenia pomocy finansowej na pokrycie kosztów związanych z
utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej.
Jednocześnie, zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 4 ww. rozporządzenia z dnia 19 września 2013 r., wymóg sprzedaży produkcji
do odbiorców niebędących członkami grupy jest jednym z kryteriów wstępnego uznania, a następnie również jednym
z kryteriów uznania grupy za organizację producentów.
W przypadku sprzedaży owoców i warzyw dokonanej przez grupę producentów do podmiotu powiązanego
kapitałowo lub osobowo z członkiem/członkami grupy, w której członek/członkowie dysponują większością
głosów/udziałów, grupa producentów powinna przedstawić przyczyny, dla których grupa producentów w określony
sposób ukształtowała sprzedaż swoich produktów oraz rolę, jaką grupa pełni w ramach funkcjonowania na rynku
owoców i warzyw. W takiej sytuacji grupa producentów powinna wyjaśnić, w ramach prowadzonej weryfikacji
wniosku o przyznanie pomocy finansowej, sens ekonomiczny i cel sprzedaży produkcji członka do grupy
producentów, która to produkcja zostaje następnie odsprzedana firmie, w której dany członek dysponuje większością
głosów/udziałów (lub kilku członków GP dysponuje razem większością głosów/udziałów w firmie nabywcy).
Działaniem sprzecznym z celem funkcjonowania analizowanego systemu wsparcia, którym jest koncentracja podaży i
wprowadzanie przez grupę do obrotu produktów swoich członków, byłoby w takim przypadku „sztuczne”
generowanie przez grupę obrotu i wykonywanie zadań grupy w postaci sprzedaży owoców i warzyw do „spółki”
powiązanej osobowo/kapitałowo z członkiem/członkami grupy producentów.
W sytuacji posiadania przez spółkę zależną od członka grupy np. zawartych wcześniej kontraktów handlowych na
sprzedaż owoców lub warzyw, firma powiązana z członkami grupy (czyli de facto członkowie grupy, którzy posiadają
w niej większość udziałów/głosów), powinna rozważyć przeniesienie tych kompetencji na poziom grupy
producentów, celem realnego wprowadzania przez grupę do obrotu produktów swoich członków, aby zadania grupy
związane ze sprzedażą na zewnątrz owoców i warzyw wyprodukowanych przez jej członków, były rzeczywiście
realizowane przez samą grupę producentów.
Adekwatnie, w celu zwiększenia roli samej grupy producentów, jako aktywnego uczestnika rynku i obrotu
gospodarczego, zwiększającego wartość dodaną dla produktów swoich członków, proponuje się dodatkowo rozważyć
docelowe przeniesienie procesu przetwórstwa owoców i warzyw, bezpośrednio na poziom grupy producentów.
120
153.
Zasady naliczenia wartości produkcji sprzedanej grupy producentów, w sytuacji przyjęcia do grupy
producentów nowego członka.
Zgodnie, z § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 września 2013 r. w sprawie
warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i
warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2013 r., poz.
1178,z późn. zm.) w przypadku przystąpienia producenta, spełniającego warunki, o których mowa w § 1 pkt 1, do
wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw w trakcie realizacji planu dochodzenia do uznania, grupa
producentów dokonuje stosownej zmiany planu dochodzenia do uznania, w szczególności poprzez wskazanie
informacji dotyczących tego producenta, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 3, oraz informacji o powierzchni upraw
poszczególnych gatunków owoców i warzyw, wielkości zbiorów, ilości i wartości sprzedanych owoców i warzyw
oraz kierunków ich dystrybucji za rok poprzedzający rok przystąpienia tego producenta do wstępnie uznanej grupy
producentów.
Ponadto, zgodnie z § 1 pkt 4 lit. d ww. rozporządzenia MRiRW z dnia 19 września 2013 r., statut albo umowa grupy
producentów, oprócz wymagań określonych w odrębnych przepisach, zawiera ponadto zasady przyjmowania i
występowania członków z podmiotu oraz minimalny okres członkostwa w podmiocie.
Wstępnie uznaną grupą producentów owoców i warzyw może być każdy podmiot prawny lub jasno określona część
podmiotu prawnego, który został utworzony z inicjatywy rolników w rozumieniu art. 2 lit. a rozporządzenia (WE) Nr
73/2009, którzy wytwarzają przynajmniej jeden z produktów wymienionych w grupach produktów określonych w
załączniku do ww. rozporządzenia MRiRW z dnia 19 września 2013 r. lub takie produkty przeznaczone wyłącznie do
przetworzenia, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; celem takiej grupy jest jej uznanie za organizację
producentów.
Zgodnie z art. 125e ust 1 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007r. ustanawiającego
wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych
(rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku), grupy producentów mogą być tworzone jako podmiot
prawny lub jasno określone części podmiotów prawnych z inicjatywy rolników, uprawiających co najmniej jeden
produkt sektora owoców i warzyw.
W myśl art. 2 ust 2 lit. a ww. rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007, „rolnika” definiuje się zgodnie z
rozporządzeniem Rady (WE) nr 73/2009 z dnia 19 stycznia 2009 r. ustanawiającym wspólne zasady dla systemów
wsparcia bezpośredniego dla rolników w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiającym określone systemy
wsparcia dla rolników, zmieniającym rozporządzenia (WE) nr 1290/2005, (WE) nr 247/2006, (WE) nr 378/2007 oraz
uchylającym rozporządzenie (WE) nr 1782/2003, jako osobę fizyczną lub prawną lub grupę osób fizycznych lub
prawnych, bez względu na status prawny takiej grupy i jej członków w świetle prawa krajowego, których
gospodarstwo znajduje się na terytorium Wspólnoty, określonym w art. 299 Traktatu, która prowadzi działalność
rolniczą (w przedmiotowym przypadku uprawę owoców i warzyw).
Jednocześnie, zgodnie z art. 50 ust. 1 i 6, w związku z art. 42 ust. 1 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia
7 czerwca 2011 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w
odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, wartość produktów
sprzedanych wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw oblicza się na podstawie produkcji członków
grupy producentów, w odniesieniu do której dana grupa producentów została wstępnie uznana. Tym samym,
wyłącznie produkcja członków grupy producentów wprowadzona do obrotu bezpośrednio przez grupę, wliczana jest
do wartości produktów sprzedanych, na podstawie której kalkulowana jest wysokość pomocy finansowej na pokrycie
kosztów związanych z utworzeniem grupy i prowadzeniem działalności administracyjnej.
Ponadto, stosownie do art. 9 ust. 11 ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku
chmielu, rynku suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno (Dz. U. z 2011 r. Nr 145, poz. 868
z późn. zm.), w przypadku wystąpienia producenta owoców i warzyw ze wstępnie uznanej grupy lub organizacji
producentów i przystąpienia do innej wstępnie uznanej grupy lub organizacji producentów, wartość produktów
sprzedanych przez tę grupę lub organizację producentów określa się zgodnie z rzeczywistą, udokumentowaną ilością
produktów sprzedanych, pochodzących od tego producenta.
Z kolei, zgodnie z art. 2b ust. 1 i 2 pkt 4 ww. ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r., Prezes ARR prowadzi rejestr m. in.
wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw, który zawiera zatwierdzoną liczbę członków wstępnie
uznanej grupy producentów owoców i warzyw.
Uwzględniając powyższe, należy wskazać, że zapisy statutu lub umowy wstępnie uznanej grupy producentów
owoców i warzyw, powinny określać zasady przyjmowania nowych członków do grupy, a tym samym, określać datę,
od której producent – dostawca owoców i warzyw, zostaje członkiem tejże grupy.
Niemniej jednak, Dyrektor OT ARR wydając decyzję o zatwierdzeniu zmiany planu, polegającej na przyjęciu do
grupy nowego członka, po otrzymaniu pozytywnej opinii do zmiany planu, wydanej przez Dyrektora OR ARiMR,
121
dokonuje ostatecznej weryfikacji, czy nowoprzyjęty członek grupy producentów spełnił wszystkie kryteria określone
dla członka wstępnie uznanej grupy producentów.
Do wartości produktów sprzedanych, na podstawie której wyliczana jest wysokość pomocy finansowej na pokrycie
kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej, można
zaliczyć dostawy od producenta owoców i warzyw zrealizowane od dnia, w którym został on przyjęty na
członka tejże grupy, zgodnie z jej statutem lub umową spółki.
Należy wskazać, że zgodnie z ww. obowiązującymi przepisami, grupa producentów zobowiązana jest do
wprowadzenia zmiany planu dochodzenia do uznania, polegającej na dodaniu do składu członkowskiego grupy
nowego producenta.
Uwzględniając powyższe, dyrektor oddziału regionalnego ARiMR przed przyznaniem pomocy finansowej powinien
dokonać weryfikacji, czy dyrektor OT ARR zatwierdził zmiany planu, polegające m. in. na przyjęciu nowego członka
grupy, którego produkcję grupa producentów wliczyła do wartości produkcji sprzedanej zgłoszonej do objęcia pomocą
finansową we wniosku o przyznanie pomocy finansowej.
Zatem, jeśli grupa producentów przyjęła do składu członkowskiego nowego producenta, tym samym, może do
wartości produkcji sprzedanej, zgłoszonej do objęcia pomocą finansową, wliczyć sprzedaż pochodzącą od nowego
członka, dostarczoną do grupy przez członka od dnia jego przyjęcia do grupy, jeśli przed wydaniem decyzji o
przyznaniu pomocy finansowej na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem
działalności administracyjnej, grupa producentów załączy do wniosku zatwierdzoną przez dyrektora OT ARR zmianę
planu dochodzenia do uznania, polegającą na przyjęciu ww. członka grupy. Zatwierdzenie przez dyrektora OT ARR
zmiany planu, polegającej na przyjęciu nowego członka, należy uznać jako potwierdzenie przeprowadzenia przez
dyrektora ARR weryfikacji, że nowoprzyjęty członek grupy producentów spełnia kryteria producenta określone w
ww. przepisach krajowych oraz UE, uwzględniając m. in. jego produkcję historyczną, opisaną w ww. piśmie grupy
producentów.
Natomiast grupa producentów powinna jak najwcześniej wystąpić ze zmianą planu, polegającą na przyjęciu członka,
ze względu na możliwość odmowy przez dyrektora OT ARR wprowadzenia takiej zmiany, a tym samym, braku
podstaw naliczenia pomocy finansowej do wartości produkcji sprzedanej pochodzącej od producenta, który nie spełnia
wszystkich kryteriów uznania za członka grupy.
Jednocześnie należy przypomnieć, że każda zmiana do planu, przedstawiona do zatwierdzenia przez dyrektora OT
ARR, powinna posiadać pozytywną opinię wydaną przez dyrektora oddziału regionalnego ARiMR.
154.
Możliwość uwzględnienia w wartości produkcji sprzedanej grupy producentów, zgłoszonej do objęcia
pomocą finansową, produkcji nowoprzyjętych członków grupy producentów, w sytuacji braku zmiany
planu dochodzenia do uznania, polegającej na przyjęciu nowych członków grupy producentów.
Zgodnie, z § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia19 września 2013 r. w sprawie
warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i
warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2013 r., poz.
1178,z późn. zm.) w przypadku przystąpienia producenta, spełniającego warunki, o których mowa w § 1 pkt 1, do
wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw w trakcie realizacji planu dochodzenia do uznania, grupa
producentów dokonuje stosownej zmiany planu dochodzenia do uznania, w szczególności poprzez wskazanie
informacji dotyczących tego producenta, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 3, oraz informacji o powierzchni upraw
poszczególnych gatunków owoców i warzyw, wielkości zbiorów, ilości i wartości sprzedanych owoców i warzyw
oraz kierunków ich dystrybucji za rok poprzedzający rok przystąpienia tego producenta do wstępnie uznanej grupy
producentów.
Jednocześnie, zgodnie z § 1 pkt 4 lit. d ww. rozporządzenia MRiRW z dnia 19 września 2013 r., statut albo umowa
grupy producentów, oprócz wymagań określonych w odrębnych przepisach, zawiera ponadto zasady przyjmowania i
występowania członków z podmiotu oraz minimalny okres członkostwa w podmiocie.
Wstępnie uznaną grupą producentów owoców i warzyw może być każdy podmiot prawny lub jasno określona część
podmiotu prawnego, który został utworzony z inicjatywy rolników w rozumieniu art. 2 lit. a rozporządzenia (WE) Nr
73/2009, którzy wytwarzają przynajmniej jeden z produktów wymienionych w grupach produktów określonych w
załączniku do ww. rozporządzenia MRiRW z dnia 19 września 2013 r. lub takie produkty przeznaczone wyłącznie do
przetworzenia, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; celem takiej grupy jest jej uznanie za organizację
producentów.
Zgodnie z art. 125e ust 1 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007r. ustanawiającego
wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych
(rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku), grupy producentów mogą być tworzone jako podmiot
prawny lub jasno określone części podmiotów prawnych z inicjatywy rolników, uprawiających co najmniej jeden
produkt sektora owoców i warzyw.
122
W myśl art. 2 ust 2 lit. a ww. rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007, „rolnika” definiuje się zgodnie z
rozporządzeniem Rady (WE) nr 73/2009 z dnia 19 stycznia 2009 r. ustanawiającym wspólne zasady dla systemów
wsparcia bezpośredniego dla rolników w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiającym określone systemy
wsparcia dla rolników, zmieniającym rozporządzenia (WE) nr 1290/2005, (WE) nr 247/2006, (WE) nr 378/2007 oraz
uchylającym rozporządzenie (WE) nr 1782/2003, jako osobę fizyczną lub prawną lub grupę osób fizycznych lub
prawnych, bez względu na status prawny takiej grupy i jej członków w świetle prawa krajowego, których
gospodarstwo znajduje się na terytorium Wspólnoty, określonym w art. 299 Traktatu, która prowadzi działalność
rolniczą (w przedmiotowym przypadku uprawę owoców i warzyw).
Jednocześnie, zgodnie z art. 50 ust. 1 i 6, w związku z art. 42 ust. 1 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia
7 czerwca 2011 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w
odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, wartość produktów
sprzedanych wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw oblicza się na podstawie produkcji członków
grupy producentów, w odniesieniu do której dana grupa producentów została wstępnie uznana. Tym samym,
wyłącznie produkcja członków grupy producentów wprowadzona do obrotu bezpośrednio przez grupę, wliczana jest
do wartości produktów sprzedanych, na podstawie której kalkulowana jest wysokość pomocy finansowej na pokrycie
kosztów związanych z utworzeniem grupy i prowadzeniem działalności administracyjnej.
Ponadto, stosownie do art. 9 ust. 11 ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku
chmielu, rynku suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno (Dz. U. z 2011 r. Nr 145, poz. 868
z późn. zm.), w przypadku wystąpienia producenta owoców i warzyw ze wstępnie uznanej grupy lub organizacji
producentów i przystąpienia do innej wstępnie uznanej grupy lub organizacji producentów, wartość produktów
sprzedanych przez tę grupę lub organizację producentów określa się zgodnie z rzeczywistą, udokumentowaną ilością
produktów sprzedanych, pochodzących od tego producenta.
Z kolei, zgodnie z art. 2b ust. 1 i 2 pkt 4 ww. ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r., marszałek województwa prowadzi
rejestr m. in. wstępnie uznanych grup producentów, uznanych organizacji producentów i ich zrzeszeń oraz
ponadnarodowych organizacji producentów i ich zrzeszeń, który zawiera zatwierdzoną liczbę członków wstępnie
uznanej grupy producentów owoców i warzyw.
Uwzględniając powyższe, należy wskazać, że zapisy statutu lub umowy wstępnie uznanej grupy producentów
owoców i warzyw, powinny określać zasady przyjmowania nowych członków do grupy, a tym samym, określać datę,
od której producent – dostawca owoców i warzyw, zostaje członkiem tejże grupy.
Uwzględniając powyższe, dyrektor oddziału regionalnego ARiMR przed przyznaniem pomocy finansowej powinien
dokonać weryfikacji, czy marszałek województwa dokonał zmiany w rejestrze grup producentów owoców i warzyw,
polegającej m. in. na przyjęciu nowych członków grupy, których produkcję grupa producentów wliczyła do wartości
produkcji sprzedanej zgłoszonej do objęcia pomocą finansową we wniosku o przyznanie pomocy finansowej.
W sytuacji, gdy grupa producentów przyjęła do grupy nowych producentów, dyrektor OT ARR dokonał zmiany
liczby członów w prowadzonym przez siebie rejestrze (…), natomiast ze względu na to że grupa zakończyła realizację
planu dochodzenia do uznania, nie ma możliwości zatwierdzenia zmiany w planie dochodzenia do uznania w zakresie
aktualizacji liczby członków.
Zatem, jeśli grupa producentów przyjęła do składu członkowskiego nowych producentów w sposób zgodny z
zapisami statutu/umowy, natomiast nie miała możliwości dokonania zmiany w planie dochodzenia do uznania, może
do wartości produkcji sprzedanej, zgłoszonej do objęcia pomocą finansową, wliczyć sprzedaż pochodzącą od nowych
członków, dostarczoną do grupy przez członków od dnia ich przyjęcia do grupy, pod warunkiem, że przed wydaniem
decyzji o przyznaniu pomocy finansowej. nowi członkowie będą znajdowali się w ww. rejestrze grup i organizacji
producentów prowadzonym przez dyrektora OT ARR.
Zatem, dokonanie zmiany przez marszałka województwa w prowadzonym przez niego rejestrze, polegającej na
dodaniu nowych członków, należy uznać jako potwierdzenie przeprowadzenia przez dyrektora OT ARR weryfikacji,
że nowoprzyjęty członek grupy producentów spełnia kryteria producenta określone w ww. przepisach krajowych oraz
UE.
Uwzględniając powyższe, do wartości produktów sprzedanych, na podstawie której wyliczana jest wysokość pomocy
finansowej na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności
administracyjnej, należy zaliczyć dostawy od producenta owoców i warzyw zrealizowane od dnia, w którym
został on przyjęty na członka tejże grupy, zgodnie z jej statutem lub umową spółki, pod warunkiem, że Prezes
OT ARR dokonał aktualizacji ww. rejestru grup i organizacji producentów.
Analogicznie należy postępować w przypadku weryfikacji dostosowania zrealizowanych inwestycji do potrzeb grupy,
tj. do wyliczenia dostosowania inwestycji należy uwzględnić również dostarczone produkty przez nowoprzyjętych
członków.
155.
Czy wstępnie uznana grupa producentów, a także uznana organizacja może prowadzić działalność
handlową bez wykorzystania infrastruktury grupy w zakresie sprzedaży owoców i warzyw
123
pochodzących od producentów niebędących członkami grupy, warzywami innymi, niż te które grupa
wpisała do PDU oraz, dla których uzyskała wstępne uznanie (np. sałaty, rzodkiewki lub spoza grupy
warzyw, np. ziemniaków), w sytuacji gdy ponad połowa przychodów grupy/organizacji pochodzi ze
sprzedaży warzyw członków grupy, dla których została wstępnie uznana?
Zgodnie z § 3 pkt 1 oraz § 3 pkt 1 rozporządzenia MRiRW z dnia 19 września 2013 r. w sprawie warunków
wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw
oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2015 r., poz. 1530),
podmiot zrzeszający producentów owoców i warzyw może zostać wstępnie uznany za grupę producentów/uznany za
organizację producentów owoców i warzyw, jeżeli m.in. jest utworzony przez co najmniej 5 producentów, z których
każdy wytwarza przynajmniej jeden z produktów wymienionych w grupach produktów, ze względu na które
wnioskuje o wstępne uznanie/uznanie i które zostały określone w załączniku do rozporządzenia.
Natomiast w załączniku do ww. rozporządzenia określono następujące grupy produktów, ze względu na które
wnioskuje się o wstępne uznanie/uznanie: „warzywa”, „owoce”, „zioła kulinarne”, „grzyby” oraz grupę produktów
„inne”.
Z kolei stosownie do § 1 pkt 3 ww. rozporządzenia MRiRW z dnia 19 września 2013 r., podmiot zrzeszający
producentów owoców i warzyw może zostać wstępnie uznany za grupę producentów owoców i warzyw, jeżeli m.in.
przedłoży oświadczenie, w którym zobowiązuje się, że ponad połowa przychodów ze sprzedaży produktów
należących do grupy produktów, ze względu na które wnioskuje o wstępne uznanie, będzie pochodziła ze sprzedaży
tych produktów wytworzonych przez producentów zrzeszonych w tym podmiocie w każdym roku realizacji planu
dochodzenia do uznania.
Zgodnie z art. 41 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r.
ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora
owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, działalność główna grupy producentów związana
jest z koncentracją podaży i wprowadzaniem do obrotu produktów swoich członków, w odniesieniu do których
została wstępnie uznana.
Stosownie do art. 41 ust. 2 ww. rozporządzenia, grupa producentów może sprzedawać produkty pochodzące od
producentów niebędących członkami grupy producentów, jeżeli została uznana w odniesieniu do tych produktów i
pod warunkiem, że wartość ekonomiczna tej działalności jest niższa od wartości produkcji sprzedanej wytworzonej
przez własnych członków grupy producentów oraz członków innych grup producentów.
Jednocześnie art. 44 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011 stanowi, że inwestycje związane z
realizacją planów uznawania, o których mowa w art. 37 lit. c niniejszego rozporządzenia, na które przyznano pomoc
zgodnie z art. 103a ust. 1 lit. b rozporządzenia (WE) nr 1234/2007, są finansowane proporcjonalnie do ich
wykorzystania co do produktów członków grupy producentów, w odniesieniu do których udzielono jej wstępnego
uznania.
Zgodnie z art. 26 ww. rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) Nr 543/2011, działalność główna organizacji
producentów jest związana z koncentracją podaży i wprowadzaniem do obrotu produktów swoich członków, w
odniesieniu do których jest uznana. Organizacja producentów może sprzedawać produkty pochodzące od producentów
niebędących członkami organizacji producentów ani zrzeszenia organizacji producentów, jeżeli została uznana w
odniesieniu do tych produktów i pod warunkiem, że wartość ekonomiczna tej działalności jest niższa od wartości jej
produkcji sprzedanej obliczonej zgodnie z art. 50 RK (UE) Nr 543/2011. Natomiast nie uważa się za część
działalności organizacji producentów, wprowadzania do obrotu owoców i warzyw, które kupiono bezpośrednio od
innej organizacji producentów, oraz produktów, w odniesieniu do których organizacja producentów nie została
uznana.
I.
Zobowiązania dotyczące grupy producentów owoców i warzyw w trakcie realizacji planu dochodzenia do
uznania (wstępnie uznana grupa producentów owoców i warzyw).
W trakcie realizacji planu dochodzenia do uznania zastosowanie mają zobowiązania wynikające z ww. rozporządzenia
Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 lipca 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy
finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji
ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania:
1) grupa producentów nie może sprzedać innemu podmiotowi inwestycji objętej dofinansowaniem przed upływem:
a) 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego,
b) 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli,
c) 10 lat od dnia nabycia gruntu.
2) grupa producentów nie może udostępnić innemu podmiotowi inwestycji objętej dofinansowaniem przed
upływem:
a) 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego,
124
b) 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli,
c) 10 lat od dnia nabycia gruntu.
Zakaz udostępniania inwestycji z pkt 2, z zastrzeżeniem przypadków, o których mowa poniżej, oznacza, że
grupa producentów owoców i warzyw nie może wynająć, świadczyć usług lub użyczyć innemu
podmiotowi, inwestycji objętej pomocą finansową w ramach planu dochodzenia do uznania, w wyżej
wskazanych okresach (zakaz przekazywania władztwa nad inwestycją jak również świadczenia usług).
Wyjątek stanowią przypadki opisane w § 1 ust. 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12
lipca 2013 r. (Dz. U. z 2013 r. poz. 872), zgodnie z którymi, grupa producentów może udostępniać inwestycję:
a) innemu podmiotowi na podstawie umowy określającej okres i warunki wykorzystywania inwestycji przez ten
podmiot, jeżeli w wyniku wystąpienia zjawisk atmosferycznych, o których mowa w rozporządzeniu Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 czerwca 2011 r. w sprawie określenia przypadków, w których spadek
wartości produkcji sprzedanej wystąpił z przyczyn niezależnych od wstępnie uznanej grupy producentów
owoców i warzyw lub organizacji producentów owoców i warzyw, oraz sposobu potwierdzenia tego spadku
(Dz. U. Nr 130, poz. 758), wystąpił okresowy brak możliwości pełnego wykorzystania inwestycji dla
owoców i warzyw z grupy produktów wstępnego uznania, wyprodukowanych przez członków grupy
producentów;
b) członkom tej grupy, jeżeli ta inwestycja jest związana ze zbiorem owoców i warzyw, z grupy produktów
wstępnego uznania, wyprodukowanych przez członków grupy producentów, w celu dokonania ich zbioru
oraz transportu do magazynów grupy.
Mając na uwadze powyższe, inwestycje mogą być wykorzystywane dla owoców i warzyw w grupie produktów,
na które grupa producentów została wstępnie uznana, pod warunkiem, że nie nastąpi przy okazji udostępnienie
inwestycji, jak opisano powyżej.
3)
grupa producentów musi wykorzystywać inwestycję zgodnie z jej przeznaczeniem, jakim jest przygotowanie
owoców i warzyw do sprzedaży zgodnie z zatwierdzoną grupą produktów przez okres:
a) 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego,
b) 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli,
c) 10 lat od dnia nabycia gruntu.
Natomiast, w przypadku inwestycji zrealizowanej do dnia 31 grudnia 2012 r., zgodnie z § 1 ust. 4
rozporządzenia MRiRW z dnia 17 czerwca 2009 r., jeżeli przed upływem okresu, o którym mowa powyżej, nastąpi
zbycie lub udostępnienie budynków, budowli, narzędzi, maszyn, urządzeń lub samochodów ciężarowych, grupa
zwraca kwotę pomocy finansowej przyznanej na inwestycję w wysokości 100% tej pomocy zwiększoną o
odsetki ustawowe w liczone od dnia zbycia tej inwestycji lub udostępnienia jej innemu podmiotowi do dnia
zwrotu przyznanej pomocy finansowej.
Z kolei, w przypadku inwestycji zrealizowanej od dnia 1 stycznia 2013 r., zgodnie z § 1 ust. 4 pkt 1
rozporządzenia MRiRW z dnia 12 lipca 2013 r., jeżeli przed upływem okresu, o którym mowa powyżej, nastąpi
zbycie budynków, budowli, narzędzi, maszyn, urządzeń lub samochodów ciężarowych, grupa zwraca kwotę
pomocy finansowej przyznanej na inwestycję w wysokości 100% tej pomocy zwiększoną o odsetki, o których
mowa w art. 123 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r.
Jednocześnie, w przypadku inwestycji zrealizowanych od dnia 1 stycznia 1013 r., na mocy § 1 ust. 4 pkt 2 ww.
rozporządzenia z dnia 12 lipca 2013 r., jeżeli przed upływem ww. okresów inwestycja zostanie udostępniona w
przypadkach innych niż określone w ust. 3 rozporządzenia lub inwestycja będzie wykorzystywana niezgodnie z
przeznaczeniem, grupa zwraca kwotę pomocy finansowej przyznanej na inwestycję w wysokości:
a) 100%, 80%, 60%, 40% i 20% tej pomocy odpowiednio w pierwszym, drugim, trzecim, czwartym i piątym
roku okresu, o którym mowa w ust. 1 pkt 3 lit. a, w którym stwierdzono naruszenie warunku nieudostępnienia
inwestycji lub jej wykorzystywanie niezgodnie z przeznaczeniem,
b) 100%, 90%, 80%, 70%, 60%, 50%, 40%, 30%, 20% i 10% tej pomocy odpowiednio w pierwszym, drugim,
trzecim, czwartym, piątym, szóstym, siódmym, ósmym, dziewiątym i dziesiątym roku okresu, o którym
mowa w ust. 1 pkt 3 lit. b i c, w którym stwierdzono naruszenie warunku nieudostępnienia inwestycji lub jej
wykorzystywanie niezgodnie z przeznaczeniem
 zwiększoną o odsetki, o których mowa w art. 123 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 543/2011,
oraz przepisami rozporządzenia Komisji (UE) 543/2011:
4) Ponadto, w trakcie realizacji planu dochodzenia do uznania zastosowanie mają zobowiązania wynikające z ww.
art. 44 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r.
A zatem, jeśli inwestycja zrealizowana przed dniem 1 stycznia 2013 r., która została objęta dofinansowaniem,
zostanie wykorzystana w okresie realizacji planu dochodzenie do uznania niezgodnie z jej przeznaczeniem,
jakim jest przygotowanie owoców i warzyw do sprzedaży zgodnie z zatwierdzoną grupą produktów oraz
inwestycja zrealizowana w całym okresie realizacji planu dochodzenia do uznania zostanie wykorzystana
dla produktów w grupie wstępnego uznania, ale niepochodzących od członków grupy, wówczas
125
zastosowanie będą miały ww. przepisy art. 44 RK (UE) Nr 543/2011, tj. grupa będzie zobowiązana do
proporcjonalnego zwrotu pomocy finansowej przyznanej na inwestycję, w zakresie jej wykorzystania niezgodnie
z przeznaczeniem, tj. wykorzystania dla grupy produktów spoza wstępnego uznania, lub niepochodzących od
członków grupy zwiększoną o odsetki, o których mowa w art. 123 ww. RK (UE) Nr 543/2011;
Wobec powyższego, z zastrzeżeniem przypadków, o których mowa powyżej, grupa producentów nie może
wydzierżawić, wynająć, świadczyć usług lub użyczyć przedmiotu inwestycji objętej dofinansowaniem innemu
podmiotowi, w tym swojemu członkowi, w okresie 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub
samochodu ciężarowego, w okresie 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli oraz nabycia
gruntu.
Natomiast zgodnie ze stanowiskiem Komisji Europejskiej, przekazanym przy piśmie z dnia 26 września 2011 r. (znak:
SG/ks agri.ddg2.C.2 (2011)1051994), grupy producentów mają charakter tymczasowy, a ich głównym celem jest
uznanie za organizacje producentów, w okresie maksymalnie 5 lat. W przypadku, gdy grupa producentów zakończy
realizację planu dochodzenia do uznania, uzyska uznanie za organizacje producentów, jednocześnie zrealizuje
inwestycje zatwierdzone w planie dochodzenia do uznania w okresie jego trwania, przepisy ww. rozporządzenia
Komisji (UE) Nr 543/2011 nie ustanawiają żadnych specyficznych warunków lub zobowiązań dotyczących
wykorzystania tych inwestycji, po zakończeniu realizacji planu dochodzenia do uznania.
Uwzględniając powyższe, należy stwierdzić, że wyżej cytowany art. 44 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011,
zgodnie z którym, grupy producentów mogą wykorzystywać infrastrukturę zakupioną ze wsparciem finansowym
wyłącznie dla owoców i warzyw objętych grupą produktów, dla których grupa producentów została wstępnie uznana,
pochodzących tylko od jej członków, nie ma zastosowania po zakończeniu realizacji przez grupę planu dochodzenia
do uznania.
Mając na uwadze powyższe, w okresie realizacji planu dochodzenia do uznania grupa producentów może
prowadzić działalność inną, aniżeli tylko obrót owocami i warzywami w grupie produktów wstępnego uznania,
tj. grupa producentów jako spółka może mieć zarejestrowane inne rodzaje działalności z PKD, w tym może
prowadzić obrót ziemniakami. Ziemniaki mogą być kupowane i sprzedawane w dowolnej ilości zarówno od
członków jak i producentów niebędących członkami grupy, gdyż ziemniaki nie należą do grupy wstępnego
uznania. Przepisy UE i krajowe nie ustanawiają żadnych reżimów dla działalności grupy producentów, innej,
aniżeli obrót owocami i warzywami w grupie produktów wstępnego uznania.
Natomiast w okresie realizacji planu dochodzenia do uznania, infrastruktura objęta pomocą finansową w
ramach PDU, może być wykorzystywania tylko dla produktów członków GP, w grupie produktów wstępnego
uznania. Infrastruktura objęta wsparciem nie może też być udostępniona podmiotom trzecim, w tym grupa nie
może świadczyć usług podmiotom trzecim z wykorzystaniem tej infrastruktury.
II.
Zobowiązania dotyczące organizacji producentów owoców i warzyw, tj. w okresie po zakończeniu
realizacji planu dochodzenia do uznania (uznana organizacja producentów owoców i warzyw).
1. W przypadku inwestycji zrealizowanych przez organizację producentów zgodnie z planem dochodzenia do
uznania od dnia 1 stycznia 2013 r. zastosowanie mają zobowiązania określone w pkt I, za wyjątkiem art. 44
rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r.
Po zakończeniu realizacji planu dochodzenia do uznania podjęte zobowiązania dotyczą również podmiotu (osoby
prawnej), który zobowiązał się do przestrzegania warunków otrzymania pomocy finansowej z tytułu realizacji
planu dochodzenia do uznania, niezależnie od tego, czy podmiot posiada status uznanej organizacji producentów.
Ponadto, inwestycje objęte pomocą finansową, po zakończeniu realizacji planu dochodzenia do uznania, mogą
być wykorzystywane dla produktów zakupionych przez grupę producentów od producentów niebędących
członkami grupy, pod warunkiem, że są to produkty mieszczące się gatunkowo w grupie produktów wstępnego
uznania grupy producentów.
2. W przypadku inwestycji zrealizowanych przed dniem 1 stycznia 2013 r., objętych dofinansowaniem w
ramach pomocy finansowej dla wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw, grupa producentów
zobowiązana jest dotrzymać zobowiązań wynikających z § 1 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i
Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej
wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji
ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. Nr 98, poz. 822), w związku z § 7 ust. 1
rozporządzenia MRiRW z dnia 12 lipca 2013 r. o takiej samej nazwie (Dz. U. z 2013 r., poz. 872), zgodnie z
którym grupa, z zastrzeżeniem ust. 3, zobowiązała się do niezbywania i nieudostępniania innemu podmiotowi
inwestycji objętej dofinansowaniem przed upływem:
a) 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego,
b) 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli.
Jednocześnie zgodnie z § 1 ust. 4 ww. rozporządzenia, jeżeli zbycie budynków, budowli, narzędzi, maszyn,
urządzeń lub samochodów ciężarowych nastąpi przed upływem okresu, o którym mowa powyżej, lub inwestycja
126
zostanie udostępniona w przypadkach innych niż określone w ust. 3, grupa producentów zwraca kwotę w
wysokości 100% pomocy finansowej przyznanej na inwestycję, zwiększoną o odsetki ustawowe liczone od dnia
zbycia tej inwestycji do dnia zwrotu przyznanej pomocy finansowej.
Wobec powyższego, z zastrzeżeniem przypadków, o których mowa powyżej, grupa (organizacja) producentów nie
może wydzierżawić, wynająć, świadczyć usług lub użyczyć przedmiotu inwestycji objętej dofinansowaniem innemu
podmiotowi, w tym swojemu członkowi, w okresie 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub
samochodu ciężarowego, w okresie 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli oraz nabycia
gruntu. Przedmiotowe zobowiązanie, po zakończeniu realizacji planu dochodzenia do uznania dotyczy podmiotu
(osoby prawnej), który zobowiązał się do przestrzegania warunków otrzymania pomocy finansowej.
Natomiast należy zwrócić uwagę, iż grupy producentów otrzymały ww. wsparcie finansowe do inwestycji związanych
z przygotowaniem owoców i warzyw do sprzedaży zgodnie z zatwierdzoną grupą produktów. W związku z
powyższym, pomimo braku w przepisach zobowiązań i sankcji, dla inwestycji zrealizowanych przed dniem 1 stycznia
2013 r., ze względu na ich wykorzystanie niezgodnie z przeznaczeniem po zakończeniu realizacji planu dochodzenia
do uznania, biorąc pod uwagę cel mechanizmu wsparcia, inwestycje te powinny być wykorzystywane przez uznaną
organizację producentów dla owoców i warzyw, dla których organizacja uzyskała uznanie.
Poniżej załączono tabelę dotyczącą zobowiązań podjętych przez wstępnie uznane grupy producentów z tytułu
realizacji planu dochodzenia do uznania.
127
Tabela: Zestawienie zobowiązań podjętych przez wstępnie uznane grupy producentów z tytułu realizacji planu dochodzenia do uznania.
Rodzaj zobowiązania
Wstępnie uznana grupa producentów owoców
i warzyw – okres realizacji planu dochodzenia
do uznania.
Inwestycje
Inwestycje
zrealizowane do dnia zrealizowane od dnia
31-12-2012 r.
01-01-2013 r.
Uznana organizacja producentów owoców i
warzyw – po okresie realizacji planu
dochodzenia do uznania.
Inwestycje
Inwestycje
zrealizowane do dnia zrealizowane od dnia
31-12-2012 r.
01-01-2013 r.
Zobowiązanie do niezbywania inwestycji w okresie:
a) 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu
ciężarowego,
b) 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli,
c) 10 lat od dnia nabycia gruntu.
TAK
TAK
TAK
TAK
Zobowiązanie do nieudostępniania inwestycji innemu podmiotowi w okresie:
a) 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu
ciężarowego,
b) 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli,
c) 10 lat od dnia nabycia gruntu.
TAK
TAK
TAK
TAK
Zobowiązanie do wykorzystywania inwestycji zgodnie z przeznaczeniem (tj.
dla owoców i warzyw w grupie produktów wstępnego uznania), w okresie:
a) 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu
ciężarowego,
b) 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli,
c) 10 lat od dnia nabycia gruntu.
NIE
TAK
NIE
TAK
Zobowiązanie do wykorzystania inwestycji zgodnie z jej przeznaczeniem, tj. w
grupie produktów wstępnego uznania (art. 44 RK (UE) 543/2011).
TAK
TAK
NIE
NIE
Zobowiązanie do wykorzystania inwestycji wyłącznie dla
pochodzących od członków grupy (art. 44 RK (UE) 543/2011).
TAK
TAK
NIE
NIE
produktów
128
156.
Pytanie dotyczące możliwych konsekwencji wynikających z niespełnienia przez uznaną organizację
producentów owoców i warzyw jednego z kryterium uznania, dotyczącego nieosiągnięcia
minimalnej wartości sprzedaży owoców i warzyw oraz podjętych zobowiązań do inwestycji
zrealizowanych w ramach zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania, objętych
dofinansowaniem.
1. Sankcje nakładane na organizacje producentów:
Zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 września 2013 r. w
sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji
producentów owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do
uznania (Dz. U. z 2013 r., poz. 1178 z późn. zm.), podmiot zrzeszający producentów owoców i warzyw może
zostać uznany za organizację producentów owoców i warzyw, m.in. jeżeli łączna wartość produktów
wytworzonych przez członków organizacji i sprzedanych w wybranym 12 miesięcznym okresie (...),
wynosi co najmniej 500 000 złotych.
Nieosiągnięcie przez organizację producentów minimalnej wartości sprzedaży owoców i warzyw, prowadzi do
naruszenia jednego z zasadniczych kryteriów uznania.
Zgodnie z nowym brzmieniem art. 114 ust. 4 – 7 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7 czerwca
2011 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu
do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, jeżeli państwo członkowskie
ustaliło, że organizacja producentów nie przestrzega któregoś z pozostałych kryteriów uznania określonych w
art. 154 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, innego niż te wymienione w ust. 1 (w tym m. in. osiągnięcia
minimalnej wartości sprzedaży owoców i warzyw), przesyła ono tej organizacji producentów, nie później niż w
ciągu dwóch miesięcy od momentu, gdy stwierdzono naruszenie, pismo polecone z ostrzeżeniem, w którym
wymienia się stwierdzone naruszenie, środki naprawcze i okres, w ciągu którego należy wprowadzić te środki,
nie dłuższy jednak niż 4 miesiące.
Niepodjęcie środków naprawczych, o których mowa w ust. 4, w okresie wyznaczonym przez państwo
członkowskie skutkuje zawieszeniem płatności i zmniejszeniem kwoty pomocy otrzymanej w ciągu jednego
roku o 1 % w odniesieniu do każdego rozpoczętego miesiąca kalendarzowego, który wykracza poza ten okres (w
przypadku realizowania przez organizację producentów programu operacyjnego). Pozostaje to bez uszczerbku
dla stosowania krajowych przepisów horyzontalnych, które mogą przewidywać zawieszenie takiej decyzji po
rozpoczęciu powiązanego postępowania sądowego.
Jeżeli jednak organizacja producentów przedstawi państwu członkowskiemu dowody, że na skutek klęsk
żywiołowych, niekorzystnych zjawisk klimatycznych, chorób lub inwazji szkodników, pomimo podjęcia
koniecznych środków zapobiegających sytuacjom kryzysowym, nie jest w stanie przestrzegać kryteriów uznania
określonych w art. 154 ust. 1 lit. b) rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 w odniesieniu do minimalnej ilości lub
wartości zbywalnej produkcji określonej przez państwa członkowskie, państwo członkowskie może w danym
roku odstąpić od wymogu minimalnej ilości lub wartości zbywalnej produkcji w odniesieniu do tej organizacji
producentów.
Niemniej jednak, mając na uwadze kompetencje określone w ustawie z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji
rynków owoców i warzyw oraz rynku chmielu (Dz. U. z 2011 r. Nr 145, poz. 868, z późn. zm.), ostateczne
stanowisko w przedmiotowej sprawie może zająć Dyrektor OT ARR, właściwy ze względu na siedzibę
uznanej organizacji producentów owoców i warzyw.
2. Sankcje nakładane na organizacje producentów, które realizowały plany dochodzenia do uznania.
Zgodnie z ww. opisem możliwych sankcji nakładanych na organizacje producentów, w wyniku niespełnienia
warunku uznania dotyczącego nieosiągnięcia minimalnej wartości sprzedaży owoców i warzyw, brak jest
podstaw prawnych, do nałożenia sankcji względem wcześniej udzielonej pomocy finansowej z tytułu realizacji
planu dochodzenia do uznania wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw.
Natomiast należy mieć na uwadze, że grupa producentów, która otrzymała dofinansowanie do inwestycji w
ramach realizacji planu dochodzenia do uznania, musi realizować zobowiązania wynikające z tej pomocy,
określone w przepisach rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i
warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania (Dz. U. Nr 98, poz. 822), zastąpionego rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12
lipca 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie
producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym
129
planie dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2013 r., poz. 872), niezależnie od tego, czy będzie posiadała status
uznanej organizacji producentów, czy też taki status utraci.
Natomiast, w przypadku inwestycji zrealizowanych do dnia 31 grudnia 2012 r. zastosowanie mają przepisy
rozporządzenia MRiRW z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy
finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów
inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, w związku z § 7 rozporządzenia Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 lipca 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy
finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów
inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania.
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 3 przedmiotowego rozporządzenia z dnia 17 czerwca 2009 r., z zastrzeżeniem § 1 ust. 3,
grupa producentów zobowiązuje się do niezbywania i nieudostępniania innemu podmiotowi inwestycji objętej
dofinansowaniem przed upływem:
a) 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego,
b) 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli.
Natomiast zgodnie z § 1 ust. 3 przedmiotowego rozporządzenia, grupa producentów może udostępniać
inwestycję:
1) innemu podmiotowi na podstawie umowy określającej okres i warunki wykorzystywania inwestycji przez
ten podmiot, jeżeli w wyniku wystąpienia zjawisk atmosferycznych, o których mowa w rozporządzeniu
MRiRW z dnia 10 czerwca 2011 r. w sprawie określenia przypadków, w których spadek wartości produkcji
sprzedanej wystąpił z przyczyn niezależnych od grupy producentów lub organizacji producentów (Dz. U.
Nr 130, poz. 758), wystąpił okresowy brak możliwości pełnego wykorzystania inwestycji w zakresie,
o którym mowa powyżej;
2) członkom tej grupy, jeżeli ta inwestycja jest związana ze zbiorem owoców i warzyw, w celu dokonania ich
zbioru.
Jednocześnie, stosownie do § 1 ust. 4 rozporządzenia, jeżeli inwestycja zostanie sprzedana lub udostępniona w
przypadkach innych, aniżeli określone powyżej, grupa producentów zwraca kwotę w wysokości 100% pomocy
finansowej przyznanej na inwestycję, zwiększoną o odsetki ustawowe liczone od dnia zbycia lub udostępnienia
tej inwestycji innemu podmiotowi, do dnia zwrotu przyznanej pomocy finansowej.
Wobec powyższego, z zastrzeżeniem przypadków, o których mowa powyżej, grupa (organizacja)
producentów nie może wydzierżawić, wynająć, świadczyć usług lub użyczyć przedmiotu inwestycji objętej
dofinansowaniem innemu podmiotowi, w tym swojemu członkowi, w okresie 5 lat od dnia nabycia
narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego, w okresie 10 lat od dnia nabycia lub oddania
do użytku budynku lub budowli. Przedmiotowe zobowiązania, po zakończeniu realizacji planu
dochodzenia do uznania dotyczą podmiotu, który zobowiązał się do przestrzegania warunków otrzymania
pomocy finansowej, niezależnie od tego, czy będzie posiadał status uznanej organizacji producentów, czy
też taki status utraci.
157.
Możliwość wprowadzenia zmiany planu dochodzenia do uznania, polegającej na zastąpieniu inwestycji
zatwierdzonej w planie inną inwestycją.
Zgodnie z art. 103a ust. 1 lit. b rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007z dnia 22 października 2007 r.
ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych
produktów rolnych („rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku”), w trakcie okresu przejściowego
(realizacji planu dochodzenia do uznania), państwa członkowskie przyznają grupom producentów utworzonym
w celu ubiegania się o uznanie ich za organizację producentów: m.in. pomoc finansową na pokrycie części
kosztów inwestycji wymaganych do uzyskania decyzji o uznaniu i określonych w planie dochodzenia do
uznania.
Jednocześnie należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 37 rozporządzenia Komisji (UE) Nr 543/2011 z dnia 7
czerwca 2011 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w
odniesieniu do sektora owoców i warzyw oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, plan dochodzenia do
uznania obejmuje w szczególności działania i inwestycje, jakie należy zrealizować w celu uzyskania uznania.
Z kolei, zgodnie z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 września 2013 r. w
sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów owoców i warzyw, uznawania organizacji
producentów owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie powinny spełniać plany dochodzenia do
uznania (Dz. U. z 2013 r., poz. 1178 z późn. zm.), plan dochodzenia do uznania zawiera w szczególności
130
wskazanie przedsięwzięć inwestycyjnych (inwestycji), realizowanych w poszczególnych latach, w celu
spełnienia warunków uznania grupy producentów za organizację producentów.
Warunki uznania za organizację producentów owoców i warzyw zostały określone w art. 122, art. 125a i art.
125b rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007, Tytule III Rozdział I Sekcja 2 rozporządzenia Komisji (UE)
543/2011 oraz § 3 ww. rozporządzenia MRiRW w sprawie warunków wstępnego uznawania grup producentów
owoców i warzyw, uznawania organizacji producentów owoców i warzyw oraz warunków i wymagań, jakie
powinny spełniać plany dochodzenia do uznania.
Stosownie do ww. art. 125b ust. 1 lit. e RR (WE) Nr 1234/2007 oraz art. 23 RK (UE) Nr 543/2011, podmiot
ubiegający się o uznanie za organizację producentów owoców i warzyw musi spełnić m.in. następujące warunki:
1) w razie potrzeby (tj. stosownie do charakteru produkcji i realizowanej sprzedaży), skutecznie zapewnić
swoim członkom środki techniczne umożliwiające zbiór, magazynowanie, przechowywanie, pakowanie i
wprowadzanie do obrotu ich produktów;
2) posiadać do dyspozycji personel, infrastrukturę oraz wyposażenie, niezbędne do spełnienia wymogów
uznania za organizację producentów, oraz zapewnić funkcjonowanie w zakresie podstawowych zadań, w
szczególności w odniesieniu do zbierania, sortowania, przechowywania i pakowania produkcji swoich
członków.
Jednocześnie, stosownie do § 1 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12
lipca 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie
producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym
planie dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2013 r., poz. 872), grupa producentów otrzymuje pomoc finansową na
pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych ze zbiorem, przechowywaniem,
magazynowaniem lub przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw, ujętych w grupie lub grupach
produktów, dla których grupa została wstępnie uznana, m.in. jeżeli inwestycja lub jej etap są dostosowane do
wielkości produkcji owoców i warzyw członków grupy, z uwzględnieniem ilości owoców i warzyw:
 zakupionych przez grupę od jej członków – w przypadku inwestycji związanych ze zbiorem,
przechowywaniem oraz magazynowaniem owoców i warzyw,
 sprzedanych przez grupę odbiorcom zewnętrznym – w przypadku inwestycji związanych
z przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw,
nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania.
W praktyce mogą zaistnieć obiektywne powody uzasadniające potrzebę wprowadzenia zmian do planu
dochodzenia do uznania, polegających na zastąpieniu inwestycji zatwierdzonej w planie inną inwestycją,
chociażby ze względu na zmianę profilu, zakresu działalności grupy producentów lub konieczność dostosowania
do popytu, w tym np. zwiększone wymagania odbiorców dotyczące procesu przygotowania owoców i warzyw
do sprzedaży, właściwie uzasadnione przez grupę producentów, z których będzie wynikała konieczność
zastąpienia zatwierdzonej w planie maszyny, innym urządzeniem o podobnym zastosowaniu, ale spełniającym
wymogi narzucone przez dotychczasowego lub nowego odbiorcę.
Tym samym, mając na uwadze powyżej omówione zasady, Dyrektor OR ARiMR opiniując zmiany do planu,
polegające na zastąpieniu inwestycji, inną inwestycją o porównywalnym przeznaczeniu, powinien zweryfikować
przedstawione przez grupę powody wprowadzenia zmiany oraz dokonać ponownej analizy i weryfikacji całego
planu, pod kątem dostosowania wszystkich dotychczas zatwierdzonych oraz dodanych w drodze zmiany
inwestycji, do wielkości produkcji owoców i warzyw kupowanych od członków i sprzedawanych przez grupę,
nieprzekraczającej wielkości planowanej na ostatni rok realizacji planu dochodzenia do uznania, stosownie do
wyżej cytowanego § 1 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia MRiRW z dnia 12 lipca 2013 r.
Mając na uwadze powyższe, opiniując przedstawione przez grupę producentów zmiany do planu dochodzenia do
uznania, należy wziąć pod uwagę istnienie obiektywnych powodów wyjaśniających wprowadzenie takich zmian,
uwzględniając powyżej omówione zasady. W każdym jednak przypadku zmiany do planu, które uzyskują
pozytywną opinię Dyrektora OR, powinny być traktowane jako niezbędne, aby grupa producentów mogła
spełnić kryteria uznania za organizację producentów.
Zatem, mogą istnieć podstawy do uwzględnienia zmian w planie dotyczących rezygnacji z inwestycji
zatwierdzonej w planie na rzecz innej inwestycji, stanowiącej w dalszym ciągu niezbędny element procesu, w
celu właściwego zabezpieczenia oraz przygotowania owoców i warzyw do sprzedaży oraz spełnienia wymogów
stawianych przez odbiorców, a szczególnie sieci handlowe.
W przypadku pojawienia się obiektywnych powodów zmiany sposobu przygotowania i zabezpieczenia partii
owoców i warzyw do sprzedaży, m. in. związanych ze zwiększonymi wymaganiami sieci handlowych, np.
polegających na zakupie automatycznej bandownicy, należy rozważyć wprowadzenie zmiany do planu,
polegającej na zakupie odpowiedniego urządzenia, kosztem rezygnacji np. z zakupu paletyzatora.
131
Niemniej jednak, analiza taka nie powinna opierać się na ogólnym stwierdzeniu, że modyfikacja technologii
przygotowywania owoców i warzyw do sprzedaży np. pakowania, została podyktowana przez odbiorców, w
szczególności sieci handlowe, ale powinna również oprzeć się na dowodach, np. pisemnym stanowisku
odbiorcy, propozycjach zmiany dotychczasowych warunków pakowania, określonych w umowach zawartych z
dotychczasowymi odbiorcami itp. Powyższe jest zgodne z art. 39 ust. 2 akapit 1 oraz ust. 3 ww. rozporządzenia
Komisji (UE) Nr 543/2011, zgodnie z którym, do wniosku o wprowadzenie zmiany do planu dochodzenia do
uznania, grupa producentów załącza niezbędne dokumenty uzupełniające, jednocześnie państwo członkowskie
podejmuje decyzję w sprawie zmian do planów, po rozpatrzeniu dostarczonych dowodów.
Opiniując zatem zmianę do planu dochodzenia do uznania, polegającą na zastąpieniu zatwierdzonej w planie
maszyny innym urządzeniem o podobnym zastosowaniu, ale spełniającym wymogi narzucone przez
dotychczasowego lub nowego odbiorcę, Dyrektor Oddziału Regionalnego ARiMR przeprowadzi analizę, czy
uzasadnienie zmiany planu zostało przedstawione przez grupę producentów w sposób możliwy do przyjęcia i do
wdrożenia w trakcie realizacji planu. Ponadto, zostanie również przeprowadzona analiza technicznoekonomiczna polegająca przede wszystkim na ocenie dostosowania inwestycji objętych pomocą oraz inwestycji
planowanych do realizacji, do przedstawionych przez grupę producentów wymogów dotyczących m.in.
przygotowywania owoców i warzyw do sprzedaży, w tym np. pakowania owoców i warzyw.
158.
Jakie są podstawy do przeprowadzenia przez Dyrektora OR ARiMR oceny wartości rynkowej inwestycji
zgłoszonej do dofinansowania przez grupę producentów?
Przepisy określające zasady przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanym grupom producentów owoców
i warzyw, zawarte w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 lipca 2013 r. w sprawie
szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i
warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania (Dz. U. z 2013 r. poz. 872), w swoim literalnym brzmieniu, nie nakładają obowiązku badania wartości
rynkowej zakupionego przez wstępnie uznaną grupę producentów, nowego przedmiotu inwestycji, którego
wartość została określona na fakturze, wystawionej na grupę producentów.
Niemniej jednak, zgodnie z zaleceniami kontroli zewnętrznych organów audytowych, tj. audytu Europejskiego
Trybunału Obrachunkowego, audytu Komisji Europejskiej oraz audytu certyfikacyjnego Ministerstwa
Finansów, przyznając pomoc finansową w ramach mechanizmu wsparcia wstępnie uznanych grup producentów
owoców i warzyw na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie
dochodzenia do uznania, ARiMR jest zobowiązana do weryfikowania celowości i racjonalności
wydatkowanych środków publicznych (niezależnie od tego, czy ponoszone wydatki dotyczą zakupu
sprzętu nowego, czy też używanego). W ocenie ww. zewnętrznych organów audytowych, ocena racjonalności
kosztów ponoszonych przez grupy producentów jest jedną z kluczowych kontroli w ramach tego mechanizmu
wsparcia.
Jako podstawę ww. działań należy przywołać następujące przepisy horyzontalne:
1) art. 30 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, EURATOM) Nr 966/2012 z dnia 25
października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii oraz
uchylające rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002, zgodnie z którym, środki budżetowe
wykorzystuje się zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami, a mianowicie zgodnie z zasadami
oszczędności, wydajności i skuteczności. Zasada oszczędności oznacza, że zasoby wykorzystywane przez
instytucję w celu wykonywania jej działalności powinny być udostępniane w odpowiednim czasie, we
właściwej ilości i jakości oraz po najlepszej cenie;
2) art. 44 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późn.
zm.), zgodnie z którym, wydatki publiczne powinny być dokonywane w sposób celowy i oszczędny, z
zachowaniem zasad uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów, oraz optymalnego doboru metod
i środków służących osiągnięciu założonych celów;
3) art. 9 ust. 1 lit. a pkt i i ii Ochrona interesów finansowych Wspólnoty i zabezpieczenia związane z
zarządzaniem funduszami wspólnotowymi rozporządzenia Rady (WE) Nr 1290/2005, stosownie do
którego, Państwa Członkowskie przyjmują w ramach wspólnej polityki rolnej, wszystkie przepisy
ustawowe, wykonawcze i administracyjne, jak również podejmują wszelkie inne środki konieczne do
zapewnienia skutecznej ochrony interesów finansowych Wspólnoty (…). Od dnia 1 stycznia 2014 r.
zastąpiony art. 58 ust.1 pkt a i c rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1306/2013 z
dnia 17 grudnia 2013 w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej
oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 352/78, (WE) nr 165/94, (WE) nr 2799/98, (WE) nr
814/2000, (WE) nr 1290/2005 i (WE) nr 485/2008;
132
4) art. 143 rozporządzenia Komisji (UE) nr 543/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r. ustanawiającego szczegółowe
zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 w odniesieniu do sektora owoców i warzyw
oraz sektora przetworzonych owoców i warzyw, zgodnie z którym, bez uszczerbku dla przepisów
szczególnych niniejszego rozporządzenia lub innego prawodawstwa unijnego, państwa członkowskie
wprowadzają kontrole i środki, w zakresie koniecznym do zapewnienia prawidłowego stosowania
rozporządzenia (WE) nr 1234/2007 i niniejszego rozporządzenia. Kontrole i środki są skuteczne,
proporcjonalne i odstraszające w celu zapewnienia odpowiedniej ochrony interesów finansowych Unii
Europejskiej.
Stosując zasadę nadrzędności prawa Unii Europejskiej nad prawem krajowym, w pierwszej kolejności należy
uwzględnić wyżej wskazane przepisy prawa UE dotyczące wprowadzenia odpowiednich środków, celem
racjonalnego wydatkowania pomocy finansowej z budżetu Unii Europejskiej, niezależnie od konstrukcji
przepisów krajowych. Przepisy prawa wspólnotowego stanowią samodzielne ramy prawne, które nie wymagają
przeniesienia do prawa krajowego.
Mając na uwadze podstawy opisane powyżej, ARiMR przeprowadza kontrolę administracyjną wniosku o
przyznanie pomocy finansowej m. in. mającą na celu eliminowanie przypadków zawyżania cen transakcyjnych
ponad wartość rynkową przedmiotu inwestycji, a tym samym, zapobiegania nadmiernemu dofinansowaniu
inwestycji i nieuzasadnionemu pozyskaniu środków publicznych przez wnioskodawcę.
Tym samym, jeżeli w trakcie rozpatrywania wniosku o przyznanie pomocy finansowej pojawią się wątpliwości
dotyczące ewentualnego zawyżenia ceny transakcyjnej, tj. wartości inwestycji, nabytej przez grupę
producentów, w celu uzyskania wyższej od należnej kwoty dofinansowania, dyrektor OR ARiMR może wezwać
grupę producentów do złożenia wyjaśnień, odnośnie wartości zakupionej inwestycji, zgłoszonej do
dofinansowania. Zatem dyrektor ARiMR może przeprowadzić wyjaśnienie, czy podwyższona cena zakupu
przedmiotu inwestycji nie wynika z dodatkowych uwarunkowań wpływających na cenę
Jeżeli złożone przez grupę producentów wyjaśnienia nadal będą wzbudzały wątpliwości dotyczące wysokości
cen transakcyjnych, dyrektor oddziału regionalnego ARiMR powinien podjąć działania umożliwiające
określenie właściwej wartości rynkowej, nabytych przez grupę inwestycji (stosownie do art. 7 i art. 77 § 1
Kodeksu postępowania administracyjnego, dyrektor OR zobowiązany jest do podjęcia wszelkich kroków
niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy oraz do zebrania i rozpatrzenia w
sposób wyczerpujący całego materiału dowodowego). W tym celu, dyrektor OR może zlecić wykonanie
niezależnej wyceny przez uprawnionego rzeczoznawcę i na jej podstawie sprawdzić, czy cena zakupu
inwestycji nie przekracza wartości rynkowej, a tym samym, czy uzasadnione jest objęcie pomocą
finansową całkowitej wysokości kosztów poniesionych przez grupę producentów.
Ze względu na fakt, że postępowanie, w ramach którego dokonuje się oceny wartości rynkowej zakupionych
przez grupę producentów maszyn i urządzeń jest postępowaniem prowadzonym na podstawie przepisów Kpa,
Dyrektor OR ARiMR ma prawo, na podstawie art. 84 § 1 Kpa, powołać niezależnego rzeczoznawcę do wyceny
wartości rynkowej również nowych maszyn i urządzeń, w sytuacji, gdy ta wartość wzbudza wątpliwości organu
w trakcie prowadzonego postępowania administracyjnego, które nie zostały wyjaśnione przez grupę
producentów.
Ponadto, zgodnie z art. 102 oraz art. 105, w związku z art. 122 ust. 4 ww. rozporządzenia Komisji (UE) Nr
543/2011, zgodnie z którym, „Kontrole administracyjne przeprowadzane są w odniesieniu do wszystkich
wniosków o przyznanie pomocy lub wniosków o płatność i obejmują wszystkie możliwe i odpowiednie
elementy, natomiast procedury nakładają wymóg rejestracji podjętych operacji, wyników weryfikacji i
środków podjętych w odniesieniu do rozbieżności” oraz kontrole administracyjne wniosków o przyznanie
pomocy obejmują w szczególności i w zakresie, w jakim jest to stosowne w przypadku przedłożonego wniosku,
weryfikację m. in. dostarczania produktów i świadczenia usług oraz autentyczności wnioskowanych wydatków.
159.
Czy członkowie grupy producentów, poza okresem zbioru owoców i warzyw, mogą korzystać z
maszyn i urządzeń grupy producentów, przeznaczonych do zbioru owoców i warzyw, objętych
pomocą finansową?
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia MRiRW z dnia 12 lipca 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków
przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu
kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania (Dz. U. z 2013 r.
poz. 872), zwanego dalej rozporządzeniem, wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw jest
przyznawana pomoc finansowa na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji, jeżeli m.in. grunt, na
którym została zrealizowana inwestycja, lub budynek albo budowla, w których została zrealizowana
inwestycja, stanowią własność lub przedmiot użytkowania wieczystego grupy, z zastrzeżeniem ust. 2 oraz
133
grupa zobowiązała się do niezbywania, nieudostępniania innemu podmiotowi inwestycji objętej
dofinansowaniem oraz wykorzystywania tej inwestycji zgodnie z jej przeznaczeniem, jakim jest
przygotowanie owoców i warzyw do sprzedaży zgodnie z zatwierdzoną grupą produktów, przez okres:
a) 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego,
b) 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli,
c) 10 lat od dnia nabycia gruntu.
Natomiast stosownie do § 1 ust. 3 przedmiotowego rozporządzenia, grupa producentów może udostępniać
inwestycję:
1) innemu podmiotowi na podstawie umowy określającej okres i warunki wykorzystywania przez ten podmiot
inwestycji, jeżeli w wyniku wystąpienia zjawisk atmosferycznych, o których mowa w rozporządzeniu
MRiRW z dnia 10 czerwca 2011 r. w sprawie określenia przypadków, w których spadek wartości produkcji
sprzedanej wystąpił z przyczyn niezależnych od wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw lub
organizacji producentów owoców i warzyw, oraz sposobu potwierdzenia tego spadku (Dz. U. Nr 130, poz.
758), wystąpił okresowy brak możliwości pełnego wykorzystania inwestycji w zakresie, o którym mowa
powyżej;
2) członkom tej grupy, jeżeli ta inwestycja jest związana ze zbiorem owoców i warzyw, w celu dokonania
ich zbioru i transportu do magazynów grupy.
Z kolei na mocy § 1 ust. 4 pkt 2 ww. rozporządzenia MRiRW, jeżeli przed upływem ww. okresów inwestycja
zostanie udostępniona w przypadkach innych niż określone w ust. 3 rozporządzenia lub inwestycja będzie
wykorzystywana niezgodnie z przeznaczeniem, grupa zwraca kwotę pomocy finansowej przyznanej na
inwestycję w wysokości:
a) 100%, 80%, 60%, 40% i 20% tej pomocy odpowiednio w pierwszym, drugim, trzecim, czwartym i piątym
roku okresu, o którym mowa w ust. 1 pkt 3 lit. a, w którym stwierdzono naruszenie warunku
nieudostępnienia inwestycji lub jej wykorzystywanie niezgodnie z przeznaczeniem,
b) 100%, 90%, 80%, 70%, 60%, 50%, 40%, 30%, 20% i 10% tej pomocy odpowiednio w pierwszym, drugim,
trzecim, czwartym, piątym, szóstym, siódmym, ósmym, dziewiątym i dziesiątym roku okresu, o którym
mowa w ust. 1 pkt 3 lit. b i c, w którym stwierdzono naruszenie warunku nieudostępnienia inwestycji lub jej
wykorzystywanie niezgodnie z przeznaczeniem
 zwiększoną o odsetki, o których mowa w art. 123 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 543/2011.
Jednocześnie zgodnie z § 1 ust. 2 ww. rozporządzenia w przypadku gdy grunt, budynek albo budowla, o
których mowa w ust. 1 pkt 2, nie stanowią własności lub przedmiotu użytkowania wieczystego grupy,
pomoc finansowa jest przyznawana na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji polegającej na
zakupie lub montażu przez grupę maszyny lub urządzenia, o których mowa w pkt 9 i 10 załącznika do
rozporządzenia, na gruncie, w budynku lub w jego części albo w budowli będących w posiadaniu innego
podmiotu, udostępnionych grupie na podstawie umowy, pod warunkiem że po zdemontowaniu maszyny lub
urządzenia i dokonaniu ponownego montażu stan techniczny maszyny lub urządzenia pozwoli na ich używanie
zgodnie z przeznaczeniem.
Ponadto, zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia potwierdzeniem spełniania przez grupę warunków
przyznania pomocy finansowej, o której mowa w § 1 ust. 1 jest złożenie m. in. oświadczenia, że:
a) grunt, na którym została zrealizowana inwestycja, lub budynek albo budowla, w których została
zrealizowana inwestycja, stanowią własność lub przedmiot użytkowania wieczystego grupy albo
b) grunt, na którym została zrealizowana inwestycja, lub budynek albo budowla, w których została
zrealizowana inwestycja, są w posiadaniu innego podmiotu, z zastrzeżeniem ust. 2,
c) nabycie gruntu jest związane z realizacją inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do
uznania – jeżeli grupa nabywa taki grunt,
d) zbycie, udostępnienie innemu podmiotowi inwestycji objętej dofinansowaniem lub wykorzystywanie
niezgodnie z przeznaczeniem nie nastąpi przed upływem okresu, o którym mowa w § 1 ust. 1 pkt 3.
Natomiast stosownie do § 2 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia, potwierdzeniem spełniania przez grupę
warunków przyznania pomocy finansowej w przypadku inwestycji polegającej na zakupie lub montażu przez
tę grupę maszyny lub urządzenia, o których mowa w § 1 ust. 2, na gruncie, w budynku lub w jego części albo w
budowli będących w posiadaniu innego podmiotu jest złożenie, także m. in.:
1) oświadczenia, że po zdemontowaniu maszyny lub urządzenia i dokonaniu ponownego ich montażu stan
techniczny tej maszyny lub urządzenia pozwoli na ich używanie zgodnie z przeznaczeniem;
2) umowy zawartej między grupą a innym podmiotem będącym w posiadaniu gruntu, budynku lub
budowli, w których nastąpi montaż zakupionej przez grupę maszyny lub urządzenia, określającej
134
okres i warunki dzierżawy, najmu lub użyczenia grupie tego gruntu, budynku, jego części lub
budowli oraz ich położenie i powierzchnię, warunki montażu i demontażu maszyny lub urządzenia
oraz warunki wypowiedzenia umowy.
Mając na uwadze powyższe, należy wskazać, że wyżej cytowany przepis § 1 ust. 3 pkt 2 ww. rozporządzenia
MRiRW z dnia 12 lipca 2013 r. określa wyjątek umożliwiający grupie producentów udostępnienie inwestycji
objętych pomocą finansową – wyjątek ten umożliwia udostępnienie swoim członkom inwestycji związanych
wyłącznie ze zbiorem owoców i warzyw oraz transportem do magazynu grupy producentów. Jednocześnie,
przedmiotowe przepisy dokładnie precyzują warunki udostępnienia inwestycji, a tym samym, grupa
producentów może udostępnić dofinansowane maszyny/narzędzia do zbioru wyłącznie w celu dokonania
zbioru oraz transportu do magazynu grupy producentów. Zatem w okresie kiedy członkowie grupy
dokonują zbioru owoców i warzyw, ewentualnie dokonują transportu zebranych owoców i warzyw do magazynu
grupy producentów, możliwe jest udostępnienie przedmiotu inwestycji członkom grupy, w zakresie związanym
ze zbiorem owoców i warzyw.
Natomiast przekazanie do użytkowania maszyn/urządzeń osobom trzecim, przez członka grupy, który bez zgody
grupy wypożycza je osobie trzeciej, która nie jest członkiem grupy producentów, będzie skutkować
zastosowaniem sankcji określonych w § 1 ust. 4 ww. rozporządzenia.
Zatem możliwe jest korzystanie przez członków grupy maszyn do zbioru owoców i warzyw, np. na
podstawie zawartej z grupą umowy, w celu dokonania zbioru owoców i warzyw i transportu do
magazynów grupy przez każdego z członków grupy producentów, ale wyłącznie w okresie dokonywania
zbiorów przez określonego członka grupy producentów.
Natomiast, pozostałe działania poza okresem zbiorów, związane z zapewnieniem garażowania lub miejsca
postojowego maszyn/urządzeń objętych dofinansowaniem, prowadzenia napraw i konserwacji itp. powinny
należeć bezpośrednio do kompetencji grupy producentów.
Jednocześnie grupa we wniosku o przyznanie pomocy finansowej, określa miejsce realizacji inwestycji, tzn. w
przypadku inwestycji związanych ze zbiorem owoców i warzyw miejsce, w którym inwestycja znajduje się poza
okresem przeprowadzania zbiorów owoców i warzyw, np. miejsce postoju lub garażowania maszyny do zbioru.
Mając na uwadze powyższe, grupa producentów powinna do wniosku o przyznanie pomocy finansowej grupie
producentów owoców załączyć załącznik nr 10 Oświadczenie potwierdzające, że grunt, na którym została
zrealizowana inwestycja, lub budynek albo budowla, w których została zrealizowana inwestycja stanowią
własność lub przedmiot użytkowania wieczystego grupy – (formularz W-1.10/20 lub W-1.10/299) lub załącznik
nr 11 Oświadczenie potwierdzające, że grunt, na którym została zrealizowana inwestycja, lub budynek albo
budowla, w których została zrealizowana inwestycja są w posiadaniu innego podmiotu – (formularz W-1.11/20
lub W-1.11/299), w którym określa miejsce realizacji inwestycji, w tym m. in. miejsce w którym garażowana
jest maszyna, przechowywane są narzędzia do zbioru owoców i warzyw itp., poza okresem dokonywania
zbiorów owoców i warzyw.
Uwzględniając powyższe, w przypadku jeśli grupa producentów zamierza przechowywać maszyny/narzędzia do
zbioru, poza okresem zbioru owoców i warzyw na powierzchni gruntu lub w budynku lub jego części
dzierżawionym, najmowanym lub użyczonym od członka grupy producentów lub podmiotu trzeciego, powinna
do wniosku o przyznanie pomocy finansowej załączyć załącznik W-1.11 oraz stosownie do § 2 ust. 2 ww.
rozporządzenia odpowiednie umowy, w celu potwierdzenia spełnienia przez grupę warunków przyznania
pomocy, do zakupionych przez grupę inwestycji m. in. maszyn do zbioru.
Jednocześnie zmiana miejsca realizacji inwestycji, określona w planie dochodzenia do uznania (miejsca jej
postoju lub garażowania poza okresem zbioru owoców i warzyw), powinna zostać wprowadzona
wcześniejszą zmianą planu dochodzenia do uznania, a jeśli taka zmiana miejsca realizacji inwestycji
nastąpiła po zakończeniu realizacji planu dochodzenia do uznania, grupa producentów powinna
poinformować o tym zdarzeniu dyrektora OR ARiMR, składając załącznik nr 10 lub załącznik nr 11 do
wniosku o przyznanie pomocy finansowej, wskazujący na nowe miejsce realizacji inwestycji oraz
załączając stosowne ww. umowy, określone w § 2 ust. 2 ww. rozporządzenia MRiRW z dnia 12 lipca
2013 r.
135