Grzegorz Opala
advertisement
Starzenie się społeczeństwa, prognozy demograficzne epidemiologia choroby Alzheimera rekomendacje wynikające z polskiej prezydencji GRZEGORZ OPALA Starzenie się społeczeństwa Prognozy demograficzne Epidemiologia choroby Alzheimera Rekomendacje wynikające z polskiej prezydencji 1998 AGEQUAKE “We are in the midst of silent revolution that extends well beyond demographic, with major economic, social, cultural, psychological and spiritual implications” Kofi Annan General Secretary of UN International Year of Elderly People 1.10.1998 STARZEJĄCA SIĘ POPULACJA Zmiany demograficzne w XX wieku W minionym 50-cioleciu • oczekiwana długość życia w chwili urodzenia wzrosła o około 20 lat osiągając 66 lat obecnie • W UE każdego roku liczba mieszkańców powyżej 60 lat wzrasta o 2 mln • największy przyrost ma miejsce w najstarszej grupie, powyżej 80 r. ż. • 80-ciolatkowie stanowią już 4% ogólnej populacji, a w 2060 będzie 12% 2013 STARZEJĄCA SIĘ POPULACJA Japonia jest obecnie jedynym krajem w którym populacja w wieku podeszłym i starczym przekroczyła 30% ogólnej populacji • ale • około 2050 roku, populacja 64 państw w tym większość państw europejskich, osiągnie podobne proporcje Photo: ALAMY STARZEJĄCA SIĘ POPULACJA Wraz z • rosnącą średnią długością życia • malejącym przyrostem naturalnym (obecny poziom dzietności w Polsce wynosi 1,3 potrzeba 2,1 dla utrzymania populacji) mieszkańcy Europy są już starsi od jakiegokolwiek innego większego regionu na świecie • ta różnica będzie się pogłębiać. Starzenie się społeczeństwa - Europa Oczekiwana długość życia rośnie o około 2-3 miesiące każdego roku. W 2009 roku wynosiła: w UE w Polsce Hiszpanie, Francuzi, Włosi i Szwedzi dla kobiet 82,4 lata, 80,9 lat ponad 85 lat dla mężczyzn 76,4. 72,4. ponad 80 lat Raport Komisji Europejskiej i Eurostatu, opublikowany 1 kwietnia 2011 r STARZEJĄCA SIĘ POPULACJA W Polsce populacja powyżej 65 r.ż. liczy 4 850 000 (13%) • wg standardów demograficznych populacja Polski już osiągnęła etap starości demograficznej M. Rószkiewicz, Psychogeriatria Polska 2006,3(1);1-10 Starzenie się społeczeństwa Prognozy demograficzne Epidemiologia choroby Alzheimera Rekomendacje wynikające z polskiej prezydencji Prognozy demograficzne na świecie • Zgodnie z prognozami liczebność najstarszej populacji będzie zwiększać się o ponad 200 milionów co 10 lat, – przekroczy jeden miliard w tej dekadzie – by wzrastając w kolejnych latach osiągnąć dwa ! miliardy w 2050 roku • Liczba stulatków ma świecie wzrośnie – z 316,600 in 2011 – do 3.2 million in 2050. ONZ raport 2012 Prognozy demograficzne (Wielka Brytania) W Wielkiej Brytanii przewiduje się, że • liczba stulatków przekroczy pół miliona około 2066 roku • jedna trzecia dzieci urodzonych w 2012 roku będzie świętowała swoje 100-tne urodziny British Government Statistics Prognozy demograficzne (Polska) Populacja powyżej 65 r.ż. liczy 4 850 000 (13%) • do 2030 roku - populacja >65 powiększy się o i będzie stanowiła około 3,61 mln 8,5 miliona (23%) - nastąpi wzrost przeciętnego trwania życia mężczyźni kobiety o 7,2 lat o 4,5 roku do 77,6 lat do 83,4 lat • liczba 75-latków wzrośnie w naszym kraju o blisko 2 miliony • M. Rószkiewicz, Psychogeriatria Polska 2006,3(1);1-10 Zdrowie Publiczne 2013 NIZP PZH Raport "Sytuacja zdrowotna ludności polskiej i jej uwarunkowania" Prognozy demograficzne (Polska) populacja 60+ • Populacja osób starszych systematycznie rośnie - w 2010 r. populacja 60+ stanowiła 19,7 %. • Przekroczenie 12 % przez populację 60 + jest wyznacznikiem przekroczenia progu demograficznej starości . • Polska należy do krajów o zaawansowanym procesie demograficznego starzenia się. Prognozy demograficzne (Polska) populacja 60+ W 2035 r. • odsetek ludności w wieku 60+ wyniesie 30 % • mediana wieku (parametr wyznaczający granicę wieku, którą połowa populacji przekroczyła, a druga połowa jeszcze nie osiągnęła) ulegnie podwyższeniu z 38 lat w 2010 r. do 47,9 lat. Prognozy demograficzne STARZEJĄCA SIĘ POPULACJA STANOWI JUŻ DZIŚ TYKAJĄCĄ BOMBĘ • Zgodnie z najnowszym (2012) raportem ONZ , – liczba ludzi powyżej 60 roku życia przekroczy miliard jeszcze w ciągu tej dekady. • Świat potrzebuje pilnych działań by rozwiązać problemy związane z następstwami szybko starzejącej się populacji Report ONZ 2012 Starzenie się społeczeństwa Prognozy demograficzne Epidemiologia choroby Alzheimera Rekomendacje wynikające z polskiej prezydencji Epidemiologia choroby Alzheimera prognozy demograficzne a choroby mózgu w wieku podeszłym • Choroby mózgu w wieku podeszłym – ch. Alzheimera – wiek czynnikiem ryzyka • Aktualnie na świecie żyje ponad 70 milionów ludzi liczących powyżej 80 lat • Ocenia się, że do 2050 roku ich liczba wzrośnie 5-ciokrotnie 350 milionów ! CHOROBY MÓZGU W EUROPIE W krajach UE gwałtownie rośnie liczba Europejczyków cierpiących na choroby mózgu (obliczenia uwzględniają 12 chorób mózgu) • w 2005 127 milionów • w 2010 299 milionów leczonych z powodu chorób mózgu European Brain Council – 2005 Eur. Neuropsych.(2011) 21, 718-779 Epidemiologia choroby Alzheimera • w przypadku przewlekłej nieuleczalnej choroby - liczba przybywających z każdym rokiem chorych i - coraz dłuższy czas ich przeżycia zwiększają rozpowszechnienie czyli liczbę chorych w ogóle. • Ponieważ ch. Alzheimera jest nierozerwalnie związana z wiekiem, to - wzrost liczebności starszych grup wiekowych w populacji będzie nieuchronnie prowadził do wzrostu jej rozpowszechnienia • Będzie to prowadzić do coraz to większych kosztów społecznych w szerokim tego słowa znaczeniu. Epidemiologia choroby Alzheimera otępienia CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA • Częstość występowania otępień wzrasta od 65 roku życia dwukrotnie co 5 lat. W przedziale wieku : 65 – 70 = 5% 70 – 75 = 10% 75 – 80 = 20% 80 – 85 = 40% ? • ch. Alzheimera - w Polsce ok. 200.000 osób Występowanie w Europie (2004) 4 886 252 Roczny koszt 55 175 000 000 Euro wg EBC Epidemiologia choroby Alzheimera występowanie i koszty otępień w Europie (Euro PPP million*) Otępienie liczba przypadków koszt jednostkowy koszt całkowity (mld) 2004 4,9 mln 11,292 55,175 2010 6,3 mln 16,584 105,163 (European Brain Council 2004 - 2010) Epidemiologia choroby Alzheimera • W grupie chorób związanych z wiekiem ogromny problem stanowią ch. Alzheimera i inne otępienia. • Zdaniem Ferri i wsp. liczba osób z otępieniem w populacji 60+ w Europie Zachodniej wzrośnie z 4,9 mln w 2001 r. do 9,9 mln w 2040 r. Epidemiologia choroby Alzheimera Starzenie się społeczeństwa Prognozy demograficzne Epidemiologia choroby Alzheimera Rekomendacje wynikające z polskiej prezydencji CHOROBY MÓZGU W EUROPIE • Szybko wzrastająca liczba ludzi starszych w Europie powoduje odpowiednio wzrost liczby chorób mózgu • Jest bardzo ważne by wyciągać wnioski ze znanych już wyników badań wskazujących na konsekwencje prowadzące do – ogromnego wzrostu obciążeń ekonomicznych państwa – wpływu na narodowe systemy zdrowia – wpływu chorób mózgu na koszty całkowite ochrony zdrowia European Brain Council – (2005) Eur. Neuropsych.(2011) 21, 718-779 Najważniejszy wniosek z badań z 2010 roku – koszty całkowite chorób mózgu gwałtownie rosną (Eur. Neuropsych.(2011) 21, 718-779) • W 2004 koszty chorób mózgu w Europie osiągnęły 386 miliardów Euro = 829 Euro na 1 mieszkańca Europy • W 2010 koszty chorób mózgu w Europie osiągnęły kwotę 798 miliardów Euro = 1550 Euro na 1 mieszkańca Europy • Dane nie uwzględniają rzadziej występujących chorób mózgu Rzeczywiste koszty chorób mózgu są znacznie wyższe Eur. Neuropsych.(2011) 21, 718-779 Porównanie kosztów chorób mózgu do innych głównych chorób • Koszty chorób mózgu są wyższe niż koszty chorób sercowo naczyniowych, nowotworów i cukrzycy razem wziętych • To musi mieć swoje konsekwencje w odniesieniu do badań naukowych, opieki zdrowotnej, nauczania medycyny i badań nad nowymi lekami ZAMIAST PODSUMOWANIA KOSZTY I ZYSKI • Nawet niewielkie - o 6 miesięcy - opóźnienie początku objawów choroby Alzheimera zmniejszyłoby liczbę chorych po 10 latach o 100 000, a po 50 latach o 380 000. • To względnie niewielkie opóźnienie dawałoby roczne oszczędności –około 4,7 miliarda $, po 10 latach i –18 miliardów po 50 latach. Brookmeyer R,at all: Projections of Alzheimer’s disease in the United States and the public health impact of delaying disease onset. Am J Public Health 1998;88:1337-1342. Choroby mózgu priorytet polskiej prezydencji w UE Pierwszy Europejski Dzień Mózgu. Starzenie się, Udar Mózgu i Choroba Alzheimera – Poszukiwanie Innowacyjnych Rozwiązań Warszawa 18 listopad 2011 Uczestnicy Konferencji podkreślają, że: • koniecznym jest zapewnienie obywatelom Europy warunków do starzenia się z godnością, w tym – jak najlepszego rozwiązywania problemów etycznych związanych z chorobami mózgu, jak również – przestrzegania zasad Europejskiej Karty Praw Podstawowych w szczególności zapisów rozdziału I dotyczącego godności; • złożoność opieki nad starszym pacjentem wymaga interdyscyplinarnego, profesjonalnego i wielosektorowego podejścia oraz integracji sektorów zdrowia, nauki i polityki społecznej; • istotnym elementem opieki nad starszym pacjentem jest ochrona prawna i respektowanie ich praw • inicjatywy na rzecz rozwoju i finansowania badań mózgu pozostają ciągle zbyt mało skuteczne; Uczestnicy Konferencji przypominają, że: • Europa stoi przed ogromnym wyzwaniem dla krajowych polityk zdrowotnych w związku z prognozami demograficznymi, które przewidują podwojenie ludności UE w wieku powyżej 65 lat pomiędzy rokiem 1995 a 2050 – 30% ludności UE, czyli 135 milionów ludzi ukończy 65 lat w 2050 r. • szacuje się, iż na chorobę Alzheimera i inne otępienia cierpi w Europie około 7 mln osób, a do 2020 r. liczba ta prawdopodobnie ulegnie podwojeniu – choroby neurodegeneracyjne będą stanowić poważne i rosnące obciążenie dla systemów opieki zdrowotnej w Europie, w tym dla opieki nieinstytucjonalnej oraz placówek opieki długoterminowej; Konkluzje • należy doprowadzić do priorytetyzacji chorób mózgu wieku podeszłego w celu poprawienia jakości dostępu tej populacji do opieki i leczenia, • działania te powinny pomóc w planowaniu potrzeb w zakresie opieki i wsparcia dla chorych i ich opiekunów i ułatwić przewidywanie wpływu na sytuację finansową systemów zdrowotnych i społecznych • konieczne jest zapewnienie stabilności świadczeń zdrowotnych z budżetów państw oraz ze środków pomocowych UE, które powinny być wykorzystywane w celu lepszego finansowania badań naukowych; Konkluzje Postulujemy aby rok 2014 ogłosiła Rada Europy Europejskim Rokiem Mózgu CHOROBY MÓZGU W WIEKU PODESZŁYM
