ekonomia_pojecia

Ekonomia – zajmuje się tym, jak zaspokoić nieograniczone potrzeby człowieka przy pomocy
ograniczonych zasobów w gospodarce; oikos- gospodarstwo domowe, nomos – prawo, zasada;
dzieli się na dwa działy: mikroekonomia – bada zachowanie się poszczególnych podmiotów w
gospodarce (gospodarstwo domowe lub rolne, przedsiębiorstwo, instytucja finansowa, bank,
państwo jako instytucja); bada również określone rynki (pracy, finansowy, dóbr i usług
konsumpcyjnych i produkcyjnych; makroekonomia - zajmuje się funkcjonowaniem całej
gospodarki krajowej (gospodarstwo krajowe); system gospodarczy – zespół instytucji,
organizacji i mechanizmów związanych z podejmowaniem i realizowaniem decyzji
ekonomicznych; s.g. nakazowo – rozdzielczej –dominuje państwowa własność środków
produkcji, decyzje (co, ile, dla kogo, jak) podejmuje państwo, przedsiębiorstwa (producenci)
otrzymują nakazy wytwarzania określonej ilości określonych dóbr, oraz odgórnie przydzielone
środki do ich wytworzenia, ceny nie są informacją ni dla producentów, ani konsumentów,
kształtują państwo; s.g. rynkowej - dominuje prywatna własność środków produkcji, decyduje
rynek (co, ile, dla kogo, jak), czyli kupujący i sprzedający, głównym motywem działania
przedsiębiorstw jest osiągnięcie jak najwyższego zysku, natomiast konsumenta uzyskanie jak
najwyższej użyteczności z nabytego dobra, ceny kształtują rynek; potrzeba – chęć posiadania
czegoś, bycia kimś, stan nierównowagi w organizmie (na skutek braku czegoś), potrzeby są:
podstawowe i dalsze; dobra wolne – wytwarza je natura i ich S przy P=0 jest większa niż D;
dobra ekonomiczne – (gospodarcze) dobra wytworzone przez człowieka, przy P=0, S jest
mniejsza niż D; dobra konsumpcyjne – nabywane na potrzeby (zużywane) gospodarstwa
domowego, dzielą się na: trwałego i nietrwałego użytku i usługi; dobra produkcyjne – (środki
produkcji), służące do wytworzenia innych dóbr; Środki produkcji dzielą się na: środki pracy –
takie dobra, za pomocą których oddziałuje się na przedmioty pracy, nie zużywają się w jednym
cyklu pracy (maszyny , urządzenia, budynki, ziemia); przedmioty pracy – z reguły zużywają
się w jednym cyklu i zmieniają postać fizyczną (surowce, materiały, energia, ziemia,
narzędzia); trwałe – przenoszą swoją wartość na wartość produktu w formie amortyzacji;
obrotowe – sama ich wartość wliczona jest w koszty produkcji; Gospodarka: naturalna,
towarowa, rynkowa; Rynek – miejsce (przestrzeń, powierzchnia, obszar, plac) w którym
spotykają się sprzedający i kupujący w celu zawarcia transakcji; jest to całokształt transakcji
oraz warunków w jakich przebiegają, kupujący zgłaszają popyt, a sprzedający podaż; Podaż –
określone ilości danego dobra i usługi jakie nabywcy są skłonni kupić przy różnych poziomach
ceny i innych czynnikach stałych, ujemna funkcja ceny: Popyt – określone ilości dobra lub
usługi jakie sprzedawcy oferują do sprzedaży przy różnych poziomach cen i innych
czynnikach stałych, dodatnia zależność ilości od ceny, wraz ze wzrostem (spadkiem) ceny,
rośnie (maleje) ilość podaży; Cena równowagi – sytuacja na rynku, że sprzedawcy oferują
tyle danego dobra i usługi jaką są skłonni nabyć kupujący; Konsumenci – poszczególni ludzie,
bądź grupy ludzi, którzy podejmują decyzje dotyczące zakupu towaru lub usługi, przedmiotem
wyboru konsumenta jest koszyk konsumpcji; Konsumpcja – zużycie dóbr i usług w celu
zaspokojenia potrzeb ludzkich, akt realizowania potrzeb za pomocą dóbr i usług materialnych i
niematerialnych; Rodzaje konsumpcji: rynkowa – konsument kupuje dobra i usługi na rynku;
naturalna – spożywane dobra i usługi zostały wytworzone na własne potrzeby; indywidualna –
kształtuje się pod wpływem subiektywnych gustów konsumentów i ich dochodów; zbiorowa –
obejmuje dobra i usługi dostarczane lub dzielone przez państwo, bądź odpowiednie instytucje i
organizacje społeczne, dobra publiczne; Użyteczność – satysfakcja, suma zadowolenia
konsumenta, osiągana z konsumowania lub posiadania dobra lub usługi; kategoria abstrakcyjna
i subiektywna, oraz porządkowa (określa się, że jedno dobro jest bardziej preferowane niż
inne); użyteczność całkowita – TU, wyraża łączne zadowolenie z konsumpcji danej ilości
dobra i usługi; użyteczność krańcowa – MU, przyrost użyteczności całkowitej, wynikający ze
zmiany ilości spożycia danego dobra lub usługi o jednostkę; Prawo malejącej użyteczności
krańcowej (I prawo Gussena): satysfakcja z pierwszej jednostki spożywanego dobra jest
większa niż z kolejnej jednostki (ceteris paribus), przyrosty zadowolenia z konsumpcji
zmniejszają się wraz ze wzrostem ilości spożywanego dobra; Zupełność (kompletność)
preferencji – konsument dokonując wyboru między różnymi koszykami konsumpcji potrafi
określić swoje preferencje w stosunku do nich, rozpatrując dwie kombinacje A i B konsument
potrafi określić czy woli A czy B, czy też ceni oba koszyki jednakowo; preferencje są zupełne,
jeżeli potrafi on w podany sposób szeregować wszystkie koszyki dóbr i usług, szeregowanie
jest logicznie spójne; Nienasycalność satysfakcji konsumenta – woli więcej niż mniej, im
więcej tym lepiej, będzie preferował koszyk dóbr, który dostarczy mu więcej zadowolenia;
Krzywa obojętności – przedstawia wszystkie kombinacje dwóch dóbr, które dostarczają takiej
samej satysfakcji, czyli są obojętne; Budżet konsumenta – konkretna suma pieniędzy, którą
konsument dysponuje w danym czasie i może wydać na określone dobra i usługi; Linia
ograniczenia budżetowego – pokazuje maksymalne kombinacje ilości dwóch dób, które
konsument może nabyć przy określonym dochodzie i danych cenach, konsument wybiera z
tych kombinacji dysponując danym dochodem; Równowaga (optimum) konsumenta –
sytuacja, w której konsument maksymalizuje swoją użyteczność przy danym dochodzie i
cenach; optimum jest punktem styczności linii budżetowej z najwyżej położoną możliwą do
osiągnięcia krzywą obojętności;