MARS - czerwona planeta

Klasa IV c
Zdjęcie Marsa zrobione
przez sondę Viking 1
Karol Kołodziejak
Kółko Astronomiczne „Mroczek”
MARS
czerwona planeta
Mars w porównaniu do Ziemi
Merkury
Wenus
Ziemia
Mars
Wewnętrzne planety Układu Słonecznego
Mars w układzie słonecznym
Mars jest czwartą od słońca planetą Układu Słonecznego.
Jest jedną z pięciu planet widocznych na niebie gołym
okiem. Okrąża słońce w ciągu 687 dni (1,8809 Ziemskiego)
po prawie kołowej orbicie.
Z lewej: orbity wewnętrznych planet
Układu Słonecznego
Z prawej: orbity zewnętrznych planet i
Plutona
Mars
Mars -- podstawowe
podstawowe informacje
informacje
Masa:
Długość równika:
Temperatura:
Doba:
14
0,1074 Ziemi / 6,4191*10 kg
0,5326 Ziemi / 6 794 km
-120°C - +3°C
24 godz., 39 min i 35,244 s
Atmosfera
Ciśnienie:
Skład:
Księżyce:
Prędkość wiatrów:
0,006 bar (bezwzględne)
95,3% - dwutlenek węgla
2,7% - azot
1,6% - argon
1,0% - tlen
0,4% - pozostałe
Phobos i Deimos
300 km/h
Skład atmosfery Marsa w procentach
- wykres
2,7%
1,6%
1%
0,4%
95,4%
Dwutlenek węgla
Azot
Argon
94%
Tlen Pozostałe (m. In. tlenek węgla)
Podstawowe informacje o Phobos
Średnia odległość od planety
9 400 km
Okres obiegu wokół planety
0,32 dnia
Średni promień
11,1 km
Podstawowe informacje o Deimos
Średnia odległość od planety
23 500 km
Okres obiegu wokół planety
1,26 dnia
Średni promień
6,2 km
Phobos
Deimos
Porównanie Phobos i Deimos (od lewej)
Geologia Marsa
Powierzchnia Marsa jest złożona głównie z bazaltu. Część
powierzchni Marsa jest pokryta pyłem tlenku żelaza. Na Marsie pole
magnetyczne nie jest podobne do ziemskiego. Posiada on słabe
lokalne pole magnetyczne. Dokonane badania wykazały, że w
skorupie planety znajdują się na przemian położone pasma o
przeciwnej biegunowości szerokości przeważnie około 160 km i
długości około 1000 km. Podobne struktury można znaleźć na dnie
ziemskich oceanów. Istnienie pasm sugeruje występowanie w
przeszłości ruchów płyt tektonicznych oraz pola magnetycznego
podobnego do ziemskiego.
Promień jądra:
480 km
Skład jądra:
14-17% siarka, reszta żelazo.
Skład płaszcza:
krzem
Jądro jest częściowo płynne.
Mars w przekroju
Woda na Marsie
Struktury na powierzchni Marsa przypominają wyschnięte koryta rzek wyżłobione
przez wodę płynącą tędy prawdopodobnie przed
milionami lat oraz doliny. Obecnie woda
może jeszcze pozostawać w postaci
warstw lodowych tworzących okołobiegunowe czapy polarne pokryte
przede wszystkim zespolonym
dwutlenkiem węgla (tzw. suchym
lodem) oraz w postaci nielicznej
pary wodnej w atmosferze. Ciekła
woda pojawia się przez krótki czas
na najniższych terenach planety
pod jej równikiem.
Z lewej widoczna jest czapa lodowa będąca
na jednym z marsjańskich biegunów.
Olympus Mons (Góry Olimpu)
jest najwyższą górą w Układzie Słonecznym i na Marsie.
to nieaktywny wulkan.
Największy ciemny obszar widziany z Ziemi to Syrtis Major.
Z lewej: reprodukcja
mapy Marsa
wykonanej przez G.
Shiaparellego w 1888
roku.
Mapy Marsa
U dołu: mapa Marsa
zrobiona ze zdjęć
Kosmicznego
Teleskopu Hubble'a
Zachód słońca na Marsie
Globalna burza piaskowa na Marsie
Zdjęcie z lewej - 26 VI 2001,
zdjęcie z prawej - 4 IX 2001.
Zdjęcia powierzchni Marsa
Z prawej: Atmosfera Marsa
Z lewej: Kamienie na
powierzchni Marsa
Zdjęcie powierzchni Marsa
zrobione z sondy Phoenix
Zdjęcie powierzchni Marsa zrobione z
sondy Viking
Misje odkrywcze
ziemian na
czerwoną planetę
Japonia, Stany Zjednoczone, Związek Sowiecki i Europa (ESA Europejska Agencja Kosmiczna, w jej skład Polska nie wchodzi)
najczęściej wysyłały wiele statków kosmicznych (również łaziki,
orbitery i lądowniki) aby prowadzić badania na powierzchni Marsa.
Aktualnie wysłanie 1 kg z powierzchni Ziemi na Marsa kosztuje ok.
309 000 $. Około 2/3 wszystkich misji kosmicznych na Marsa
zostały zakończone niepowodzeniem
ulegając awarii przed ukończeniem lub
nawet na początku lotu. Pierwszego
udanego przelotu w pobliżu Marsa dokonał
w 1964 roku Mariner 4. 4 listopada 1971
Mariner 9 został pierwszą sondą na orbicie
Sonda Mars 3 na znaczku
innej planety, wchodząc na marsjańską
pocztowym z 1972 r.
orbitę. Pierwszych udanych lądowań (1971)
na powierzchni dokonały sowieckie sondy Mars 2 i Mars 3 z
programu Mars, ale po paru sekundach od lądowania stracono z
nimi kontakt.
W 1975 NASA uruchomiła program Viking, który składał się z
dwóch orbiterów wyposażonych w lądowniki, które wylądowały
pomyślnie (1976). Viking 1 pozostał operacyjny przez sześć lat, a
Viking 2 przez trzy. Lądowniki Viking sfotografowały kolorowe
panoramy Marsa, a orbitery wykonały mapy powierzchni na tyle
szczegółowe, że używa się je do dziś. Najnowszą amerykańską sondą
wysłaną na Marsa był lądownik Phoenix, wysłany 4 VIII 2007, który
dotarł w okolice północnej czapy polarnej planety 25 V 2008.
Lądownik posiadał ramię o długości 2,5 m, zdolne wwiercić się na
metr w marsjański grunt oraz mikroskopową kamerę o rozdzielczości
jednej tysięcznej grubości ludzkiego włosa. Misję zakończono 10 XI
2008, ponieważ inżynierowie nie mogli się z nim skontaktować. 2
sierpnia 2005 roku sonda NASA Mars Reconnaissance Orbiter
rozpoczęła lot w kierunku planety, na orbitę dotarła 10 marca 2006
roku z planem prowadzenia badań naukowych przez dwa lata. MRO 3
marca 2008 przesłał pierwsze zdjęcia lawin, schodzących ze zboczy w
pobliżu bieguna północnego.
Związek Sowiecki wysłał sondy (w 1988 r.) na Marsa (program
Fobos), w celu badania planety i jej księżyców. Kontakt z Fobosem 1
został stracony w drodze na Marsa, natomiast Fobos 2 z powodzeniem
fotografował Marsa i Phobosa, ale uległ uszkodzeniu zanim odłączono
dwa lądowniki, który miały wylądować na powierzchni tego księżyca.
W 2003 roku ESA (Europejska Agencja Kosmiczna) rozpoczęła
misję Mars Express, składającą się z orbitera Mars Express i
lądownika Beagle 2. Misja Beagle 2 nie udała się, ponieważ w czasie
opadania stracono kontakt z lądownikiem, został on uznany za
utracony w lutym 2004. Na początku tego roku roku zespół
odpowiedzialny za urządzenie PFS (Planetary Fourier Spectrometer)
na pokładzie orbitera ogłosił, że wykryto metan w marsjańskiej
atmosferze. W czerwcu 2006 roku ESA doniosła także o odkryciu
zorzy na Marsie (pomimo braku globalnego pola magnetycznego).
4 lipca 1998 japońska JAXA wystrzeliła orbiter Nozomi (Planet-B),
jednak jest on obecnie na orbicie wokół Słońca.
Ten obrazek jest oczywiście
wizją artysty.
Japoński lądownik Nozomi na
orbicie wokół słońca
Program Mars Society oraz jego modyfikacje są propagowane przez stowarzyszenie
Mars Sciety, działające również w Polsce. Ważnym projektem tego zrzeszenia jest
projekt bazy na Marsie. Projekt architektoniczny bazy rozwijany jest przez dr inż. Jana
Kozickiego z Katedry Podstaw Budownictwa i Inżynierii PG. Zakłada on, że baza
zostanie wysłana w cylindrycznym pojemniku. Po jego wylądowaniu rozwinięte
zostaną nadmuchiwane budynki. Następnie nadmuchana konstrukcja zostanie
przytwierdzona do podłożu linami z zaczepami. Baza składa się z: modułu centralnego,
pomieszczenia mieszkalnego dla 8 astronautów, kopuły do uprawy roślin, laboratorium,
warsztatu i garażu dla pojazdu masjańskiego. W maju 2010 r. MSP ogłosiła, że model
(1:1) zostanie wybudowany w Toruniu. Duże zainteresowanie polską bazą wyraziły
NASA, ESA i JAXA.
Polska baza na Marsie
(wizualizacja)
Miejsca lądowań na Marsie
Źródła
• Wikipedia, wolna encyklopedia
(http://pl.wikipedia.org)
• Popularny Atlas Świata, Demart Warszawa 2007
• Nowa Encyklopedia Powszechna PWN, WN
PWN Warszawa 2004
• Kosmos Tajemnice Wszechświata
– Nr 1, Amercom Poznań 2010
– Nr 9, Amercom Poznań 2011
– Nr 11, Amercom Poznań 2011