Stopień bardzo dobry może otrzymać uczeń, który wie i umie
advertisement
Zespół Szkół nr 2 w Kole I. NARZĘDZIA SPRAWDZANIA WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI UCZNIA. CHEMIA PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA CHEMIA I. NARZĘDZIA SPRAWDZANIA WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI UCZNIA. II. ZASADY SYSTEMU OCENIANIA Z CHEMII III. ZASADY WSPÓŁDZIAŁANIA Z UCZNIAMI, RODZICAMI, PEDAGOGIEM. IV. PODSUMOWANIE. V. OCENA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA – WYMAGANIA OGÓLNE VI. SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE Sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia odbywa się we wszystkich obszarach aktywności, następującymi metodami: a) Pisemne sprawdziany lub testy po zakończeniu partii materiału zgodnie z rozkładem materiału. b) Ustne odpowiedzi . c) Pisemne odpowiedzi. d) Kartkówki 5 – 10 minutowe, zapowiedziane, z maksymalnie 3 jednostek tematycznych. e) Prace domowe (obowiązkowe i dla chętnych). f) Opracowanie referatu lub innej pracy dodatkowej (n.p. prezentacja multimedialna, praca plastyczna, praca techniczna ) na zadany temat (dla chętnych). g) Praca i aktywność ucznia na lekcji. h) Przygotowanie do lekcji. i) Pomoc koleżeńska na lekcji j) Inne, zaproponowane przez uczniów. II. ZASADY SYSTEMU OCENIANIA Z CHEMII OPARTY O WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM OCENIANIA W GIMNAZJUM NR 2 im. POLSKICH OLIMPIJCZYKÓW. 1. Sprawdziany całogodzinne są obowiązkowe, w przypadku nieuczestniczenia w którejś z obowiązującej procedur oceniania bez względu na przyczyny, uczeń ma obowiązek poddania się sprawdzaniu osiągnięć terminie dwóch tygodni, jednak wyłącznie w czasie zajęć szkolnych z danego przedmiotu nauczania; a w sytuacji nieprzystąpienia przez ucznia do tej procedury nauczyciel ma prawo sprawdzić osiągnięci ucznia w trybie określonym przez siebie, jednak wyłącznie w czasie zajęć szkolnych z chemii. 1 2. Jeżeli uczeń opuścił 50% zajęć z danego przedmiotu, niepoddanie się przez niego co najmniej jednej z ustalonych obowiązkowych form oceniania, obejmującej większy zakres materiału, może stanowić podstawę do nieklasyfikowania go z tego przedmiotu. 3. Pracę klasową (sprawdzian całogodzinny ) nauczyciel zapowiada tydzień wcześniej, wpisuje do dziennika i podaje obowiązujący zakres materiału. 4. Zakres materiału obowiązujący na krótkie sprawdziany (15 min) nauczyciel podaje na tydzień przed terminem jego pisania. Uczeń ma obowiązek w razie nieobecności napisać sprawdzian w terminie ustalonym z nauczycielem. 5. Uczeń ma prawo do jednokrotnej próby poprawienia oceny niedostatecznej ze sprawdzianu całogodzinnego, w trybie uzgodnionym przez nauczyciela, wyłącznie w czasie zajęć z chemii lub w czasie zajęć dodatkowych, po ustaleniu z nauczycielem, jednak nie później niż w ciągu dwóch tygodni od daty jej wstawienia. a) Otrzymał kolejne pięć „+” z aktywności na lekcji. b) osiągnął sukces w konkursach chemicznych wewnątrzszkolnych i zewnątrzszkolnych oraz klasowych c) z prac nadobowiązkowych – referat, przygotowanie lekcji lub jej fragmentu, wykonanie pomocy do nauczania przedmiotu itp. 9. W ciągu semestru uczeń ma prawo być nieprzygotowany do zajęć 3krotnie bez podania przyczyny, co jest odnotowane w dzienniku „.” (kropką). Uczeń ma obowiązek zgłaszać brak przygotowania do lekcji przed rozpoczęciem zajęć. 10. Uczeń ciężko doświadczony przez los może być oceniony według indywidualnie przyjętych dla niego zadań. 11. Na koniec semestru nie przewiduje się sprawdzianu zaliczeniowego. 12. Ustalona przez nauczyciela roczna ocena ndst może być zmieniona tylko w wyniku egzaminu poprawkowego. 13. Sprawdziany i prace klasowe oceniane są według skali procentowej: 6. Poprawiona ocena odnotowana jest w dzienniku lekcyjnym obok poprawianej, przy czym obydwie są brane pod uwagę przy ustalaniu oceny semestralnej. 7. Ocenę bdb. z aktywności uczeń otrzymuje w przypadku: a) Otrzymania pięciu „+” z aktywności na lekcji. b) Sukcesu w konkursach chemicznych wewnątrzszkolnych i zewnątrzszkolnych oraz klasowych. c) Wykonania prac nadobowiązkowych – referat, przygotowanie lekcji lub fragmentu, wykonanie pomocy do nauczania przedmiotu itp. d) Za pracę grupową uczeń otrzymuje ocenę lub „+” w zależności od stopnia trudności realizowanych zagadnień. 8. Ocenę celującą z aktywności otrzymuje uczeń, gdy: a) 0 – 29 % niedostateczny, b) 30 – 49 % dopuszczający, c) 50 – 69 % dostateczny, d) 70 – 89 % dobry, e) 90 – 99 % bardzo dobry, f) 100 % celujący. 14. Wymagania na stopień celujący obejmują treści stanowiące efekt samodzielnej pracy ucznia i wynikające z indywidualnych zainteresowań ucznia. 15. Laureaci konkursów przedmiotowych o zasięgu wojewódzkim i ponadwojewódzkim w gimnazjum oraz laureaci i finaliści olimpiad przedmiotowych w gimnazjach otrzymują z danych zajęć edukacyjnych celującą roczną ocenę klasyfikacyjną. Uczeń, który tytuł laureata konkursu przedmiotowego o zasięgu wojewódzkim 2 i ponadwojewódzkim bądź laureata lub finalisty olimpiady przedmiotowej uzyskał po ustaleniu lub uzyskaniu rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych, otrzymuje z tych zajęć edukacyjnych celującą końcową ocenę klasyfikacyjną. 17. O końcowej ocenie semestralnej (końcoworocznej) decydują przede wszystkim oceny uzyskane z prac pisemnych. W dalszej kolejności bierze się pod uwagę oceny z odpowiedzi ustnej, pracy domowej oraz aktywności . ustalonych, dogodnych dla rodziców terminach po rozmowie z danym nauczycielem, za pośrednictwem wychowawcy oddziału, z wykorzystaniem dziennika elektronicznego lub telefonu. Nauczyciel informuje rodziców (prawnych opiekunów) ucznia na miesiąc przed rocznym lub semestralnym klasyfikacyjnym posiedzeniem rady pedagogicznej o przewidywanej dla niego ocenie niedostatecznej, a na tydzień przed posiedzeniem rady pedagogicznej nauczyciel informuje ucznia o przewidywanej dla ucznia ocenie klasyfikacyjnej z chemii. W przypadku szczególnych trudności ucznia w nauce nauczyciel informuje wychowawcę oraz pedagoga szkolnego w celu skierowania na badania do poradni. 18. Uczeń posiadający orzeczenie z Poradni PedagogicznoPsychologicznej o konieczności obniżenia wymagań z chemii oceniany jest z uwzględnieniem podstawy programowej, jednak w formie, treści i wg kryteriów dostosowanych indywidualnie. Uczeń zainteresowany przedmiotem, mający aspiracje rozwijania wiedzy chemicznej o treści pozaprogramowe ma prawo brać udział w zajęciach koła chemicznego, uczestniczyć w konkursach chemicznych wewnątrzszkolnych i zewnętrznych. 16. Każdy uczeń na początku roku zostaje zapoznany ze szczegółowymi kryteriami oceniania z chemii. Uczniowie z opinią PPP oceniani są z poziomu podstawowego z uwzględnieniem zaleceń poradni m.in. zindywidualizowanie wymagań i kryteriów oceniania ; dzielenie materiału na mniejsze partie ( w miarę możliwości ), udzielanie dodatkowych wskazówek, pytań naprowadzających, wydłużenie czasu pracy, docenianie nawet najmniejszych sukcesów uczniów. III. ZASADY WSPÓŁDZIAŁANIA Z UCZNIAMI, RODZICAMI, PEDAGOGIEM. Uczeń znając kryteria i sposób oceniania może w ciągu semestru planować swoją ocenę końcową. System oceniania motywuje ucznia do systematycznej pracy, gotowości rozwijania własnej aktywności fizycznej i poprawy ocen. Rodzice mają możliwość systematycznego informowania się o zachowaniu , o postępach dzieci w nauce na spotkaniach z nauczycielami szkoły. Sprawdzone i ocenione pisemne prace ucznia są udostępniane uczniowi i jego rodzicom podczas zebrań z rodzicami oraz indywidualnych spotkań z nauczycielami we wcześniej IV. PODSUMOWANIE. Założeniem przedmiotowego systemu oceniania fizyki jest jawność i sprawiedliwość oceny, premiowanie ucznia pracującego systematycznie oraz jasne postawienie wymagań przed każdym uczniem, na miarę jego możliwości. Staramy się rozwijać zarówno wiadomości uczniów jak i umiejętności zastosowania wiedzy fizycznej do rozwiązywania problemów z otaczającej nas rzeczywistości. 3 V. Ocena osiągnięć ucznia – wymagania ogólne Stopień celujący otrzymuje uczeń, który: - posiada wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania, - potrafi stosować wiadomości w sytuacjach nietypowych (problemowych), - umie formułować problemy i dokonywać analizy lub syntezy nowych zjawisk, - proponuje rozwiązania nietypowe, - osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach chemicznych szczebla wyższego niż szkolny. Stopień bardzo dobry otrzymuje uczeń, który: - opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem, - potrafi stosować zdobytą wiedzę do rozwiązywania problemów i zadań w nowych sytuacjach, - wykazuje dużą samodzielność i potrafi bez pomocy nauczyciela korzystać z różnych źródeł wiedzy, np. układu okresowego pierwiastków, wykresów, tablic, zestawień, - potrafi planować i bezpiecznie przeprowadzać eksperymenty chemiczne, - potrafi biegle pisać i samodzielnie uzgadniać równania reakcji chemicznych. Stopień dobry uzyskuje uczeń, który: - opanował w dużym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem, - poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do samodzielnego rozwiązywania typowych zadań lub problemów, - potrafi korzystać z układu okresowego pierwiastków, wykresów, tablic i innych źródeł wiedzy chemicznej, potrafi bezpiecznie wykonywać doświadczenia chemiczne, potrafi pisać i uzgadniać równania reakcji chemicznych. Stopień dostateczny otrzymuje uczeń, który: - opanował w podstawowym zakresie te wiadomości i umiejętności określone programem, które są konieczne do dalszego kształcenia, - poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do rozwiązywania, z pomocą nauczyciela, typowych zadań lub problemów, - potrafi korzystać, z pomocą nauczyciela z takich źródeł wiedzy, jak: układ okresowy pierwiastków, wykresy, tablice, - z pomocą nauczyciela potrafi bezpiecznie wykonać doświadczenia chemiczne, - potrafi, z pomocą nauczyciela, pisać i uzgadniać równania reakcji chemicznych. Stopień dopuszczający otrzymuje uczeń, który: - nie opanował tych wiadomości i umiejętności określonych programem, które są konieczne do dalszego kształcenia, - nie potrafi rozwiązywać zadań teoretycznych lub praktycznych o elementarnym stopniu trudności nawet z pomocą nauczyciela, - nie zna symboliki chemicznej, - nie potrafi napisać prostych wzorów chemicznych i najprostszych równań reakcji nawet z pomocą nauczyciela - nie potrafi bezpiecznie posługiwać się prostym sprzętem laboratoryjnym i odczynnikami chemicznymi. 4 VI. SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE Dział I Substancje i ich przemiany 1. Stopień dopuszczający może otrzymać uczeń, który wie i umie: - z jakiego podręcznika powinien korzystać, dlaczego chemia jest nauką przydatną ludziom, gdzie styka się z chemią w życiu codziennym, jakie zasady bezpieczeństwa obowiązują w pracowni chemicznej, jaki sprzęt i szkło laboratoryjne są stosowane najczęściej w szkolnej pracowni chemicznej, stosować zasady bezpiecznej pracy w laboratorium, podać nazwy i zastosowania wybranych przykładów szkła i sprzętu laboratoryjnego, co to są właściwości fizyczne substancji, określić właściwości fizyczne danej substancji, co to jest mieszanina substancji, co to jest mieszanina jednorodna, niejednorodna, jakie są sposoby rozdzielania mieszanin i na czym polegają, sporządzić mieszaninę substancji, co to jest zjawisko fizyczne, co to jest przemiana chemiczna, co to jest pierwiastek chemiczny, co to jest związek chemiczny, które symbole powinien opanować pamięciowo, odszukać w układzie okresowym podane pierwiastki chemiczne, że czyste powietrze jest mieszaniną jednorodną gazów, jakie są główne składniki powietrza, co to jest tlen, jakie cechy zalicza się do właściwości fizycznych substancji, co to jest reakcja syntezy, jaka jest rola tlenu w przyrodzie, jakie cechy zalicza się do właściwości chemicznych substancji, co to jest reakcja rozkładu, co to są tlenki, - do czego służy tlen, określić właściwości chemiczne tlenu, co to jest dwutlenek węgla i gdzie występuje w przyrodzie, co to jest reakcja wymiany, co to jest woda, jaka jest rola wody w przyrodzie, co to jest azot, co jest powodem zanieczyszczeń powietrza i wód, co to jest wodór, na czym polega reakcja utleniania, na czym polega reakcja redukcji, co to jest utleniacz, co to jest reduktor, jakie są typy reakcji chemicznych, rozróżnić pierwiastki, związki chemiczne i mieszaniny, 2. Stopień dostateczny może otrzymać uczeń, który wie i umie: - wszystko co obowiązuje na stopień dopuszczający, czym rożni się ciało fizyczne od substancji, odczytać z tablic właściwości fizyczne danej substancji, rozdzielić mieszaninę na składniki, podąć przykłady poszczególnych rodzajów substancji, wykonać proste czynności laboratoryjne i przeprowadzić proste doświadczenia demonstrujące przemianę chemiczna, podać przykłady pierwiastków (metali i niemetali) i związków chemicznych, wyróżnić ze zbioru pierwiastków metale i niemetale jaka jest rola powietrza w życiu i jakie jest zastosowanie powietrza w przebiegu niektórych procesów, jak można otrzymać tlen, jaka jest historii odkrycia tlenu, zapisać słownie przebieg reakcji rozkładu tlenku rtęci, określić właściwości fizyczne tlenu, czym rożni się utlenianie od spalania, na czym polega obieg tlenu w przyrodzie, 5 - zapisać słownie przebieg reakcji syntezy, wskazać substraty, produkty, pierwiastki i związki chemiczne w tych reakcjach, na czym polega obieg dwutlenku węgla w przyrodzie, jak można otrzymać dwutlenek węgla, co to jest reakcja charakterystyczna, jaka jest reakcja charakterystyczna dla dwutlenku węgla, określić właściwości fizyczne i chemiczne dwutlenku węgla, jaka jest rola pary wodnej w powietrzu, co to są stale i zmienne składniki powietrza, do czego służy azot, jak można otrzymać wodór, co to są reakcje egzo- i endoenergetyczne, jak rozpoznać typ reakcji na podstawie zapisu słownego, zapisać słownie przebieg reakcji różnego typu, określić typ reakcji na podstawie zapisu jej przebiegu. 3. Stopień dobry może otrzymać uczeń, który wie i umie: - wszystko z punktów 1 i 2, sformułować obserwacje na podstawie wykonanego doświadczenia, dlaczego istniała potrzeba wprowadzenia symboliki chemicznej, podać różnice pomiędzy zjawiskiem fizycznym a przemiana chemiczna, wyróżnić ze zbioru substancji pierwiastki i związki chemiczne, wyróżnić ze zbioru substancji mieszaninę i związek chemiczny, zbadać przybliżony skład powietrza , przeprowadzić reakcję otrzymywania tlenu, przeprowadzić reakcje spalania pierwiastków, np. siarki, siarki, magnezu, węgla, zapisać w sposób ogólny proces łączenia się pierwiastków z tlenem, na czym polega proces fotosyntezy, na czym polega efekt cieplarniany, wyjaśnić role procesu fotosyntezy w naszym życiu, przeprowadzić reakcje otrzymywania dwutlenku węgla, wykryć doświadczalnie obecność dwutlenku węgla, zbadać zachowanie płonącego łuczywa i płonącego magnezu w dwutlenku węgla zapisać słownie przebieg tych reakcji, - - na czym polega zjawisko higroskopijności, wykazać obecność pary wodnej w atmosferze, na czym polega obieg azotu w przyrodzie, obliczyć przybliżoną objętość tlenu i azotu w pomieszczeniu o znanych rozmiarach, skąd się biorą kwaśne deszcze, przeprowadzić reakcję otrzymywania wodoru, przeprowadzić reakcję magnezu z parą wodną uzasadnić, ze woda to tlenek wodoru, dokonać analizy poznanych właściwości wodoru i określić, które z nich są właściwościami chemicznymi, dokonywać prostych obliczeń na podstawie składu procentowego powietrza, 4. Stopień bardzo dobry może otrzymać uczeń, który wie i umie: - wszystko z punktów 1, 2 i 3, wyciągnąć wnioski wynikające z przeprowadzonego doświadczenia dokonać podziały substancji ze względu na ich skład i właściwości w podanych przykładach zanalizować przemianę chemiczną i zjawisko fizyczne, określić jakie zagrożenia wynikają z efektu cieplarnianego, na podstawie przebiegu reakcji dwutlenku węgla z magnezem uzasadnić, że CO2 jest związkiem chemicznym co to są gazy szlachetne i do czego służą wykazać zależność pomiędzy rozwojem cywilizacji a występującymi zagrożeniami, zaproponować sposoby zmniejszania zanieczyszczeń powietrza i wody, zidentyfikować substancje, mając podane o nich informacje cząstkowe, zidentyfikować substancje na podstawie schematów przebiegu ich reakcji. Dział II Wewnętrzna budowa materii 1. Stopień dopuszczający może otrzymać uczeń, który wie i umie: - jak zbudowana jest materia, 6 - że atom jest najmniejsza częścią pierwiastka zachowująca jego właściwości, ze istnieją różnice we właściwościach atomów pierwiastków, jaki jest rząd wielkości rozmiarów atomów, jaki jest rząd wielkości masy atomów, co to jest atomowa jednostka masy co to jest masa atomowa, co to jest masa cząsteczkowa, odczytać masy atomowe pierwiastków, jaka jest treść prawa zachowania masy, jak zbudowany jest atom pierwiastka, co to są i jakie maja cechy cząstki elementarne, co to są elektrony walencyjne, co to jest liczba atomowa, co to jest liczba masowa, co to są izotopy pierwiastka, na czym polega zjawisko promieniotwórczości, co to jest układ okresowy pierwiastków, kto jest twórcą układu okresowego, o czym mówi prawo okresowości, wskazać położenie wskazanych pierwiastków w układzie okresowym, czym się różni atom od cząsteczki, co to są jony, czym się różnią kationy od anionów, co to jest wartościowość pierwiastka, że pierwiastek może mieć kilka wartościowości, że pierwiastki w stanie wolnym maja wartościowość równą zero, jaka jest treść prawa stałości składu związku chemicznego, co to jest równanie reakcji chemicznej, co to są współczynniki stechiometryczne równania reakcji - 2. Stopień dostateczny może otrzymać uczeń, który wie i umie: - - - - wszystko z punktu 1, jakie są najważniejsze założenia teorii atomistyczno - cząsteczkowej budowy materii, wykonać doświadczenie potwierdzające ziarnistość materii obliczyć masy cząsteczkowe prostych związków chemicznych, kto sformułował prawo zachowania masy, jak w historii kształtowały się poglądy na pojecie atomów, w jaki sposób zapisuje się liczby: atomowa i masowa przy symbolu pierwiastka jaki jest związek pomiędzy liczbą protonów a liczbą elektronów w atomie pierwiastka, jaka jest maksymalna liczba elektronów w powłokach elektronowych, jakie są znane izotopy wodoru i czym się różnią między sobą jakie są rodzaje izotopów w jakich dziedzinach życia izotopy znalazły zastosowanie czym się różni promieniotwórczość naturalna od sztucznej, jakie są rodzaje promieniowania naturalnego i jakie maja właściwości, jakich informacji o atomie pierwiastka dostarcza układ okresowy, jakich informacji o budowie atomu dostarcza numer grupy i okresu, o czym informuje liczba atomowa pierwiastka, podać informacje o pierwiastku na podstawie jego położenia w układzie okresowym , jaką role w tworzeniu cząsteczki spełniają elektrony walencyjne, że oktet elektronowy jest trwałym stanem atomu, jak tworzą się cząsteczki pierwiastków na czym polega tworzenie się wspólnych par elektronowych na czym polega tworzenie się wiązania kowalencyjnego niespolaryzowanego, jak się tworzy cząsteczki związków chemicznych, na czym polega tworzenie wiązania kowalencyjnego spolaryzowanego, zapisać określone liczby cząsteczek pierwiastków gazowych w jaki sposób powstają jony na czym polega tworzenie się wiązania jonowego, zapisać powstawanie jonów, budować modele cząsteczek o wiązaniu jonowym, jak należy tworzyć wzór sumaryczny związku chemicznego, określić liczbę pierwiastków wchodzących w skład związku chemicznego, podać liczbę atomów wchodzących w skład cząsteczki związku chemicznego, 7 - - zapisać wzór sumaryczny na podstawie liczby atomów pierwiastków tworzących dany związek chemiczny korzystając z wartościowości tych pierwiastków, modelowo przedstawić cząsteczki związków chemicznych na podstawie wzoru: sumarycznego, kreskowego, kto sformułował prawo stałości składu, co to jest stosunek wagowy pierwiastków w związku chemicznym, zapisać za pomocą symboli pierwiastków i wzorów związków chemicznych oraz uzgodnić równania reakcji chemicznych przeprowadzonych na lekcjach odczytywać równanie reakcji chemicznej, 3. Stopień dobry może otrzymać uczeń, który wie i umie: - - - wszystko z punktów 1 i 2, wyjaśnić, dlaczego masy atomów i cząsteczek wyraża się w atomach jednostkach masy, przeliczyć atomową jednostkę masy na gramy, sprawdzić doświadczalnie słuszność praw zachowania masy, jakie poglądy głosili: Demokryt, Dalton, Rutheford, Bohr, określić liczbę protonów, neutronów i elektronów w atomie pierwiastka, gdy znane są liczby: masowa i atomowa, narysować planety (pełny i uproszczony) model atomu pierwiastka, gdy znane są liczby: atomowa i masowa, wyjaśnić, dlaczego bardzo często masa atomowa pierwiastka nie jest liczbą całkowitą, co to jest okres połowicznego rozpadu, co to jest reakcja łańcuchowa, co to jest szereg promieniotwórczy, napisać wzór elektronowy i kreskowy cząsteczek pierwiastków gazowych, budować modele tych cząsteczek, napisać wzór sumaryczny, kreskowy i elektronowy cząsteczek prostych związków chemicznych, budować modele tych cząsteczek, kiedy między atomami wytwarza się wiązanie jonowe, a kiedy kowalencyjne spolaryzowane, określić możliwie wartościowości pierwiastka na podstawie położenia - - w układzie okresowym, określić wartościowość pierwiastków w związkach chemicznych, podać nazwę związku chemicznego na podstawie wzoru sumarycznego, obliczyć stosunek wagowy pierwiastków w związku chemicznym, co można obliczyć stosując prawo zachowania masy, co można obliczyć stosując prawo stałości składu, na czym polega bilansowanie równania reakcji chemicznej, modelowo przedstawić przebieg określonej reakcji chemicznej, prawidłowo dobierać współczynniki stechiometryczne w równaniach reakcji chemicznej, 4. Stopień bardzo dobry może otrzymać uczeń, który wie i umie: - wszystko z punktów 1, 2 i 3, wyjaśnić różnice pomiędzy modelami atomu wg Thomasa, Rutheforda i Bohra oraz obecnych modeli atomu, wyjaśnić zagrożenia związane z promieniotwórczością, podać przykłady szeregów promieniotwórczych, określić wzór związku chemicznego na podstawie stosunku wagowego pierwiastków w tym związku, dokonywać prostych obliczeń związanych z zastosowaniem prawa stałości składu związku chemicznego i prawa zachowania masy, przewidzieć i prawidłowo zapisać produkty wybranych reakcji chemicznych, prawidłowo pisać równania różnych reakcji chemicznych, Dział III Woda i roztwory wodne 1. Stopień dopuszczający może otrzymać uczeń, który wie i umie: - gdzie i w jakiej postaci występuje woda w przyrodzie, jakie są rodzaje wód, na czym polega krążenie wody w przyrodzie, dlaczego działalność człowieka powoduje zanieczyszczenie wód, co to jest dipol, jak zbudowana jest cząsteczka wody, 8 - co to jest rozpuszczalnik, co to jest substancja rozpuszczona, co to jest roztwór, że w wodach naturalnych występują rozpuszczone substancje, jakie czynniki wpływają na szybkość rozpuszczania się substancji w wodzie, w jaki sposób te czynniki wpływają na szybkość rozpuszczania się substancji w wodzie, co to jest rozpuszczalność substancji, na czym polega proces krystalizacji, co to jest roztwór nasycony, a co nienasycony, co to jest roztwór stężony, a co rozcieńczony, co to jest zawiesina, co to jest roztwór koloidalny, a co właściwy, co to jest stężenie procentowe roztworu. 2. Stopień dostateczny może otrzymać uczeń, który wie i umie: - wszystko z punktu 1, jakie procesy w przyrodzie zachodzą przy udziale i pod wpływem wody, podać nazwy procesów fizycznych zachodzących podczas zmiany stanów skupienia wody, wyjaśnić jaka jest rola wody dla organizmów żywych, określić, w jaki sposób można poprawić czystości wód naturalnych, wyjaśnić jaki wpływ na organizmy żywe ma zanieczyszczenie wód, co to znaczy, że woda ma budowę polarną, otrzymać roztwór danej substancji, zbadać doświadczalnie, jakiego rodzaju substancje nie rozpuszczają się w wodzie, jakie procesy zachodzą podczas rozpuszczania substancji, wykazać doświadczalnie, jakie czynniki wpływają na szybkość rozpuszczania się substancji, od czego zależy rozpuszczalność substancji, zbadać rozpuszczalność substancji w wodzie, jak posługiwać się wykresem rozpuszczalności, przeprowadzić proces krystalizacji, obliczyć stężenie procentowe roztworu, - przyporządkować definicje poznanym pojęciom, wyjaśnić, dla jakich substancji i dlaczego woda jest dobrym rozpuszczalnikiem, wskazać czynniki wpływające na szybkość rozpuszczenia. 3. Stopień dobry może otrzymać uczeń, który wie i umie: - - - - wszystko z punktów 1 i 2, na czym polegają procesy biologiczne i mechaniczne oczyszczania ścieków, opowiedzieć o sposobach uzdatniania wody, usunąć z wody niektóre jej zanieczyszczenia, na czym polega asocjacja, wyjaśnić jakie są konsekwencje polarnej budowy cząsteczek wody, zakwalifikować substancje do tych, które rozpuszczają się w wodzie lub nie, odczytać z wykresu ilość substancji rozpuszczonej w danej temperaturze, na podstawie wykresu rozpuszczalności określić zależność między rozpuszczalnością a temperaturą, dokonać podziału roztworów ze względu na :wielkość cząstek substancji rozpuszczonej i ilość substancji rozpuszczonej, zakwalifikować roztwory i zawiesiny do mieszanin, obliczyć ilość substancji rozpuszczonej w danym roztworze, rozwiązywać zadania tekstowe z uwzględnieniem stężenia procentowego, przygotować roztwór o określonym stężeniu procentowym, jaka jest zależność między stężeniem procentowym roztworu a rozpuszczalnością substancji, obliczyć stężenie procentowe roztworu nasyconego w danej temperaturze. 4. Stopień bardzo dobry może otrzymać uczeń, który wie i umie: - wszystko z punktów 1, 2 i 3, rozwiązywać zadania tekstowe z uwzględnieniem gęstości, 9 - obliczać stężenie procentowe roztworów powstałych przez zmieszanie roztworów o różnych stężeniach, obliczać stężenie procentowe roztworów powstałych przez zagęszczenie lub rozcieńczenie roztworu, obliczać rozpuszczalność substancji w danej temperaturze, znając stężenie procentowe jej nasyconego w tej temperaturze roztworu, Dział IV Kwasy 1. Stopień dopuszczający może otrzymać uczeń, który wie i umie: - co to są wskaźniki, co to są elektrolity, co to są nieelektrolity, jak zbudowane są cząsteczki kwasów: solnego i siarkowodorowego, jakie jest zastosowanie kwasów: solnego i siarkowodorowego, napisać wzory sumaryczne, strukturalne kwasów: solnego i siarkowodorowego, jak zbudowane są cząsteczki kwasu siarkowego (VI) i siarkowego (IV), napisać wzory sumaryczne i strukturalne tych kwasów, jak zbudowane są cząsteczki kwasów: azotowego (V), fosforowego (V), węglowego, napisać wzory sumaryczne i strukturalne tych kwasów, co to są jony, kationy i aniony, 2. Stopień dostateczny może otrzymać uczeń, który wie i umie: - wszystko z punktu 1, które substancje zalicza się do elektrolitów, jak można otrzymać kwas solny i siarkowodorowy, co to są tlenki kwasowe, co to są kwasy tlenowe, jakie są zastosowania kwasów tlenowych, dlaczego roztwory niektórych substancji przewodzą prąd elektryczny, jak przebiega dysocjacja elektrolityczna kwasów, co to są kationy wodoru i aniony reszty kwasowej, - wykazać związek między budową cząsteczek kwasów a podobieństwem w ich właściwościach, zachować ostrożność przy rozcieńczaniu stężonych roztworów kwasów. 3. Stopień dobry może otrzymać uczeń, który wie i umie: - wszystko z punktów 1 i 2, wskazać podobieństwa w budowie kwasów, zbudować modele kwasów, wyjaśnić przyczynę odczynu kwasowego, wskazać tlenki kwasowe spośród tlenków różnych pierwiastków. 4. Stopień bardzo dobry może otrzymać uczeń, który wie i umie: - - wszystko z punktów 1, 2 i 3, zbadać zjawisko przepływu prądu przez roztwór substancji, zbadać wpływ różnych substancji na zmianę barwy wskaźników, określić rodzaj substancji, używając odpowiednich wskaźników, otrzymać kwasy (H2S, HCl, H2SO3, H3PO4, H2CO3) i zbadać ich właściwości, napisać równania reakcji otrzymywania w. w. kwasów, bezpiecznie rozcieńczyć stężony roztwór kwasu siarkowego (VI), zbadać właściwości kwasów, napisać i odczytać równania reakcji dysocjacji kwasu, określać substancje na podstawie analizy chemografów. Dział V Wodorotlenki 5. Stopień dopuszczający może otrzymać uczeń, który wie i umie: - co to są wskaźniki, co to są elektrolity, co to są nieelektrolity, co to są jony, kationy i aniony, jak zbudowane są cząsteczki wodorotlenków: sodu, potasu, wapnia, napisać wzory sumaryczne i strukturalne tych wodorotlenków, 10 - jakie są właściwości i zastosowania tych wodorotlenków, jak zbudowane są cząsteczki wodorotlenków (ogólnie) jaka jest różnica pomiędzy wodorotlenkiem a zasadą. - wszystko z punktu 1, które substancje zalicza się do elektrolitów, dlaczego roztwory niektórych substancji przewodzą prąd elektryczny, co to są tlenki zasadowe, jaka jest różnica między wodorotlenkiem a zasadą, jak przebiega dysocjacja elektrolityczna zasad, co to są kationy metalu i aniony wodorotlenkowe, wykazać związek między budową cząsteczek zasad a podobieństwem w ich właściwościach, zachować ostrożność w pracy z zasadami. - 6. Stopień dostateczny może otrzymać uczeń, który wie i umie: - 7. Stopień dobry może otrzymać uczeń, który wie i umie: - wszystko z punktów 1 i 2, wyjaśnić przyczynę odczynu kwasowego, zbudować modele wodorotlenków, korzystać z tabeli rozpuszczalności, wyjaśnić przyczynę odczynu zasadowego, kiedy odczyn roztworu jest obojętny, do czego służy skala pH, zbadać doświadczalnie pH roztworu, wskazać tlenki kwasowe i zasadowe spośród tlenków różnych pierwiastków. 8. Stopień bardzo dobry może otrzymać uczeń, który wie i umie: - wszystko z punktów 1, 2 i 3, zbadać zjawisko przepływu prądu przez roztwór substancji, zbadać wpływ różnych substancji na zmianę barwy wskaźników, określić rodzaj substancji, używając odpowiednich wskaźników, otrzymać zasadę sodową, zbadać właściwości zasady sodowej, napisać równania reakcji otrzymywania zasad: sodowej, potasowej, wapniowej, - zaproponować jak można otrzymać wodorotlenek miedzi (II), żelaza (III), żelaza (II), napisać i odczytać równania reakcji dysocjacji zasad, przeprowadzić modelowanie przebiegu reakcji dysocjacji zasad, zaproponować zmiany odczynu roztworu, określać substancje na podstawie analizy chemografów. Dział VI Sole 1. Stopień dopuszczający może otrzymać uczeń, który wie i umie: - jak zbudowana jest cząsteczka soli, jaka jest rola wartościowości przy poprawnym zapisie wzoru sumarycznego soli, jak tworzy się nazwy soli, że sole występują w znacznej większości w postaci kryształów, a nie pojedynczych cząsteczek, na czym polega reakcja zobojętniania, jak reagują metale aktywne z kwasami , jakie są produkty tej reakcji, jak reagują tlenki metali z kwasami, jak przebiega reakcja metali z niemetalami, co to są sole trudnorozpuszczalne. 2. Stopień dostateczny może otrzymać uczeń, który wie i umie: - wszystko z punktu 1 ustalić wzór soli na podstawie nazwy, zapisać ogólny wzór soli, jak przebiega dysocjacja jonowa soli, jakie jony powstają w czasie dysocjacji soli w wodzie, co to jest szereg aktywności metali, zapisać równanie reakcji metalu aktywnego z kwasem, jak przebiega reakcja bezwodników kwasowych z tlenkami zasadowymi, jak przebiega reakcja zasad z bezwodnikami kwasowymi, 11 - napisać równanie reakcji sodu z chlorem, magnezu z siarką itp.,. jak powstają sole trudno rozpuszczalne 3. Stopień dobry może otrzymać uczeń, który wie i umie: - wszystko z punktów 1 i 2, ustalać wzory różnych soli na podstawie nazwy i odwrotnie, napisać i odczytać równania reakcji dysocjacji soli, jaka jest rola wskaźnika w reakcji zobojętniania, czym się różnią: cząsteczkowy, jonowy i jonowy skrócony zapis równania reakcji, napisać przebieg reakcji zobojętniania cząsteczkowo, jonowo i jonowo w sposób skrócony, przeprowadzić reakcje metalu aktywnego z kwasem, zidentyfikować gazowy produkt tej reakcji, korzystać z szeregu aktywności metali, napisać równania reakcji tlenków metali z kwasami, napisać równania reakcji bezwodników kwasowych z zasadami, napisać równania reakcji powstawania soli trudnorozpuszczalnych cząsteczkowo, jonowo i w sposób skrócony, 4. Stopień bardzo dobry może otrzymać uczeń, który wie i umie: - - - wszystko z punktów 1, 2 i 3 zaproponować sposób przeprowadzenia i przeprowadzić reakcję zobojętniania, przewidzieć, czy zajdzie reakcja między kwasem a danym metalem, zaproponować i przeprowadzić reakcję tlenków metali z kwasami, udowodnić, ze sole powstają w reakcjach między substancjami o właściwościach kwasowych z substancjami o właściwościach zasadowych, zaproponować i przeprowadzić reakcje tworzenia soli trudnorozpuszczalnej, określić zastosowanie reakcji strąceniowych, na podstawie tabeli rozpuszczalności przewidzieć przebieg reakcji soli z kwasem, zasadą lub z inną solą, zaproponować, jakich odczynników należy użyć do wytrącenia danej soli. Dział VII Węgiel i jego związki z wodorem 1. Stopień dopuszczający może otrzymać uczeń, który wie i umie: - jak określić położenie pierwiastka w układzie okresowym, co to jest zjawisko alotropii, jakie są odmiany alotropowe węgla, co to jest metan, jaki jest wzór sumaryczny i strukturalny metanu, jakie właściwości fizyczne i chemiczne wykazuje metan, do czego służy metan, jaki jest skład gazu ziemnego, co to są alkany, co to są alkeny, co to są alkiny, że eten jest przedstawicielem alkenów, że etyn jest przedstawicielem alkinów, co to są węglowodory, jaką postać mają wzory ogólne alkanów, alkenów i alkinów. 2. Stopień dostateczny może otrzymać uczeń, który wie i umie: - wszystko z punktu 1, jakie są właściwości diamentu i grafitu, jakie jest zastosowanie diamentu i grafitu, na czym polega spalanie całkowite, półspalanie i spalanie niecałkowite, co to jest szereg homologiczny, co to są węglowodory nasycone, co to są węglowodory nienasycone jak się tworzy nazwy alkenów i alkinów, na czym polega reakcja polimeryzacji, jakie jest zastosowanie etenu, do czego służy etyn, jakie są rodzaje węglowodorów, 12 - do czego służą węglowodory, - jak odróżnić węglowodory nasycone od nienasyconych, od czego zależy rodzaj produktów spalania węglowodorów. 3. Stopień dobry może otrzymać uczeń, który wie i umie: - wszystko z punktów 1 i 2, podać informacje o pierwiastku na podstawie jego położenia w układzie okresowym, zbudować model cząsteczki metanu, podać nazwy, wzoru sumarycznego, półstrukturalne i strukturalnie alkanów, określić wzór ogólny alkanów, zbudować model cząsteczki alkanu, obliczyć masę cząsteczki dowolnego alkanu, podać wzory strukturalne i sumaryczne alkenów i alkinów, określić wzór ogólny alkenów i alkinów, zbudować modele dowolnych alkenów i alkinów, doświadczalnie otrzymać eten, doświadczalnie zbadać właściwości etenu, napisać, uzgodnić i odczytać równanie reakcji spalania całkowitego, półspalania i spalania niecałkowitego etenu, zbudować model cząsteczki etynu, doświadczalnie otrzymać etyn, z jakich surowców otrzymuje się tworzywa sztuczne, co to są monomery, co to jest polimer, jakie substancje mogą ulegać polimeryzacji. 4. Stopień bardzo dobry może otrzymać uczeń, który wie i umie: - wszystko z punktów 1, 2, 3, doświadczalnie wykryć obecność węgla w związku organicznym, podać różnice w budowie wewnętrznej diamentu i grafitu oraz wynikające stąd konsekwencje, zanalizować budowę wewnętrzną fullerenów, doświadczalnie zbadać rodzaje produktów spalania metanu, napisać, uzgodnić i odczytać równanie reakcji spalania dowolnego alkanu, - - - dokonać analizy właściwości fizycznych i chemicznych etanu, napisać, uzgodnić i odczytać równanie reakcji przyłączenia bromu i bromowodoru do etanu, zapisać przebieg polimeryzacji etanu, doświadczalnie zbadać właściwości etynu, dokonać analizy właściwości fizycznych i chemicznych etynu, napisać, uzgodnić i odczytać równanie reakcji: a) otrzymywania etynu, b) przyłączania bromu do etynu c) spalania etynu, d) polimeryzacji etynu, wyjaśnić na czym polega polimeryzacja, omówić budowę polimeru, określić zalety i wady tworzyw sztucznych, wykryć obecność węgla w związkach organicznych, zaplanować doświadczenie, które pozwoli odróżnić węglowodór nasycony od nienasyconego. Dział VIII Pochodne węglowodorów 1. Stopień dopuszczający może otrzymać uczeń, który wie i umie: - co to znaczy, ze alkohole są pochodnymi węglowodorów, ze metanol jest bardzo silną trucizną, do czego służy metanol, do czego służy etanol, do czego służy gliceryna, co to znaczy, że kwasy karboksylowe są pochodnymi węglowodorów, jakie są nazwy zwyczajowe czterech pierwszych członów szeregu homologicznego kwasów karboksylowych, że kwas mrówkowy jest silną trucizną, jakie jest zastosowanie kwasu mrówkowego i octowego, dlaczego wyższe kwasy karboksylowe noszą nazwę kwasów tłuszczowych, do czego służą kwasy tłuszczowe, 13 - - że w miarę wzrostu długości łańcucha węglowego wzrasta gęstość, temperatura topnienia i wrzenia kwasów karboksylowych, a maleje rozpuszczalność w wodzie, zdolność do dysocjacji jonowej i aktywność chemiczna, do czego służą estry, gdzie występują aminokwasy. 2. Stopień dostateczny może otrzymać uczeń, który wie i umie: - wszystko z punktu 1, co to jest rodnik i grupa funkcyjna, jak się tworzy nazwy alkoholi, na czym polega fermentacja alkoholowa, określić właściwości fizyczne etanolu, że gliceryna należy do alkoholi wielohydroksylowych, jak się tworzy nazwy systematyczne kwasów, na czym polega fermentacja octowa, że kwas oleinowy jest nienasycony, na czym polega reakcja estryfikacji, jakie są właściwości estrów, co to są aminy, jakie są właściwości amin, gdzie występują aminy, co to są aminokwasy, jakie są właściwości aminokwasów. 3. Stopień dobry może otrzymać uczeń, który wie i umie: - wszystko z punktów 1 i 2, podać nazwy, wzory sumaryczne, strukturalne i półstrukturalne czterech pierwszych członów szeregu homologicznego alkoholi, zbudować model cząsteczek alkoholu, wyjaśnić oznaczenia R-, -OH, wskazać i nazwać rodnik i grupę funkcyjna w czterech pierwszych członach szeregu homologicznego alkoholi, zbadać odczyn etanolu i wytłumaczyć, dlaczego mimo obecności grupy –OH odczyn jest obojętny, zbudować model cząsteczki gliceryny, określić właściwości fizyczne gliceryny, - - zapisać równanie reakcji spalania gliceryny, podać nazwy, wzory strukturalne, półstrukturalne i sumaryczne czterech pierwszych członów szeregu homologicznego kwasów karboksylowych, określić wzór ogólny kwasów karboksylowych, wskazać i nazwać rodnik i grupę funkcyjną w czterech członach szeregu homologicznego kwasów karboksylowych, zbudować modele cząsteczek 4 pierwszych członów szeregu homologicznego kwasów karboksylowych, napisać równania reakcji spalania kwasu mrówkowego i octowego, zapisać równania reakcji dysocjacji jonowej kwasów mrówkowego i octowego, podać wzory i nazwy wyższych kwasów karboksylowych, wskazać rodnik , grupę funkcyjną i resztę kwasową \ w cząsteczkach wyższych kwasów karboksylowych przeprowadzić reakcję estryfikacji, zapisać równanie reakcji estryfikacji, wskazać i nazwać rodniki i grupę estrową w cząsteczce powstałego estru, określić wzór ogólny estrów, tworzyć nazwy estrów, znając nazwy substratów, zbudować model cząsteczki prostej aminy, zbudować model cząsteczki prostego aminokwasu, napisać wzór strukturalny aminy, napisać wzór strukturalny aminokwasu. 4. Stopień bardzo dobry może otrzymać uczeń, który wie i umie: - wszystko z punktów 1, 2 i 3, przedyskutować zastosowanie etanolu (zalety i niebezpieczeństwa), wykryć obecność etanolu, zapisać równania dysocjacji jonowej kwasów: mrówkowego i octowego, przeprowadzić reakcję kwasu octowego z Mg i NaOH, zapisać równania reakcji kwasu octowego z Mg i NaOH, zapisać równania reakcji fermentacji octowej, 14 - zbadać doświadczalnie właściwości fizyczne kwasów tłuszczowych, zbadać właściwości chemiczne kwasów tłuszczowych, przeprowadzić reakcję kwasu stearynowego z zasadą sodową, zapisać równania reakcji spalania kwasów tłuszczowych, zapisać równania reakcji otrzymywania mydła sodowego, wyjaśnić mechanizm prania i mycia, praktycznie wykorzystać wiadomości do identyfikacji kwasów karboksylowych i zapisu odpowiednich równań reakcji, na podstawie nazwy lub wzoru estru przewidzieć wzory i nazwy kwasu i alkoholu , z których powstał ester, udowodnić różnicę między reakcją estryfikacji a zobojętniania, zanalizować, jakie są konsekwencje istnienia dwóch grup funkcyjnych (kwasowej i zasadowej) w cząsteczce aminokwasu wskazać i nazwać rodniki i grupy funkcyjne w cząsteczkach amin i aminokwasów. Dział IX Substancje o znaczeniu bioloicznym 1. Stopień dopuszczający może otrzymać uczeń, który wie i umie: - jakie pierwiastki podstawowe występują w organizmie człowieka, jakie właściwości fizyczne wykazują tłuszcze, jakie źródła białka, tłuszczów, cukrów jaki jest podział tłuszczów, jakie pierwiastki wchodzą w skład białka, jakie czynniki powodują denaturację białka, jaki jest skład pierwiastków cukrów, jaki jest podział cukrów, jakie są właściwości fizyczne glukozy, jakie są właściwości fizyczne sacharozy, gdzie występują skrobia i celuloza jakie są właściwości skrobi, jakie są właściwości celulozy, do czego służy skrobia, do czego służy celuloza, - jakie są rodzaje włókien. 2. Stopień dostateczny może otrzymać uczeń, który wie i umie: - wszystko z punktu 1, co to są makro- i mikroelementy, jakie są rodzaje składników pokarmowych, określić, jaką rolę pełni woda w organizmie człowieka, wyjaśnić zasady prawidłowego żywienia, podać przykłady poszczególnych rodzajów tłuszczów, co to są białka proste i złożone, że podstawową cegiełką w budowie białek są aminokwasy, jakie są reakcje charakterystyczne białek, wyjaśnić na czym polega proces denaturacji białka, że glukoza jest cukrem prostym, jakie są inne przykłady cukrów prostych, podać wzór sumaryczny glukozy, zbadać właściwości fizyczne glukozy, zbadać właściwości fizyczne sacharozy, zbadać właściwości fizyczne skrobi, podać wzór skrobi i celulozy, dokonać podziału włókien. 3. Stopień dobry może otrzymać uczeń, który wie i umie: - wszystko z punktów 1 i 2, określić rolę białka, tłuszczu, cukru w organizmie człowieka, określić rolę witamin i soli mineralnych w zdrowiu człowieka, zapisać równania reakcji powstawania tłuszczu, przeprowadzić reakcje charakterystyczne białek, zbadać skład pierwiastkowy białka, zbadać wpływ różnych czynników na białko, zbadać skład pierwiastków glukozy, przeprowadzić reakcje charakterystyczne glukozy, wyjaśnić różnicę w budowie skrobi i celulozy, przeprowadzić reakcję charakterystyczną skrobi, wyjaśnić znaczenie błonnika jako składnika pokarmowego, zapisać przebieg reakcji hydrolizy skrobi. 4. Stopień bardzo dobry może otrzymać uczeń, który wie 15 i umie: - wszystko z punktów 1, 2 i 3, zaplanować prawidłowy dzienny jadłospis, zaproponować i przeprowadzić identyfikację tłuszczów nienasyconych, przeprowadzić reakcję zmydlania tłuszczu, udowodnić, że tłuszcz jest estrem, udowodnić, że glukoza ma właściwości redukujące, zapisać równanie reakcji spalania glukozy, zaproponować i sprawdzić doświadczalnie czy sacharoza ma właściwości redukcyjne, zapisać równanie reakcji hydrolizy sacharozy, odróżnić doświadczalnie włókno bawełniane od wełnianego. 16
