Dla ponad 90% mieszkańców Wysp Alandzkich ojczystym jest język

Maamme
Oi maamme, Suomi, synnyinmaa!
Soi sana kultainen!
Ei laaksoa, ei kukkulaa,
ei vettä rantaa rakkaampaa
kuin kotimaa tää pohjoinen.
Maa kallis isien.
Sun kukoistukses kuorestaan
kerrankin puhkeaa;
viel' lempemme saa nousemaan
sun toivos, riemus loistossaan,
ja kerran laulus, synnyinmaa
korkeemman kaiun saa.
JĘZYKI W FINLANDII
Język migowy
●
●
2 podstawowe warianty:fiński i fińsko- szwedzki
Powstałe w połowie XIX wieku
Twórcą migowego fińskiego był Carl Oscar Malm
(1826–1863)
●
●
Fiński język migowy posiada dialekty
Fiński alfabet migowy:
Suomenruotsi (finlandssvenska)
Szwedzki jest jednym z dwóch oficjalnych języków
urzędowych w Finlandii
●
●
Posługuje się nim w sumie około 5% ludności
Ogólnie rzecz biorąc, warianty te są zrozumiałe dla
Szwedów (pomijając dialekt z regionu Ostrobotni)
●
Nie występuje akcent toniczny typowy dla języka
szwedzkiego i norweskiego
●
Posiada niewielki wpływ na język szwedzki w Szwecji
np. rådd 'bałagan' pochodzące z idiolektu znanej
pisarki fińskiej – Tove Jansson (1914–2001).
●
we współczesnym języku fińskim w Finlandii
funkcjonuje około 4000 słów wywodzących się z języka
szwedzkiego
●
ODSETEK POPULACJI
SZWEDOFINÓW W FINLANDII
Fiń. szw.
fiński
haska
haaskata
bykpojke
pyykkipoika
klädnypa
Klamerka do
bielizny
simhall
uimahalli
badhus
basen
Ojases hund
Ojasen koira
Ojanens hund
Pies Ojanena
szwedzki
polski
marnować
Szwedzki na wyspach Alandzkich
(åländska)
●
●
●
●
Dla ponad 90% mieszkańców
Wysp Alandzkich ojczystym
jest język szwedzki, a dla 5%
język fiński.
Vemses flicka/pojke är du
då? czy
Vems flicka/pojke är du då?
Inte --> inga np. Jag har inga
varit där
inte , skulle i måste ------>int,
sku i måst.
grzejnik
batteri n.
(värme)
element
batteri w standardowym
szwedzkim to bateria
butka n.
fängelse
więzienie
byka v.
tvätta
(kläder)
prać
Z rosyjskiego будка (po
fińsku putka)
Byk- pranie. Byk to
archaiczne szwedzkie
słowo (po fińsku
"pyykki").
bykmaskin n.
tvättmaskin pralka
egnahemshus
n.
villa
Dom wolno
stojący
Znani szwedofinowie
Dialekty
Poza Finlandią
●
●
●
Język kwenski- w Norwegii
używany przez Kwenów, potomków fińskich
imigrantów w Norwegii Północnej.
w kwietniu 2005 kwenski został uznany za
samodzielny język
Fiński
Kwenski
Norweski
Polski
hakemus
sööknaadi
søknad
podanie
hallitus
rejeerinki
regjering
rząd
ministeriö
departementti
departement
ministerstwo
værmelding
prognoza
pogody
säätiedotus väärmellinki
Meänkieli
(dosł. nasz język) - dialekt języka fińskiego,
używanych na północy Szwecji.
●
Szacuje się, że używa ich od 30 tys. do 70 tys.
Osób.
●
●
ma status języka mniejszościowego
meänkieli
fiński
polski
kläppi
lapsi
dziecko
källi
hassu
głupi
pranttu
kasvimaa
ogródek
kartano
piha
ogród
häntyyki
pyyhe
ręcznik
●
●
Dialekty zachodniofińskie
dialekty południowozachodnio-fińskie w
Varsinais-Suomi i
Satakunta,
●
dialekty prowincji Häme,
●
dialekt Ostrobotni,
●
●
dialekty północnej
Ostrobotni,
dialekty dalekiej północy w
Laponii. Karelii Północnej i
prowincji Finnmark
Dialekty wschodniofińskie
dialekty Sawonii, Karelii
Południowej i Kainuu
●
Dialekt Helsiński
Okres
rozwoju (w
latach)
Udział języka Udział języka Udział języka Udział języka Udział języka
szwedzkiego
fińskiego
rosyjskiego angielskiego niemieckiego
(%)
(%)
(%)
(%)
(%)
1890–1920
75
> 20
<5
<1
<1
1900–1920
60
30
2
–
–
1910–1940
50
39
2
2
1
1979
20
60
–
10
–
1985–1989
11
78
–
9
–
●
potoczny język miejski
początki w 1550 roku.
●
Pierwszymi
●
użytkownikami
slangu
byli
młodociani
uliczni
sprzedawcy gazet.
●
zyskał pejoratywne określenia w rodzaju: „język chuliganów”
●
Odbiegał on znacznie od czystego i prawidłowego standardu
●
Używali
go
motocykliści
oraz
ich
fanki
potem
punki
heavymetalowcy skinheadzi
●
dziś na łamach popularnych fińskich gazet i portali toczą się
dyskusje na jego temat
●
Gramatyka w zasadniczej mierze opiera się na fińskiej.
●
współczesny slang helsiński cechuje wciąż znaczny transfer
leksyki szwedzkiej.. W ostatnich latach obserwuje się coraz
silniejszą interferencją angielskiego.
Fiński standardowy
dialekt
Po polsku
Moi! Minä olen Anne! Minä
olen Turusta.
Moi! Mä oo Anne. Mä oo
Turust.
Hej! Mam na imię Anne.
Jestem z Turku.
Minä olen Timo. Minä olen
Tampereelta.
Mää oon Timo. Mää oon
Tampereelta.
Mam na imię Timo. Jestem z
Tampere.
Minä olen
Jaakko. Minä olen kotoisin
Seinäjoelta.
Moon Jaakko. Moon kotoosi
Seinäjoelta
Mam na imię Jaakko. Jestem z
Seinäjoki.
Minä olen Marko. Minä olen
kotoisin Oulusta.
Mä oon Marko. Mä oon kotosi
Oulusta.
Mam na imię Marko. Jestem z
Oulu.
Minä olen Satu. Minä tulen
Rovaniemeltä.
Mie olen Satu. Mie olen
Rovaniemeltä
Mam na imie Satu. Jestem z
Rovaniemi.
Minua tavataan kutsua
Minua ruukataan kuhtua
Markuksi. Minun kotipaikka on Markuks. Minun kotpaekka on
Kuopion kaupunki
Kuopijon kaapunti.
Ludzie zazwyczaj mówią do
mnie Markku. Moim miastem
jest Kuopio.
Moi! Minä olen Piia. Minä olen
kotoisin Lappeenrannasta.
Moi! Mie oon Piia. Mie oon
kotosi Lappeenrannast
Cześć! Mam na imię Piia.
Jestem z Lappeenranta.
Moi! Mä oon Liisa. Mä asun
Helsingis
Czesc! Mam na imie Liisa.
Mieszkam w Helsinkach.
Moi! Minä olen Liisa. Minä
asun Helsingissä.
Standard: Katso, hiiri! (Zobacz - mysz!)
W Häme---Katto, hiiri!
W Parkano ludzie mówią ”mitäs tiet” (jak się
masz)
[tietää = wiedziec sinä tiedät tiet]
Liczba mnoga slowa ”tie” (droga) jest ”tiet”
KIITOS!