PROGRAM SEMINARIUM w dniu 19.04.2011 r. godz. 1100 „Tendencje rozwojowe mikro i nanotechnologi wytwarzania” dr inż.Sebastian Skoczypiec, Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji, Politechnika Krakowska Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji, Politechnika Krakowska, Mikro i nanotechnologie zajmują aktualnie jedno z najważniejszych miejsc w działalności produkcyjnej i innowacyjnej czołowych firm zagranicznych stanowiąc jeden z głównych kierunków prowadzonych przez nie prac badawczo - rozwojowych. Związane jest to z coraz szerszym zastosowaniem systemów mikro-elektromechanicznych (ang. Micro-Electro-Mechanical Systems - MEMS) integrujących w sobie obiekty elektroniczne, elektryczne i mechaniczne przetwarzające wielkości mechaniczne, termiczne, chemiczne na sygnały elektryczne i odwrotnie. Zgodnie z przewidywaniami wartość rynku MEMS w 2009 r szacuje się na 7 mld $, jednocześnie prognozując ciągły wzrost (do 13 mld $ w 2012 r.). Gabaryty MEMS zwykle są od kilku mikrometrów do kilku milimetrów i w odróżnieniu od komponentów mikroelektronicznych, wytwarzanie ich podzespołów wymaga zastosowania technologii umożliwiających uzyskanie skomplikowanych struktur trójwymiarowych o wymiarach charakterystycznych < 500 µm. Jest to bardzo dynamicznie rozwijający się obszar w ubytkowych i przyrostowych metodach wytwarzania. Stosowane są tutaj takie metody jak: mikroformowanie, mikroodlewanie, mikrotoczenie, mikrofrezowanie, mikrowiercenie, mikroszlifowanie, mikroobróbka laserowa, mikroobróbka elektroerozyjna, mikroobróbka elektrochemiczna oraz metody przyrostowe (np. mikro-selektywne spiekanie laserowe czy mikrostereolitografia). Wymieniając powyższe metody należy zaznaczyć, że w produkcji wielkoseryjnej wiodący udział mają mikroodlewanie i mikroformowanie natomiast pozostałe metody stosowane są na etapie przygotowania produkcji (np. wytwarzanie oprzyrządowania i narzędzi do mikroskrawania, mikroodlewania i mikroformowania) oraz na etapie projektowania i testowania nowych mikrosystemów (wykonawstwo prototypów przy możliwie małych nakładach finansowych). W ostatnich latach trwają również dynamiczne prace mające na celu opracowanie technologi wytwarzania systemów zbliżonych funkcjonalnością do MEMS, jednak wymiaram nie przekraczających kilkuset nanometrów (Nano-Electro-Mechanical Systems – NEMS). Postęp w tym zakresie związany jest z rozwojem mikroskopii skaningowej (tj. AFM, STM), pozwalającej na obrazowanie i przenoszenie pojedynczych atomów materiału obrabianego. W referacie przedstawione zostaną aktualne rozwiązania oraz tendencje rozwojowe technologii wytwarzania w aspekcie zastosowania do wytwarzania mikronarzędzi, elementów oprzyrządowania i prototypów MEMS oraz NEMS. Omówione zostaną najczęściej stosowane technologie, ich zastosowania, wady oraz zalety, ze szczególnym uwzględnieniem prac prowadzonych w Laboratorium Mikro i Nanotechnologii Instytutu Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji Politechniki Krakowskiej