program nauczania dla zawodu
advertisement
Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY 325509 O STRUKTURZE PRZEDMIOTOWEJ TYP SZKOŁY: SZKOŁA POLICEALNA RODZAJ PROGRAMU: LINIOWY Warszawa 2012 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Autorzy: mgr inż. Krystyna Olchowik, mgr inż. Izabela Rosiak, dr Anna Wisła-Świder Recenzenci: dr inż. Rafał Bator, dr Beata Służalska Lider grupy branżowej: mgr inż. Grażyna Krogulec Lider zadania „Opracowanie przykładowych zmodernizowanych programów nauczania dla zawodów”: mgr inż. Joanna Ksieniewicz Koordynator merytoryczny projektu: mgr inż. Maria Suliga Menadżer projektów systemowych realizowanych przez KOWEZiU: mgr Agnieszka Pfeiffer Redakcja i skład: zespół Addvalue Dorota Burzec Publikacja powstała w ramach projektu systemowego „Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego” w ramach Działania 3.3. Poprawa jakości kształcenia, Poddziałanie 3.3.3. Modernizacja treści i metod kształcenia, Priorytet III, Program Operacyjny KAPITAŁ LUDZKI. Projekt realizowany przez Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie. © Copyright by Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej Warszawa 2012 Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej 02-637 Warszawa ul. Spartańska 1B www.koweziu.edu.pl Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 2 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` SPIS TREŚCI 1. PODSTAWY PRAWNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO ................................................................................................................................................... 4 2. OGÓLNE CELE I ZADANIA KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO .............................................................................................................................................. 4 3. INFORMACJA O ZAWODZIE TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY..................................................................................................................... 5 4. UZASADNIENIE POTRZEBY KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY ........................................................................... 5 5. POWIĄZANIA ZAWODU TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Z INNYMI ZAWODAMI ....................................................................................... 6 6. SZCZEGÓŁOWE CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY .................................................................................... 7 7. KORELACJA PROGRAMU NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Z PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO ................................................................................................................................................................................................................ 8 8. PLAN NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY ............................................................................................................ 9 9. PROGRAMY NAUCZANIA DLA POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓW.............................................................................................................................. 13 1. Podstawy prawa pracy ....................................................................................................................................................................................... 13 2. Techniczne bezpieczeństwo pracy ..................................................................................................................................................................... 17 3. Ergonomia w procesie pracy .............................................................................................................................................................................. 23 4. Zagrożenia w środowisku pracy ......................................................................................................................................................................... 30 5. Język obcy w bezpieczeństwie i higienie pracy .................................................................................................................................................. 36 6. Ocena ryzyka zawodowego ................................................................................................................................................................................ 41 7. Ustalanie przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych ......................................................................................... 47 8. Zarządzanie systemami bezpieczeństwa i higieny pracy ................................................................................................................................... 53 Praktyki zawodowe ................................................................................................................................................................................................ 69 ZAŁĄCZNIKI .................................................................................................................................................................................................................. 73 Załącznik 1. EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY ZAPISANE W ROZPORZĄDZENIU W SPRAWIE PODSTAWY PROGRAMOWEJ KSZTAŁCENIA W ZAWODACH .................................................................................................................................. 73 Załącznik 2. POGRUPOWANE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY............................................. 77 Załącznik 3. USZCZEGÓŁOWIONE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY ...................................... 84 Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 3 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 1. PODSTAWY PRAWNE KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: ustawa z dnia 8 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) ze szczególnym uwzględnieniem ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r, Nr 205, poz. 1206), rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012 r., poz. 7), rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. z 2012 r., poz. 184), rozporządzenie z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 204), rozporządzenie MEN z dnia 15 grudnia 2012 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626), rozporządzenie MEN z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz. U. 2012 r., poz. 752), rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.), rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1487), rozporządzenie MEN z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.). 2. OGÓLNE CELE I ZADANIA KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO Celem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczospołecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie powyższych celów ogólnych kształcenia zawodowego. 3. INFORMACJA O ZAWODZIE TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Technik bezpieczeństwa i higieny pracy sporządza bieżące i okresowe analizy stanu bhp w zakładzie pracy, rozwiązuje bieżące problemy techniczne i organizacyjne związane z bhp w skali zakładu pracy i w odniesieniu do stanowisk pracy. Kontroluje stan bhp w zakładzie, sporządza sprawozdania i protokoły pokontrolne oraz opinie dotyczące spełniania wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy, ocenia ekonomiczne skutki zagrożeń, wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Dobiera właściwe środki ochrony dla pracowników na poszczególnych stanowiskach pracy, nadzoruje wykonywanie zleceń służb kontrolujących warunki bhp we wszystkich instytucjach. Do podstawowych zadań technika bhp w firmie należy: identyfikacja i ocena zagrożeń występujących w procesie pracy oraz ryzyka związanego z tym zagrożeniami, organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy, zapewnienie przestrzegania w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wypracowanie i wdrożenie metod ochrony pracowników przed zagrożeniami związanymi z wykonywaną pracą, ustalanie okoliczności i przyczyn wypadków, współdziałanie ze służbami pracowniczymi zakładu pracy w zakresie obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Technik bezpieczeństwa i higieny pracy może podjąć pracę w przedsiębiorstwach, instytucjach i organizacjach prowadzących działy higieny i bezpieczeństwa pracy. 4. UZASADNIENIE POTRZEBY KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Współczesny biznes to przede wszystkim lawinowo narastająca konkurencja, duża zmienność gustów klientów oraz ciągła presja na innowacyjność i efektywność kosztową. Taka sytuacja tworzy trudne i wymagające środowisko pracy, zaś sektor zarządzania bhp staje się strategicznym elementem w planowaniu rozwoju przedsiębiorstwa. Dokonujący się postęp w różnych obszarach i integracja z Unią Europejską wyznaczają kierunki zmian. Przemiany te dotyczą zarówno obszaru bezpieczeństwa pracy, jak również podejścia do rozwoju i doskonalenia kompetencji pracowników. Aktualnie za najważniejszy element, od którego uzależnione są sukcesy danej organizacji, coraz Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 5 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` częściej uznaje się ludzi, a potrzeba efektywnego i właściwego rozwoju pracowników jest dziś ważniejsza niż kiedykolwiek. Aktualnie pracodawcy są coraz bardziej świadomi oczekiwań, jakie stawiają swoim pracownikom, oczekując przede wszystkim obok kwalifikacji faktycznych umiejętności i kompetencji zarówno w obszarze zawodowym, jak i społecznym. Oczekiwania te nabierają szczególnego znaczenia w kontekście pracy służby bezpieczeństwa i higieny pracy. Jest to związane z dużą liczbą i małą czytelnością obowiązujących przepisów, procesem kontroli organizacji oraz obowiązkami pracodawców w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Dlatego tak istotnym jest, by kształcić techników bezpieczeństwa i higieny pracy, którzy przez cały czas będą czuli potrzebę uaktualniania swojej wiedzy i umiejętności, podnoszenia kwalifikacje i doskonalenia kompetencji pamiętając, iż pracownicy służb bhp stanowią we współczesnym świecie newralgiczną grupę jeżeli chodzi o poziom bezpieczeństwa w organizacji. 5. POWIĄZANIA ZAWODU TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Z INNYMI ZAWODAMI Podział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym umożliwiając uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Wspólne kwalifikacje mają zawody kształcone na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej oraz technikum. Zawód technik bezpieczeństwa i higieny pracy jest zawodem jednokwalifikacyjnym, kształconym na poziomie szkoły policealnej i ze względu na swoją specyfikę, nie posiada wspólnych kwalifikacji z innymi zawodami figurującymi w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Kwalifikacja Z.13. Zarządzanie bezpieczeństwem w środowisku pracy Symbol zawodu Zawód 325509 Technik bezpieczeństwa i higieny pracy Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 6 Elementy wspólne OMZ PKZ(Z.a) Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 6. SZCZEGÓŁOWE CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik bezpieczeństwa i higieny pracy powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) oceniania stopnia zagrożeń i ryzyka zawodowego powodowanego przez czynniki chemiczne, fizyczne i biologiczne występujące w środowisku pracy; 2) rozwiązywania bieżących problemów technicznych i organizacyjnych związanych z bezpieczeństwem i ergonomią w skali zakładu pracy i w odniesieniu do stanowisk pracy; 3) współuczestniczenia w ustalaniu okoliczności, przyczyn wypadków i chorób zawodowych; 4) organizowania i prowadzenia szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik bezpieczeństwa i higieny pracy: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (BHP, PDG, JOZ, KPS, OMZ), efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru medyczno-społecznego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie PKZ(Z.d), efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie Zarządzanie bezpieczeństwem w środowisku pracy (Z.13.). Kształcenie zgodne z opracowanym programem nauczania pozwoli na osiągniecie co najmniej wymienionych celów. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 7 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 7. KORELACJA PROGRAMU NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Z PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. Program uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności ponadprzedmiotowych zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 8 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 8. PLAN NAUCZANIA DLA ZAWODU TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkole policealnej minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1200 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 600 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 600 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik bezpieczeństwa I higieny pracy liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: − 650 godzin na realizację kwalifikacji Z.13., − 430 godzin na realizację efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia. Tabela. Plan nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy o strukturze przedmiotowej Lp. SEMESTR Obowiązkowe zajęcia edukacyjne I II Liczba godzin w okresie nauczania* III tygodniowo łącznie Kształcenie zawodowe teoretyczne 1. Podstawy prawa pracy 4 2 6 96 2. Techniczne bezpieczeństwo pracy 6 4 10 160 3. Ergonomia w procesie pracy 4 3 7 112 4. Zagrożenia w środowisku pracy 4 6,5 10,5 168 5. Język obcy zawodowy w bezpieczeństwie i higienie pracy 2 2 4 64 15 8,5 37,5 600 3 6 12 192 4 4 8 128 3 6,5 17,5 280 Łączna liczba godzin na kształcenie zawodowe teoretyczne 14 Kształcenie zawodowe praktyczne** 6. Ocena ryzyka zawodowego 7. Ustalanie przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych 8. Zarządzanie systemami bezpieczeństwa i higieny pracy 3 8 Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 9 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Łączna liczba godzin na kształcenie zawodowe praktyczne 11 10 16,5 37,5 600 Łączna liczba godzin na kształcenie zawodowe 25 25 25 75 1200 2 tyg. 2 tyg. Praktyki zawodowe * do celów obliczeniowych przyjęto 30 tygodni w ciągu jednego roku szkolnego. ** zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy. EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY PIERWSZĄ KWALIFIKACJĘ Z.13. ODBYWA SIĘ POD KONIEC III SEMESTRU. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 10 160 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Tabela. Wykaz przedmiotów działów programowych dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy Nazwa obowiązkowych zajęć edukacyjnych Liczba godzin przeznaczona na dział Nazwa działu programowego 1.1 Prawna ochrona pracy 1. Podstawy prawa pracy (96 godzin) 1.2 Prawo z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy 2.1. Podstawy techniki 2. Techniczne bezpieczeństwo pracy (160 godzin) 2.2. Obiekty techniczne 2.3. Prace szczególnie niebezpieczne 3.1. Ergonomia jej istota, rozwój i znaczenie 3. Ergonomia w procesie pracy (112 godzin) 3.2. Psychofizyczne aspekty procesu pracy 3.3. Określanie wymagań dla stanowisk pracy 4.1 Identyfikacja czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych dla zdrowia 4. Zagrożenia w środowisku pracy (168 godzin) 4.2 Analiza zagrożeń w procesach pracy 5. Język obcy zawodowy w bezpieczeństwie i higienie pracy (64 godziny) 4.3 Badania i pomiary czynników występujących w procesach pracy 5.1 Porozumiewanie się oraz prowadzenie szkoleń w języku obcym 5.2 Struktury leksykalno-gramatyczne w typowych sytuacjach zawodowych Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 11 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 6. Ocena ryzyka zawodowego (192 godziny) 7. Ustalanie przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych (128 godzin) 6.1. Ocena czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych i niebezpiecznych 6.2. Ocena ryzyka związanego z zagrożeniami zawodowymi występującymi w procesach pracy 7.1 Regulacje prawne dotyczące wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych 7.2 Postępowanie powypadkowe 7.3 Postępowanie w sprawach chorób zawodowych 8.1. Wdrażanie i funkcjonowanie bezpieczeństwa pracy 8. Zarządzanie systemami bezpieczeństwa i higieny pracy (280 godzin) 8.2. Prowadzenie działalności gospodarczej z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy 8.3. Świadczenie usług i prowadzenie szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy 9. Praktyki zawodowe (160 godzin) Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 12 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 9. ROGRAMY NAUCZANIA DLA POSZCZEGÓLNYCH PRZEDMIOTÓW W programie nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy zastosowano taksonomię celów ABC B. Niemierko. 1. Podstawy prawa pracy 1.1. Prawna ochrona pracy 1.2. Prawo z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy 1.1. Prawna ochrona pracy Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna PKZ(Z.d)(9)1 określić cele polityki społecznej państwa; P B PKZ(Z.d)(9)2 zinterpretować zadania polityki społecznej państwa; PP B BHP(2)3 zinterpretować podstawowe przepisy dotyczące prawnej ochrony pracy; P B BHP(1)3 wyjaśnić podstawowe pojęcia związane z ochroną środowiska; P B P A PP B P B P D P B P B P C BHP(2)1 wymienić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; BHP(2)2 określić zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; Z.13.1(2)1 określić przepisy ochrony pracy dotyczące kobiet, młodocianych i niepełnosprawnych; Z.13.1(2)2 monitorować stosowanie przepisów ochrony pracy dotyczące kobiet, młodocianych i niepełnosprawnych; Z.13.1(3)1 określić zakres odpowiedzialność pracodawcy z tytułu naruszenia przepisów prawa pracy; Z.13.1(3)2 określić zakres odpowiedzialność pracownika z tytułu naruszenia przepisów prawa pracy; KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego; Materiał nauczania − System ochrony pracy w Polsce. − Uregulowania prawne w zakresie prawa pracy w Unii Europejskiej. − Prawna ochrona środowiska. − Elementy prawa pracy: podstawowe zasady prawa pracy, stosunek pracy, świadczenia związane z pracą, obowiązki pracodawcy i pracownika, odpowiedzialność pracownika, czas pracy, urlopy, uprawnienia związane z rodzicielstwem, ochrona pracy kobiet ,pracowników młodocianych i osób niepełnosprawnych, odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko pracownikom. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 13 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 1.1. Prawna ochrona pracy KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych. P C Planowane zadanie Ustalenie zakresu działań organów nadzorujących pod względem przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Ustalenie na podstawie dokumentów prawa organów nadzoru i kontroli pod względem przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ustalenia ich zakresu działań. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni bezpieczeństwa i higieny pracy wyposażonej w: stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu; drukarki i skanery (po jednym urządzeniu na cztery stanowiska komputerowe), pakiet programów biurowych. Środki dydaktyczne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestaw norm i przepisów prawa dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, instrukcje do ćwiczeń. Zalecane metody dydaktyczne W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu regulacji prawnej dotyczącej prawnej ochrony pracy. Dział programowy „Prawna ochrona pracy” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, mapy „myśli”, dyskusji dydaktycznej. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnej oraz grupowej. Grupy maksymalnie 5-osobowe. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 14 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 1.2. Prawo z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P B P B P B P B P B BHP(1)4 wyjaśnić podstawowe pojęcia z zakresu ergonomii; P B Z.13.3(1)1 wskazać przepisy prawa dotyczące oceny ryzyka zawodowego; P A Z.13.3(1)2 zastosować przepisy prawa dotyczące oceny ryzyka zawodowego; P C Z.13.4(1)1 zinterpretować przepisy prawa dotyczące wypadku przy pracy; P B Z.13.4(1)2 zinterpretować przepisy prawa dotyczące chorób zawodowych.; P B P B P B P B PP C BHP(1)1 wyjaśnić podstawowe pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy; Z.13.1(1)1 zinterpretować odpowiedzialność pracodawcy w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy; BHP(3)1 rozpoznać prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; BHP(3)2 rozpoznać prawa i obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(1)2 zinterpretować odpowiedzialność pracownika w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.4(2)1 zinterpretować obowiązki pracodawcy w razie wystąpienia wypadku przy pracy; Z.13.4(2)2 zinterpretować obowiązki pracodawcy w razie wystąpienia choroby zawodowej; BHP(1)2 wyjaśnić podstawowe pojęcia związane z ochroną przeciwpożarową; BHP(3)3 opracować procedurę postępowania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w różnych gałęziach pracy; Materiał nauczania − Podstawowe obowiązki pracodawcy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. − Prawa i obowiązki pracownika z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy − Czynniki oraz procesy pracy stwarzające szczególne zagrożenie dla zdrowia lub życia. − Profilaktyka ochronna zdrowia pracowników. − Wypadki przy pracy i choroby zawodowe. − Szkolenia. − Środki ochrony indywidualnej oraz obuwie i odzież robocze. − Prace szczególnie niebezpieczne. − Służba bezpieczeństwa i higieny pracy. − Konsultacje w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. − Komisja bezpieczeństwa i higieny pracy. − Obowiązki organów sprawujących nadzór nad przedsiębiorstwami lub innymi jednostkami organizacyjnymi państwowymi albo samorządowymi. − Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące wykonywania prac w różnych gałęziach pracy. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 15 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 1.2. Prawo z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia P C zawodowego; KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia P C umiejętności zawodowych. Planowane zadanie Działanie służby bezpieczeństwa i higieny pracy. Ustalenie na podstawie Kodeksu Pracy kiedy pracodawca ma obowiązek utworzyć służbę bezpieczeństwa i higieny pracy oraz jaki jest zakres działań tej służby. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni bezpieczeństwa i higieny pracy wyposażonej w: stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu; drukarki i skanery (po jednym urządzeniu na cztery stanowiska komputerowe), pakiet programów biurowych. Środki dydaktyczne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestaw norm i przepisów prawa dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, instrukcje do ćwiczeń. Zalecane metody dydaktyczne W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu prawa dotyczącego bezpieczeństwa i higieny pracy. Dział programowy „Prawo z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, mapy „myśli”, dyskusji dydaktycznej. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnej oraz grupowej. Grupy maksymalnie 5-osobowe. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 16 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 2. Techniczne bezpieczeństwo pracy 2.1. Podstawy techniki 2.2. Obiekty techniczne 2.3. Prace szczególnie niebezpieczne 2.1. Podstawy techniki Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna PKZ(Z.d)(10)1 posługiwać się normami dotyczącymi rysunku technicznego; P C PKZ(Z.d)(10)2 zdefiniować podstawowe pojęcia z zakresu rysunku technicznego; P A PKZ(Z.d)(10)3 rozróżnić rodzaje rysunków technicznych; P B PKZ(Z.d)(10)4 wykonać rysunek techniczny; P C PKZ(Z.d)(10)5 odczytać rysunek techniczny; P B PKZ(Z.d)(10)6 odczytać schematy blokowe prostych połączeń elektrycznych i kinematycznych; P B PKZ(Z.d)(12)1 rozróżnić podstawowe materiały konstrukcyjne; P B PKZ(Z.d)(12)2 określić właściwości materiałów konstrukcyjnych; PP B PKZ(Z.d)(12)3 określić przyczyny i przewidywać następstwa niszczenia i zużycia materiałów konstrukcyjnych; PP B PKZ(Z.d)(12)4 zidentyfikować części maszyn i urządzeń; P B PKZ(Z.d)(12)5 zidentyfikować mechanizmy zmiany ruchu w maszynach i urządzeniach. P B Materiał nauczania − − − − − − − − − − − − − − − − − − Normalizacja w rysunku technicznym. Zasady szkicowania. Rzutowanie prostokątne. Rzutowanie aksonometryczne. Rodzaje przekrojów. Wymiarowanie. Oznaczenia stanu powierzchni. Oznaczenia tolerancji i pasowania. Uproszczenia. Rysunki złożeniowe, wykonawcze i montażowe. Rodzaje schematów. Materiały konstrukcyjne: metale, niemetale. Właściwości i zastosowanie materiałów konstrukcyjnych Proces korozji i jej zapobieganie. Wytrzymałość materiałów. Części maszyn i urządzeń. Przeznaczenie części maszyn. Mechanizmy zmiany ruchu w maszynach i urządzeniach. Planowane zadanie Czytanie rysunku technicznego. Odczytać rysunki techniczne zawarte w Dokumentacji Techniczno-Ruchowej danego urządzenia (np. ubijarki cukierniczej) odpowiednio interpretując wymiary i oznaczenia zawarte na rysunku. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 17 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 2.1. Podstawy techniki Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni bezpieczeństwa i higieny pracy wyposażonej w: stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu; drukarki i skanery (po jednym urządzeniu na cztery stanowiska komputerowe), pakiet programów biurowych. Środki dydaktyczne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestaw norm dotyczących rysunku technicznego, dokumentacje techniczne, modele części maszyn i mechanizmów, filmy dydaktyczne, instrukcje do ćwiczeń. Zalecane metody dydaktyczne W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu podstaw techniki. Dział programowy „Podstawy techniki” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, metody przypadków, metody sytuacyjnej, mapy „myśli”, dyskusji dydaktycznej. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnej oraz grupowej. Grupy maksymalnie 5-osobowe. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 18 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 2.2. Obiekty techniczne Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi PKZ(Z.d)(11)1 zdefiniować pojęcie eksploatacji obiektów technicznych; PKZ(Z.d)(11)2 wskazać działania składające się na proces eksploatacji obiektów technicznych; PKZ(Z.d)(11)3 posługiwać się dokumentacją technologiczną i techniczną; PKZ(Z.d)(12)6 wskazać działania składające się na proces eksploatacji maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej; PKZ(Z.d)(12)7 określić wymagania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy związane z eksploatacją maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej; PKZ(Z.d)(12)8 wskazać sposoby eliminowania zagrożenia powstałego w trakcie eksploatacji maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej; Z.13.1(4)1 określić wymagania jakie muszą spełniać obiekty i pomieszczenia pracy; Z.13.1(4)2 rozpoznać zagrożenia wynikające z niedostosowania warunków spełnianych przez obiekty i pomieszczenia pracy do przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(4)3 wskazać działania zapobiegające zagrożeniom wynikającym z niedostosowania warunków spełnianych przez obiekty i pomieszczenia; Z.13.1(6)1 rozróżnić urządzenia ochronne stosowane przy maszynach i urządzeniach technicznych; Z.13.1(6)2 ocenić prawidłowość działania urządzeń ochronnych stosowanych w maszynach i urządzeniach technicznych; Z.13.1(6)3 ocenić prawidłowość działania elementów sterowniczych Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P A P B P C P B P B PP B P B PP C PP B P B PP D PP D Materiał nauczania − − − − − − − − Maszyny mechanicznych (pompy, sprężarki). Urządzenia chłodnicze. Maszyny elektryczne. Aparatura chemiczna. Wyposażenie techniczne. Środki transportu wewnętrznego. Aparatura pomiarowa. Instalacja techniczna (elektryczna, wentylacyjna, parowa, gazowa): eksploatacja, zagrożenia powstałe w procesie eksploatacji, działania zapobiegające zagrożeniom. − Stanowiska pracy. − Pomieszczenia pracy. − Budowle techniczne: użytkowanie zgodne z wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy, działania zapobiegające zagrożeniom. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 19 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 2.2. Obiekty techniczne maszyn i urządzeń technicznych; Z.13.1(6)4 ocenić stan techniczny maszyn i urządzeń technicznych pod kątem przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. PP D Planowane zadanie Określanie czynności eksploatacyjnych dla wybranej maszyny. Posługując się Dokumentacją Techniczno-Ruchową określić poszczególne czynności składające się na proces eksploatacji dla wybranej maszyny (np. wiertarki stołowej) zwracając szczególną uwagę na działania zapobiegające zagrożeniom przy jej obsłudze. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni bezpieczeństwa i higieny pracy wyposażonej: stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu; drukarki i skanery (po jednym urządzeniu na cztery stanowiska komputerowe), pakiet programów biurowych. Środki dydaktyczne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestaw norm i przepisów prawa dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, dokumentacje technologiczne i techniczne, modele, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące prac szczególnie niebezpiecznych, instrukcje do ćwiczeń. Zalecane metody dydaktyczne W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu obiektów technicznych. Dział programowy „Obiekty techniczne” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, metody sytuacyjnej, mapy „myśli”, dyskusji dydaktycznej. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnej oraz grupowej. Grupy maksymalnie 5-osobowe. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 20 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 2.3. Prace szczególnie niebezpieczne Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P D P B P B PKZ(Z.d)(13)1 ocenić prawidłowość przeprowadzania prac budowlanych i transportowych; PKZ(Z.d)(13)2 określić zagrożenia powstające podczas prac budowlanych i transportowych; PKZ(Z.d)(13)3 wskazać sposoby eliminowania nieprawidłowego wykonywania prac budowlanych i transportowych. Materiał nauczania − Prace szczególnie niebezpieczne: regulacje prawne, wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac, zagrożenia wynikające podczas wykonywania prac. − Wymagania kwalifikacyjne przy wykonywaniu niektórych prac. Planowane zadanie Zapobieganie zagrożeniom wynikającym z prowadzenia prac na wysokości. Określić zagrożenia występujące podczas wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych (np. na wysokości) oraz wskazać sposoby ich eliminowania. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni bezpieczeństwa i higieny pracy wyposażonej: stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu; drukarki i skanery (po jednym urządzeniu na cztery stanowiska komputerowe), pakiet programów biurowych. Środki dydaktyczne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestaw norm i przepisów prawa dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące prac szczególnie niebezpiecznych, instrukcje do ćwiczeń. Zalecane metody dydaktyczne W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu prac szczególnie niebezpiecznych. Dział programowy „Prace szczególnie niebezpieczne” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, metody przypadków, metody sytuacyjnej, mapy „myśli”, dyskusji dydaktycznej, gry dydaktycznej. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnej oraz grupowej. Grupy maksymalnie 5-osobowe. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 21 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 2.3. Prace szczególnie niebezpieczne dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 22 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 3. Ergonomia w procesie pracy 3.1. Ergonomia jej istota, rozwój i znaczenie 3.2. Psychofizyczne aspekty procesu pracy 3.3. Określanie wymagań dla stanowisk pracy 3.1. Ergonomia jej istota, rozwój i znaczenie Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna PP C P A PP C Z.13.2(1)1 scharakteryzować cele i zadania ergonomii; P A Z.13.2(1)2 rozróżnić wyroby ergonomiczne; P A Z.13.2(1)3 określić negatywne skutki używania nieergonomicznych wyrobów oraz przebywania w warunkach niehigienicznych; P B Z.13.2(1)4 określić znaczenie ergonomii koncepcyjnej i korekcyjnej. PP C BHP(7)1 określić kryteria ergonomicznej struktury przestrzennej stanowisk pracy; BHP(7)2 sformułować zasady ergonomicznego kształtowania wyrobów: maszyn, urządzeń i stanowisk pracy; BHP(7)6 posługiwać się przepisami prawnymi i normami dotyczącymi ergonomii; Materiał nauczania − − − − − Definicje ergonomii. Cele ergonomii. Podstawowe informacje o ergonomii koncepcyjnej. Podstawowe informacje o ergonomii koncepcyjnej. Pojęcie ergonomicznego wyrobu, ergonomicznych warunków pracy. − Znaczenie ergonomii koncepcyjnej i korekcyjnej. Planowane zadania Odróżnianie ergonomii koncepcyjnej od korekcyjnej. Określ rozwiązania ergonomiczne stanowiska pracy komputerowego, opracuj wnioski z ćwiczenia. Dokonaj samooceny swojej pracy na KARCIE SAMOOCENY. Lider podzieli grupę na pary oraz w drodze losowania rozdzieli poszczególne grupy towarowe, dla których będzie opracowana charakterystyka. Na podstawie rozporządzenia dot. organizacji stanowiska komputerowego zaplanuj rozwiązanie ergonomiczne stanowiska komputerowego. Wykonaną pracę należy porównać z otrzymanym wzorcem i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni bezpieczeństwa i higieny pracy. W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować stanowisko do badań fizjologicznych- miernik wydatku energetycznego. Komputer z dostępem do Internetu, 1 stanowisko dla dwóch uczniów. Urządzenia multimedialne. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 23 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 3.1. Ergonomia jej istota, rozwój i znaczenie Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, atlasy antropometryczne, zestawy norm i przepisów prawa pracy dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce ergonomicznej. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Ergonomia jej istota, rozwój i znaczenie” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, dyskusji dydaktycznej. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 5-osobowe. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 24 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 3.2. Psychofizyczne aspekty procesu pracy Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna PKZ(Z.d)(1)1 charakteryzować procesy psychiczne człowieka; P B PKZ(Z.d)(1)2 wyjaśniać rolę systemu nerwowego człowieka w procesie pracy; P B PKZ(Z.d)(1)3 zanalizować obciążenie psychiczne na stanowisku pracy; PP D P B PP C PP D − PP D − P B − − P B PP B PKZ(Z.d)(6)1 określać metody komunikowania się podczas organizacji pracy; PP B PKZ(Z.d)(6)2 zastosować różne techniki komunikacji podczas wykonywania czynności zawodowych; PP C − − PKZ(Z.d)(7)1 scharakteryzować przyczyny stresu; P B − PKZ(Z.d)(7)2 zastosować konstruktywne sposoby radzenia sobie ze stresem; PP D PKZ(Z.d)(2)1 wskazywać czynniki zaburzające prawidłowe warunki odbioru informacji lub wykonywania czynności przy zaangażowaniu zmysłów; PKZ(Z.d)(2)2 scharakteryzować objawy występujące w przypadku monotonii i zmęczenia; PKZ(Z.d)(2)3 ocenić monotypowość ruchów roboczych; PKZ(Z.d)(3)1 ocenić stanowiska pracy wymagające specyficznych predyspozycji psychomotorycznych pracowników; PKZ(Z.d)(3)2 określić przeciwwskazania do podejmowania pracy nocnej i zmianowej; PKZ(Z.d.)(5)1 zinterpretować etapy rozwoju człowieka w różnych okresach życia; PKZ(Z.d)(5)2 opisać intelektualne, fizyczne, psychomotoryczne i społeczne predyspozycje pracowników wymagane do wykonywania określonych zadań; Materiał nauczania − − − − − − − − − − − − Czynniki wpływające na wielkość obciążenia psychicznego. System nerwowy człowieka i jego granica wytrzymałości. Zmęczenie fizyczne, psychiczne. Monotonia i stres. Ocena obciążenia psychicznego na stanowisku pracy. Etapy procesu pracy. Wydatek energetyczny (WE). Fizjologiczna klasyfikacja obciążeń wysiłkowych wg. Kozłowskiego. Zapotrzebowanie energetyczne podczas pracy, spoczynkowa przemiana materii. Kryteria obciążeń wysiłkowych fizycznych: wydatek energetyczny, obciążenie statyczne, ruchy monotypowe. Metoda oceny obciążenia z powodu dźwigania ciężarów. Zapotrzebowanie energetyczne podczas pracy, spoczynkowa przemiana materii. Metody pomiaru wydatku energetycznego. Metody szacowania wydatku energetycznego itp. Metoda chronometrażowo-tabelaryczna. Analiza procesu pracy – etap uzyskiwania informacji, podejmowania decyzji. Psychomotoryczne kryteria doboru pracowników. Funkcjonowanie narządów zmysłów i ich zdolność do odbioru informacji. Budowa układu kostno-stawowego; dźwignie kostne, stawy, więzadła. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 25 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 3.2. Psychofizyczne aspekty procesu pracy PKZ(Z.d)(7)3 zinterpretować sposoby zapobiegania wypaleniu zawodowemu; PP C PKZ(Z.d)(8)1 sporządzić chronometraż dnia pracy; P B PKZ(Z.d)(8)2 scharakteryzować zachowania społeczne jednostki i zbiorowości; P B Z.13.2(2)1 zanalizować przyczyny zmęczenia fizycznego i psychicznego; PP D Z.13.2(2)2 zinterpretować wskaźniki wydolnościowe człowieka; PP C Z.13.2(2)3 ocenić obciążenie fizyczne na stanowiskach pracy; PP D Z.13.2(2)4 określić zapotrzebowanie energetyczne pracowników; PP C Z 13.2(3)1 scharakteryzować zdolność człowieka do wysiłku fizycznego i psychicznego; PP C Z.13.2(3)2 zanalizować obciążenie psychiczne na stanowisku pracy; PP D Z.13.2(4)1 określić stanowiska pracy wymagające specyficznych predyspozycji psychomotorycznych pracowników; P C Z.13.2(4)2 określić dobór pracownika na określone stanowisko pracy; P B PP C P B PP C PP D Z.13.2(6)3 przeprowadzić ocenę ergonomiczną wybraną metodą; PP C Z.13.2(6)4 opisać korzyści dla organizmu wynikające z wykonywania pracy w rytmie złożonym. P B Z.13.2(4)3 scharakteryzować zasady doboru pracownika na określone stanowisko pracy; Z.13.2(5)1 zinterpretować rolę zmysłów w odbiorze informacji podczas wykonywania zadań zawodowych; Z.13.2(5)3 określić rodzaje sprawności sensomotorycznych niezbędnych przy wykonywaniu zadań zawodowych; Z.13.2(6)1 sformułować wnioski i zalecenia wynikające z obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego; − Wpływ aktywności ruchowej na układ kostno-stawowy. − Siła mięśniowa i wytrzymałość mięśniowa. Planowane zadania Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 26 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 3.2. Psychofizyczne aspekty procesu pracy 1. Na podstawie otrzymanej karty pracy dokonaj pomiaru pułapu tlenowego. Lider podzieli grupę na pary oraz w drodze losowania rozdzieli słuchaczy do pomiaru tętna u różnych osób wykonujących tę sama pracę pomoże to w rozumieniu praca ciężka i praca bardzo ciężka. Obliczą wprowadzając pojęcie współczynnika kalorycznego tlenu wg fizjologicznej klasyfikacji wysiłków jaką ciężką pracę wykonują pracownicy 30letni pracownik posiadający pułap tlenowy równy pułapowi badanych słuchaczy i 55 letni pracownik zatrudniony na stanowisku pracy o wydatku energetycznym 2400ckal/8h 2.Porównaj obciążenie statyczne i dynamiczne występujące podczas wysiłku fizycznego Lider podzieli grupę na pary oraz w drodze losowania rozdzieli słuchaczy. Wybranej w grupie osobie wręczy do rąk ciężarki o masie 5 kg zaproponuje wyciągnięcie rąk do pozycji poziomej następnie będzie zginać w łokciach w kierunku ramion w ciągu 2 min, w wolnym tempie, po upływie czasu opuści ręce i odłoży ciężarki, odpocznie, ponownie weźmie ciężarki do rąk wyprostuje na bok do pozycji poziomej i w bezruchu będzie trzymać przez 2 min, opuści ręce odłoży ciężarki grupa porówna stopień zmęczenia po każdym z ćwiczeń, uzasadni różnice. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział programowy „Psychofizyczny aspekt procesu pracy” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy. Powinny być kształtowane umiejętności analizowania i interpretowania wskaźników wydolnościowych człowieka. Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz zadań praktycznych. Zajęcia powinny być prowadzone w pracowni bezpieczeństwa i higieny pracy wyposażonej w stanowisko do badań fizjologicznych. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, atlasy antropometryczne, zestawy norm i przepisów prawa pracy dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce ergonomicznej. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Psychofizyczne aspekty procesu pracy” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, dyskusji dydaktycznej. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 5-osobowe. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. Zajęcia należy prowadzić w grupach 15-osobowych. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 27 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 3.3 Określanie wymagań dla stanowisk pracy Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi BHP(7)3 określić ergonomiczne zasady organizacji pracy i stanowisk pracy; BHP(7)4 przewidzieć wpływ wprowadzanych zmian na poszczególnych etapach procesu produkcyjnego na poziom bezpieczeństwa i higieny pracy; BHP(7)5 określić metody eliminacji niebezpiecznych źródeł i szkodliwych czynników występujących w procesach pracy; BHP(7)7 zorganizować działania prewencyjne zapobiegające powstawaniu pożaru lub innego zagrożenia w przedsiębiorstwie. Z.13.2(7)1 ocenić dostosowanie konstrukcji maszyn i urządzeń do wymagań człowieka; Z.13.2(7)2 określić funkcje człowieka w układzie człowiek-maszyna; Z.13.2(7)3 określić funkcje człowieka w układzie człowiek – środowisko; Z.13.2(7)4 ocenić zgodność organizacji i wyposażenia technicznego stanowisk pracy z wymaganiami ergonomii; Z.13.2(8)1 wykorzystać dane o człowieku (fizjologiczne, biomechaniczne, antropometryczne itp.) do oceny i korygowania stanowisk pracy; Z.13.2(8)2 ocenić i skorygować stanowiska pracy na postawie danych fizjologicznych i biomechanicznych Z.13.2(8)3 doradzać w wyposażaniu pomieszczeń produkcyjnych i organizowaniu stanowisk pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii; Z.13.2(8)4 sformułować zasady ergonomicznego kształtowania stanowisk pracy; Z.13.2(8)5 ocenić ergonomiczne stanowiska pracy wybraną metodą. Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna PP C PP D PP C PP C P B PP C P A PP C P B PP C PP D PP B PP D Materiał nauczania − Zarys ogólny układu człowiek – maszyna środowisko. − Podobieństwa i różnice pomiędzy człowiekiem i maszyną. − Preferencje człowieka, preferencje maszyny. − Funkcje człowieka w układzie. − Dane antropometryczne do projektowania stanowisk pracy (polskie normy, atlasy antropometryczne ,fantomy, manekiny). − Dane antropometryczne do korygowania elementów i stanowisk pracy. − Ocena ergonomiczna stanowiska pracy cechy oceniane, kryteria, oceny, mierniki. Planowane zadania Ocena stanowiska pracy. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 28 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 3.3 Określanie wymagań dla stanowisk pracy Przeprowadź ocenę stanowiska pracy z komputerem pod kątem antropometrycznym metodą porównania parametrów rzeczywistych z danymi z atlasu antropometrycznego. Oblicz wydatek energetyczny metodą Lehmana dla 8 godzinnej zmiany roboczej na stanowisku magazyniera w magazynie produktów spożywczych przyjmując następujący chronometraż pracy: załadowanie palet – czas 120 min, rozładowanie – czas 240 min, dostarczenie towaru z magazynu na halę sprzedaży – czas 30 min. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział programowy „Określenie wymagań stanowiska pracy” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy. Powinny być kształtowane umiejętności analizowania i selekcjonowania informacji z zakresu interpretowania wskaźników wydolnościowych człowieka. Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz zadań praktycznych. Zajęcia powinny być prowadzone w pracowni bezpieczeństwa i higieny pracy wyposażonej w stanowisko do badań fizjologicznych. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, atlasy antropometryczne, zestawy norm i przepisów prawa pracy dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce ergonomicznej. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Określanie wymagań dla stanowisk pracy” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, dyskusji dydaktycznej. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 5-osobowe. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. Zajęcia należy prowadzić w grupach 15-osobowych. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 29 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 4. Zagrożenia w środowisku pracy 4.1. Identyfikacja czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych dla zdrowia 4.2. Analiza zagrożeń w procesach pracy 4.3. Badania i pomiary czynników występujących w procesach pracy 4.1. Identyfikacja czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych dla zdrowia Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna BHP(4)1 zidentyfikować źródła zagrożeń w poszczególnych procesach pracy; P B BHP(4)2 określić skutki zagrożeń w poszczególnych procesach pracy; P B P B P B P B P B Z.13.3(2)1 sklasyfikować czynniki fizyczne według ich rodzaju i poziomu; P B Z.13.3(2)2 sklasyfikować czynniki biologiczne według ich rodzaju i poziomu; P B Z.13.3(2)3 sklasyfikować czynniki chemiczne według ich rodzaju i poziomu; P B P B P B P B PP C BHP(5)1 opisać zagrożenia czynnikami szkodliwymi fizycznymi występującymi w środowisku pracy; BHP(5)2 opisać zagrożenia czynnikami szkodliwymi chemicznymi występującymi w środowisku pracy; BHP(5)3 opisać zagrożenia czynnikami szkodliwymi biologicznymi występującymi w środowisku pracy; BHP(5)4 opisać zagrożenia czynnikami szkodliwymi psychofizycznymi występującymi w środowisku pracy; Z.13.3(2)4 sklasyfikować czynniki psychofizyczne według ich rodzaju i poziomu; Z.13.3(3)1 rozpoznać źródła zagrożeń oraz czynniki szkodliwe dla zdrowia, występujące w procesie pracy; Z.13.3(3)2 rozpoznać źródła zagrożeń oraz czynniki uciążliwe dla zdrowia, występujące w procesie pracy; Z.13.3(3)3rozpoznać źródła zagrożeń oraz czynniki niebezpieczne dla Materiał nauczania − Czynniki fizyczne –hałas, wibracje, oświetlenie, mikroklimat, promieniowanie elektromagnetyczne, promieniowanie jonizujące. − Czynniki biologiczne –bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty. − Czynniki chemiczne- kwasy, zasady, rozpuszczalniki − Czynniki psychofizyczne – stres, monotonia, monotypia. − Źródła zagrożeń fizycznych, biologicznych, chemicznych, psychofizycznych. − Skutki zagrożeń fizycznych, biologicznych, chemicznych, psychofizycznych. − Czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe. − Analiza stanu bhp na poszczególnych stanowiskach pracy jako podstawowy element analizy i oceny stanu bhp w zakładzie; − Pojęcia, rodzaje i charakterystyka zagrożeń czynnikami występującymi w procesach pracy, ze szczególnym uwzględnieniem: czynników szkodliwych i uciążliwych. − Wyposażenie stanowisk pracy jego nowoczesność, mechanizacja, automatyzacja. − Środki ochrony indywidualnej. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 30 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 4.1. Identyfikacja czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych dla zdrowia zdrowia, występujące w procesie pracy. Planowane zadania Identyfikacja czynników występujących w środowisku pracy. Wpisz w odpowiednie miejsce w tabeli wymienione poniżej czynniki występujące w środowisku pracy. Hałas, prąd elektryczny, tlenek węgla, mikroklimat zimny, pył drzewny, bakterie, drgania mechaniczne, benzen, promieniowanie podczerwone, kwas azotowy, wirusy, rozpuszczalniki. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne: Dział programowy „Identyfikacja czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych dla zdrowia” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy. Powinny być kształtowane umiejętności identyfikacji czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych dla zdrowia oraz analizowania i interpretowania wyników pomiarów tych czynników w środowisku pracy. Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni bezpieczeństwa i higieny pracy, w której będą się znajdować: stanowiska wykonywania badań i pomiaru czynników środowiska pracy (jedno stanowisko dla dwóch uczniów). Komputer z dostępem do Internetu, 1 stanowisko dla dwóch uczniów. Urządzenia multimedialne. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, atlasy antropometryczne, zestawy norm i przepisów prawa pracy dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce ergonomicznej. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Identyfikacja czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych dla zdrowia” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, dyskusji dydaktycznej. Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 5-osobowe. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 31 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 4.2. Analiza zagrożeń w procesach pracy Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna PKZ(Z.d)(12)9 zidentyfikować zagrożenia wynikające z użytkowania maszyn; P A P A PP A PP A PP C PP A PP A PP C PP C PKZ(Z.d)(12)10 zidentyfikować zagrożenia wynikające z użytkowania urządzeń mechanicznych; PKZ(Z.d)(12)11 zidentyfikować zagrożenia wynikające z użytkowania urządzeń elektrycznych; PKZ(Z.d)(12)12 zidentyfikować zagrożenia wynikające z użytkowania aparatury chemicznej; PKZ(Z.d)(12)13 zareagować na zagrożenia wynikające a użytkowania maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej; PKZ(Z.d)(13)4 identyfikować zagrożenia wynikające z prowadzenia prac budowlanych; PKZ(Z.d)(13)5 zidentyfikować zagrożenia wynikające z prowadzenia prac transportowych; PKZ(Z.d)(13)6 przewidzieć i prognozować skutki zagrożeń występujących w procesach pracy ustalać zagrożenia na placach budowy; PKZ(Z.d)(13)7 przewidzieć i prognozować skutki zagrożeń występujących w pracach transportowych. Materiał nauczania − Metody identyfikacji zagrożeń wynikających z użytkowania maszyn, urządzeń mechanicznych, elektrycznych, i użytkowania aparatury chemicznej. − Retrospektywna analiza zagrożeń występujących w procesach pracy. − Prospektywna analiza zagrożeń występujących w procesach pracy. Planowane zadania Zidentyfikuj zagrożenia na stanowisku pracy spawacza gazowego na podstawie listy kontrolnej. Należy zidentyfikować zagrożenia na stanowisku pracy spawacza gazowego na podstawie listy kontrolnej. Lider podzieli grupę na pary oraz w drodze losowania rozdzieli uczniów i rozda listy kontrolne, uczniowie wypełniają listę, prezentują wyniki i dyskutują. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne: Dział programowy „Analiza zagrożeń w procesach pracy” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy. Powinny być kształtowane umiejętności identyfikacji zagrożeń w procesach pracy. Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni bezpieczeństwa i higieny pracy, w której będą się znajdować: stanowiska wykonywania badań i pomiaru czynników środowiska pracy (jedno stanowisko dla dwóch Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 32 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 4.2. Analiza zagrożeń w procesach pracy uczniów). Komputer z dostępem do Internetu, 1 stanowisko dla dwóch uczniów. Urządzenia multimedialne. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, atlasy antropometryczne, zestawy norm i przepisów prawa pracy dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce ergonomicznej. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Analiza zagrożeń w procesach pracy” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, dyskusji dydaktycznej. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 5-osobowe. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. Zajęcia należy prowadzić w grupach 15-osobowych. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 33 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 4.3. Badania i pomiary czynników występujących w procesach pracy Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna PP D PP D PP D PP D PP B PP C P B PP D P B BHP(6)1 ustalić skutki oddziaływania szkodliwych czynników fizycznych na organizm człowieka; BHP(6)2 ustalić skutki oddziaływania szkodliwych czynników chemicznych na organizm człowieka; BHP(6)3 ustalić skutki oddziaływania szkodliwych czynników biologicznych na organizm człowieka; BHP(6)4 ustalić skutki oddziaływania szkodliwych czynników psychofizycznych na organizm człowieka; Z.13.3(4)1 przeprowadzić badania i pomiary czynników szkodliwych środowiska pracy; Z.13.3(4)2 zanalizować i interpretować wyniki pomiarów czynników materialnego środowiska pracy; Z.13.3(4)3 określić kryteria i metody oceny czynników występujących w poszczególnych procesach pracy; Z.13.3(4)4 ocenić na podstawie badań wprowadzane do stosowania w zakładzie pracy substancje materiały i procesy technologiczne pod kątem ich szkodliwości dla zdrowia i zagrożeń wypadkowych; Z.13.3(4)5 określić kryteria i metody oceny ryzyka związanego z zagrożeniami występującymi w procesach pracy. Materiał nauczania − Metody badań czynników szkodliwych środowiska pracy. − Pomiary czynników materialnego środowiska pracy. − Pomiary i ocena czynników w oparciu o normy. − Środki ochrony indywidualnej. Planowane zadania Ocena stanowiska pracy. Dokonaj pomiaru i oceny narażenia na hałas odniesiony do 8-godzinnego dnia pracy pracownika obsługującego urządzenie będące źródłem hałasu ustalonego przez 5 godzin. Warunki osiągania efektów kształcenia, w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne: Dział programowy „Badania i pomiary czynników występujących w procesach pracy” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy. Powinny być kształtowane umiejętności badania i wykonywania pomiarów czynników występujących w procesach pracy. Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni bezpieczeństwa i higieny pracy, w której będą się znajdować: stanowiska wykonywania badań i Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 34 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 4.3. Badania i pomiary czynników występujących w procesach pracy pomiaru czynników środowiska pracy (jedno stanowisko dla dwóch uczniów). Komputer z dostępem do Internetu, 1 stanowisko dla dwóch uczniów. Urządzenia multimedialne. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, atlasy antropometryczne, zestawy norm i przepisów prawa pracy dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce związanej z czynnikami środowiska pracy. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Badania i pomiary czynników występujących w procesach pracy” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, dyskusji dydaktycznej. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. Zajęcia należy prowadzić w grupach do 15 osób. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 35 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Język obcy w bezpieczeństwie i higienie pracy 5.1 5.2 Porozumiewanie się oraz prowadzenie szkoleń w języku obcym Struktury leksykalno-gramatyczne w typowych sytuacjach zawodowych 5.1 Porozumiewanie się oraz prowadzenie szkoleń w języku obcym Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi JOZ(1)1 posłużyć się poprawnie kontekstem w zrozumieniu wypowiedzi z użyciem specjalistycznego słownictwa stosowanego podczas wykonywania zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy; JOZ(1)2 zabrać głos w dyskusji na temat wysłuchanego tekstu dotyczącego rozmowy poszkodowanego oraz świadków wypadku z pracownikiem służb bezpieczeństwa i higieny pracy; JOZ(1)3 przeczytać i przetłumaczyć prawidłowo otrzymaną dokumentację wypadków przy pracy, chorób zawodowych oraz badań środowiskowych; JOZ(2)1 określić w języku obcym czynności związane z wykonywaniem typowych zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy; JOZ(2)2 zaplanować rozmowę z pracownikiem lub pracodawcą w języku obcym zawodowym z uwzględnieniem wypowiedzi pracownika służb bezpieczeństwa i higieny oraz pracownika lub pracodawcy; JOZ(2)3 przeprowadzić szkolenie z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy w języku obcym; JOZ(2)4 zastosować zwroty grzecznościowe w rozmowach z pracownikami oraz pracodawcami, zgodnie z zasadami gramatyki; JOZ(2)5 posłużyć się językiem obcym w zakresie wspomagającym wykonywane zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy z zastosowaniem poprawnej terminologii; JOZ(2)6 zinterpretować typowe pytania stawiane przez osoby szkolone w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w języku obcym; Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P C P C PP C P B PP D P D P C PP C P C Materiał nauczania − Słownictwo związane z wykonywaniem zadań zawodowych, szczególnie dotyczące planowania pracy. − Prowadzenie szkoleń w języku obcym. − Rozmowa dotycząca przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy z pracownikiem i pracodawcą. − Zastosowanie zwrotów grzecznościowych. − Wydawanie poleceń. − Organizacja stanowiska pracy. − Przygotowanie materiałów propagujących tematykę z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 36 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 5.1 Porozumiewanie się oraz prowadzenie szkoleń w języku obcym JOZ(2)7 przekazywać informacje w języku obcym o konieczności przestrzegania przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy na danym stanowisku, zgodnie z zasadami gramatyki; JOZ(2)8 zastosować odpowiednią terminologię oraz zasady gramatyki w rozwiązywaniu problemów technicznych i organizacyjnych związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy; JOZ(4)1 porozumieć się z uczestnikami procesu pracy w języku obcym wykorzystując słownictwo zawodowe; JOZ(4)2 przekazać w języku obcym informacje dotyczące wykonywanych prac zgodnie z zasadami gramatyki; JOZ(4)3 słuchać ze zrozumieniem wypowiedzi w języku obcym współpracowników oraz przełożonych zgodnie z zasadami aktywnego słuchania; JOZ(4)4 porozumiewać się z zespołem współpracowników i przełożonymi poprawnie w języku obcym zgodnie z zasadami gramatyki; JOZ(4)5 przygotować w formie pisemnej, w języku obcym opis wypadku przy pracy zgodnie z zasadami gramatyki; JOZ(4)6 przygotować w formie pisemnej, w języku obcym ofertę szkoleniową z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. P C PP C P C P C P C P C P C P C Planowane zadania Wykonywanie ćwiczeń gramatycznych. Wykonywanie ćwiczeń weryfikujących rozumienie tekstu ze słuchu. Wydawanie poleceń w języku obcym, dotyczących wykonywania zadań zawodowych. Tłumaczenie tekstów zawodowych z języka polskiego na język obcy. Sporządzanie notatki z tekstu słuchanego i czytanego dotyczącego wypadku przy pracy. Uczniowie wykonują ćwiczenia, po ich wykonaniu dokonują samooceny. Przygotowanie w języku obcym materiałów propagujących tematykę z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Lider podzieli grupę na pary oraz w drodze losowania rozdzieli materiały w różnym ujęciu propagujące tematykę z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Wykonaną pracę należy porównać z otrzymanym wzorcem i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni zarządzania systemami bezpieczeństwa i higieny pracy. W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 37 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 5.1 Porozumiewanie się oraz prowadzenie szkoleń w języku obcym znajdować: materiały dydaktyczne, instrukcje do ćwiczeń, wzory protokołów kontrolnych i powypadkowych, sporządzanych przez służby BHP, zestaw norm i przepisów prawa dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Komputer z dostępem do Internetu, 1 stanowisko dla dwóch uczniów. Urządzenia multimedialne. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Czasopisma branżowe, karty charakterystyki substancji niebezpiecznych, zestawy norm i przepisów prawa dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, a także filmy i prezentacje multimedialne o tematyce z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Zalecane metody dydaktyczne Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń i metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie lub w zespołach dwuosobowych. Dominującą metodą powinna być metoda ćwiczeń. Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy. W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, porozumiewania się w języku obcym z przełożonymi i pracownikami. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testów typu „próba pracy”. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 38 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 5.2 Struktury leksykalno-gramatyczne w typowych sytuacjach zawodowych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna JOZ(3)1 przetłumaczyć na język obcy z zachowaniem zasad gramatyki i ortografii, teksty zawodowe napisane w języku polskim; P C JOZ(3)2 sporządzić notatkę na podstawie wysłuchanego tekstu; P C PP C PP C PP D PP D P C P D PP C P C P C P C PP D JOZ(3)3 przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczną dokumentację analizy i oceny zagrożeń; JOZ(3)4 przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczną dokumentację niezbędną do projektowania i korygowania ergonomicznych stanowisk pracy; JOZ(3)5 zredagować notatkę w języku obcym z tekstu zawodowego słuchanego i czytanego; JOZ(3)6 odczytać i dokonać analizy dokumentacji powypadkowej sporządzonej w języku obcym; JOZ(3)7 odczytać informacje zamieszczone w dokumentacji związanej z eksploatacją obiektów technicznych; JOZ(4)1 przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczne instrukcje obsługi urządzeń stosowanych na stanowiskach pracy; JOZ(4)2 dokonać analizy informacji zawartych w regulaminach i instrukcjach stanowiskowych w języku obcym; JOZ(5)1 skorzystać z obcojęzycznych zasobów Internetu związanych z tematyką zawodową; JOZ(5)2 dokonać analizy informacji zawartych w materiałach popularyzujących problematykę bezpieczeństwa i higieny pracy w języku obcym; JOZ(5)3 wyszukać w różnych źródłach informacje z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy; JOZ(5)4 skorzystać z obcojęzycznych portali internetowych przy opracowywaniu materiałów popularyzujących problematykę Materiał nauczania − Regulaminy i instrukcje stanowiskowe w języku obcym. − Sporządzanie i opracowywanie dokumentacji oraz analiz bezpieczeństwa i higieny pracy w języku obcym. − Informacje zawarte w instrukcjach obsługi urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej dotyczące zasad bezpiecznej pracy przy ich wykorzystaniu. − Źródła informacji z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. − Wiedza z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy w zasobach internetowych. − Materiały szkoleniowe z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 39 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 5.2 Struktury leksykalno-gramatyczne w typowych sytuacjach zawodowych bezpieczeństwa i higieny pracy; JOZ(5)5 zgromadzić i przetłumaczyć poprawnie materiały popularyzujące problematykę bezpieczeństwa i higieny pracy. P C Planowane zadania Przygotowanie instrukcji stanowiskowej w języku obcym Wykonaj ćwiczenie zgodnie z otrzymana instrukcją. Dokonaj samooceny swojej pracy w KARCIE SAMOOCENY. Opracowanie dokumentacji wypadków w pracy oraz chorób zawodowych w języku obcym Lider podzieli grupę na pary oraz w drodze losowania rozdzieli przygotowane w języku polskim opisy hipotetycznych przypadków wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych, dla których będzie opracowana dokumentacja. Na podstawie otrzymanej instrukcji należy opracować dokumentację dla przydzielonego opisu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Wykonaną pracę należy porównać z otrzymanym wzorcem i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni zarządzania systemami bezpieczeństwa i higieny pracy. W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: materiały dydaktyczne, instrukcje do ćwiczeń, wzory protokołów kontrolnych i powypadkowych, sporządzanych przez służby BHP, zestaw norm i przepisów prawa dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Komputer z dostępem do Internetu, 1 stanowisko dla dwóch uczniów. Urządzenia multimedialne. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów w języku obcym, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. Czasopisma branżowe, karty charakterystyki substancji niebezpiecznych, zestawy norm i przepisów prawa dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, a także filmy i prezentacje multimedialne o tematyce z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy w języku obcym. Zalecane metody dydaktyczne Dominującą metodą powinna być metoda ćwiczeń. W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, porozumiewania się w języku obcym z przełożonymi i pracownikami. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. Zajęcia należy prowadzić w grupach do 15 osób. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Jako sposób oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów, proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu typu „próba pracy”. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, – dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 40 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 6. Ocena ryzyka zawodowego 6.1. Ocena czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych i niebezpiecznych 6.2. Ocena ryzyka związanego z zagrożeniami zawodowymi występującymi w procesach pracy 6.1. Ocena czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych i niebezpiecznych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi BHP(4)3 zidentyfikować źródła zagrożeń szkodliwych i uciążliwych występujących na określonych stanowiskach pracy; BHP(5)5 scharakteryzować zagrożenia według ich rodzaju i ciężkości; BHP(6)5 określić skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; BHP(6)6 określić skutki oddziaływania czynników uciążliwych na organizm człowieka; BHP(6)7 określić skutki oddziaływania czynników niebezpiecznych na organizm człowieka; Z.13.3(2)5 wyodrębnić czynniki niebezpieczne według ich rodzaju i poziomu występujących na poszczególnych stanowiskach pracy; Z.13.3(2)6 wyodrębnić czynniki fizyczne według ich rodzaju i poziomu występujących na poszczególnych stanowiskach pracy; Z.13.3(2)7 wyodrębnić czynniki chemiczne według ich rodzaju i poziomu występujących na poszczególnych stanowiskach pracy; Z.13.3(2)8 wyodrębnić czynniki biologiczne według ich rodzaju i poziomu występujących na poszczególnych stanowiskach pracy; Z.13.3(2)9 wyodrębnić czynniki psychofizyczne według ich rodzaju i poziomu występujących na poszczególnych stanowiskach; Z.13.3(3)4 rozpoznać i oceniać oddziaływanie czynników niebezpiecznych na pracownika, środowisko pracy oraz środowisko przyrodnicze; Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P A P B P B P B P B P C P C P C PP C PP C P B Materiał nauczania − Kryteria oceny czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych i niebezpiecznych: − czynniki fizyczne - natężenie i czas ekspozycji, możliwość kontaktu z elementami niebezpiecznymi; − czynniki chemiczne - stężenia i czas ekspozycji, emisja substancji z urządzeń, możliwość kontaktu z truciznami. substancjami trującymi, rakotwórczymi i uczulającymi, − Metody badań i pomiarów czynników chemicznych, − Czynniki biologiczne; − Czynniki psychofizyczne: − Zagrożenia wynikające z niewłaściwej organizacji pracy, − Zagrożenia wynikające z wad: konstrukcji stosowanych maszyn i innych urządzeń technicznych, urządzeń zabezpieczających, technologii stosowanych materiałów itp. − Zagrożenia wynikające z niewłaściwego postępowania zatrudnionych zarówno na etapie działalności koncepcyjnej jak i podczas realizacji bieżących zadań. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 41 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 6.1. Ocena czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych i niebezpiecznych Z.13.3(3)5 rozpoznać i oceniać oddziaływanie czynników szkodliwych na pracownika, środowisko pracy oraz środowisko przyrodnicze; Z.13.3(3)6 rozpoznać i oceniać oddziaływanie uciążliwych na pracownika, środowisko pracy oraz środowisko przyrodnicze; P B P B KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań; P C KPS(3)2 uświadomić sobie konsekwencje działań; P C KPS(4)1 zanalizować zmiany zachodzące w branży; P C KPS(4)2 podejmować nowe wyzwania; P C KPS(10)1 doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; P C KPS(10)2 uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu; P C KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko; P C KPS(10)4 rozwiązywać konflikty w zespole; PP C OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań; P C OMZ(3)2 wydawać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; P C OMZ(6)1 słuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników; P C OMZ(6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach ze współpracownikami; P D OMZ(6)3 zastosować właściwe formy komunikacji interpersonalnych. PP C Planowane zadania Identyfikacja czynników szkodliwych dla środowiska występujących podczas procesów technologicznych. Przeprowadź identyfikację czynników szkodliwych dla środowiska występujących podczas procesów technologicznych i określ oddziaływanie ich na organizm człowieka. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, atlasy antropometryczne, zestawy norm i przepisów prawa pracy dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce ergonomicznej. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 42 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 6.1. Ocena czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych i niebezpiecznych Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Ocena czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych i niebezpiecznych” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, dyskusji dydaktycznej. Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 5-osobowe. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. 6.2. Ocena ryzyka związanego z zagrożeniami zawodowymi występującymi w procesach pracy Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi BHP(4)4 ocenić wprowadzane do użytku substancje, stosowane materiały i procesy technologiczne w zakresie szkodliwości dla zdrowia i zagrożeń wypadkowych; BHP(5)6 scharakteryzować środowisko pracy pod względem występowania czynników szkodliwych; BHP(6)8 ocenić wpływ czynników szkodliwych na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników; BHP(8)1 określić zasady doboru środków ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; BHP(8)2 dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do rodzaju wykonywanych prac; BHP(8)3 scharakteryzować funkcje odzieży ochronnej; Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P B P B PP C P B P D P D Materiał nauczania − Ocena zagrożeń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia i uciążliwymi: − hałasu i drgań mechanicznych, − szkodliwych czynników chemicznych oraz promieniowania podczerwonego, jonizującego i nadfioletowego, − pola elektromagnetycznego, − energii elektrycznej i elektryczności statycznej, mikroklimatu środowiska pracy, − oświetlenia pomieszczeń i stanowisk pracy. − Ocena zagrożeń w podstawowych procesach pracy, z uwzględnieniem prac: Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 43 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 6.2. Ocena ryzyka związanego z zagrożeniami zawodowymi występującymi w procesach pracy BHP(8)4 ocenić prawidłowość doboru środków ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywanych zadań zawodowych. Z.13.3(1)3 przedstawić odpowiedzialność pracodawcy dotyczącą oceny ryzyka zawodowego; Z.13.3(1)4 zaopiniować opracowywane w zakładzie akty prawne dotyczące oceny ryzyka zawodowego; Z.13.3(1)5 posługiwać się przepisami i normami dotyczącymi wykonywania oceny ryzyka zawodowego; Z.13.3(1)6 skorzystać z dokumentacji technicznej, norm oraz przepisów prawnych dotyczących oceny ryzyka zawodowego; Z.13.3(3)1 rozpoznać i oceniać oddziaływanie czynników niebezpiecznych na pracownika, środowisko pracy oraz środowisko przyrodnicze; Z.13.3(3)2 rozpoznać i oceniać oddziaływanie czynników szkodliwych na pracownika, środowisko pracy oraz środowisko przyrodnicze; Z.13.3(3)3 rozpoznać i oceniać oddziaływanie uciążliwych na pracownika, środowisko pracy oraz środowisko przyrodnicze; Z.13.3(4)6 zinterpretować wyniki badań i pomiarów czynników środowiska pracy; Z.13.3(4)7 przeprowadzić pomiary środowiskowe czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy; Z.13.3(4)8 przeprowadzić pomiary czynników uciążliwych dla zdrowia w środowisku pracy; Z.13.3(5)1 ocenić poziom ryzyka zawodowego powodowanego przez czynniki niebezpieczne, chemiczne, fizyczne , biologiczne i psychofizyczne występujące w środowisku pracy; Z.13.3(5)2 określić sposoby ograniczenia i eliminowania, czynników niebezpiecznych ,chemicznych, fizycznych , biologicznych i psychofizycznych występujących w środowisku pracy; P C PP C PP C PP C PP C PP C PP C PP C PP C PP C PP C PP C − − − − − − − − − − P B Z.13.3(5)3 ocenić ryzyko zawodowe na stanowiskach pracy; PP D Z.13.3(6)1 dobrać i wskazać odpowiednie metody eliminowania zagrożeń wypadkowych; PP C przy mechanicznej obróbce metali i drewna, przy spawaniu i cieciu metali, przy eksploatacji urządzeń pod ciśnieniem, przy eksploatacji urządzeń elektrycznych, w transporcie wewnątrzzakładowym oraz składowaniu materiałów niebezpiecznych, − remontowo - budowlanych, − przy elektrolitycznej obróbce powierzchni, − przy obróbce cieplnej i cieplno- chemicznej, − przy źródłach promieniowania jonizującego, nadfioletowego, jonizującego i podczerwonego. Ocena stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy (wydziale) na podstawie analizy i oceny zagrożeń oraz danych statystycznych. Analiza stanu bhp na poszczególnych stanowiskach pracy jako podstawowy element analizy i oceny stanu bhp w zakładzie. Podstawowe czynniki wpływające na stan bezpieczeństwa i higieny pracy: − stan budynków i pomieszczeń pracy, − wyposażenie stanowisk pracy (automatyzacja), − stosowane materiały i metody pracy, − organizacja procesów pracy, − kwalifikacje zawodowe pracowników Zabezpieczenia indywidualne i zbiorowe stanowiące barierę przed przepływem zagrożeń. Zasady doboru zabezpieczeń indywidualnych i zbiorowych. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 44 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 6.2. Ocena ryzyka związanego z zagrożeniami zawodowymi występującymi w procesach pracy Z.13.3(6)2 określić niezbędne działania techniczne na podstawie wniosków wynikających z oceny ryzyka zawodowego; Z.13.3(6)3 określić niezbędne działania organizacyjne na podstawie wniosków wynikających z oceny ryzyka zawodowego; Z.13.3(6)4 zastosować sposoby ograniczania zagrożeń wynikających z oceny ryzyka zawodowego; P B P B PP C Z.13.3(7)1 skonstruować listę pytań kontrolnych; PP C Z.13.3(7)2 utworzyć arkusz oceny zagrożeń; PP D Z.13.3(7)3 zidentyfikować zagrożenia na stanowisku pracy na podstawie list kontrolnych. PP A KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań; P C KPS(3)2 uświadomić sobie konsekwencje działań; P C KPS(4)1 zanalizować zmiany zachodzące w branży; P C KPS(4)2 podejmować nowe wyzwania; P C KPS(10)1 doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; P C KPS(10)2 uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu; P C KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko; P C KPS(10)4 rozwiązywać konflikty w zespole; PP C OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań; P C OMZ(3)2 wydawać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; P C OMZ(6)1 słuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników; P C OMZ(6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach ze współpracownikami; P D OMZ(6)3 zastosować właściwe formy komunikacji interpersonalnych. PP C Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 45 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 6.2. Ocena ryzyka związanego z zagrożeniami zawodowymi występującymi w procesach pracy Planowane zadania Ocena ryzyka zawodowego metodą trójstopniową Dokonaj oceny ryzyka zawodowego metodą trójstopniową na stanowisku administracyjno-biurowym. Lider podzieli grupę na pary oraz w drodze losowania rozdzieli słuchaczy i rozda listy kontrolne. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, atlasy antropometryczne, zestawy norm i przepisów prawa pracy dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce ergonomicznej. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy „Ocena ryzyka związanego z zagrożeniami zawodowymi występującymi w procesach pracy” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, dyskusji dydaktycznej. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. Grupy maksymalnie 5-osobowe. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. Zajęcia należy prowadzić w grupach 15-osobowych. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 46 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 7. Ustalanie przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych 7.1. Regulacje prawne dotyczące wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych 7.2. Postępowanie powypadkowe 7.3. Postępowanie w sprawach chorób zawodowych 7.1. Regulacje prawne dotyczące wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna Z.13.4(1)3 zdefiniować wypadek przy pracy, wypadek na równi z wypadkiem przy pracy; P A Z.13.4(1)4 ocenić zdarzenie zgodnie definicji wypadku przy pracy; P D Z.13.4(1)5 zastosować przepisy prawa dotyczące wypadków przy pracy; P C Z.13.4(2)3 określić obowiązki pracodawcy w razie wypadku przy pracy; P B BHP(3)4 wskazać prawa i obowiązki pracownika, który uległ wypadkowi przy pracy wynikające z przepisów prawa; P B BHP(3)5 wskazać rodzaje świadczeń z tytułu wypadku przy pracy; PP B Z.13.4(1)6 zdefiniować chorobę zawodową; P A Z.13.4(1)7 ocenić zdarzenie zgodnie z definicją choroby zawodowej; P D Z.13.4(1)8 zastosować przepisy prawa dotyczące choroby zawodowej; P C P B P A BHP(3)7 wskazać rodzaje świadczeń z tytułu choroby zawodowej; PP B KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań; P C KPS(3)2 uświadomić sobie konsekwencje działań; P C Z.13.4(2)5 określić obowiązki pracodawcy w razie podejrzenia choroby zawodowej; BHP(3)6 wskazać prawa i obowiązki pracownika, który zachorował na chorobę zawodową wynikające z przepisów prawa; Materiał nauczania − − − − − Pojęcie wypadku przy pracy. Rodzaje wypadków i ich klasyfikacja. Obowiązki pracodawcy w razie wypadku przy pracy. Pojęcie choroby zawodowej. Obowiązki pracodawcy w przypadku podejrzenia choroby zawodowej. − Świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. − Regulacje prawne wypłacania świadczeń przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych i inne instytucje ubezpieczeniowe. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 47 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 7.1. Regulacje prawne dotyczące wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych KPS(7)1 przyjmować odpowiedzialność za powierzone informacje zawodowe; KPS(7)2 respektować zasady dotyczące przestrzegania tajemnicy zawodowej; KPS(7)3 określić konsekwencje nieprzestrzegania tajemnicy zawodowej. P C P C P C Planowane zadania Kwalifikowanie wydarzenia pod kątem wypadku przy pracy Na podstawie definicji wypadku przy pracy przeanalizować dane zdarzenia i zakwalifikować je lub nie jako wypadek przy pracy, lub wypadek na równi z wypadkiem przy pracy. Ustalenie świadczeń z tytułu chorób zawodowych. Na podstawie otrzymanych dokumentów wskazać rodzaje świadczeń z tytułu chorób zawodowych oraz określić warunki nabywania prawa do świadczeń z tego tytułu. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni bezpieczeństwa i higieny pracy wyposażonej: stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu; drukarki i skanery (po jednym urządzeniu na cztery stanowiska komputerowe), pakiet programów biurowych. Środki dydaktyczne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestaw norm i przepisów prawa dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, instrukcje do ćwiczeń. Zalecane metody dydaktyczne W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu regulacji prawnej dotyczące wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych. Dział programowy „Regulacje prawne dotyczące wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, mapy „myśli”, dyskusji dydaktycznej. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnej oraz grupowej. Grupy maksymalnie 5-osobowe. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 48 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 7.2. Postępowanie powypadkowe Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna Z.13.4(2)4 podjąć działania w razie wypadku przy pracy; PP C Z.13.4(3)1 zbadać okoliczności wypadku przy pracy; P C Z.13.4(3)2 ustalić przyczyny wypadku przy pracy; P D Z.13.4(4)1 wymienić dokumenty związane z wypadkiem przy pracy; P A Z.13.4(4)2 skompletować dokumentację powypadkową; P C Z.13.4(5)1 opracować wnioski i zalecenia profilaktyczne w razie wystąpienia wypadku przy pracy; PP D KPS(1)1 zastosować zasady kultury osobistej; P C KPS(1)2 zastosować zasady etyki zawodowej; P C KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań; P C KPS(3)2 uświadomić sobie konsekwencje działań; P C KPS(5)1 przewidywać sytuacje wywołujące stres; P C KPS(5)2 zastosować sposoby radzenia sobie ze stresem; PP C KPS(5)3 określić skutki stresu; P C P C P C KPS(7)3 określić konsekwencje nieprzestrzegania tajemnicy zawodowej; P C KPS(10)1 doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; P C KPS(7)1 przyjmować odpowiedzialność za powierzone informacje zawodowe; KPS(7)2 respektować zasady dotyczące przestrzegania tajemnicy zawodowej; Materiał nauczania − − − − Postępowanie w razie wypadku przy pracy. Ustalanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy. Zadania i czynności zespołu powypadkowego. Dokumentacja powypadkowa: protokół, statystyczna karta wypadku, rejestr wypadków przy pracy. − Kompletowanie dokumentacji powypadkowej poszkodowanego do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. − Analizowanie przyczyn wypadków przy pracy. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 49 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 7.2. Postępowanie powypadkowe KPS(10)2 uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu; P C KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko; P C KPS(10)4 rozwiązywać konflikty w zespole; PP C OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań; P C OMZ(3)2 wydawać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania. P C Planowane zadania Dokumentowanie wypadku przy pracy Na podstawie opisu danego wypadku sporządzić protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, statystyczną kartę wypadku oraz wypełnić rejestr wypadków przy pracy. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni bezpieczeństwa i higieny pracy wyposażonej: stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu; drukarki i skanery (po jednym urządzeniu na cztery stanowiska komputerowe), pakiet programów biurowych. Środki dydaktyczne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestaw norm i przepisów prawa dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, wzory dokumentów, instrukcje do ćwiczeń. Zalecane metody dydaktyczne W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu regulacji prawnej dotyczące wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych. Dział programowy „Postępowanie w sprawach chorób zawodowych” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem tekstu przewodniego, metody przypadków, dyskusji dydaktycznej oraz metody ćwiczeń, mapy „myśli”. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnej oraz grupowej. Grupy maksymalnie 3-osobowe. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 50 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 7.3. Postępowanie w sprawach chorób zawodowych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P C P C PP D KPS(1)1 zastosować zasady kultury osobistej; P C KPS(1)2 zastosować zasady etyki zawodowej; P C KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań; P C KPS(3)2 uświadomić sobie konsekwencje działań; P C KPS(5)1 przewidywać sytuacje wywołujące stres; P C KPS(5)2 zastosować sposoby radzenia sobie ze stresem; PP C KPS(5)3 określić skutki stresu; P C P C P C KPS(7)3 określić konsekwencje nieprzestrzegania tajemnicy zawodowej; P C KPS(10)1 doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; P C KPS(10)2 uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu; P C KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko; P C Z.13.4(2)6 podjąć działania w razie podejrzenia choroby zawodowej; Z.13.4(2)7 sporządzić dokumentację w przypadku podejrzenia choroby zawodowej; Z.13.4(5)2 opracować środki zapobiegające zachorowaniu na chorobę zawodową; KPS(7)1 przyjmować odpowiedzialność za powierzone informacje zawodowe; KPS(7)2 respektować zasady dotyczące przestrzegania tajemnicy zawodowej; Materiał nauczania − − − − Postępowanie w przypadku podejrzenia choroby zawodowej. Dokumentowanie chorób zawodowych i skutków tych chorób. Rejestr chorób zawodowych i podejrzeń o choroby zawodowe. Analizowanie przyczyn zachorowania na chorobę zawodową. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 51 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 7.3. Postępowanie w sprawach chorób zawodowych KPS(10)4 rozwiązywać konflikty w zespole; PP C OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań; P C OMZ(3)2 wydawać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania. P C Planowane zadania Analizowanie przyczyn wystąpienia choroby zawodowej Na podstawie otrzymanego opisu choroby oraz warunków na danym stanowisku pracy dokonać analizy tych warunków pod kątem ich szkodliwości i wpływu na pracownika. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni bezpieczeństwa i higieny pracy wyposażonej: stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu; drukarki i skanery (po jednym urządzeniu na cztery stanowiska komputerowe), pakiet programów biurowych. Środki dydaktyczne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestaw norm i przepisów prawa dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, wzory dokumentów, instrukcje do ćwiczeń. Zalecane metody dydaktyczne W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu regulacji prawnej dotyczące wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych. Dział programowy „Postępowanie w sprawach chorób zawodowych” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem tekstu przewodniego, metody przypadków, dyskusji dydaktycznej oraz metody ćwiczeń, mapy „myśli”. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnej oraz grupowej. Grupy maksymalnie 3-osobowe. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 52 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 8. Zarządzanie systemami bezpieczeństwa i higieny pracy 8.1. Wdrażanie i funkcjonowanie bezpieczeństwa pracy 8.2. Prowadzenie działalności gospodarczej z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy 8.3. Świadczenie usług i prowadzenie szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy 8.1. Wdrażanie i funkcjonowanie bezpieczeństwa pracy Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi BHP(7)10 dokonać analizy podstawowych aktów prawnych, praw i obowiązków pracownika oraz pracodawcy związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową i ochroną środowiska; BHP(7)11 określić podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy; BHP(7)8 zorganizować wybrane stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(7)9 ocenić stanowisko pracy pod względem bezpieczeństwa i ergonomii; Z.13.1(5)1 wyjaśnić zasady sporządzania regulaminów oraz instrukcji stanowiskowych zgodnych z przepisami o bezpieczeństwie i higienie pracy; Z.13.1(5)2 sporządzić regulaminy i instrukcje stanowiskowe zgodnie z wytycznymi zawartymi w przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(5)3 ocenić regulaminy oraz instrukcje stanowiskowe pod kątem zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(5)4 zanalizować regulaminy oraz instrukcje stanowiskowe pod względem zgodności z przepisami w zakresie ochrony środowiska; BHP(9)1 zastosować podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania prac na określonym stanowisku; BHP(9)2 zinterpretować wymagania zawarte w aktach prawnych i normach z zakresu ochrony środowiska; Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P C P C P C P D P B P C P D P D P C P C Materiał nauczania − Wymagania bezpieczeństwa dotyczące procesów pracy. − Ergonomia w kształtowaniu warunków pracy. − Rodzaje zanieczyszczeń przemysłowych środowiska naturalnego. − Techniki ochrony środowiska stosowane w przemyśle. − Zasady prowadzenia gospodarki odpadami i opakowaniami w przedsiębiorstwie zgodnie z wytycznymi przepisów i norm w zakresie ochrony środowiska. − Gospodarka wodno-ściekowa w przedsiębiorstwie w świetle przepisów oraz norm w zakresie ochrony środowiska. − Zagrożenia pożarowe, chemiczne, wybuchowe oraz metody prewencji i ich zwalczania w przedsiębiorstwie. − Ochrona przeciwpożarowa oraz sprzęt i środki gaśnicze. − Sposoby likwidacji i ograniczenia zagrożeń występujących w procesie pracy. − System pomocy medycznej w przypadku sytuacji stanowiącej zagrożenie zdrowia i życia. − Pierwsza pomoc w stanach zagrożenia życia i zdrowia. − Organizacja służby BHP w przedsiębiorstwie. − System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy w przedsiębiorstwie. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 53 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 8.1. Wdrażanie i funkcjonowanie bezpieczeństwa pracy BHP(9)3 określić sposoby prowadzenia gospodarki odpadami, gospodarki wodno-ściekowej oraz w zakresie ochrony powietrza w przedsiębiorstwie; BHP(9)4 ocenić stosowane w przedsiębiorstwie rozwiązania ograniczające lub eliminujące emisję zanieczyszczeń do środowiska; BHP(9)5 przewidzieć konsekwencje naruszenia przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania zadań zawodowych; BHP(9)6 scharakteryzować sposoby likwidacji lub ograniczenia zagrożeń związanych z występowaniem w procesach pracy czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych dla zdrowia; BHP(9)7 zinterpretować wymagania zawarte w aktach prawnych dotyczące ochrony przeciwpożarowej; BHP(9)8 zareagować w przypadku zagrożenia pożarowego zgodnie z zasadami ochrony przeciwpożarowej; Z.13.1(4)4 zebrać dane uzyskane w wyniku przeprowadzonych przeglądów obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy; Z.13.1(4)5 dokonać analizy danych uzyskanych podczas przeglądów obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy pod względem zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(4)6 opracować na podstawie analizy danych, uzyskanych podczas przeglądów obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy wnioski prewencyjne i zalecenia; BHP(10)1 zidentyfikować stany zagrożenia życia i zdrowia podczas wykonywania zadań zawodowych; BHP(10)2 zapobiegać zagrożeniom życia i zdrowia w miejscu wykonywania czynności zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy; BHP(10)3 zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze zgodnie z zasadami ochrony przeciwpożarowej; BHP(10)4 powiadomić system pomocy medycznej w przypadku sytuacji stanowiącej zagrożenie zdrowia i życia przy wykonywaniu zadań P B P D P C P B P C P D P B P D PP C P A P C P C P D Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 54 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 8.1. Wdrażanie i funkcjonowanie bezpieczeństwa pracy zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy; BHP(10)5 udzielić pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia; Z.13.1(6)5 scharakteryzować wymagania dotyczące bezpiecznej eksploatacji maszyn i urządzeń technicznych; Z.13.1(6)6 przetestować działanie maszyn i urządzeń technicznych pod kątem przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(6)7 przygotować raport z przeprowadzonej kontroli maszyn i urządzeń technicznych w przedsiębiorstwie; Z.13.1(7)1 wskazać środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze niezbędne podczas wykonywania zadań zawodowych na danym stanowisku pracy; Z.13.1(7)2 sprawdzić prawidłowość i częstotliwość przydziału środków ochrony indywidualnej z wytycznymi przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(7)3 sprawdzić prawidłowość i częstotliwość przydziału odzieży i obuwia roboczego z wytycznymi przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.2(8)6 ocenić i skorygować stanowiska pracy na postawie danych fizjologicznych i biomechanicznych; Z.13.2(8)7 wykorzystać dokumentację do projektowania i korygowania elementów stanowisk pracy; P D P B P D P D P B P C P C PP D P C KPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów; PP D KPS(2)2 dążyć wytrwale do celu; P C KPS(2)3 zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami; P C KPS(2)4 zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy; PP C KPS(8)1 ocenić ryzyko podejmowanych działań; P D KPS(8)2 przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania; P C Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 55 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 8.1. Wdrażanie i funkcjonowanie bezpieczeństwa pracy KPS(8)3 wyciągać wnioski z podejmowanych działań; P D KPS(9)1 zastosować techniki negocjacyjne; P C KPS(9)2 zachowywać się asertywnie; PP C OMZ(1)1 dokonywać analizy przydzielonych zadań; P D OMZ(1)2 zaplanować pracę zespołu; P D OMZ(2)1 rozpoznawać kompetencje i umiejętności osób w zespole; P B OMZ(2)2 rozdzielać zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu; P C OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań; P C OMZ(3)2 wydawać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; P C OMZ(4)1 monitorować jakość wykonywanych zadań; P C OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów; P D PP D P D OMZ(6)1 słuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników; P C OMZ(6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach ze współpracownikami; P C OMZ(6)3 zastosować właściwe formy komunikacji interpersonalnych. PP C KPS(9)3 proponować konstruktywne rozwiązania; OMZ(5)1 zaproponować zmiany w organizacji pracy mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy; OMZ(5)2 zaproponować rozwiązania techniczne mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy; Planowane zadania Opracowanie instrukcji bezpiecznej obsługi urządzeń i postępowania z substancjami niebezpiecznymi. Opracowanie przykładowych instrukcji gospodarki odpadami i opakowaniami w przedsiębiorstwie lub instrukcji prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej dla wybranego przedsiębiorstwa. Ocenianie jakości stanowiska pracy pod względem bezpieczeństwa i ergonomii. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 56 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 8.1. Wdrażanie i funkcjonowanie bezpieczeństwa pracy Udzielanie pierwszej pomocy przy urazach mechanicznych, porażeniu prądem oraz zatruciach substancjami chemicznymi – symulacja. Zastosowanie podręcznego sprzętu i środków gaśniczych do gaszenia pożaru – symulacja. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział programowy „Wdrażanie i funkcjonowanie bezpieczeństwa pracy ” wymaga stosowania wyłącznie aktywizujących metod kształcenia, zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy. Powinny być kształtowane umiejętności przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w każdym procesie pracy oraz zapobiegania lub minimalizowania czynników szkodliwych dla zdrowia na stanowiskach pracy. Należy także kształtować prawidłowe postawy i nawyki oraz uświadamiać uczniom, iż ochrona życia i zdrowia człowieka w środowisku pracy jest celem nadrzędnym. Niezbędne jest, aby uczeń opanował umiejętność udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadku na stanowisku pracy. Środki dydaktyczne Kodeks pracy, Normy PN-EU dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, ergonomii oraz ochrony środowiska, ustawy i rozporządzenia dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, fantom do resuscytacji, zestaw do udzielania pierwszej pomocy, sprzęt gaśniczy. Zalecane metody dydaktyczne W realizacji działu programowego „Wdrażanie i funkcjonowanie bezpieczeństwa pracy” należy wykorzystać zarówno metody przypadków, jak i dyskusji dydaktycznej oraz metody projektów i ćwiczeń praktycznych. Dominującymi metodami powinny być metoda projektów oraz ćwiczeń praktycznych. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie. Poprzez zastosowanie metody projektów należy zrealizować treści z zakresu wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczących pomieszczeń pracy, a także wymagań bezpieczeństwa dotyczących procesu pracy oraz opracowywania instrukcji bezpiecznej obsługi urządzeń i postępowania z substancjami niebezpiecznymi. Szczególnie ważne jest opanowanie przez uczniów umiejętności określania wymagań dotyczących ochrony środowiska w przedsiębiorstwie oraz planowania w nim gospodarki zgodnie z przepisami i normami w zakresie ochrony środowiska. Należy zatem zaplanować ćwiczenia mające na celu opracowanie przykładowych instrukcji np. gospodarki odpadami i opakowaniami w przedsiębiorstwie lub instrukcji prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej dla wybranego przedsiębiorstwa. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w grupie do 15 uczniów, uwzględniając podział na 2-3-osobowe zespoły, a w przypadku kształtowania umiejętności udzielania pierwszej pomocy czy też stosowania środków gaśniczych, należy zaplanować formę pracy indywidualnej, przy wykorzystaniu niezbędnego wyposażenia, sprzętu oraz materiałów. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru, testu praktycznego oraz przygotowanie i prezentację projektu. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 57 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 8.2. Prowadzenie działalności gospodarczej z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna PDG(1)1 rozróżnić pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej: rynek, polityka fiskalna; P B PDG(1)2 zdefiniować pojęcia: małe, średnie, duże przedsiębiorstwo; P A P A P A PDG(2)2 zidentyfikować przepisy prawa podatkowego; P A PDG(2)3 zidentyfikować przepisy kodeksu cywilnego; P A PP C P B P A P C P D P C P A PDG(1)3 zdefiniować pojęcia: działalność gospodarcza, usługa, nakład, koszt, wydatek, przychód, dochód, podatek, kredyt, pożyczka, dotacja, subwencja, dopłata; PDG(2)1 zidentyfikować przepisy prawa pracy, przepisy o ochronie danych osobowych i prawa autorskiego; PDG(2)4 dokonać analizy przepisów prawa pracy, przepisów o ochronie danych osobowych oraz przepisów prawa podatkowego i prawa autorskiego; PDG(2)5 określić konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych oraz przepisów prawa podatkowego i prawa autorskiego; PDG(3)1 zidentyfikować aktualnie obowiązujące przepisy dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej; PDG(3)2 dokonać analizy przepisów dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej; PDG(3)3 przewidzieć konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania przepisów z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej; PDG(3)4 skorzystać z aktualnie obowiązujących przepisów dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej usługowej; PDG(4)1 wymienić przedsiębiorstwa i instytucje świadczące usługi w Materiał nauczania − Podstawy działalności gospodarczej. − Zasady planowania działalności gospodarczej. Formy organizacyjno-prawne działalności przedsiębiorstwa. − Analiza SWOT. − Biznes plan. − Formy pozyskiwania kapitału i źródła finansowania działalności gospodarczej. − Zasady rejestrowania firmy. − Dokumentacja dotycząca podejmowania działalności gospodarczej. − Opodatkowanie działalności gospodarczej. Wydajność pracy. Systemy wynagrodzeń pracowników. − Obowiązki pracodawcy dotyczące ubezpieczeń społecznych. Ubezpieczenia gospodarcze. Etyka w biznesie. − Koszty prowadzenia działalności gospodarczej. Próg rentowności. − Zasady kalkulacji kosztu jednostkowego wytworzenia usługi. − Zasady dokumentacji działalności gospodarczej. − Współpraca przedsiębiorstwa z otoczeniem − Badanie potrzeb otoczenia. − Procedura przetargowa. − Strategie marketingowe. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 58 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 8.2. Prowadzenie działalności gospodarczej z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy występujące w otoczeniu rynkowym oraz powiązania między nimi; PDG(4)2 zidentyfikować zakres świadczonych usług przez przedsiębiorstwa i instytucje występujące w otoczeniu rynkowym; PDG(4)3 wskazać wzajemne powiązania pomiędzy przedsiębiorstwami i instytucjami występującymi w otoczeniu rynkowym; PDG(5)1 opisać działania prowadzone przez przedsiębiorstwa świadczące usługi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; PGD(5)2 przeprowadzić analizę zapotrzebowania rynku na usługi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; PDG(5)3 przeprowadzić analizę czynników kształtujących popyt na usługi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; PDG(5)4 porównać działania prowadzone przez przedsiębiorstwa konkurencyjne; PDG(7)1 sporządzić algorytm postępowania przy zakładaniu własnej działalności gospodarczej; PDG(7)2 wybrać właściwą do możliwości przedsiębiorstwa świadczącego usługi zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, formę organizacyjnoprawną planowanej działalności; PDG(7)3 sporządzić dokumenty niezbędne do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; PDG(7)4 wybrać odpowiednią do zamierzonego przedsięwzięcia formę opodatkowania działalności gospodarczej świadczącej usługi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; PDG(7)5 sporządzić analizę SWOT dla działalności gospodarczej mającej świadczyć usługi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy na wybranym obszarze; PDG(7)6 sporządzić biznesplan dla działalności gospodarczej prowadzonej w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy zgodnie z ustalonymi zasadami; P A P C P B P C P C PP C P D P C P C PP C P C P C Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 59 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 8.2. Prowadzenie działalności gospodarczej z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy PDG(10)1 rozróżnić elementy marketingu-mix; P B P C P D P D P D P A PDG(11)2 obliczyć koszt jednostkowy świadczonej usługi; P C PDG(11)3 obliczyć przychody, koszty uzyskania przychodów i dochodów z prowadzonej działalności; P C PDG(11)4 obliczyć i zinterpretować ilościowy próg rentowności; PP C P C P C P B P C PDG(8)1 zastosować ogólne zasady formułowania i formatowania pism; P C PDG(8)2 sporządzić i przesłać pisma związane z wykonywaniem zadań zawodowych; P C PDG(8)3 prowadzić rejestr pism przychodzących i wychodzących z firmy; P B PDG(8)4 wykonywać czynności związane z przesyłaniem i odbiorem P C PDG(10)2 dostosować działania marketingowe do specyfiki działalności gospodarczej; PDG(10)3 opracować kwestionariusz badania ankietowego dotyczący zapotrzebowania rynku na usługi z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy; PDG(10)4 ocenić zapotrzebowanie rynku na usługi z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy na podstawie danych ankietowych; PDG(10)5 opracować plan marketingowy firmy prowadzącej działalność w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy PDG(11)1 zidentyfikować składniki kosztów i przychodów prowadzonej działalności gospodarczej; PDG(11)5 określić możliwości optymalizowania kosztów prowadzonej działalności gospodarczej; PDG(9)1 zastosować programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; PDG(9)2 obsłużyć biurowe urządzenia techniczne niezbędne do wykonywania zadań zawodowych; PDG(9)3 zastosować urządzenia biurowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 60 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 8.2. Prowadzenie działalności gospodarczej z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy korespondencji zarówno w wersji elektronicznej jak i papierowej; PDG(6)1 oszacować na podstawie analizy rynku możliwość podjęcia współpracy z przedsiębiorstwami świadczącymi usługi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; PDG(6)2 przygotować na podstawie analizy rynku ofertę współpracy z przedsiębiorstwami świadczącymi usługi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; PDG(6)3 zorganizować współpracę z przedsiębiorstwami świadczącymi usługi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; PDG(6)4 określić zakres i zasady współpracy z przedsiębiorstwami świadczącymi usługi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. P D P C P C PP B KPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów; P D KPS(2)2 dążyć wytrwale do celu; P C KPS(2)3 zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami; P C KPS(2)4 zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy; P C KPS(8)1 ocenić ryzyko podejmowanych działań; P D KPS(8)2 przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania; P C KPS(8)3 wyciągać wnioski z podejmowanych działań; P D KPS(9)1 zastosować techniki negocjacyjne; P C KPS(9)2 zachowywać się asertywnie; PP C KPS(9)3 zaproponować konstruktywne rozwiązania; P C OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań; P C OMZ(3)2 wydawać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; P C OMZ(4)1 monitorować jakość wykonywanych zadań; P C OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów; P D Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 61 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 8.2. Prowadzenie działalności gospodarczej z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy OMZ(5)1 zaproponować zmiany w organizacji pracy mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy; OMZ(5)2 zaproponować rozwiązania techniczne mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy. PP D P D Planowane zadania a) Opracowanie procedury postępowania przy zakładaniu własnej działalności gospodarczej. Zadanie powinno być wykonywane w grupach pod kierunkiem wybranego lidera. Grupy powinny zaprezentować swoje projekty wirtualnych firm w formie prezentacji multimedialnej. Po prezentacji, powinna być przeprowadzona dyskusja pod kierunkiem eksperta (nauczyciela lub eksperta zewnętrznego) w celu zweryfikowania przedstawionych propozycji i ustalenia wspólnej procedury. Na podstawie opracowanej procedury grupa uczniów opracuje poradnik „Krok po kroku – zakładam własną działalność gospodarczą w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy”. b) Przygotowanie projektu „Prowadzę własną firmę świadczącą usługi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy”. Opis zadania: Uczniowie przygotowują projekt w 2-3-osobowych zespołach. Pierwszym działaniem będzie przygotowanie opisu (konspektu) projektu, w którym określone zostają szczegółowe cele projektu, konieczne do podjęcia działania, lub pytania, na które należy poszukiwać odpowiedzi, czas wykonania projektu, ustalone z nauczycielem terminy konsultacji oraz kryteria i terminy oceny. II etap - opracowanie szczegółowego planu działania zawierającego następujące informacje: zadanie do wykonania, termin wykonania zadania oraz ewentualne koszty. III etap - podejmowanie systematycznych działań projektowych: − zbieranie i gromadzenie informacji potrzebnych do rozstrzygnięcia postawionych w projekcie problemów, − selekcja i analiza zgromadzonych informacji, − wnioskowanie ukierunkowane na wybór optymalnego rozwiązania, − wykonanie projektu w praktyce. Zadaniem uczniów jest opracowanie projektu własnej działalności gospodarczej w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Efektem zadania powinny być projekty opracowane przez uczniów zawierające: analizę otrzymanych wyników badania zapotrzebowania rynku na usługi z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, opracowanie biznes planu firmy świadczącej usługi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz kompletny projekt planowanej działalności gospodarczej w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy i wypełnione dokumenty niezbędne do jej założenia. Dodatkowym efektem zadania powinno być opracowanie planu marketingowego firmy świadczącej usługi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział programowy „Prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy” wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania do funkcjonowania na rynku pracy jako przedsiębiorcy. Powinny być kształtowane umiejętności analizowania przepisów prawa, przestrzegania przepisów prawa obowiązującego w działalności gospodarczej, współpracy z innymi przedsiębiorstwami w branży. Należy także kształtować postawę samodzielności w podejmowaniu decyzji, odpowiedzialności za siebie i innych, a także umiejętności analizowania potrzeb rynku na określonego typu usługi. Oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów należy dokonać przez ocenę wykonanego projektu oraz odrębną ocenę przygotowanego planu marketingowego. Środki dydaktyczne Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 62 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 8.2. Prowadzenie działalności gospodarczej z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zbiory przepisów prawa w zakresie działalności gospodarczej i prawa pracy. Przykładowe biznesplany. Formularze stosowane przy rejestracji działalności gospodarczej w formie elektronicznej. Przykładowa dokumentacja małego przedsiębiorstwa. Przykłady kosztorysów działalności usługowej. Komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów). Programy komputerowe do wspomagania prowadzenia firmy. Urządzenia multimedialne. Zestawy ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów. Zalecane metody dydaktyczne Dominująca metodą kształcenia powinna być metoda tekstu przewodniego, która ułatwi uczniom samodzielne zbieranie i analizowanie informacji dotyczących zakładania własnej działalności handlowej oraz metoda projektu. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w formie pracy w grupach do 15 osób, natomiast opracowanie planu marketingowego należy przygotować w zespołach 2-3-osobowych. Stosując metodę projektu każdy 2-3-osobowy zespół powinien zaprezentować efekt swoich prac. Natomiast na zakończenie pracy metodą projektu każdy uczeń powinien zaprezentować w formie prezentacji multimedialnej opracowany projekt wirtualnej firmy. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów należy dokonać przez ocenę wykonanego projektu oraz ocenę opracowanego planu marketingowego firmy świadczącej usługi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 63 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 8.3. Świadczenie usług i prowadzenie szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna PKZ(Z.d)(4)1 wykonywać zadania zawodowe technika bezpieczeństwa i higieny pracy w sposób prawy i rzetelny; P C PKZ(Z.d)(4)2 doskonalić swoje kwalifikacje zawodowe; PP C PKZ(Z.d)(4)3 nie przekraczać kompetencji zawodowych; P D P C P D PP C P D P D P D P D PP C PP C PKZ(Z.d)(4)4 być życzliwym, uczciwym, sprawiedliwym i odpowiedzialnym podczas wykonywania zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy; PKZ(Z.d)(4)5 sformułować oferty dotyczące usług i szkoleń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy z zachowaniem reguł uczciwej konkurencji; PKZ(Z.d)(4)6 doradzać rzetelnie i bezstronnie pracodawcy i pracownikom w zakresie przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz kształtowania bezpiecznych warunków pracy; PKZ(Z.d)(4)7 popularyzować wiedzę z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy; PKZ(Z.d)(6)3 zastosować techniki motywujące pracowników do przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz do ciągłego doskonalenia zawodowego; PKZ(Z.d)(6)4 przeprowadzić negocjacje, wywiady i rozmowy z pracownikami dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, stosując techniki i taktyki negocjacyjne; PKZ(Z.d)(6)5 zastosować techniki komunikowania się ułatwiające rozwiązywanie problemów i konfliktów pracowniczych; PKZ(Z.d)(6)6 przewidywać postawy i zachowania człowieka w sytuacjach stresu i zagrożenia; PKZ(Z.d)(6)7 zachować się asertywnie w sytuacji konfliktu społecznego w Materiał nauczania − Podstawy socjologii i psychologii w zarządzaniu zasobami ludzkimi. − Zasady etyki społecznej. − Techniki komunikacji i negocjacji. − Konflikt społeczny w pracy i strategie jego rozwiązywania. − Techniki i narzędzia ICT w pracy technika bezpieczeństwa i higieny pracy. − Podstawowe uwarunkowania uczenia się dorosłych. − Projektowanie procesu dydaktycznego. − Akty prawne regulujące proces prowadzenia szkoleń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. − Szkolenie pracodawców i pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. − Metody nauczania oraz środki dydaktyczne stosowane w realizacji szkoleń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. − Metody ewaluacji szkoleń. − Techniki i metody badania potrzeb szkoleniowych. − Źródła pozyskiwania materiałów i literatury popularyzującej problematykę bezpieczeństwa i higieny pracy. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 64 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 8.3. Świadczenie usług i prowadzenie szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy przedsiębiorstwie; PKZ(Z.d)(14)1 wykorzystać pakiet programów biurowych do opracowywania dokumentacji związanej z wykonywaniem zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy; PKZ(Z.d)(14)2 wykonać niezbędne do przygotowania dokumentacji obliczenia statystyczne wykorzystując arkusz kalkulacyjny; PKZ(Z.d)(14)3 zastosować programy komputerowe do oceny zagrożeń i ryzyka zawodowego; PKZ(Z.d)(14)4 wykorzystać zasoby Internetu do gromadzenia materiałów i literatury popularyzującej problematykę bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.5(1)1 rozróżnić podstawowe pojęcia dotyczące kształcenia i doskonalenia zawodowego; Z.13.5(1)2 określić zakres szkoleń dla poszczególnych grup pracowników; Z.13.5(1)3 zidentyfikować indywidualne potrzeby edukacyjne pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.5(2)1 zróżnicować cele kształcenia w kategoriach wiedzy, umiejętności i postaw; Z.13.5(2)2 dokonać analizy celów kształcenia w kontekście wiedzy, umiejętności i postaw; Z.13.5(3)1 wskazać cele popularyzacji zagadnień w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.5(3)2 wskazać cele szczegółowe szkoleń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy dla określonej grupy pracowników; Z.13.5(4)1 dostosować treści kształcenia do celów szkolenia i specyfiki grupy szkoleniowej; Z.13.5(4)2 scharakteryzować metody nauczania i środki dydaktyczne niezbędne do osiągnięcia określonych celów szkolenia; Z.13.5(4)3 wybrać odpowiednie środki dydaktyczne do celów szkolenia i specyfiki grupy docelowej; Z.13.5(4)4 opracować program szkolenia wraz z warunkami realizacji treści P C P C P D P C P B P C PP C P B P D P B P B P D P C P C P D Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 65 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 8.3. Świadczenie usług i prowadzenie szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy kształcenia; Z.13.5(5)1 wykorzystać nowoczesne środki przekazu podczas prowadzenia szkoleń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.5(5)2 zastosować aktywizujące metody kształcenia podczas prowadzenia szkoleń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.5(5)3 wykorzystywać zasady andragogiki i metodyki kształcenia osób dorosłych; Z.13.5(6)1 zgromadzić materiały i literaturę polsko i obcojęzyczną, popularyzującą problematykę bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.5(6)2 przygotować materiały popularyzujące problematykę z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.5(6)3 dostosować treści w materiałach popularyzujących problematykę z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy do aktualnych potrzeb rynku; P C P C P C P D P C P D KPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów; PP D KPS(2)2 dążyć wytrwale do celu; P C KPS(2)3 zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami; P C KPS(2)4 zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy; PP D KPS(8)1 ocenić ryzyko podejmowanych działań; P D KPS(8)2 przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania; P C KPS(8)3 wyciągać wnioski z podejmowanych działań; P D OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań; P C OMZ(3)2 wydawać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; P C PP D PP D OMZ(5)1 zaproponować zmiany w organizacji pracy mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy; OMZ(5)2 zaproponować rozwiązania techniczne mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 66 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 8.3. Świadczenie usług i prowadzenie szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy OMZ(6)1 słuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników; P C OMZ(6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach ze współpracownikami; P D OMZ(6)3 zastosować właściwe formy komunikacji interpersonalnych. PP C Planowane zadania Ocena zagrożenia na wybranych stanowiskach pracy pod kątem obciążenia psychicznego. Symulacja konfliktu pomiędzy pracownikami i pracodawcą oraz próba jego zażegnania poprzez zastosowanie technik negocjacji oraz perswazji. Określanie celów szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy na podstawie analizy rozporządzenia w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Opracowanie projektu programu szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Opracowanie materiałów szkoleniowych dla uczestników szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Przeprowadzenie szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy z wykorzystaniem narzędzi ICT. Zaprojektowanie broszury popularyzującej problematykę bezpieczeństwa i higieny pracy. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Dział programowy „Świadczenie usług i prowadzenie szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy” wymaga zastosowania przede wszystkim metody projektów oraz analizy przypadku i dyskusji oraz ćwiczeń praktycznych. Do wykonania ćwiczeń uczeń powinien otrzymać instrukcję i materiały pomocnicze przygotowane przez nauczyciela. Realizacja danej tematyki zajęć powinna być prowadzona w warunkach symulowanych i wykorzystywać różne metody nauczania. Celem lepszego przyswojenia materiału nauczania z zakresu socjologii, psychologii oraz technik negocjacji i perswazji wskazane jest również wykorzystanie filmów dydaktycznych oraz komputerowych programów symulacyjnych. Szczególną uwagę należy zwrócić na kształtowanie umiejętności prowadzenia negocjacji w sytuacjach problemowych oraz rozwiązywania konfliktów. Natomiast wykonywane przez uczniów projekty powinny dotyczyć elementów procesu dydaktycznego, a jako efekt prac uczniowie powinni dodatkowo przygotować prezentację multimedialną. Środki dydaktyczne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: materiały zarówno w wersji drukowanej, jak i multimedialnej zawierające treści z zakresu mechanizmów motywacji, technik negocjacji, komunikacji interpersonalnej, radzenia sobie ze stresem oraz z zakresu socjologii i psychologii w zarządzaniu zasobami ludzkimi. W odniesieniu do realizacji zajęć z zakresu szkoleń w pracowni powinny znajdować się: akty prawne regulujące zakres i częstotliwość prowadzenia szkoleń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, przykładowe środki dydaktyczne wykorzystywane podczas szkoleń oraz przykładowe programy szkoleń. Dodatkowo pracownia powinna być wyposażona w filmy dydaktyczne obrazujące szkolenie z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instruktaż stanowiskowy. Komputer z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów). Programy komputerowe dotyczące metodyki szkolenia osób dorosłych oraz programy niezbędne do archiwizacji danych. Urządzenia multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne W realizacji działu programowego „Świadczenie usług i prowadzenie szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy” należy wykorzystać zarówno metody przypadków i dyskusji dydaktycznej, jak i metody projektów, i ćwiczeń praktycznych. Dominującymi metodami powinny być metoda projektów oraz ćwiczeń praktycznych. Poprzez zastosowanie metody projektów Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 67 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 8.3. Świadczenie usług i prowadzenie szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy należy zrealizować treści z zakresu szkoleń w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy. Szczególnie ważne jest opanowanie przez uczniów umiejętności komunikacji w różnych sytuacjach, negocjacji i perswazji oraz badania potrzeb szkoleniowych i opracowania programu szkoleń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, dostosowując go do grupy szkoleniowej. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w grupie do 15 uczniów, uwzględniając podział na 2-3-osobowe zespoły w przypadku realizacji treści z zakresu komunikacji w sytuacji stresu, opanowywania sztuki negocjacji oraz nabywania umiejętności rozwiązywania sporów. Stosując metodę projektu każdy uczeń powinien pracować indywidualnie, ze względu na cel i specyfikę projektu. Na zakończenie pracy metodą projektu każdy uczeń powinien zaprezentować w formie prezentacji multimedialnej opracowany program szkolenia i warunki jego realizacji. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru, testu praktycznego oraz przygotowanie i prezentację projektu. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 68 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Praktyki zawodowe 1.1. Praktyki zawodowe Praktyki zawodowe Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi PKZ(Z.d)(12)14 przeprowadzić kontrolę maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej pod kątem oceny zagrożeń związanych z ich eksploatacją; PKZ(Z.d)(12)15 przeprowadzić analizę i ocenę zagrożeń wynikających z użytkowania maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej stosowanych na określonych stanowiskach pracy; PKZ(Z.d)(12)16 podjąć działania mające na celu eliminację zagrożeń wynikających z użytkowania maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej stosowanych na określonych stanowiskach pracy; PKZ(Z.d)(12)17 wskazać sposoby eliminowania zagrożeń wynikających z użytkowania maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej stosowanych na określonych stanowiskach pracy; PKZ(Z.d)(13)4 zidentyfikować zagrożenia wynikające z prowadzenia prac budowlanych; PKZ(Z.d)(13)5 zidentyfikować zagrożenia wynikające z prowadzenia prac transportowych; PKZ(Z.d)(13)6 przeprowadzić analizę i ocenę zagrożeń wynikających z prowadzenia prac budowlanych i transportowych; PKZ(Z.d)(13)7 podjąć działania mające na celu eliminację zagrożeń wynikających z prowadzenia prac budowlanych i transportowych; PKZ(Z.d)(13)8 wskazać sposoby eliminowania zagrożeń wynikających z prowadzenia prac budowlanych i transportowych; Z.13.1(4)7 dokonać przeglądu obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy pod względem zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy; Poziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna P C P C P D P C P B P B P C P D P C P C Materiał nauczania − Planowanie i przeprowadzanie kontroli stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w przedsiębiorstwie. − Dokumentacja i analiza pokontrolna. − Ocena doboru środków ochrony indywidualnej i zbiorowej. − Tworzenie i opiniowanie instrukcji bhp na poszczególnych stanowiskach pracy. − Interpretacja badań środowiskowych. − Udział w ustalaniu przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy, Dokumentacja powypadkowa. − Udział w dokonywaniu oceny i dokumentowaniu ryzyka zawodowego. − Inicjowanie i rozwijanie na terenie zakładu pracy różnych form popularyzacji problematyki bezpieczeństwa i higieny pracy. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 69 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Praktyki zawodowe Z.13.1(4)5 dokonać analizy danych uzyskanych podczas przeglądów obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy pod względem zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(4)6 opracować na podstawie analizy danych, uzyskanych podczas przeglądów obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy wnioski prewencyjne i zalecenia; Z.13.1(4)8 wydać opinię pokontrolną z przeprowadzonego przeglądu obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy, pod względem ich zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(6)8 przeprowadzić kontrolę maszyn i urządzeń technicznych pod kątem przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(6)9 przeprowadzić analizę danych uzyskanych w wyniku kontroli maszyn i urządzeń technicznych pod kątem przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(6)7 przygotować raport z przeprowadzonej kontroli maszyn i urządzeń technicznych w przedsiębiorstwie; Z.13.1(7)2 sprawdzić prawidłowość i częstotliwość przydziału środków ochrony indywidualnej z wytycznymi przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(7)3 sprawdzić prawidłowość i częstotliwość przydziału odzieży i obuwia roboczego z wytycznymi przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.3(4)7 przeprowadzić pomiary środowiskowe czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy; Z.13.3(4)8 przeprowadzić pomiary czynników uciążliwych dla zdrowia w środowisku pracy; Z.13.3(4)6 zinterpretować wyniki badań i pomiarów czynników środowiska pracy Z.13.3(4)4 ocenić na podstawie badań wprowadzane do stosowania w zakładzie pracy substancje materiały i procesy technologiczne pod kątem ich szkodliwości dla zdrowia i zagrożeń wypadkowych; P D PP D PP D P C P D PP D P C P C P C P C P D PP D Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 70 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Praktyki zawodowe Z.13.3(5)1 ocenić poziom ryzyka zawodowego powodowanego przez czynniki niebezpieczne, chemiczne, fizyczne, biologiczne i psychofizyczne występujące w środowisku pracy; Z.13.3(5)2 określić sposoby ograniczenia i eliminowania, czynników niebezpiecznych, chemicznych, fizycznych, biologicznych i psychofizycznych występujących w środowisku pracy; PP D P B Z.13.3(5)3 ocenić ryzyko zawodowe na stanowiskach pracy; PP D Z.13.3(5)4 opracować dokumentację oceny ryzyka na stanowisku pracy; P C Z.13.4(3)1 zbadać okoliczności wypadku przy pracy; P C Z.13.4(3)2 ustalić przyczyny wypadku przy pracy; P D Z.13.4(4)2 skompletować dokumentację powypadkową; P C Z.13.4(4)3 sporządzić protokół powypadkowy dla określonego wypadku przy pracy. P C Planowane zadania Wypadek przy pracy i procedury postępowania. W oparciu o zainscenizowany w przedsiębiorstwie wypadek przy pracy w sposób zgodny z procedurami prawnymi, udokumentuj miejsce zdarzenia wypadkowego, przeprowadź przesłuchanie poszkodowanego i świadka wypadku. Sporządź protokół przesłuchania i opracuj dokumenty wypadku przy pracy. Wypełnij protokół powypadkowy. Sporządź dokumentację wypadku wykorzystując narzędzia ICT. Zadanie wykonują uczniowie indywidualnie. Podsumowaniem wykonania ćwiczenia powinna być dyskusja dotycząca planowania wykonania zadania. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Środki dydaktyczne Środki dydaktyczne wspomagające realizację praktyk zawodowych uczniów kształcących się w zawodzie technik bezpieczeństwa i higieny pracy: − urządzenia multimedialne, − stanowiska komputerowe, − pakiet programów biurowych, − instrukcje i teksty przewodnie do wykonania zadania, − niezbędna literatura uzupełniająca(akty prawne, normy, książki i czasopisma dotyczące zagadnień wypadków przy pracy i procedur postępowania powypadkowego), − filmy i prezentacje multimedialne dotyczące zasad dokumentowania miejsca zdarzenia wypadkowego, prowadzenia przesłuchania poszkodowanego i świadka. − wzory protokołów przesłuchania poszkodowanego i świadka oraz protokołów powypadkowych sporządzanych przez służby BHP. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 71 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Praktyki zawodowe Zalecane metody dydaktyczne Oprócz zdobywania wiadomości i nabywania umiejętności w procesie kształcenia należy zwrócić uwagę na kształtowanie umiejętności samokształcenia, samodzielności myślenia i analizowania zjawisk, współpracy w grupie oraz komunikatywności. W związku z tym w czasie odbywania zajęć wskazane jest stosowanie metod aktywizujących. Dominującymi metodami powinny być metoda analizy przypadków, metoda tekstu przewodniego oraz metoda projektów. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w formie pracy indywidualnej uczniów, w szczególnych przypadkach w grupach 2 – 3-osobowych (wtedy, gdy indywidualne wykonanie zadania nie jest możliwe lub jest utrudnione). Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Podczas oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów należy brać pod uwagę aktywność i zaangażowanie ucznia w wykonywanie zadań. Końcowa ocena osiągnięć ucznia powinna przede wszystkim uwzględniać prawidłowość sporządzenia dokumentacji powypadkowej oraz wszystkich niezbędnych dokumentów do jej opracowania. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, − dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Nauczyciel powinien: − udzielać wskazówek, jak wykonać poszczególne etapy zadania, − pomóc ustalić realistyczne cele i oceniać uzyskane efekty, − stosować materiały odwołujące się do wielu zmysłów, − wyszukiwać w uczeniu się uczniów mocne strony i na nich opierać nauczanie, − zachęcać uczniów do pracy i wysiłku i pozytywnie motywować. − w ocenie uwzględniać również zaangażowanie i determinację uczniów podczas wykonywania zadania. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 72 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` ZAŁĄCZNIKI Załącznik 1. EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY ZAPISANE W ROZPORZĄDZENIU W SPRAWIE PODSTAWY PROGRAMOWEJ KSZTAŁCENIA W ZAWODACH Załącznik 2. POGRUPOWANE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK BEZPIECZŃSTWA I HIGIENY PRACY Załącznik 3. USZCZEGÓŁOWIONE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Załącznik 1. EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY ZAPISANE W ROZPORZĄDZENIU W SPRAWIE PODSTAWY PROGRAMOWEJ KSZTAŁCENIA W ZAWODACH Efekty kształcenia Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; BHP(2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; BHP(3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej (PDG) PDG(1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; PDG(2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego; PDG(3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej; PDG(4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi; PDG(5) analizuje działania prowadzone przez firmy funkcjonujące w branży; PDG(6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży; PDG(7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 73 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia PDG(8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej; PDG(9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej; PDG(10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej; PDG(11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej. Język obcy ukierunkowany zawodowo (JOZ) JOZ(1) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych; JOZ(2) interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka; JOZ(3) analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych; JOZ(4) formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy; JOZ(5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji. Kompetencje personalne i społeczne (KPS) KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; KPS(4) jest otwarty na zmiany; KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej; KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; KPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień; KPS(10) współpracuje w zespole. Organizacja pracy małych zespołów (OMZ) OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań; OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; OMZ(5) wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami. Efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru kształcenia, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów PKZ(Z.d) PKZ(Z.d)(1) określa istotę procesów psychicznych i ich rolę w życiu człowieka; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 74 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia PKZ(Z.d)(2) określa wpływ procesów emocjonalno-motywacyjnych na sprawność działania człowieka; PKZ(Z.d)(3) wyjaśnia regulacyjną rolę osobowości człowieka w stosunkach z otoczeniem; PKZ(Z.d)(4) przestrzega zasad etyki i odpowiedzialności zawodowej; PKZ(Z.d)(5) charakteryzuje rozwój człowieka w różnych okresach życia; PKZ(Z.d)(6) dobiera metody komunikowania się i negocjacji w różnych sytuacjach społecznych; PKZ(Z.d)(7) określa przyczyny stresu oraz stosuje konstruktywne sposoby radzenia sobie ze stresem i zapobiegania wypaleniu zawodowemu; PKZ(Z.d)(8) określa procesy zachodzące w życiu społecznym oraz interpretuje zachowania społeczne zbiorowości i jednostki; PKZ(Z.d)(9) określa cele i zadania polityki społecznej państwa; PKZ(Z.d)(10) posługuje się rysunkiem technicznym; PKZ(Z.d)(11) posługuje się terminologią związaną z eksploatacją obiektów technicznych; PKZ(Z.d)(12) rozpoznaje zagrożenia wynikające z użytkowania maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej i reaguje na nie; PKZ(Z.d)(13) rozpoznaje zagrożenia wynikające z prowadzenia prac budowlanych i transportowych i reaguje na nie; PKZ(Z.d)(14) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań. Efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie technik bezpieczeństwa i higieny pracy Z.13. Z.13.1(1) określa obowiązki i odpowiedzialność pracodawcy i pracownika w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(2) nadzoruje stosowanie przepisów ochrony pracy dotyczące kobiet, młodocianych i niepełnosprawnych; Z.13.1(3) ocenia odpowiedzialność pracodawcy i pracownika z tytułu naruszenia przepisów prawa pracy; Z.13.1(4) formułuje wnioski z przeglądów obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy pod względem zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(5) opracowuje regulaminy i instrukcje stanowiskowe pod względem zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(6) wykonuje czynności związane z kontrolą maszyn i urządzeń technicznych pod kątem przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(7) kontroluje przydział i stosowanie środków ochrony indywidualnych oraz odzieży i obuwia roboczego. Z.13.2(1) odróżnia działalność ergonomiczną koncepcyjną od korekcyjnej; Z.13.2(2) wyjaśnia skutki zdrowotne ograniczonej aktywności fizycznej pracownika; Z.13.2(3) ocenia obciążenie psychiczne pracownika na stanowisku pracy; Z.13.2(4) dobiera do pracy pracowników odpowiednich pod względem wydolności psychofizycznej; Z.13.2(5) charakteryzuje rolę narządów zmysłów w odbiorze informacji; Z.13.2(6) określa wpływ aktywności ruchowej na układ kostno-stawowy; Z.13.2(7) opisuje relacje zachodzące w układzie człowiek – maszyna – środowisko; Z.13.2(8) posługuje się dokumentacją do projektowania i korygowania elementów stanowisk pracy. Z.13.3(1) stosuje przepisy prawa dotyczące oceny ryzyka zawodowego; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 75 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia Z.13.3(2) rozróżnia czynniki fizyczne, chemiczne, biologiczne i psychofizyczne występujące w środowisku pracy; Z.13.3(3) identyfikuje czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne; Z.13.3(4) wykonuje badania i pomiary czynników środowiska pracy; Z.13.3(5) ocenia poziom ryzyka zawodowego; Z.13.3(6) wskazuje metody redukcji ryzyka zawodowego; Z.13.3(7) sporządza dokumentację analizy i oceny zagrożeń. Z.13.4(1) stosuje przepisy prawa dotyczące wypadków przy pracy i chorób zawodowych; Z.13.4(2) określa obowiązki pracodawcy w razie wystąpienia wypadku przy pracy i chorób zawodowych; Z.13.4(3) ustala okoliczności i przyczyny wypadków przy pracy; Z.13.4(4) sporządza dokumentację powypadkową; Z.13.4(5) określa działania zapobiegawcze z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Z.13.5(1) określa warunki sprzyjające uczeniu się dorosłych; Z.13.5(2) analizuje i różnicuje cele kształcenia w kategoriach wiedzy, umiejętności i postaw; Z.13.5(3) określa cele ogólne i szczegółowe szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.5(4) dobiera treści, metody nauczania i środki dydaktyczne do określonych celów szkolenia oraz do specyfiki grupy szkoleniowej; Z.13.5(5) stosuje aktywizujące metody prowadzenia szkoleń i wykorzystuje nowoczesne środki przekazu, zasady andragogiki i metodyki szkoleń osób dorosłych; Z.13.5(6) opracowuje materiały popularyzujące problematykę bezpieczeństwa i higieny pracy. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 76 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Załącznik 2. POGRUPOWANE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY klasa I II Efekty kształcenia Uczeń: I II III Kształcenie zawodowe teoretyczne 1. Podstawy prawa pracy BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska X X i ergonomią; BHP(2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; X X BHP(3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; X X KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; X X PKZ(Z.d)(9) określa cele i zadania polityki społecznej państwa; X X Z.13.1(1) określa obowiązki i odpowiedzialność pracodawcy i pracownika w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy; X X Z.13.1(2) nadzoruje stosowanie przepisów ochrony pracy dotyczące kobiet, młodocianych i niepełnosprawnych; X X Z.13.1(3) ocenia odpowiedzialność pracodawcy i pracownika z tytułu naruszenia przepisów prawa pracy; X X Z.13.3(1) stosuje przepisy prawa dotyczące oceny ryzyka zawodowego; X X Z.13.4(1) stosuje przepisy prawa dotyczące wypadków przy pracy i chorób zawodowych; X X Z.13.4(2) określa obowiązki pracodawcy w razie wystąpienia wypadku przy pracy i chorób zawodowych. X X Łączna liczba godzin przeznaczona na przedmiot 2. Techniczne bezpieczeństwo pracy X X PKZ(Z.d)(10) posługuje się rysunkiem technicznym; PKZ(Z.d)(11) posługuje się terminologią związaną z eksploatacją obiektów technicznych; X X PKZ(Z.d)(12) rozpoznaje zagrożenia wynikające z użytkowania maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej i reaguje na nie; X X PKZ(Z.d)(13) rozpoznaje zagrożenia wynikające z prowadzenia prac budowlanych i transportowych i reaguje na nie; X X Z.13.1(4) formułuje wnioski z przeglądów obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy pod względem zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy; X X Z.13.1(6) wykonuje czynności związane z kontrolą maszyn i urządzeń technicznych pod kątem przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. X X Łączna liczba godzin przeznaczona na przedmiot Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 77 Liczba godzin przeznaczona na realizację efektów kształcenia 48 8 40 96 80 80 160 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` 3. Ergonomia w procesie pracy BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony X X przeciwpożarowej i ochrony środowiska; PKZ(Z.d)(1) określa istotę procesów psychicznych i ich rolę w życiu człowieka; X X PKZ(Z.d)(2) określa wpływ procesów emocjonalno-motywacyjnych na sprawność działania człowieka; X X PKZ(Z.d)(3) wyjaśnia regulacyjną rolę osobowości człowieka w stosunkach z otoczeniem; X X PKZ(Z.d)(5) charakteryzuje rozwój człowieka w różnych okresach życia; X X PKZ(Z.d)(7) określa przyczyny stresu oraz stosuje konstruktywne sposoby radzenia sobie ze stresem i zapobiegania wypaleniu zawodowemu; X X PKZ(Z.d)(8) określa procesy zachodzące w życiu społecznym oraz interpretuje zachowania społeczne zbiorowości i jednostki; X X Z.13.2(1) odróżnia działalność ergonomiczną koncepcyjną od korekcyjnej; X X Z.13.2(2) wyjaśnia skutki zdrowotne ograniczonej aktywności fizycznej pracownika; X X Z.13.2(3) ocenia obciążenie psychiczne pracownika na stanowisku pracy; X X Z.13.2(4) dobiera do pracy pracowników odpowiednich pod względem wydolności psychofizycznej; X X Z.13.2(5) charakteryzuje rolę narządów zmysłów w odbiorze informacji; X X Z.13.2(6) określa wpływ aktywności ruchowej na układ kostno-stawowy; X X Z.13.2(7) opisuje relacje zachodzące w układzie człowiek – maszyna – środowisko; X X Z.13.2(8) posługuje się dokumentacją do projektowania i korygowania elementów stanowisk pracy. X X Łączna liczba godzin przeznaczona na przedmiot 4. Zagrożenia w środowisku pracy BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; X X BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; X X BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; X X PKZ(Z.d)(12) rozpoznaje zagrożenia wynikające z użytkowania maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej i reaguje na nie; X X PKZ(Z.d)(13) rozpoznaje zagrożenia wynikające z prowadzenia prac budowlanych i transportowych i reaguje na nie; X X Z.13.3(2) rozróżnia czynniki fizyczne, chemiczne, biologiczne i psychofizyczne występujące w środowisku pracy; X X Z.13.3(3) identyfikuje czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne; X X Z.13.3(4) wykonuje badania i pomiary czynników środowiska pracy. X X Łączna liczba godzin przeznaczona na przedmiot 5. Język obcy zawodowy w bezpieczeństwie i higienie pracy JOZ(1) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań X X Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 78 2 44 112 20 64 84 168 64 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` zawodowych; JOZ(2) interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie X X języka; JOZ(3) analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych; X X JOZ(4) formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy; X X JOZ(5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji. X X Łączna liczba godzin przeznaczona na przedmiot Łączna liczba godzin przeznaczona na kształcenie zawodowe teoretyczne Kształcenie zawodowe praktyczne 6. Ocena ryzyka zawodowego BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; X X X BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; X X X BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; X X X BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; X X X KPS (3) przewiduje skutki podejmowanych działań; X X X KPS (4) jest otwarty na zmiany; X X X KPS (10) współpracuje w zespole; X X X OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; X X X OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami; X X X Z.13.3(1) stosuje przepisy prawa dotyczące oceny ryzyka zawodowego; X X X Z.13.3(2) rozróżnia czynniki fizyczne, chemiczne, biologiczne i psychofizyczne występujące w środowisku pracy; X X X Z.13.3(3) identyfikuje czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne; X X X Z.13.3(4) wykonuje badania i pomiary czynników środowiska pracy; X X X Z.13.3(5) ocenia poziom ryzyka zawodowego; X X X Z.13.3(6) wskazuje metody redukcji ryzyka zawodowego; X X X Z.13.3(7) sporządza dokumentację analizy i oceny zagrożeń. X X X Łączna liczba godzin przeznaczona na przedmiot 7. Ustalane przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych BHP(3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; X X KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; X X Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 79 64 600 32 160 192 16 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej; KPS(10) współpracuje w zespole; OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; Z.13.4(1) stosuje przepisy prawa dotyczące wypadków przy pracy i chorób zawodowych; Z.13.4(2) określa obowiązki pracodawcy w razie wystąpienia wypadku przy pracy i chorób zawodowych; Z.13.4(3) ustala okoliczności i przyczyny wypadków przy pracy; Z.13.4(4) sporządza dokumentację powypadkową; Z.13.4(5) określa działania zapobiegawcze z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Łączna liczba godzin 8. Zarządzanie systemami bezpieczeństwa i higieny pracy BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; PDG(1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; PDG(2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego; PDG(3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej; PDG(4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi; PDG(5) analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży; PDG(6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży; PDG(7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej; PDG(8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej; PDG(9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej; PDG(10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej; PDG(11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej; KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; KPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 80 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X 112 128 64 56 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań; X X X OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; X X X OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; X X X OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; X X X OMZ(5) wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; X X X OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami; X X X PKZ(Z.d)(4) przestrzega zasad etyki i odpowiedzialności zawodowej; X X X PKZ(Z.d)(6) dobiera metody komunikowania się i negocjacji w różnych sytuacjach społecznych; X X X PKZ(Z.d)(14) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań; X X X Z.13.1(4) formułuje wnioski z przeglądów obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy pod względem zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy; X X X Z.13.1(5) opracowuje regulaminy i instrukcje stanowiskowe pod względem zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy; X X X Z.13.1(6) wykonuje czynności związane z kontrolą maszyn i urządzeń technicznych pod kątem przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy; X X X Z.13.1(7) kontroluje przydział i stosowanie środków ochrony indywidualnych oraz odzieży i obuwia roboczego; X X X Z.13.2(8) posługuje się dokumentacją do projektowania i korygowania elementów stanowisk pracy; X X X Z.13.5(1) określa warunki sprzyjające uczeniu się dorosłych; X X X Z.13.5(2) analizuje i różnicuje cele kształcenia w kategoriach wiedzy, umiejętności i postaw; X X X Z.13.5(3) określa cele ogólne i szczegółowe szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy; X X X Z.13.5(4) dobiera treści, metody nauczania i środki dydaktyczne do określonych celów szkolenia oraz do specyfiki grupy szkoleniowej; X X X Z.13.5(5) stosuje aktywizujące metody prowadzenia szkoleń i wykorzystuje nowoczesne środki przekazu, zasady andragogiki i metodyki szkoleń osób X X X dorosłych; Z.13.5(6) opracowuje materiały popularyzujące problematykę bezpieczeństwa i higieny pracy. X X X Łączna liczba godzin Praktyki zawodowe PKZ(Z.d)(12)14 przeprowadzić kontrolę maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej pod kątem oceny zagrożeń związanych X X z ich eksploatacją; PKZ(Z.d)(12)15 przeprowadzić analizę i ocenę zagrożeń wynikających z użytkowania maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury X X chemicznej stosowanych na określonych stanowiskach pracy; PKZ(Z.d)(12)16 podjąć działania mające na celu eliminację zagrożeń wynikających z użytkowania maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz X X aparatury chemicznej stosowanych na określonych stanowiskach pracy; PKZ(Z.d)(12)17 wskazać sposoby eliminowania zagrożeń wynikających z użytkowania maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury X X chemicznej stosowanych na określonych stanowiskach pracy Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 81 32 128 280 20 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` PKZ(Z.d)(13)4 zidentyfikować zagrożenia wynikające z prowadzenia prac budowlanych; PKZ(Z.d)(13)5 zidentyfikować zagrożenia wynikające z prowadzenia prac transportowych; PKZ(Z.d)(13)6 przeprowadzić analizę i ocenę zagrożeń wynikających z prowadzenia prac budowlanych i transportowych; PKZ(Z.d)(13)7 podjąć działania mające na celu eliminację zagrożeń wynikających z prowadzenia prac budowlanych i transportowych; X X X X X X X X PKZ(Z.d)(13)8 wskazać sposoby eliminowania zagrożeń wynikających z prowadzenia prac budowlanych i transportowych; X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Z.13.1(4)7 dokonać przeglądu obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy pod względem zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(4)5 dokonać analizy danych uzyskanych podczas przeglądów obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy pod względem zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(4)6 opracować na podstawie analizy danych, uzyskanych podczas przeglądów obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy wnioski prewencyjne i zalecenia; Z.13.1(6)8 przeprowadzić kontrolę maszyn i urządzeń technicznych pod kątem przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy Z.13.1(6)9 przeprowadzić analizę danych uzyskanych w wyniku kontroli maszyn i urządzeń technicznych pod kątem przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(6)7 przygotować raport z przeprowadzonej kontroli maszyn i urządzeń technicznych w przedsiębiorstwie; Z.13.1(7)2 sprawdzić prawidłowość i częstotliwość przydziału środków ochrony indywidualnej z wytycznymi przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(7)3 sprawdzić prawidłowość i częstotliwość przydziału odzieży i obuwia roboczego z wytycznymi przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.3(4)7 przeprowadzić pomiary środowiskowe czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy; Z.13.3(4)8 przeprowadzić pomiary czynników uciążliwych dla zdrowia w środowisku pracy; Z.13.3(4)6 zinterpretować wyniki badań i pomiarów czynników środowiska pracy Z.13.3(4)4 ocenić na podstawie badań wprowadzane do stosowania w zakładzie pracy substancje materiały i procesy technologiczne pod kątem ich szkodliwości dla zdrowia i zagrożeń wypadkowych; Z.13.3(5)1 ocenić poziom ryzyka zawodowego powodowanego przez czynniki niebezpieczne, chemiczne, fizyczne, biologiczne i psychofizyczne występujące w środowisku pracy; Z.13.3(5)3 ocenić ryzyko zawodowe na stanowiskach pracy; Z.13.3(5)4 opracować dokumentację oceny ryzyka na stanowisku pracy; Z.13.4(3)1 zbadać okoliczności wypadku przy pracy; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 82 140 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Z.13.4(3)2 ustalić przyczyny wypadku przy pracy; Z.13.4(4)2 skompletować dokumentację powypadkową; Z.13.4(4)3 sporządzić protokół powypadkowy dla określonego wypadku przy pracy; X X X X X X razem Łączna liczba godzin przeznaczona na kształcenie zawodowe praktyczne Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 83 160 600 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Załącznik 3 USZCZEGÓŁOWIONE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA ZAWODU TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: 1. Podstawy prawa pracy BHP(1)1 wyjaśnić podstawowe pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy; BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; BHP(1)2 wyjaśnić podstawowe pojęcia związane z ochroną przeciwpożarową; BHP(1)3 wyjaśnić podstawowe pojęcia związane z ochroną środowiska; BHP(1)4 wyjaśnić podstawowe pojęcia z zakresu ergonomii; BHP(2)1 Wymienić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; BHP(2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; BHP(2)2 określić zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; BHP(2)3 zinterpretować podstawowe przepisy dotyczące prawnej ochrony pracy; BHP(3)1 rozpoznać prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; BHP(3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; BHP(3)2 rozpoznać prawa i obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; BHP(3)3 opracować procedurę postępowania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w różnych gałęziach pracy; KPS(6)1 przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego; KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; KPS(6)2 wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 84 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: PKZ(Z.d)(9)1 określić cele polityki społecznej państwa; PKZ(Z.d)(9) określa cele i zadania polityki społecznej państwa; PKZ(Z.d)(9)2 zinterpretować zadania polityki społecznej państwa; Z.13.1(1) określa obowiązki i odpowiedzialność pracodawcy i pracownika w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(2) nadzoruje stosowanie przepisów ochrony pracy dotyczące kobiet, młodocianych i niepełnosprawnych; Z.13.1(3) ocenia odpowiedzialność pracodawcy; i pracownika z tytułu naruszenia przepisów prawa pracy Z.13.1(1)1 zinterpretować odpowiedzialność pracodawcy w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(1)2 zinterpretować odpowiedzialność pracownika w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(2)1 określić przepisy ochrony pracy dotyczące kobiet, młodocianych i niepełnosprawnych; Z.13.1(2)2 monitorować stosowanie przepisów ochrony pracy dotyczące kobiet, młodocianych i niepełnosprawnych; Z.13.1(3)1 określić zakres odpowiedzialność pracodawcy z tytułu naruszenia przepisów prawa pracy; Z.13.1(3)2 określić zakres odpowiedzialność pracownika z tytułu naruszenia przepisów prawa pracy; Z.13.3(1)1 wskazać przepisy prawa dotyczące oceny ryzyka zawodowego; Z.13.3(1) stosuje przepisy prawa dotyczące oceny ryzyka zawodowego; Z.13.3(1)2 zastosować przepisy prawa dotyczące oceny ryzyka zawodowego; Z.13.4(1)1 zinterpretować przepisy prawa dotyczące wypadku przy pracy; Z.13.4(1) stosuje przepisy prawa dotyczące wypadków przy pracy i chorób zawodowych; Z.13.4(1)2 zinterpretować przepisy prawa dotyczące chorób zawodowych; Z.13.4(2) określa obowiązki pracodawcy w razie wystąpienia wypadku przy pracy i chorób Z.13.4(2)1 zinterpretować obowiązki pracodawcy w razie wystąpienia wypadku przy pracy; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 85 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: zawodowych; Z.13.4(2)2 zinterpretować obowiązki pracodawcy w razie wystąpienia choroby zawodowej; 2. Techniczne bezpieczeństwo pracy PKZ(Z.d)(10)1 posługiwać się normami dotyczącymi rysunku technicznego; PKZ(Z.d)(10)2 zdefiniować podstawowe pojęcia z zakresu rysunku technicznego; PKZ(Z.d)(10)3 rozróżnić rodzaje rysunków technicznych; PKZ(Z.d)(10) posługuje się rysunkiem technicznym; PKZ(Z.d)(10)4 wykonać rysunek techniczny; PKZ(Z.d)(10)5 odczytać rysunek techniczny; PKZ(Z.d)(10)6 odczytać schematy blokowe prostych połączeń elektrycznych i kinematycznych; PKZ(Z.d)(11)1 zdefiniować pojęcie eksploatacji obiektów technicznych; PKZ(Z.d)(11) posługuje się terminologią związaną z eksploatacją obiektów technicznych; PKZ(Z.d)(11)2 wskazać działania składające się na proces eksploatacji obiektów technicznych; PKZ(Z.d)(11)3 posługiwać się dokumentacją technologiczną i techniczną; PKZ(Z.d)(12)1 rozróżnić podstawowe materiały konstrukcyjne; PKZ(Z.d)(12)2 określić właściwości materiałów konstrukcyjnych; PKZ(Z.d)(12) rozpoznaje zagrożenia wynikające z użytkowania maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej i reaguje na nie; PKZ(Z.d)(12)3 określić przyczyny i przewidywać następstwa niszczenia i zużycia materiałów konstrukcyjnych; PKZ(Z.d)(12)4 zidentyfikować części maszyn i urządzeń; PKZ(Z.d)(12)5 zidentyfikować mechanizmy zmiany ruchu w maszynach i urządzeniach; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 86 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: PKZ(Z.d)(12)6 wskazać działania składające się na proces eksploatacji maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej; PKZ(Z.d)(12)7 określić wymagania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy związane z eksploatacją maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej; PKZ(Z.d)(12)8 wskazać sposoby eliminowania zagrożenia powstałego w trakcie eksploatacji maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej; PKZ(Z.d)(13)1 ocenić prawidłowość przeprowadzania prac budowlanych i transportowych; PKZ(Z.d)(13) rozpoznaje zagrożenia wynikające z prowadzenia prac budowlanych i transportowych i reaguje na nie; PKZ(Z.d)(13)2 określić zagrożenia powstające podczas prac budowlanych i transportowych; PKZ(Z.d)(13)3 wskazać sposoby eliminowania nieprawidłowego wykonywania prac budowlanych i transportowych; Z.13.1(4)1 określić wymagania jakie muszą spełniać obiekty, pomieszczenia i stanowiska pracy; Z.13.1(4) formułuje wnioski z przeglądów obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy pod względem zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(6) wykonuje czynności związane z kontrolą maszyn i urządzeń technicznych pod kątem przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(4)2 rozpoznać zagrożenia wynikające z niedostosowania warunków spełnianych przez obiekty, pomieszczenia i stanowiska pracy do przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(4)3 wskazać działania zapobiegające zagrożeniom wynikającym z niedostosowania warunków spełnianych przez obiekty, pomieszczenia i stanowiska pracy; Z.13.1(6)1 rozróżnić urządzenia ochronne stosowane przy maszynach i urządzeniach technicznych; Z.13.1(6)2 ocenić prawidłowość działania urządzeń ochronnych stosowanych w maszynach i urządzeniach technicznych; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 87 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: Z.13.1(6)3 ocenić prawidłowość działania elementów sterowniczych maszyn i urządzeń technicznych; Z.13.1(6)4 ocenić stan techniczny maszyn i urządzeń technicznych pod kątem przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy; 3. Ergonomia w procesie pracy BHP(7)1 określić kryteria ergonomicznej struktury przestrzennej stanowisk pracy; BHP(7)2 sformułować zasady ergonomicznego kształtowania wyrobów, maszyn, urządzeń i stanowisk pracy; BHP(7)3 określić ergonomiczne zasady organizacji pracy i stanowisk pracy; BHP(7)4 przewidzieć wpływ wprowadzanych zmian na poszczególnych etapach procesu produkcyjnego na poziom bezpieczeństwa i higieny pracy; BHP(7)5 określić metody eliminacji niebezpiecznych źródeł i szkodliwych czynników występujących w procesach pracy; BHP(7)6 posługiwać się przepisami prawnymi i normami dotyczącymi ergonomii; BHP(7)7 zorganizować działania prewencyjne zapobiegające powstawaniu pożaru lub innego zagrożenia w przedsiębiorstwie; PKZ(Z.d)(1)1 scharakteryzować procesy psychiczne człowieka; BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; PKZ(Z.d)(1) określa istotę procesów psychicznych i ich role w życiu człowieka; PKZ(Z.d)(1)2 wyjaśnić rolę systemu nerwowego człowieka w procesie pracy; PKZ(Z.d)(2)określa wpływ procesów emocjonalno-motywacyjnych na sprawność działania człowieka; PKZ(Z.d)(1)3 zanalizować obciążenie psychiczne na stanowisku pracy; PKZ(Z.d)(2)1 wskazać czynniki zaburzające prawidłowe warunki odbioru informacji lub wykonywania czynności przy zaangażowaniu zmysłów; PKZ(Z.d)(2)2 scharakteryzować objawy występujące w przypadku monotonii i zmęczenia; PKZ(Z.d)(2)3 ocenić monotypowość ruchów roboczych; PKZ(Z.d)(3)1 oceniać stanowiska pracy wymagające specyficznych predyspozycji psychomotorycznych pracowników; PKZ(Z.d)(3) wyjaśnia regulacyjna role osobowości człowieka w stosunkach z otoczeniem; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 88 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: PKZ(Z.d)(3)2 określić przeciwwskazania do podejmowania pracy nocnej i zmianowej; PKZ(Z.d)(5)1 zinterpretować etapy rozwoju człowieka w różnych okresach życia; PKZ(Z.d)(5)2 opisać intelektualne, fizyczne, psychomotoryczne i społeczne predyspozycje pracowników wymagane do wykonywania określonych zadań; PKZ(Z.d)(6)1 określić metody komunikowania się podczas organizacji pracy; PKZ(Z.d)(6)2 zastosować różne techniki komunikacji podczas wykonywania czynności zawodowych; PKZ(Z.d)(7)1 scharakteryzować przyczyny stresu; PKZ(Z.d.)(5) charakteryzuje rozwój człowieka w różnych okresach życia; PKZ(Z.d.)6. dobiera metody komunikowania się i negocjacji w różnych sytuacja społecznych; PKZ(Z.d)7. określa przyczyny stresu oraz stosuje konstruktywne sposoby radzenia sobie ze stresem i zapobiega wypaleniu zawodowemu; PKZ(Z.d)(7)2 zastosować konstruktywne sposoby radzenia sobie ze stresem; PKZ(Z.d)(7)3 zinterpretować sposoby zapobiegania wypaleniu zawodowemu; PKZ(Z.d)(8)1 sporządzić chronometraż dnia pracy; PKZ(Z.d)8 określa procesy zachodzące w życiu społecznym oraz interpretuje zachowania społeczne zbiorowości i jednostki; PKZ(Z.d)(8)2 scharakteryzować zachowania społeczne jednostki i zbiorowości; Z.13.2(1)1 scharakteryzować cele i zadania ergonomii; Z.13.2(1)2 rozróżnić wyroby ergonomiczne; Z.13.2(1)3 określić negatywne skutki używania nieergonomicznych wyrobów oraz przebywania w warunkach niehigienicznych; Z.13.2(1)4 określić znaczenie ergonomii koncepcyjnej i korekcyjnej; Z.13.2(1) odróżnia działalność ergonomiczną od korekcyjnej; Z.13.2(2)1 zanalizować przyczyny zmęczenia fizycznego i psychicznego; Z.13.2(2)2 zinterpretować wskaźniki wydolnościowe człowieka; Z13.2(2) wyjaśnia skutki zdrowotne ograniczonej aktywnością fizycznej pracownika; Z.13.2(2)3 ocenić obciążenie fizyczne na stanowiskach pracy; Z.13.2(2)4 określić zapotrzebowanie energetyczne pracowników; Z.13.2(3)1 scharakteryzować zdolność człowieka do wysiłku fizycznego i psychicznego; Z 13.2(3) ocenia obciążenie psychiczne pracownika na stanowisku pracy; Z.13.2(3)2 zanalizować obciążenie psychiczne na stanowisku pracy; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 89 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: Z.13.2(4)1 określić stanowiska pracy wymagające specyficznych predyspozycji psychomotorycznych pracowników; Z.13.2(4)2 określić dobór pracownika na określone stanowisko pracy; Z.13.2(4) dobiera do pracy pracowników odpowiednich pod względem wydolności psychofizycznej; Z.13.2(4)3 scharakteryzować zasady doboru pracownika na określone stanowisko pracy; Z.13.2(5)1 zinterpretować rolę zmysłów w odbiorze informacji podczas wykonywania zadań zawodowych; Z.13.2(5)2 określić rodzaje sprawności sensomotorycznych niezbędnych przy wykonywaniu zadań zawodowych; Z.13.2(6)1 sformułować wnioski i zalecenia wynikające z obciążenia układu mięśniowoszkieletowego; Z.13.2(6)2 przeprowadzać ocenę ergonomiczną wybraną metodą; Z.13.2(6)3 opisać korzyści dla organizmu wynikające z wykonywania pracy w rytmie złożonym; Z.13.2(7)1 ocenić dostosowanie konstrukcji maszyny, urządzeń do wymagań człowieka; Z.13.2(5) charakteryzuje rolę zmysłów w odbiorze informacji; Z.13.2(6) określa wpływ aktywności ruchowej na układ kostno-stawowy; Z.13.2(7)2 określić funkcje człowieka w układzie człowiek-maszyna do wymagań człowieka; Z.13.2(7) opisuje relacje zachodzące w układzie człowiek- maszyna – środowisko; Z.13.2(7)3 określić funkcje człowieka w układzie człowiek – środowisko; Z.13.2(7)4 ocenić zgodność organizacji i wyposażenia technicznego stanowisk pracy z wymaganiami ergonomii; Z.13.2(8)1 wykorzystać dane o człowieku (fizjologiczne, biomechaniczne, antropometryczne itp.), do oceny i korygowania stanowisk pracy; Z.13.2(8)2 ocenić i skorygować stanowiska pracy na postawie danych fizjologicznych i biomechanicznych; Z.13.2(8)3 doradzić w wyposażaniu pomieszczeń produkcyjnych i organizowaniu stanowisk pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii; Z.13.2(8)4 sformułować zasady ergonomicznego kształtowania wyrobów; maszyn urządzeń i stanowisk pracy; Z.13.2(8)5 ocenić ergonomiczne stanowiska pracy; Z.13.2(8) posługuje się dokumentacją do projektowania i korygowania elementów stanowisk pracy; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 90 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: 4. Zagrożenia w środowisku pracy BHP(4) przewidywać zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; PKZ(Z.d)12. rozpoznaje zagrożenia wynikające z użytkowania maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej i reaguje na nie; PKZ(Z.d)13. rozpoznaje zagrożenia wynikające z prowadzenia prac budowlanych i transportowych i reaguje na nie; BHP(4)1 zidentyfikować źródła zagrożeń w poszczególnych procesach pracy; BHP(4)2 określić skutki zagrożeń w poszczególnych procesach pracy; BHP(5)1 opisać zagrożenia czynnikami szkodliwymi fizycznymi występującymi w środowisku pracy; BHP(5)2 opisać zagrożenia czynnikami szkodliwymi chemicznymi występującymi w środowisku pracy; BHP(5)3 opisać zagrożenia czynnikami szkodliwymi biologicznymi występującymi w środowisku pracy; BHP(5)4 opisać zagrożenia czynnikami szkodliwymi psychofizycznymi występującymi w środowisku pracy; BHP(6)1 ustalić skutki oddziaływania czynników szkodliwych fizycznych na organizm człowieka; BHP(6)2 ustalić skutki oddziaływania czynników szkodliwych chemicznych na organizm człowieka; BHP(6)3 ustalić skutki oddziaływania czynników szkodliwych biologicznych na organizm człowieka; BHP(6)4 ustalić skutki oddziaływania czynników szkodliwych psychofizycznych na organizm człowieka; PKZ(Z.d)(12)9 zidentyfikować zagrożenia wynikające z użytkowania maszyn; PKZ(Z.d)(12)10 zidentyfikować zagrożenia wynikające z użytkowania urządzeń mechanicznych; PKZ(Z.d)(12)11 zidentyfikować zagrożenia wynikające z użytkowania urządzeń elektrycznych; PKZ(Z.d)(12)12 zidentyfikować zagrożenia wynikające z użytkowania aparatury chemicznej; PKZ(Z.d)(12)13 zareagować na zagrożenia wynikające z użytkowania maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej; PKZ(Z.d)(13)4 zidentyfikować zagrożenia wynikające z prowadzenia prac budowlanych; PKZ(Z.d)(13)5 zidentyfikować zagrożenia wynikające z prowadzenia prac transportowych; PKZ(Z.d)(13)6 przewidzieć i prognozować skutki zagrożeń występujących w procesach pracy Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 91 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: Z.13.3(2) rozróżnia czynniki fizyczne, chemiczne, biologiczne i psychofizyczne w środowisku pracy; Z.13.3(3) identyfikuje czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne; Z.13.3(4) wykonuje badania i pomiary czynników środowiska pracy; ustalać zagrożenia na placach budowy; PKZ(Z.d)(13)7 przewidzieć i prognozować skutki zagrożeń występujących w pracach transportowych; Z.13.3(2)1 zidentyfikować czynniki fizyczne według ich rodzaju i poziomu; Z.13.3(2)2 zidentyfikować czynniki biologiczne według ich rodzaju i poziomu; Z.13.3(2)3 zidentyfikować czynniki chemiczne według ich rodzaju i poziomu; Z.13.3(2)4 zidentyfikować czynniki psychofizyczne według ich rodzaju i poziomu; Z.13.3(3)1 rozpoznać źródła zagrożeń oraz czynniki szkodliwe dla zdrowia, występujące w procesie pracy; Z.13.3(3)2 rozpoznać źródła zagrożeń oraz czynniki uciążliwe dla zdrowia, występujące w procesie pracy; Z.13.3(3)3 rozpoznać źródła zagrożeń oraz czynniki niebezpieczne dla zdrowia, występujące w procesie pracy; Z.13.3(4)1 przeprowadzić badania i pomiary czynników szkodliwych środowiska pracy; Z.13.3(4)2 zanalizować i interpretować wyniki pomiarów czynników materialnego środowiska pracy; Z.13.3(4)3 określić kryteria i metody oceny czynników występujących w poszczególnych procesach pracy; Z.13.3(4)4 ocenić na podstawie badań wprowadzane do stosowania w zakładzie pracy substancje materiały i procesy technologiczne pod kątem ich szkodliwości dla zdrowia i zagrożeń wypadkowych; Z.13.3(4)5 określić kryteria i metody oceny ryzyka związanego z zagrożeniami występującymi w procesach pracy; 5. Język obcy w bezpieczeństwie i higienie pracy JOZ(1) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych; JOZ(1)1 posłużyć się poprawnie kontekstem w zrozumieniu wypowiedzi z użyciem specjalistycznego słownictwa stosowanego podczas wykonywania zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy; JOZ(1)2 zabrać głos w dyskusji na temat wysłuchanego tekstu dotyczącego rozmowy Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 92 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: JOZ(2) interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka; JOZ(3) analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych; poszkodowanego oraz świadków wypadku z pracownikiem służb bezpieczeństwa i higieny pracy; JOZ(1)3 przeczytać i przetłumaczyć prawidłowo otrzymaną dokumentację wypadków przy pracy, chorób zawodowych oraz badań środowiskowych; JOZ(2)1 określić w języku obcym czynności związane z wykonywaniem typowych zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy; JOZ(2)2 zaplanować rozmowę z pracownikiem lub pracodawcą w języku obcym zawodowym z uwzględnieniem wypowiedzi pracownika służb bezpieczeństwa i higieny oraz pracownika lub pracodawcy; JOZ(2)3 przeprowadzić szkolenie z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy w języku obcym; JOZ(2)4 zastosować zwroty grzecznościowe w rozmowach z pracownikami oraz pracodawcami, zgodnie z zasadami gramatyki; JOZ(2)5 posłużyć się językiem obcym w zakresie wspomagającym wykonywane zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy z zastosowaniem poprawnej terminologii; JOZ(2)6 zinterpretować typowe pytania stawiane przez osoby szkolone w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w języku obcym; JOZ(2)7 przekazywać informacje w języku obcym o konieczności przestrzegania przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy na danym stanowisku, zgodnie z zasadami gramatyki; JOZ(2)8 zastosować odpowiednią terminologię oraz zasady gramatyki w rozwiązywaniu problemów technicznych i organizacyjnych związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy; JOZ(3)1 przetłumaczyć na język obcy z zachowaniem zasad gramatyki i ortografii, teksty zawodowe napisane w języku polskim; JOZ(3)2 sporządzić notatkę na podstawie wysłuchanego tekstu; JOZ(3)3 przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczną dokumentację analizy i oceny zagrożeń; JOZ(3)4 przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczną dokumentację niezbędną do projektowania i korygowania ergonomicznych stanowisk pracy; JOZ(3)5 zredagować notatkę w języku obcym z tekstu zawodowego słuchanego i czytanego; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 93 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: JOZ(4) formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy; JOZ(5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji; JOZ(3)6 odczytać i dokonać analizy dokumentacji powypadkowej sporządzonej w języku obcym; JOZ(3)7 odczytać informacje zamieszczone w dokumentacji związanej z eksploatacją obiektów technicznych; JOZ(4)1 porozumieć się z uczestnikami procesu pracy w języku obcym wykorzystując słownictwo zawodowe; JOZ(4)2 przekazać w języku obcym informacje dotyczące wykonywanych prac zgodnie z zasadami gramatyki; JOZ(4)3 słuchać ze zrozumieniem wypowiedzi w języku obcym współpracowników oraz przełożonych zgodnie z zasadami aktywnego słuchania; JOZ(4)4 porozumiewać się z zespołem współpracowników i przełożonymi poprawnie w języku obcym zgodnie z zasadami gramatyki; JOZ(4)5 przygotować w formie pisemnej, w języku obcym opis wypadku przy pracy zgodnie z zasadami gramatyki; JOZ(4)6 przygotować w formie pisemnej, w języku obcym ofertę szkoleniową z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy; JOZ(5)1 skorzystać z obcojęzycznych zasobów Internetu związanych z tematyką zawodową; JOZ(5)2 dokonać analizy informacji zawartych w materiałach popularyzujących problematykę bezpieczeństwa i higieny pracy w języku obcym; JOZ(5)3 wyszukać w różnych źródłach informacje z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy; JOZ(5)4 skorzystać z obcojęzycznych portali internetowych przy opracowywaniu materiałów popularyzujących problematykę bezpieczeństwa i higieny pracy; JOZ(5)5 zgromadzić i przetłumaczyć poprawnie materiały popularyzujące problematykę bezpieczeństwa i higieny pracy; 6. Ocena ryzyka zawodowego BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; BHP(4)3 zidentyfikować źródła zagrożeń szkodliwych i uciążliwych występujących na określonych stanowiskach pracy; BHP(4)4 ocenić wprowadzane do użytku substancje, stosowane materiały oraz procesy technologiczne w zakresie szkodliwości dla zdrowia i zagrożeń wypadkowych; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 94 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; BHP (8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; KPS (3) przewiduje skutki podejmowanych działań; KPS(4) jest otwarty na zmiany; KPS(10) współpracuje w zespole; OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami; BHP(5)5 scharakteryzować zagrożenia według ich rodzaju i ciężkości; BHP(5)6 scharakteryzować środowisko pracy pod względem występowania czynników szkodliwych; BHP(6)5 określić skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; BHP(6)6 określić skutki oddziaływania czynników uciążliwych na organizm człowieka; BHP(6)7 określić skutki oddziaływania czynników niebezpiecznych na organizm człowieka; BHP(6)8 ocenić wpływ czynników szkodliwych na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników; BHP(8)1 określić zasady doboru środków ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; BHP(8)2 dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do rodzaju wykonywanych prac; BHP(8)3 scharakteryzować funkcje odzieży ochronnej; BHP(8)4 ocenić prawidłowość doboru środków ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywanych zadań zawodowych; KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań; KPS(3)2 uświadomić sobie konsekwencje działań; KPS(4)1 zanalizować zmiany zachodzące w branży; KPS(4)2 podejmować nowe wyzwania; KPS(4)3 wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy; KPS(4)1 zanalizować zmiany zachodzące w branży; KPS(10)1 doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; KPS(10)2 uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu; KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko; KPS(10)4 rozwiązywać konflikty w zespole; OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań; OMZ(3)2 wydawać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; OMZ(6)1 słuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników; OMZ(6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach ze współpracownikami; OMZ(6)3 zastosować właściwe formy komunikacji interpersonalnych; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 95 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: Z.13.3(1) stosuje przepisy prawa dotyczące oceny ryzyka zawodowego; Z.13.3(2) rozróżnia czynniki fizyczne, chemiczne, biologiczne i psychofizyczne występujące w środowisku pracy; Z.13.3(3) identyfikuje czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne; Z.13.3(4) wykonuje badania i pomiary czynników środowiska pracy; Z.13.3(5) ocenia poziom ryzyka zawodowego; Z.13.3(1)3 określić odpowiedzialność pracodawcy dotyczącą oceny ryzyka zawodowego; Z.13.3(1)4 zaopiniować opracowywane w zakładzie akty prawne dotyczące oceny ryzyka zawodowego; Z.13.3(1)5 posługiwać się przepisami i normami dotyczącymi wykonywania oceny ryzyka zawodowego; Z.13.3(1)6 skorzystać z dokumentacji technicznej, norm oraz przepisów prawnych dotyczących oceny ryzyka zawodowego; Z.13.3(2)5 wyodrębnić czynniki niebezpieczne według ich rodzaju i poziomu występujących na poszczególnych stanowiskach pracy; Z.13.3(2)6 wyodrębnić czynniki fizyczne według ich rodzaju i poziomu występujących na poszczególnych stanowiskach pracy; Z.13.3(2)7 wyodrębnić czynniki chemiczne według ich rodzaju i poziomu występujących na poszczególnych stanowiskach pracy; Z.13.3(2)8 wyodrębnić czynniki biologiczne według ich rodzaju i poziomu występujących na poszczególnych stanowiskach pracy; Z.13.3(2)9 wyodrębnić czynniki psychofizyczne według ich rodzaju i poziomu występujących na poszczególnych stanowiskach; Z.13.3(3)4 rozpoznać i oceniać oddziaływanie czynników niebezpiecznych na pracownika, środowisko pracy oraz środowisko przyrodnicze; Z.13.3(3)5 rozpoznać i oceniać oddziaływanie czynników szkodliwych na pracownika, środowisko pracy oraz środowisko przyrodnicze; Z.13.3(3)6 rozpoznać i oceniać oddziaływanie uciążliwych na pracownika, środowisko pracy oraz środowisko przyrodnicze; Z.13.3(4)6 zinterpretować wyniki badań i pomiarów czynników środowiska pracy; Z.13.3(4)7 przeprowadzić pomiary środowiskowe czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy; Z.13.3(4)8 przeprowadzić pomiary czynników uciążliwych dla zdrowia w środowisku pracy; Z.13.3(5)1 ocenić poziom ryzyka zawodowego powodowanego przez czynniki niebezpieczne, chemiczne, fizyczne, biologiczne i psychofizyczne występujące w środowisku pracy; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 96 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: Z.13.3(6) wskazuje metody redukcji ryzyka zawodowego; Z.13.3(7) sporządza dokumentację analizy i oceny zagrożeń; Z.13.3(5)2 określić sposoby ograniczenia i eliminowania, czynników niebezpiecznych ,chemicznych, fizycznych, biologicznych i psychofizycznych występujących w środowisku pracy; Z.13.3(5)3 ocenić ryzyko zawodowe na stanowiskach pracy; Z.13.3(6)1 dobrać i wskazywać odpowiednie metody eliminowania zagrożeń wypadkowych; Z.13.3(6)2 określić niezbędne działania techniczne na podstawie wniosków wynikających z oceny ryzyka zawodowego; Z.13.3(6)3 określić niezbędne działania organizacyjne na podstawie wniosków wynikających z oceny ryzyka zawodowego; Z.13.3(6)4 zastosować sposoby ograniczania zagrożeń wynikających z oceny ryzyka zawodowego; Z.13.3(7)1 skonstruować listę pytań kontrolnych; Z.13.3(7)2 utworzyć arkusz oceny zagrożeń; Z.13.3(7)3 zidentyfikować zagrożenia na stanowisku pracy na podstawie list kontrolnych; 7. Ustalanie przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych BHP(3)4 wskazać prawa i obowiązki pracownika, który uległ wypadkowi przy pracy wynikające z przepisów prawa; BHP(3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; BHP(3)5 wskazać prawa i obowiązki pracownika, który zachorował na chorobę zawodową wynikające z przepisów prawa; BHP(3)6 wskazać rodzaje świadczeń z tytułu wypadku przy pracy; BHP(3)7 wskazać rodzaje świadczeń z tytułu choroby zawodowej; KPS(1)1 zastosować zasady kultury osobistej; KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; KPS(1)2 zastosować zasady etyki zawodowej; KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; KPS(3)1 zanalizować rezultaty działań; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 97 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: KPS(3)2 uświadomić sobie konsekwencje działań; KPS(5)1 przewidywać sytuacje wywołujące stres; KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; KPS(5)2 zastosować sposoby radzenia sobie ze stresem; KPS(5)3 określić skutki stresu; KPS(7)1 przyjmować odpowiedzialność za powierzone informacje zawodowe; KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej; KPS(7)2 respektować zasady dotyczące przestrzegania tajemnicy zawodowej; KPS(7)3 określić konsekwencje nieprzestrzegania tajemnicy zawodowej; KPS(10)1 doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; KPS(10)2 uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu; KPS(10) współpracuje w zespole; KPS(10)3 zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko; KPS(10)4 rozwiązywać konflikty w zespole; OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań; OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; OMZ(3)2 wydawać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; Z.13.4(1)3 zdefiniować wypadek przy pracy, wypadek na równi z wypadkiem przy pracy; Z.13.4(1) stosuje przepisy prawa dotyczące wypadków przy pracy i chorób zawodowych; Z.13.4(1)4 ocenić zdarzenie zgodnie definicji wypadku przy pracy; Z.13.4(1)5 zastosować przepisy prawa dotyczące wypadków przy pracy; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 98 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: Z.13.4(1)6 zdefiniować chorobę zawodową; Z.13.4(1)7 ocenić zdarzenie zgodnie z definicją choroby zawodowej; Z.13.4(1)8 zastosować przepisy prawa dotyczące choroby zawodowej; Z.13.4(2)3 określić obowiązki pracodawcy w razie wypadku przy pracy; Z.13.4(2)4 podjąć działania w razie wypadku przy pracy; Z.13.4(2) określa obowiązki pracodawcy w razie wystąpienia wypadku przy pracy i chorób zawodowych; Z.13.4(2)5 określić obowiązki pracodawcy w razie podejrzenia choroby zawodowej; Z.13.4(2)6 podjąć działania w razie podejrzenia choroby zawodowej; Z.13.4(2)7 sporządzić dokumentację w przypadku podejrzenia choroby zawodowej; Z.13.4(3)1 zbadać okoliczności wypadku przy pracy; Z.13.4(3) ustala okoliczności i przyczyny wypadków przy pracy; Z.13.4(3)2 ustalić przyczyny wypadku przy pracy; Z.13.4(4)1 wymienić dokumenty związane z wypadkiem przy pracy; Z.13.4(4) sporządza dokumentację powypadkową; Z.13.4(4)2 skompletować dokumentację powypadkową; Z.13.4(5) określa działania zapobiegawcze z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych; Z.13.4(5)1 opracować wnioski i zalecenia profilaktyczne w wystąpienia wypadku przy pracy; Z.13.4(5)2 opracować środki zapobiegające zachorowaniu na chorobę zawodową; 8. Zarządzanie systemami bezpieczeństwa i higieny pracy BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(7)10 dokonać analizy podstawowych aktów prawnych, praw i obowiązków pracownika oraz pracodawcy związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową i ochroną środowiska; BHP(7)11 określić podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie zapewnienia bezpiecznych i Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 99 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: BHP (9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; higienicznych warunków pracy; BHP(7)8. zorganizować wybrane stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(7)9 ocenić stanowisko pracy pod względem bezpieczeństwa i ergonomii; BHP(9)1 zastosować podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania prac na określonym stanowisku; BHP(9)2 zinterpretować wymagania zawarte w aktach prawnych i normach z zakresu ochrony środowiska; BHP(9)3 określić sposoby prowadzenia gospodarki odpadami, gospodarki wodno-ściekowej oraz w zakresie ochrony powietrza w przedsiębiorstwie; BHP(9)4 ocenić stosowane w przedsiębiorstwie rozwiązania ograniczające lub eliminujące emisję zanieczyszczeń do środowiska; BHP(9)5 przewidzieć konsekwencje naruszenia przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania zadań zawodowych; BHP(9)6 scharakteryzować sposoby likwidacji lub ograniczenia zagrożeń związanych z występowaniem w procesach pracy czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych dla zdrowia; BHP(9)7 zinterpretować wymagania zawarte w aktach prawnych dotyczące ochrony przeciwpożarowej; BHP(9)8 zareagować w przypadku zagrożenia pożarowego zgodnie z zasadami ochrony przeciwpożarowej; BHP(10)1 zidentyfikować stany zagrożenia życia i zdrowia podczas wykonywania zadań zawodowych; BHP(10)2 zapobiegać zagrożeniom życia i zdrowia w miejscu wykonywania czynności zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy; BHP(10)3 zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze zgodnie z zasadami ochrony przeciwpożarowej; BHP(10)4 powiadomić system pomocy medycznej w przypadku sytuacji stanowiącej zagrożenie zdrowia i życia przy wykonywaniu zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 100 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: PDG(1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; PDG(2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego; PDG(3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej; PDG(4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi; PDG(5) analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży; BHP(10)5 udzielić pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia; PDG(1)1 rozróżnić pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej: rynek, polityka fiskalna; PDG(1)2 zdefiniować pojęcia: małe, średnie, duże przedsiębiorstwo; PDG(1)3 zdefiniować pojęcia: działalność gospodarcza, usługa, nakład, koszt, wydatek, przychód, dochód, podatek, kredyt, pożyczka, dotacja, subwencja, dopłata; PDG(2)1 zidentyfikować przepisy prawa pracy, przepisy o ochronie danych osobowych i prawa autorskiego; PDG(2)2 zidentyfikować przepisy prawa podatkowego; PDG(2)3 zidentyfikować przepisy kodeksu cywilnego; PDG(2)4 dokonać analizy przepisów prawa pracy, przepisów o ochronie danych osobowych oraz przepisów prawa podatkowego i prawa autorskiego; PDG(2)5 określić konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych oraz przepisów prawa podatkowego i prawa autorskiego; PDG(3)1 zidentyfikować aktualnie obowiązujące przepisy dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej; PDG(3)2 dokonać analizy przepisów dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej; PDG(3)3 przewidzieć konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania przepisów z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej; PDG(3)4 skorzystać z aktualnie obowiązujących przepisów dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej usługowej; PDG(4)1 wymienić przedsiębiorstwa i instytucje świadczące usługi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy występujące w otoczeniu rynkowym oraz powiązania między nimi; PDG(4)2 zidentyfikować zakres świadczonych usług przez przedsiębiorstwa i instytucje występujące w otoczeniu rynkowym; PDG(4)3 wskazać wzajemne powiązania pomiędzy przedsiębiorstwami i instytucjami występującymi w otoczeniu rynkowym; PDG(5)1 opisać działania prowadzone przez przedsiębiorstwa świadczące usługi w zakresie Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 101 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: PDG(6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami w branży; PDG(7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej; PDG(8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej; bezpieczeństwa i higieny pracy; PGD(5)2 przeprowadzić analizę zapotrzebowania rynku na usługi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; PDG(5)3 przeprowadzić analizę czynników kształtujących popyt na usługi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; PDG(5)4 porównać działania prowadzone przez przedsiębiorstwa konkurencyjne; PDG(6)1 oszacować na podstawie analizy rynku możliwość podjęcia współpracy z przedsiębiorstwami świadczącymi usługi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; PDG(6)2 przygotować na podstawie analizy rynku ofertę współpracy z przedsiębiorstwami świadczącymi usługi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; PDG(6)3 zorganizować współpracę z przedsiębiorstwami świadczącymi usługi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; PDG(6)4 określić zakres i zasady współpracy z przedsiębiorstwami świadczącymi usługi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; PDG(7)1 sporządzić algorytm postępowania przy zakładaniu własnej działalności gospodarczej; PDG(7)2 wybrać właściwą do możliwości przedsiębiorstwa świadczącego usługi zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, formę organizacyjno-prawną planowanej działalności; PDG(7)3 sporządzić dokumenty niezbędne do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; PDG(7)4 wybrać odpowiednią do zamierzonego przedsięwzięcia formę opodatkowania działalności gospodarczej świadczącej usługi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; PDG(7)5 sporządzić analizę SWOT dla działalności gospodarczej mającej świadczyć usługi w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy na wybranym obszarze; PDG(7)6 sporządzić biznesplan dla działalności gospodarczej prowadzonej w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy zgodnie z ustalonymi zasadami; PDG(8)1 zastosować ogólne zasady formułowania i formatowania pism; PDG(8)2 sporządzić i przesłać pisma związane z wykonywaniem zadań zawodowych; PDG(8)3 prowadzić rejestr pism przychodzących i wychodzących z firmy; PDG(8)4 wykonywać czynności związane z przesyłaniem i odbiorem korespondencji zarówno Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 102 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: w wersji elektronicznej jak i papierowej; PDG(9)1 zastosować programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; PDG(9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej; PDG(10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej; PDG(11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej; KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; PDG(9)2 obsłużyć biurowe urządzenia techniczne niezbędne do wykonywania zadań zawodowych; PDG(9)3 zastosować urządzenia biurowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; PDG(10)1 rozróżnić elementy marketingu-mix; PDG(10)2 dostosować działania marketingowe do specyfiki działalności gospodarczej; PDG(10)3 opracować kwestionariusz badania ankietowego dotyczący zapotrzebowania rynku na usługi z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy; PDG(10)4 ocenić zapotrzebowanie rynku na usługi z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy na podstawie danych ankietowych; PDG(10)5 opracować plan marketingowy firmy prowadzącej działalność w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; PDG(11)1 zidentyfikować składniki kosztów i przychodów prowadzonej działalności gospodarczej; PDG(11)2 obliczyć koszt jednostkowy świadczonej usługi; PDG(11)3 obliczyć przychody, koszty uzyskania przychodów i dochodów z prowadzonej działalności; PDG(11)4 obliczyć i zinterpretować ilościowy próg rentowności; PDG(11)5 określić możliwości optymalizowania kosztów prowadzonej działalności gospodarczej; KPS(2)1 zaproponować sposoby rozwiązywania problemów; KPS(2)2 dążyć wytrwale do celu; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 103 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: KPS(8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; KPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień; OMZ(1) planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań; OMZ(2) dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; OMZ(3) kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; OMZ(4) ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; OMZ(5) wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; OMZ(6) komunikuje się ze współpracownikami; PKZ(Z.d)(4) przestrzega zasad etyki i odpowiedzialności zawodowej; KPS(2)3 zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami; KPS(2)4 zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy; KPS(8)1 ocenić ryzyko podejmowanych działań; KPS(8)2 przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania; KPS(8)3 wyciągać wnioski z podejmowanych działań; KPS(9)1 zastosować techniki negocjacyjne; KPS(9)2 zachowywać się asertywnie; KPS(9)3 zaproponować konstruktywne rozwiązania; OMZ(1)1 dokonywać analizy przydzielonych zadań; OMZ(1)2 zaplanować pracę zespołu; OMZ(2)1 rozpoznawać kompetencje i umiejętności osób w zespole; OMZ(2)2 rozdzielać zadania według umiejętności i kompetencji członków zespołu; OMZ(3)1 zmobilizować współpracowników do wykonywania zadań; OMZ(3)2 wydawać dyspozycje osobom realizującym poszczególne zadania; OMZ(4)1 monitorować jakość wykonywanych zadań; OMZ(4)2 ocenić jakość wykonanych zadań według przyjętych kryteriów; OMZ(5)1 zaproponować zmiany w organizacji pracy mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy; OMZ(5)2 zaproponować rozwiązania techniczne mające na celu poprawę wydajności i jakości pracy; OMZ(6)1 słuchać argumentów i wyjaśnień współpracowników; OMZ(6)2 argumentować swoje decyzje w rozmowach ze współpracownikami; OMZ(6)3 zastosować właściwe formy komunikacji interpersonalnych; PKZ(Z.d)(4)1 wykonywać zadania zawodowe technika bezpieczeństwa i higieny pracy w sposób prawy i rzetelny; PKZ(Z.d)(4)2 doskonalić swoje kwalifikacje zawodowe; PKZ(Z.d)(4)3 nie przekraczać kompetencji zawodowych; PKZ(Z.d)(4)4 być życzliwym, uczciwym, sprawiedliwym i odpowiedzialnym podczas Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 104 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: PKZ(Z.d)(6) dobiera metody komunikowania się i negocjacji w różnych sytuacjach społecznych; PKZ(Z.d)(14) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań; Z.13.1(4) formułuje wnioski z przeglądów obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy pod względem zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(5) opracowuje regulaminy i instrukcje stanowiskowe pod względem zgodności wykonywania zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy; PKZ(Z.d)(4)5 sformułować oferty dotyczące usług i szkoleń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy z zachowaniem reguł uczciwej konkurencji; PKZ(Z.d)(4)6 doradzać rzetelnie i bezstronnie pracodawcy i pracownikom w zakresie przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz kształtowania bezpiecznych warunków pracy; PKZ(Z.d)(4)7 popularyzować wiedzę z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy; PKZ(Z.d)(6)3 zastosować techniki motywujące pracowników do przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz do ciągłego doskonalenia zawodowego; PKZ(Z.d)(6)4 przeprowadzić negocjacje, wywiady i rozmowy z pracownikami dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, stosując techniki i taktyki negocjacyjne; PKZ(Z.d)(6)5 zastosować techniki komunikowania się ułatwiające rozwiązywanie problemów i konfliktów pracowniczych; PKZ(Z.d)(6)6 przewidywać postawy i zachowania człowieka w sytuacjach stresu i zagrożenia; PKZ(Z.d)(6)7 zachować się asertywnie w sytuacji konfliktu społecznego w przedsiębiorstwie; PKZ(Z.d)(14)1 wykorzystać pakiet programów biurowych do opracowywania dokumentacji związanej z wykonywaniem zadań zawodowych technika bezpieczeństwa i higieny pracy; PKZ(Z.d)(14)2 wykonać niezbędne do przygotowania dokumentacji obliczenia statystyczne wykorzystując arkusz kalkulacyjny; PKZ(Z.d)(14)3 zastosować programy komputerowe do oceny zagrożeń i ryzyka zawodowego; PKZ(Z.d)(14)4 wykorzystać zasoby Internetu do gromadzenia materiałów i literatury popularyzującej problematykę bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(4)4 zebrać dane uzyskane w wyniku przeprowadzonych przeglądów obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy; Z.13.1(4)5 dokonać analizy danych uzyskanych podczas przeglądów obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy pod względem zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(4)6 opracować na podstawie analizy danych, uzyskanych podczas przeglądów obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy wnioski prewencyjne i zalecenia; Z.13.1(5)1. wyjaśnić zasady sporządzania regulaminów oraz instrukcji stanowiskowych Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 105 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(6) wykonuje czynności związane z kontrolą maszyn i urządzeń technicznych pod kątem przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(7) kontroluje przydział i stosowanie środków ochrony indywidualnych oraz odzieży i obuwia roboczego; Z.13.2(8) posługuje się dokumentacją do projektowania i korygowania elementów stanowisk pracy; Z.13.5(1) określa warunki sprzyjające uczeniu się dorosłych; Z.13.5(2) analizuje i różnicuje cele kształcenia w kategoriach wiedzy, umiejętności i postaw; zgodnych z przepisami o bezpieczeństwie i higienie pracy; Z.13.1(5)2 sporządzić regulaminy i instrukcje stanowiskowe zgodnie z wytycznymi zawartymi w przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(5)3 ocenić regulaminy oraz instrukcje stanowiskowe pod kątem zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(5)4 zanalizować regulaminy oraz instrukcje stanowiskowe pod względem zgodności z przepisami w zakresie ochrony środowiska; Z.13.1(6)5 scharakteryzować wymagania dotyczące bezpiecznej eksploatacji maszyn i urządzeń technicznych; Z.13.1(6)6 przetestować działanie maszyn i urządzeń technicznych pod kątem przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(6)7 przygotować raport z przeprowadzonej kontroli maszyn i urządzeń technicznych w przedsiębiorstwie; Z.13.1(7)1 wskazać środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze niezbędne podczas wykonywania zadań zawodowych na danym stanowisku pracy; Z.13.1(7)2 sprawdzić prawidłowość i częstotliwość przydziału środków ochrony indywidualnej z wytycznymi przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(7)3 sprawdzić prawidłowość i częstotliwość przydziału odzieży i obuwia roboczego z wytycznymi przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.2(8)6 ocenić i skorygować stanowiska pracy na postawie danych fizjologicznych i biomechanicznych; Z.13.2(8)7 wykorzystać dokumentację do projektowania i korygowania elementów stanowisk pracy; Z.13.5(1)1 rozróżnić podstawowe pojęcia dotyczące kształcenia i doskonalenia zawodowego; Z.13.5(1)2 określić zakres szkoleń dla poszczególnych grup pracowników; Z.13.5(1)3 zidentyfikować indywidualne potrzeby edukacyjne pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.5(2)1 zróżnicować cele kształcenia w kategoriach wiedzy, umiejętności i postaw; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 106 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: Z.13.5(3) określa cele ogólne i szczegółowe szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.5(4) dobiera treści, metody nauczania i środki dydaktyczne do określonych celów szkolenia oraz do specyfiki grupy szkoleniowej; Z.13.5(5) stosuje aktywizujące metody prowadzenia szkoleń i wykorzystuje nowoczesne środki przekazu, zasady andragogiki i metodyki szkoleń osób dorosłych; Z.13.5(6) opracowuje materiały popularyzujące problematykę bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.5(2)2 dokonać analizy celów kształcenia w kontekście wiedzy, umiejętności i postaw; Z.13.5(3)1 wskazać cele popularyzacji zagadnień w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.5(3)2 wskazać cele szczegółowe szkoleń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy dla określonej grupy pracowników; Z.13.5(4)1 dostosować treści kształcenia do celów szkolenia i specyfiki grupy szkoleniowej; Z.13.5(4)2 scharakteryzować metody nauczania i środki dydaktyczne niezbędne do osiągnięcia określonych celów szkolenia; Z.13.5(4)3 wybrać odpowiednie środki dydaktyczne do celów szkolenia i specyfiki grupy docelowej; Z.13.5(4)4 opracować program szkolenia wraz z warunkami realizacji treści kształcenia; Z.13.5(5)1 wykorzystać nowoczesne środki przekazu podczas prowadzenia szkoleń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.5(5)2 zastosować aktywizujące metody kształcenia podczas prowadzenia szkoleń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.5(5)3 wykorzystywać zasady andragogiki i metodyki kształcenia osób dorosłych; Z.13.5(6)1 zgromadzić materiały i literaturę zarówno polsko jak i obcojęzyczną, popularyzującą problematykę bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.5(6)2 przygotować materiały popularyzujące problematykę z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.5(6)3 dostosować treści w materiałach popularyzujących problematykę z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy do aktualnych potrzeb rynku; Praktyki zawodowe PKZ(Z.d)12 rozpoznaje zagrożenia wynikające z użytkowania maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej i reaguje na nie; PKZ(Z.d)(12)14 przeprowadzić kontrolę maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej pod kątem oceny zagrożeń związanych z ich eksploatacją; PKZ(Z.d)(12)15 przeprowadzić analizę i ocenę zagrożeń wynikających z użytkowania maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej stosowanych na określonych stanowiskach pracy; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 107 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: PKZ(Z.d)13 rozpoznaje zagrożenia wynikające z prowadzenia prac budowlanych i transportowych i reaguje na nie; Z.13.1(4) formułuje wnioski z przeglądów obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy pod względem zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(6) wykonuje czynności związane z kontrolą maszyn i urządzeń technicznych pod kątem przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy; PKZ(Z.d)(12)16 podjąć działania mające na celu eliminację zagrożeń wynikających z użytkowania maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej stosowanych na określonych stanowiskach pracy; PKZ(Z.d)(12)17 wskazać sposoby eliminowania zagrożeń wynikających z użytkowania maszyn i urządzeń mechanicznych, elektrycznych oraz aparatury chemicznej stosowanych na określonych stanowiskach pracy; PKZ(Z.d)(13)4 zidentyfikować zagrożenia wynikające z prowadzenia prac budowlanych; PKZ(Z.d)(13)5 zidentyfikować zagrożenia wynikające z prowadzenia prac transportowych; PKZ(Z.d)(13)6 przeprowadzić analizę i ocenę zagrożeń wynikających z prowadzenia prac budowlanych i transportowych; PKZ(Z.d)(13)7 podjąć działania mające na celu eliminację zagrożeń wynikających z prowadzenia prac budowlanych i transportowych; PKZ(Z.d)(13)8 wskazać sposoby eliminowania zagrożeń wynikających z prowadzenia prac budowlanych i transportowych; Z.13.1(4)5 dokonać analizy danych uzyskanych podczas przeglądów obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy pod względem zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(4)6 opracować na podstawie analizy danych, uzyskanych podczas przeglądów obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy wnioski prewencyjne i zalecenia; Z.13.1(4)7 dokonać przeglądu obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy pod względem zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(4)8 wydać opinię pokontrolną z przeprowadzonego przeglądu obiektów, pomieszczeń i stanowisk pracy, pod względem ich zgodności z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(6)7 przygotować raport z przeprowadzonej kontroli maszyn i urządzeń technicznych w przedsiębiorstwie; Z.13.1(6)8 przeprowadzić kontrolę maszyn i urządzeń technicznych pod kątem przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy; Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 108 Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ` Efekty kształcenia z podstawy programowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń: Z.13.1(7) kontroluje przydział i stosowanie środków ochrony indywidualnych oraz odzieży i obuwia roboczego; Z.13.3(4) wykonuje badania i pomiary czynników środowiska pracy; Z.13.3(5) ocenia poziom ryzyka zawodowego; Z.13.4(3) ustala okoliczności i przyczyny wypadków przy pracy; Z.13.4(4) sporządza dokumentację powypadkową. Z.13.1(6)9 przeprowadzić analizę danych uzyskanych w wyniku kontroli maszyn i urządzeń technicznych pod kątem przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(7)2 sprawdzić prawidłowość i częstotliwość przydziału środków ochrony indywidualnej z wytycznymi przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.1(7)3 sprawdzić prawidłowość i częstotliwość przydziału odzieży i obuwia roboczego z wytycznymi przepisów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; Z.13.3(4)4 ocenić na podstawie badań wprowadzane do stosowania w zakładzie pracy substancje materiały i procesy technologiczne pod kątem ich szkodliwości dla zdrowia i zagrożeń wypadkowych; Z.13.3(4)6 zinterpretować wyniki badań i pomiarów czynników środowiska pracy; Z.13.3(4)7 przeprowadzić pomiary środowiskowe czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy; Z.13.3(4)8 przeprowadzić pomiary czynników uciążliwych dla zdrowia w środowisku pracy; Z.13.3(5)1 ocenić poziom ryzyka zawodowego powodowanego przez czynniki niebezpieczne, chemiczne, fizyczne, biologiczne i psychofizyczne występujące w środowisku pracy; Z.13.3(5)2 określić sposoby ograniczenia i eliminowania, czynników niebezpiecznych, chemicznych, fizycznych, biologicznych i psychofizycznych występujących w środowisku pracy; Z.13.3(5)3 ocenić ryzyko zawodowe na stanowiskach pracy; Z.13.3(5)4 opracować dokumentację oceny ryzyka na stanowisku pracy; Z.13.4(3)1 zbadać okoliczności wypadku przy pracy; Z.13.4(3)2 ustalić przyczyny wypadku przy pracy; Z.13.4(4)2 skompletować dokumentację powypadkową; Z.13.4(4)3 sporządzić protokół powypadkowy dla określonego wypadku przy pracy. Program nauczania dla zawodu technik bezpieczeństwa i higieny pracy 325509 o strukturze przedmiotowej 109
