Przemoc w rodzinie - Witamy na stronie Zespołu Szkół nr 2 w
advertisement
PRZEMOC Co to jest przemoc? Z sytuacją przemocy mamy do czynienia wtedy, gdy osoba słabsza wystawiona jest przez dłuższy czas na negatywne działania osoby lub grupy osób silniejszych. Rodzaje przemocy Przemoc fizyczna: bicie, popychanie, szczypanie, kopanie, duszenie; Przemoc psychiczna: przezywanie, wyszydzanie, narzucanie własnych poglądów, ograniczanie kontaktów z innymi osobami, domaganie się posłuszeństwa, stosowanie gróźb itp.; Przemoc ekonomiczna: zabieranie pieniędzy i przedmiotów, nie zaspokajanie podstawowych potrzeb materialnych rodziny. Wiele społeczeństw aprobuje przemoc w domu. Świadczą o tym chociażby powszechnie panujące mity, stereotypy, przysłowia i porzekadła utrudniające prawidłowe reagowanie na akty brutalności czy okrucieństwa wobec bliskich. Wszystkie mity przekonują o słuszności braku reakcji ze strony świadków przemocy, ofiary zmuszają do milczenia, a sprawców utwierdzają w przekonaniu o bezkarności ich czynów. MITY O PRZEMOCY Przemoc jest wtedy, gdy są widoczne ślady pobicia NIEPRAWDA Nie trzeba mieć siniaków i złamanych kości, aby byś ofiarą przemocy. Poniżanie i obelgi bolą tak samo jak bicie. Nikt nie powinien wtrącać się w prywatne sprawy rodziny NIEPRAWDA Przemoc, wykorzystywanie, bicie, krzywdzenie osób bliskich jest przestępstwem, tak samo groźnym i podlegającym karze jak przemoc wobec obcych. Fakt zawarcia małżeństwa czy mieszkanie pod jednym dachem nie stanowi okoliczności zezwalającej na przemoc ani nie znosi odpowiedzialności za popełnianie czynów karnych przez prawo. Alkoholizm jest przyczyną przemocy NIEPRAWDA Uzależnienie od alkoholu nie zwalnia od odpowiedzialności za czyny. Należy karać sprawcę przemocy i leczyć jego chorobę. Przemoc w rodzinie to problem marginesu społecznego NIEPRAWDA Przemoc zdarza się we wszystkich grupach społecznych niezależnie od poziomu wykształcenia i sytuacji ekonomicznej Nie ujawnia się tajemnic rodzinnych NIEPRAWDA Przemoc nie skończy się sama z siebie. Pierwszym krokiem do jej przerwania jest przełamanie izolacji i milczenia. Przemoc jest wtedy, gdy są widoczne ślady na ciele ofiar NIEPRAWDA Przemoc to nie tylko działania pozostawiające siniaki, złamania czy oparzenia, to także poniżanie, obelgi, zmuszanie do określonych zachowań, grożenie, zastraszanie. Jeśli ktoś jest bity to znaczy, że na to zasłużył NIEPRAWDA Nikt nie zasługuje na bicie, krzywdzenie, maltretowanie bez względu na to co zrobił czy powiedział. Nikt nie ma prawa znęcać się, poniżać, bić innych. Ofiary przemocy w rodzinie akceptują przemoc NIEPRAWDA Ofiary przemocy domowej zawsze próbują się bronić, ich działania są jednak mało skuteczne. Wypróbowują różne, często nieracjonalne strategie obronne, które w konsekwencji powodują nasilenie przemocy. To był jednorazowy incydent, który się nie powtórzy NIEPRAWDA Przemoc domowa rzadko jest jednorazowym incydentem. Jeżeli nie zostaną podjęte stanowcze działania wobec sprawcy - przemoc się powtórzy. Policja zwykle jest wzywana w ekstremalnych sytuacjach, gdy przemoc ma już długą historię. Gdyby naprawdę ofiara cierpiała odeszłaby od sprawcy NIEPRAWDA Ofiary naprawdę cierpią, nikt nie lubi być bitym i poniżanym. To, że ofiary nie odchodzą od sprawcy wynika zwykle z ich zależności od sprawcy, z trudności mieszkaniowych, z przekonań odnośnie małżeństwa, z nacisków jakim są poddawane ofiary ze strony sprawcy, a także rodziny, kolegów, sąsiadów. Gwałt w małżeństwie nie istnieje NIEPRAWDA Gwałtem jest doprowadzenie innej osoby do poddania się czynowi nierządnemu lub do wykonania takiego czynu, stosując przemoc, groźbę bezprawną lub podstęp (patrz art. 168 k.k.) i nigdzie nie jest napisane, że nie dotyczy to osób bliskich napastnika. Każdy ma prawo do decydowania o swoim życiu intymnym, akt ślubu nie odbiera tego prawa. Osoby używające przemocy muszą być chore psychicznie NIEPRAWDA Nie ma bezpośredniego związku między przemocą a chorobą psychiczną. Przemoc jest demonstracją siły i chęcią przejęcia całkowitej kontroli i władzy nad drugą osobą. Nie można zmienić swego przeznaczenia NIEPRAWDA Nawet po wielu latach można przerwać przemoc. Nigdy nie jest za późno, aby powiedzieć nie! MECHANIZMY PRZEMOCY W RODZINIE Zastanawiamy się często, dlaczego ofiary przemocy w rodzinie pozostają w krzywdzących związkach przez wiele lat i nie potrafią się z nich uwolnić. Dlaczego tak się dzieje, że ofiary uważają, że nie ma wyjścia z sytuacji, w której się znajdują i trudniej im bronić się przed przemocą, wyjaśniają m.in. mechanizmy przemocy. Syndrom wyuczonej bezradności Wyuczona bezradność to poddanie się i pogodzenie z przemocą. Ofiara jest przekonana, ze cokolwiek zrobi, nie zmieni to jej sytuacji. Wprawdzie na początku podejmuje różne działania aby zmienić swoją sytuację - prosi, czasami nawet grozi ale okazuje się to nieskuteczne. Kiedy ofiara uwierzy w bezradność, przestaje wierzyć, że ma szansę na jakąkolwiek zmianę. Ma poczucie, że nic i nikt nie może jej pomóc. Staje się bierna i nie podejmuje żadnych działań nawet jeśli inni pokazują, że taka możliwość zmiany istnieje. Mimo, że osoby doznające przemocy mają możliwość unikania sytuacji, w jakich występuje przemoc, nie robią tego, pozostają w krzywdzącym związku. Ofiara zaczyna odczuwać brak kontroli nad swoim losem i zaczyna „uczyć się” znosić przemoc. Często towarzyszą temu przykre stany emocjonalne takie jak: apatia, lęk, depresja, uczucie ciągłego zmęczenia i niekompetencji. Zjawisko "Prania mózgu" Jest jednym z najsilniej działających mechanizmów przemocy psychicznej. Znane od czasów starożytnych, występuje w wielu dziedzinach życia politycznego, społecznego, reklamach, sektach religijnych i życiu rodzinnym. Pranie mózgu to próba systematycznego wpływania na czyjeś poglądy, postawy i przekonania. Najczęściej używane metody prania mózgu to: Izolacja - stopniowe odcinanie osoby od kontaktów z innymi ludźmi. Krytykowanie znajomych i rodziny, wyrażanie niezadowolenia np. z tego, że rozmawia ona przez telefon, kontaktuje się z osobami w pracy. Pod wpływem tych nacisków ofiara zrywa kontakty z rodziną, przyjaciółmi i znajomymi. Bywa, że rezygnuje z pracy. Jest zupełnie odcięta od ludzi z zewnątrz, przez co zdana wyłącznie na sprawcę. Poniżanie i degradacja - sprawca „bombarduje” ofiarę fałszywymi informacjami na jej temat. Krytykuje ją (często przy ludziach), przypomina o jakimś poniżającym doświadczeniu, ubliża lub ignoruje. Monopolizowanie uwagi - dążenie do tego aby ofiara robiła to i kierowała się tym, co czuje, myśli i chce sprawca. Wszystko to co robi ofiara, sprawca kontroluje. Groźby i demonstracja mocy - sprawca grozi, że np. pobije ofiarę, wyrządzi krzywdę dzieciom i rodzinie, grozi zabiciem, odebraniem dzieci. Może zmuszać ofiarę do zrobienia czegoś co jest dla niej wstydliwe lub upokarzające, a potem grozi, że opowie o tym komuś. Ponieważ część gróźb spełnia, dlatego ofiara nie jest w stanie przewidzieć co stanie się naprawdę. Sporadyczne okazywanie pobłażliwości - czasami sprawca okazuje czułość, kupuje prezenty, zaprasza na obiad. Staje się pobłażliwy i zapomina o wymaganiach. Takie zachowanie daje ofierze nadzieje, że sprawca się zmieni i dlatego ofiara nadal przebywa w krzywdzącym związku. „Pranie mózgu” powoduje u ofiary zmianę obrazu siebie. Uważa się ona za głupią i mało zdolną, nie podejmuje nowych trudniejszych działań. Występuje u niej stan nieustannego wyczerpania, przeżywa lęk i poczucie winy, nie ma siły stawiać oporu. Bezkrytycznie przyjmuje to, że świat jest taki jak opisuje go sprawca. Jej życie koncentruje się na dostosowaniu się do jego żądań. Biję Cię dla Twojego dobra, Bije mnie, ale przecież nic się nie dzieje Przemoc fizyczna w rodzinie nierzadko ukrywa się za racjonalizacjami i za dobrze wypracowanym pozytywnym wizerunkiem rodziny i sprawcy w środowisku lokalnym. Jednak mechanizmy przemocy są takie same w przypadku sprawców, którzy są szanowanymi członkami społeczności, cieszącymi się nieposzlakowaną opinią, jak i w przypadku tych sprawców, którzy nie przywdziewają maski i można się po nich spodziewać patologicznych zachowań. Według statystyk Komendy Głównej Policji, w 2014 roku przeprowadzono ponad 96 tys. interwencji dotyczących przemocy w rodzinie. W Wielkiej Brytanii, każdego tygodnia w wyniku przemocy, 2 kobiety zostają zabite przez swoich byłych lub obecnych partnerów. Przemoc fizyczna jest ciągle tematem wstydliwym i często rozgrywa się za zamkniętymi drzwiami. Może zacząć się całkiem niewinnie, natomiast skończyć tragicznie. Warto jest więc nagłaśniać problem krzywdzenia drugiego człowieka oraz zachęcać do interwencji i zmiany sytuacji. Początki przemocy Kiedy związujemy się z kimś, nie zawsze jesteśmy w stanie zauważyć, że ta druga, bliska osoba (najczęściej mężczyzna, choć czasem i kobieta) może mieć skłonności do stosowania fizycznej przemocy. Wiedząc, że w rodzinie partnera (z rozmowy, czy obserwacji) nadużywano siły, można spodziewać się (istnieje duże prawdopodobieństwo), że również wobec swojej rodziny i partnera będzie używał on siły. Wielka miłość i zauroczenie mogą powodować także, iż lekceważy się mniej lub bardziej drobne zachowania agresywne. Początki mogą być całkiem niewinne: popchnięcie, lekkie uderzenie, zamachnięcie się na partnera bez uderzenia, groźba zrobienia krzywdy "na żarty" itp. "Raz mu się zdarzyło, ale przeprosił" nie oznacza, że był to ostatni raz. Może się też zdarzyć, że osoba przed małżeństwem nie przejawia żadnych tendencji do przemocy (np. dobrze je ukrywa), a dopiero po ślubie sytuacja się zmienia3. Sprawcą przemocy może być zarówno mężczyzna, jak i kobieta, ale również dziecko wobec rodzica, dorosły wobec starszego, rodzic wobec dziecka. Rodzaje przemocy fizycznej: Przemoc fizyczną można podzielić na czynną i bierną. Czynna przemoc polega na stosowaniu siły przez sprawcę w postaci bicia (klapsy, bicie ręką, kablem, pasem). Do niej również należy duszenie i podduszanie, przypalanie, potrząsanie, szarpanie, gryzienie, kopanie, czyli działania, które naruszają fizyczne granice człowieka. Przemoc bierna natomiast przejawia się poprzez konieczność obserwowania przez partnera, dziecko, małżonka itd. agresywnego zachowania sprawcy w postaci np. niszczenia, demolowania mieszkania, rzucania różnymi przedmiotami, meblami, chodzenia po mieszkaniu z ostrymi, niebezpiecznymi przedmiotami, gdzie istnieje zagrożenie, iż osoba może ich użyć i poważnie zranić, bądź zabić kogoś. Takie zachowanie budzi w osobie, będącej tego świadkiem lęk i obawy, że ona może również poważnie ucierpieć. Przejawem biernej przemocy jest także zakaz mówienia, wychodzenia z domu, „areszt domowy” (np. zamykanie w ciemnej piwnicy), zakaz zaspokajania potrzeb fizjologicznych. Innym podziałem odnoszącym się do przemocy jest podział na przemoc pośrednią i bezpośrednią. Dotyczy on stopnia, w jakim ofiara uczestniczy w czyimś agresywnym zachowaniu. Jeśli osobiście doświadcza krzywdy, jest raniona, duszona, bita albo przez nią (wg sprawcy) niszczone są jej rzeczy lub sprawca demoluje mieszkanie – wówczas mówi się o przemocy bezpośredniej. Gdy mówimy o pośrednich przejawach przemocy, chodzi o obserwację agresywnego zachowania wobec kogoś innego: bicia, maltretowania rodzica, rodzeństwa. Ten rodzaj przemocy, pomimo iż nie dotyczy bezpośrednio świadka, jest tak samo trudny w przeżyciach, jak osobiste doznawanie krzywdy. Czasem bywa nawet trudniejszy, gdyż może wzbudzać w świadku (najczęściej dziecku) poczucie winy, że nic nie może zrobić, że nie broni matki, czy rodzeństwa, że przez niego ktoś jest bity. Błędne koło przemocy Niejednokrotnie sprawcą siniaków i ran jest członek rodziny, który pozornie, publicznie, jest człowiekiem szanowanym, lubianym, na stanowisku. Przykładny mąż i ojciec. Fakt ten oraz trudność przyznania przed sobą i środowiskiem społecznym, że bliska osoba, którą się kocha, czy kochało, wyrządza tyle krzywdy, utrudnia ofierze zwracanie się po pomoc. Kobiety mają zwykle poczucie, że nikt im nie uwierzy, że to normalne zachowanie i mężczyźni tacy są. Mężczyznami natomiast często kieruje uczucie wstydu. Pomieszanie zazwyczaj przemocy fizycznej z psychiczną powoduje, że stopniowo zmniejsza się pewność siebie ofiary przemocy oraz jej wiara we własne możliwości zmiany sytuacji, rośnie tendencja do brania winy na siebie, a także trudność sprzeciwiania się, stawiania granic. Stopniowo osoba zaczyna traktować bicie, zastraszanie, czy np. pozbawianie wolności jako coś naturalnego, coś, co jest i się nie zmieni. Tworzy się zamknięty krąg przemocy i przyzwalania na nią, który ciężko przerwać samemu, kiedy jest się mocno zaangażowanym w relację. Każdy rodzaj przemocy ma swoje charakterystyczne fazy, w których istotną rolę odgrywają wzajemne zachowania sprawcy i członków rodziny. Powodują one naprzemienne narastanie i wyciszanie agresywnych zachowań, ale i tworzą dzięki temu rodzaj błędnego koła, przez które trudno jest zwrócić się o pomoc. Fazy przemocy fizycznej: - Narastanie napięcia - sprawca zaczyna odczuwać narastające napięcie, zdenerwowanie, pobudzenie, z którym nie wie zwykle jak sobie poradzić w sposób inny niż agresywny. Partner widząc lub czując poddenerwowanie staje się bierny, wycofany ("lepiej zejść z drogi"), udaje, że nie ma problemu, że nic nie widzi. Staje się bardziej uległy, ucisza dzieci, każe im podporządkowywać się sprawcy, nie denerwować go. Tym sposobem sam staje się biernym sprawcą wobec dzieci, ucząc ich uległości, bezsilności, zakazując spontanicznego, zachowania, zapraszania kolegów i głośnej zabawy. Robi to zwykle, by opóźnić wybuch przemocy, natomiast sprawca odczuwa równolegle coraz większą frustrację. - Ostra faza - dochodzi do wybuchu przemocy, pobicia, duszenia, itp. Tu często obserwatorem jest dziecko, które czasem próbuje zostać "bohaterem rodziny" i obronić bezsilnego rodzica, co niekorzystnie wpływa na jego późniejszy rozwój. W tej fazie najczęstszymi strategiami zaradczymi są: ucieczka z domu, chowanie się przed sprawcą, błaganie o litość, czy bezsilne poddanie się i czekanie, aż sytuacja minie. - Faza "miodowego miesiąca" - sprawca doświadcza poczucia winy i obaw przed karą za swoje zachowanie. W reakcji na to partner może reagować na różne sposoby: wybacza mu krzywdę, wzbudza poczucie winy ("zobacz co mi zrobiłeś"), straszy, że zgłosi przemoc na policję, milczy, udaje, że nic się nie stało, prosi o nie robienie tego więcej. Sprawca za to staje się miły, dba o rodzinę, troszczy się, pomaga, co sprawia wrażenie, że przemoc minęła. W nim natomiast ponownie narasta napięcie, gdyż nadal nie poradził sobie z własnymi trudnościami. Cykl przemocy się zamyka, zatacza koło wracając do fazy I. Częstym błędem jest przekonywanie dziecka w tej fazie, że nic się nie dzieje, że "tato miał tylko zły humor". Wówczas dziecko przestaje ufać sobie, temu co doświadcza i widzi, swoim emocjom (uczy się je "blokować", nie przeżywać). Efektem tego może być też brak zaufania dziecka do siebie oraz późniejsze trudności w nawiązywaniu dobrych relacji z ludźmi. Osoba będąca ofiarą przemocy najczęściej ma trudności w rozpoznawaniu swoich potrzeb, swoich emocji, ale także emocji innych osób. Częstym jest też błędne, zniekształcone spostrzeganie i tłumaczenie istniejącej sytuacji jako "bije, bo ma zły humor", "bije, ale jest ogólnie dobrym człowiekiem", "bije, bo kocha a ja robię coś nie tak", "jakbym była grzeczna/ spokojna to by mnie nie skrzywdził". Z czasem przestają liczyć się potrzeby, znajomi, marzenia, przeżycia, a życie rodzinne i osobiste podporządkowuje się sprawcy, zdominowane przez strach i poczucie winy. Zdarza się też, że kobiety, które w dzieciństwie w domu rodzinnym przeżywały napady agresji ze strony mężczyzny - ojca, czasem brata, w przyszłości wiążą się z partnerami, którzy również postępują w ten sam, bądź podobny sposób. Powodem tego może być np. nieświadoma tendencja do wchodzenia w relacje, które przypominają te wyniesione z młodości, gdzie osoba nabyła umiejętność zachowywania się (zwykle niekonstruktywnego) w sytuacji "naturalnej" dla niej - w sytuacji przemocy i w niej paradoksalnie czuje się "dobrze", bo jest to sytuacja znana i wie wówczas, co robić. Sprawca przemocy to często osoba, która w dzieciństwie sama doznawała krzywdy wyrządzanej w podobny sposób. Czuła się wówczas bezradna, zawstydzona, bezsilna. Taka osoba kiedy dorasta, może bić młodszych, słabszych kolegów, a w dorosłości odzyskuje władzę (np. nad dzieckiem, czy bardziej uległym partnerem), sprawuje kontrolę i czuje się silna, kiedy sama bije, czego w dzieciństwie jej brakowało. Odczuwa zwykle poczucie winy i pamięta, co robi i robił, ale potrzebuje bicia i znęcania się, by kontrolować i nie być bezradnym. Sprawca potrafi świetnie wyczuwać słabości i emocje drugiej osoby, manipulować (czego uczył się zwykle już jako dziecko) i kontrolować swoje zachowanie. Stąd często publicznie sprawia wrażenie dobrego i przykładnego partnera czy rodzica. Zjawisko przemocy nie zniknie samo z siebie. Zwykle zaczyna się od krzywd emocjonalnych i narasta do ran fizycznych (też seksualnych). Po pozornym, nawet kilkuletnim spokoju, gdzie wydaje się, że wszystko "samo" wróciło szczęśliwie do normy, przemoc może wybuchnąć z jeszcze większą siłą, aż do bezpośredniego zagrożenia życia drugiej osoby, czy rodziny. Stąd istotnym jest, aby najszybciej, jak to możliwe, reagować na przejawy nadużyć oraz przemocy i nie czekać, aż wydarzy się tragedia. Pomoc udzielana osobie doznającej przemocy w rodzinie Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493, z późn. zm.), osobie dotkniętej przemocą w rodzinie udziela się bezpłatnej pomocy, w szczególności w formie: • poradnictwa medycznego, psychologicznego, prawnego, socjalnego, zawodowego i rodzinnego; • interwencji kryzysowej i wsparcia; • ochrony przed dalszym krzywdzeniem, przez uniemożliwienie osobom stosującym przemoc korzystania ze wspólnie zajmowanego z innymi członkami rodziny mieszkania oraz zakazanie kontaktowania się i zbliżania się do osoby pokrzywdzonej; • zapewnienia osobie dotkniętej przemocą w rodzinie bezpiecznego schronienia w specjalistycznym ośrodku wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie; • badania lekarskiego w celu ustalenia przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie oraz wydania zaświadczenia lekarskiego w tym przedmiocie; • zapewnienia osobie dotkniętej przemocą w rodzinie, która nie ma tytułu prawnego do zajmowanego wspólnie ze sprawcą przemocy lokalu, pomocy w uzyskaniu mieszkania. WAŻNE TELEFONY ► Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Olkusz, ul. Piłsudskiego 32 Tel. 032 643 39 41 ► Punkt Interwencji Kryzysowej - porady specjalistów: psychologa, pedagoga, prawnika, lekarzy specjalistów - problemy: przemoc w rodzinie, patologie, alkoholizm, kolizje z prawem... - pomoc w zakresie poszukiwania wsparcia materialnego i psychologicznego Olkusz, ul. Piłsudskiego 21 Tel. 032 641 32 97 ► Pogotowie Opiekuńcze Olkusz, ul. Legionów Polskich 3 Tel. 032 654 18 15 ► - Telefony Zaufania: Młodzieżowy (całodobowy) 012 92 88 - Niebieska Linia. Telefon zaufania dla ofiar przemocy w rodzinie (infolinia) 0 800 12 00 02 - Telefon Zaufania dla Uzależnionych 012 262 96 29 - Narkotyki – Narkomania 0 801 19 99 90 - Antydepresyjny 022 654 40 41 - Alko-Tel 012 411 60 44 - Nie uciekaj 0 801 24 70 70, 022 654 70 70 ul. Korotyńskiego 13 Warszawa 02-121 [email protected] (+48) 22 824-25-01 (sekretariat) 22 823-96-64 (faks) 22 668-70-00 (Poradnia Telefoniczna "Niebieskiej Linii") Anonimowy Telefon o Przestępstwach "Powstrzymać Przemoc" Kraków województwo małopolskie, tel: 126152222 Komisariat Policji Bukowno, woj. małopolskie, 32-332 Ulica: Zwycięstwa 1 Telefon: 326493300 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Bukowno, woj. małopolskie, 32-332 ul. Wojska Polskiego 3, tel/fax. 326421230 Ochotnicza Straż Pożarna w Starym Bukownie Bukowno, woj. małopolskie, 32-332 ul. Wodąca 2 Telefon: 602786862 [email protected] Na naszym terenie funkcjonują lokalne placówki udzielające pomocy ofiarom przemocy w rodzinie: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Bukownie, ul. Wojska Polskiego 3, tel. 32 642-12-30, W Punkcie Informacji Wsparcia i Pomocy dla Osób Dotkniętych Przemocą w Rodzinie działającym przy Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Bukownie możesz uzyskać pomoc z zakresu poradnictwa socjalnego, psychologicznego oraz prawnego. Pracownicy socjalni przyjmują codziennie od 7.00 do 15.00 oraz w poniedziałki od 15.00 do 17.00; Poradnictwo psychologiczne i prawne – po wcześniejszym umówieniu się na rozmowę, Policja – wystarczy wykręcić numer 997 Prokuratura, tel. 32 645-02-63, 645-00-07 (od 7.45 do 15.45), przyjmowanie stron w godzinach od 13.00 do 15.00. Można zadzwonić również pod numery telefonów: • Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie "Niebieska Linia" tel. 801 12 00 02 (płatny pierwszy impuls, linia czynna od poniedziałku do soboty w godzinach 8:0022:00, w niedziele i święta w godzinach 8:00-16:00), tel. (22) 666 28 50 - dyżur prawny (linia płatna, czynna w poniedziałek i wtorek w godzinach 17:00-21:00), Poradnia e-mailowa: [email protected] • Policyjnego Telefonu Zaufania tel. 800 120 226 (linia bezpłatna przy połączeniu z telefonów stacjonarnych, czynna codziennie w godzinach od 9:30 do 15:30, od godz. 15:30 do 9:30 włączony jest automat) Rodzina jest najważniejszym środowiskiem w życiu człowieka, kształtującym osobowość, system wartości, poglądy, styl życia. Rodzice czy opiekunowie są wzorem dla dzieci. Ważną rolę w prawidłowo funkcjonującej rodzinie odgrywają wzajemne relacje pomiędzy rodzicami oparte na miłości i zrozumieniu. W przypadku dezorganizacji rodzina nie jest w stanie realizować podstawowych zadań, role wewnątrzrodzinne ulegają zaburzeniu, łamane są reguły, a zachowania poszczególnych członków rodziny stają się coraz bardziej niezgodne z normami prawnymi i moralnymi oraz oczekiwaniami społecznymi. Przemoc w rodzinie jest szczególnie drastycznym problemem w naszym kraju, nie jest zjawiskiem marginalnym. Jest bardziej powszechna niż przemoc, jaka występuje na ulicach i w innych miejscach publicznych. Przemoc w rodzinie jest zamierzonym i wykorzystującym przewagę sił działaniem skierowanym przeciw członkowi rodziny, które narusza jego prawa i dobra osobiste powodując cierpienia i szkody. Przemocy towarzyszy pragnienie wywołania cierpienia ofiary i spowodowania jakichś szkód. Takie zachowania wynikają z negatywnych i intensywnych przeżyć sprawcy, związanych z frustracją, z zablokowaniem jakichś dążeń, z niespełnionych pragnień i oczekiwań. Pojawia się wówczas agresywna reakcja na stres, która nie zostaje powstrzymana i kieruje się przeciw członkom rodziny. Istotnym czynnikiem bywa przekonanie sprawcy o niezdolności ofiary do obrony i poczucie własnej bezkarności. Słabość ofiary wynika z przewagi fizycznej sprawcy lub okoliczności w których sprawca uzyskuje władzę psychiczną. Towarzyszy mu wtedy poczucie, że „może sobie na wiele pozwolić". Ofiarami i świadkami przemocy w rodzinie są dzieci, które często czują się odpowiedzialne za przemoc, mają poczucie winy, myślą, że to one są przyczyną zachowania swoich rodziców. Dzieci, które doświadczają przemocy mają trudności w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami, nie potrafią nikomu zaufać. Wiele dzieci odreagowuje agresją, uczą się, że przemoc jest jedynym sposobem rozwiązywania konfliktów. Opuszczają zajęcia szkolne, mają gorsze wyniki w nauce, gorzej się rozwijają niż ich rówieśnicy, mają kłopoty z uczeniem się i koncentracją. Dzieci dotknięte przemocą w rodzinie często odczuwają dolegliwości somatyczne takie jak: bóle głowy, żołądka, moczenie nocne. Ich ogólny stan zdrowia jest zły. W wyniku przemocy dzieci często doznają urazów fizycznych. Wyróżnia się następujące formy przemocy: fizyczna, emocjonalna, seksualna, zaniedbywanie. Przemoc wobec dzieci ma swoje konsekwencje w życiu człowieka dorosłego. Cechą charakterystyczną osób maltretowanych w dzieciństwie są często negatywne oczekiwania w stosunku do innych oraz nieufność przeniesiona z doświadczeń wczesnodziecięcych, jak również ucieczka od bolesnej przeszłości w świat narkomanii, alkoholizmu, przestępczości. Najbardziej drastycznym skutkiem wszystkich wymienionych form zespołu dziecka krzywdzonego jest częste stosowanie przemocy przez osoby doświadczające jej w dzieciństwie wobec własnych dzieci lub innych w życiu dorosłym. Art. 12 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie brzmi: 1.Osoby, które w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych lub zawodowych powzięły podejrzenie o popełnieniu ściganego z urzędu przestępstwa z użyciem przemocy w rodzinie, niezwłocznie zawiadamiają o tym Policję lub prokuratora. 2.Osoby, będące świadkami przemocy w rodzinie powinny zawiadomić o tym Policję, prokuratora lub inny podmiot działający na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Przemoc w rodzinie jest przestępstwem, dlatego też w sytuacji jej występowania pomocy udzielają: Policja, Prokuratura, Ośrodek Pomocy Społecznej właściwy do miejsca zamieszkania, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. Zarówno ofiarom jak i sprawcom przemocy pomocy zobowiązane są udzielić: Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. Opracowały: pedagog szkolny Grażyna Sztyler i psycholog szkolny Katarzyna Kabza
