3. ramowy plan nauczania - Zespół Szkół Zawodowych nr 2 w
advertisement
Program nauczania dla zawodu ogrodnik Symbol cyfrowy 611303 Na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach Zatwierdzam:…………………… Poznań 2012 Zespół Szkół Zawodowych nr 2 im. Janusza Korczaka, ul. Żniwna 1, 61-663 Poznań 2 Spis treści 1. PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE ................................. 5 2. AUTORZY PROGRAMU ................................................................................................... 11 3. RAMOWY PLAN NAUCZANIA ....................................................................................... 12 3.1 ZASADNICZA SZKOŁA ZAWODOWA .................................................................... 12 4. PODZIAŁ EFEKTÓW KSZTAŁCENIA ............................................................................ 14 5. PROGRAMY NAUCZANIA DLA PRZEDMIOTÓW ....................................................... 22 5.1 JĘZYK ANGIELSKI ZAWODOWY ............................................................................ 22 5.2 PROWADZENIE PRODUKCJI SADOWNICZEJ ....................................................... 27 5.3 PROWADZENIE PRODUKCJI WARZYWNICZEJ ................................................... 34 5.4 PROWADZENIE PRODUKCJI ROŚLIN OZDOBNYCH .......................................... 39 5.5 EKSPLOATACJA ŚRODKÓW TECHNICZNYCH STOSOWANYCH W OGRODNICTWIE ............................................................................................................... 43 5.6 TECHNIKI KOMPUTEROWE ..................................................................................... 47 5.7 PODEJMOWANIE I PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ ......... 54 6. KSZTAŁCENIE ZAWODOWE PRAKTYCZNE: ZAJĘCIA PRAKTYCZNE/PRAKTYCZNA NAUKA ZAWODU ......................................................... 59 7. WYKAZ PODRĘCZNIKÓW DLA UCZNIA ..................................................................... 65 3 4 1. PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Celem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. I. CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie ogrodnik powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) wykonywania prac związanych z zakładaniem i pielęgnacją upraw sadowniczych, warzywnych, roślin przyprawowych, roślin ozdobnych oraz grzybów jadalnych; 2) wykonywania prac związanych ze zbiorem, przechowywaniem i sprzedażą plonów ogrodniczych; 3) prowadzenia i obsługi ciągnika rolniczego z przyczepą (przyczepami). II. EFEKTY KSZTAŁCENIA Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia, na które składają się: A. efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów; B. efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru rolniczo – leśnego z ochroną środowiska, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów PKZ(R.c) i PKZ(R.e) C. efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie ogrodnik II.A EFEKTY KSZTAŁCENIA WSPÓLNE DLA WSZYSTKICH ZAWODÓW (BHP). Bezpieczeństwo i higiena pracy 5 Uczeń: 1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; 2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; 3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; 4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; 5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; 6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; 7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; 8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; 9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; 10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia. (PDG). Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej Uczeń: 1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; 2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego; 3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej; 4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi; 5) analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży; 6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży; 7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej; 8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej; 9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej; 10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej; 11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej. (JOZ). Język obcy ukierunkowany zawodowo Uczeń: 1) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych; 2) interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka; 3) analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych; 4) formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy; 5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji. (KPS). Kompetencje personalne i społeczne Uczeń: 6 1) przestrzega zasad kultury i etyki; 2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; 3) przewiduje skutki podejmowanych działań; 4) jest otwarty na zmiany; 5) potrafi radzić sobie ze stresem; 6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; 7) przestrzega tajemnicy zawodowej; 8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; 9) potrafi negocjować warunki porozumień; 10) współpracuje w zespole. II.B EFEKTY KSZTAŁCENIA WSPÓLNE DLA ZAWODÓW W RAMACH OBSZARU KSZTAŁCENIA, STANOWIACE PODBUDOWĘ DO KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE LUB GRUPIE ZAWODÓW PKZ(R.c) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: ogrodnik, technik ogrodnik, pszczelarz, technik pszczelarz, rolnik, technik rolnik, technik architektury krajobrazu, technik hodowca koni, operator maszyn leśnych, technik leśnik, rybak śródlądowy, technik rybactwa śródlądowego, technik weterynarii Uczeń: 1) wykonuje czynności kontrolno-obsługowe ciągników rolniczych; 2) stosuje przepisy prawa dotyczące ruchu drogowego; 3) przestrzega zasad kierowania ciągnikiem rolniczym; 4) wykonuje czynności związane z prowadzeniem i obsługą ciągnika rolniczego w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T. PKZ(R.e) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: ogrodnik, technik ogrodnik Uczeń: 1) rozróżnia pojazdy, maszyny, urządzenia i narzędzia stosowane w produkcji ogrodniczej; 2) rozpoznaje części i podzespoły pojazdów, maszyn i urządzeń; 3) rozpoznaje rodzaje korozji oraz określa sposoby ochrony metali przed korozją; 4) rozróżnia czynniki siedliska i zabiegi uprawowe; 5) rozpoznaje gleby i ocenia ich wartość rolniczą; 6) klasyfikuje nawozy i ocenia ich wpływ na glebę i rośliny; 7) rozpoznaje rodzaje roślin ogrodniczych; 8) posługuje się narzędziami i urządzeniami do wykonywania kompozycji roślinnych; 9) przestrzega norm jakościowych i zasad standaryzacji produktów ogrodniczych; 10) korzysta ze środków finansowych na rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich; 11) korzysta z usług instytucji i organizacji działających na rzecz wsi i rolnictwa; 12) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań. II. C EFEKTY KSZTAŁCENIA WŁAŚCIWE DLA KWALIFIKACJI WYODRĘBNIONEJ W ZAWODZIE OGRODNIK R.5. Zakładanie i prowadzenie upraw ogrodniczych 1. Prowadzenie produkcji sadowniczej 7 Uczeń: 1) określa wpływ czynników klimatycznych na wzrost, rozwój oraz plonowanie roślin sadowniczych; 2) dobiera rośliny sadownicze do warunków klimatyczno-glebowych i ekonomicznych danego rejonu; 3) ustala terminy sadzenia roślin sadowniczych; 4) przygotowuje teren i glebę pod uprawę roślin sadowniczych; 5) planuje nawożenie organiczne i mineralne roślin sadowniczych; 6) wykonuje prace związane z nawożeniem, pielęgnacją, nawadnianiem i odwadnianiem upraw sadowniczych; 7) dobiera sposoby formowania drzew i krzewów owocowych; 8) reguluje wzrost i owocowanie roślin sadowniczych; 9) zabezpiecza rośliny przed mrozem i przymrozkami; 10) wykonuje czynności związane z produkcją materiału szkółkarskiego i rozmnożeniowego roślin sadowniczych; 11) rozpoznaje choroby oraz szkodniki roślin sadowniczych; 12) rozpoznaje chwasty w uprawach sadowniczych; 13) dobiera metody i środki ochrony roślin sadowniczych; 14) ocenia dojrzałość zbiorczą owoców; 15) dobiera sprzęt do zbioru i transportu owoców; 16) prowadzi uprawę owoców zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności; 17) wykonuje czynności związane ze zbiorem owoców; 18) przestrzega warunków przechowywania różnych gatunków owoców; 19) przygotowuje owoce do sprzedaży; 20) prowadzi sprzedaż bezpośrednią różnych gatunków owoców; 21) kalkuluje koszty produkcji sadowniczej. 2. Prowadzenie produkcji warzywniczej Uczeń: 1) określa wpływ czynników klimatycznych na wzrost, rozwój i plonowanie roślin warzywnych i przyprawowych oraz grzybów jadalnych; 2) dobiera gatunki i odmiany warzyw do warunków klimatyczno-glebowych i ekonomicznych danego rejonu; 3) dobiera metody siewu nasion roślin warzywnych; 4) ocenia jakość materiału siewnego; 5) przygotowuje materiał siewny roślin warzywnych; 6) określa warunki i sposoby rozmnażania oraz pędzenia roślin warzywnych; 7) dobiera zmianowanie roślin warzywnych do określonych warunków klimatyczno- -glebowych i ekonomicznych gospodarstwa; 8) przygotowuje pomieszczenia, osłony, podłoża i pojemniki do produkcji warzyw; 9) wykonuje czynności związane z prowadzeniem upraw warzywnych w gruncie, w pomieszczeniach i pod osłonami; 10) wykonuje czynności związane z uprawą roślin przyprawowych w gruncie i pod osłonami; 11) wykonuje czynności związane z produkcją grzybów jadalnych; 12) wykonuje zabiegi agrotechniczne związane z prowadzeniem plantacji nasiennych warzyw; 13) prowadzi uprawę warzyw zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności; 14) stosuje metody ekologicznej uprawy roślin warzywnych; 15) dobiera sprzęt do zbioru i transportu warzyw; 16) przestrzega warunków przechowywania warzyw; 17) przygotowuje warzywa, nasiona, rośliny przyprawowe i grzyby jadalne do sprzedaży; 18) prowadzi sprzedaż bezpośrednią warzyw, nasion, roślin przyprawowych i grzybów jadalnych; 19) kalkuluje koszty produkcji warzyw. 3. Prowadzenie produkcji roślin ozdobnych Uczeń: 1) rozpoznaje rodzaje i gatunki roślin ozdobnych; 2) rozpoznaje nasiona roślin ozdobnych i traw; 3) rozpoznaje organy podziemne roślin ozdobnych; 8 4) określa metody wegetatywnego rozmnażania roślin ozdobnych; 5) określa walory dekoracyjne roślin ozdobnych; 6) określa wymagania siedliskowe roślin ozdobnych; 7) planuje uprawę roślin ozdobnych w zależności od warunków klimatyczno- -glebowych i ekonomicznych danego rejonu; 8) określa termin i sposób siewu nasion i sadzenia roślin ozdobnych; 9) przygotowuje glebę do siewu nasion i sadzenia roślin ozdobnych; 10) wykonuje czynności związane z siewem nasion i przesadzaniem roślin ozdobnych; 11) wykonuje czynności związane z sadzeniem drzew i krzewów; 12) wykonuje czynności związane z pędzeniem roślin ozdobnych, przyśpieszaniem lub opóźnianiem kwitnienia roślin ozdobnych; 13) zakłada rabaty kwiatowe; 14) rozróżnia rodzaje terenów zieleni; 15) planuje rozmieszczenie roślin ozdobnych na terenach zieleni; 16) wykonuje zabiegi pielęgnacyjne i renowacyjne terenów zieleni; 17) wykonuje dekoracje z wykorzystaniem roślin ozdobnych, naczyń i materiałów pomocniczych; 18) stosuje metody ochrony i nawożenia roślin ozdobnych bezpieczne dla środowiska; 19) prowadzi dokumentację robót związanych z urządzaniem terenów zieleni; 20) przygotowuje kwiaty cięte, rośliny doniczkowe oraz materiał rozmnożeniowy do sprzedaży; 21) prowadzi sprzedaż bezpośrednią kwiatów ciętych, roślin doniczkowych oraz materiału rozmnożeniowego; 22) kalkuluje koszty produkcji roślin ozdobnych oraz urządzania i pielęgnacji terenów zieleni; 23) prowadzi uprawę roślin ozdobnych zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności. 4. Eksploatacja środków technicznych stosowanych w ogrodnictwie Uczeń: 1) posługuje się dokumentacją techniczną, instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń stosowanych w ogrodnictwie; 2) rozpoznaje materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne stosowane w maszynach i urządzeniach ogrodniczych; 3) dobiera narzędzia, urządzenia i maszyny do wykonywania prac w ogrodnictwie; 4) obsługuje maszyny i urządzenia stosowane w produkcji ogrodniczej; 5) wykonuje określone zabiegi agrotechniczne związane z produkcją ogrodniczą; 6) dobiera pojazdy i środki transportu do rodzaju wykonywanych prac ogrodniczych; 7) wykonuje czynności związane z przeglądami technicznymi oraz konserwacją pojazdów, maszyn i urządzeń ogrodniczych; 8) przestrzega zasad rachunku ekonomicznego podczas wykonywania prac związanych z produkcją ogrodniczą; 9) przeprowadza kalibrację opryskiwaczy stosowanych w ochronie roślin. III. WARUNKI REALIZACJI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Szkoła podejmująca kształcenie w zawodzie ogrodnik powinna posiadać następujące pomieszczenia dydaktyczne: 1) pracownię ogrodniczą, wyposażoną w: modele szklarni i tuneli foliowych, okazy naturalne i atlasy roślin ogrodniczych, nasiona, sadzonki i organy podziemne roślin ogrodniczych, zielniki roślin ogrodniczych i chwastów, modele drzew, próbki nasion, wzorniki naczyń i pojemników do uprawy, próbki podłoży i okryw, próbki nawozów mineralnych, wzorniki kompozycji bukieciarskich, modele konstrukcji architektonicznych; 2) pracownię techniki rolniczej, wyposażoną w: narzędzia ogrodnicze i sprzęt mierniczy, przekroje, modele pojazdów, maszyn i urządzeń oraz ich części, katalogi maszyn i narzędzi ogrodniczych, instrukcje obsługi pojazdów, maszyn i urządzeń stosowanych w ogrodnictwie, próbki materiałów konstrukcyjnych; 9 3) warsztaty szkolne, wyposażone w: instrukcje obsługi maszyn i urządzeń, maszyny, narzędzia i urządzenia ogrodnicze, urządzenia pomiarowe i diagnostyczne, przyrządy do wyznaczania dojrzałości zbiorczej, sortowania i kalibracji owoców i warzyw, zamienniki środków chemicznych, sprzęt mierniczy, wózek do transportu roślin, pojemniki różnego rodzaju, pojazdy do nauki jazdy, plac manewrowy do nauki jazdy, poligon do nauki pracy maszynami ogrodniczymi. Ponadto szkoła powinna posiadać szkolne gospodarstwo ogrodnicze wyposażone w inspekty, tunele foliowe, szklarnie, w którym uczniowie będą mieli możliwość kształtowania umiejętności: siewu, pikowania i sadzenia roślin, przygotowywania produktów ogrodniczych do sprzedaży, przygotowywania cieczy roboczych do oprysków, wykonywania kompozycji kwiatowych, rozpoznawania gatunków i odmian roślin sadowniczych, warzywniczych, przyprawowych, ozdobnych i grzybów jadalnych. Liczba przyrządów i aparatów w każdej pracowni powinna umożliwić wykonywania zadań praktycznych w grupach trzyosobowych lub czteroosobowych. Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach i warsztatach szkolnych, szkolnym gospodarstwie ogrodniczym, przedsiębiorstwie ogrodniczym, ogrodniczym, gospodarstwie ekologicznym, gospodarstwie prowadzącym produkcję integrowaną. Szkoła przygotowuje ucznia do kierowania ciągnikiem rolniczym z przyczepą (przyczepami) lub pojazdem wolnobieżnym z przyczepą (przyczepami). Egzamin państwowy, wymagany do uzyskania prawa jazdy odpowiedniej kategorii, jest przeprowadzany zgodnie z przepisami ustawy z dnia 5 stycznia 2012 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. Nr 30, poz. 151). IV. MINIMALNA LICZBA GODZIN KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru rolniczo-leśnego z ochroną środowiska stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów R.5. Zakładanie i prowadzenie upraw ogrodniczych 230 godz. 650 godz. 1) W szkole liczbę godzin kształcenia zawodowego należy dostosować do wymiaru godzin określonego w przepisach w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych, przewidzianego dla kształcenia zawodowego, zachowując minimalną liczbę godzin wskazanych w tabeli odpowiednio dla efektów kształcenia: wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia stanowiących podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów oraz właściwych dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie. V. MOŻLIWOŚCI UZYSKIWANIA DODATKOWYCH KWALIFIKACJI W ZAWODACH W RAMACH OBSZARU KSZTAŁCENIA OKREŚLONEGO W KLASYFIKACJI ZAWODÓW SZKOLNICTWA ZAWODOWEGO Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie ogrodnik po potwierdzeniu kwalifikacji R.5. Zakładanie i prowadzenie upraw ogrodniczych może uzyskać dyplom potwierdzający kwalifikacje w zawodzie technik ogrodnik po potwierdzeniu dodatkowo kwalifikacji R.18. Planowanie i organizacja prac ogrodniczych oraz uzyskaniu wykształcenia średniego. 10 2. AUTORZY PROGRAMU l.p. Nazwa przedmiotu Autor mgr Katarzyna Smoła mgr Katarzyna Stobrawa mgr inż. Magdalena Szczepka inż. Małgorzata Dezor w oparciu o program nauczania dla zawodu ogrodnik nr 621[01]/ZSZ,SP/MENiS/2005.02.03 1 JĘZYK ANGIELSKI ZAWODOWY 2 PROWADZENIE PRODUKCJI SADOWNICZEJ 3 PROWADZENIE PRODUKCJI WARZYWNICZEJ 4 PROWADZENIE PRODUKCJI ROŚLIN OZDOBNYCH 5 EKSPLOATACJA ŚRODKÓW TECHNICZNYCH STOSOWANYCH W OGRODNICTWIE inż. Małgorzata Dezor w oparciu o program nauczania dla zawodu ogrodnik nr 621[01]/ZSZ,SP/MENiS/2005.02.03 inż. Małgorzata Dezor w oparciu o program nauczania dla zawodu ogrodnik nr 621[01]/ZSZ,SP/MENiS/2005.02.03 inż. Małgorzata Dezor w oparciu o program nauczania dla zawodu ogrodnik nr 621[01]/ZSZ,SP/MENiS/2005.02.03 6 TECHNIKI KOMPUTEROWE mgr Michał Przybylski 7 PODEJMOWANIE I PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ mgr Violetta Malinowska 8 KSZTAŁCENIE ZAWODOWE PRAKTYCZNE: ZAJĘCIA PRAKTYCZNE/PRAKTYCZNA NAUKA ZAWODU inż. Małgorzata Dezor w oparciu o program nauczania dla zawodu ogrodnik nr 621[01]/ZSZ,SP/MENiS/2005.02.03 11 3. RAMOWY PLAN NAUCZANIA 3.1 ZASADNICZA SZKOŁA ZAWODOWA cykl nauczania - 3 letni zawód - ogrodnik symbol cyfrowy zawodu- 61130 podbudowa programowa - gimnazjum lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Zajęcia edukacyjne J. POLSKI J. ANGIELSKI HISTORIA WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE PODSTAWY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI GEOGRAFIA BIOLOGIA CHEMIA FIZYKA MATEMATYKA INFORMATYKA WYCHOWANIE FIZYCZNE EDUKACJA DLA BEZPIECZEŃSTWA ZAJĘCIA Z WYCHOWAWCĄ KSZTAŁCENIE ZAWODOWE TEORETYCZNE Język angielski zawodowy Prowadzenie produkcji sadowniczej Prowadzenie produkcji warzywniczej Prowadzenie produkcji roślin ozdobnych Eksploatacja środków technicznych stosowanych w ogrodnictwie Techniki komputerowe Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej Łącznie- kształcenie zawodowe teoretyczne obszar kształcenia Minimalna liczba godzin w cyklu kształcenia 160 130 60 30 60 30 30 30 30 130 30 290 30 96 KL. I KL. II 2 1 1 KL. III 2 1 1 1 2 1 6 12 Liczba godzin w trzyletnim cyklu kształcenia bez uzupełnienia. 2 1 3 3 1 1 5 4 2 1 2 1 1 1 1 4 1 9 1 3 1 2 1 1 1 1 2 1 5 4 4 160 128 64 32 64 32 32 32 32 128 32 288 32 96 0 32 160 128 128 4 1 1 20 128 32 32 640 1 1 1 1 1 1 1 3 1 1 Uzupełnienie do minimalnego wymiaru godzin Liczba godzin tygodniowo w trzyletnim cyklu kształcenia 2 2 2 1 630 rolniczo-leśny z ochroną środowiska (R) 1 1 7 2 1 7 2 2 2 Liczba godzin w trzyletnim cyklu kształcenia 160 130 64 32 64 32 32 32 32 130 32 290 32 96 0 32 160 128 128 128 32 32 640 KSZTAŁCENIE ZAWODOWE PRAKTYCZNE 22 Zajęcia praktyczne/ praktyczna nauka zawodu Łącznie-kształcenie zawodowe praktyczne 23 Religia / etyka 24 wychowanie do życia w rodzinie 25 ZAJ. REWALIDACYJNE W ODDZIALE SPECJALNYM ZAJ. REWALIDACYJNE W ODDZIALE 26 OGÓLNODOSTĘPNYM LUB INTEGRACYJNYM Łączna liczba godzin Tygodniowy wymiar godzin zajęć edukacyjnych 970 96 48 960 190 4030 6 6 1 0,5 320 10 10 1 0,5 320 14 14 1 0,5 320 30 30 3 1,5 960 63 411,5 28,5 63 413,5 30,5 63 414,5 31,5 189 1240 13 0 0 960 960 96 48 960 0 960 970 96 48 960 1 17 189 4045 190 4062 10 4. PODZIAŁ EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Efekty kształcenia L.p. Język angielski zawodowy 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; 2) Kształcenie zawodowe praktyczne X X X X X X X X X X X X X X Korelacja z przedmiotem edukacja dla bezpieczeństwa Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej II. 1) Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów Bezpieczeństwo i higiena pracy I. 1) Prowadzenie produkcji sadowniczej Przedmioty objęte programem nauczania Eksploatacja Prowadzenie Prowadzenie środków produkcji Techniki produkcji technicznych roślin komputerowe warzywniczej stosowanych w ozdobnych ogrodnictwie stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa X X 14 Efekty kształcenia L.p. 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) Język angielski zawodowy Prowadzenie produkcji sadowniczej Przedmioty objęte programem nauczania Eksploatacja Prowadzenie Prowadzenie środków produkcji Techniki produkcji technicznych roślin komputerowe warzywniczej stosowanych w ozdobnych ogrodnictwie dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego; stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej; rozróżnia firmy i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi, analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży; inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży; przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej; prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej; obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej; planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej; optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej. Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej Kształcenie zawodowe praktyczne X X X X X X X X X Korelacja z przedmiotem „Podstawy przedsiębiorczości” – realizowana na przedmiocie „Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej” 12) 13) 14) 15) 16) 17) 18) wyjaśnia zasady funkcjonowania przedsiębiorstwa i sporządza prosty biznesplan charakteryzuje mechanizmy funkcjonowania gospodarki i instytucji rynkowych oraz rolę państwa analizuje aktualne zmiany i tendencje w gospodarce świata i Polski rozróżnia i porównuje formy inwestowania i wynikające z nich ryzyko charakteryzuje otoczenie, w którym działa przedsiębiorstwo X X X X X omawia cele działania przedsiębiorstwa oraz sposoby ich realizacji sporządza projekt własnego przedsiębiorstwa oparty na biznesplanie X X 15 Efekty kształcenia L.p. 19) 20) 21) 22) Język angielski zawodowy rozróżnia podstawowe formy prawnoorganizacyjne przedsiębiorstwa opisuje procedury i wymagania związane z zakładaniem przedsiębiorstwa omawia etapy realizacji projektu oraz planuje działania zmierzające do jego realizacji charakteryzuje czynniki wpływające na sukces i niepowodzenie przedsiębiorstwa X X X Język obcy ukierunkowany zawodowo 2) 3) 4) 5) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych; interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka; analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych; formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy; korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji. 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) X X X X X Kompetencje personalne i społeczne IV. przestrzega zasad kultury i etyki; jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; przewiduje skutki podejmowanych działań; jest otwarty na zmiany; potrafi radzić sobie ze stresem; aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; przestrzega tajemnicy zawodowej; potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; potrafi negocjować warunki porozumień; współpracuje w zespole. Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej X III. 1) Prowadzenie produkcji sadowniczej Przedmioty objęte programem nauczania Eksploatacja Prowadzenie Prowadzenie środków produkcji Techniki produkcji technicznych roślin komputerowe warzywniczej stosowanych w ozdobnych ogrodnictwie X X X X X X X X X X 16 Kształcenie zawodowe praktyczne Efekty kształcenia L.p. PKZ (R.c) 1) 2) 3) 4) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) Prowadzenie produkcji sadowniczej Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej Kształcenie zawodowe praktyczne Efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: ogrodnik, technik ogrodnik, pszczelarz, technik pszczelarz, rolnik, technik rolnik, technik architektury krajobrazu, technik hodowca koni, operator maszyn leśnych, technik leśnik, rybak śródlądowy, technik rybactwa śródlądowego, technik weterynarii wykonuje czynności kontrolno-obsługowe ciągników rolniczych; stosuje przepisy prawa dotyczące ruchu drogowego; przestrzega zasad kierowania ciągnikiem rolniczym; wykonuje czynności związane z prowadzeniem i obsługą ciągnika rolniczego w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T X X X X Efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru Ogrodnik, technik ogrodnik PKZ (R.e) 1) Język angielski zawodowy Przedmioty objęte programem nauczania Eksploatacja Prowadzenie Prowadzenie środków produkcji Techniki produkcji technicznych roślin komputerowe warzywniczej stosowanych w ozdobnych ogrodnictwie rozróżnia pojazdy, maszyny, urządzenia i narzędzia stosowane w produkcji ogrodniczej rozpoznaje części i podzespoły pojazdów, maszyn i urządzeń rozpoznaje rodzaje korozji oraz określa sposoby ochrony metali przed korozją rozróżnia czynniki siedliska i zabiegi uprawowe rozpoznaje gleby i ocenia ich wartość rolniczą klasyfikuje nawozy i ocenia ich wpływ na glebę i rośliny rozpoznaje rodzaje roślin ogrodniczych posługuje się narzędziami i urządzeniami do wykonywania kompozycji roślinnych przestrzega norm jakościowych i zasad standaryzacji produktów ogrodniczych korzysta ze środków finansowych na rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich; korzysta z usług instytucji i organizacji działających na rzecz wsi i rolnictwa; X X X X X X X X X X X stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań X 17 Efekty kształcenia L.p. R.5. 1. 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14) 15) 16) 17) 18) 19) 20) Język angielski zawodowy Prowadzenie produkcji sadowniczej Przedmioty objęte programem nauczania Eksploatacja Prowadzenie Prowadzenie środków produkcji Techniki produkcji technicznych roślin komputerowe warzywniczej stosowanych w ozdobnych ogrodnictwie Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej Kształcenie zawodowe praktyczne Efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji w wyodrębnionej w zawodzie ogrodnik Prowadzenie produkcji sadowniczej określa wpływ czynników klimatycznych na wzrost, rozwój oraz plonowanie roślin sadowniczych; dobiera rośliny sadownicze do warunków klimatyczno-glebowych i ekonomicznych danego rejonu; ustala terminy sadzenia roślin sadowniczych; przygotowuje teren i glebę pod uprawę roślin sadowniczych; planuje nawożenie organiczne i mineralne roślin sadowniczych; wykonuje prace związane z nawożeniem, pielęgnacją, nawadnianiem i odwadnianiem upraw sadowniczych; dobiera sposoby formowania drzew i krzewów owocowych; reguluje wzrost i owocowanie roślin sadowniczych; zabezpiecza rośliny przed mrozem i przymrozkami; wykonuje czynności związane z produkcją materiału szkółkarskiego i rozmnożeniowego roślin sadowniczych; rozpoznaje choroby oraz szkodniki roślin sadowniczych; rozpoznaje chwasty w uprawach sadowniczych; dobiera metody i środki ochrony roślin sadowniczych; ocenia dojrzałość zbiorczą owoców; dobiera sprzęt do zbioru i transportu owoców; prowadzi uprawę owoców zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności; wykonuje czynności związane ze zbiorem owoców; przestrzega warunków przechowywania różnych gatunków owoców; przygotowuje owoce do sprzedaży; prowadzi sprzedaż bezpośrednią różnych X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X 18 Efekty kształcenia L.p. 21) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14) 15) 16) 17) 18 Prowadzenie produkcji sadowniczej gatunków owoców; kalkuluje koszty produkcji sadowniczej. 2. 1) Język angielski zawodowy Przedmioty objęte programem nauczania Eksploatacja Prowadzenie Prowadzenie środków produkcji Techniki produkcji technicznych roślin komputerowe warzywniczej stosowanych w ozdobnych ogrodnictwie Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej Kształcenie zawodowe praktyczne X Prowadzenie produkcji warzywniczej określa wpływ czynników klimatycznych na wzrost, rozwój i plonowanie roślin warzywnych i przyprawowych oraz grzybów jadalnych; dobiera gatunki i odmiany warzyw do warunków klimatyczno-glebowych i ekonomicznych danego rejonu; dobiera metody siewu nasion roślin warzywnych; ocenia jakość materiału siewnego; przygotowuje materiał siewny roślin warzywnych; określa warunki i sposoby rozmnażania oraz pędzenia roślin warzywnych; dobiera zmianowanie roślin warzywnych do określonych warunków klimatyczno- -glebowych i ekonomicznych gospodarstwa; przygotowuje pomieszczenia, osłony, podłoża i pojemniki do produkcji warzyw; wykonuje czynności związane z prowadzeniem upraw warzywnych w gruncie, w pomieszczeniach i pod osłonami; wykonuje czynności związane z uprawą roślin przyprawowych w gruncie i pod osłonami; wykonuje czynności związane z produkcją grzybów jadalnych; wykonuje zabiegi agrotechniczne związane z prowadzeniem plantacji nasiennych warzyw; prowadzi uprawę warzyw zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności; stosuje metody ekologicznej uprawy roślin warzywnych; dobiera sprzęt do zbioru i transportu warzyw; przestrzega warunków przechowywania warzyw; przygotowuje warzywa, nasiona, rośliny przyprawowe i grzyby jadalne do sprzedaży; X X X X X X X X X X X X X X X X X prowadzi sprzedaż bezpośrednią warzyw, nasion, roślin przyprawowych i grzybów X 19 Efekty kształcenia L.p. 19 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14) 15) 16) 17) 18) 19) 20) 21) Prowadzenie produkcji sadowniczej jadalnych; kalkuluje koszty produkcji warzyw. Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej Kształcenie zawodowe praktyczne X Prowadzenie produkcji roślin ozdobnych 3. 1) 2) 3) Język angielski zawodowy Przedmioty objęte programem nauczania Eksploatacja Prowadzenie Prowadzenie środków produkcji Techniki produkcji technicznych roślin komputerowe warzywniczej stosowanych w ozdobnych ogrodnictwie rozpoznaje rodzaje i gatunki roślin ozdobnych; rozpoznaje nasiona roślin ozdobnych i traw; rozpoznaje organy podziemne roślin ozdobnych; określa metody wegetatywnego rozmnażania roślin ozdobnych; określa walory dekoracyjne roślin ozdobnych; określa wymagania siedliskowe roślin ozdobnych; planuje uprawę roślin ozdobnych w zależności od warunków klimatyczno- -glebowych i ekonomicznych danego rejonu; określa termin i sposób siewu nasion i sadzenia roślin ozdobnych; przygotowuje glebę do siewu nasion i sadzenia roślin ozdobnych; wykonuje czynności związane z siewem nasion i przesadzaniem roślin ozdobnych; wykonuje czynności związane z sadzeniem drzew i krzewów; wykonuje czynności związane z pędzeniem roślin ozdobnych, przyśpieszaniem lub opóźnianiem kwitnienia roślin ozdobnych; zakłada rabaty kwiatowe; rozróżnia rodzaje terenów zieleni; planuje rozmieszczenie roślin ozdobnych na terenach zieleni; wykonuje zabiegi pielęgnacyjne i renowacyjne terenów zieleni; wykonuje dekoracje z wykorzystaniem roślin ozdobnych, naczyń i materiałów pomocniczych; stosuje metody ochrony i nawożenia roślin ozdobnych bezpieczne dla środowiska; prowadzi dokumentację robót związanych z urządzaniem terenów zieleni; przygotowuje kwiaty cięte, rośliny doniczkowe oraz materiał rozmnożeniowy do sprzedaży; prowadzi sprzedaż bezpośrednią kwiatów ciętych, roślin doniczkowych oraz materiału X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X 20 Efekty kształcenia L.p. 22) 23) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) Prowadzenie produkcji sadowniczej rozmnożeniowego; kalkuluje koszty produkcji roślin ozdobnych oraz urządzania i pielęgnacji terenów zieleni; prowadzi uprawę roślin ozdobnych zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności. Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej Kształcenie zawodowe praktyczne X X Eksploatacja środków technicznych stosowanych w ogrodnictwie 4. 1) Język angielski zawodowy Przedmioty objęte programem nauczania Eksploatacja Prowadzenie Prowadzenie środków produkcji Techniki produkcji technicznych roślin komputerowe warzywniczej stosowanych w ozdobnych ogrodnictwie posługuje się dokumentacją techniczną, instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń stosowanych w ogrodnictwie; rozpoznaje materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne stosowane w maszynach i urządzeniach ogrodniczych; dobiera narzędzia, urządzenia i maszyny do wykonywania prac w ogrodnictwie; obsługuje maszyny i urządzenia stosowane w produkcji ogrodniczej; wykonuje określone zabiegi agrotechniczne związane z produkcją ogrodniczą; dobiera pojazdy i środki transportu do rodzaju wykonywanych prac ogrodniczych; wykonuje czynności związane z przeglądami technicznymi oraz konserwacją pojazdów, maszyn i urządzeń ogrodniczych; przestrzega zasad rachunku ekonomicznego podczas wykonywania prac związanych z produkcją ogrodniczą; przeprowadza kalibrację opryskiwaczy stosowanych w ochronie roślin. X X X X X X X X X 21 5. PROGRAMY NAUCZANIA DLA PRZEDMIOTÓW 5.1 JĘZYK ANGIELSKI ZAWODOWY Efekty kształcenia JOZ 1. Uczeń posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych, fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych 2. Uczeń interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka Program nauczania dla przedmiotu Ogólne cele kształcenia wprowadzenie uczniów w świat języka obcego zawodowego harmonijny i wszechstronny rozwój wiedzy i umiejętności językowych, zapewniających uczniom podstawową możliwość komunikacji w odniesieniu do przyszłej pracy zawodowej zwiększenie szans na zatrudnienie oraz poruszanie się na rynku pracy po ukończeniu edukacji, poprzez opanowanie podstawowych elementów języka obcego w swojej specjalności wypracowanie u uczniów samodzielności w nauce języka angielskiego przydatnego w pracy zawodowej Szczegółowe cele kształcenia Uczeń: zna terminologię związaną ze swoim zawodem nazywa wykonywane czynności zawodowe w języku angielskim posługuje się angielskimi nazwami narzędzi i urządzeń w danym zawodzie korzysta z różnych źródeł informacji: przewodników, ulotek, słowników, jadłospisów, radia, prasy, telewizji itp. korzysta z zasobów Internetu związanych z tematyką zawodową (umiejętnie wyszukuje, selekcjonuje oraz wykorzystuje informację) rozumie i tworzy proste instrukcje zawodowe potrafi wypełnić formularze i dokumenty zawodowe ( CV, list motywacyjny itp.) potrafi analizować i interpretować dokumenty istotne do zatrudnienia rozumie sens komunikatu z zakresu swojego zawodu umie udzielić instrukcji, poleceń, porad poszerza swoją bazę leksykalną z zakresu danego zawodu tworzy słownik pojęć zawodowych opisuje swoje stanowisko pracy analizuje i interpretuje ogłoszenia o pracę w języku angielskim 22 3. Uczeń analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych 4. Uczeń formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w miejscu pracy 5. Uczeń korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji I. Treści kształcenia Posługiwanie się środkami językowymi , które umożliwiają realizację zadań zawodowych, tworzenie słownika pojęć zawodowych, opis narzędzi i urządzeń w swoim zawodzie, procesy produkcyjne. Typowe czynności w danym zawodzie, instrukcje, polecenia i porady. Materiał leksykalny danego zawodu. Analiza i interpretacja krótkich instrukcje, Opisywanie stanowiska pracy. Wypełnianie dokumentów istotnych do zatrudnienia, odnajdywanie i analizowanie ogłoszeń o pracę, prowadzenie rozmowy kwalifikacyjnej, umiejętność prezentacji swojej osoby i umiejętności w swoim zawodzie. Ćwiczenia wymowy, tak, aby wypowiadane komunikaty były zrozumiałe. Korzystanie z obcojęzycznych źródeł informacji takich jak słowniki, ulotki, autentyczne materiały z Internetu, Materiał gramatyczny zawiera podstawowe struktury gramatyczne pozwalające budować proste zdania ( czasownik być, czasy Present Simple, Present Continuous, Past Simple, rzeczownik policzalne i policzalne, konstrukcja would like, tryb rozkazujacy…). W ramach programu kształcone będą cztery sprawności językowe mówienie, czytanie, pisanie i słuchanie. II. Plan nauczania dla przedmiotu: L.p. Dział 1. ŚRODKI JĘZYKOWE 2. TYPOWE CZYNNOŚCI ZAWODOWE WYPOWIEDZI 3. TYPOWE CZYNNOŚCI ZAWODOWE – TEKSTY PISEMNE KOMUNIKACJA W MIEJSCU PRACY 4. 5. OBCOJĘZYCZNE ŹRÓDŁA INFORMACJI Tematyka - baza leksykalna z zakresu swojego zawodu - słownik pojęć zawodowych - narzędzia i urządzenia w danym zawodzie - procesy produkcyjne - symulacja rozmowy kwalifikacyjnej -ćwiczenia prezentacji własnej osoby i umiejętności zawodowych -instrukcje, polecenia, porady - prowadzenie rozmowy telefonicznej - wyrażanie i uzasadnianie swoich opinii dotyczących wykonywanych czynności - analiza dokumentów istotnych do zatrudnienia - komunikaty z zakresu swojego zawodu 9 5 5 - formularze i dokumenty zawodowe - opis stanowiska pracy - pisma formalne - list motywacyjny, CV -sporządzanie notatek służbowych -ulotki, słowniki, przewodniki, , prasa, telewizja, -wyszukiwanie i interpretacja ogłoszeń o pracę 4 Suma godzin 23 Orientacyjna liczba godzin 9 32 . IV . Wskazówki metodyczne: Posługiwanie się środkami językowymi , które umożliwiają realizację zadań zawodowych, tworzenie słownika pojęć zawodowych, opis narzędzi i urządzeń w swoim zawodzie, procesy produkcyjne. Typowe czynności w danym zawodzie, instrukcje, polecenia i porady. Materiał leksykalny danego zawodu. Analiza i interpretacja krótkich instrukcje, Opisywanie stanowiska pracy. Wypełnianie dokumentów istotnch do zatrudnienia, odnajdywanie i analizowanie ogłoszeń o pracę, prowadzenie rozmowy kwalifikacyjnej, umiejętność prezentacji swojej osoby i umiejętności w swoim zawodzie. Ćwiczenia wymowy, tak, aby wypowiadane komunikaty były zrozumiałe. Korzystanie z obcojęzycznych źródeł informacji takich jak słowniki, ulotki, autentyczne materiały z Internetu, Materiał gramatyczny zawiera podstawowe struktury gramatyczne pozwalające budować proste zdania ( czasownik być, czasy Present Simple, Present Continuous, Past Simple, rzeczownik policzalne i policzalne, konstrukcja would like, tryb rozkazujacy…). W ramach programu kształcone będą cztery sprawności językowe mówienie, czytanie, pisanie i słuchanie. Środki dydaktyczne: podręczniki „ Career paths” zeszyt tablica karty pracy komputer autentyczne materiały z Internetu słowniki polsko-angielskie, angielsko-polskie poradniki instrukcje obsługi czasopisma branżowe itp Uwagi o realizacji: Niniejszy program zakłada systematyczne doskonalenie czterech głównych sprawności językowych (mówienie, pisanie, czytanie, słuchanie) oraz ich jak najczęstszą integrację w procesie nauczania. MÓWIENIE Uczniowie potrafią: - przygotować i dokonać prezentacji - sformułować krótką wypowiedź na tematy zawodowe - wyrażać i uzasadniać opinie - prowadzić rozmowy telefoniczne - uzyskać informacje i wskazówki - udzielić informacji i wskazówek 24 PISANIE Uczniowie potrafią: - stworzyć projekt - wypełnić różnego typu formularze - napisać proste pisma zawodowe - napisać list motywacyjny i CV - napisać krótki tekst użytkowy (ogłoszenie, notatkę, e-mail) - skutecznie korzystać ze słowników jedno- i dwujęzycznych CZYTANIE Uczniowie potrafią: - określić główną myśl tekstu bez użycia słownika - rozróżnić poszczególne części tekstu - określić myśl główną poszczególnych części tekstu - wyciągać wnioski z przeczytanego tekstu - określić funkcję czytanego tekstu - zrozumieć trudne fragmenty tekstu na podstawie kontekstu - wyszukiwać i selekcjonować informacje - korzystać z materiałów autentycznych SŁUCHANIE Uczniowie potrafią: - określić główną myśl wysłuchanego tekstu, nawet w części niezrozumiałego - rozróżnić poszczególne części wysłuchanego tekstu - określić główną myśl poszczególnych części tekstu - korzystać z materiałów autentycznych - wyselekcjonować istotne informacje z wysłuchanego tekstu V. Propozycja kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia: Jedną z metod, które będą wykorzystane w tracie realizacji programu jest tradycyjna polegająca na prezentacji wybranych elementów języka, które są przećwiczone w formie ustnych lub pisemnych ćwiczeń a następnie utrwalane w formie trudniejszych zadań. Ten model nauczania jest określany jako metodologia prezentacji ( Presentation Methodology). Inną metodą będzie wykorzystanie Task Based Learning- metodyki nauczania języka obcego zorientowanego na zadania. Z wykorzystaniem tej metody nauczyciel przydzielając uczniom konkretne zadnie do wykonania, które skoncentrowane jest wokół danego tematu tworzy w ten sposób konieczność użycia przez uczniów autentycznego języka. Nauczyciel monitoruje wykonywanie zadania i służy uczniom, gdy pojawiają się problemy językowe. Po przygotowaniu zadania następuje jego prezentacja a następnie praca nad językiem, wyjaśnianie problemów językowych, które uczniowie napotkali w trakcie pracy. Duża zaleta tego podejścia metodycznego jest czynnik motywujący uczniów. Uczniowie skoncentrowanie na zadaniu są wstanie wykonać zadanie w większym stopniu niż początków twierdzili. Poprawność komunikatu w trakcji wykonywania zadania jest sprawa drugorzędną, najważniejszy jest przekaz który pozostaje zrozumiały. Określa się minimum 4 oceny w ciągu semestru. Uczeń otrzymuje oceny: 25 z prac pisemnych -testów z odpowiedzi ustnych z prac domowych za aktywność - w zależności od pracy ucznia, jego aktywności na lekcjach, zaangażowanie w pracę grupy za pracę projektową VI. Literatura: Komorowska H., Metodyka nauczania języków obcych. Warszawa 2002 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 23.03.2009 zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych www. Reforma programowa.men.gov.pl VII. Załączniki: Załącznik 1. Lista podręczników: Career Paths , wyd.Express Publishing, Prime Time, wyd. Egis, Matura Upload, wyd. Egis, English for life, wyd. Oxford, My profession, wyd. Rea 26 5.2 PROWADZENIE PRODUKCJI SADOWNICZEJ Efekty kształcenia BHP 2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; 3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; 4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; 5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; 6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; PKZ(R.e) 4) rozróżnia czynniki siedliska i zabiegi uprawowe; 5) rozpoznaje gleby i ocenia ich wartość Program nauczania dla przedmiotu I. Uczeń: Szczegółowe cele kształcenia Stosuje zasady bezpiecznej pracy z urządzeniami, maszynami, pojazdami, sprzętem Organizuje stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa, Określa prawa i obowiązki kierownictwa i pracowników Rozpoznaje szkodliwe czynniki panujące w zakładzie ogrodniczym Zapoznaje się z systemami zabezpieczającymi jakość żywności Rozpoznaje gatunki i odmiany drzew owocowych Określa wartość biologiczną i odżywczą podstawowych gatunków owoców Scharakteryzuje warunki klimatyczne regionu i określić ich wpływ na wzrost, rozwój i plonowanie roślin Korzysta z prognoz pogody i komunikatów meteorologicznych w planowaniu prac sadowniczych Określa skład, budowę i właściwości gleby Określa sposoby przygotowania terenu i gleby pod uprawę roślin sadowniczych Charakteryzuje metody rozmnażania roślin sadowniczych Określa zasady i metody produkcji materiału szkółkarskiego i rozmnożeniowego Określa zasady przygotowania pomieszczeń, osłon, podłoży, i pojemników do produkcji roślin Rozpoznaje nawozy organiczne i mineralne oraz określać wpływ na właściwości gleby, wzrost i plonowanie roślin Dobiera gatunki i odmiany roślin sadowniczych do produkcji Określa zasady kontrolowanego nawożenia i nawadniania oraz odwadniania roślin Rozpoznaje podstawowe choroby roślin, szkodniki i chwasty oraz stosuje bezpieczne metody ich zwalczania Charakteryzuje sposoby zabezpieczające rośliny przed mrozem i przymrozkami Rozpoznaje objawy uszkodzeń mrozowych oraz stosuje leczenie roślin przemarzniętych Charakteryzuje metody regulacji owocowania Wyjaśnia zasady integrowanej produkcji owoców Wyznacza termin zbioru i charakteryzuje metody zbioru owoców Określa zasady przygotowania produktów ogrodniczych do przechowywania Określa zasady przygotowania produktów ogrodniczych do sprzedaży Ocenia dojrzałość owoców Przestrzega zasad dotyczących pakowania owoców i transportu 27 rolniczą 6) klasyfikuje nawozy i ocenia ich wpływ na glebę i rośliny; 7) rozpoznaje rodzaje roślin ogrodniczych II. R.5. 1. 1) określa wpływ czynników klimatycznych na wzrost, rozwój oraz plonowanie roślin sadowniczych; 2) dobiera rośliny sadownicze do warunków klimatyczno-glebowych i ekonomicznych danego rejonu; 3) ustala terminy sadzenia roślin sadowniczych; 4) przygotowuje teren i glebę pod uprawę roślin sadowniczych; 5) planuje nawożenie organiczne i mineralne roślin sadowniczych; 7) dobiera sposoby formowania drzew i krzewów owocowych; 8) reguluje wzrost i owocowanie roślin sadowniczych; 9) zabezpiecza rośliny przed mrozem i przymrozkami Przewiduje skutki podejmowanych działań Radzi sobie ze stresem, w sposób kulturalny rozwiązuje problemy, negocjuje warunki porozumień Zachowuje tajemnicę zawodową Jest zdolny ponieść odpowiedzialność za podejmowane decyzje Treści kształcenia: 1. BHP w ogrodnictwie Obowiązki kierownictwa i pracowników w zakresie BHP Nadzór zewnętrzny w zakresie BHP w zakładzie ogrodniczym Nadzór wewnętrzny w zakresie BHP w zakładzie ogrodniczym Profilaktyczne badania lekarskie Rodzaje zakładów ogrodniczych (polowe, szklarniowe, pomieszczenia stałe, tymczasowe, laboratoria, zakłady hodowlane i nasienne Regulamin pracy Czynniki fizyczne w zakładzie ogrodniczym Czynniki biologiczne w zakładzie ogrodniczym Czynniki chemiczne w zakładzie ogrodniczym Choroby zawodowe ogrodnika Zagrożenia podczas pracy w ogrodnictwie Ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska Wypadki przy pracy Odzież ochronna i jej znaczenie Szkolenia pracowników w zakresie BHP Systemy zabezpieczające jakość żywności (higiena przechowalni, sortowni, pakowalni warzyw i owoców, higiena sprzętu, urządzeń) 2. Znaczenie gospodarcze roślin sadowniczych Rodzaje roślin ogrodniczych Wartość biologiczna i odżywcza owoców. Wykorzystanie produktów sadowniczych Wpływ czynników meteorologicznych na życie roślin. Prognozy pogody i komunikaty meteorologiczne istotne dla ogrodnictwa. Klimat lokalny. Skład, budowa i właściwości gleby. 3. Klimatyczne i glebowe czynniki siedliska roślin 28 11) rozpoznaje choroby oraz szkodniki roślin sadowniczych; 12) rozpoznaje chwasty w uprawach sadowniczych; 13) dobiera metody i środki ochrony roślin sadowniczych; 14) ocenia dojrzałość zbiorczą owoców; 15) dobiera sprzęt do zbioru i transportu owoców 18) przestrzega warunków przechowywania różnych gatunków owoców; 4. Przygotowanie terenu i gleby pod uprawę roślin sadowniczych 5. Prowadzenie upraw sadowniczych Ustalenie terminu sadzenia drzew. Klasyfikacja nawozów, ich wpływ na glebę i rośliny Planowanie nawożenia roślin. Wymagania nawozowe i potrzeby pokarmowe roślin sadowniczych. Zapotrzebowanie na wodę, systemy nawadniające i odwadniające. Technologia produkcji podkładek i materiału własnokorzeniowego z siewu, sadzonek i odkładów. Formowanie koron – zasady i znaczenia dla owocowania. Zabezpieczanie drzew przed mrozem. Uszkodzenia mrozowe. Metody ochrony roślin sadowniczych. Objawy chorób i skutki żerowania szkodników. Szkodliwość chwastów. Programy ochrony sadów. Zasady bezpiecznego stosowania środków ochrony 6. Ochrona roślin sadowniczych 3) przewiduje skutki podejmowanych działań 5) potrafi radzić sobie ze stresem 7) przestrzega tajemnicy zawodowej 8) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania 9) potrafi negocjować warunki porozumień Regulowanie właściwości fizycznych i stosunków powietrzno – wodnych gleby. Regulowanie odczynu gleby. Cele i zadania uprawy roli. Rodzaje zabiegów uprawowych. Wybór terenu pod sad 19) przygotowuje owoce do sprzedaży KPS Wpływ czynników glebowych na wzrost, rozwój i plonowanie roślin. Klasyfikacja gruntów. Gleby przydatne dla ogrodnictwa. Mapy glebowo rolnicze. 7. Zbiór, przechowywanie i przygotowanie do sprzedaży roślin sadowniczych Ocena dojrzałości owoców. Dobór sprzętu do zbioru i transportu owoców. Przepisy bezpieczeństwa żywności i ochrony środowiska – przechowywanie i przygotowanie do sprzedaży owoców. Technika pakowania. 8. Osobowość i kompetencje ucznia: Wpływ otocznia na jednostkę Kultura osobista, kultura zawodu Osobowość Systemy komunikowania się 29 Kreatywność, postęp Zakład pracy jako organizm społeczny Struktury formalne i nieformalne w zakładzie Sytuacje trudne, konflikty i ich rozwiązywanie Etyka zawodowa ogrodnika Samokrytycyzm i poczucie własnej wartości Sympatie i antypatie Tajemnica zawodowa Stan zdrowia higiena osobista III. Plan nauczania dla przedmiotu: L.p. Dział 1. BHP W OGRODNICTWIE 2. ZNACZENIE GOSPODARCZE ROŚLIN SADOWNICZYCH 3. KLIMATYCZNE I GLEBOWE CZYNNIKI SIEDLISKA ROŚLIN PRZYGOTOWANIE TERENU I GLEBY 4. POD UPRAWĘ ROŚLIN SADOWNICZYCH 5. 6. Orientacyjna liczba godzin 21 5 17 17 PROWADZENIE UPRAW SADOWNICZYCH 37 OCHRONA ROŚLIN SADOWNICZYCH 17 7. ZBIÓR, PRZECHOWYWANIE I PRZYGOTOWANIE DO SPRZEDAŻY ROŚLIN SADOWNICZYCH 8. OSOBOWOŚĆ I KOMPETENCJE UCZNIA Razem: 30 29 17 160 IV. Wskazówki metodyczne: 1. Środki dydaktyczne Filmy Plansze Foliogramy Programy komputerowe Programy ochrony roślin Okazy naturalne ochrony roślin Przyrządy kontrolno pomiarowe do określania czynników meteorologicznych, właściwości gleb, materiału siewnego Mapy glebowo – rolnicze Profile glebowe Zestawy nawozów mineralnych Atlasy chorób, szkodników i chwastów roślin uprawnych Zestawy nasion roślin ogrodniczych Przykładowe zmianowania przygotowujące glebę pod sad Atlasy roślin sadowniczych Środki ochrony roślin i instrukcje ich stosowania Dokumentacja techniczna maszyn Instrukcje obsługi urządzeń, maszyn 2. Uwagi o realizacji: Przedmiot obejmuje zagadnienia technologiczne dla sadownictwa, kompetencje personalne i społeczne oraz BHP. Celem realizacji programu jest kształcenie umiejętności uczniów w zakresie: przygotowania gleby pod uprawę, rozpoznawania i przygotowania materiału siewnego, rozpoznawania i stosowania nawozów, dobierania gatunków roślin do uprawy, stosowania środków ochrony roślin, rozpoznawania i zwalczania chorób, szkodników, chwastów, zakładania i pielęgnowania upraw roślin sadowniczych. Osiągnięcie zaplanowanych w programie celów kształcenia wymaga stosowania efektywnych metod nauczania, takich jak: wykład informacyjny, dyskusja dydaktyczna, metoda przypadku, pokaz z instruktażem oraz ćwiczenia. Stosowanie tych metod sprzyja kształtowaniu umiejętności: podejmowania decyzji, logicznego myślenia, samodzielnego planowania pracy, pracy w zespole, interpretowania wiedzy z różnych dziedzin, 31 korzystania z różnych źródeł informacji. Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowni produkcji ogrodniczej wyposażonej w środki dydaktyczne, umożliwiające realizację zaplanowanych celów kształcenia. W trakcie realizacji programu nauczania szczególną uwagę należy zwrócić na potrzebę zintensyfikowania procesów przystosowawczych sektora żywnościowego, w tym produkcji owoców i warzyw do obowiązujących w Unii Europejskiej uregulowań prawnych. W praktyce oznacza to spełnienie wymagań stawianych gospodarstwom ogrodniczym w zakresie higieny produkcji, ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa żywności. Program obejmuje także efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru rolno – leśnego z ochroną środowiska, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie technik ogrodnik. Treści kształcenia obejmują dwa obszary: kompetencje społeczne i kompetencje personalne. Motywacja do samooceny uczniów – wskazanie mocnych i słabych stron ich osobowości. Ukierunkowanie na właściwe postawy, wpływ cech osobistych na życie i prace w społeczeństwie. V. Propozycja kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia: Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów należy przeprowadzić systematycznie, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Kryteria oceniania powinny uwzględniać poziom wiadomości oraz zakres opanowania przez uczniów umiejętności przewidzianych w szczegółowych celach kształcenia. Proces oceniania obejmuje: 1. diagnozę wiadomości i umiejętności ucznia przed przystąpieniem do realizacji programu 2. sprawdzenie postępów ucznia w toku realizacji programu oraz rozpoznawanie trudności w osiągnięciu celów kształcenia 3. sprawdzenie wiadomości i umiejętności po zrealizowaniu programu nauczania Osiągnięcia uczniów można ocenić na podstawie: 1. ustnych i pisemnych sprawdzianów, 2. testów osiągnięć szkolnych 3. obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń Podczas obserwacji wykonywanych ćwiczeń szczególną uwagę należy zwrócić na umiejętności: 1. dobierania gatunków i odmian roślin do upraw 2. stosowania różnych sposobów uprawy 3. wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych prowadzonych upraw 4. rozpoznawania chwastów, szkodników i objawów chorób roślin ogrodniczych 5. ochrony środowiska naturalnego 6. oceniania zagrożeń czynników szkodliwych Obserwacja pozwoli również ocenić inicjatywę, aktywność, umiejętności współpracy w grupie Po zakończeniu realizacji programu, w celu zbadania poziomu osiągnięć uczniów, proponuje się zastosowanie testu osiągnięć szkolnych w zakresie poszczególnych działów tematycznych. 32 W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięć uczniów VI. Literatura: Courtrat E.: Drzewa owocowe. WIEDZA I ŻYCIE, Warszawa 2002 Gensler A.: Produkcja ogrodnicza. Format –AB, Warszawa 1999 Kreuter M.:Ogród w zgodzie z naturą. Praktyczny poradnik dla ogrodnika – ekologa. ELIPSA, Warszawa 1998 Pr. zbiorowa : Dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów UE- produkcja owoców. Wyd. KCDRRiOW Oddział w Poznaniu, Poznań 2004 Rejman A., Ścibisz K., Czarnecki B.: Szkółkarstwo roślin sadowniczych. PWRiL, Warszawa 2002 Wielka komputerowa encyklopedia roślin – program komputerowy. LK Avalon, 2004 Zwykła Dobra Praktyka Rolnicza. FAPA, Warszawa 2003 Sarna P.: Kultura zawodu. eMPi2 s.c. Poznań 2003 33 5.3 PROWADZENIE PRODUKCJI WARZYWNICZEJ Efekty kształcenia Program nauczania dla przedmiotu I. Szczegółowe cele kształcenia BHP 5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; 6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; PKZ (R.e) 9) przestrzega norm jakościowych i zasad standaryzacji produktów ogrodniczych R.5.2 1) określa wpływ czynników klimatycznych na wzrost, rozwój i plonowanie roślin warzywnych i przyprawowych oraz grzybów jadalnych; 2) dobiera gatunki i odmiany warzyw do warunków klimatyczno-glebowych i ekonomicznych danego rejonu; 3) dobiera metody siewu nasion roślin Uczeń: Stosuje zasady bezpiecznej pracy z urządzeniami, maszynami, pojazdami, sprzętem Organizuje stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa, Rozpoznaje szkodliwe czynniki panujące w zakładzie ogrodniczym Zapoznaje się z systemami zabezpieczającymi jakość żywności Określa wartość biologiczną i odżywczą podstawowych gatunków warzyw Charakteryzuje warunki klimatyczne regionu i określić ich wpływ na wzrost, rozwój i plonowanie roślin Korzysta z prognoz pogody i komunikatów meteorologicznych w planowaniu prac warzywniczych Określa skład, budowę i właściwości gleby Określa sposoby przygotowania terenu i gleby pod uprawę warzyw Charakteryzuje metody rozmnażania i metody siewu roślin warzywniczych Ocenia jakość materiału siewnego Określa warunki i sposoby pędzenia roślin warzywnych Korzysta z zasad ekologicznej uprawy roślin warzywniczych Określa zasady przygotowania pomieszczeń, osłon, podłoży, i pojemników do produkcji roślin Rozpoznaje nawozy organiczne i mineralne oraz określać wpływ na właściwości gleby, wzrost i plonowanie roślin Dobiera gatunki i odmiany roślin warzywniczych do produkcji Określa zasady kontrolowanego nawożenia i nawadniania oraz odwadniania roślin Rozpoznaje podstawowe choroby roślin, szkodniki i chwasty oraz stosuje bezpieczne metody ich zwalczania Charakteryzuje sposoby zabezpieczające rośliny przed mrozem i przymrozkami Rozpoznaje objawy uszkodzeń mrozowych oraz stosuje leczenie roślin przemarzniętych Wyznacza termin zbioru i charakteryzuje metody zbioru warzyw Określa zasady przygotowania produktów ogrodniczych do przechowywania Określa zasady przygotowania produktów ogrodniczych: warzyw, nasion, roślin przyprawowych i grzybów jadalnych do sprzedaży 34 warzywnych; Ocenia dojrzałość warzyw Przestrzega zasad dotyczących pakowania warzyw i ich transportu 4) ocenia jakość materiału siewnego 6) określa warunki i sposoby rozmnażania oraz pędzenia roślin warzywnych; 7) dobiera zmianowanie roślin warzywnych do określonych warunków klimatyczno- -glebowych i ekonomicznych gospodarstwa; 8) przygotowuje pomieszczenia, osłony, podłoża i pojemniki do produkcji warzyw; 14) stosuje metody ekologicznej uprawy roślin warzywnych; 15) dobiera sprzęt do zbioru i transportu warzyw; 16) przestrzega warunków przechowywania warzyw; 17) przygotowuje warzywa, nasiona, rośliny przyprawowe i grzyby jadalne do sprzedaży; II. Treści kształcenia: 1. BHP w ogrodnictwie Zagrożenia podczas pracy w ogrodnictwie Ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska Wypadki przy pracy Odzież ochronna i jej znaczenie Szkolenia pracowników w zakresie BHP Systemy zabezpieczające jakość żywności (higiena przechowalni, sortowni, pakowalni warzyw, higiena sprzętu, urządzeń) 1. Znaczenie gospodarcze roślin warzywniczych Wartość biologiczna i odżywcza warzyw. Wykorzystanie warzyw we współczesnym świecie. Grupy warzyw. 2. Klimatyczne i glebowe czynniki siedliska roślin Czynniki klimatyczne, a wzrost, rozwój i plonowanie warzyw dobór gatunków i odmian warzyw do warunków klimatyczno – glebowych i ekonomicznych danego rejonu 3. Prowadzenie upraw warzywniczych w gruncie i pod osłonami Ocena jakości materiału siewnego – zasady siewu nasion. Ekologiczne i biologiczne metody produkcji. Rejonizacja upraw. Systemy i technologie uprawy roślin pod osłonami. Podłoża i pojemniki do produkcji warzyw. Znaczenie następstwa roślin. 4. Zbiór, przechowywanie i przygotowanie do sprzedaży roślin warzywniczych Dobór sprzętu do zbioru i transportu warzyw. Wpływ czynników panujących w chłodniach i przechowalniach na jakość i zdrowotność warzyw. Sprzedaż warzyw. 35 III. Plan nauczania dla przedmiotu: L.p. Dział 1. BHP W OGRODNICTWIE 2. ZNACZENIE GOSPODARCZE ROŚLIN WARZYWNICZYCH 3. KLIMATYCZNE I GLEBOWE CZYNNIKI SIEDLISKA ROŚLIN 4. PROWADZENIE UPRAW WARZYWNICZYCH W GRUNCIE I POD OSŁONAMI 5. ZBIÓR, PRZECHOWYWANIE I PRZYGOTOWANIE DO SPRZEDAŻY ROŚLIN WARZYWNICZYCH razem Orientacyjna liczba godzin 7 2 14 59 46 128 IV. Wskazówki metodyczne: 1. Środki dydaktyczne: Filmy Plansze Foliogramy Programy komputerowe Programy ochrony roślin Okazy naturalne ochrony roślin Przyrządy kontrolno pomiarowe do określania czynników meteorologicznych, właściwości gleb, materiału siewnego Mapy glebowo – rolnicze Profile glebowe Zestawy nawozów mineralnych Atlasy chorób, szkodników i chwastów roślin uprawnych Zestawy nasion roślin ogrodniczych Przykładowe zmianowania 36 Atlasy roślin ogrodniczych Środki ochrony roślin i instrukcje ich stosowania Dokumentacja techniczna maszyn Instrukcje obsługi urządzeń, maszyn 2. Uwagi o realizacji: Przedmiot obejmuje zagadnienia technologiczne wspólne dla warzywnictwa oraz BHP. Celem realizacji programu jest kształcenie umiejętności uczniów w zakresie: przygotowania gleby pod uprawę, rozpoznawania i przygotowania materiału siewnego, rozpoznawania i stosowania nawozów, dobierania gatunków roślin do uprawy, stosowania środków ochrony roślin, rozpoznawania i zwalczania chorób, szkodników, chwastów, zakładania i pielęgnowania upraw roślin ogrodniczych. Osiągnięcie zaplanowanych w programie celów kształcenia wymaga stosowania efektywnych metod nauczania, takich jak: wykład informacyjny, dyskusja dydaktyczna, metoda przypadku, pokaz z instruktażem oraz ćwiczenia. Stosowanie tych metod sprzyja kształtowaniu umiejętności: podejmowania decyzji, logicznego myślenia, samodzielnego planowania pracy, pracy w zespole, interpretowania wiedzy z różnych dziedzin, korzystania z różnych źródeł informacji. Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowni produkcji ogrodniczej wyposażonej w środki dydaktyczne, umożliwiające realizację zaplanowanych celów kształcenia. W trakcie realizacji programu nauczania szczególną uwagę należy zwrócić na potrzebę zintensyfikowania procesów przystosowawczych sektora żywnościowego, w tym produkcji owoców i warzyw do obowiązujących w Unii Europejskiej uregulowań prawnych. W praktyce oznacza to spełnienie wymagań stawianych gospodarstwom ogrodniczym w zakresie higieny produkcji, ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa żywności. Program obejmuje także efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru rolno – leśnego z ochroną środowiska, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie technik ogrodnik. V. Propozycja kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia: Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów należy przeprowadzić systematycznie, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Kryteria oceniania powinny uwzględniać poziom wiadomości oraz zakres opanowania przez uczniów umiejętności przewidzianych w szczegółowych celach kształcenia. Proces oceniania obejmuje: 4. diagnozę wiadomości i umiejętności ucznia przed przystąpieniem do realizacji programu 5. sprawdzenie postępów ucznia w toku realizacji programu oraz rozpoznawanie trudności w osiągnięciu celów kształcenia 6. sprawdzenie wiadomości i umiejętności po zrealizowaniu programu nauczania Osiągnięcia uczniów można ocenić na podstawie: 37 4. ustnych i pisemnych sprawdzianów, 5. testów osiągnięć szkolnych 6. obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń Podczas obserwacji wykonywanych ćwiczeń szczególną uwagę należy zwrócić na umiejętności: 7. obierania gatunków i odmian roślin do upraw 8. stosowania różnych sposobów uprawy 9. wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych prowadzonych upraw 10. rozpoznawania chwastów, szkodników i objawów chorób roślin ogrodniczych 11. ochrony środowiska naturalnego 12. oceniania zagrożeń czynników szkodliwych Obserwacja pozwoli również ocenić inicjatywę, aktywność, umiejętności współpracy w grupie Po zakończeniu realizacji programu, w celu zbadania poziomu osiągnięć uczniów, proponuje się zastosowanie testu osiągnięć szkolnych w zakresie poszczególnych działów tematycznych. W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięć uczniów VI. Literatura: Dobrakowska –Kopecka Z.: Warzywnictwo. PWRiL Warszawa 1999 Gensler A.: Produkcja ogrodnicza. Format –AB, Warszawa 1999 Kreuter M.:Ogród w zgodzie z naturą. Praktyczny poradnik dla ogrodnika – ekologa. ELIPSA, Warszawa 1998 Kupczak K. Loska P.: Odmiany warzyw 2003/2004. Uprawy pod osłonami. PLANTPRESS 2003 Pr. zbiorowa : Dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów UE- produkcja warzyw. Wyd. KCDRRiOW Oddział w Poznaniu, Poznań 2004 Robak J., Wiech K. Choroby i szkodniki warzyw. PLANTPRESS 1998 Wielka komputerowa encyklopedia roślin – program komputerowy. LK Avalon, 2004 Zwykła Dobra Praktyka Rolnicza. FAPA, Warszawa 2003 38 5.4 PROWADZENIE PRODUKCJI ROŚLIN OZDOBNYCH Efekty kształcenia Program nauczania dla przedmiotu I. Szczegółowe cele kształcenia PKZ (R.e) 8) posługuje się narzędziami i urządzeniami do wykonywania kompozycji roślinnych R.5.3 1) rozpoznaje rodzaje i gatunki roślin ozdobnych; 2) rozpoznaje nasiona roślin ozdobnych i traw; 3) rozpoznaje organy podziemne roślin ozdobnych; 4) określa metody wegetatywnego rozmnażania roślin ozdobnych; Uczeń: 5) określa walory dekoracyjne roślin ozdobnych; 6) określa wymagania siedliskowe roślin ozdobnych; 7) planuje uprawę roślin ozdobnych w zależności od warunków klimatyczno- Rozpoznaje rodzaje i gatunki roślin ozdobnych Systematyzuje nasiona traw, roślin ozdobnych, organy podziemne roślin ozdobnych Charakteryzuje warunki klimatyczne regionu i określić ich wpływ na wzrost, rozwój i plonowanie roślin Korzysta z prognoz pogody i komunikatów meteorologicznych w planowaniu prac Określa skład, budowę i właściwości gleby Określa sposoby przygotowania terenu i gleby pod uprawę roślin ozdobnych Charakteryzuje metody rozmnażania i metody siewu roślin ozdobnych Ocenia jakość materiału siewnego i sadzeniowego Określa warunki i sposoby pędzenia roślin ozdobnych Charakteryzuje sposoby zakładania i pielęgnowania terenów zieleni Charakteryzuje rodzaje i sposoby wykonywania wyrobów bukieciarskich i kompozycji roślinnych Zachowuje ostrożność podczas stosowania narzędzi do wykonywania kompozycji roślinnych Wyjaśnia zasady doboru roślin ozdobnych oraz materiałów pomocniczych do dekoracji różnych wnętrz Stosuje bezpieczne metody upraw roślin ozdobnych Wyznacza termin zbioru oraz charakteryzuje metody zbioru kwiatów Określa zasady przygotowania kwiatów ciętych, roślin doniczkowych i materiału sadzeniowego do sprzedaży II. Treści kształcenia: 1. Gatunki roślin ozdobnych Bogactwo odmian i gatunków roślin ozdobnych i ich zastosowanie 2. Zakładanie upraw roślin ozdobnych 39 -glebowych i ekonomicznych danego rejonu; 8) określa termin i sposób siewu nasion i sadzenia roślin ozdobnych; 3. Pielęgnacja terenów zielonych 9) przygotowuje glebę do siewu nasion i sadzenia roślin ozdobnych; 10) wykonuje czynności związane z siewem nasion i przesadzaniem roślin ozdobnych; 14) rozróżnia rodzaje terenów zieleni; 15) planuje rozmieszczenie roślin ozdobnych na terenach zieleni 17) wykonuje dekoracje z wykorzystaniem roślin ozdobnych, naczyń i materiałów pomocniczych; 18) stosuje metody ochrony i nawożenia roślin ozdobnych bezpieczne dla środowiska; 20) przygotowuje kwiaty cięte, rośliny doniczkowe oraz materiał Zakładanie oraz pielęgnacja trawników i kwietników. Stosowanie nasadzeń trwałych w ogrodach. Zasady konserwacji terenów zieleni. 4. Bukieciarstwo i dekoracje roślinne 11) wykonuje czynności związane z sadzeniem drzew i krzewów; 12) wykonuje czynności związane z pędzeniem roślin ozdobnych, przyśpieszaniem lub opóźnianiem kwitnienia roślin ozdobnych Moda i rejonizacja upraw. Warunki klimatyczne, a wymagania roślin ozdobnych. Technika siewu i sadzenia kwiatów w gruncie, pod osłonami i w pomieszczeniach. Regulowanie terminu zbioru, wielkości i jakości plonu. Zasady układania kompozycji roślinnych. Sposoby wykonywania wyrobów bukieciarskich. Dekorowanie wnętrz kwiatami i roślinami doniczkowymi. III. Plan nauczania dla przedmiotu: L.p. Dział 1. GATUNKI ROŚLIN OZDOBNYCH 2. ZAKŁADANIE UPRAW ROŚLIN OZDOBNYCH 3. PIELĘGNACJA TERENÓW ZIELONYCH 4. BUKIECIARSTWO I DEKORACJE ROŚLINNE razem IV. Wskazówki metodyczne: 1. Środki dydaktyczne Filmy Plansze Foliogramy Programy komputerowe Programy ochrony roślin 40 Orientacyjna liczba godzin 44 37 12 35 128 rozmnożeniowy do sprzedaży; Okazy naturalne ochrony roślin Przyrządy kontrolno pomiarowe do określania czynników meteorologicznych, właściwości gleb, materiału siewnego Mapy glebowo – rolnicze Profile glebowe Zestawy nawozów mineralnych Atlasy chorób, szkodników i chwastów roślin uprawnych Zestawy nasion roślin ogrodniczych ozdobnych Przykładowe zmianowania Atlasy roślin ogrodniczych Środki ochrony roślin i instrukcje ich stosowania Dokumentacja techniczna maszyn Instrukcje obsługi urządzeń, maszyn 2. uwagi o realizacji: Przedmiot obejmuje zagadnienia technologiczne dla produkcji roślin ozdobnych oraz bhp. Celem realizacji programu jest kształcenie umiejętności uczniów w zakresie: przygotowania gleby pod uprawę, rozpoznawania i przygotowania materiału siewnego, rozpoznawania i stosowania nawozów, dobierania gatunków roślin do uprawy, stosowania środków ochrony roślin, rozpoznawania i zwalczania chorób, szkodników, chwastów, zakładania i pielęgnowania upraw roślin ogrodniczych. Osiągnięcie zaplanowanych w programie celów kształcenia wymaga stosowania efektywnych metod nauczania, takich jak: wykład informacyjny, dyskusja dydaktyczna, metoda przypadku, pokaz z instruktażem oraz ćwiczenia. Stosowanie tych metod sprzyja kształtowaniu umiejętności: podejmowania decyzji, logicznego myślenia, samodzielnego planowania pracy, pracy w zespole, interpretowania wiedzy z różnych dziedzin, korzystania z różnych źródeł informacji. Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowni produkcji ogrodniczej wyposażonej w środki dydaktyczne, umożliwiające realizację zaplanowanych celów kształcenia. W trakcie realizacji programu nauczania szczególną uwagę należy zwrócić na potrzebę zintensyfikowania procesów przystosowawczych sektora żywnościowego, w tym produkcji owoców i warzyw do obowiązujących w Unii Europejskiej uregulowań prawnych. W praktyce oznacza to spełnienie wymagań stawianych gospodarstwom ogrodniczym w zakresie higieny produkcji, ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa żywności. Program obejmuje także efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru rolno – leśnego z ochroną środowiska, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie technik ogrodnik. 41 V. Propozycja kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia: Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów należy przeprowadzić systematycznie, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Kryteria oceniania powinny uwzględniać poziom wiadomości oraz zakres opanowania przez uczniów umiejętności przewidzianych w szczegółowych celach kształcenia. Proces oceniania obejmuje: 7. diagnozę wiadomości i umiejętności ucznia przed przystąpieniem do realizacji programu 8. sprawdzenie postępów ucznia w toku realizacji programu oraz rozpoznawanie trudności w osiągnięciu celów kształcenia 9. sprawdzenie wiadomości i umiejętności po zrealizowaniu programu nauczania Osiągnięcia uczniów można ocenić na podstawie: 7. ustnych i pisemnych sprawdzianów, 8. testów osiągnięć szkolnych 9. obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń Podczas obserwacji wykonywanych ćwiczeń szczególną uwagę należy zwrócić na umiejętności: 13. obierania gatunków i odmian roślin do upraw 14. stosowania różnych sposobów uprawy 15. wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych prowadzonych upraw 16. rozpoznawania chwastów, szkodników i objawów chorób roślin ogrodniczych 17. ochrony środowiska naturalnego 18. oceniania zagrożeń czynników szkodliwych Obserwacja pozwoli również ocenić inicjatywę, aktywność, umiejętności współpracy w grupie Po zakończeniu realizacji programu, w celu zbadania poziomu osiągnięć uczniów, proponuje się zastosowanie testu osiągnięć szkolnych w zakresie poszczególnych działów tematycznych. W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięć uczniów VI. Literatura: Gensler A.: Produkcja ogrodnicza. Format –AB, Warszawa 1999 Kreuter M.:Ogród w zgodzie z naturą. Praktyczny poradnik dla ogrodnika – ekologa. ELIPSA, Warszawa 1998 Nizińska A.: Bukieciarstwo i dekoracje roślinne. Hortpress, Warszawa 2003 Wielka komputerowa encyklopedia roślin – program komputerowy. LK Avalon, 2004 Zwykła Dobra Praktyka Rolnicza. FAPA, Warszawa 2003 42 5.5 EKSPLOATACJA ŚRODKÓW TECHNICZNYCH STOSOWANYCH W OGRODNICTWIE Efekty kształcenia BHP 4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; 6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka PKZ( Re) 1) rozróżnia pojazdy, maszyny, urządzenia i narzędzia stosowane w produkcji ogrodniczej; 3) rozpoznaje rodzaje korozji oraz określa sposoby ochrony metali przed korozją; R .5.4. 1) posługuje się dokumentacją techniczną, instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń stosowanych Program nauczania dla przedmiotu Szczegółowe cele kształcenia I. Uczeń: II. odczytuje rysunki techniczne odczytuje instrukcje obsługi sprzętu oraz stosowanych materiałów eksploatacyjnych oraz środków ochrony określa zasady przygotowania maszyn i urządzeń do pracy w produkcji ogrodniczej dostosowuje narzędzia, urządzenia, maszyny, pojazdy do określonej pracy w ogrodnictwie zabezpiecza sprzęt ogrodniczy przed zniszczeniem, awarią i korozją rozpoznaje i dobiera maszyny, urządzenia do uprawy roli, pielęgnacji i zbioru roślin stosuje zasady bezpiecznej pracy z urządzeniami przeprowadza właściwe agregatowanie maszyn z jednostkami napędowymi wykonuje kalibrację opryskiwaczy stosowanych w ochronie roślin organizuje stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa przewiduje skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm ludzki i przeciwdziała nim Treści kształcenia: 1. Organizacja, bezpieczeństwo i higiena pracy, ochrona przeciwpożarowa i ochrona środowiska Prawna ochrona pracy. Zagrożenie osób, mienia i otoczenia, występujące w ogrodnictwie. Niebezpieczeństwa wynikające z obsługi maszyn i urządzeń. Zapobieganie, zasady postępowania w sytuacji zagrożenia. 43 w ogrodnictwie; 2) rozpoznaje materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne stosowane w maszynach i urządzeniach ogrodniczych; 3) dobiera narzędzia, urządzenia i maszyny do wykonywania prac w ogrodnictwie; 2. Dokumentacja techniczna maszyn i urządzeń Rysunki techniczne elementów, podzespołów maszyn i urządzeń stosowanych w ogrodnictwie. Symbole graficzne, schematy. Dokumentacja techniczna. 3. Materiały stosowane w technice ogrodniczej Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne, ich właściwości i zastosowanie 4. Budowa, eksploatacja oraz agregatowanie maszyn i urządzeń ogrodniczych 4) obsługuje maszyny i urządzenia stosowane w produkcji ogrodniczej; 5) wykonuje określone zabiegi agrotechniczne związane z produkcją ogrodniczą; 6) dobiera pojazdy i środki transportu do rodzaju wykonywanych prac ogrodniczych; 9) przeprowadza kalibrację opryskiwaczy stosowanych w ochronie roślin. Podzespoły robocze – budowa, warunki pracy, zasady działania narzędzi i maszyn do uprawy roli, pielęgnacji i zbioru roślin. Eksploatacja i agregatowanie maszyn z jednostkami napędowymi. Konserwacja maszyn i urządzeń. 5. Pojazdy i środki transportu w ogrodnictwie Pojazdy silnikowe. Mechanizmy przenoszące napęd. Środki transportu i maszyny samojezdne stosowane w ogrodnictwie. Rodzaj wykonywanej pracy ogrodniczej, a pojazdy i środki transportu. Kalibracja opryskiwaczy stosowanych w ochronie roślin. 44 III. Plan nauczania dla przedmiotu: L.p. Dział 1. ORGANIZACJA, BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY, OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA I OCHRONA ŚRODOWISKA 2. DOKUMENTACJA TECHNICZNA MASZYN I URZĄDZEŃ 3. MATERIAŁY STOSOWANE W TECHNICE OGRODNICZEJ 4. BUDOWA, EKSPLOATACJA ORAZ AGREGATOWANIE MASZYN I URZĄDZEŃ OGRODNICZYCH 5. POJAZDY I ŚRODKI TRANSPORTU W OGRODNICTWIE razem IV. Orientacyjna liczba godzin 13 7 14 82 12 128 Wskazówki metodyczne: 1. Środki dydaktyczne: Próbki materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych. Elementy maszyn. Modele maszyn, narzędzi i urządzeń stosowanych w ogrodnictwie. Modele pojazdów. Odzież i sprzęt ochrony indywidualnej niezbędny do prac niebezpiecznych w ogrodnictwie. Filmy dydaktyczne Prezentacje multimedialn 2. Uwagi o realizacji: Program przedmiotu EKSPLOATACJA ŚRODKÓW TECHNICZNYCH STOSOWANYCH W OGRODNICTWIE obejmuje treści z zakresu materiałoznawstwa, maszyn i urządzeń, rachunku 45 ekonomicznego stosowanego w produkcji ogrodniczej, ustalenie parametrów pracy opryskiwaczy. W procesie dydaktycznym należy stosować efektywne metody nauczania, w szczególności metody aktywizujące: np. dyskusję dydaktyczną, metodę przypadków, metodę sytuacyjną oraz metody praktyczne: pokaz z ćwiczeniami oraz metodę projektów. Zajęcia dydaktyczne powinny odbywać się w pracowniach wyposażonych w środki naturalne, modele i przekroje różnych maszyn i urządzeń ogrodniczych oraz urządzenia techniczne do prezentacji audiowizualnych. Istotnym jest stosowanie różnorodnych źródeł informacji – czasopisma zawodowe, poradniki, katalogi. Zaleca się wycieczki dydaktyczne do wzorcowo prowadzonych gospodarstw ogrodniczych Naukę należy rozpocząć od ogólnej charakterystyki maszyn, układów i zespołów, aby zrozumieć zasady obsługi i bezpieczne ich użytkowanie Propozycja kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia: V. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów należy przeprowadzać systematycznie przez cały czas realizacji programu nauczania przedmiotu w oparciu o kryteria przedstawione na początku zajęć. Podczas realizacji programu nauczania należy oceniać uczniów z zakresu wyodrębnionych szczegółowych celów kształcenia na podstawie: o ustnych i pisemnych sprawdzianów o obserwacji pracy ucznia podczas wykonywanych ćwiczeń. Dokonując oceny w formie ustnej należy zwracać uwagę na operowanie zdobytą wiedzą, merytoryczną jakość wypowiedzi, właściwe stosowanie pojęć technicznych, poprawność wnioskowania. Po zakończeniu realizacji programu, w celu zbadania poziomu osiągnięć uczniów, proponuje się zastosowanie testu osiągnięć szkolnych z zakresu poszczególnych działów tematycznych. W ocenie osiągnięć uczniów po zakończeniu realizacji programu nauczania przedmiotu należy uwzględnić wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięć uczniów. VI. Literatura: Buliński J. Miszczak M. Podstawy mechanizacji rolnictwa. WSiP, Warszawa 1996 Grzegórski Z. : Pojazdy silnikowe. WSiP, Warszawa 1997 Kowalczuk J., Bieganowski F,: Mechanizacja ogrodnictwa WSiP, Warszawa 2000 Kozłowska D.: Podstawy mechanizacji. Wiadomości ogólne. Hortpress Sp. z.o.o, Warszawa 1995 Wykaz literatury należy aktualizować w miare ukazywania się nowych pozycji wydawniczych. Aktualne zarządzenia i przepisy regulujące bezpieczeństwo i higienę pracy 46 5.6 TECHNIKI KOMPUTEROWE Efekty kształcenia (BHP) Bezpieczeństwo i Higiena Pracy 1. Rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią. 7. Organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. 9. Przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. PDG II.9. Obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej. Program nauczania dla przedmiotu I. Szczegółowe cele kształcenia Uczeń: - stosuje zasady bezpiecznej pracy z urządzeniami techniki komputerowej w zakładzie pracy, - organizuje stanowisko pracy przy komputerze zgodnie z wymaganiami ergonomii, - udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy, - określa wpływ zmęczenia fizycznego i psychicznego na efektywność pracy, - zna obowiązujące przepisy w zakresie recyclingu sprzętu komputerowego, - importuje i eksportuje dokumenty w różnych formatach, - potrafi zastosować: tabele, ramki, wykresy, elementy graficzne i edytor równań w dokumentach tekstowych, - drukuje dokumenty, koperty i etykiety, - posługuje się automatyczną korektą błędów i słownikiem synonimów, - stosuje nagłówki, stopki, przypisy i komentarze, - wykorzystuje w pracy programy OCR, - wykorzystuje w pracy zawodowej korespondencję seryjną, - potrafi wprowadzić tekst, liczby, daty i czas do arkusza kalkulacyjnego, - dokonuje edycji i formatuje zawartość arkusza, skoroszytu, - stosuje różne rodzaje adresowania komórek, - stosuje formuły i funkcje do obliczeń, - stosuje połączenia pomiędzy arkuszami i skoroszytami, - wykorzystuje obiekty graficzne na arkuszach i dokonuje ich edycji, - przedstawia wyniki obliczeń w postaci graficznej, - sortuje, grupuje i filtruje dane, - zabezpiecza dane w arkuszach, - zna przeznaczenie podstawowego sprzętu komputerowego wykorzystywanego w ogrodnictwie, - zna budowę i przeznaczenie wybranego specjalistycznego oprogramowania stosowanego w ogrodnictwie. 47 KPS IV.1. Przestrzega zasad kultury i etyki. IV.2. Jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań. IV.4. Jest otwarty na zmiany. IV. 6. Aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe. IV.10. Współpracuje w zespole. PKZ (R.e). 12. Stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań. R.5.1. 21) kalkuluje koszty produkcji sadowniczej. R.5.2. 19) kalkuluje koszty produkcji warzyw. II. Treści kształceni 1. Organizacja stanowiska pracy: 2. Wykorzystanie edytora tekstu w firmie ogrodniczej: Projektowanie plakatu reklamowego firmy ogrodniczej. Formatowanie dokumentu. Projektowanie ulotki reklamowej firmy ogrodniczej. Tworzenie dokumentu z uwzględnieniem tabel, elementów graficznych i wykresów. Tworzenie dokumentu korespondencji seryjnej dla firmy ogrodniczej. Wykorzystywanie narzędzi gramatycznych programu. Tworzenie papieru firmowego firmy ogrodniczej. Wykorzystanie nagłówka i stopki. Wykorzystanie skanera w firmie ogrodniczej. Skanowanie dokumentów. Tworzenie oferty handlowej dla firmy ogrodniczej. Współpraca z innymi programami. Wykorzystywanie wybranych szablonów pism związanych z działalnością gospodarczą. Drukowanie dokumentów. 3. Wykorzystanie arkusza kalkulacyjnego w firmie ogrodniczej: R.5.3. 22) kalkuluje koszty produkcji roślin ozdobnych oraz urządzania i pielęgnacji terenów zieleni; Zasady bezpiecznej pracy z urządzeniami techniki komputerowej w zakładzie pracy. Środki ochrony przeciwpożarowej w zakresie sprzętu komputerowego wykorzystywanego w firmach ogrodniczych. Ochrona środowiska (recykling sprzętu komputerowego). Organizacja stanowiska pracy przy komputerze uwzględniająca zasady ergonomii. Pierwsza pomoc w stanach zagrożenia zdrowia i życia. Zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy. Tworzenie arkusza kalkulacyjnego do ewidencji obrotów tygodniowych firmy ogrodniczej. Zastosowanie formuł w arkuszu kalkulacyjnym. Tworzenie arkusza kalkulacyjnego do ewidencji obrotów miesięcznych firmy ogrodniczej. Zastosowanie formuł w arkuszu kalkulacyjnym. Przedstawianie danych ewidencji obrotów tygodniowych i miesięcznych w formie graficznej. Tworzenie wykresów na podstawie danych z arkuszy kalkulacyjnych. 48 R.5.4. 8) przestrzega zasad rachunku ekonomicznego podczas wykonywania prac związanych z produkcją ogrodniczą. Baza danych klientów oraz kontrahentów firmy ogrodniczej. Wykorzystanie sortowania i filtrowanie danych. Kalkulacja cen kosztów produkcji sadowniczej – wykorzystanie narzędzi arkuszy kalkulacyjnych. Kalkulacja cen kosztów produkcji warzyw – wykorzystanie narzędzi arkuszy kalkulacyjnych. Kalkulacja cen produkcji roślin ozdobnych oraz urządzania i pielęgnacji terenów zielonych – wykorzystanie narzędzi arkuszy kalkulacyjnych. Projektowanie arkuszy kalkulacyjnych do podwyżki oraz obniżki cen w firmie ogrodniczej. Zasady wspólnego użytkowania skoroszytów. Faktura VAT w arkuszu kalkulacyjnym. Rachunek do umowy zlecenia w arkuszu kalkulacyjnym. Drukowanie dokumentów. 4. Wykorzystanie wybranego specjalistycznego sprzętu oraz oprogramowania w firmie ogrodniczej: Rodzaje specjalistycznego oprogramowania komputerowego stosowanego w ogrodnictwie. Budowa wybranego specjalistycznego oprogramowania komputerowego dla ogrodnictwa. Przeznaczenie wybranego specjalistycznego oprogramowania komputerowego dla ogrodnictwa. Podstawowa obsługa wybranego specjalistycznego oprogramowania komputerowego dla ogrodnictwa. Specjalistyczny sprzęt komputerowy stosowany w ogrodnictwie. Podstawowa obsługa wybranego specjalistycznego sprzętu komputerowego przeznaczonego dla ogrodnictwa. 49 III. Plan nauczania dla przedmiotu: Działy programowe L.p. 1. 2. 3. 4. 5. ZASADY BEZPIECZNEJ PRACY Z URZĄDZENIAMI TECHNIKI KOMPUTEROWEJ. ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA W ŚRODOWISKU PRACY. ŚRODKI OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ. OCHRONA ŚRODOWISKA (RECYKLING SPRZĘTU KOMPUTEROWEGO). ORGANIZACJA STANOWISKA PRACY UWZGLĘDNIAJĄCA ZASADY ERGONOMII. PIERWSZA POMOC W STANACH ZAGROŻENIA ZDROWIA I ŻYCIA. WYKORZYSTANIE EDYTORA TEKSTU W FIRMIE OGRODNICZEJ. WYKORZYSTANIE ARKUSZA KALKULACYJNEGO W FIRMIE OGRODNICZEJ. WYKORZYSTANIE WYBRANEGO SPECJALISTYCZNEGO SPRZĘTU ORAZ OPROGRAMOWANIA W FIRMIE OGRODNICZEJ. razem Orientacyjna liczba godzin konsultacji 1 1 10 14 6 32 Podane liczby godzin przeznaczonych na realizację poszczególnych działów tematycznych mają charakter orientacyjny. Można zatem wprowadzać zmiany mające na celu dostosowanie programu do potrzeb uczniów oraz lokalnego rynku pracy. IV. Wskazówki metodyczne Podczas realizacji programu szczególną uwagę należy zwracać na zasady bezpiecznej pracy z urządzeniami techniki komputerowej w zakładzie pracy oraz na nieprawidłowości w zakresie ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. W zakresie treści nauczania obejmujących zagadnienia dotyczące wykorzystania edytora tekstu i arkusza kalkulacyjnego w pracy zawodowej można stosować oprogramowanie z pakietu Microsoft Office ze względu na jego popularność, należy jednak zaprezentować również bezpłatne oprogramowanie OpenOffice. Po zakończeniu realizacji programów poszczególnych działów tematycznych wskazane jest wykonywanie ćwiczeń o wyższym 50 stopniu trudności. Omawiając zagadnienia dotyczące edytora tekstu, szczególną uwagę należy zwrócić na istniejące w edytorach narzędzia związane z pisownią i gramatyką oraz na posługiwanie się szablonami. Ponadto wskazane jest przedstawienie współpracy edytora z innymi programami. Podczas realizacji zagadnień obejmujących korzystanie z arkusza kalkulacyjnego, należy kształtować umiejętność stosowania formuł i funkcji do rozwiązywania problemów w pracy zawodowej. Każdy uczeń powinien wykonać projekt arkusza kalkulacyjnego według założeń przygotowanych przez nauczyciela. Omawiając zagadnienia dotyczące przeznaczenia oprogramowania należy zwrócić uwagę na etyczne i prawne aspekty stosowania legalnego, licencyjnego oprogramowania (przestrzeganie zasad kultury oraz etyki). Należy też zwrócić uwagę na konieczność systematycznej aktualizacji oprogramowania oraz zwracać uwagę na inne podobne dostępne na rynku aplikacje, które można wykorzystywać opcjonalnie (aktualizowanie wiedzy i doskonalenie umiejętności zawodowych, otwartość na zmiany). Środki dydaktyczne: publikacje w sieci Internet, prezentacje multimedialne związane z zagadnieniami BHP, publikacje zwarte - teksty jednolite z BHP, oprogramowanie komputerowe typu edytor tekstu, oprogramowanie komputerowe typu arkusz kalkulacyjny, oprogramowanie komputerowe typu bazy danych, oprogramowanie OCR, oprogramowanie dla zakładów gastronomicznych. Proponuje się stosowanie następujących metod nauczania: wykładu informacyjnego, dyskusji dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem oraz ćwiczeń praktycznych. Zajęcia powinny odbywać się w grupach liczących do 20 osób. Zaleca się stosowanie metody projektów w grupach kilkuosobowych - kształcenie prawidłowych relacji w zespole. V. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów: W trakcie trwania roku szkolnego, sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się zgodnie z zapisami zawartymi w wewnątrzszkolnym systemie oceniania. Nauczyciel, na początku roku szkolnego przedstawia formy oraz kryteria oceniania. Metody kontroli: odpowiedź ustna, quiz w szkolnej platformie internetowej (po zakończeniu działu). Dokonując oceny pracy ucznia z zakresu organizacji stanowiska pracy zgodnie z zasadami BHP należy zwracać uwagę w szczególności na: - poprawność w interpretowaniu przepisów BHP w małych i średnich przedsiębiorstwach, - umiejętne stosowanie przepisów BHP w praktycznej działalności firmy, - praktyczne umiejętności w zakresie udzielania pierwszej pomocy, - znajomość przepisów przeciwpożarowych w działalności przedsiębiorstwa z branży gastronomicznej. Dokonując oceny pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń z zakresu oprogramowania biurowego należy zwracać uwagę na: - prawidłowe formatowanie tekstów, które będzie można wykorzystać w pracy zawodowej, - wykorzystywanie formuł w tworzeniu arkuszy kalkulacyjnych niezbędnych w pracy zawodowej. 51 Dokonując oceny pracy uczniów z zakresu wspomagania pracy zawodowej specjalistycznym sprzętem i oprogramowaniem należy zwrócić uwagę na znajomość przez uczniów różnego typu oprogramowania oraz umiejętnego dokonywania wyboru oprogramowania i sprzętu do potrzeb zakładu pracy (wielkość firmy, położenie, ilość klientów itp). VI. Literatura B. Rączkowski: BHP w praktyce; Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr. Gdańsk 2010. M. Suchecka, A. Biernacki: Program MIKRO-BHP dla małych przedsiębiorstw i mikroprzedsiębiorstw. Bezpieczeństwo Pracy, 2008. M. Piętka, A. Biernacki: STER 6.5 SP - wersja specjalna Program do zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy w przedsiębiorstwie. Bezpieczeństwo Pracy, 2007. M. Suchecka: Portal Centralnego Instytutu Ochrony Pracy - Państwowego Instytutu Badawczego internetowe źródło wiedzy z zakresu bhp". Bezpieczeństwo Pracy, 2006. D. Podgórski, Z. Pawłowska: Ocena ryzyka zawodowego jako element systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, (W: Ocena ryzyka zawodowego. T.1 Podstawy metodyczne, Seria: Zarządzaniem Bezpieczeństwem i Higieną Pracy CIOP) , Warszawa, 2001. www.ciop.pl - portal wiedzy o BHP Centralnego Instytutu Ochrony Pracy Państwowego Instytutu Badawczego www.pip.gov.pl - portal Państwowej Inspekcji Pracy. www.mpips.gov.pl - portal Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, udostępniający m.in. informacje z zakresu BHP. Pokorska J.: Oprogramowanie biurowe. Podręcznik do nauki zawodu technik informatyk, Helion 2010 Dziewoński M.: OpenOffice 2.0 PL. Oficjalny podręcznik, Helion 2005 Jaronicki A.: ABC MS Office 2007 PL Helion 2008 Flanczewski S.: Excel w biurze i nie tylko. Wydanie II Helion 2010 Snarska A.: Ćwiczenia z makropoleceń w Excelu. Mikom, Warszawa 2000 Mendrala D. Marcin S.: Access 2007 PL. Ćwiczenia praktyczne Helion 2007 Literatura zawodowa Zasoby sieci Internet m.in.: www.microsoft.com/poland/office/default.mspx http://office.microsoft.com/pl-pl/training/?CTT=97 52 http://openoffice.com.pl Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych. 53 5.7 PODEJMOWANIE I PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ Efekty kształcenia Program nauczania dla przedmiotu I. Uczeń: 1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; 2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego; 3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej; 4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi; 5) analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży; 6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży; 7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej; 8) prowadzi korespondencję związaną z Szczegółowe cele kształcenia Uczeń: analizuje istotę działalności gospodarczej, - zna definicję działalności gospodarczej - potrafi rozróżnić proces produkcji od przedmiotów pracy, środki pracy, technologię wytwarzania. - analizuje istotę działalności handlowej jej podstawowe pojęcia takie jak: sprzedaż detaliczna i hurtowa. - potrafi określić cechy charakterystyczne działalności usługowe. - rozróżnia działalność wytwórczą, handlową i usługową. stosuje przepisy z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej - poznaje formalności związane z rejestracją działalności gospodarczej. - opisuje procedury i wymagania związane z zakładaniem przedsiębiorstwa, - zna podstawy prawne działalności gospodarczej - przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej. - wie czemu służy Krajowy Rejestr Sądowy stosuje zasady i obszary działalności gospodarczej wymagające zezwolenia i koncesji. - poznaje zasady i obszary działalności gospodarczej wymagające zezwolenia i koncesji. rozróżnia formy prowadzenia działalności gospodarczej. - analizuje pojęcie osoby fizycznej w roli przedsiębiorcy - rozróżnia pojęcia: osoba fizyczna, osoba prawna, zdolność prawna, osobowość prawna. - poznaje definicję spółki, podział spółek. - porównuje spółki. - poznaje zasady tworzenia spółki jawnej - analizuje różnice między przedsiębiorcą a przedsiębiorstwem i firmą. - poznaje mechanizmy funkcjonowania gospodarki i instytucji rynkowych oraz rola państwa w gospodarce. - rozróżnia podstawowe formy prawno-organizacyjne przedsiębiorstwa. - charakteryzuje otoczenie, w którym działa przedsiębiorstwo, - cele działania przedsiębiorstwa oraz sposoby ich realizacji. - poznaje czym jest konkurencja, monopol, globalizacja. - omawia i planuje etapy realizacji projektu, działania zmierzających do jego realizacji. - charakteryzuje 54 prowadzeniem działalności gospodarczej; 10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej; 11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej. Korelacja z przedmiotu „Podstawy przedsiębiorczości” – realizowana na przedmiocie „Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej”: 12) wyjaśnia zasady funkcjonowania przedsiębiorstwa i sporządza prosty biznesplan 13) charakteryzuje mechanizmy funkcjonowania gospodarki i instytucji rynkowych oraz rolę państwa II. 14) analizuje aktualne zmiany i tendencje w gospodarce świata i Polski 15) rozróżnia i porównuje formy inwestowania i wynikające z nich ryzyko 16) charakteryzuje otoczenie, w którym działa przedsiębiorstwo 17) omawia cele działania przedsiębiorstwa oraz sposoby ich realizacji 18) sporządza projekt własnego przedsiębiorstwa oparty na biznesplanie 1. 2. 3. czynniki wpływające na sukces i niepowodzenie przedsiębiorstwa. analizuje podstawowe działania związane z prowadzeniem działalności gospodarczej; - rozróżnia podstawowe formy płatności w obrocie gospodarczym - analizuje istotę i znaczenie biznesplanu, - wyjaśnia zasady funkcjonowania przedsiębiorstwa i sporządza prosty biznesplanu; - poznaje istotę działalności marketingowej w działalności gospodarczej, - orientuje się w prawach i obowiązkach pracownika, pracodawcy, - wie na czym polega odpowiedzialność porządkowa, - poznaje system wynagradzania, akord, prowizja, składniki wynagrodzenia. - analizuje rozkład czasu pracy, praca w godzinach nadliczbowych, w godzinach nocnych. optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej - wie co to jest kapitał własny, kapitał obcy, - poznaje aktualne zmiany i tendencje w gospodarce świata i Polski. - porównuje formy inwestowania i wynikające z nich ryzyko. - potrafi określić czym są koszty stałe, koszty zmienne, koszty uzyskania przychodów, - analizuje i oblicza: zysk, strata, próg rentowności - wskazuje aktywa trwałe i obrotowe - umie rozróżnić rodzaje kredytów, - wie czy jest leasing, zdolność kredytowa, umowa kredytowa, prowizja. - zna formy opodatkowania (zasady ogólne, ryczałt, karta podatkowa), Treści kształcenia: Istota działalności gospodarczej Istota działalności gospodarczej i jej prawne podstawy. Dodatkowe zezwolenia na działalność gospodarczą. Charakterystyka działalności wytwórczej. Charakterystyka działalności handlowej. Charakterystyka działalności usługowej. Formy prowadzenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorca na rynku. Spółki. Charakterystyka spółki cywilnej i z o. o. Charakterystyka spółki jawnej. Przedsiębiorstwo we współczesnej gospodarce. Podstawowe zagadnienia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Zadania przedsiębiorcy związane z uruchamianiem działalności gospodarczej. 55 19) rozróżnia podstawowe formy prawno-organizacyjne przedsiębiorstwa 20) opisuje procedury i wymagania związane z zakładaniem przedsiębiorstwa 21) omawia etapy realizacji projektu oraz planuje działania zmierzające do jego realizacji 22) charakteryzuje czynniki wpływające na sukces i niepowodzenie przedsiębiorstwa III. L.p. 1. 2. 3. Formy opodatkowania. Kredyty i pożyczki bankowe na działalność gospodarczą. Majątek przedsiębiorstwa. Źródła finansowania działalności gospodarczej. Przychody z działalności gospodarczej. Wynik finansowy działalności gospodarczej. Podstawowe formy płatności w obrocie gospodarczym. Istota i znaczenie biznesplanu. Marketing w działalności gospodarczej. Pracownik i pracodawca. Wynagrodzenie za pracę. Czas pracy. Plan nauczania dla przedmiotu: Dział ISTOTA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ. FORMY PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ. PODSTAWOWE ZAGADNIENIA ZWIĄZANE Z PROWADZENIEM DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ. razem 56 Orientacyjna liczba godzin 6 8 18 S 32 IV. Wskazówki metodyczne: To przedmioty, które działają na ucznia poprzez różnorodne zmysły ułatwiając mu bezpośrednie i pośrednie poznawanie rzeczywistości (ławki, książki, pomoce multimedialne). Środki dydaktyczne wzbogacają czynności nauczyciela, a także ucznia. Pełnią ważną rolę w rozwoju wyobraźni, myślenia, spostrzegania, wpływają na lepsze i szybsze opanowanie wiadomości i umiejętności. tablica, kreda, prezentacje multimedialne, filmy, wzory dokumentów, przepisy prawa, komputer z odpowiednim oprogramowaniem i dostępem do internetu, materiały dydaktyczne, testy, ćwiczenia, roczniki statystyczne, książki i czasopisma o treści gospodarczej dostępne w bibliotece szkolnej. Zajęcia opierają się na aktywności uczniów. Podczas realizacji programu wykorzystuje się różne metody i formy pracy jak np.: dyskusja, pogadanka, ćwiczenia, testy, praca z tekstem, projekcje filmów, konkursy, wycieczki. V. Propozycja kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia: Niska frekwencja ( poniżej 50% obecności z danego przedmiotu) może mieć wpływ na brak klasyfikacji z danego przedmiotu. Oceny bieżące oraz śródroczne i roczne oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych ustala się, z zastrzeżeniem ust. 3. Propozycje metod sprawdzenia osiągnięć: - obserwacja podczas zajęć, - rozmowa, - testy, - ćwiczenia na lekcji, - zadania domowe 57 - praca na lekcji, aktywność, - konkurs wiedzy, - analiza wkładu pracy, - krzyżówki, rebusy itp… Sprawdziany pisemne obejmujące wycinki treści programowych. Sprawdzian pisemny powinien charakteryzować się jednoznacznością kryteriów oceniania. Ustalenie precyzyjnych, znanych uczniom kryteriów zapobiega konfliktom i rozczarowaniom, wzmacnia też autorytet nauczyciela. Należy stosować także kontrolę ustną, szczególnie w stosunku do uczniów, którzy uzyskali bardzo słabe wyniki podczas kontroli pisemnej. Stosując kontrolę ustna, nauczyciel dokonuje weryfikacji wyników sprawdzianu pisemnego. Kontrola ustna powinna być stosowana w przypadku, gdy uczeń ma stwierdzoną przez lekarza dysleksję lub dysgrafię. Nauczyciel uzyskuje wtedy obiektywną ocenę stanu wiedzy ucznia. VI. Literatura: Jak założyć i prowadzić działalność gospodarczą. Przemysław Mućko, Aneta Sokół, Wydawnictwo: CeDeWu, ISBN: 9788375561975. Założyć firmę i nie zbankrutować. Aspekty prawne. redakcja naukowa Sławomir Sojak. ISBN: 97883-7251-986-3. Podstawy przedsiębiorczości. Poradnik dla nauczyciela. Zbigniew Makieła, Tomasz Rachwał, wyd. Nowa Era. Podstawy przedsiębiorczości podręcznik, Zbigniew Makieła, Tomasz Rachwał, wyd. Nowa Era. Podstawy przedsiębiorczości. Słownik, Tomasz Rachwał, wyd. Nowa Era. Podstawy przedsiębiorczości. scenariusze zajęć edukacyjnych, Aneta Bachta, Grzegorz Bieszczad, Monika Borowiec, Arkadiusz Buziewicz, Bartosz Chomiak, Radosław Doktor, Iwona Drobniak, Katarzyna Fiedor, Jadwiga Jodłowska, Wioletta Lis, Tomasz Rachwał, Magdalena Zbierak, wyd. Nowa Era. 58 6. KSZTAŁCENIE ZAWODOWE PRAKTYCZNE: ZAJĘCIA PRAKTYCZNE/PRAKTYCZNA NAUKA ZAWODU Efekty kształcenia Program nauczania dla przedmiotu BHP 6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka 8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; PKZ(R. c) 1) wykonuje czynności kontrolnoobsługowe ciągników rolniczych; 2) stosuje przepisy prawa dotyczące ruchu drogowego; 3) przestrzega zasad kierowania ciągnikiem rolniczym; 4) wykonuje czynności związane z prowadzeniem i obsługą ciągnika rolniczego w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii T. I. Szczegółowe cele kształcenia Uczeń: stosuje zasady bezpiecznej pracy z urządzeniami technicznymi i czynnikami szkodliwymi organizuje stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa określa skutki i sposoby zapobiegania zagrożeniom w ogrodnictwie przygotowuje teren pod uprawę roślin ogrodniczych i grzybów przeprowadza podstawową uprawę roli przed siewem i sadzeniem rozpoznaje podstawowe rodzaje, gatunki, odmiany roślin ozdobnych, sadowniczych, warzywniczych i grzybów nazywa podstawowe chwasty oraz choroby i szkodniki roślin na podstawie objawów chorób i żerowania określa sprawców chorób i szkodniki rozróżnia podłoża dobiera dawki nawozowe pobiera próbki gleby do badań stosuje urządzenia nawadniające i odwadniające w ogrodnictwie przygotowuje materiał szkółkarski i prowadzi szkółkę planuje, zakłada i prowadzi uprawy wieloletnie przeprowadza cięcie i formowanie roślin sadowniczych i ozdobnych pracuje uwzględniając Zwykłą Dobrą Praktykę Rolniczą i Zasady Wzajemnej Zgodności organizuje zbiór warzyw, owoców, kwiatów zgodnie z terminem i techniką przygotowuje rośliny ogrodnicze do przechowywania dokonuje likwidacji upraw przygotowuje materiał do sprzedaży dokonuje sprzedaży materiałów i usług ogrodniczych świadczy usługi w zakresie zakładania i prowadzenia trawników, rabat, terenów zieleni 59 PKZ(R. e) 2) rozpoznaje części i podzespoły pojazdów, maszyn i urządzeń; 10) korzysta ze środków finansowych na rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich; 11) korzysta z usług instytucji i organizacji działających na rzecz wsi i rolnictwa; R 5.1. 6) wykonuje prace związane z nawożeniem, pielęgnacją, nawadnianiem i odwadnianiem upraw sadowniczych; 10) wykonuje czynności związane z produkcją materiału szkółkarskiego i rozmnożeniowego roślin sadowniczych; 11) rozpoznaje choroby oraz szkodniki roślin sadowniczych; 12) rozpoznaje chwasty w uprawach sadowniczych; 16) prowadzi uprawę owoców zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności; 17) wykonuje czynności związane ze łączy działalność własną z instytucjami działającymi na rzecz wsi i rolnictwa zapoznaje się z wyposażeniem ciągnika rolniczego wykonuje jazdę ciągnikiem zgodnie z zasadami ruchu drogowego przygotowuje ciągnik do pracy wraz z agregatowaniem dokonuje przeglądu technicznego i konserwacji pojazdów, maszyn i urządzeń II. Treści kształcenia: 5. Produkcja owoców, warzyw, kwiatów i materiału szkółkarskiego oraz grzybów: Zapoznanie z organizacja zajęć praktycznych. Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska, wypadki przy pracy, odzież ochronna i jej znaczenie, szkolenia pracowników w zakresie bhp. Wybór i przygotowanie terenu oraz gleby pod uprawę roślin ogrodniczych i grzybów Ocena terenu i gleby pod uprawę. Podstawowa uprawa roli przed siewem i sadzeniem Rozpoznawanie podstawowych rodzajów, gatunków i odmian: - drzew i krzewów liściastych, iglastych na podstawie pędów i liści - roślin sadowniczych na podstawie owoców oraz pędów ulistnionych i bezlistnych - nasion i nasion i części jadalnych warzyw i owoców - kwiatów uprawianych w gruncie i pod osłonami -grzybów uprawowych Rozpoznawanie podstawowych chwastów, chorób i szkodników w uprawach ogrodniczych. Sporządzanie zielników. Rozpoznawanie skutków żerowania i objawów chorób. Lustracja upraw ogrodniczych. Przygotowanie podłoży, kontrolowanie nawożenia i wilgotności gleby. Rozpoznawanie podłoży, ich komponentów oraz nawozów. Przygotowywanie podłoży do produkcji. Pobieranie oraz przygotowanie próbek gleby i roślin do analizy chemicznej. Rozpoznawanie objawów niedoboru składników pokarmowych. Obliczanie dawek nawozowych. Nawożenie podstawowe i pogłówne. Regulowanie wilgotności gleby. Obsługa urządzeń nawadniających i odwadniających. Postępowanie z materiałem siewnym i sposoby siewu. Pielęgnowanie siewek, pikowanie i przesadzanie. Przygotowanie rozsady do wysadzania na miejsce stałe. Produkcja siewek i podkładek generatywnych. Prowadzenie mateczników roślin ogrodniczych. Pobieranie i ukorzenianie sadzonek. Ukorzenianie i odejmowanie odkładów. Szczepienie roślin 60 zbiorem owoców; 20) prowadzi sprzedaż bezpośrednią różnych gatunków owoców; R 5.2. 5) przygotowuje materiał siewny roślin warzywnych; 9) wykonuje czynności związane z prowadzeniem upraw warzywnych w gruncie, w pomieszczeniach i pod osłonami; ogrodniczych. Prowadzenie szkółek. Zakładanie szkółki. Pielęgnowanie, uszlachetnianie i formowanie drzewek, krzewów owocowych i ozdobnych. Przygotowanie szkółki do kwalifikacji. Prowadzenie szkółki pojemnikowej. Zakładanie i prowadzenie upraw wieloletnich, przyprawowych, plantacji nasiennych i grzybów. Zakładanie sadów, jagodników i trwałych plantacji warzyw i kwiatów. Pielęgnowanie, formowanie i cięcie roślin, regulowanie plonowania. Przygotowanie pomieszczeń i osłon, pojemników i prowadzenie w nich upraw. Wyznaczenie rozstawy sadzenia i pielęgnowanie roślin. Zabiegi zapewniające wysoką jakość obfitego plonowania Prowadzenie upraw warzyw, owoców i kwiatów zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności 2. Zbiór i przechowywanie owoców, warzyw i kwiatów: 10) wykonuje czynności związane z uprawą roślin przyprawowych w gruncie i pod osłonami; 11) wykonuje czynności związane z produkcją grzybów jadalnych; Organizacja zbioru. Wyznaczenie terminu zbioru. Sposób i technika zbioru przygotowywanie owoców , warzyw i kwiatów do przechowywania. Likwidacja upraw. Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska, wypadki przy pracy, odzież ochronna i jej znaczenie, szkolenia pracowników w zakresie bhp. 3. Sprzedaż produktów i usług ogrodniczych 12) wykonuje zabiegi agrotechniczne związane z prowadzeniem plantacji nasiennych warzyw; 13) prowadzi uprawę warzyw zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności; 18) prowadzi sprzedaż bezpośrednią warzyw, nasion, roślin przyprawowych i grzybów jadalnych; Przygotowanie produktów do sprzedaży. Sprzedaż produktów ogrodniczych- owoców, warzyw, kwiatów ciętych, roślin doniczkowych i materiału rozmnożeniowego. Zakładanie i pielęgnowanie terenów zieleni. Wyznaczenie miejsc sadzenia według ustalonego planu. Sadzenie drzew i krzewów oraz żywopłotów. Cięcie i formowanie drzew i krzewów. Zabezpieczanie na zimę. Zakładanie trawników, kwietników, rabat i ich pielęgnowanie. Prowadzenie dokumentacji robót związanych z urządzaniem terenów zieleni. Korzystanie ze środków finansowych na rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich. Korzystanie z usług instytucji i organizacji działających na rzecz wsi i rolnictwa. Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska, wypadki przy pracy, odzież ochronna i jej znaczenie, szkolenia pracowników w zakresie BHP. 61 4. Obsługa maszyn i urządzeń stosowanych w ogrodnictwie R 5. 3 13) zakłada rabaty kwiatowe; 16) wykonuje zabiegi pielęgnacyjne i renowacyjne terenów zieleni; 19) prowadzi dokumentację robót związanych z urządzaniem terenów zieleni; 21) prowadzi sprzedaż bezpośrednią kwiatów ciętych, roślin doniczkowych oraz materiału rozmnożeniowego; 23) prowadzi uprawę roślin ozdobnych zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności R 5.4 7) wykonuje czynności związane z przeglądami technicznymi oraz konserwacją pojazdów, maszyn i urządzeń ogrodniczych; Obsługa urządzeń i przyrządów kontrolo – pomiarowych znajdujących się na pomoście i tablicy rozdzielczej ciągnika. Wyposażenie ciągnika i jego przeznaczenie. Obsługa codzienna ciągnika – posługiwanie się dźwigniami, rozruch silnika. jazda ciągnikiem i parkowanie zgodnie z obowiązującymi zasadami. Stosowanie przepisów prawa dotyczących ruchu drogowego. Wykonywanie niezbędnych manewrów ciągnikiem z przyczepą obciążoną w celu przygotowania do uzyskania prawa jazdy kategorii T. Rozpoznawanie części, podzespołów pojazdów maszyn i urządzeń. Przygotowanie do pracy, agregatowanie, próba pracy, regulowanie, czyszczenie, konserwacja maszyn i urządzeń ogrodniczych. Przygotowywanie ich do przechowywania. Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska, wypadki przy pracy, odzież ochronna i jej znaczenie, szkolenia pracowników w zakresie BHP. III. Plan nauczania dla przedmiotu: L.p. Dział 1. PRODUKCJA WARZYW, OWOCÓW, KWIATÓW I MATERIAŁU SZKÓŁKARSKIEGO ORAZ GRZYBÓW 2. ZBIÓR I PRZECHOWYWANIE OWOCÓW, WARZYW I KWIATÓW 3. SPRZEDAŻ PRODUKTÓW I USŁUG OGRODNICZYCH 4. OBSŁUGA MASZYN I URZĄDZEŃ STOSOWANYCH W OGRODNICTWIE razem 62 Orientacyjna liczba godzin 414 48 204 294 960 IV. Wskazówki metodyczne: Realizacja programu nauczania PRAKTYCZNEJ NAUKI ZAWODU ma na celu doskonalenie sprawności i umiejętności uczniów niezbędnych do wykonywania zawodu ogrodnika. Zajęcia praktycznej nauki zawodu powinny odbywać się w szkolnych gospodarstwach pomocniczych, centrach kształcenia praktycznego i centrach kształcenia ustawicznego oraz w indywidualnych gospodarstwach ogrodniczych i w gospodarstwach ogrodniczych grup i związków producentów ogrodniczych. Podczas zajęć praktycznej nauki zawodu uczniowie powinni doskonalić umiejętności w zakresie: 1. przygotowania gleby pod uprawę roślin ogrodniczych 2. zakładania i pielęgnowania upraw ogrodniczych 3. przechowywania i stosowania nawozów organicznych i mineralnych 4. rozpoznawania podstawowych chorób, szkodników i chwastów roślin ogrodniczych 5. przygotowania produktów ogrodniczych do sprzedaży 6. sprzedaży produktów i usług ogrodniczych 7. użytkowania maszyn i narzędzi ogrodniczych 8. obsługi maszyn, ciągnika pod ścisłym nadzorem nauczyciela i po jego wstępnym instruktażu 9. przestrzegania przepisów bezpieczeństwa żywności, prowadzenia upraw warzyw, owoców i kwiatów zgodnie ze Zwykłą Dobrą Praktyką Rolniczą i z Zasadami Wzajemnej Zgodności 10. przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska, 11. bezpiecznego poruszania się w ruchu drogowym Harmonogram zajęć praktycznej nauki zawodu powinien uwzględniać sezonowość produkcji ogrodniczej i zapewnić pełną realizację programu nauczania. Ważną rolę spełnia instruktaż wstępny, bieżący i końcowy. Powinien łączyć się z pokazem, wskazówkami, objaśnieniami o sposobie wykonywania, doborze narzędzi, materiałów i przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska, Stosując zasadę stopniowania trudności należy wprowadzać coraz bardziej złożone zadania zawodowe. Wykonywanie zadań praktycznych i wielokrotne ich powtarzanie sprzyja doskonaleniu sprawności wykonania, samodzielności, umiejętności korzystania z instrukcji, współpracy w zespole oraz odpowiedzialności za efekt pracy. Organizacja i przebieg praktyki powinny umożliwić uczniowi poznanie wewnętrznych warunków gospodarstwa ogrodniczego oraz organizacji produkcji i pracy. Uczeń powinien ocenić mocne i słabe strony gospodarstwa. Uczestnicząc w działalności zaopatrzeniowej i handlowej gospodarstwa uczeń powinien gromadzić informacje potrzebne do sporządzenia biznesplanu w połączeniu z wykorzystaniem środków finansowych na rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich. Korzystanie z usług instytucji i organizacji działających na rzecz wsi i rolnictwa. Udział w zajęciach powinien być dokumentowany przez uczniów i nauczycieli w dzienniczkach praktycznej nauki zawodu. Nauczyciel może wprowadzić pewne zmiany, mające na celu dostosowanie programu do specyfiki szkoły. 63 V. Propozycja kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia: Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów należy przeprowadzać systematycznie, przez cały czas realizacji programu praktycznej nauki zawodu. Należy położyć nacisk na całościowe przygotowanie uczniów do pracy w gospodarstwie ogrodniczym. Nauczyciel powinien na bieżąco obserwować pracę ucznia, korygować jego błędy oraz wyjaśniać sposoby wykonania przydzielonych zadań. Każde zadanie wykonane przez ucznia powinno być ocenione. Kryteria obejmujące ocenę pracy ucznia: 1. planowanie wykonania powierzonych zadań 2. organizację stanowiska pracy 3. czas wykonania zadania 4. jakość i ilość wykonanej pracy 5. zużycie środków, postawę ucznia wobec zadania 6. prezentowanie sposobu i jakości wykonanej pracy 7. przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska, bezpieczeństwa żywności oraz udzielanie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadku przy pracy. Na zakończenie poszczególnych działów tematycznych należy przeprowadzić sprawdzenie wiadomości typu próba pracy w warunkach zbliżonych do gospodarstwa ogrodniczego, w którym odbywa się praktyka zawodowa. VI. Literatura 64 7. WYKAZ PODRĘCZNIKÓW DLA UCZNIA Gensler A., Łukaszewicz G.,Świderski M.: Podstawy ogrodnictwa. Format – AB Warszawa 1995 Klimek G.: Sadownictwo, WSiP, Warszawa 1997 Mynett K., Startek L.: Rośliny ozdobne. Hortpress, Warszawa 1995 Praca zbiorowa pod redakcją H. Skąpskiego: Szczegółowa uprawa warzyw, PWRiL Warszawa 1988 Kowalczuk J., Bieganowski F.: Mechanizacja ogrodnictwa. Część 1, WSiP Warszawa 2000 Kowalczuk J., Bieganowski F.: Mechanizacja ogrodnictwa. Część 2, WSiP Warszawa 2000 Prasa ogrodnicza: Owoce, warzywa, kwiaty, Hasło Ogrodnicze, Sad Nowoczesny, Kwietnik, Mój piękny ogród, aktualne programy ochrony roślin Wińska – Krysiak M., Wrochna M.: Przygotowanie i planowanie produkcji ogrodniczej część I REA, Warszawa 2009 Mirzwa – Mróz E., Krysiak C., Wińska – Krysiak M., Wrochna M.,: Przygotowanie i planowanie produkcji ogrodniczej część II REA, Warszawa 2009 65
