Przyjmowanie porodu fizjologicznego w warunkach pozaszpitalnych
advertisement
Przyjmowanie porodu fizjologicznego w warunkach pozaszpitalnych. Przygotowane przez położną Renatę Tokarz Celem kursu jest: • • • • • • • • • • • • • • • zdobycie wiedzy na temat porodu fizjologicznego zrozumienie mechanizmu porodu fizjologicznego nabycia umiejętności odróżnienia ciężarnej od rodzącej określenie i przyswojenie podstawowych pojęć położniczych nauka prawidłowego obliczenia terminu porodu umiejętność oceny i rozpoznania objawów zbliżającego się porodu umiejętność oceny sytuacji położniczej na podstawie wywiadu położniczego i obserwacji rodzącej umiejętność rozpoznania i prowadzenia poszczególnych okresów porodu umiejętność prowadzenia porodu w warunkach pozaszpitalnych w przypadku porodu nagłego, ulicznego zdobycie wiedzy na temat oceny dobrostanu płodu nauka badania położniczego zewnętrznego, jako jednego z kluczowych w położnictwie prawidłowego postępowania z położnicą i noworodkiem po porodzie fizjologicznym umiejętność oceny noworodka po porodzie wg.skali Apgar zdobycie podstawowych informacji na temat badania położniczego wewnętrznego umiejętność odpowiedzenia na pytania sprawdzające z przedstawionych zagadnień tematycznych Przygotowane przez położną Renatę Tokarz Poród prawidłowy • To poród dokonujący się siłami i drogami natury lub przy niewielkim udziale położnika • Fizjologicznie poród przebiega spontanicznie, bez żadnej asysty • Kiedy fizjologia, a kiedy patologia? Przygotowane przez położną Renatę Tokarz Ocena zwiastunów porodu • Obniżenie się dna macicy • Wstawianie się główki płodu do wchodu miednicy kostnej • Centralizacja szyjki macicy( dojrzewanie szyjki) • Skurcze przepowiadające (Braxtona Hicksa) • Wydalenie czopa śluzowego • Plamienie z dróg rodnych • Zmiany nastroju • Słabsze ruchy płodu Przygotowane przez położną Renatę Tokarz Obliczenie terminu porodu • Wg.metody Naegellego (do daty ostatniej miesiączki +7dni-3mies.+1rok) • Od dnia poczęcia (określonego na podstawie metody temperaturowej, do daty poczęcia +266dni czyli 38tyg.) • Wg.pierwszych ruchów płodu (u pierwiastki ok.20 tyg. ciąży, u wieloródki ok.18 tyg. ciąży) • Wysokość dna macicy Przygotowane przez położną Renatę Tokarz Rozpoznanie, IV okresy porodu fizjologicznego • Ciężarna czy rodząca? • I okres porodu- rozwierania ujścia • II okres porodu-etap parcia • III okres porodu-łożyskowy • IV okres porodu-wczesny połóg Przygotowane przez położną Renatę Tokarz I okres porodu • Mieści się w wyznaczonym przedziale czasowym dla pierwiastki i wieloródki • Rozpoczyna się gdy występuje regularna czynność skurczowa przez ok.1h • Powoduje rozwieranie i skracanie szyjki macicy od 0-10 cm • W ciągu 10min.wystepuje od 3 do 4 skurczy • Skurcze trwają ok. 1min. • Dokonujemy oceny stanu pęcherza płodowego • Osłuchujemy ASP oceniając dobrostan płodu Przygotowane przez położną Renatę Tokarz II okres porodu • Mieści się w wyznaczonym przedziale czasowym dla pierwiastki i wieloródki • Występuje od momentu pełnego rozwarcia (10cm) • Charakteryzuje się silnym uczuciem parcia głównie w okolicy odbytu • Oceniamy stan pęcherza płodowego • Osłuchujemy ASP oceniając dobrostan płodu • Wierzchołek główki płodu uwidacznia się w kroczu • II okres porodu kończy się urodzeniem dziecka Przygotowane przez położną Renatę Tokarz III okres porodu • Mieści się w wyznaczonym przedziale czasowym (od 5 do 30min) • „łapy precz” od macicy! Poczekaj na objawy odklejającego się łożyska • Obserwuj napięcie pępowiny (czy tętni, czy wiotczeje, czy wysuwa się z pochwy) • Obserwuj krwawienie z dróg rodnych • Oceń wizualnie obrażenia zewnętrzne krocza • Po urodzeniu łożyska, oceń popłód, zabezpiecz, zapakuj do worka, który masz w zestawie Przygotowane przez położną Renatę Tokarz Co wchodzi w skład zestawu do porodu? Zestaw do porodu-składa się z 3 części (pakiet położniczy, pakiet pediatryczny, zestaw wspólny) • Dla Matki- jałowy podkład lub kompres, jałowe gaziki, nożyczki do nacięcia krocza, słuchawka położnicza / UDT/ostatecznie stetoskop internistyczny (podkład podłóż pod pośladki rodzącej z zachowaniem zasad aseptyki, na części podkładu przygotuj „wyrzucając na jałowo” nożyczki do nacięcia krocza, jałowe gaziki, których użyjesz do przetarcia miejsca gdzie natniesz krocze jeśli będzie taka potrzeba) • Dla Dziecka- jałowe gaziki różnej wielkości, nożyczki do odpępnienia, gruszka gumowa do odśluzowania/ssak, jałowe klemy, spirytus, jałowy kompres/gaza ( wykorzystaj podkład Matki i na nim ułóż gaziki dla dziecka, którymi zabezpieczysz kikut pępowinowy po jego przecięciu, obok nożyczki do odpępnienia oraz 2 jałowe klemy, miej pod ręką gruszkę lub ssak do odśluzowania dziecka, kompresem lub gazą osusz dziecko po urodzeniu, spirytusu użyjesz na gaziki do zabezpieczenia pępka) Przygotowane przez położną Renatę Tokarz Co wchodzi w skład zestawu do porodu? • Część wspólna- wyprawka dla noworodka, kocyk+pieluchy, wkłady jałowe dla położnicy, worek na łożysko, oznaczenie noworodka (gdy dziecko jest suche, i jest w stanie ogólnym dobrym załóż pieluchę i owiń go kocem, ma wystawać tylko tważ, ma mu być ciepło, niech Matka go tuli. Daj położnicy po porodzie jałowe wkładki na krocze, gdyż krwawi, miejsce nacięcia krocza uciśnij jałowymi gazikam, pacjentka może skrzyżować nogi, krwawienie z naciętego miejsca będzie mniej obfite). IV okres porodu • To wczesny połóg (2h po porodzie), późny połóg (do 6 tyg. po porodzie) • Rozpoczyna się z chwilą urodzenia popłodu (łożysko,błony płodowe, sznur pępowinowy) • Kontroluj stan ogólny i położniczy pacjentki (przez 2h co 15min. Lub do momentu przekazania pacjentki do najbliższego szpitala) Przygotowane przez położną Renatę Tokarz Rola Ratownika w przypadku porodu pozaszpitalnego • Zapewnij rodzącej spokój, dodaj otuchy, okaż cierpliwość i życzliwość, udziel wsparcia psychicznego • Udziel podstawowej opieki medycznej w możliwym zakresie, oceń czy pacjentka jest rodząca na podstawie wywiadu oraz obserwacji pacjentki • Oceń czynność skurczową mięśnia macicy, stan pęcherza płodowego, czy występuje krwawienie z dróg rodnych, ustal czy ciąża jest donoszona, czy ciąża jest żywa (ASP) • Pomórz w regulacji oddechów ( oddychaj z pacjentką w czasie skurczu, wdychając spokojnie powietrze nosem a wydychając ustami), w przerwie między skurczami pacjentka ma odpocząć • Zaproponuj wygodną pozycję, niech nie leży na wznak • Podjąć decyzję o transporcie lub udzielić pomocy na miejscu zdarzenia Przygotowane przez położną Renatę Tokarz Umiejętność oceny postępu porodu fizjologicznego oraz części przodującej • Obserwacja rodzącej (jej zachowanie, kontakt, chęć współpracy) • Ocena skurczów macicy (regularność, czas trwania, przerwy między skurczami) • Badanie (wewnętrzne) i zewnętrzne rodzącej • Wysłuchanie ASP (cechy tętna płodu: miarowe, dwubitne, dobrze słyszalne, ok. 140 ud/min) Przygotowane przez położną Renatę Tokarz Położenie, ustawienie, ułożenie płodu Definicje w położnictwie, które stosuje się do określenia położenia płodu oraz mechanizmu porodowego: • Położenie płodu (situs), podłużne (w fizjologii to poł.podłużne główkowe), poprzeczne, skośne (jest to stosunek długiej osi płodu do długiej osi macicy) • Ustawienie płodu (positio),I-główka płodu po stronie lewej, IIgłówka płodu po stronie prawej (stosunek grzbietu płodu do jednej ze ścian macicy) • Ułożenie płodu (habitus), przygięciowe i odgięciowe ( jest to stosunek części płodu względem siebie) Przygotowane przez położną Renatę Tokarz Prowadzenie porodu, wywiad • Poród dziecka w karetce jest wyjątkowo złą praktyką, ze względu na ograniczoną przestrzeń, ogrzewanie i oświetlenie, ograniczone warunki aseptyczne • Szybka ocena stanu rodzącej-stan ogólny, psychiczny, kontakt z pacjentką (imię i nazwisko, wiek, kto prowadzi ciążę, czy wizyty były regularne) • Wywiad położniczy (która ciąża, który poród, czy rodziła, czy roniła, czy były to porody o czasie, czy były powikłania w poprzednich ciążach czy porodach ,czy rodziła naturalnie czy cięciem cesarskim, termin porodu, data ostatniej miesiączki, częstotliwość Występowania czynności skurczowej, stan pęcherza płodowego, występowanie krwawienia, przebieg obecnej ciąży-czy na coś się leczy jeśli tak to jakie leki stosuje, choroby współistniejące z ciążą-nadciśnienie w ciąży, cukrzyca, wady wrodzone lub nabyte- np.uraz miednicy kostnej w wypadku, urazy kręgosłupa w okolicy lędźwiowej, endoproteza stawu biodrowego, kontrola karty przebiegu ciąży i badań) • Badanie położnicze ( kontrola tętna płodu, położenie i ustawienie płodu badanie palpacyjne brzucha,badanie stopnia rozwarcia ujścia zewnętrznego szyjki macicy – tylko ocena wizualna napinania się krocza podczas skurczu Przygotowane przez położną Renatę Tokarz Udzielenie pomocy w II okresie porodu • • • • • • Przygotowanie rodzącej, pozycja wygodna dla rodzącej i dla Ciebie, musisz coś widzieć ( dobrą pozycją jest pozycja półsiedząca, lub leżąc na lewym boku-podłuż pacjentce „coś” pod plecy) Ochrona krocza lub boczne nacięcie krocza (oceń czy krocze jest poddatne na rozciąganie, jeśli masz wątpliwość natnij krocze bocznie na godzinie 17 lub 19, w zależności z której strony Ci wygodniej, osłoń główkę dziecka swoimi palcami, które wprowadzisz do pochwy aby nie uszkodzić skóry głowy dziecka, nacięcie na ok.2-3cm – TYLKO NA SZCZYCIE SKURCZU PARTEGO! Pomoc w urodzeniu główki (gdy urodziłeś główkę będzie ona skierowana twarzą w stronę kości krzyżowej Matki, wytrzyj dziecku twarz, wykorzystaj gazik z zestawu, oceń czy na szyi nie ma okręconej pępowiny, jeśli jest uwolnij ją aby nie zaciskała swej pętli na szyi dziecka przy kolejnych skurczach, miej pod ręką gruszkę do odśluzowania – odśluzuj natychmiast gdy wody płodowe są „brudne” Pomoc w urodzeniu barków (znasz ustawienie płodu w macicy, zwróć główkę dziecka zgodnie z ustawieniem, „spojrzy” na jedno z ud Matki, gdy tak się stanie powoli wytaczaj barki) Zaopatrzenie świeżorodka- osusz dziecko, nie ścieraj mazi płodowej-sama się wchłonie ,odpępnij gdy ustanie tętnić pępowina, oceń stan ogólny - skala Apgar, oznacz (2 oznaczenia na rączkę i nóżkę dziecka np.Kowalski”S”Anny ur.26.08.1983 g.12.15) zabieg Credego Zabezpiecz do transportu Przygotowane przez położną Renatę Tokarz III okres porodu • Urodzenie łożyska (poczekaj na objawy odklejającego się łożyska, obserwuj napięcie pępowiny, nie ciągnij za nią) • Mechanizmy rodzenia się łożyska-mechanizm Schultza (rodzi się stroną płodową – 80% porodów) , mechanizm Duncana (rodzi się częścią matczyną – 20% porodów) • Ocena popłodu (jak wygląda i czy jest kompletny, zabezpiecz całość do worka) • Oceń krwawienie z dróg rodnych (całkowitą utratę krwi podczas porodu fizjologicznego ocenia się na 250ml) • Jałowo zaopatrz krocze, podłóż pacjentce wkładki Przygotowane przez położną Renatę Tokarz IV okres porodu Wczesny połóg: • Oceń stan położniczy: krwawienie z dróg rodnych, oceń wysokości dna macicy – bezpośrednio po porodzie będzie na wysokości pępka, zabezpiecz obrażenia krocza, sprawdzaj wkładki i stopień krwawienia • Oceń stan ogólny: CTK, tętno, kontakt słowny z pacjentką, parametry monitoruj co 15min. Do momentu dojechania do najbliższego szpitala, zabezpiecz położnicę i dziecko do transportu Przygotowane przez położną Renatę Tokarz Skala Apgar Oceny dokonujemy w 1, 5 i 10 minucie życia dziecka. Co oceniamy? • Akcja serca: brak- 0pkt, wolna poniżej 100/min.-1pkt, powyżej 100/min.-2pkt • Oddech: brak-0pkt, nieregularny lub okresowe bezdechy-1pkt, regularny ok.40/min-2pkt • Napięcie mięśniowe: wiotkie-0pkt, obniżone napięcie-1pkt, prawidłowe-2pkt • Odruch na cewnik: brak-0pkt, grymas-1pkt, krzyk lub kichnięcie-2pkt • Zabarwienie skóry: sinica uogólniona-0pkt, sinica obwodowa-1pkt, skóra różowa-2pkt 10-8 pkt. stan dobry 8-6 pkt. stan średni 6-4 pkt. zamartwica lekka 4-0 pkt. zamartwica ciężka Przygotowane przez położną Renatę Tokarz Badanie położnicze zewnętrzne. 6 chwytów G.Leopolda CEL BADANIA: • Określenie położenia, ustawienia i ułożenia płodu • Ustalenie, co jest częścią przodującą • Określenie, w jakim stosunku jest ona do kanału rodnego Przygotowane przez położną Renatę Tokarz 1 chwyt położniczy Oburęczny. Ma na celu zbadanie wysokości dna macicy i określenie, jaka część płodu się w nim znajduje. Pozwoli nam również ocenić wielkość ciąży. Przygotowane przez położną Renatę Tokarz Położnictwo ćwiczenia. Podręcznik dla studentów medycyny. Prof.dr hab.med. Michał Troszyński Wyd.Lekarskie PZWL, Warszawa 2003 2 chwyt położniczy Badanie oburęczne, z lewej i prawej strony macicy. Ma on na celu określenie, jakie części płodu znajdują się po obu stronach brzucha. Gdzie jest wyczuwalny kręgosłup a gdzie części drobne płodu. Pomocny przy określeniu ustawienia płodu Położnictwo ćwiczenia. Podręcznik dla studentów medycyny. Prof.dr hab.med. Michał Troszyński Wyd.Lekarskie PZWL, Warszawa 2003 Przygotowane przez położną Renatę Tokarz 3 chwyt położniczy Jednoręczne badanie części przodującej. Badanie jest możliwe do wykonania, gdy część przodująca jest jeszcze ruchoma nad wchodem miednicy kostnej. Celem tego chwytu jest ocena części przodującej. Przygotowane przez położną Renatę Tokarz Położnictwo ćwiczenia. Podręcznik dla studentów medycyny. Prof.dr hab.med. Michał Troszyński Wyd.Lekarskie PZWL, Warszawa 2003 4 chwyt położniczy Oburęczne badanie części przodującej. Służy także do oceny części przodującej, gdy jest już nieruchoma w stosunku do płaszczyzny wchodu miednicy. Badania dokonujemy stojąc tyłem do pacjentki. Przygotowane przez położną Renatę Tokarz Położnictwo ćwiczenia. Podręcznik dla studentów medycyny. Prof.dr hab.med. Michał Troszyński Wyd.Lekarskie PZWL, Warszawa 2003 5 chwyt położniczy Chwyt oburęczny, pozwala określić czy część przodująca, tzn. główka, wystaje ponad spojenie łonowe, czy jest na równi z nim. Jeśli tak, świadczy to o niewspółmierności między płaszczyzną wchodu a główką płodu. Stosuje się go wtedy, gdy część przodująca jest przyparta, ale nie ustalona nad wchodem. Przygotowane przez położną Renatę Tokarz Położnictwo ćwiczenia. Podręcznik dla studentów medycyny. Prof.dr hab.med. Michał Troszyński Wyd.Lekarskie PZWL, Warszawa 2003 6 chwyt położniczy Chwyt oburęczny, służy do stwierdzenia bruzdy szyjnej i jej stosunku do płaszczyzny wchodu miednicy. Odległość bruzdy szyjnej od spojenia łonowego świadczy o zaawansowaniu główki w kanale rodnym. Przygotowane przez położną Renatę Tokarz Położnictwo ćwiczenia. Podręcznik dla studentów medycyny. Prof.dr hab.med. Michał Troszyński Wyd.Lekarskie PZWL, Warszawa 2003 Badanie wewnętrzne rodzącej • • • • • • Oglądanie krocza, sromu i przedsionka pochwy Ocena podatności mięśni dna macicy Ocena długości i szerokości pochwy Ocena części pochwowej szyjki macicy Ocena podatności brzegów części pochwowej na rozciągnięcie Określenie wielkości rozwarcia ujścia zewnętrznego szyjki macicy w cm • Ocena pęcherza płodowego • Ocena części przodującej • Oglądanie treści na palcach Przygotowane przez położną Renatę Tokarz Podsumowanie • • • • • • • • • • • • • • Ocena zwiastunów porodu Obliczenie terminu porodu Położenie, ustawienie i ułożenie płodu Rozpoznanie, IV okresy porodu fizjologicznego Rola Ratownika w przypadku porodu pozaszpitalnego Umiejętność oceny postępu porodu fizjologicznego oraz części przodującej Prowadzenie porodu Co wchodzi w skład zestawu do porodu? Udzielenie pomocy w II okresie porodu III okres porodu IV okres porodu Skala Apgar Badanie zewnętrzne rodzącej Badanie wewnętrzne rodzącej Przygotowane przez położną Renatę Tokarz Bibliografia 1)Położnictwo ćwiczenia. Podręcznik dla studentów medycyny. Prof.dr hab.med. Michał Troszyński Wyd.Lekarskie PZWL, Warszawa 2003 2) Położnictwo praktyczne i operacje położnicze. Joachim W.Dudenhausen, Willibald Pschyrembel Wyd.Lekarskie PZWL, Warszawa 2007 3)Położnictwo.Podręcznik dla położnych i pielęgniarek. Pod red.Grzegorza H.Bręborowicza Wyd.Lekarskie PZWL, Warszawa 2002 4)Stany naglące w położnictwie. Redaktorzy naukowi:M.Woollard, K.Hinshaw, H.Simpson, S.Wieteska Wyd.Lekarskie PZWL, Warszawa 2011. 5)Stany naglące w okresie okołoporodowym.Red.naukowa wydania angielskiego Maureen Boyle, wydania polskiego Grażyna Iwanowicz-Palus. Seria pod patronatem Polskiego Towarzystwa Położnych Wyd.Lekarskie PZWL, Warszawa 2008 Przygotowane przez położną Renatę Tokarz
