Blood Borne Viruses Hepatitis B, Hepatitis C, Human Immunodeficiency Virus Source: NHS Grampian (2014) CGD140052 Language: Polish Wirusy przenoszone drogą krwi Wirus zapalenia wątroby typu B, Wirus zapalenia wątroby typu C, Ludzki wirus niedoboru odporności (HIV) Co musisz wiedzieć Czym są wirusy przenoszone drogą krwi (ang. Blood Borne Viruses, czyli BBVs)? BBVs są wirusami przenoszonymi z zakażonej osoby na inne. Wiele osób nie ma żadnych objawów, nie wiedzą więc, iż są zakażone i dlatego mogą nieświadomie zarazić innych. Wirus zapalenia wątroby typu B (ang. hepatitis B, czyli HBV) Wirus zapalenia wątroby typu B jest wirusem atakującym wątrobę i może prowadzić do jej trwałego uszkodzenia (marskości wątroby – ang. cirrhosis). Leczenie jest dostępne w specjalistycznych klinikach; dostępna jest rownież szczepionka (patrz: szczepienie przeciw HBV). Wirus zapalenia wątroby typu C (ang. hepatitis C, czyli HCV) Wirus zapalenia wątroby typu C jest kolejnym wirusem atakującym wątrobę i może prowadzić do jej trwałego uszkodzenia (marskości wątroby – ang. cirrhosis). Szczepionka nie istnieje, ale leczenie dostępne w specjalistycznych ośrodkach może zwalczyć wirusa u większości zakażonych. Ludzki wirus niedoboru odporności (ang. Human Immunodeficiency Virus, czyli HIV) HIV jest wirusem atakującym system odpornościowy organizmu i niszczy jego mechanizm obronny przed infekcjami i chorobami. Szczepionka nie istnieje, ale specjalistyczna opieka i leczenie są dostępne. BBVs mogą być przenoszone poprzez: uprawianie seksu bez zabezpieczenia używanie wspólnych igieł lub innego sprzętu służącego do wstrzykiwania narkotyków zakażoną matkę na dziecko, zwykle podczas porodu lub karmienia piersią nakłucie skóry ostrym, skażonym narzędziem, np. przypadkowe ukłucie się igłą, podczas tatuowania lub piercingu (kolczykowania) poddanie się zabiegowi lekarskiemu/stomatologicznemu lub przyjęcie preparatów krwiopochodnych za granicą styczność otwartego skaleczenia z zainfekowaną krwią, głębokie ugryzienie przez osobę zakażoną, używanie wspólnych maszynek do golenia lub szczoteczek do zębów. NIE MOŻNA zarazić się BBVs poprzez uścisk dłoni, całowanie, przytulanie, kaszel bądź kichanie, ani przez używanie wspólnych kubków, sztućców czy toalety. Jak uniknąć zakażenia BBVs? ZAWSZE: używaj prezerwatywy podczas stosunku seksualnego przy wykonywaniu tatuażu, piercingu czy innego zabiegu wymagającego przekłucia skóry wybieraj specjalistów z odpowiednimi uprawnieniami głębokie skaleczenia i rany utrzymuj w czystości i osłaniaj je wodoodpornym opatrunkiem zakładaj gumowe rękawice przy sprzątaniu cudzej krwi. NIGDY: nie dziel igieł, strzykawek, wody ani innych sprzętów czy akcesoriów z innymi osobami podczas zażywania lub wstrzykiwania narkotyków nie dziel szczoteczki do zębów ani maszynki do golenia z innymi osobami. Szczepionka przeciw HBV może zapobiec przenoszeniu wirusa zapalenia wątroby typu B Szczepienie zalecane jest dla: osób prowadzących ryzykowny styl życia, np. wstrzykujących nakotyki lub mających wielu partnerów seksualnych bliskich domowników i partnerów seksualnych osób z HBV osób podróżujących za granicę do obszarów, w których zakażenie HBV jest powszechne osób z grupy ryzyka zawodowego, które narażone są na kontakt z krwią i płynami ustrojowymi osób z przewlekłymi chorobami, tj. choroby nerek lub wątroby oraz wirusowym zapaleniem wątroby typu C więźniów osób regularnie otrzymujących krew lub preparaty krwiopochodne oraz ich opiekunów rodzin adoptujących dzieci z krajów, w których wirusowe zapalenie wątroby typu B jest powszechne. HIV post exposure prophylaxis (PEP) PEP, czyli profilaktyka poekspozycyjna HIV, polega na podaniu serii leków, które mogą zmniejszyć ryzyko zakażenia wirusem HIV, jeżeli zostaną podane zaraz po możliwym zakażeniu. Jeżeli uważasz, iż mogłeś/-aś zostać zarażony/-a, natychmiast zgłoś się po poradę do swojego GP, A&E lub ośrodka zdrowia seksualnego. Czy powinienem/powinnam przebadać się na obecność BBVs? Jeżeli sądzisz, że mogło dojść do zakażenia, powinieneś/powinnaś się przebadać. Poddaj się badaniu na obecność HBV, HCV oraz HIV jeżeli KIEDYKOLWIEK: uprawiałeś/-aś seks bez zabezpieczenia wstrzykiwałeś/-aś narkotyki, nawet jeśli było to dawno temu i tylko raz wykonano Ci tatuaż lub piercing w niesterylnych warunkach poddałeś/-aś się zabiegowi/leczeniu w kraju, w którym sprzęt nie był sterylny lub procedury kontroli zakażeń były na niskim poziomie. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, iż są zakażone i przebadanie się byłoby dla nich korzystne. Zidentyfikowanie zakażenia pozwoli Ci na otrzymanie odpowiedniej porady i wskazówek dotyczących leczenia oraz podjęcia decyzji mających wpływ na ogólny stan Twojego zdrowia i samopoczucie. Będziesz również w stanie podjąć kroki w celu zmniejszenia ryzyka zarażenia innych. Poddanie się takiemu badaniu nie ma wpływu na polisę ubezpieczeniową na życie, ani bieżącą, ani tę wykupioną w przyszłości. Jednak wynik pozytywny badania być może będzie musiał zostać ujawniony ubezpieczycielowi. Na czym polega badanie? Osoba przeprowadzająca badanie krwi wyjaśni jego przebieg, kiedy i jak otrzymasz wyniki oraz odpowie na wszelkie pytania. Podczas rozmowy omówione zostaną odpowiednie ramy czasowe, w których badanie krwi zostanie wykonane, biorąc pod uwagę czynniki ryzyka oraz ekspozycję. Kiedy otrzymasz wynik badania, zostaniesz poinformowany/-a czy jest on pozytywny (reaktywny) czy negatywny: Wynik negatywny oznacza, że nie masz BBV, ale jeśli ryzyko przeniesienia infekcji nadal istnieje, będziesz musiał/-a ponownie się przebadać. Wynik pozytywny/reaktywny oznacza, iż miałeś/-aś kontakt z jednym bądź większą liczbą wirusów. Dalsze badanie krwi będzie konieczne, aby to potwierdzić. Zostaniesz wtedy skierowany/-a do specjalisty. Dokąd mogę się udać na badanie? GP Grampian Sexual Health Services Aberdeen Community Health and Care Village 50 Frederick Street, Aberdeen AB24 5HY 0845 337 9900 Dr Gray’s Elgin IV30 1SN 01343 56757 Inne usługi medyczne, np. wybrane ośrodki pomocy narkomanom, punkty wymiany igieł, oferują badania oraz szczepienia tylko niektórym pacjentom. Możesz o tym porozmawiać z odpowiednimi usługodawcami. Darmowe prezerwatywy Pełną listę dystrybutorów darmowych prezerwatyw w Grampian można uzyskać pod adresem: www.nhsgrampian.org/sexualhealth Lub www.facebook.com/NHSG.SHS Gdzie można otrzymać sprzęt do wstrzykiwania? Pełną listę dystrybutorów sprzętu do wstrzykiwania w Grampian można uzyskać pod adresem: www.nhsgrampian.org/hepcmcn Dalsze informacje na temat BBVs NHS Grampian Sexual Health and BBV MCN www.nhsgrampian.org/hepcmcn NHS Grampian Health Protection Team www.nhsgrampian.org/hpt 01224 558520 NHS Grampian Sexual Health Services www.nhsgrampian.org/sexualhealth 0845 337 9900 British Liver Trust www.britishlivertrust.org.uk HIV Wakeup, www.hiv-wakeup.org.uk HIV Scotland, www.hivscotland.com AVERT, www.avert.org.uk Aidsmap, www.aidsmap.com Terence Higgins Trust (THT)www.tht.org.uk The Green Book www.gov.uk/government/publications/hepatitis-b-the-green-book-chapter-18