Magda Małkowska Ekonomia eksperymentalna Plan prezentacji Źródło Objaśnienie terminu Ekonomia – nauka eksperymentalna? Eksperymenty –klasyfikacja Podsumowanie MAGDA MAŁKOWSKA 2 Źródło Pochodzenie i ostatnie odkrycia ekonomii eksperymentalnej 1999 Marco Novarese Salvatore Rizzello University of Piemonte Orientale Alessandria MAGDA MAŁKOWSKA 3 Eksperymentalna Grupa analiz, w których dane zbierane są w kontrolowanym, sztucznym środowisku Empiryczne podejście do nauk ekonomicznych MAGDA MAŁKOWSKA 4 Interdyscyplinarność Psychologia poznawcza Neurobiologia Sztuczna inteligencja MAGDA MAŁKOWSKA 5 Ekonomia eksperymentalna Obiekt: relacja pomiędzy wyborem a podjęciem decyzji Odrzucenie hipotezy o doskonałej wiedzy jednostki Odrzucenie hipotezy o racjonalności jednostki MAGDA MAŁKOWSKA 6 I połowa XX wieku Powszechnie stosowane podejście: Dedukcja Analiza apriori Teorie empirycznie nieweryfikowalne: Coeteris paribus nie może być spełnione przy wykonywaniu eksperymentów i zbieraniu danych MAGDA MAŁKOWSKA 7 Vernon Smith Teorie ekonomiczne są akceptowane lub odrzucane na podstawie autorytetów, tradycji czy opinii dotyczących założeń, nie zaś na podstawie rygorystycznego i powtarzalnego procesu falsyfikacji MAGDA MAŁKOWSKA 8 Dlaczego ekonomiści powinni wykonywać eksperymenty? Aby przetestować teorię Aby rozróżniać teorię Aby poznać przyczyny upadku teorii Aby ustalić empiryczne regularności Aby porównać środowiska Aby ocenić propozycje polityczne Do sprawdzenia efektywności MAGDA MAŁKOWSKA 9 Nurty badań Eksperymenty dotyczące zachowań jednostek Eksperymenty rynkowe Eksperymenty z użyciem teorii gier Eksperymenty dotyczące procesu uczenia się jednostek i organizacji MAGDA MAŁKOWSKA 10 Zachowania jednostki i mechanizm podejmowania decyzji Thurstone,1931 Weryfikacja neoklasycznej teorii konsumenta Empiryczne wykreślenie krzywej obojętności jednostki Wybór kosza zawierającego kapelusze i buty kapelusze i kurtki kurtki i buty MAGDA MAŁKOWSKA 11 Krytyka Sztuczne środowisko problem paralelizmu – jeżeli teorii nie można zweryfikować w środowisku eksperymentalnym, to tym bardziej nie uda się to w rzeczywistym kontekście Hipotetyczne wybory wprowadzono bodźce MAGDA MAŁKOWSKA 12 Ronsean i Hart - 1951 Wybór śniadania z zestawów różniących się ilością jajek i bekonu Bodźce Rozwiązany problem sztucznego środowiska MAGDA MAŁKOWSKA 13 Teoria oczekiwanej użyteczności Alternatywa Jednostki szacują prawdopodobieństwo i dokonują wyboru w stanie niepewności Racjonalność charakteryzuje się nieskończoną serią błędów Podważenie zasady niezmienności Ważenie zysków i strat MAGDA MAŁKOWSKA 14 Eksperymenty rynkowe Chamberlain, 1948 Obrót dobrami na wolnym rynku Dwie grupy: konsumenciwartość jednostek sprzedawcy koszt jednostki Wartości zróżnicowane, z góry określone MAGDA MAŁKOWSKA 15 Wynik eksperymentu Niezgodny z teorią Smith, 1962 Sesje testowe – uczenie się rynku Ilości i ceny dóbr przybliżone do poziomu równowagi MAGDA MAŁKOWSKA 16 Zastosowanie Mikroinżynieria społeczna Planowanie instytucjonalne MAGDA MAŁKOWSKA 17 Eksperymenty z zastosowaniem teorii gier Psychologiczno-społeczno-polityczne Gry biznesowe MAGDA MAŁKOWSKA 18 Focal points Schelling, lata 50-60’te 100$, 2 osoby 50/50 A, B, C; 6$, 3$, 2$ ABC Uzyskane dane są zależne od konstrukcji eksperymentu MAGDA MAŁKOWSKA 19 Proces uczenia się jednostek i organizacji Asocjacjonistyczny - akcja-reakcja - bezwarunkowy Poznawczy - zdolność obrazowania świata w warunkach niepewności - podmiot aktywny MAGDA MAŁKOWSKA 20 Proces podejmowania decyzji Ilość informacji Kontekst Sekwencja zdobywania informacji Czas potrzebny do zebrania informacji Czas potrzebny do wykorzystania informacji MAGDA MAŁKOWSKA 21 Zdobywanie informacji o procesie Klasyczny eksperyment w którym uczestnicy „myślą na głos” Programy komputerowe Badania ruchów gałki ocznej WWW - zakupy internetowe MAGDA MAŁKOWSKA 22 Podsumowanie Młoda, nieusystematyzowana dziedzina Kooperacja z psychologią Cztery nurty: - Zachowanie jednostek - Rynek - Teoria gier - Uczenie się MAGDA MAŁKOWSKA 23 Podsumowanie Początkowo postrzegana jako narzędzie weryfikacjonizmu i falsyfikacjonizmu Dzisiaj: nano-ekonomia poziom analizy na którym zintegrowana jest ekonomia i nauki poznawcze MAGDA MAŁKOWSKA 24