Genialne pomysły, które zmieniły świat - Teleskop Draft – for discussion purposes only Przygotowali: 1) Filip Czarnecki 2) Staś Uznański 3) Bartek Kontak-Grzęda 4) Ernest Berger 5) Igor Plebańczyk Szkoła Inspiracja Klasa II a 1 Draft – for discussion purposes only PREZENTOWANE TEMATY 1. Kto wynalazł teleskop – życie twórcy 2. Co to jest teleskop, budowa 3. Pierwsze teleskopy 4. Co można zaobserwować przez teleskop 5. Najnowsze teleskopy 6. Quiz 2 Draft – for discussion purposes only Kto wynalazł teleskop – życie twórcy Galileusz A dokładniej Galileo Galilei Jeden z najwybitniejszych umysłów ludzkości. 3 Draft – for discussion purposes only Kto wynalazł teleskop – życie twórcy cdn Urodził się w 1564 roku w Pizie. Był włoskim filozofem, fizykiem, astronomem, matematykiem i profesorem. Do jedenastego roku życia uczył się w domu. W wieku siedemnastu lat, rozpoczął studia medyczne. Gdyż tak sobie życzył jego ojciec. Studiów tych nie ukończył ponieważ najbardziej interesowała go matematyka. Został profesorem i wykładał geometrię, mechanikę i astronomię. Kochał robić eksperymenty. Jego wielkim wynalazkiem był teleskop, ale skonstruował też lunetę, termometr i kompas geometryczny, ulepszył mikroskop. Pozostawił również po sobie projekty wynalazków których nie zrealizował takich jak: urządzenie do zbiorów owoców czy przyrząd do pisania. 4 Draft – for discussion purposes only Kto wynalazł teleskop – życie twórcy cdn Galileusz ogłosił, że ziemia krąży wokół słońca. Kościół zmusił go do odwołania swoich poglądów. Legenda mówi że Galileo powiedział szeptem: A jednak się kręci. Został ukarany - do końca życia był w areszcie domowym i miał zakaz spotykania się z innymi naukowcami. Podczas aresztu domowego odwiedził go król Polski Władysław IV, który interesował się nauką. Zmarł w wieku 78 lat. Dopiero w 1992 roku, Jan Paweł II uznał, że kościół popełnił błąd potępiając Galileusza. 5 Draft – for discussion purposes only Co to jest teleskop? Teleskop to urządzenie, które służy do obserwacji odległych rzeczy, które są bardzo, bardzo daleko np.: gwiazdy i planety. 6 Draft – for discussion purposes only Budowa teleskopu Teleskop zbudowany jest z następujących elementów… 7 Draft – for discussion purposes only Nowoczesny Teleskop 8 Draft – for discussion purposes only Pierwsze teleskopy TELESKOP GALILEUSZA Nie wiadomo do końca komu przypisać wynalezienie teleskopu. Osobą która, przyczyniła się do jego rozpowszechnienia jest Galileusz, słynny fizyk i astronom. W roku 1609 usłyszał przypadkiem o urządzeniu, dzięki któremu można powiększyć obraz. Niedługo potem skonstruował własną wersję. Konstrukcja teleskopu Galileusza była bardzo prosta: ołowiana rurka z soczewkami na obu końcach. Teleskop zbudowany w oparciu o soczewki nosi nazwę refraktora. Galileusz jako pierwszy użył tego urządzenia do obserwacji astronomicznych. Dokonał dzięki temu wielu odkryć, z których najsłynniejszym było odkrycie księżyców Jowisza. 9 Draft – for discussion purposes only Pierwsze teleskopy c.d. REPLIKA TELESKOPU NEWTONA Po odkryciach Galileusza, wiedziano już jak dokonywać odkryć astronomicznych, należy posługiwać się teleskopem. Zaczęto więc go ulepszać. Soczewki stawały się coraz bardziej precyzyjne, a teleskop zaczął oferować coraz wyższą jakość obrazu. Użycie soczewek w teleskopie nie było jednak idealnym rozwiązaniem. Okazało się, że każdy kolor przechodzi przez soczewkę w nieco inny sposób. Wada ta nosi nazwę aberracji chromatycznej i powoduje znacznie pogorszenie jakości obrazu. Aby jej zapobiec należało użyć bardziej precyzyjnie wykonanych soczewek, których brakowało w owych czasach. Trzeba więc było wymyślić inne rozwiązanie. Polegało ono na rezygnacji z soczewek i zastąpieniu ich lustrem o kształcie paraboli. Pierwszym człowiekiem, który wykonał teleskop zwierciadlany, zwany również reflektorem, był Isaac Newton. 10 Draft – for discussion purposes only Co można zaobserwować przez teleskop Przez teleskop można obserwować… KSIĘŻYC SŁOŃCE Księżyc – powstałe na nim kratery, wąwozy rzeczne, łańcuchy górskie. Słońce – obserwacje słońca należy przeprowadzać z dużą ostrożnością, ponieważ patrząc bezpośrednio na słońce przez teleskop ryzykujemy utratę wzroku. Ponoć Galileusz, który jako pierwszy obserwował niebo, oglądanie słońca przypłacił częściową ślepotą. Planety i planetoidy – Jowisz, Saturn, Wenus, Merkury, Mars, Uran, Neptun oraz Pluton, który został wykluczony z grona planet i jest uznawany za planetoidę. PLANETY I PLANETOIDY 11 Draft – for discussion purposes only Co można zaobserwować przez teleskop c.d. GROMADA GWIAZD OTWARTA Gromady gwiazd – skupiska gwiazd, które dzieli się na otwarte – luźno związane skupiska kilkudziesięciu lub kilkuset gwiazd oraz kuliste złożone z milionów gwiazd, na które patrząc przez lornetkę widać obłoczek lub mgiełkę. Dopiero przez teleskop dostrzegamy gromady kuliste i pojedyńcze gwiazdy. Mgławice – powstałe w wyniku wybuchu gwiazd oraz obszerne chmury gazu. GROMADA GWIAZD KULISTA MGŁAWICA 12 Draft – for discussion purposes only Co można zaobserwować przez teleskop c.d. Galaktyki – gęste skupiska miliardów gwiazd. Sami mieszkamy w galaktyce drogi mlecznej. Komety – bryły „brudnego lodu”, które przechodząc blisko słońca zaczynają się topić ujawniając głowę komety i warkocze. GALAKTYKA Roje meteoryczne spadających gwiazd. – zjawiska KOMETA 13 Draft – for discussion purposes only NAJNOWSZE TELESKOPY Świat teleskopów jest bardzo obszerny. Najnowsze teleskopy można podzielić na dwa rodzaje: 1. Wielkie teleskopy optyczne budowane na powierzchni Ziemi, 2. Skomplikowane teleskopy kosmiczne umieszczone na orbicie Ziemi. 14 Draft – for discussion purposes only NAJNOWSZE TELESKOPY Wielkie teleskopy optyczne wybudowane na powierzchni Ziemi Gran Telescopio Canarias to obecnie największy pracujący na Świecie. Teleskop znajduje się w na jednej z Wysp Kanaryjskich, na wysokości 2267 m n.p.m. Jego zwierciadło złożone z segmentów, a jego średnica wynosi 10,4 m. 15 Draft – for discussion purposes only NAJNOWSZE TELESKOPY Na Hawajach powstanie największy teleskop na świecie Największy teleskop na świecie ma powstać na wulkanie Mauna Kea na wyspie Hawai'i. O wyborze Hawajów, zadecydowało usytuowanie wyspy na środku Oceanu Spokojnego oraz jej słabe zaludnienie. Czynniki te sprawiają, że tamtejsze powietrze jest wolne od zanieczyszczeń i sztucznych świateł, które w dużej mierze utrudniają obserwacje nieba. Przewidywany termin zakończenia budowy to 2018 rok. Zwierciadło teleskopu, zbudowane z 492 segmentów, ma mieć średnicę 30 metrów. Dzięki takim rozmiarom jego powierzchnia będzie umożliwiała zbieranie dziewięć razy więcej danych niż obecnie największy teleskop optyczny. 16 Draft – for discussion purposes only TELESKOPY KOSMICZNE Pierwszym i najsłynniejszym teleskopem kosmicznym jest teleskop Hubble’a wyniesionym na orbitę ziemską w 1990 roku. Od momentu wystrzelenia stał się jednym z najważniejszych przyrządów w historii astronomii. Umiejscowienie poza ziemską atmosferą daje mu znaczącą przewagę nad teleskopami naziemnymi – zdjęcia są bardziej wyraźne i pokazują więcej szczegółów. 17 Draft – for discussion purposes only Trzy kosmiczne teleskopy NASA: Hubble’a, Chandra oraz Spitzera wspólnie tworzą Wielkie Obserwatorium kosmiczne. Pozwala ono oglądać najdalsze galaktyki ze szczegółami nieoglądanymi nigdy dotąd. 18 Draft – for discussion purposes only Każdy z tych teleskopów obserwuje niebo w inny sposób. Kiedy połączymy razem ich zdjęcia otrzymujemy cudowny obraz galaktyki spiralnej podobnej do naszej Drogi Mlecznej. 19 Draft – for discussion purposes only QUIZ Pytanie 1. Kto rozpowszechnił teleskop? (A) Alfred Nobel B) Galileo Galilei A Pytanie 2. Do czego służy teleskop? B A)do oglądania kosmosu C B) do poprawy wzroku A Pytanie 3. Jak się nazywał pierwszy teleskop kosmiczny? C) Albert Einstein C)do czytania książki z daleka B A)Alfred A B)Nobel B C C)Hubble C 20