Istotne odchylenia w badaniu podmiotowym i przedmiotowym

2012-10-24
Istotne odchylenia w badaniu
podmiotowym i
przedmiotowym układu
oddechowego w zależności od
wieku
Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska
BADANIE UKŁADU ODDECHOWEGO
Oglądanie
Obmacywanie
Opukiwanie
Osłuchiwanie
Badania dodatkowe
1
2012-10-24
Prawidłowy oddech
Prawidłowa częstość i głębokość oddechów
Prawidłowy wdech i wydech
Słyszalny po obu stronach klatki piersiowej
Symetryczne unoszenie i opadanie klatki
piersiowej
• Ruch mięśni brzucha
•
•
•
•
Objawy nieprawidłowego oddechu
• Częstość oddechów mniejsza niż 8 i większa
niż 24 na minutę
• Zaciąganie dołków nadobojczykowych,
międzyżebrzy i okolic podżebrowych
• Blada lub sina skóra
• Płytkie lub nieregularne oddechy
• Otwarte usta
• Odchylanie skrzydełek nosa
2
2012-10-24
Oglądanie
1. Klatka piersiowa: kształt, symetria,
ruchomość
2. Częstość oddechów
3. Duszność
4. Rodzaje oddechu
5. Tor oddychania
6. Objawy niedotlenienia
Obmacywanie układu oddechowego
1. Ruchomość oddechowa
2. Drżenie piersiowe
3. Tarcie opłucnej
3
2012-10-24
1. Ruchomość oddechowa
2. Drżenie piersiowe (1)
Zmniejsza się w:
- odmie płuc
- wysięku i przesięku w opłucnej
- nowotworze płuc
4
2012-10-24
Drżenie piersiowe (2)
Zwiększa się (bez obturacji oskrzeli):
- płatowe zapalenie płuc
- jama w obrębie płuc
- wysięk powyżej opłucnej
Ocena drżenia piersiowego
5
2012-10-24
3. Tarcie opłucnowe
Dźwięk słyszalny podczas fazy wdechu i wydechu
Przyczyny:
- zapalenie opłucnej
Opukiwanie układu oddechowego
Cel:
1. Ocena granic płuc
2. Ocena ruchomości płuc podczas wdechu i
wydechu
3. Ocena odgłosu opukowego
6
2012-10-24
2. Ocena odgłosu opukowego
1. Fizjologicznie: odgłos opukowy jawny
(prawidłowe brzmienie pęcherzyków)
2. Odgłos opukowy stłumiony:
- Zmiany w opłucnej (wysiękowe zapalenie
opłucnej, przesięk w zespole nerczycowym, w
niewydolności krążenia)
- Zmiany w miąższu płuc (płatowe zapalenie
płuc, niedodma, ropień, zmiany nowotworowe,
agenezja lub aplazja płuc)
Osłuchiwanie układu oddechowego
7
2012-10-24
Szmery osłuchowe
1. Szmery podstawowe:
- pęcherzykowy
- oskrzelowy
Szmer pęcherzykowy prawidłowy
Fizjologiczny
Słyszalny jedynie
podczas fazy wdechu
8
2012-10-24
Szmer pęcherzykowy zaostrzony
• Słyszalny podczas fazy wdechu i wydechu
• Fizjologiczny u noworodków i niemowląt
• Słyszalny w zapaleniu oskrzeli
Szmer pęcherzykowy ściszony lub
niesłyszalny
•
•
•
•
Płatowe zapalenie płuc
Obecność płynu w opłucnej
Odma opłucnowa
Niedodma (brak upowietrznienia płuc)
9
2012-10-24
Szmer oskrzelowy
Fizjologicznie słyszalny
między łopatkami i nad
tchawicą
Słyszalny także w
płatowym zapaleniu
płuc przy niezajętym
dużym oskrzelu
Wysiękowe zapalenie
opłucnej
Dodatkowe szmery oddechowe
Krtaniowo-tchawicze
Stridor, pochrząkiwanie
Tchawiczo-oskrzelowe
świsty, furczenia
Oskrzelowo-pęcherzykowe
rzężenia
10
2012-10-24
Szmery oddechowe
Szmery dodatkowe:
- świszczący oddech
- stridor
- furczenia
- rzężenia drobnobańkowe
- trzeszczenia
- tarcie opłucnej
Świsty – obstrukcja oskrzeli
Zmiany najbardziej
słyszalne podczas
wydechu
Astma oskrzelowa
Zapalenie oskrzeli
11
2012-10-24
Świsty
Astma u 8-letniego
dziecka
Świsty
11-letnie dziecko
podczas stanu
astmatycznego
12
2012-10-24
Stridor - niedrożność dróg
oddechowych na poziomie krtani i
tchawicy
W większości podczas fazy
wdechu
Zapalenie krtani
Zapalenie oskrzelików u
niemowląt
Rzężenia – „wilgotne” dźwięki w
oskrzelach
• Obecność wydzieliny w oskrzelach
• Słyszalne w zapaleniu oskrzeli
13
2012-10-24
Rzężenia drobnobańkowe – „wilgotne”
dźwięki w małych oskrzelach
• Obecność wydzieliny w małych oskrzelikach
• Słyszalne w zapaleniu płuc
Trzeszczenia – rozklejanie pęcherzyków
płucnych przez powietrze
Słyszalne podczas fazy
wdechu
Płatowe zapalenie płuc
Niedodma pęcherzykowa
(przykręgosłupowo u
noworodków, blisko serca
i wątroby)
W obecności guzków
gruźliczych
14
2012-10-24
Trzeszczenia
Zapalenie płuc w
przebiegu tocznia
rumieniowatego
układowego u 18-letniej
kobiety
Trzeszczenia
9-letni pacjent z
zapaleniem płuc
15
2012-10-24
Tarcie opłucnej
wysiękowe zapalenie opłucnej (faza zdrowienia)
suche zapalenie opłucnej
Po prawej – jednostronna odma
16
2012-10-24
Płatowe zapalenia płuc
Zapalenie oskrzeli
17
2012-10-24
Zapalenie opłucnej
Zadania do samodzielnego
zastanowienia się
18
2012-10-24
Osłuchiwanie płuc - quiz
Szmery oskrzelowe
• Co to za rodzaj
dźwięku?
• Kiedy jest słyszalny?
19
2012-10-24
Stridor
• Co to za rodzaj
dźwięku?
• Kiedy jest
słyszalny?
Świsty – zapalenie oskrzeli
• Co to za rodzaj
dźwięku?
• Kiedy jest słyszalny?
20
2012-10-24
Zmiany zapalne w płucach
• Co to za rodzaj
dźwięku?
• Kiedy jest słyszalny?
Prawidłowy szmer pęcherzykowy
• Co to za rodzaj
dźwięku?
• Kiedy jest słyszalny?
21
2012-10-24
Furczenia – zapalenie oskrzeli
• Co to za rodzaj
dźwięku?
• Kiedy jest słyszalny?
Tarcie opłucnowe
• Co to za rodzaj
dźwięku?
• Kiedy jest słyszalny?
22
2012-10-24
Zmiany na zdjęciach RTG klatki
piersiowej - quiz
Pytanie 1
23
2012-10-24
• Co przedstawia zdjęcie płuc?
• Jaki rodzaj zmian osłuchowych może być
słyszalny?
• Jaka jest diagnoza?
Płatowe zapalenie płuc
Pytanie 2
24
2012-10-24
• Co przedstawia zdjęcie płuc?
• Jaki rodzaj zmian osłuchowych może być
słyszalny?
• Jaka jest diagnoza?
Ropień płuca prawego
Question 3.
50
25
2012-10-24
• Co przedstawia zdjęcie płuc?
• Jaki rodzaj zmian osłuchowych może być
słyszalny?
• Jaka jest diagnoza?
Lewostronna odma płucna
Pytanie 4.
26
2012-10-24
• Co przedstawia zdjęcie płuc?
• Jaki rodzaj zmian osłuchowych może być
słyszalny?
• Jaka jest diagnoza?
Wysięk opłucnowy
Pytanie 5
27
2012-10-24
• Co przedstawia zdjęcie płuc?
• Jaki rodzaj zmian osłuchowych może być
słyszalny?
• Jaka jest diagnoza?
Chłoniak
Pytanie 6
28
2012-10-24
• Co przedstawia zdjęcie płuc?
• Jaki rodzaj zmian osłuchowych może być
słyszalny?
• Jaka jest diagnoza?
Płatowe prawostronne zapalenie płuc
Pytanie 7
29
2012-10-24
• Co przedstawia zdjęcie płuc?
• Jaki rodzaj zmian osłuchowych może być
słyszalny?
• Jaka jest diagnoza?
Zmiany radiologiczne w
śródmiąższowym zapaleniu płuc
Pytanie 8
30
2012-10-24
• Co przedstawia zdjęcie płuc?
• Jaki rodzaj zmian osłuchowych może być
słyszalny?
• Jaka jest diagnoza?
• Jaki jest dalszy schemat postępowania?
Przetrwała grasica
Pytanie 9
31
2012-10-24
• Co przedstawia zdjęcie płuc?
• Jaki rodzaj zmian osłuchowych może być
słyszalny?
• Jaka jest diagnoza?
• Jaki jest dalszy schemat postępowania?
Zapalenie płuc wywołane przez
Mycoplasmę Pneumoniae
Infekcje wirusowe i bakteryjne
górnych dróg oddechowych u
dzieci (zapalenie jamy ustnej,
gardła, migdałków).
Prof. dr hab. n med. Anna Wasilewska
32
2012-10-24
Dlaczego tak ważny jest ten temat?
• Infekcje układu oddechowego są
najczęstsze.
• Najczęstszym powodem zgłoszenia się
pacjenta do lekarza jest infekcja układu
oddechowego
Ilość antybiotyków przepisywana w praktyce
ambulatoryjnej na ostre zapalenie zatok, ostre
zapalenie gardła, ostre zapalenie oskrzeli i
niespecyficzne infekcje górnych dróg
oddechowych wzrasta każdego roku, pomimo
faktu, iż większość z tych antybiotyków nie daje
korzyści klinicznych dla pacjentów.
33
2012-10-24
Układ oddechowy
• Najważniejsza droga szerzenia się infekcji w
organizmie
• Drogi oddechowe podzielona są na dwie części
– górne i dolne
– Podział wynika z budowy anatomicznej i
funkcjonalnej
• Inne infekcje występują w górnych , a inne
dolnych drogach oddechowych
34
2012-10-24
Anatomia układu oddechowego
Anatomia układu oddechowego
• Górne drogi oddechowe
– Nos, zatoki, gardło i krtań
– Infekcje są dosyć częste
– Z reguły tylko podrażnienie
• Dolne drogi oddechowe
– Płuca i oskrzela
– Infekcje są poważniejsze
– Mogą być trudne w leczeniu
35
2012-10-24
Anatomia układu oddechowego
• Najbardziej eksponowany układ w organizmie
– Patogeny infekcyjne dostają się razem z
wdychanym powietrzem
• Istnieje szereg mechanizmów obronnych
– Odporność wrodzona – komórki i mechanizmy
chroniące organizm w sposób niespecyficzny
– Odporność nabyta - uzyskane w trakcie życia
osobnika mechanizmy specyficzne względem
patogenu
Anatomia układu oddechowego
• Górne drogi oddechowe są w sposób ciągły
narażane na potencjalne patogeny
• Dolne drogi oddechowe są względnie
sterylnym środowiskiem
36
2012-10-24
Patogeny w układzie oddechowym
• Wirusowy – najczęstszy czynnik etiologiczny
infekcji w górnych drogach oddechowych
• Bakterie
• Grzyby
Szczepienia wyeliminowały wiele chorób
– Niektóre w dalszym ciągu spotykane w krajach
rozwijających się
Patogeny w układzie oddechowym
37
2012-10-24
Patogeny w układzie oddechowym
• Najczęściej przekazywane z człowieka na człowieka
– Krążą w społeczeństwie
– Infekcje szerzą się z łatwością
• Niektóre patogeny mogą stanowić element flory
fizjologicznej
• Niektóre pochodzą od zwierząt, z wody, powietrza itd.
• Grzyby tez mogą być patogenami w układzie
oddechowym
– Zwykle w immunosupresji
– Najgroźniejsze to Aspergilus i Pneumocystis
Patogeny w układzie oddechowym
• Niektóre patogeny są specyficzne dla
poszczególnych elementów układu
oddechowego
– Legionelloza dotyczy tylko płuc
• Inne mogą infekować różne miejsca
– Streptoccocus
• Ucho środkowe
• Zatoki
• Płuca
38
2012-10-24
Mechanizmy obronne układu
oddechowego
• Układ oddechowy posiada istotne
mechanizmy obronne
• Górne drogi oddechowe:
– mechanizm śluzowo-rzęskowy
– kaszel
• Dolne drogi oddechowe:
– makrofagi pęcherzykowe
Mechanizmy obronne układu
oddechowego
39
2012-10-24
Patogeneza infekcji bakteryjnych
układu oddechowego
Najczęstsze infekcje górnych dróg oddechowych
40
2012-10-24
Przeziębienie
• Przeziębienie jest zakażeniem wirusowym, z
widocznymi objawami niedrożności nosa i
wycieku, bez gorączki lub ze stanem
podgorączkowym, bez objawów układowych.
Jest to częste określenie zapalenia błony
śluzowej nosa, ale zwykle obejmuje także
błonę śluzową zatok (wtedy określamy to jako
zapalenie zatok).
Objawy
Zatkany nos i / lub niedrożność (80-100%)
Kichanie (50-70%)
Drapanie w gardle (50%)
Kaszel (40%)
Chrypka (30%)
Złe samopoczucie (20-25%)
Ból głowy (25%)
Gorączka> 38°C (0-1%)
41
2012-10-24
Przyczyny
Zazwyczaj jeden z 200 szczepów wirusa z 6
rodzin:
-Grypy A, B, C wirus
-wirus paragrypy
-wirus RS
-koronawirus
-adenowirus
Często nie można zidentyfikować czynnika
chorobotwórczego
Czynniki ryzyka
Kontakt z osobami zakażonymi
Dotykanie własnego nosa i spojówek brudnymi
rękoma
Choroby alergiczne
42
2012-10-24
Diagnoza
Diagnoza jest prawie zawsze oparta na objawach
klinicznych
W rzadkich przypadkach wirus jest hodowany z
wymazu z nosa lub wykonywane są testy ELISA
lub RIA
Leczenie: objawowe
•Odpoczynek, płyny i leki objawowe
•Nawilżanie powietrzu wdychanego
•Przerwanie palenia papierosów/ picia alkoholu
•U niemowląt: użycie gruszki do nosa/aspiratora,
materac w pozycji 45 °, należy użyć soli morskiej
lub kropli do nosa
•Powrót do zdrowia w ciągu 6-10dni
43
2012-10-24
Edukacja pacjenta
• Przeziębienie roznosi się przede wszystkim
poprzez zanieczyszczone wydzieliną z nosa ręce
• Cząstki aerozolu (kaszel, kichanie) nie
„przemieszczają się” daleko i zawierają niewiele
wirusów
• Indywidualna podatność na przeziębienia zależy w
dużej mierze od odporności organizmu
• należy zalecić kontakt z lekarzem w przypadku
wystąpienia duszności, kaszlu lub wzrostu
temperatury> 39*C
Wybór leków
• Miejscowe leki obkurczające naczynia:
zmniejszenie obrzęku i wycieku z nosa,
poprawiają drożność; mniej efektów ubocznych
niż leki doustne
• Miejscowe antycholinergiczne: kontrola wycieku z
nosa, nie zmniejszy przekrwienia i kichania
(Atrovent spray do nosa)
• Doustne leki obkurczające błonę śluzową: dłuższy
czas działania, brak podrażnień, nie ma ryzyka
polekowego zapalenia błony śluzowej nosa
(Pseudoefedryna-Sudafed)
44
2012-10-24
Wybór leków
• Leki przeciwhistaminowe: w sposób bezpieczny i
skuteczny łagodzą kichanie i wodnisty wyciek z
nosa
• Przeciwkaszlowe: przydatne, jeśli kaszel zakłóca
sen lub normalną aktywność: podobna
skuteczność kodeiny i dekstrometorfanu
(Robitussin D)
• Wykrztuśne: powszechnie stosowane, ale
skuteczności nie udowodniono (gwajafenezyna)
Środki ostrożności
• Doustne leki obkurczające błonę śluzową: mogą
zwiększyć ciśnienie krwi , poziom glukozy, mogą
powodować zaburzenia rytmu serca, ból głowy,
nerwowość, bezsenność, zawroty głowy
• Leki przeciwhistaminowe: mogą pogorszyć
blokadę nosa i zatok
• Przeciwkaszlowe: często nadużywane, mogą
powodować uzależnienia
• Wykrztuśne: mogą zawierać duże stężenie
alkoholu
45
2012-10-24
Leki alternatywne
• Cynk: zapobiega replikacji wirusa in vitro;
skuteczności in vivo nie udowodniono
• Witamina C: nie działa zapobiegawczo,
zmniejsza objawy w niewielkim stopniu
• Echinacea: nie udowodniono skuteczności
Możliwe powikłania
•
•
•
•
•
•
Zakażenia dolnych dróg oddechowych
Nadreaktywność oskrzeli
Zapalenie ucha środkowego (2%)
Ostre zapalenie zatok (0,5%)
Zapalenie płuc
Polekowy nieżyt nosa
46
2012-10-24
Zapalenie gardła
Zapalenie gardła
• Zapalenie gardła powoduje ból gardła,
zaburzenia połykania, gorączkę i często kaszel.
Jeśli zajęte są także migdałki określane jest
jako zapalenie migdałków (lub gardła i
migdałków).
47
2012-10-24
Etiologia
• Ból gardła spowodowany jest głównie przez
wirusy lub bakterie
• Angina paciorkowcowa gardła stanowi 15 do
30% przypadków u dzieci i 5 do 15%
przypadków u dorosłych
• Spowodowane również przez: refluks,
uporczywy kaszel i alergię, także przy
podrażnieniu przez krople do nosa
Epidemiologia
• Ostre zapalenie gardła jest jednym z 20
najczęściej zgłaszanych rozpoznań podczas
wizyt
• Najczęstsze późną zimą i wczesną wiosną
• Przekazywanie: typowe (wirusowe) zapalenie
gardła i angina paciorkowcowa przenosi się
poprzez kontakt ręka-ręka; inkubacja trwa 13dni
48
2012-10-24
Angina paciorkowcowa (paciorkowce
grupy A, B-hemolizujące)
• Ból gardła, gorączka, wysięk (naloty) na
migdałkach i/lub gardle, powiększenie
szyjnych węzłów chłonnych
• Zazwyczaj od zimy do wiosny
• Wiek 2-25lat
• Najczęściej po kontakcie z chorą osobą
Zmodyfikowana skala Centora
Kryteria
Temp> 38*C
Brak kaszlu
Obrzęk i bolesność uciskowa
Węzłów chłonnych
Wysięk na migdałkach
Wiek: 3-14lat
15-44lat
45 lub starszych
Punkty
1
1
1
1
1
1
0
-1
49
2012-10-24
Punkty/ryzyko anginy
Punkty
• 0 lub mniej
• 1
• 2
• 3
• 4 i więcej
Ryzyko
1-2.5%
5-10 %
11-17%
28-35%
51-53%
Angina paciorkowcowa
• Nieleczona angina trwa około 10 dni (ból
gardła i inne objawy). Nieleczeni pacjenci są
zakaźni w ostrej fazie choroby i następny
tydzień.
• Skuteczne leczenie antybiotykami zmniejsza
okres zakaźny do 24 godzin i zapobiega
większości powikłań
50
2012-10-24
Powikłania anginy
• Gorączka reumatyczna: obecnie stosunkowo
rzadko
• Ropień okołomigdałkowy: toksyczny wygląd,
„rozlewające się” masy okołomigdałkowe i
odchylenie języczka
• Popaciorkowcowe kłębuszkowe zapalenie
nerek
• Szkarlatyna: drobnoplamista, czerwona
wysypka
Inne czynniki bakteryjne
• Chlamydia
• Mycoplasma pneumoniae
• Błonica: serowatowodnista wydzielina z nosa i
szaro-białe błony na tylnej ścieni gardła,
zapalenie gardła, zapalenie migdałków i
powiększenie węzłów chłonnych szyjnych
51
2012-10-24
Diagnostyka
• Zakaźna: wirusy, paciorkowce B-hemolizujące,
mononukleoza zakaźna
• Niezakaźna: alergia, choroby refluksowa,
rzadko nowotwory
Rekomendacje (oparte na skali Centor i
szybkim teście antygenowym)
• Leczenie empiryczne: pacjenci z czterema
kryteriami klinicznymi (gorączka, naloty na
migdałkach, powiększenie węzłów chłonnych
szyjnych i brak kaszlu)
• Nie należy stosować antybiotyków lub
wykonywać badań diagnostycznych u
pacjentów z żadnym lub jednym kryterium
52
2012-10-24
Herpangina
• Enterowirusy: Coxsackie A, Coxsackie B,
echovirus, enterowirus
• Częściej u dzieci i młodych dorosłych
• Występuje latem i jesienią
Herpangina - objawy
• Ostra choroba przebiegająca z gorączką,
łagodną lub umiarkowaną
• Powiększenie węzłów chłonnych szyjnych
• Złe samopoczucie
• Ból gardła
• Wirusowa wysypka
53
2012-10-24
Herpangina - leczenie
• Leczeniu objawów
• Leki przeciwgorączkowe, znieczulające gardło
– miejscowo lidokaina
• Nawodnienie
Mononukleoza zakaźna
• Będzie omawiana na zajęciach w Klinice
Chorób Zakaźnych
54
2012-10-24
Zapalenie zatok
• Zachorowalność / występowanie:
- 16% ludności co roku
- 5% młodzież
- 5 na liście przyczyn przepisywania
antybiotyków
- zachorowalność zwiększa się powyżej 75 lat
55
2012-10-24
Objawy
•
•
•
•
•
ból głowy
ból odczuwany „za oczodołem”
ból ucha
cuchnący oddech (nieświeży oddech)
przewlekły kaszel
Przyczyny
• Etiologia wirusowa w większości:
Często rhinowirusy, wirusy paragrypy,
adenowirusy
• Nadkażenia bakteryjne: jako komplikacja 0,22% przypadków wirusowego zakażenia
Zazwyczaj S. pneumoniae lub H. influenze
• Grzyby
56
2012-10-24
Czynniki ryzyka
• Wirusowe zakażenia górnych dróg
oddechowych
• Nieprawidłowości anatomiczne
• Zakażenia w okolicy zębodołowej lub
procedury stomatologiczne
• Niedobory odporności
• Astma i alergie
• Palenie
Objawy sugerujące zakażenie
bakteryjne
• Objawy utrzymujące się> 7-10 dni
• Ropna wydzielina z nosa
• Ból zęba w szczęce lub ból twarzy (zwłaszcza
jednostronnie)
• Nasilenie objawów choroby po początkowej
poprawie
• Słaba reakcja na leki obkurczające błonę
śluzową nosa i zatok
57
2012-10-24
Diagnoza
• Wywiad i badanie lekarskie są wystarczające
dla większości przypadków
• Badania obrazowe:
- RTG zatok jest niespecyficzne
- CT zatok (okolicy czołowej): przydatne w
ocenie nawrotu zapalenia zatok - 3 do 4
epizodów rocznie lub nie odpowiadających na
leczenie
- Endoskopia przeznosowa
Leczenie objawowe
• Edukacja pacjenta!
• Odpowiednie nawodnienie (8-10 szklanek
dziennie)
• Wdychanie pary (20-30 min)
• Nawadnianie nosa solą morską lub krople do
nosa
• Unikać związków drażniących i odwadniających
• Łagodzenie objawów
58
2012-10-24
Leczenie antybiotykami
• Przy ropnym wycieku z nosa i / lub objawy
trwającymi więcej niż 7-10 dni
• Penicylina lub sulfonamidy jako leki
pierwszego rzutu
• Terapia 10-14dni
• Podać erytromycynę lub cefalosporyny, jeśli
jest alergia na penicylinę
• Nawracające, przetrwałe infekcje
Leki wspomagające
•
•
•
•
Leki przeciwhistaminowe
Sterydy donosowe
Inhibitory leukotrienów
Leki zmniejszające przekrwienie błon
śluzowych
59
2012-10-24
Edukacja pacjenta
• Należy skontaktować się z lekarzem jeśli: brak
poprawy po tygodniowym leczeniu
objawowym, pogorszenie, pojawienie się
dodatkowych objawów
• Należy poinformować o skutkach ubocznych
leków
• Stosować leki wspomagające
Interwencja chirurgiczna
• Chirurgiczna endoskopia zatok jako metoda
preferowana
60
2012-10-24
Powikłania
•
•
•
•
•
Zakażenie gałki ocznej
Zapalenie opon mózgowych
Zapalenie szpiku
Ropień mózgu
Zakrzepica zatoki jamistej
Zapalenie ucha środkowego
• Infekcja lub zapalenie z płynem, wysiękiem lub ropą w
środkowej części ucha często wtórnie Haemophilus
influenzale, Streptococcus pneumoniae, Streptococcus
pyogenes.
61
2012-10-24
Drogi szerzenia się infekcji do ucha
środkowego
• REFLUKS z nosogardła przy perforacji błony
bębenkowej
• ASPIRACJA przy niskim ciśnieniu w uchu
środkowym
• WDMUCHNIĘCIE przy płaczu, wydmuchiwaniu
nosa, połykaniu, kichaniu
Anatomia Trąbki Eustachiusza u
dorosłych
62
2012-10-24
Zapalenie ucha środkowego, wyrostka
sutkowatego i zatok
• są połączone z nosogardłem
• zatoki i trąbka eustachiusza pokryte są
nabłonkiem rzęskowym.
– Wirus początkowo atakuje komórki nabłonka
– Zniszczenie nabłonka rzęskowego otwiera drogę
dla infekcji bakteryjnej
• zapalenie wyrostka sutkowatego jest rzadkie
lecz bardzo niebezpieczne ze względu na
możliwość szerzenia się infekcji do OUN.
63
2012-10-24
Błonica
• Wywoływana przez maczugowiec błonicy
(Corynebacterium diphtheriae) produkującego
toksynę błoniczą.
– Silny inhibitor syntezy białek
• Błonica gardła – dyfteryt
– Ciężkie zapaleni gardła
– nalot w gardle często łączący się w jednolitą błonę
rzekomą
Błonica gardła - Dyfteryt
64
2012-10-24
Błonica gardła - Dyfteryt
• Toksemia może prowadzić do stanu zagrożenia
życia
– Może dojść do zajęcia wielu narządów
– Może wywołać ostre zapalenie mięśnia
sercowego
• Drogi infekcji:
– Kropelkowa
– Bezpośredni kontakt ze skórą
– Pośrednio (w mniejszym stopniu)
Infekcje wirusowe górnych dróg
oddechowych
• RHINOVIRUS - istnieje kilkaset serotypów
wirusa
– Mniej niż połowa jest opisana
– Należą do picornaviride
– Ekstremalnie mały, pojedyncza nić RNA
• Optymalna temperatura rozwoju 33˚C
– Temperatura panująca w nosie
65
2012-10-24
Przypadek 1
15-letni chłopak, który od 2 dni skarży się na
zatkany nos, wyciek z nosa, kichanie, drapanie w
gardle. Czuje się zmęczony. W ciągu ostatnich
dni pojawił się kaszel. W badaniu
przedmiotowym: nie gorączkuje, nie zgłasza
trudności z oddychaniu. Nos i gardło są
zaczerwienione i spuchnięte; nad polami
płucnymi szmer pęcherzykowy prawidłowy.
66
2012-10-24
Przypadek 2
• 25-letni student medycyny z bólem gardła
• Przed dwoma dniami czuł się jakby miał
gorączkę
• Dzień wcześniej miał ćwiczenia w Klinice
Pediatrii
• W dniu wizyty ból nasilił się, na prawym
migdałku zaobserwował wysięk
Zapalenie gardła
67
2012-10-24
Przypadek 3
• MKR jest 45-letnią kobietą z nieobciążonym
wywiadem epidemiologicznym. Zgłasza ból
głowy w okolicy czołowej, trwający od około 4
dni oraz uczucie rozpierania. Ma wrażenie
zatkanego nosa ale nie ma kataru. Nie
gorączkuje; podobne objawy pojawiają się raz
do roku o tej samej porze. Pali papierosy. W
badaniu przedmiotowym nie stwierdza się
gorączki; opukiwaniem w rzucie zatok
czołowych zgłasza niewielką bolesność.
68