Determinanty Dochodu Narodowego

Kierunek ZARZĄDZANIE - Wykład
Studia II stopnia
MAKROEKONOMIA
Dr Monika Wyrzykowska-Antkiewicz
DETERMINANTY DOCHODU
NARODOWEGO
• Produkcja potencjalna - produkcja, którą można by
wytworzyć w gospodarce, gdyby racjonalnie
wykorzystać wszystkie czynniki produkcji (zasoby
pracy, kapitału i ziemi).
• Produkcja faktyczna - oznacza produkcję
rzeczywiście wytwarzaną w gospodarce. W
gospodarce rynkowej, w której przedsiębiorstwa są
nastawione na zysk, jej poziom wyznaczony jest przez
możliwości opłacalnej sprzedaży.
• Agregatowy popyt - łączna ilość towarów, jaką nabywcy
decydują się zakupić w danych warunkach. Zależy on głównie
od:
• 1. ogólnego poziomu cen towarów;
• 2. wysokości dochodów ludności.
• Agregatowa podaż - łączna ilość towarów, jaką producenci
decydują się wy-tworzyć w danych warunkach i dostarczyć na
rynek. Zależy ona głównie:
• 1. od zasobów czynników produkcji i efektywności ich
wykorzystania;
• 2. od ogólnego poziomu cen towarów
• 3. od kosztów produkcji ponoszonych przy wytwarzaniu
towarów.
• Krzywe agregatowego popytu i agregatowej podaży mają
zbliżony sens ekonomiczny, co krzywe popytu i podaży w
mikroekonomii, z tym że nie odnoszą się do poszczególnych
dóbr, a do wszystkich towarów.
• Nie można mylić agregatowego popytu z
popytem globalnym (AD). Popyt globalny jest
sumą wydatków konsumpcyjnych
gospodarstw domowych (C) i inwestycji
przedsiębiorstw (I).
AD = C + I
FUNKCJA KONSUMPCJI I OSZCZĘDNOŚCI
• Gospodarstwa domowe dokonują zakupów różnorodnych dóbr
konsumpcyjnych. Podstawowym źródłem ich finansowania są
rozporządzalne dochody osobiste, czyli dochody gospodarstw domowych
pomniejszone o podatki bezpośrednie płacone państwu i powiększone o
transfery otrzymywane od państwa. Załóżmy, że podatki i transfery są
równe zeru.
• Dochody gospodarstw domowych mogą być
przeznaczone na wydatki konsumpcyjne lub na
oszczędności.
• Y = C + S; Y- dochód narodowy, C-wydatki
konsumpcyjne, S- oszczędności
• Przy danym poziomie dochodu im większe są wydatki
konsumpcyjne, tym mniejsze są oszczędności. I
odwrotnie.
• Funkcja konsumpcji obrazuje związek między
bieżącymi dochodami a konsumpcją. W skali
makroekonomicznej funkcja ta pokazuje
poziom zamierzonych łącznych wydatków przy
różnych poziomach dochodu narodowego.
• Stosunek wydatków konsumpcyjnych do
dochodu to przeciętna skłonność do
konsumpcji (C/Y).
• Stosunek przyrostu wydatków
konsumpcyjnych do przyrostu dochodu krańcowa skłonność do konsumpcji.
DC
ksk = -----DY
• Funkcja oszczędności określa poziom
zamierzonych oszczędności przy różnych
poziomach dochodu narodowego
• Stosunek oszczędności do dochodu narodowego to
przeciętna skłonność do oszczędzania.
• Krańcowa skłonność do oszczędzania - stosunek
przyrostu oszczędności do przyrostu dochodu[1].
•
DS
•
kso = -----•
DY
•
[1] R. Milewski
RÓWNOWAGA W UPROSZCZONYM MODELU
GOSPODARKI. RÓWNOŚĆ INWESTYCJI I
OSZCZĘDNOŚCI
Poprzednio mówiliśmy, że w obiegu okrężnym dochód może być
przeznaczony na konsumpcję i oszczędności (Y = C + S). Druga
strona obiegu polega na tym, że można określić dochód
narodowy jako sumę wydatków konsumpcyjnych gospodarstw
domowych i inwestycyjnych - dokonywanych przez firmy.
Y = C + I
Zatem warunkiem równowagi gospodarczej będzie równość
inwestycji i oszczędności:
C + S = C + I;
co daje:
S = I
Sformułowany wyżej warunek równowagi należy rozumieć jako
identyczność decyzji podmiotów gospodarczych dotyczących
kwot, jakie chcą zaoszczędzić. Podmioty gospodarcze są więc
w równej mierze zainteresowane zainwestowaniem lub
zaoszczędzeniem środków. W rzeczywistości równość taka
zdarza się niezmiernie rzadko.
Najczęściej mamy do czynienia z dwoma
przypadkami:
• 1. S > I
Sytuacja taka nazywana jest luką deflacyjną. Może
ona nastąpić wówczas, gdy następuje tezauryzacja
(przechowywanie pieniędzy) części oszczędności.
Oznacza to, że nie zamieniają się one w popyt na
dobra inwestycyjne. Przyczyną tego stanu rzeczy
może wzrost stopy procentowej. W rezultacie część
wyprodukowanych dóbr inwestycyjnych nie zostanie
sprzedana i wystąpi zjawisko nadprodukcji.
• 2. S < I
W tej sytuacji zwanej luką inflacyjną, w
gospodarce będzie występował popyt na
dobra inwestycyjne przekraczający ich podaż.
Rozszerzający się rynek zbytu będzie stwarzał
bodźce dla dalszego zwiększenia produkcji i
wystąpi zjawisko ogólnego ożywienia
gospodarczego.
RÓWNOWAGA W ROZWINIĘTYM
MODELU GOSPODARKI - skrót
Rozważaliśmy do tej pory model gospodarki przy wysoce upraszczających
założeniach. Teraz rozwiniemy nieco nasz model. Włączymy do analizy
państwo (wydatki państwa - G, podatki - T). Wydatki państwa włączymy
do elementów składowych agregatowego popytu:
Y = C + I +G
Dochody gospodarstw domowych mogą być przeznaczone na:
C + S + T.
Można więc zapisać: C + I + G = C + S + T
Stąd: I + G = S + T
Tak więc warunkiem równowagi jest, aby suma zamierzonych wydatków
inwestycyjnych i wydatków rządowych była równa sumie zamierzonych
oszczędności i podatków
[