Poradnik szkoły dla ekorozwoju_17

Ł. KROK PO KROKU – ograniczenie strat energii w szkole
a) Co można zrobić bez środków na inwestycje?
Utrata energii cieplnej z pomieszczeń budynku jest wynikiem nie tylko źle zaprojektowanego, czy
wykonanego budynku. Może być także rezultatem zachowań jego użytkowników. Stosowanie poniższych zasad
pozwoli Ci zaoszczędzić 10-15% energii bez żadnych inwestycji.
Należy:
 Utrzymywać w pomieszczeniu temperaturę 20-210C. Obniżenie temperatury o 10C daje
10% oszczędności w ogrzewaniu. Utrzymywanie zbyt wysokiej temperatury powoduje
odczucie suchości powietrza.

Obniżać temperaturę na noc w pomieszczeniach mieszkalnych do
w pomieszczeniach niemieszkalnych wystarczy utrzymanie temperatury 15 0C.
17-180C,


Utrzymywać temperaturę w nieużywanych pomieszczeniach na poziomie 5-70C.
Regularnie badać sprawność wszystkich dodatkowych urządzeń instalacji grzewczej (termostaty, czujniki).

Regularnie kontrolować stan instalacji grzewczej, by utrzymać jej sprawność
cieplną.

Pilnować, aby do miejsca, w którym stoi kocioł grzewczy był dostateczny
dopływ powietrza (zapewnia to prawidłowy proces spalania).

Nie zasłaniać grzejników zasłonami lub meblami – powoduje to ogrzewanie
przede wszystkim ścian i mebli, powietrze w pomieszczeniu pozostaje
niedogrzane.

Zadbać o zmianę prądu ciepłego powietrza do środka pomieszczenia. Można to uzyskać poprzez zawieszenie
półek nad grzejnikami – wtedy, gdy są zamontowane w innym miejscu niż pod oknem.
Należy również:
 Zasłaniać zimą okna po zmierzchu, ale tylko grubymi, krótkimi i opadającymi na parapet zasłonami, gdyż
kaloryfery nie mogą być zasłonięte. W ten sposób zatrzymujemy chłodne powietrze za zasłoną, a ciepły
strumień powietrza płynący od grzejnika kierujemy do środka pomieszczenia. Luźne zasłony z tkaniny
zwisające nad grzejnikami i zaciągane na noc dają 8% oszczędności energii.

Wietrzyć krótko, ale intensywnie. Powoduje to wymianę powietrza, ale nie
schładza przy tym mebli, które po zamknięciu okien oddają ciepło do
pomieszczenia. Regularne wietrzenie pozwala na wymianę powietrza
i zapobiega niekontrolowanym spadkom temperatury. Należy przy tym
pamiętać, że świeże powietrze ogrzewa się szybciej.
Ł-1





Ograniczyć nadmiar wilgoci w pomieszczeniu (np. zakrywając akwarium szybką
i pozostawiając niewielki otwór). Zbyt wilgotne powietrze nagrzewa się dłużej
i potrzebuje więcej energii, aby osiągnąć pożądaną temperaturę; poza tym para wodna
zawarta w wilgotnym powietrzu - nie mając ujścia – wykrapla się na ścianach
powodując ich zawilgocenie.
Zamontować przepływowy ogrzewacz wody w jak najmniejszej odległości od kranu, aby nie powstawały
straty ciepła w rurach.
W okresie grzewczym dokładnie zamykać drzwi. Zapobiega to niepożądanym stratom energii cieplnej.
Gasić światło i wyłączać urządzenia, jeśli na dłużej wychodzimy z pomieszczenia.
Myć szyby. Ilość światła słonecznego, która dostaje się do naszych pomieszczeń jest
w pewnym stopniu zależna również od czystości szyb. W zależności od lokalnego
zanieczyszczenia atmosfery, muszą być one myte odpowiednio często.
b) Czego można dokonać małym nakładem środków?

Wymiana żarówek
W budynkach publicznych (szkoły, biura) i mieszkaniach, oświetlenie zużywa od 10-55% wykorzystywanej przez
nie energii elektrycznej.
Jedna zwykła „setka” zużywa tyle samo energii, co 5 energooszczędnych
świetlówek o mocy 21 W.
Świetlówki energooszczędne są lepsze niż tradycyjne żarówki, ponieważ:






Zużywają mniej energii elektrycznej.
Są tańsze w eksploatacji.
Są przyjazne dla środowiska.
Są trwalsze (świecą 8-10 razy dłużej).
Mają dużą skuteczność świetlną i bardzo dobrze oddają barwy.
Dają stabilny strumień świetlny w czasie całego okresu eksploatacji.

Uszczelnienie stolarki okiennej i drzwi.
Często stare bądź źle dopasowane okna lub drzwi są nieszczelne powodując straty energii cieplnej. Jednak najwięcej
energii ucieka przez szyby zwłaszcza, jeżeli są to okna pojedyncze lub stare, skrzynkowe gdzie między
zewnętrznym a wewnętrznym skrzydłami pozostawiony jest zbyt duży odstęp – 15-20 cm. W tym ostatnim
przypadku pomiędzy skrzydłami następuje ochłodzenie powietrza, wskutek cyrkulacji powietrza.
Uszczelnienie i naprawa stolarki okiennej i drzwiowej pozwala oszczędzić 3-15%
energii cieplnej potrzebnej do ogrzania budynku. W przypadku zniszczonej lub
wypaczonej stolarki okiennej oszczędności mogą być dużo większe.
Uszczelniać należy:
 Ramy okienne w zetknięciu ich z futryną okienną.
 Szczeliny pomiędzy ościeżnicą okienną a ościeżnicami muru.
 Zetknięcie dolnej krawędzi drzwi i progu.
 Szczeliny pomiędzy drzwiami a futryną.
 Luki w okitowaniu okna.
Ł-2

Instalacja w oknach dodatkowych zabezpieczeń pozwalających ograniczyć straty energii
cieplnej
Instalacja III szyby
Stosunkowo niewielkim kosztem można uniknąć strat ciepła, jeśli zainstalujemy trzecią szybę. Można to uczynić
o ile skrzydła okna mają niewielką rozpiętość, a wytrzymałość ramy okiennej jest dostateczna. Jeżeli mamy duże
okno, na okres zimy możemy założyć folię (np. poliestrową) pomiędzy szybami lub po wewnętrznej stronie okna.
W efekcie otrzymujemy taki sam skutek jak po założeniu trzeciej szyby, zaś koszt jest znacznie mniejszy.
Instalacja rolet, żaluzji i okiennic.
Założenie rolet, żaluzji czy okiennic i używanie ich w godzinach
nocnych daje wymierne oszczędności energii.
Rolety lub żaluzje pomiędzy szybami
dają 12%, zaś rolety zewnętrzne aż 2040% oszczędności energii.
UWAGA:
 Całkowita wymiana okien zwraca się dopiero po długim czasie użytkowania (10-60 lat), ze względu na
wysoki, początkowy koszt przedsięwzięcia, ale poprzez odpowiedni dobór rodzaju oszklenia, ram i wielkości
okna można uzyskać znaczne oszczędności. Jeżeli zamontujemy szyby o zwiększonej przepuszczalności
cieplnej, to energia promieniowania słonecznego zostanie użyta do podgrzania pomieszczenia.

Dobrze dobrane okna pozwalają lepiej kształtować klimat w pomieszczeniu oraz ograniczyć nadmierne straty
związane z wymianą powietrza w pomieszczeniu.

O ile pomieszczenie nie ma sprawnej wentylacji, nie może mieć okien szczelnych w 100%, gdyż brak
jakiegokolwiek dopływu powietrza z zewnątrz może wywołać negatywne skutki, np. spowodować jego
zagrzybienie.

Modernizacja ogrzewania
Usprawnienie sieci grzewczej przynosi korzyści najszybciej.
Aby ciepło nie uciekało warto:



Zadbać o termoizolację kotła. Jeżeli ściany kotła nie będą
Modernizacja całej sieci grzewczej daje
magazynować ciepła z ogrzanej wody i emitować go do
oszczędność
kotłowni, to rozejdzie się ono w całości poprzez instalację
około 10 – 20% energii rocznie.
grzewczą po budynku. Pomieszczenia kotłowni można
dogrzewać, np. piecykiem elektrycznym.
Dokonać wymiany starych zaworów na nowe – szczelne i posiadające termoregulatory.
Pokryć izolacją rury przechodzące przez pomieszczenia nieużywane, nie będą niepotrzebnie ich ogrzewać.

Zamontować tzw. automatykę pogodową, czyli regulatory temperatury wewnętrznej
uwzględniające sytuację na zewnątrz budynku przez pomiar temperatury i prędkości
wiatru. Jest to bardzo przydatne zwłaszcza w dużych budynkach.

Założyć regulatory pokojowe, które będą utrzymywać wymaganą temperaturę w poszczególnych
pomieszczeniach.
Zamontować ekrany grzejnikowe (p
przy minimalnym wydatku u można uratować 5% ciepła).

Instalacje grzewcze powinny być:



Stale gotowe do szybkiego dostarczania wymaganych ilości ciepła do pomieszczeń.
Racjonalne i oszczędne w zużywaniu energii cieplnej.
Niezawodne, trwałe i bezawaryjne.
c) Co można zrobić posiadając większe środki na inwestycję?
Można dokonać TERMOMODERNIZACJI budynku, czyli sprawić, aby „uciekało” z niego jak najmniej energii
cieplnej.
Ł-3

Termomodernizacja budynku
Można to zrobić poprzez:

Ocieplenie budynku przez zamontowanie dodatkowej warstwy izolacji termicznej
z wełny mineralnej czy styropianu na powierzchni ścian zewnętrznych (straty ciepła
przez ściany budynku należą do największych), stropodachu, stropu poddasza, stropu nad
piwnicą oraz podłogi parteru w budynkach nie podpiwniczonych. Odpowiednio
docieplone mury zatrzymują ciepło, gdy dom jest ogrzewany, gdy grzejniki są wyłączone
oddają je. Wewnątrz budynku uzyskujemy stabilność temperatury.

Wypełnienie pustek powietrznych w ścianach i stropach przy użyciu odpowiednio przygotowanego materiału
izolacyjnego.

Uszczelnienie okien i drzwi zewnętrznych dla wyeliminowania niepożądanej infiltracji powietrza
zewnętrznego.

Wymiana okien tradycyjnej konstrukcji na okna oszklone potrójnie, wykonane ze specjalnego niskoemisyjnego
szkła lub plastiku, uszczelnione w obwodzie i wyposażone w specjalne regulowane szczeliny nawiewne.

Zmniejszenie oddziaływania wiatru na budynek poprzez zastosowanie ekranów przeciwwiatrowych lub
roślinności ochronnej.

Wymiana całości lub części instalacji grzewczej, np. starego kotła na nowy (nowoczesne kotły mają sprawność
cieplną ok. 85-90%, stare ok. 55%), czy montaż pompy obiegowej. Instalacje bez pomp obiegowych są trudne
do wyregulowania. Niskie ciśnienie w tych instalacjach może uniemożliwić sprawną pracę termostatów
grzejnikowych i innych regulatorów ciepła.

Wymiana instalacji grzewczej na nowoczesny system składający się z rurek o małej średnicy. Ilość wody
w sieci grzewczej będzie mniejsza, zmniejszy się w związku z tym ilość energii potrzebnej do jej ogrzania.
Zużyjemy, więc mniej energii dla uzyskania wybranej temperatury.

Montaż pompy ciepła. Pobiera ona gromadzoną latem energię z ziemi, wody lub powietrza, ogrzewa dom i nie
produkuje zanieczyszczeń. Zużywa minimalną ilość energii, służącą tylko do napędzania kompresora.. Koszt
energii cieplnej dostarczanej przez pompę ciepła jest 10 razy niższy niż przy tradycyjnych kaloryferach,
wymaga też 10 razy mniej spalonego węgla czy oleju..

Montaż kolektorów słonecznych wykorzystujących promieniowanie słońca jako dodatkowe źródło energii.
Jaką kolejność działań należy przyjąć, jeśli decydujemy się na termomodernizację budynku?
1.
Docieplenie stropodachu lub stropu poddasza.
2.
Docieplenie stropu nad piwnicą lub podłogi na gruncie.
3.
Docieplenie ścian zewnętrznych wraz z uszczelnieniem okien.
4.
Wymiana systemu grzewczego.
5.
Wymiana okien na nowe, o zwiększonej izolacyjności i szczelności.
Czy termomodernizacja się opłaca? Jak można to stwierdzić?
Największe efekty daje modernizacja budynków wykonywanych w latach 1960-70, gdyż wtedy używano
najgorszych, pod względem energetycznym, technologii budowlanych.
Zawsze opłaca się:
 podjąć działania o niskim nakładzie środków;
 oszczędnie gospodarować energią.
Ł-4
Dzięki termomodernizacji można
obniżyć zużycie energii cieplnej
o około 30 – 40%
To czy termomodernizacja będzie opłacalna, czy nie należy ustalić w odniesieniu do każdego
budynku oddzielnie, dokonując oceny, czyli audytu energetycznego. Każdy budynek może
mieć inne wartości utraconej energii zależnie od jego parametrów technicznych, położenia
i warunków otoczenia.
Skąd czerpać pieniądze na wsparcie termomodernizacji
14 stycznia 1999 r. weszła w życie ustawa o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych, która umożliwia
wykonanie tych prac za pieniądze z kredytu bankowego udzielanego na 7 lat. Pożyczka może pokryć maksymalnie
80% kosztów inwestycji. Jeśli zostanie spłaconych 75% kredytu, a prace wykonane w terminie - pozostałą kwotę
spłaci budżet państwa. Dodatkowo, o ile inwestycja zostanie zakończona w ciągu roku nie trzeba płacić odsetek od
zaciągniętego kredytu. Szkoły, urzędy i szpitale ustawa obejmie od 2001 roku.
Fundusz Termomodernizacji - na rok 1999 przewidział 5 mln PLN.
Funduszem Termomodernizacji zarządza Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK). Pełna lista banków
komercyjnych, które podpisały z BGK umowę o udzielanie w danym regionie preferencyjnych pożyczek znajduje
się na internetowej stronie BGK www.bgk.com.pl, np. w regionie małopolskim są to: Bank Ochrony Środowiska
S.A., Bank Gospodarki Żywnościowej, Małopolski Bank Regionalny S.A. i Bank Spółdzielczy w Krakowie.
Poza Funduszem Termomodernizacji działa kilka ośrodków doradztwa, które pomagają w ramach Systemu
Finasowania TSF, finansować energooszczędne inwestycje bez zaangażowania środków własnych klienta.
Przedsięwzięcia spłacane są ze środków pieniężnych uzyskanych z oszczędności z zastosowanej inwestycji, co
oznacza, że cała inwestycja jest finansowana przez zewnętrznego inwestora, a spłata następuje w ciągu kilku lat
z uzyskiwanych oszczędności.





Grupa SiM S.A.:
ul. Sienkiewicza 31a 65-001 Zielona Góra,
tel. 068-3242 23 25 fax. 068 324 22 25
JaCo - Ośrodek Oszczedzania Energii we Wrocławiu
ul. Dlugosza 41, PL 51-162 Wroclaw,
tel/fax: 071-372 60 89,
[email protected] <mailto:[email protected]>
Filar - Ośrodek Doradztwa Energetycznego w Lubinie ul. Kościuszki 7, PL 59-300 Lubin,
tel. 076-841 20 90
[email protected] <mailto:[email protected]>
Małopolska Agencja Energii i Środowiska - Kraków
ul. Kordylewskiego 11, PL 31-537 Kraków, (pok.208, 209, 210)
tel/fax: 012-294 20 70
[email protected] <mailto:[email protected]>
SETI - Ośrodek Doradztwa Energetycznego w Poznaniu
ul. Poznańska 86A, PL 60-185 Poznań-Skórzewo
tel/fax: 061-814 39 14
[email protected] <mailto:[email protected]>
Zmiany w Ustawie o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych:
 W dniu 12 lipca 2001 ustawa została podpisana przez Prezydenta
 W dniu 21 czerwca 2001 Sejm przyjął większość poprawek Senatu. Odrzucona została jedynie poprawka
wprowadzająca audyt uproszczony dla bardzo małych inwestycji.
 W dniu 24 maja 2001 Senatu RP wniósł swoje poprawki Uchwałą w sprawie ustawy o zmianie ustawy
o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych
 W dniu 26 kwietnia 2001 Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o wspieraniu przedsięwzięć
termomodernizacyjnych. Celem zmian jest zdecydowane poprawienie atrakcyjności finansowej pomocy
Państwa.
- Zmniejszenie kosztu kredytu, poprzez wypłacenie całości premii po zakończeniu przedsięwzięcia
termomodernizacyjnego (nie po spłacie 75% kredytu jak dotychczas).
W związku z tym, już po kilku miesiącach odsetki mogą być płacone tylko od kwoty kredytu pomniejszonej o 25%
umorzenia.
Ł-5
Maksymalny okres spłaty zaciągniętego kredytu w ciągu 10 lat dotyczy kwoty kredytu pomniejszonej
o przyznaną inwestorowi premię termomodernizacyjna.
Łagodzi to warunek pokrycia rat kapitałowych z odsetkami z oszczędności, gdyż zmniejszają się raty kapitałowe.
W dalszym ciągu jest to tylko warunek konieczny do spełnienia w audycie - faktyczny okres kredytowania może
być dowolnie krótki (nawet kilka miesięcy).
- Skorzystanie z premii termomodernizacyjnej przez inwestorów, którzy w okresie 10 lat przed wejściem
w życie ustawy wykonali modernizacje systemu grzewczego.
W budynkach tych zmniejszono wymagane oszczędności energii do 15 %, co pozwoli spełnić warunki inwestycjom
budowlanym. Rezygnacja z warunku dodatniej zdyskontowanej wartości netto realizowanego przedsięwzięcia
termomodernizacyjnego.
- Rezygnacja z tego podstawowego wskaźnika ekonomicznego umożliwi finansowanie szerokiemu frontowi
inwestycji mniej rentownych.
- Umożliwienie uzyskania pomocy w formie premii termomodernizacyjnych właścicielom i zarządcom
budynków zbiorowego zamieszkania.
Powiększa to krąg osób i instytucji mogących skorzystać z ustawy.
-
Kto może ubiegać się o wsparcie z Funduszu?




Właściciele budynków jednorodzinnych.
Spółdzielnie mieszkaniowe.
Wspólnoty mieszkaniowe.
Gminy.
Warunki, które należy spełnić, aby uzyskać kredyt



Zmniejszenie rocznego zapotrzebowania na energię, o 10%, jeżeli modernizuje się tylko system grzewczy.
Zmniejszenie rocznego zapotrzebowania na energię o 25% w pozostałych przypadkach (wymiana okien,
ocieplanie budynku).
Przedstawienie audytu energetycznego określającego zakres i parametry techniczne inwestycji.
d) Zadanie dla uczniów:
Zastanów się, co TY mógłbyś zrobić dla szkoły, aby była bardziej energooszczędna, a przez to bardziej przyjazna
środowisku.
Napisz to tutaj:
.................................................................................................................................................. ..........................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................. ..........................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................. ..........
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................
Ł-6