Podręcznik doboru Ochrona przeciwprzepięciowa i odgromowa Ograniczniki przepięć typu OVR 2 2CDC432009B0103 Spis treści 1. Wprowadzenie .................................................................... 4 2. Przykładowe zastosowanie: Ochrona przepięciowa w budynku przemysłowym lub użytkowym . ......................................... 5 3. Przykładowe zastosowanie: Ochrona przepięciowa w budynku mieszkalnym z zewnętrzną instalacją odgromową ............ 8 4. Przykładowe zastosowanie: Ochrona przepięciowa w budynku mieszkalnym bez zewnętrznej instalacji odgromowej . .... 10 5. Dobór ograniczników przepięć typu 1 .............................. 12 6. Dobór ograniczników przepięć typu 2 .............................. 14 7. Montaż ograniczników przepięć ........................................ 15 8. Kombinowane ograniczniki przepięć do różnych typów sieci. ................................................................................... 23 9. Dane techniczne . ............................................................. 24 Definicje i skróty ................................................................... 33 2CDC432009B0103 3 1. Wprowadzenie Przepięcie to wzrost napięcia ponad maksymalną wartość napięcia instalacji lub urządzenia elektrycznego. Przepięcia mogą powstawać zarówno w elektroenergetycznej sieci zasilającej, jak i instalacji elektrycznej odbiorcy końcowego. Niekontrolowany wzrost napięcia docierający przewodami instalacji elektrycznej do urządzenia końcowego może spowodować jego uszkodzenie lub całkowite zniszczenie. Ograniczniki przepięć należy dobierać tak, aby powstałe w układzie przepięcia były redukowane do wielkości, która jest bezpieczna dla instalacji elektrycznej oraz podłączonych do niej urządzeń końcowych. Należy zwracać szczególna uwagę na to, aby napięciowy poziom ochrony dobieranego ochronnika był niższy niż wytrzymałość izolacji zabezpieczanych urządzeń oraz samej instalacji. Rozróżnia się dwa rodzaje przepięć: – przepięcia powstałe wskutek operacji łączeniowych („przepięcia łączeniowe”) w sieci elektrycznej lub oddziaływania czynników środowiskowych (wyładowania elektrostatyczne) – przepięcia powstałe wskutek bezpośrednich uderzeń piorunów w budynek lub uderzeń piorunów w bezpośrednim sąsiedztwie danego budynku W zalezności od typu przepięcia oraz zastosowania rozróżnia się kilka podstawowych typów ograniczników przepięć. Zastosowanie ograniczników przepięć w instalacjach niskiego napięcia opisane jest w normie DIN VDE 0100-443, natomiast dobór i montaż w normie DIN VDE 0100-534. Zasady ochrony odgromowej opisuje norma DIN EN 62305 (VDE 0185-305). Ograniczniki przepięć to aparaty, których zadaniem jest ograniczenie wpływów przepięć na instalację elektryczną i urządzenia końcowe oraz zapobieganie ich zniszczeniu. Typy ograniczników przepięć SPD Zastosowanie Ochrona Klasa Typ 1 Rozdzielnice glówne Skutki bezpośrednich uderzeń piorunów B Typ 2 Podrozdzielnice Przepięcia powstałe wskutek pośrednich uderzeń piorunów lub operacji łączeniowych w sieci. Drugi stopień ochrony za ogranicznikiem przepięć typu 1. C Typ 3 Obwody i urządzenia końcowe Przepięcia łączeniowe w obwodach urządzeń końcowych. Kolejny stopień ochrony za ogranicznikiem przepięć typu 2. D 4 2CDC432009B0103 2. Przykładowe zastosowanie Ochrona przepięciowa w budynku przemysłowym lub użytkowym W budynkach mieszkalnych, użytkowych czy przemysłowych, które posiadają zewnętrzną instalację odgromową, w rozdzielnicy głównej instaluje się ograniczniki przepięciowe typu 1. Ich rolą jest odprowadzenie największej energii, powstałej na skutek np. bezpośredniego uderzenia pioruna. Ograniczniki przepięć typu 1 o napięciowym poziomie ochrony Up 2,5 kV przeznaczone są do ochrony instalacji i urządzeń w kategorii przepięciowej od IV do II (wg VDE 0110-1 / DIN EN 60664-1). Zwykle jest to wystarczająca ochrona wszystkich urządzeń zainstalowanych w rozdzielnicy głównej. W podrozdzielnicach stosowane są ograniczniki przepięć typu 2. Mają one napięciowy stopień ochrony Up < 1,25 kV, który zapewnia ochronę urządzeń w kategorii przepięciowej od IV do I, również tych, które zawierają czułe elementy elektroniczne. W przypadku, kiedy w rozdzielnicy głównej zainstalowane są urzadzenia zawierające czułe elementy elektroniczne lub mamy do czynienia z rozdzielnicą pełniącą funkcję rozdzielnicy głównej i podrozdzielnicy, wówczas zaleca się zastosowanie ogranicznika przepięć typu 1+2. Ogranicznik ten umożliwia odprowadzenie dużej ilości energii (typ 1) powstałej np. wskutek bezpośrednich uderzeń piorunów, zapewniając przy tym niski napięciowy poziom ochrony (typ 2). Dzięki temu zapewniona jest również ochrona urządzeń zawierających czułe elementy elektroniczne. Ochronę urządzeń zawierających czułe elementy elektroniczne możemy zrealizować również w oparciu o zastosowanie ogranicznika przepięć typu 2, który zainstalowany za ogranicznikiem przepięć typu 1 pełni rolę kolejnego stopnia ochrony. Ponadto, dzięki zoptymalizowanemu prowadzeniu przewodów, możemy uzyskać poprawę parametrów w zakresie kompatybilności elektromagnetycznej. Dobezpieczenie ograniczników przepięć Ograniczniki przepięć typu 1 i 1+2, z poniższych przykładów (rys 1…3), mogą zostać dobezpieczone bezpiecznikiem o maks. prądzie znamionowym 125 A gG/gL. Oznacza to, że: – Jeżeli F1 > 125 A, bezpiecznik F2 należy zainstalować jako oddzielne dobezpieczenie o maksymalnej wartości prądu 125 A gG/gL. – Jeżeli F1 ≤ 125 A, bezpiecznik F2 nie jest wymagany, ale dobezpieczenie jest zalecane. Podobnie dla ograniczników przepięć typu 2: – Jeżeli F1 ≤ 125 A, dobezpieczenie w postaci bezpiecznika F3 nie jest wymagane (rys.1) – Jeżeli F1 > 125 A, dla ogranicznika przepięć typu 2 wymagane jest zastosowanie dobezpieczenia w postaci bezpiecznika topikowego (maks. 125A gG/gL) lub wyłącznika instalacyjnego. Doboru odpowiedniego wyłącznika instalacyjnego możemy dokonać na podstawie tabeli „Dobór dobezpieczenia dla ograniczników przepięć OVR T2” – patrz strona 16. Połączenie ograniczników przepięć z przewodem ochronnym Połączenie ograniczników przepięć z przewodem ochronnym należy wykonać w następujący sposób: Ograniczniki przepięć typ 1 Należy wykonać dwa połączenia 1 tj. z przewodem ochronnym PE, jak i bezpośrednio z główną szyną uziemiającą (GSU). Przy obliczaniu maksymalnej długości przewodu należy uwzględnić krótsze połączenie. Ograniczniki przepięć typ 2 Połączenia należy dokonać przez szynę wyrównawczą lub przewód ochronny PE 2 . Zalecane jest krótsze połączenie. Budynek przemysłowy Biurowce, budynki użyteczności publicznej, duże budynki mieszkalne 2CDC432009B0103 5 Rys. 1: Zastosowanie ograniczników przepięć w budynku przemysłowym w systemie sieci TN-S L1 Rozdzielnica główna F1 Podrozdzielnica RCD L2 L3 N PEN PE F2 F3 1 2 OVR typ 1 OVR typ 2 1 2 SWP GSU Uziom fundamentowy Ochrona urządzeń o czułej elektronice w rozdzielnicy głównej Jeśli w rozdzielnicy głównej znajdują się urządzenia zawierające czułe elementy elektroniczne, zalecane jest zastosowanie ogranicznika przepięć typu 1+2. Dla przedstawionego przykładu w systemie sieci TN-S jest to połączenie 4x OVR T1+2 25 255 TS (2CTB815101R0300). SPD Typ Numer kat. Typ 1 OVR T1 4L 25 255 2CTB815101R1400 Typ 2 OVR T1 4L 25 255 TS 2CTB815101R0800 OVR T2 4L 40-275 P QS 2CTB803873R5600 OVR T2 4L 40-275 P TS QS 2CTB803873R5200 Rys. 2: Zastosowanie ograniczników przepięć w budynku przemysłowym w systemie sieci TN-C-S L1 F1 Rozdzielnica główna Podrozdzielnica RCD L2 L3 N PEN PE F2 F3 1 2 OVR typ 1 OVR typ 2 1 2 SWP GSU Uziom fundamentowy Ochrona urządzeń o czułej elektronice w rozdzielnicy głównej Jeśli w rozdzielnicy głównej znajdują się urządzenia zawierające czułe elementy elektroniczne, zalecane jest zastosowanie ogranicznika przepięć typu 1+2. Dla przedstawionego przykładu w systemie sieci TN-C-S jest to połączenie 3x OVR T1+2 25 255 TS (2CTB815101R0300). 6 2CDC432009B0103 SPD Typ Numer kat. Typ 1 OVR T1 3L 25 255 2CTB815101R1300 OVR T1 3L 25 255 TS 2CTB815101R0600 Typ 2 OVR T2 4L 40-275 P QS 2CTB803873R5600 OVR T2 4L 40-275 P TS QS 2CTB803873R5200 Rys. 3: Zastosowanie ograniczników przepięć w budynku przemysłowym w systemie sieci TT L1 F1 Rozdzielnica główna Podrozdzielnica RCD L2 L3 N F2 F3 OVR typ 1 OVR typ 2 1 2 1 2 GSU SWP Uziom fundamentowy Ochrona urządzeń o czułej elektronice w rozdzielnicy głównej Jeśli w rozdzielnicy głównej znajdują się urządzenia zawierające czułe elementy elektroniczne, zalecane jest zastosowanie ogranicznika przepięć typu 1+2. Dla przedstawionego przykładu w systemie sieci TT jest to połączenie 3x OVR T1+2 25 255 TS (2CTB815101R0300) i 1x OVR T1 100 N (2CTB815101R0500) SPD Typ Numer kat. Typ 1 OVR T1 3N 25 255 2CTB815101R1600 Typ 2 OVR T1 3N 25 255 TS 2CTB815101R0700 OVR T2 3N 40-275 P QS 2CTB803973R1100 OVR T2 3N 40-275 P TS QS 2CTB803973R0500 2CDC432009B0103 7 3. Przykładowe zastosowanie Ochrona przepięciowa w budynku mieszkalnym z zewnętrzną instalacją odgromową W budynku mieszkalnym posiadającym zewnętrzną instalację odgromową, w rozdzielnicy głównej, za urządzeniem pomiarowym (licznikiem energii) stosowane są ograniczniki przepięć typu 1+2. Umożliwiają one bezpieczne ograniczenie GXĪHMilości energii (typ 1) powstałej np. wskutek bezpośrednich uderzeń piorunów, zapewniając przy tym niski napięciowy poziom ochrony (typ 2). Dzięki temu zapewniona jest również ochrona urządzeń zawierających czułe elementy elektroniczne. Ograniczniki przepięć typu 1+2 o napięciowym poziomie ochrony Up = 1,5 kV przeznaczone są do ochrony instalacji i urządzeń w kategorii przepięciowej od IV do II (wg VDE 0110-1 / DIN EN 60664-1). Dobezpieczenie ograniczników przepięć typu 1+2 Ograniczniki przepięć typu 1 i 1+2, przedstawione na rysunkach od 1 do 4, mogą zostać dobezpieczone bezpiecznikiem o maks. prądzie znamionowym 125 A gG/gL. Oznacza to, że: – Jeżeli F1 > 125 A, bezpiecznik F2 należy zainstalować jako oddzielne dobezpieczenie o maksymalnej wartości prądu 125 A gG/gL. – Jeżeli F1 ≤ 125 A, bezpiecznik F2 nie jest wymagany, ale dobezpieczenie jest zalecane. Połączenie ograniczników przepięć z przewodem ochronnym Połączenie ograniczników przepięć z przewodem ochronnym należy wykonać w następujący sposób: W przypadku ograniczników przepięć typu 1+2 należy wykonać dwa połączenia 1 tj. z przewodem ochronnym PE, jak i bezpośrednio z główną szyną uziemiającą (GSU). Przy obliczaniu maksymalnej długości przewodu należy uwzględnić krótsze połączenie. Budynek mieszkalny Budynek mieszkalny, Budynek mieszkalny z zewnętrzną ochroną zasilanie linią z uziemioną instalacją odgromową napowietrzną antenową Rys. 4: Zastosowanie ograniczników przepięć typu 1+2 w budynku mieszkalnym z zewnętrzną instalacją odgromową w systemie TN-S L1 F1 Rozdzielnica główna + podrozdzielnica L2 L3 N PEN PE F2 1 OVR typ 1+2 1 GSU Uziom fundamentowy 8 2CDC432009B0103 SPD Typ Numer kat. Typ 1+2 OVR T1+2 3N 15 255-7 2CTB815101R9000 Rys. 5: Zastosowanie ograniczników przepięć typu 1+2 w budynku mieszkalnym z zewnętrzną instalacją odgromową w systemie TN-C-S L1 F1 Rozdzielnica główna + podrozdzielnica L2 L3 PEN F2 1 OVR typ 1+2 1 GSU Uziom fundamentowy SPD Typ Numer kat. Typ 1+2 OVR T1+2 3N 15 255-7 2CTB815101R9000 Rys. 6: Zastosowanie ograniczników przepięć typu 1+2 w budynku mieszkalnym z zewnętrzną instalacją odgromową w systemie TT L1 F1 Rozdzielnica główna + podrozdzielnica L2 L3 N PE F2 1 OVR typ 1+2 1 GSU Uziom fundamentowy SPD Typ Numer kat. Typ 1+2 OVR T1+2 3N 15 255-7 2CTB815101R9000 2CDC432009B0103 9 4. Przykładowe zastosowanie Ochrona przepięciowa w budynku mieszkalnym bez zewnętrznej instalacji odgromowej W budynku bez zewnętrznej instalacji odgromowej lub innych czynników zwiększających ryzyko wystąpienia bezpośredniego uderzenia pioruna z reguły instalowane są tylko ograniczniki przepięć typu 2. W takich przypadkach według normy VDE 0100-443 są one wystarczające. Czynnikami ryzyka są np. zasilanie budynku linią napowietrzną, zabudowy dachowe typu instalacje antenowe lub instalacja odgromowa sąsiedniego budynku. Dobezpieczenie ograniczników przepięć typu 2. – Jeżeli F1 ≤ 125 A, bezpiecznik F3 jako dobezpieczenie nie jest wymagany (rys. 7…9). – Jeżeli F1 > 125 A, dla ogranicznika przepięć typu 2 wymagane jest zastosowanie dobezpieczenia w postaci bezpiecznika topikowego (maks. 125A gG/gL) lub wyłącznika instalacyjnego. Doboru odpowiedniego wyłącznika instalacyjnego możemy dokonać na podstawie tabeli „Dobór dobezpieczenia dla ograniczników przepięć OVR T2” – patrz strona 16. Ograniczniki przepięć typu 2 mają napieciowy poziom ochronny Up < 1,5 kV, który jest wystarczający do ochrony urządzeń w kate- Połączenie ograniczników przepięć z przewodem ochronnym gorii przepięciowej od IV do I. Zapewniona jest również ochrona Połączenia należy dokonać przez szynę wyrównawczą lub urządzeń z elementami o czułej elektronice. przewód ochronny PE 2 . Zalecane jest krótsze połączenie. Budynki mieszkalne – bez zewnętrznej ochrony odgromowej – instalacja z przewodem ochronnym – bez uziemionych elementów konstrukcyjnych Rys. 7: Zastosowanie ograniczników przepięć w budynku mieszkalnym bez zewnętrznej instalacji odgromowej w systemie sieci TN-S F1 L1 Rozdzielnica główna + podrozdzielnica RCD L2 L3 N PEN F3 2 OVR typ 2 2 GSU Uziom fundamentowy 10 2CDC432009B0103 SPD Typ Numer kat. Typ 2 OVR T2 4L 40-275 P QS 2CTB803873R5600 OVR T2 4L 40-275 P TS QS 2CTB803873R5200 Rys. 8: Zastosowanie ograniczników przepięć w budynku mieszkalnym bez zewnętrznej instalacji odgromowej w systemie TN-C-S Rozdzielnica główna + podrozdzielnica F1 L1 RCD L2 L3 PEN N F3 2 OVR typ 2 2 GSU Uziom fundamentowy SPD Typ Numer kat. Typ 2 OVR T2 4L 40-275 P QS 2CTB803873R5600 OVR T2 4L 40-275 P TS QS 2CTB803873R5200 Rys. 9: Zastosowanie ograniczników przepięć w budynku mieszkalnym bez zewnętrznej instalacji odgromowej w systemie TT L1 F1 Rozdzielnica główna + podrozdzielnica RCD L2 L3 N F3 OVR typ 2 2 2 GSU Uziom fundamentowy SPD Typ Numer kat. Typ 2 OVR T2 3N 40-275 P QS 2CTB803973R1100 OVR T2 3N 40-275 P TS QS 2CTB803973R0500 2CDC432009B0103 11 5. Dobór ograniczników przepięć typu 1 Ograniczniki przepięć typu 1 stanowią pierwszy stopień ochrony w obiekcie. Służą do ochrony osób, zapobiegają niebezpiecznemu iskrzeniu w budynku oraz chronią instalację elektryczną. W przypadku następujących czynników ryzyka niezbędne jest zastosowanie ograniczników przepięć typu 1: – – – – istnieje zewnętrzna instalacja odgromowa wg DIN EN 62305 budynek zasilony jest linią napowietrzną istnieją zabudowy dachowe, np. anteny istnieje zewnętrzna instalacja odgromowa na sąsiednim budynku (przepięcia mogą dostać się do budynku przez przewód ochronny instalacji). Jeśli liczba linii rozpływu prądu piorunowego nie jest znana, należy wziąć pod uwagę wartość bezpieczną i zastosować metodę uproszczoną. Zakłada się w niej, że prąd piorunowy z głównej szyny uziemiającej rozpływa się na trzy przewody fazowe i przewód neutralny. Przy założeniu, że prąd piorunowy rozpływa się w 50% do ziemi i w 50% przez główną szynę uziemiającą do instalacji budynku, rozpływ prądu piorunowego dla czterech linii wynosi 12,5% pierwotnego prądu piorunowego na każdą z nich (patrz rys.11). Rys. 11: Metoda uproszczona doboru ograniczników przepięć typu 1 100% W pozostałych przypadkach wystarczające jest zastosowanie ograniczników przepięciowych typu 2. Zdolność odprowadzania prądu piorunowego dla ograniczników przepięciowych typu 1 Zdolność odprowadzania prądu piorunowego dla ogranicznika przepięć typu 1 w budynku z zewnętrzną instalacją odgromową wg DIN EN 62305 zależy od klasy ochrony odgromowej i ilości linii, w których prąd piorunowy ulega rozpływowi. Jak pokazano na rys.10, cząstkowy prąd piorunowy wpływający do budynku przez zewnętrzną instalację odgromową i uziom fundamentowy dzieli się na różne linie odpływowe. Możliwymi liniami odpływowymi są wszystkie metalowe elementy stanowiące system wyrównania potencjałów w danym budynku. GSU 50% 50% Uziom fundamentowy Rozpływ prądu piorunowego przy uderzeniu bezpośrednim Prąd piorunowy 100%: – 50% do ziemi – 50% przez instalację elektryczną Rys. 10: Linie odpływu prądu piorunowego w budynku z zewnętrzną instalacją odgromową Zewn. ochrona odgromowa Zakład energ. Sieć komputerowa Kabel telefoniczny Instalacja wodociągowa Instalacja gazowa SWP Uziom fundamentowy 12 2CDC432009B0103 Przy wykorzystaniu metody uproszczonej dla danego poziomu ochrony odgromowej przyjmuje się odpowiednią wartość szczytową prądu piorunowego (patrz rys. 12 i rys. 13): Rys. 12: Dobór ogranicznika przepięć typu 1 pod względem zdolności odprowadzania prądu piorunowego. Metoda uproszczona, poziom ochrony odgromowej (LPL) I, III i IV 100% 4 x 12,5% GSU 50% W przypadku, kiedy wymagane jest zastosowanie ograniczników przepięć typu 1, przeprowadzenie odpowiednich obliczeń nie jest możliwe lub budynek nie posiada zewnętrznej instalacji odgromowej, wówczas ochronniki przepięciowe dobieramy wg normy VDE 0100-534. Zdolność odprowadzania prądu ochronnika musi wynosić co najmniej 12,5 kA (10/350) na biegun. Ograniczniki przepięć typu 1 - zastosowanie przed licznikiem energii Zastosowanie ograniczników przepięć typu 1 przed licznikiem energii elektrycznej w instalacji zasilającej budynek powinno odbywać się zgodnie z wymaganiami operatora sieci. Wymagania te zawarte są w opracowaniu „Techniczne warunkach podłączania do sieci niskiego napięcia”, wydanym przez operatora sieci. Wytyczne dotyczące zastosowania ograniczników przepięć typu 1 przed licznikami, zawarte są również w opracowaniu „Urządzenia ochrony przepięciowej typu 1”, wydanym przez VDN. Ograniczniki przepięć muszą spełniać następujące wymagania: 50% Uziom fundamentowy Poziom ochrony odgromowej (LPL*) Wartość szczytowa prądu piorunowego I 200 kA II 150 kA III i IV 100 kA wg DIN EN 62305-1 (VDE 0185-305-1) * LPL – Lightning Protection Level – urządzenia typu 1 badane wg normy DIN EN 61643 – wytrzymywany prąd piorunowy musi odpowiadać maksymalnej wartości w miejscu zainstalowania (jeśli nie jest ona znana, należy przyjąć 25 kA na biegun) – budowa na bazie iskierników – wytrzymałość zwarciowa ≥ 25 kA. Ograniczniki przepięć typu 1 do instalacji przed licznikiem energii elektrycznej. Rozpływ prądu piorunowego przy uderzeniu bezpośrednim Sieć Typ Numer kat. Poziom ochrony Poziom ochrony Sieć TN-C OVR T1 3L 25 255 2CTB815101R1300 odgromowej I odgromowej III i IV Sieć TN-S OVR T1 4L 25 255 2CTB815101R1400 100% prąd piorunowy 200 kA 100 kA Sieć TT OVR T1 3N 25 255 2CTB815101R1600 50% prąd do ziemi 100 kA 50 kA 50% przez instalację 100 kA 50 kA 25 kA 12,5 kA 25 kA (10/350) 12,5 kA (10/350) elektryczną 12,5% na każdy przewód (L1, L2, L3 i N) Niezbędna zdolność odprowadzania prądu przez urządzenie ochrony przepięciowej Wnioski: W celu zapewnienia odpowiedniego poziomu ochrony ograniczniki przepięć, przy poziomie ochrony odgromowej I, muszą być projektowane na zdolność odprowadzania prądu piorunowego 25 kA na biegun,a przy poziomie ochrony odgromowej III i IV na wartość prądu równą 12,5 kA. 6. Dobór ograniczników przepięć typu 2 Ograniczniki przepięciowe typu 2 zbudowane są na bazie warystorów. Warystory to elementy półprzewodnikowe, które podlegają procesowi starzenia się, który w istotnym stopniu zależy od obciążenia. Wybrane parametry ochronnika: – Znamionowy prąd wyładowczy In Możliwość odprowadzenia prądu piorunowego o wartości równej znamionowemu prądu wyładowczemu ochronnika co najmniej 15 razy. – Maksymalny prąd wyładowczy Imaks. Możliwość odprowadzenia prądu piorunowego o wartości równej maksymalnej wartości prądu wyładowczego ochronnika co najmniej 1 raz. Znamionowy i maksymalny prąd wyładowczy ograniczników przepięć typu 2 Znamionowy prąd wyładowczy In Maksymalny prąd wyładowczy Imaks. 5 kA (8/20) 20 kA (8/20) 20 kA (8/20) 40 kA (8/20) Poniższa tabela przedstawia zależność trwałości ogranicznika przepięć typu 2 w zależności od wartości prądu wyładowczego. Na przykład ogranicznik o maksymalnym prądzie wyładowczym Imaks. równym 40 kA może bezpiecznie odprowadzać prądy 20 kA średnio 20 razy, a przy prądzie 5 kA już 200 razy. Średnia liczba możliwych zadziałań przy danym prądzie wyładowczym Maksymalny prąd wyładowczy Imaks. ogranicznika typu 2 40 kA Prądy wyładowcze w miejscu zainstalowania ogranicznika 2 kA 1 kA 20 30 40 200 1000 3000 1 5 10 20 150 1000 40 kA 30 kA 20 kA 15 kA 10 kA 5 kA 1 20 kA 14 2CDC432009B0103 5 Norma VDE 0100-534 dotycząca m.in. instalacji ochronników przepięciowych przewiduje w przypadku instalacji niskiego napięcia prądy wyładowcze o wartości maks. 5 kA. Instalacje powinny być projektowane na co najmniej taką wartość. W celu wydłużenia czasu ochrony przepięciowej zalecane jest stosowanie ograniczników przepięć o wyższej zdolności odprowadzania prądu wyładowczego niż wymagają normy. Obecnie z reguły stosowane są ograniczniki przepięć typu 2 o maksymalnej zdolności odprowadzania prądu wyładowczego 40 kA i znamionowej zdolności odprowadzania prądu wyładowczego 20 kA. W ten sposób w typowych instalacjach niskiego napięcia można uzyskać akceptowaną trwałość eksploatacyjną ochrony przepięciowej. 7. Montaż ograniczników przepięć Dobezpieczenie ograniczników przepięć – zwiększenie niezawodność instalacji Aparaty dobezpieczające są elementem zazwyczaj wymaganym, ponieważ w razie uszkodzenia ochronnika, np. na skutek pogorszającej się z upływem czasu zdolności izolacyjnej warystorów, ochronnik nie będzie w stanie sam odłączyć się od sieci. Zwiększający się prąd upływu może doprowadzić do wystąpienia pożaru. Jeśli zabezpieczenie główne (F1 na rys. 14) jest nie większe niż dopuszczalne maksymalne zabezpieczenie dodatkowe ogranicznika przepięć, to można zrezygnować z dobezpieczenia ochronnika. Dodatkowe zabezpieczenie ogranicznika przepięć wymagane jest w przypadku, kiedy zabezpieczenie główne instalacji (bezpiecznik F1 na rys.13) jest większe niż maksymalne dobezpieczenie przewidziane dla danego ogranicznika przepięć. Rys. 14. Dobezpieczenie jako ochrona dodatkowa nie jest wymagane. W przykładzie z rys.14 maksymalne zabezpieczenie główne instalacji wynosi 125 A, dlatego można zrezygnować z dodatkowego zabezpieczenia ogranicznika przepięć (F2). maks. 125 A L1 F1 L2 W przykładzie z rys. 13 bezpiecznik główny F1 jest większy niż 125 A. Dlatego niezbędne jest dodatkowe zabezpieczenie ogranicznika przepięć (F2). W przypadku ograniczników typu 1 stosuje się bezpiecznik 125 A w celu zapewnienia dużej zdolności odprowadzania prądu. W przypadku ograniczników typu 2 zabezpieczenie wstępne może być zrealizowane z wykorzystaniem bezpiecznika topikowego 125 A gL/gG lub wyłącznika instalacyjnego z serii S 200. L3 N PEN F2 Rys. 13. Dobezpieczenie jako ochrona dodatkowa ogranicznika przepięć. Informacja: W celu zwiększenia dyspozycyjności instalacji elektrycznej korzystne jest zastosowanie dodatkowego zabezpieczenia F2. Rolą tego zabezpieczenia jest odłączenie od sieci tylko uszkodzonego ogranicznika przepięć. > 125 A L1 F1 L2 L3 N PEN F2 maks. 125 A Jeśli funkcję ochrony dodatkowej ochronnika pełni zabezpieczenie główne instalacji, to w przypadku uszkodzenia ochronnika wyłącza ono całą instalację. Nie ma to miejsca w przypadku zastosowania osobnego zabezpieczenia dodatkowego, które zwiększa dyspozycyjność całej instalacji. 2CDC432009B0103 15 Dobór dobezpieczenia ograniczników przepięć typu 2 Jako dobezpieczenie ogranicznika przepięć możemy zastosować bezpiecznik topikowy lub wyłącznik instalacyjny serii S 200. Dla maksymalnego prądu rozładowania ogranicznika przepięć należy dobrać odpowiednio większe zabezpieczenie zgodnie z poniższą tabelą (dolny wiersz tabeli). Przy doborze dobezpieczenia dla wymagań minimalnych, tj. 5 kA na biegun zgodnie z normą VDE 0100-534 możemy wziąć pod uwagę mniejszy wyłącznik instalacyjny (środkowy wiersz tabeli). W celu zapewnienia dłuższego czasu ochrony przepięciowej, również na etapie projektowania instalacji dla warunków minimalnych 5 kA, zaleca się zastosowanie ogranicznika przepięć o wyższej zdolności odprowadzania prądu, niż wymagają normy. Starzenie się ograniczników przepięć zależy od wartości odprowadzanego prądu. Ogranicznik o większej zdolności odprowadzania prądu ma większą trwałość eksploatacyjną. Dlatego, pomimo wymagań minimalnych wynoszących 5 kA zgodnie z VDE 0100-534, zwykle stosowane są ograniczniki o maksymalnej zdolności odprowadzania prądu Imaks. równej 40 kA Podczas prób laboratoryjnych stwierdzono, że przy danym prądzie odprowadzanym z instalacji ochronnik posiadający dwukrotnie większą zdolność odprowadzania prądu posiada również dwukrotnie większą trwałość eksploatacyjną. Dobór dobezpieczenia dla ograniczników przepięć OVR T2 20 kA i 40 kA Spodziewany prąd zwarciowy w miejscu zainstalowania Ip ≤ 6 kA Prąd rozładowania 5 kA (8/20) S 200 (wymagania minimalne zgodnie z VDE 0100-534) B lub C 32 A Ip ≤ 10 kA Ip ≤ 25 kA Ip ≤ 25 kA S 200 M S 200 P S 800 S B lub C B lub C B lub C 50 A 63 A 63 A Bezpiecznik 125 A gL/gG Maksymalny prąd rozładowania S 200 S 200 M S 200 P S 800 S Imaks. 20 kA lub 40 kA (8/20) B lub C B lub C B lub C B lub C 63 A 63 A 63 A 125 A Bezpiecznik 125 A gL/gG 16 2CDC432009B0103 Zastosowanie zabezpieczenia dodatkowego ogranicznika przepięć w postaci wyłącznika instalacyjnego zamiast bezpiecznika topikowego ma wiele zalet: – Ograniczniki przepięć OVR T2 jak i wyłączniki instalacyjne wyposażone są w podwójne zaciski cylindryczne ułatwiające okablowanie i umożliwiające połączenia typu V. – Wyłącznik instalacyjny zajmuje mniej miejsca w rozdzielnicy w porównaniu do aparatu wyposażonego w bezpieczniki (rozłącznik bezpiecznikowy). – Zastosowanie szyn łączeniowych przy połączeniu wyłącznika instalacyjnego z ochronnikiem przepięciowym pozwala ograniczyć długość wykorzystanych przewodów oraz w znaczący sposób zmniejsza koszty montażu. – Zastosowanie styku pomocniczego wyłącznika instalacyjnego umożliwia zdalną sygnalizację stanu pracy wyłącznika. 1 Wyłącznik instalacyjny jako dobezpieczenie ogranicznika przepięć OVR T2. 2 3 Kontrola stanu wyłącznika dobezpieczającego za pomocą styku pomocniczego np. S2C-H11L 4 Kontrola stanu ogranicznika OVR za pomocą zintegrowanych styków pomocniczych Odporne na uszkodzenia zaciski zapobiegają wadliwemu zamocowaniu przewodów. Możliwość okablowania typu V 1 2 3 4 2CDC432009B0103 17 Dopuszczalne długości przewodów wg VDE 0100-534 W przypadku wystąpienia przepięcia w instalacji elektrycznej na przewodach przyłączeniowych ochronnika występuje spadek napięcia. Norma VDE 0100-534 zawiera wytyczne co do maksymalnych długości przewodów przyłączeniowych ochronnika. Wytyczne te zapobiegają pogorszeniu lub utracie skuteczności ochrony przepięciowej na skutek zastosowania zbyt długich przewodów przyłączeniowych. Jako preferowaną długość całkowitą przewodu przyłączeniowego ochronnika przyjmuje się 0,5 m oraz 1 m jako wartość maksymalną. Rys. 16: Okablowanie typu V do podłączenia ogranicznika przepięć Zabezpieczenie nadprądowe Urządzenie ochrony przepięciowej Urządzenie końcowe/ instalacja Do obliczania całkowitej długość przewodów przyłączeniowych należy wziąć pod uwagę przewód od linii zasilającej do ochronnika (przewód "a" na rys.15) jak i przewód od ogranicznika przepięć do punktu uziemienia (przewód "b" na rys. 15). Rys.15. Przewody przyłączeniowe ogranicznika przepięć Zabezpieczenie nadprądowe Urządzenie ochrony przepięciowej Urządzenie końcowe/ instalacja Główna szyna uziemiająca/główny przewód uziemiający lub przewód ochronny Jeśli ze względu na brak miejsca zainstalowania ogranicznika, nie jest możliwe zachowanie wymaganej długości przewodów, zamiast układu połączeń przedstawionego na rys.15 można zastosować tzw. okablowanie typu V (rys.16). W takim przypadku maksymalną długość odnosimy tylko do przewodu od urządzenia ochrony przepięciowej do punktu uziemienia (przewód "c" na rys.16). Wadą takiego wariantu połączenia jest to, że cały prąd roboczy instalacji przepływa przez zaciski przyłączeniowe ogranicznika przepięć. Wskutek tego ograniczony jest maksymalny prąd roboczy instalacji (z ogranicznikami OVR T1 i OVR T2 np. do 125 A). 18 2CDC432009B0103 Główna szyna uziemiająca/główny przewód uziemiający lub przewód ochronny Zakres ochrony ograniczników przepięć Definiowany za pomocą dwóch parametrów – Poziom ochrony ogranicznika przepięć Poziom ochrony ogranicznika przepięć musi być dostosowany do wytrzymałości napięciowej chronionych urządzeń i instalacji, która jest zdefiniowana za pomocą kategorii przepięciowej (wg DIN EN 60664-1 (VDE 0110-1)) – Długość przewodów między ogranicznikiem przepięć a chronionym urządzeniem. W przewodzie między ogranicznikiem przepięć a chronionym urządzeniem może nastąpić wyindukowanie się napięcia, dlatego długość przewodu powinna wynosić od 10 m do maksymalnie 30 m. W przypadku dłuższych przewodów należy zastosować dodatkowy ogranicznik przepięć. Rys.17…19 przedstawiają zakresy ochrony ograniczników przepięć różnych typów. Rys.17. Zakres ochrony ogranicznika typu 1 (OVR T1) 1 S KWh SPB S KWh 6000 V Znamionowe napięcie udarowe izolacji 4000 V 2500 V Kategoria przepięciowa Urządzenia Zakres ochrony 10...30 m (maks.) za ogranicznikiem przepięć. IV III Urządzenia w przyłączu instalacji Aparatura rozdzielcza i obwodów końcowych 0 1500 V II 5 Narzędzia przenośne, inne domowe odbiorniki I Szczególnie chronione urządzenia* (czuła elektronika) 10 ... 30 m * Do ochrony urządzeń zawierających czułą elektronikę należy dodatkowo zastosować ogranicznik przepięć typu 2 lub typu 3. 1 Dobór urządzeń: OVR T1 z Up = 2,5 kV w instalacjach z zewnętrzną ochroną odgromową – Zastosowanie do ochrony instalacji i urządzeń w kategorii przepięciowej od IV do II (rozdzielnice główne, podrozdzielnice, przemysłowe liczniki elektroniczne itp). – Długość przewodu za ogranicznikiem przepięć do 10 m (30 m z ograniczeniami). 2CDC432009B0103 19 Rys.18. Zakres ochrony ogranicznika typu 1+2 (OVR T1+2) w sieci 230/400 V AC S KWh 1 SPB S KWh 1 6000 V Znamionowe napięcie udarowe izolacji Kategoria przepięciowa Urządzenia Zakres ochrony 10...30 m (maks.) za ogranicznikiem przepięć. 1 4000 V 2500 V IV III Urządzenia w przyłączu instalacji Aparatura rozdzielcza i obwodów końcowych 0 Dobór urządzeń: OVR T1+2 z Up = 1,5 kV w instalacjach z zewnętrzną ochroną odgromową – Zastosowanie do ochrony instalacji i urządzeń w kategorii przepięciowej od IV do I (rozdzielnice główne, podrozdzielnice, przemysłowe liczniki elektroniczne, urządzenia z czułą elektroniką). – Długość przewodu za ogranicznikiem przepięć do 10 m (30 m z ograniczeniami). 20 2CDC432009B0103 1500 V II I Narzędzia przenośne, inne domowe odbiorniki Szczególnie chronione urządzenia (czuła elektronika) 5 10 ... 30 m Rys.19. Zakres ochrony ogranicznika typu 2 (OVR T2) S KWh 1 SPB S KWh 1 HAK S KWh 6000 V Znamionowe napięcie udarowe izolacji 4000 V 2500 V Kategoria przepięciowa Urządzenia IV 6000 V Urządzenia w przyłączu instalacji Zakres ochrony Kategoria 10...30 m (maks.) przepięciowa za ogranicznikiem przepięć. Urządzenia III Aparatura rozdzielcza 4000 V i obwodów końcowych IV III II 1 Dobór urządzeń: Zakres ochrony OVR T2zaz Up = 1,5 kV w 10 (... 30) m urządzeniem 1 ochrony odgromowej ochronnym I Narzędzia przenośne, V inne2500 domowe odbiorniki Szczególnie chronione urządzenia (czuła elektronika) 1500 V II 0 Urządzenia w punkcie zasilania instalacji 1500 V I 5 Urządzenia w obwodach rozdzielczych Urządzenia lub końcowych przenośne, ruchome 10 ... 30 m Szczególnie chronione urządzenia (tzn. czuła elektronika) instalacjach bez zewnętrznej – Zastosowanie do ochrony instalacji i urządzeń w kategorii przepięciowej od IV do I (rozdzielnice główne, podrozdzielnice, przemysłowe liczniki elektroniczne, urządzenia z czułą elektroniką). – Długość przewodu za ogranicznikiem przepięć do 101 m (30 m z ograniczeniami). 2CDC432009B0103 21 Koordynacja ograniczników przepięć i odległości minimalne Poziom ochrony ogranicznika przepięć zależy m.in. od długości przewodów do zabezpieczanego urządzenia. W celu zwiększenia lub osiągnięcia określonego poziomu ochrony konieczne może okazać się połączenie szeregowe dodatkowego ogranicznika lub kilku ograniczników przepięć. W takim przypadku należy przestrzegać wytycznych dotyczących minimalnych odległości pomiędzy poszczególnymi ogranicznikami przepięć w celu zapewnienia odpowiedniej koordynacji. Podane poniżej odległości minimalne umożliwiają zachowanie koordynacji zgodnie z normą DIN VDE 0100-534. Odległości minimalne między ogranicznikami przepięć Przekroje przewodów Do aparatów zabezpieczających ograniczniki przepięć (bezpieczniki, wyłączniki instalacyjne) należy dobrać przewody o odpowiednich przekrojach minimalnych: Przekroje minimalne przewodów do podłączenia ograniczników przepięć (zgodnie z normą DIN VDE 0100-534) Ogranicznik przepięć Minimalny przekrój przewodu przyłączeniowego* Podłączenie faz Podłączenie PE 16 mm 2 Typ 1 6 mm 2 Typ 2 2,5 mm 2 6 mm 2 * Materiał: miedź lub inny materiał o przekroju zapewniającym taką samą przewodność Rozdzielnica główna Podrozdzielnica Odległość minimalna Typ 1 Typ 2 Minimalna odległość nie Zalecane przekroje przewodów do ograniczników typu 1 w zależności od jest wymagana aparatu dobezpieczającego 5 m minimum Dobezpieczenie Przewód L i N Przewód PE i PEN Typ 1/2 ≥ 10 m 25 A 10 mm 2 16 mm 2 Typ 2 ≥ 10 m 35 A 10 mm 2 16 mm 2 40 A 10 mm 2 16 mm2 50 A 10 mm 2 16 mm2 63 A 10 mm 2 16 mm2 80 A 10 mm 2 16 mm2 100 A 16 mm 2 16 mm2 125 A 16 mm 2 16 mm2 160 A 25 mm 2 25 mm2 Typ 1 In = 7 kA Typ 2* * zalecany dla L = 10...30 m, wymagany dla L > 30 m Zakres ochrony ograniczników przepięć Zakres ochrony ogranicznika przepięć nie jest dowolnie duży. Jeśli długość przewodu między ogranicznikiem przepięć a chronionym urządzeniem końcowym jest za duża, ogranicznik przepięć nie zapewni wymaganego poziomu ochrony. Dlatego w przypadku przewodów o długości od 10 m należy zainstalować dodatkowy ogranicznik przepięć przed chronionym urządzeniem końcowym. Dla przewodów o długości od 30 m zalecane jest zainstalowanie dodatkowo kolejnego ogranicznika przepięć. Pomiar izolacji w instalacji z zainstalowanymi ogranicznikami przepięć Podczas pomiaru izolacji może zadziałać urządzenie ochrony przepięciowej. W takim przypadku przed pomiarem izolacji urządzenie to należy odłączyć od instalacji. Uwaga: Ograniczniki przepięć firmy ABB występują w wersji wtykowej. Moduły ograniczników mogą zostać w łatwy sposób odłączone na czas pomiaru rezystancji izolacji. Zalecane przekroje przewodów do ograniczników typu 2 w zależności od aparatu dobezpieczającego Dobezpieczenie Przewód L i N Przewód PE i PEN 25 A 4 mm 2 6 mm 2 35 A 4 mm 2 6 mm 2 40 A 4 mm 2 6 mm2 50 A 6 mm 2 6 mm2 63 A 10 mm 2 10 mm2 80 A 10 mm 2 10 mm2 100 A 16 mm 2 16 mm2 125 A 16 mm 2 16 mm2 Działania wymagane w przypadku pomiaru izolacji przy zainstalowanych granicznikach przepięć OVR Ogranicznik przepięć Działanie Typ 1 Nie są wymagane żadne działania Typ 1+2 Przed pomiarem izolacji wypnij moduł ochronnika (jeżeli istnieje) Typ 2 Przed pomiarem izolacji wypnij moduł ochronnika 22 2CDC432009B0103 8. Kombinowane ograniczniki przepięć do różnych typów sieci OVR T1+2 to kombinowane ograniczniki przepięć zawierające połączone ze sobą ograniczniki typu 1 i typu 2. Do połączenia ograniczników można wykorzystać również szyny łączeniowe, co pozwala na realizację układów polączeń dedykowanych do różnych typów sieci: Rys. 20: Układ połączeń zawierający OVR T1+2 i iskiernik sumujący do różnych rodzajów sieci System TN-C System TN-S 3 x OVR T1+2 Systemy TT i TN-S OVR3 x OVR T1+2 OVR T1...N T1...N 4 x OVR T1+2 PE OVR T1...N PE PE Dobór OVR i szyn łączeniowych Typ Numer kat. Jednobiegunowe TN TT (L+N) (1-fazowe) (1-fazowe) 1x 2x 1x TN-C TN-S TT (3-fazowe) OVR OVR T1+2 25 255 TS 2CTB815101R0300 OVR T1 50 N 2CTB815101R0400 OVR T1 100 N 2CTB815101R0500 3x 4x 3x 1x 1 Szyny łączeniowe PS 1/3/16 TN-C 2CDL010007R1603 PS 1/4/16 TN-S 2CDL010007R1604 PS 1/4/16 TT 2CDL010017R1604 1x 1x 1x 1x 1x 2CDC432009B0103 23 9. Dane techniczne Ograniczniki przepięć OVR T1 Opis – przejęcie i odprowadzenie udarów wysokoprądowych w elektrycznych sieciach niskiego napięcia – SPD typu 1 wg EN 61643-11 i DIN EN 61643-11 (VDE 0675 część 6-11) – SPD Klasa I wg IEC 61643-1 – strefy ochrony odgromowej 0A – 1 – wersje jedno- i wielobiegunowe do ochrony w systemach TN-C / TN-S i TT – ochrona instalacji i urządzeń kategorii przepięciowej od II do IV – iskierniki niewydmuchowe, brak wymagań dotyczących specjalnych odstępów bezpieczeństwa – brak specjalnych wymagań dotyczących koordynacji z ogranicznikami przepięć typu 2 serii OVR – duża zdolność gaszenia prądu następczego, do 50 kA – podwójne zaciski do okablowania typu V (z wyjątkiem OVR T1 25 255) – możliwość stosowania przed licznikiem (zgodnie z wytycznymi VDN) – opcja: zintegrowany wskaźnik zasilania CZERWONY/ZIELONY ze zdalną sygnalizacją (TS) OVR T1 25 255 OVR T1 25 440-50 OVR T1 2L 25 255 Typ OVR T1 (TS) 25 255 OVR T1 3L 25 255 TN-S TN-C TN-S Chronione linie 1-faz. 3-faz. 3-faz. OVR T1 1N 25 255 3-faz. 255 V Napięcie znamionowe UN V 230 V 400 V TOV UT (5 s) V 400 V 690 V TOV UT (L-N: 5 s / N-PE: 200 ms) V Prąd udarowy Iimp (10/350) na biegun kA Prąd udarowy Iimp (10/350) L-N kA 25 kA Prąd udarowy Iimp (10/350) N-PE kA 50 kA Znamionowy prąd wyładowczy In (8/20) kA 25 kA Poziom ochrony napięciowej Up kV 2,5 kV Poziom ochrony napięciowej Up L-N kV 2,5 kV Poziom ochrony napięciowej Up N-PE kV 1,5 kV Napięcie otwarcia (1,2/50) kV 1,5 kV Czas reakcji tA ns < 100 ns 500 ns 50 kA 50 kA 440 V 400 V/1200 V 25 kA Zdolność gaszenia prądu następczego dla Uc (L-N/N-PE) kA Maks. dobezpieczenie A 125 A Wytrzymałość zwarciowa przy maksymalnym dobezpieczeniu kA 50 kA Zakres temperatury °C – 40°C ... + 80°C Przekrój przewodów min. mm² 2,5 mm² Przekrój przewodów maks. mm² 35 mm2 drut / 50 mm2 linka 25 kA 25 kA 100 kA 2 kV 2 kV 1,5 kV 2 kV 50 kA/0,1 kA Montaż szyna 35 mm, DIN EN 60715 Obudowa tworzywo termoplastyczne, kolor szary, V0 (UL94) Stopień ochrony IP20 Normy dotyczące badań DIN EN 61643-11 (VDE 0675 część 6-11), EN 61643-11, IEC 61643-1 Typ Zdalna sygnalizacja TS Przekrój przewodów 24 2CDC432009B0103 1-faz. V Typ styku OVR T1 3N 25 255 TT, TN-S TT, TN-S IT Maksymalne napięcie ciągłe Uc AC 50 Hz Zdolność gaszenia prądu następczego IfI dla Uc kA OVR T1 4L 25 255 2L 25 255 3L 25 255 4L 25 255 1N 25 255 3N 25 255 25 440-50 Rodzaje sieci przełączny min. mm² maks. 0,14 mm² 1,5 mm² Obciążalność min. styku 200 mA / 20 V DC Obciążalność maks. styku 1 A / 250 V AC Opis – przejęcie i odprowadzenie udarów wysokoprądowych w sieciach niskiego napięcia – SPD typu 1 wg EN 61643-11 i DIN EN 61643-11 (VDE 0675 część 6-11) – SPD Klasa I wg IEC 61643-1 – strefy ochrony odgromowej 0A – 1 – wersje jedno- i wielobiegunowe do ochrony w systemach TN-C / TN-S i TT – ochrona instalacji i urządzeń kategorii przepięciowej od II do IV – iskierniki niewydmuchowe, brak wymagań dotyczących specjalnych odstępów bezpieczeństwa – brak specjalnych wymagań dotyczących koordynacji z ogranicznikami przepięć typu 2 serii OVR – możliwość zastosowania w budynkach mieszkalnych, zdolność gaszenia prądu następczego do 7 kA – możliwość stosowania przed licznikiem (zgodnie z wytycznymi VDN) OVR T1 25 255-7 OVR T1 Typ 25 255-7 OVR T1 3N 25 255-7 3N 25 255-7 Rodzaje sieci TT, TN-S Chronione linie 3-faz. Maksymalne napięcie ciągłe Uc AC 50 Hz V 255 V Napięcie znamionowe UN V 230 V 230/400 V TOV UT (5 s) V 650 V 650/1200 V Prąd udarowy Iimp (10/350) kA 25 kA Prąd udarowy Iimp (10/350) L-N na biegun kA 25 kA Prąd udarowy Iimp (10/350) N-PE kA Znamionowy prąd wyładowczy In (8/20) kA 25 kA Poziom ochrony napięciowej Up kA 2,5 kA Poziom ochrony napięciowej Up L-N kA 2,5 kA Poziom ochrony napięciowej Up N-PE kA 1,5 kA Zdolność gaszenia prądu następczego Ifi dla Uc (L-N/N-PE) kA 7 kA Maks. dobezpieczenie wstępne A 125 A Wytrzymałość zwarciowa przy maksymalnym dobezpieczeniu kA 50 kA Zakres temperatury °C Przekrój przewodów min. Przekrój przewodów maks. 100 kA 25 kA/100 kA – 40°C ... + 80°C mm 2 2,5 mm2 mm 2 35 mm2 drut / 50 mm2 linka Montaż szyna 35 mm, DIN EN 60715 Obudowa tworzywo termoplastyczne, kolor szary, V0 (UL94) Stopień ochrony IP20 Normy dotyczące badań DIN EN 61643-11 (VDE 0675 część 6-11, EN 61643-11, IEC 61643-1) 2CDC432009B0103 25 Dane techniczne Ograniczniki przepięć OVR T1 ... N Opis – przejęcie i odprowadzenie udarów wysokoprądowych w systemach niskiego napięcia między N a PE – SPD typ 1 wg EN 61643-11 i DIN EN 61643-11 (VDE 0675 część 6-11) – SPD Klasa I wg IEC 61643-1 – strefy ochrony odgromowej 0A – 1 – zastosowanie specjalne, jako ogranicznik sumujący (N-PE) w układzie „3+1“ lub „1+1“ – iskiernik hermetyczny, niewydmuchowy – zaciski podwójne do okablowania typu V – prąd udarowy 25, 50, 100 kA – możliwość stosowania przed licznikiem (zgodnie z wytycznymi VDN) OVR T1 … N Typ OVR T1 … Rodzaje sieci 25 N 50 N TT, TN-C, TN-S, IT TT, TN-S 100 N Chronione linie 26 2CDC432009B0103 Maksymalne napięcie ciągłe Uc AC 50 Hz V 690 V 255 V Napięcie znamionowe UN V 440 V 230 V TOV UT (200 ms) V 1200 V 1200 V Prąd udarowy Iimp (10/350) N-PE kA 25 kA 50 kA Znamionowy prąd wyładowczy In (8/20) N-PE kA 25 kA 25 kA Poziom ochrony napięciowej Up kV 4 kV 1,5 kV Napięcie otwarcia (1,2/50) kV Czas reakcji tA ns Zdolność gaszenia prądu następczego Ifi dla Uc kA 100 kA Zakres temperatury °C – 40°C ... + 80°C Przekrój przewodów min. mm2 2,5 mm2 Przekrój przewodów maks. mm2 35 mm2 drut / 50 mm2 linka 100 kA 2 kV 1,5 kV ≤ 100 ns Montaż szyna 35 mm, DIN EN 60715 Obudowa tworzywo termoplastyczne, kolor szary, V0 (UL94) Stopień ochrony IP20 Normy dotyczące badań DIN EN 61643-11 (VDE 0675 część 6-11, EN 61643-11, IEC 61643-1) Dane techniczne Ograniczniki przepięć OVR T1+2 Opis – przejęcie i odprowadzenie udarów wysokoprądowych, ochrona instalacji elektrycznych niskiego napięcia i urządzeń końcowych – SPD typ 1/typ 2 wg EN 61643-11 i DIN EN 61643-11 (VDE 0675 część 6-11) – SPD Klasa I/II wg IEC 61643-1 – strefy ochrony odgromowej 0A - 2 – ochrona instalacji i urządzeń kategorii przepięciowej od I do IV – opcja zdalnej sygnalizacji – niski napięciowy poziom ochrony (1,5 kV), a tym samym możliwość ochrony urządzeń końcowych – krótki czas reakcji – iskierniki niewydmuchowe, brak wymagań dotyczących specjalnych odstępów bezpieczeństwa – iskiernik równolegle połączony z warystorem (tylko OVR T1+2 25 255 TS) ze zintegrowanym rozłącznikiem termicznym – mechaniczny wskaźnik stanu (zielony: OK., czerwony: uszkodzenie) OVR T1+2 25 255 TS OVR T1+2 Typ Rodzaje sieci 25 255 TS 15 255-7 3N 15 255-7 TN, TT TN, TT TT, TN-S Chronione linie 3-faz. Maksymalne napięcie ciągłe Uc AC 50 Hz V 255 V Napięcie znamionowe UN V 230 V TOV UT (200 s) V 334 V 650 V Prąd udarowy Iimp (10/350) L-N, N-PE kA 25 kA 15 kA 15/50 kA 15 kA 15/50 kA 1,7 kV 1,7 kV Znamionowy prąd wyładowczy In (8/20) L-N, N-PE OVR T1+2 15 255-7 Poziom ochrony napięciowej Up kA kV Czas reakcji tA ns < 25 ns Zdolność gaszenia prądu następczego Ifi dla Uc kA 15 kA Maks. dobezpieczenie A 125 A Wytrzymałość zwarciowa przy maksymalnym dobezpieczeniu kA 50 kA Zakres temperatury °C Przekrój przewodów min. 7/0,1 kA – 40°C ... + 80°C 2,5 mm2 2 35 mm2 drut / 50 mm2 linka mm Montaż szyna 35 mm, DIN EN 60715 Obudowa tworzywo termoplastyczne, kolor szary, V0 (UL94) Stopień ochrony IP20 Normy dotyczące badań DIN EN 61643-11 (VDE 0675 część 6-11, EN 61643-11, IEC 61643-1) Typ Zdalna sygnalizacja TS Typ styku Przekrój przewodów przełączny min. maks. mm2 0,14 mm2 1,5 mm2 Obciążalność min. styku. 200 mA / 20 V DC Obciążalność maks. styku 1 A / 250 V AC Dobór OVR do sieci OVR T1+2 3N 15 255-7 7 kA 2 mm Przekrój przewodów maks. N/PE 1,5 kV 650/1200 V OVR T1+T2 1-biegun. OVR T1 … N TN-C 3-faz.. TN-S 1-faz. 3-faz. 1-faz. 3-faz. 3x 2x 4x 1x 3x 1x TT 1x 2CDC432009B0103 27 Dane techniczne Ograniczniki przepięć OVR T2 OVR T2 20-275 P QS OVR T2 20-275 P TS QS OVR T2 40-275 P QS OVR T2 40-275 P TS QS Opis – jednobiegunowe ograniczniki przepięć typu 2 do ochrony instalacji elektrycznych niskiego napięcia i urządzeń końcowych – SPD typ 2 wg EN 61643-11 i DIN EN 61643-11 (VDE 0675 część 6-11) – SPD Klasa II wg IEC 61643-11 – SPD typ 2+3 / klasa II+III dla wersji 20 kA – strefy ochrony odgromowej 0B - 1 i wyżej lub 1 - 2 i wyżej – krótki czas reakcji – duża zdolność odprowadzania prądu, do 40 kA – zintegrowany rozłącznik termiczny – mechaniczny wskaźnik stanu (zielony: OK., czerwony: uszkodzenie) – składa się z podstawy i wymiennych modułów ochronnych – kompaktowa budowa – 1 moduł na biegun (17,5 mm) – możliwość połączenia z aparatami systemu "pro M compact" z użyciem szyn łączeniowych – opcja zdalnej sygnalizacji stanu urządzenia (wersja TS) OVR T2 Typ 20-275 P QS Rodzaje sieci TN-C, TN-S, TT Maksymalne napięcie ciągłe Uc AC 50 Hz V 275 V Napięcie znamionowe UN V 230 / 400 V Prąd udarowy Iimp (10/350) kA 15 kA na biegun Znamionowy prąd wyładowczy In (8/20) kA 5 kA 20 kA Maks. prąd rozładowania Imaks. (8/20) kA 20 kA 40 kA 40-275 P TS QS Poziom ochrony napięciowej Up dla In kV 0,9 kV 1,25 kV Poziom ochrony napięciowej Up dla 3 kA kV 0,8 kV 0,8 kV Czas reakcji tA ns ≤ 25 ns TOV UT (5 s) V 337 V Maks. dobezpieczenie Isccr A 125 A (gG / gL lub 63 A MCB z charakterystyką B / C) Wytrzymałość zwarciowa przy maksymalnym dobezpieczeniu Isccr kA 100 kA Dopuszczalna temperatura otoczenia °C – 40°C … + 80°C Przekrój przewodów min. mm2 Przekrój przewodów maks. 2 mm 2,5 mm2 16 mm2 drut cienki / 25 mm2 linka Montaż szyna 35 mm, DIN EN 60715 Obudowa tworzywo termoplastyczne, kolor szary, V0 (UL94) Stopień ochrony IP20 Normy dotyczące badań DIN EN 61643-11 (VDE 0675 część 11), EN 61643-11, IEC 61643-11 Typ Zdalna sygnalizacja TS Typ styku Przekrój przewodów 28 2CDC432009B0103 20-275 P TS QS 40-275 P QS min. mm2 maks. przełączny przełączny 0,14 mm 1,5 mm2 0,14 mm2 1,5 mm2 2 Obciążalność min. styku 10 mA / 12 V DC 10 mA / 12 V DC Obciążalność maks. styku 1 A / 250 V AC 1 A / 250 V AC 2CDC 041 377 F0004 Opis – jednobiegunowe ograniczniki przepięć typu 2 do ochrony instalacji elektrycznych niskiego napięcia i urządzeń końcowych – SPD typ 2 wg EN 61643-11 i DIN EN 61643-11 (VDE 0675 część 6-11) – SPD Klasa II wg IEC 61643-11 – strefy ochrony odgromowej 0B - 1 i wyżej lub 1 - 2 i wyżej – zastosowanie specjalne, jako ogranicznik sumujący (N-PE) w układzie „3+1” lub „1+1” – bardzo duża zdolność odprowadzania prądu, do 80 kA – ogranicznik iskiernikowy – składa się z podstawy i wymiennych modułów ochronnych – kompaktowa budowa – 1 moduł na biegun (17,5 mm) – możliwość połączenia z aparatami systemu "pro M compact" z użyciem szyn łączeniowych N OVR T2 Typ PE OVR T2 N 80-275 P QS OVR T2 N 80-350 P QS OVR T2 N 80-440 P QS N 80-275 P QS Rodzaje sieci V 275 V Napięcie znamionowe UN V 230 / 400 V Znamionowy prąd wyładowczy In (8/20) kA 30 kA Maks. prąd rozładowania Imaks. (8/20) kA 80 kA Poziom ochrony napięciowej Up dla In kV 1,4 kV Czas reakcji tA ns ≤ 25 ns TOV UT (200 ms) V 1200 V Dopuszczalna temperatura otoczenia °C Przekrój przewodów maks. N 80-440 P QS 350 V 440 V TT, TN-S Maksymalne napięcie ciągłe Uc AC 50 Hz Przekrój przewodów min. N 80-350 P QS 400 / 690 V – 40°C … + 80°C mm2 mm 2 2,5 mm2 16 mm2 drut / 25 mm2 linka Montaż szyna 35 mm, DIN EN 60715 Obudowa tworzywo termoplastyczne, kolor szary, V0 (UL94) Stopień ochrony IP20 Normy dotyczące badań DIN EN 61643-11 (VDE 0675 część 11), EN 61643-11, IEC 61643-11 2CDC432009B0103 29 Dane techniczne Ograniczniki przepięć OVR T2 Opis OVR T2 1N 20-275 P QS OVR T2 1N 20-275 P TS QS OVR T2 1N 40-275 P QS OVR T2 1N 40-275 P TS QS – wielobiegunowe ograniczniki przepięć typu 2 do ochrony instalacji elektrycznych niskiego napięcia i urządzeń końcowych – SPD typ 2 wg EN 61643-11 i DIN EN 61643-11 (VDE 0675 część 6-11) – SPD Klasa II wg IEC 61643-11 – SPD typ 2+3 / klasa II+III dla wersji 20 kA – strefy ochrony odgromowej 0B - 1 i wyżej lub 1 - 2 i wyżej – wielobiegunowe urządzenia ochrony dedykowane do jednofazowych systemów w układzie sieci TN i TT – iskiernik dużej mocy między N a PE – krótki czas reakcji – duża zdolność odprowadzania prądu, do 40 kA – zintegrowany rozłącznik termiczny – mechaniczny wskaźnik stanu (zielony: OK., czerwony: uszkodzenie) – składa się z podstawy i wymiennych modułów ochronnych – kompaktowa budowa – 1 moduł na biegun (17,5 mm) – możliwość połączenia z aparatami systemu "pro M compact" z użyciem szyn łączeniowych – opcja zdalnej sygnalizacja stanu urządzenia (wersja TS) – przewód zerowy z prawej lub z lewej strony Typ OVR T2 1N 20-275 P QS / N1 20-275 P QS Rodzaje sieci 1N 40-275 P TS QS / N1 40-275 P TS QS 1-faz. Maksymalne napięcie ciągłe Uc AC 50 Hz V 275 V Napięcie znamionowe UN V 230 / 400 V Znamionowy prąd wyładowczy In (8/20) kA 5 kA 20 kA Maks. prąd rozładowania Imaks. (8/20) kA 20 kA 40 kA Poziom ochr. nap. Up dla In (L-N / N-PE / L-PE) kV 0,9 kV / 1,4 kV / 1,4 kV 1,25 kV / 1,4 kV / 1,5 kV Poziom ochr. nap. Up dla 3 kA (L-N / N-PE / L-PE) kV 0,8 kV / - / 0,85 kV 0,8 kV / - / 0,85 kV Czas reakcji tA ns ≤ 25 ns TOV UT (L-N: 5 s / N-PE. 200 ms) V 337 V / 1200 V Maks. dobezpieczenie Isccr 125 A (gG / gL lub 63 A MCB z charakterystyką B / C) Wytrzymałość zwarciowa przy maksymalnym dobezpieczeniu Isccr kA 100 kA Dopuszczalna temperatura otoczenia °C – 40°C … + 80°C Przekrój przewodów min. mm2 2 Przekrój przewodów maks. mm 2,5 mm2 16 mm2 drut / 25 mm2 linka Montaż szyna 35 mm, DIN EN 60715 Obudowa tworzywo termoplastyczne, kolor szary, V0 (UL94) Stopień ochrony IP20 Normy dotyczące badań DIN EN 61643-11 (VDE 0675 część 11), EN 61643-11, IEC 61643-11 Typ Zdalna sygnalizacja TS Typ styku przełączny przełączny 0,14 mm2 1,5 mm2 0,14 mm2 maks. 1,5 mm2 Obciążalność min. styku 10 mA / 12 V DC 10 mA / 12 V DC Obciążalność maks. styku 1 A / 250 V AC 1 A / 250 V AC Przekrój przewodów 30 2CDC432009B0103 1N 40-275 P QS / N1 40-275 P QS TT, TN Chronione linie OVR T2 N1 20-275 P QS OVR T2 N1 20-275 P TS QS OVR T2 N1 40-275 P QS OVR T2 N1 40-275 P TS QS 1N 20-275 P TS QS / N1 20-275 P TS QS min. maks. mm2 OVR T2 3L 20-275 P QS OVR T2 3L 20-275 P TS QS OVR T2 3L 40-275 P QS OVR T2 3L 40-275 P TS QS Opis – jednobiegunowe ograniczniki przepięć typu 2 do ochrony instalacji elektrycznych niskiego napięcia i urządzeń końcowych – SPD typ 2 wg EN 61643-11 i DIN EN 61643-11 (VDE 0675 część 6-11) – SPD Klasa II wg IEC 61643-11 – SPD typ 2+3 / klasa II+III dla wersji 20 kA – strefy ochrony odgromowej 0B - 1 i wyżej lub 1 - 2 i wyżej – wielobiegunowe aparaty do ochrony trójfazowych systemów TN-C i TN-S – krótki czas reakcji – duża zdolność odprowadzania prądu, do 40 kA – zintegrowany rozłącznik termiczny – mechaniczny wskaźnik stanu (zielony: OK., czerwony: uszkodzenie) – składa się z podstawy i wymiennych modułów ochronnych – kompaktowa budowa – 1 moduł na biegun (17,5 mm) – możliwość połączenia z aparatami systemu "pro M compact" z użyciem szyn łączeniowych – opcja zdalnej sygnalizacja stanu urządzenia (wersja TS) OVR T2 Typ 3L 20-275 P QS Rodzaje sieci Chronione linie OVR T2 4L 40-275 P QS OVR T2 4L 40-275 P TS QS 3L 20-275 P TS QS 3L 40-275 P QS 3L 40-275 P TS QS 4L 40-275 P QS TN-C TN-S 3-faz. 4-faz. Maksymalne napięcie ciągłe Uc AC 50 Hz V 275 V Napięcie znamionowe UN V 230 / 400 V Znamionowy prąd wyładowczy In (8/20) kA 5 kA 20 kA Maks. prąd rozładowania Imaks (8/20) kA 20 kA 40 kA Poziom ochrony napięciowej Up dla In kV 0,9 kV 1,25 kV Poziom ochrony napięciowej Up dla 3 kA kV 0,8 kV 0,8 kV Czas reakcji tA ns < 25 ns TOV UT(5 s) V 337 V Maks. dobezpieczenie A 125 A (gG / gL lub 63 A MCB z charakterystyką B / C) Wytrzymałość zwarciowa przy maksymalnym dobezpieczeniu Isccr kA 100 Dopuszczalna temperatura otoczenia °C Przekrój przewodów min. mm 2,5 mm2 Przekrój przewodów maks. mm2 16 mm2 drut / 25 mm2 linka 4L 40-275 P TS QS – 40°C ... + 80°C 2 Montaż szyna 35 mm, DIN EN 60715 Obudowa tworzywo termoplastyczne, kolor szary, V0 (UL94) Stopień ochrony IP20 Normy dotyczące badań DIN EN 61643-11 (VDE 0675 część 6-11, EN 61643-11, IEC 61643-1) Typ Zdalna sygnalizacja TS Typ styku Przekrój przewodów przełączny min. mm maks. 2 0,14 mm 1,5 mm2 2 przełączny 0,14 mm 1,5 mm2 przełączny 2 0,14 mm2 1,5 mm2 Obciążalność min. styku 10 mA / 12 V DC 10 mA / 12 V DC 10 mA / 12 V DC Obciążalność maks. styku 1 A / 250 V AC 1 A / 250 V AC 1 A / 250 V AC 2CDC432009B0103 31 Dane techniczne Ograniczniki przepięć OVR T2 Opis – wielobiegunowe ograniczniki przepięć typu 2 do ochrony instalacji elektrycznych niskiego napięcia i urządzeń końcowych – SPD typ 2 wg EN 61643-11 i DIN EN 61643-11 (VDE 0675 część 6-11) – SPD Klasa II wg IEC 61643-11 – SPD typ 2+3 / klasa II+III dla wersji 20 kA – strefy ochrony odgromowej 0B - 1 i wyżej lub 1 - 2 i wyżej – wielobiegunowe kompletne aparaty do ochrony w trójfazowych systemach TT i TN-S – iskiernik dużej mocy między N a PE – krótki czas reakcji – duża zdolność odprowadzania prądu, do 40 kA – zintegrowany rozłącznik termiczny OVR T2 3N 20-275 P QS OVR T2 3N 20-275 P TS QS OVR T2 3N 40-275 P QS OVR T2 3N 40-275 P TS QS – mechaniczny wskaźnik stanu (zielony: OK., czerwony: uszkodzenie) – składa się z podstawy i wymiennych modułów ochronnych – kompaktowa budowa – 1 moduł na biegun (17,5 mm) – możliwość połączenia z aparatami systemu "pro M compact" z użyciem szyn łączeniowych – opcja zdalnej sygnalizacja stanu urządzenia (wersja TS) – przewód zerowy z prawej lub z lewej strony Typ OVR T2 3N 20-275 P QS / N3 20-275 P QS Rodzaje sieci 3N 40-275 P QS / N3 40-275 P QS 3N 40-275 P TS QS / N3 40-275 P TS QS TT, TN-S Chronione linie 3-faz. Maksymalne napięcie ciągłe Uc AC 50 V Napięcie znamionowe UN Hz 275 V V 230 / 400 V Znamionowy prąd wyładowczy In (8/20) kA 5 kA 20 kA Maks. prąd rozładowania Imaks (8/20) kA 20 kA 40 kA Poziom ochr. nap. Up dla I (L-N/N-PE/L-PE) kV 0,9 kV / 1,4 kV / 1,4 kV 1,25 kV / 1,4 kV / 1,5 kV Poziom ochr. nap. U dla 3 kA (L-N/N-PE/L-PE) kV 0,8 kV / - / 0,85 kV 0,8 kV / - / 0,85 kV n OVR T2 N3 20-275 P QS OVR T2 N3 20-275 P TS QS OVR T2 N3 40-275 P QS OVR T2 N3 40-275 P TS QS 3N 20-275 P TS QS / N3 20-275 P TS QS p Czas reakcji tA ns ≤ 25 ns TOV UT (L-N: 5 s / N-PE. 200 ms) V 337 V / 1200 V Maks. dobezpieczenie Isccr A 125 A (gG / gL lub 63 A MCB z charakterystyką B / C) Wytrzymałość zwarciowa przy maksymalnym dobezpieczeniu Isccr kA 100 kA Dopuszczalna temperatura otoczenia °C – 40°C … + 80°C Przekrój przewodów min. mm2 Przekrój przyewodów maks. mm 2 2,5 mm2 16 mm2 drut / 25 mm2 linka Montaż szyna 35 mm, DIN EN 60715 Obudowa tworzywo termoplastyczne, kolor szary, V0 (UL94) Stopień ochrony IP20 Normy dotyczące badań DIN EN 61643-11 (VDE 0675 część 11), EN 61643-11, IEC 61643-11 Typ Zdalna sygnalizacja TS Typ styku przełączny przełączny 0,14 mm2 1,5 mm2 0,14 mm2 1,5 mm2 Obciążalność min. styku 10 mA / 12 V DC 10 mA / 12 V DC Obciążalność maks. styku 1 A / 250 V AC 1 A / 250 V AC Przekrój przewodów 32 2CDC432009B0103 min. maks. mm2 Definicje i skróty Zdolność gaszenia prądu następczego. Spodziewany prąd zwarciowy, który ogranicznik (wykorzystujący technologię iskiernika lub iskiernika gazowego) może przerwać bez zastosowania dobezpieczenia. LPL Lightning Protection Level (poziom ochrony odgromowej) MCB Miniature Circuit Breaker (wyłącznik instalacyjny) Imaks. Maksymalna wartość prądu wyładowczego dla SPD typu II z przebiegiem prądu 8/20 μs. SPD Surge Protection Device (ogranicznik przepięć) Iimp Udarowy prąd wyładowczy dla testów klasy I. Wartość szczytowa dla przebiegu prądu 10/350 μs dla ogranicznika przepięć typu I przeznaczonego do odprowadzenia prądu udarowego od uderzenia pioruna. OVR Ogranicznik przepięć ABB TS Styk sygnalizacyjny GSU Główna szyna uziemiająca SWP Szyna wyrównania potencjałów SPB Skrzynka przyłącza budynku I fi In Znamionowy prąd wyładowczy dla testów klasy II. Szczytowa wartość prądu dla ogranicznika przepięć z przebiegiem 8/20 μs. Dla tego prądu określany jest napięciowy poziom ochrony Up. Uc Maksymalne ciągłe napięcie robocze. Jest to maksymalna wartość napięcia skutecznego, które można przykładać do zacisków ogranicznika przepięć. Należy ją dobierać zgodnie z napięciem znamionowym układu. Up Napięciowy poziom ochrony. Poziom ochrony zapewnianej przez ogranicznik przepięć. Up jest testowane przy znamionowym prądzie wyładowczym (In). 2CDC432009B0103 33 2CDC432009B0103 35 Kontakt Druckschriftnummer 2CDC432009B14-1,5-ZVD) ABB Contact Center Tel.: 22 22 37 777 e-mail [email protected] http://new.abb.com/pl http://www.abb.pl/product/pl/9AAC100485.aspx?country=PL http://new.abb.pl/product/seltp329/f8e7449c7d871339c12576370053a6b0.aspx Uwaga Zastrzegamy sobie prawo do dokonywania zmian technicznych bądź modyfikacji zawartości niniejszego dokumentu bez uprzedniego powiadomienia. Firma ABB nie ponosi żadnej odpowiedzialności za potencjalne błędy lub możliwy brak informacji w tym dokumencie. Wszelkie prawa do niniejszej publikacji oraz do zawartych w niej informacji i ilustracji są zastrzeżone. Jakiekolwiek kopiowanie, ujawnianie stronom trzecim lub wykorzystanie jego zawartości w części lub w całości bez uzyskania uprzednio pisemnej zgody ABB jest zabronione. Copyright© 2014 ABB - Wszelkie prawa zastrzeżone 1TXHDOO312B02D1 - Wydrukowano we Francji (06.2014 PDF) ABB sp z o. o. ul. Żegańska 1 04-713 Warszawa