Ciała drobne w Układzie Słonecznym
advertisement
Ciała drobne w Układzie Słonecznym Planety karłowate Pojęcie wprowadzone w 2006 r. podczas sympozjum Międzynarodowej Unii Astronomicznej Planetą karłowatą jest obiekt, który: znajduje się na orbicie wokół Słońca, posiada prawie kulisty kształt, nie oczyścił sąsiedztwa swojej orbity z innych względnie dużych obiektów, nie jest satelitą planety lub innego obiektu. Planety karłowate Do planet karłowatych zaliczono na razie: Ceres – największy obiekt pasa planetoid Plutona – zaliczanego poprzednio do planet Eris – największy odkryty obiekt dysku rozproszonego (większy od Plutona) Makemake - obiekt pasa Kuipera Haumea - obiekt pasa Kuipera Pluton odkryty w 1930 r Posiada księżyc – Charona, który jest tylko 4 razy mniejszy niż Pluton Planetoidy ciało niebieskie o małych rozmiarach - od kilku metrów do czasem ponad 1000 km, obiegające gwiazdę centralną (w Układzie Słonecznym Słońce), posiadające stałą powierzchnię skalną lub lodową, obecnie znanych jest ok. 220 tysięcy planetoid, najwięcej planetoid krąży między Marsem, a Jowiszem, za orbitą Neptuna w tak zwanym pasie Kuipera oraz w Obłoku Oorta Porównanie rozmiarów trzech planetoid Ceres(1), Westy(4) i Erosa (433) (fotomontaż) Planetoida Gaspra Zdjęcie pochodzi z przelotu sondy Galileo w 1991 roku Planetoidy – Ida i jej satelita Daktyl sfotografowane przez sondę Galileo (1993) Planetoida Eros Zdjęcie pochodzi z sondy NEAR, która wylądowała na powierzchni tej planetoidy w 2001 r. Orbity większości planetoid (zaznaczone na pomarańczowo) znajdują się między Marsem i Jowiszem, ale są wyjątki Największe znane obiekty znajdujące się za orbitą Neptuna (p.k. Eris nosi tu nazwę tymczasową Xena ) Kometa małe ciało niebieskie poruszające się w układzie planetarnym, które na krótko pojawia się w pobliżu gwiazdy centralnej. Ciepło tej gwiazdy powoduje, że wokół komety powstaje gazowa otoczka. W przestrzeń kosmiczną jądro komety wyrzuca materię, tworzącą dwa warkocze kometarne – gazowy i pyłowy, skierowane pod różnymi kątami do kierunku ruchu komety. Warkocze komety Gazowy warkocz komety jest zawsze zwrócony w kierunku przeciwnym do gwiazdy, co spowodowane jest oddziaływaniem wiatru słonecznego, który "wieje" zawsze od gwiazdy. Pyłowy warkocz składa się z drobin zbyt masywnych, by wiatr słoneczny mógł znacząco zmienić kierunek ich ruchu. Kometa Halle-Boppa nad USA (1997) Kometa z roku 2007 Pas Kuipera i Obłok Oorta Komety okresowe pochodzą prawdopodobnie z Obłoku Oorta, nazwanego tak na cześć Jana Hendrika Oorta, który jako pierwszy postawił hipotezę dotyczącą istnienia poza Układem Słonecznym chmury małych obiektów Meteory i meteoryty Meteory - drobne bryły wpadające w atmosferę Ziemi spalają się tworząc tzw. „spadające gwiazdy” Meteoryt – resztka z meteoru, która spada na Ziemię Meteoroidy drobne okruchy skalne (mniejsze od planetoid), poruszające się po orbitach wokół Słońca. Meteoroidy mają zwykle masę od 10-9 kg do 103 kg (choć najczęściej nie przekracza ona 10-6 kg). Wpadające w atmosferę Ziemi meteoroidy wywołują zjawiska meteorów. Deszcz meteorów -13 listopada 1833 r (rycina) Według relacji naocznych świadków: „gwiazdy padały tak często jak śnieg podczas zamieci” Deszcz meteorów w Arizonie (2001) Rój Leonidów Meteoryt żelazny Największy meteoryt Znaleziono w 1920 r. w Namibii. Jego masa wynosi około 60 ton Od nazwy miejscowości nosi on nazwę Hoba Największy meteoryt znaleziony w Polsce 261 kilogramów ważył największy polski meteoryt znaleziony w 2012 r. w rezerwacie Morasko w Poznaniu. Jest on jedną z pozostałości deszczu meteorów sprzed 5000 lat Krater meteorytowy Barringera w Arizonie średnica 1200 m powstał w wyniku uderzenia meteorytu o średnicy ok. 50 m