Geografia na 6
advertisement
Zadanie 1 Numer Nazwa Orogeneza Era Okres Zrębowe geologiczny 1 Ałtaj Waryscyjska Paleozoiczna Karbon, Perm TAK 2 Andy Alpejska Kenozoiczna Paleogen, NIE Neogen 3 Atlas Alpejska Kenozoiczna Paleogen, NIE Neogen 4 Góry Betyckie Alpejska Kenozoiczna Paleogen, NIE Neogen 5 Grampian Waryscyjska Paleozoiczna Karbon, Perm TAK 6 Himalaje Alpejska Kenozoiczna Paleogen, NIE Neogen 7 Góry Skandynawskie Kaledońska Paleozoiczna Ordowik, Sylur TAK 8 Góry Smocze Waryscyjska Paleozoiczna Karbon, Perm TAK 9 Ural Waryscyjska Paleozoiczna Karbon, Perm TAK 10 Wielkie Góry Wododziałowe Waryscyjska Paleozoiczna Karbon, Perm TAK 11 Alpy Alpejska Kenozoiczna Paleogen, NIE Neogen 12 Zagros Alpejska Kenozoiczna Paleogen, NIE Neogen Góry zrębowe – góry powstałe na skutek naprężeń w skorupie ziemskiej, wywołane działaniem sił tektonicznych wyzwalanych w czasie zderzeń płyt litosfery, które prowadzą do pękania i przemieszczania mas skalnych wzdłuż linii spękania, czyli uskoków. Trwająca miliony lat aktywność sejsmiczna, połączona z ruchem płyt, może przesuwać masy skalne wzdłuż uskoków o setki kilometrów w poziomie i kilka kilometrów w pionie. Przykładem gór zrębowych są Sudety, Góry Smocze, Harz, Wogezy, Tien-szan. Zadanie 2 1. Magma to gorąca, stopiona masa znajdująca się w głębi skorupy ziemskiej, a lawa to ciekły produkt działalności wulkanicznej. Ma podobny skład jak magma, z której stopienia powstaje, ale jest zubożona o składniki lotne. 2. Intruzja magmy, wdarcie się plastycznej masy skalnej (magmy) w wyższe partie skorupy ziemskiej. Bezpośrednią przyczyną zachodzenia intruzji magmy są potężne ciśnienia tworzące się we wnętrzu skorupy ziemskiej w związku z ruchami górotwórczymi. 3. 1) 2) 3) 4) 5) Żyła kominowa Lakkolit Sill Lopolit Batolit 4. Intruzja tworzy się gdy ciało skalne powstałe z zastygłej w głębi skorupy ziemskiej magmy, która wdarła się pomiędzy starsze utwory skalne. Wtedy magma unosi się w płytsze rejony skorupy ziemskiej w postaci diapiru, wciskając się pomiędzy skały otoczenia. Diapiry docierające w bezpośrednie sąsiedztwo powierzchni ziemi dają początek zjawiskom wulkanicznym, jednak większość takich ciał skalnych, na skutek powolnego schładzania, zastyga pomiędzy 5, a 30 kilometrem pod powierzchnią, tworząc ciała skalne określane jako plutony. 5. 1) 2) 3) 4) 5) Intruzja Niezgodna Intruzja Zgodna Intruzja Zgodna Intruzja Zgodna Intruzja Niezgodna Zadanie 3 1. Wietrzenie to rozpad mechaniczny i rozkład chemiczny skał wskutek działania energii słonecznej, powietrza, wody i organizmów. Zachodzi na powierzchni Ziemi i w jej powierzchniowej strefie zwanej strefą wietrzenia (głębokość od kilku do kilkudziesięciu metrów). Produktem wietrzenia są między innymi zwietrzelina, rumowisko, glina zboczowa, arkoza. 2. 1) Insolacja - rozpad skał pod wpływem zmian temperatury w ciągu doby. Minerały o różnej barwie inaczej reagują na zmiany temperatury (chodzi o prędkość kurczenia się - przy niskiej temp i rozszerzania - przy wysokiej. Ciemne i jasne minerały kurczą się i rozszerzają z różną prędkością). Na pustyniach zmiany dobowe temp są bardzo duże dlatego dochodzi do rozpadu skały. 2) Zamróz - polega na rozpadzie skał pod wpływem zamarzania w szczelinach skalnych wody. Woda zamarzając powiększa swą objętość i rozsadza skałę. Zachodzi na terenach, gdzie temp wahają się w granicach 0*C. Na zdjęciu są gołoborza. 3) Uwęglanie (= karbonatyzacja). Typ wietrzenia chemicznego polegający na rozpuszczaniu skał węglanowych (np wapieni) przez wodę przy udziale dwutlenku węgla. Zjawiska te nazywamy krasem. Na zdjęciu widzimy jaskinię z szatą naciekową a to oznacza, że z roztworu wytrąca się węglan wapnia po uwolnieniu CO2