Odpowiedzi do arkusza maturalnego z biologii - Maj

Egzamin maturalny
maj 2009
BIOLOGIA
POZIOM ROZSZERZONY
KLUCZ PUNKTOWANIA
ODPOWIEDZI
Biologia – poziom rozszerzony
Klucz punktowania odpowiedzi
Zadanie 1.
WiadomoĞci i rozumienie
Wskazanie charakterystycznych cech budowy
tkanek i okreĞlenie ich funkcji w organizmie
czáowieka.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za przyporządkowanie dwóch przedstawionych na rysunkach
nabáonków do miejsc ich wystĊpowania w organizmie czáowieka.
Poprawna odpowiedĨ:
I – B, II – C
Zadanie 2.
Tworzenie informacji
Zaplanowanie doĞwiadczenia wykazującego obecnoĞü
glukozy w soku z winogron.
0–3
Zdający otrzymuje po 1 punkcie za podanie w caáoĞci prawidáowego opisu: próby kontrolnej,
próby badawczej oraz sposobu ustalenia wyników w tym doĞwiadczeniu.
Przykáad poprawnej odpowiedzi:
1. opis próby kontrolnej
Do probówki naleĪy wlaü roztwór glukozy i dodaü odczynniki Fehlinga (I i II), nastĊpnie
podgrzaü nad palnikiem.
2. opis próby badawczej
Do probówki naleĪy wlaü sok z winogron i dodaü odczynniki Fehlinga (I i II), nastĊpnie
podgrzaü nad palnikiem.
3. przykáady opisu sposobu ustalenia wyników
naleĪy obserwowaü zmianĊ zabarwienia w obu probówkach
lub
naleĪy obserwowaü, czy w probówce 1 i 2 roztwór przyjmuje ceglastoczerwony kolor.
Zadanie 3.
WiadomoĞci i rozumienie
Rozpoznanie substratów i produktów etapu
oddychania tlenowego w mitochondrium
na podstawie schematu.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za wybór zestawu związków poprawnie opisujących substraty
i produkty przemian w mitochondrium.
Poprawna odpowiedĨ:
B
17
Biologia – poziom rozszerzony
Klucz punktowania odpowiedzi
Zadanie 4.
Tworzenie informacji
WyjaĞnienie zaleĪnoĞci miĊdzy budową
mitochondriów a intensywnoĞcią metabolizmu
w komórkach róĪnych narządów czáowieka.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za wskazanie schematu przedstawiającego mitochondrium
pochodzące z miĊĞnia szkieletowego oraz uzasadnienie tego wyboru poprzez podanie
zaleĪnoĞci miĊdzy pofaádowaniem wewnĊtrznej báony mitochondrium a wytwarzaniem ATP
i pracą miĊĞni.
Przykáad poprawnej odpowiedzi:
Mitochondrium na schemacie B, poniewaĪ wiĊksza liczba grzebieni powoduje zwiĊkszoną
produkcjĊ ATP, które jest niezbĊdne do skurczu miĊĞni.
Zadanie 5.
Tworzenie informacji
Sformuáowanie wniosku na podstawie opisu
przeprowadzonego doĞwiadczenia.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za poprawnie sformuáowany wniosek dotyczący funkcji aparatów
Golgiego w komórkach nabáonkowych jelita szczura.
Przykáad poprawnej odpowiedzi:
W aparacie Golgiego glukoza áączy siĊ z biaákami (tworzą siĊ glikoproteiny).
Zadanie 6.
Tworzenie informacji
Zinterpretowanie informacji i wyjaĞnienie zaleĪnoĞci
przyczynowo-skutkowych pomiĊdzy badanym
obiektem a obserwowanym zjawiskiem.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za wskazanie ucznia, który moĪe zaobserwowaü zjawisko
plazmolizy oraz prawidáowe uzasadnienie uwzglĊdniające wybór komórki roĞlinnej i opis
mechanizmu plazmolizy.
Przykáad poprawnej odpowiedzi:
UczeĔ nr 3, poniewaĪ w komórkach roĞlinnych zachodzi plazmoliza. Woda z komórki bĊdzie
przedostawaü siĊ do roztworu o wyĪszym stĊĪeniu (roztworu hipertonicznego).
Zadanie 7.
Tworzenie informacji
Zinterpretowanie wyników doĞwiadczenia wykazującego
zaleĪnoĞü wzrostu roĞlin od róĪnej barwy Ğwiatáa.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie I grupy siewek, które w doĞwiadczeniu uzyskaáy
najwyĪszy wzrost i podanie trafnego uzasadnienia uwzglĊdniającego udziaá fotosyntezy w ich
intensywnym wzroĞcie.
Przykáad poprawnej odpowiedzi:
RoĞliny z grupy I bĊdą najwyĪsze, poniewaĪ byáy naĞwietlane Ğwiatáem o dáugoĞci fali 440
nm (niebieskim), a jest to widmo, w którym ich fotosynteza byáa najintensywniejsza.
18
Biologia – poziom rozszerzony
Klucz punktowania odpowiedzi
Zadanie 8.
a)
WiadomoĞci i rozumienie
Opisanie przebiegu procesu fotosyntezy – podanie
nazwy fazy przedstawionej na schemacie.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za zaznaczenie poprawnej nazwy fazy procesu fotosyntezy.
Poprawna odpowiedĨ:
A. cykl Calvina
b)
WiadomoĞci i rozumienie
Opisanie przebiegu procesu fotosyntezy – podanie
lokalizacji fazy przedstawionej na schemacie.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie dokáadnej lokalizacji fazy przedstawionej
na schemacie.
Poprawna odpowiedĨ:
stroma chloroplastu
c)
Korzystanie z informacji
Odczytanie ze schematu skáadników siáy
asymilacyjnej biorącej udziaá w opisywanej fazie.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za wypisanie ze schematu obu prawidáowych skáadników siáy
asymilacyjnej.
Poprawna odpowiedĨ:
NADPH +H+ i ATP
Zadanie 9.
WiadomoĞci i rozumienie
Wykazanie związku budowy tkanki roĞlinnej z jej
przystosowaniem do peánionej funkcji.
0–2
Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie peánej nazwy tkanki zaznaczonej na rysunku oraz
1 punkt za okreĞlenie przystosowania jej budowy do peánionej funkcji.
Przykáad poprawnej odpowiedzi:
Jest to miĊkisz asymilacyjny palisadowy, który ma liczne chloroplasty z barwnikiem
fotosyntetycznie czynnym biorącym udziaá w fotosyntezie.
19
Biologia – poziom rozszerzony
Klucz punktowania odpowiedzi
Zadanie 10.
a)
WiadomoĞci i rozumienie
Rozpoznanie i podanie nazw elementów budowy
przedstawionego na schemacie kwiatu roĞliny
jednoliĞciennej.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie wszystkich prawidáowych nazw elementów budowy
kwiatu tulipana wskazanych na schemacie.
Poprawna odpowiedĨ:
A. okwiat, B. sáupek, C. prĊcik
b)
WiadomoĞci i rozumienie
OkreĞlenie sposobu zapylania kwiatu
przedstawionego na schemacie i uzasadnienie tego
sposobu cechą budowy kwiatu.
0–2
Zdający otrzymuje 1 punkt za stwierdzenie, Īe kwiaty tulipana są owadopylne oraz 1 punkt
za trafne uzasadnienie tego stwierdzenia.
Poprawna odpowiedĨ:
Kwiaty tulipana są owadopylne.
Przykáady uzasadnienia:
posiadają barwny okwiat, który zwabia owady
lub
mają lepki pyáek mogący przyklejaü siĊ do ciaáa owada
Zadanie 11.
Tworzenie informacji
Sformuáowanie hipotezy badawczej potwierdzonej
wynikami doĞwiadczenia przedstawionego na
schemacie.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za sformuáowanie trafnej hipotezy do doĞwiadczenia dotyczącego
wpáywu auksyny i cytokininy na przeksztaácanie siĊ kallusa albo w korzenie, albo w pĊdy.
Przykáady poprawnej odpowiedzi:
Rozwój korzeni lub pĊdów z kallusa zaleĪy od proporcji auksyn w stosunku do cytokinin.
lub
Przewaga cytokinin nad auksynami powoduje wyksztaácenie siĊ pĊdów z kallusa.
lub
Przewaga auksyn nad cytokininami powoduje wyksztaácenie siĊ korzeni z kallusa.
Zadanie 12.
Korzystanie z informacji
Zredagowanie opisu zasady dziaáania enzymu
przedstawionej w formie schematu.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za prawidáowe zredagowanie opisu wpáywu substancji X
na dziaáanie enzymu przedstawionego na schemacie.
20
Biologia – poziom rozszerzony
Klucz punktowania odpowiedzi
Przykáad poprawnej odpowiedzi:
Substancja X przyáącza siĊ do enzymu w centrum allosterycznym, powodując zmianĊ
struktury jego centrum aktywnego i dziĊki temu umoĪliwia przyáączenie substratu do enzymu
(powstaje kompleks „enzym-substrat”).
Zadanie 13.
Sformuáowanie problemu badawczego
do doĞwiadczenia na podstawie informacji
przedstawionych w tabeli.
Tworzenie informacji
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za poprawne sformuáowanie problemu badawczego
do doĞwiadczenia dotyczącego wpáywu odczynu Ğrodowiska na trawienie biaáka przez
enzymy soku trzustkowego.
Przykáady poprawnej odpowiedzi
x Wpáyw pH na trawienie biaáka przez enzymy soku trzustkowego.
x Jakie jest optymalne pH dla proteolitycznych enzymów trzustkowych?
Zadanie 14.
WiadomoĞci i rozumienie
RozróĪnienie substancji biorących poĞredni udziaá
w przebiegu trawienia w Īoáądku i dwunastnicy oraz
okreĞlenie ich funkcji w przewodzie pokarmowym.
0–2
Zdający otrzymuje po 1 punkcie za wpisanie do tabeli kaĪdej z dwóch prawidáowych
substancji, które nie są enzymami wraz z trafnym uzasadnieniem funkcji kaĪdej z nich
w przewodzie pokarmowym czáowieka.
Przykáady poprawnych odpowiedzi:
substancja
Īoáądek
kwas solny
dwunastnica
Īóáü
funkcja
– zakwasza Ğrodowisko uaktywniając pepsynogen
– dezynfekuje pokarm
emulguje táuszcze
Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie tylko nazw obu substancji.
Zadanie 15.
Korzystanie z informacji
OkreĞlenie róĪnic miĊdzy procesami zachodzącymi
w komórkach kosmków jelitowych
przedstawionych na schematach.
0–2
Zdający otrzymuje po 1 punkcie za podanie kaĪdej z dwóch róĪnic w sposobie wcháaniania
oraz dalszego transportu produktów trawienia skrobi i táuszczów w obrĊbie kosmków
jelitowych.
21
Biologia – poziom rozszerzony
Klucz punktowania odpowiedzi
Przykáady poprawnych odpowiedzi:
x We wcháanianiu glukozy do komórki kosmka uczestniczy biaáko transportowe (SGLT 1)
oraz jony Na+, natomiast wcháanianie produktów trawienia táuszczów wspomaga
początkowo Īóáü, a nastĊpnie odbywa siĊ ono na drodze dyfuzji.
x Transport produktów trawienia táuszczów wewnątrz komórki kosmka wymaga nakáadu
energii (do wytworzenia chylomikronów), a transport glukozy nie wymaga.
Zadanie 16.
Tworzenie informacji
Zinterpretowanie przedstawionych w tekĞcie
informacji, dotyczących sposobu okreĞlania grup
krwi.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie prawidáowej grupy krwi dodanej do probówek
w opisanym doĞwiadczeniu.
Poprawna odpowiedĨ:
grupa krwi: 0.
Zadanie 17.
Tworzenie informacji
Zinterpretowanie informacji przedstawionych
na schemacie i w tabeli, dotyczących dziaáania serca.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za wáaĞciwe przyporządkowanie wszystkich opisów kierunku
przepáywu krwi do opisanej w tabeli fazy pracy serca.
Poprawna odpowiedĨ:
faza I – B, faza II – D, faza III – A
Zadanie 18.
Tworzenie informacji
WyjaĞnienie zaleĪnoĞci miĊdzy mechanizmem
wymiany gazowej w páucach a ciĞnieniem parcjalnym
tlenu w powietrzu na róĪnych wysokoĞciach.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za prawidáowe wyjaĞnienie, dlaczego aby przebywaü
na wysokoĞci 8 tys. m n.p.m., powinno siĊ uĪywaü butli z tlenem.
Przykáad poprawnej odpowiedzi:
Przebywanie na wysokoĞci 8 tys. m n.p.m. utrudnia dyfuzjĊ tlenu do krwi (tlen wolno
przenika do naczyĔ wáosowatych) ze wzglĊdu na niewielką róĪnicĊ ciĞnieĔ parcjalnych,
a uĪycie butli z tlenem spowoduje dotlenienie organizmu.
22
Biologia – poziom rozszerzony
Klucz punktowania odpowiedzi
Zadanie 19.
Korzystanie z informacji
Skonstruowanie wykresu liniowego na podstawie
wyników pomiaru tĊtna przedstawionych w tabeli.
0–2
Zdający otrzymuje 1 punkt za prawidáowe narysowanie i opisanie osi wspóárzĊdnych: oĞ X –
czas w min), oĞ Y – tĊtno (liczba uderzeĔ / min)
oraz
zdający otrzymuje 1 punkt za prawidáowe wyskalowanie obu osi, podanie legendy
do wykresów (cháopiec I, cháopiec II) oraz naniesienie punktów i poáączenie ich
odpowiednimi liniami.
Przykáad poprawnej odpowiedzi:.
tĊtno [liczba uderzeĔ / min]
200
180
160
140
120
cháopiec I
cháopiec II
100
80
60
40
20
0
0
2
4
6
8
10
12
czas w minutach
Zadanie 20.
Tworzenie informacji
Zinterpretowanie informacji przedstawionych w tabeli
dotyczących wydolnoĞci fizycznej badanych cháopców.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za wskazanie cháopca, który ma lepszą kondycjĊ fizyczną
i uzasadnienie tego wyboru.
Przykáady poprawnej odpowiedzi:
Cháopiec I ma lepszą kondycje fizyczną, poniewaĪ:
x podczas wysiáku jego tĊtno nie wzrosáo powyĪej 120 uderzeĔ na minutĊ jak u cháopca II
x czas powracania do tĊtna spoczynkowego jest u niego znacznie krótszy niĪ u cháopca II.
Zadanie 21.
Tworzenie informacji
OkreĞlenie tendencji zmiany ewolucyjnej w ukáadach
oddechowych krĊgowców na podstawie analizy schematu.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie prawidáowej tendencji ewolucyjnej dotyczącej
powierzchni wymiany gazowej u krĊgowców.
Przykáad poprawnej odpowiedzi:
Powierzchnia wymiany gazowej zwiĊkszyáa siĊ poprzez pofaádowanie.
23
Biologia – poziom rozszerzony
Klucz punktowania odpowiedzi
Zadanie 22.
Tworzenie informacji
Skonstruowanie na podstawie schematu
prawidáowego opisu kolejnych nastĊpstw wpáywu
danego leku na dziaáanie synapsy.
0–3
Zdający otrzymuje po 1 punkcie za kaĪdy z trzech, prawidáowy i podany w odpowiedniej
kolejnoĞci, opis dziaáania leku wynikający ze schematu.
Przykáad poprawnej odpowiedzi:
1. Blokada kanaáów wapniowych i uniemoĪliwienie przedostawania siĊ jonów wapnia
do wnĊtrza neuronu.
2. Hamowanie uwalniania siĊ neuroprzekaĨnika do synapsy.
3. Blokada generowania impulsu nerwowego.
Zadanie 23.
WiadomoĞci i rozumienie
OkreĞlenie, na podstawie podanych informacji,
Ĩródáa i drogi zakaĪenia siĊ bakteriami.
0–2
Zdający otrzymuje po 1 punkcie za kaĪde dwa z czterech przyporządkowaĔ nazw chorób
do dziaáaĔ czáowieka, które mogą skutecznie ograniczaü ich wystĊpowanie lub przenoszenie.
Poprawna odpowiedĨ:
A – 5, B – 4, C – 2, D – 3
Zadanie 24.
Korzystanie z informacji
Skonstruowanie schematu klasyfikacji wirusów
na podstawie informacji zawartych w tekĞcie.
Zdający otrzymuje 1 punkt za narysowanie w caáoĞci poprawnego schematu.
Przykáad poprawnej odpowiedzi:
jednoniciowe (DNA)
DNA( wirusy)
dwuniciowe (DNA)
WIRUSY
dwuniciowe (RNA)
RNA( wirusy)
jednoniciowe (RNA)
24
0–1
Biologia – poziom rozszerzony
Klucz punktowania odpowiedzi
Zadanie 25.
WiadomoĞci i rozumienie
Ustalenie przynaleĪnoĞci pierĞcienic do grupy
systematycznej na podstawie ich cech.
0–2
Zdający otrzymuje po 1 punkcie za zaznaczenie, wĞród podanych cech, kaĪdej z dwóch cech
charakterystycznych dla budowy pierĞcienic.
Poprawne odpowiedzi:
cechy pierĞcienic: B, E
Zadanie 26.
Korzystanie z informacji
Uporządkowanie etapów fagocytozy przedstawionych
na schemacie wedáug wskazanego kryterium.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za wpisanie do tabeli cyfr odzwierciedlających prawidáową
kolejnoĞü wszystkich etapów fagocytozy na podstawie analizy schematu.
Poprawna odpowiedĨ:
kolejnoĞü etapów: 5, 2, 1, 4, 3
Zadanie 27.
Tworzenie informacji
Sformuáowanie oceny dotyczącej roli mutacji
w organizmie i jej uzasadnienie na podstawie analizy
informacji w tekĞcie oraz tabeli kodu genetycznego.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za wykazanie braku negatywnego wpáywu opisanej mutacji
na organizm oraz uzasadnienie tej oceny.
Przykáady poprawnej odpowiedzi:
Mutacja ta nie ma negatywnego znaczenia, poniewaĪ:
nie spowodowaáa wymiany aminokwasów w biaáku, gdyĪ walina zostaáa zamieniona
na walinĊ
lub
jest milcząca.
Zadanie 28.
WiadomoĞci i rozumienie
Rozpoznanie zaznaczonej na schemacie fazy cyklu
komórkowego oraz jej wyjaĞnienie.
0–2
Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie nazwy fazy cyklu komórkowego wskazanej
na schemacie oraz 1 punkt za wyjaĞnienie, na czym ona polega.
Przykáady poprawnej odpowiedzi:
Faza S (syntezy) polega na:
podwojeniu iloĞci cząsteczek materiaáu genetycznego komórek
lub
na replikacji DNA.
25
Biologia – poziom rozszerzony
Klucz punktowania odpowiedzi
Zadanie 29.
Tworzenie informacji
Zinterpretowanie wyników doĞwiadczenia
na podstawie wykresu.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie skutków mutacji dla przeĪywalnoĞci populacji bakterii
zaleĪnie od stĊĪenia antybiotyku w poĪywce.
Przykáady poprawnej odpowiedzi:
mutacja zwiĊkszyáa przeĪywalnoĞü osobników tego gatunku bakterii w obecnoĞci antybiotyku
lub
mutacja zwiĊkszyáa opornoĞü bakterii na antybiotyk
Zadanie 30.
a)
Tworzenie informacji
Rozwiązanie zadania z zakresu dziedziczenia cech
u czáowieka – okreĞlenie genotypu mĊĪczyzny.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie genotypu mĊĪczyzny, rudowáosego daltonisty.
Poprawna odpowiedĨ:
genotyp mĊĪczyzny: rrXdY
b)
Tworzenie informacji
Rozwiązanie zadania z zakresu dziedziczenia cech
u czáowieka – podanie genotypów kobiety
i okreĞlenie prawdopodobieĔstwa pojawienia siĊ
osobnika o wskazanym fenotypie.
0–2
Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie wszystkich czterech moĪliwych genotypów kobiety
oraz 1 punkt za podkreĞlenie genotypu matki rudowáosej dziewczynki prawidáowo
rozróĪniającej barwy.
Poprawna odpowiedĨ:
genotypy kobiety: RRXDXD, RrXDXD, RRXDXd, RrXDXd
Zadanie 31.
Tworzenie informacji
Wykonanie obliczeĔ i rozwiązanie zadania
z zakresu dziedziczenia cech u róĪnych
organizmów.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za obliczenie i podanie w jednostkach mapowych prawidáowej
odlegáoĞci pomiĊdzy parą genów A i B na chromosomie.
Poprawna odpowiedĨ:
odlegáoĞü: 3,6 j.m. lub 3,6 cM.
26
Biologia – poziom rozszerzony
Klucz punktowania odpowiedzi
Zadanie 32.
Tworzenie informacji
Zinterpretowanie wyników doĞwiadczenia
dotyczącego wpáywu warunków Ğrodowiska
na fenotyp osobnika.
0–2
Zdający otrzymuje po 1 punkcie za okreĞlenie barwy odwáoków muszek kaĪdej z hodowli
po ich przeniesieniu na poĪywkĊ o normalnym skáadzie (bez azotanu srebra).
Przykáad poprawnej odpowiedzi:
hodowla I: barwa odwáoków Īóáta
hodowla II: barwa odwáoków jasnobrązowa.
Zadanie 33.
WiadomoĞci i rozumienie
Rozpoznanie na schemacie procesu, któremu
podlega informacja genetyczna.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie prawidáowego oznaczenia rysunku przedstawiającego
proces replikacji.
Poprawna odpowiedĨ:
rysunek A
Zadanie 34.
WiadomoĞci i rozumienie
Ustalenie przynaleĪnoĞci czáowieka do okreĞlonych
jednostek systematycznych.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za przyporządkowanie wszystkich cech czáowieka do wskazanych
jednostek systematycznych.
Poprawna odpowiedĨ:
I – D, II – A, III – B
Zadanie 35.
WiadomoĞci i rozumienie
RozróĪnienie czynników zewnĊtrznych
regulujących liczebnoĞü populacji i okreĞlenie ich
wpáywu na populacjĊ.
0–2
Zdający otrzymuje po 1 punkcie za wybór czynnika i okreĞlenie jego wpáywu na liczebnoĞü
populacji.
Przykáady poprawnych odpowiedzi:
x DostĊpnoĞü i iloĞü pokarmu wpáywa na kondycjĊ fizyczną osobników, np. gdy jest go
za maáo moĪe nastąpiü zwiĊkszona umieralnoĞü osobników.
x Czynniki abiotyczne np. temperatura wpáywa na ogólne warunki Īyciowe osobników, np.
zbyt wysoka lub zbyt niska moĪe powodowaü choroby lub Ğmierü osobników.
27
Biologia – poziom rozszerzony
Klucz punktowania odpowiedzi
x Konkurencja miĊdzygatunkowa w zaleĪnoĞci od kierunku dziaáania moĪe ograniczaü
liczebnoĞü populacji danego gatunku, jeĪeli nie jest na tyle silny, by konkurowaü z innym,
np. o miejsce do Īycia.
Zadanie 36.
WiadomoĞci i rozumienie
OkreĞlenie przyrodniczych nastĊpstw ograniczania
bioróĪnorodnoĞci.
0–2
Zdający otrzymuje po 1 punkcie za podkreĞlenie kaĪdego z dwóch dziaáaĔ czáowieka, które
mogáyby zapobiec zmniejszaniu siĊ róĪnorodnoĞci genetycznej organizmów.
Poprawne odpowiedzi:
B, D
Zadanie 37.
WiadomoĞci i rozumienie
RozróĪnienie i opisanie piramidy ekologicznej
na podstawie analizy schematów.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie oznaczenia schematu przedstawiającego piramidĊ
energii wraz z uzasadnieniem tego wyboru.
Przykáad poprawnej odpowiedzi:
Jest to piramida A, poniewaĪ iloĞü energii zmniejsza siĊ na kaĪdym kolejnym poziomie
troficznym, gdyĪ kaĪdy kolejny organizm wykorzysta ją na wáasne procesy Īyciowe.
Zadanie 38.
Tworzenie informacji
Sformuáowanie argumentów dotyczących korzyĞci
z zastosowania GMO.
0–2
Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie trafnego argumentu wykazującego pozytywne
znaczenie GMO dla czáowieka oraz 1 punkt za podanie argumentu wykazującego pozytywne
znaczenie GMO dla Ğrodowiska.
Przykáady poprawnych odpowiedzi:
Przykáady argumentów dla czáowieka:
x DziĊki transgenicznym zwierzĊtom moĪna produkowaü niektóre lekarstwa, np. hormony
niezbĊdne w leczeniu osób chorych.
x RoĞliny transgeniczne mogą byü odporne na mróz, mogą byü dáuĪej przechowywane a te
cechy są poĪądane w rolnictwie.
Przykáad argumentu dla Ğrodowiska:
x Transgeniczne roĞliny mogą byü odporne na dziaáanie szkodników, co moĪe zmniejszyü
uĪycie Ğrodków ochrony roĞlin i ograniczyü zatrucie nimi Ğrodowiska.
28
Biologia – poziom rozszerzony
Klucz punktowania odpowiedzi
Zadanie 39.
Tworzenie informacji
Zinterpretowanie przedstawionych na wykresie
informacji, dotyczących zanieczyszczeĔ powietrza
i okreĞlenie tendencji zaobserwowanych zmian.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za okreĞlenie tendencji zmian zanieczyszczeĔ powietrza
we wskazanych latach i podanie jednej prawdopodobnej przyczyny tych zmian.
Przykáady poprawnej odpowiedzi:
Jest to tendencja spadkowa spowodowana prawdopodobnie:
x zmianą technologii w wielu zakáadach przemysáowych
x zmianami przepisów prawnych dotyczących dopuszczalnych norm emisji zanieczyszczeĔ.
29