Kiedy? Co? Kto? ? Skład chemiczny białek? ? 9 listopada Enzymy Prof. Gromadzka 16 listopada Kwasy nukleinowe, informacja genetyczna T. Ishikawa 23 listopada Struktura i funkcje białek T. Ishikawa 30 listopada Przemiana białek i katabolizm aminokwasów? T. Ishikawa Informacje •W sprawach organizacyjnych ? • Slajdy z wykładów takao.pl •W sprawach merytorycznych Takao Ishikawa ([email protected]) Budowa DNA i RNA oraz przepływ informacji genetycznej Deoksyrybonukleotyd 5’ 4’ 3’ 1’ 2’ 5’ 4’ 3’ 1’ 2’ Deoksyrybonukleotyd Rybonukleotyd + NAD(P) + NAD Dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy Wiązanie fosfodiestrowe Tymina Pirymidyna Cytozyna Pirymidyna Adenina Puryna Guanina Puryna Składniki DNA Zasada azotowa Adenina (puryna) Guanina (puryna) Tymina (pirymidyna) Cytozyna (pirymidyna) Nukleozyd (zasada + deoksyryboza) Nukleotyd (mono-P nukleozydu) Nukleotyd (tri-P nukleozydu) Deoksyadenozyna Monofosforan deoksyadenozyny Trifosforan deoksyadenozyny Deoksyguanozyna Monofosforan deoksyguanozyny Trifosforan deoksyguanozyny Deoksytymidyna Monofosforan deoksytymidyny Trifosforan deoksytymidyny Deoksycytydyna Monofosforan deoksycytydyny Trifosforan deoksycytydyny Nukleosom Histony i DNA Epigenetyka Euchromatyna Acetylacja Heterochromatyna Metylacja Fosforylacja barw. DNA ident. chr. X Przykład epigenetyki Ciałko Barra XXi XY Resweratrol Euchromatyna Heterochromatyna Sirtuiny Dlaczego komplementarność? • Replikacja (kopiowanie) • Transkrypcja (przepisywanie) • Translacja (tłumaczenie) Replikacja DNA Kierunek syntezy DNA 5′ 3′ kierunek syntezy Widełki replikacyjne Fragmenty Okazaki 3′ 5′ 3′ 5′ 3′ 5′ 5′ 3′ Fragmenty Okazaki 3′ 5′ 3′ 5′ 3′ 5′ 5′ 3′ Fragmenty Okazaki 3′ 5′ 3′ 5′ 3′ 5′ 5′ 3′ Fragmenty Okazaki 3′ 5′ 3′ 5′ 3′ 5′ 5′ 3′ Fragmenty Okazaki 3′ 5′ 3′ 5′ 3′ 5′ 5′ 3′ Kwasy nukleinowe DNA RNA Cukier Deoksyryboza Ryboza Zasady azotowe Adenina (A) Cytozyna (C) Guanina (G) Tymina (T) Adenina (A) Cytozyna (C) Guanina (G) Uracyl (U) Stabilność chemiczna Duża Mała Struktura tRNA RNA Typ Funkcja mRNA Przenosi informacje z DNA do rybosomów tRNA “Tłumaczy” kodony mRNA na aminokwasy rRNA Katalizuje syntezę białek i utrzymuje strukturę rybosomów snRNA Bierze udział w splicingu pre-mRNA siRNA miRNA Reguluje aktywność transkrypcyjną Gdzie, które? DNA Transkrypcja (siRNA, miRNA) Pre-mRNA Splicing (snRNA) AUG .................... CGC .. UGA MetionylotRNA ArginylotRNA UAC Met GCG Arg Met ..................... Arg ... mRNA ACU Stop Translacja (rRNA) Białko TATA box TATA binding protein rozpoznaje TATA box TATA box miejsce rozpoczęcia transkrypcji TBP Kod genetyczny DNA ATGGCCAATGATGCCCGTTATAATGCCTGA TACCGGTTACTACGGGCAATATTACGGACT RNA AUGGCCAAUGAUGCCCGUUAUAAUGCCUGA Białko M A N D A R Y N A * Kod genetyczny 3. zasada kodonu 1. zasada kodonu 2. zasada kodonu Ustawa o ochronie danych osobowych (tekst jedn.: Dz. U. 2002 r. Nr 101, poz. 926) Art. 27. 1. Zabrania się przetwarzania danych ujawniających pochodzenie rasowe lub etniczne, (...) danych o stanie zdrowia, kodzie genetycznym, nałogach lub życiu seksualnym (…). Art. 49. 2. Jeżeli czyn (...) dotyczy danych ujawniających pochodzenie rasowe lub etniczne, (...) danych o stanie zdrowia, kodzie genetycznym, nałogach lub życiu seksualnym, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. Czynniki transkrypcyjne Helisa-zakręt-helisa Suwak leucynowy Suwak leucynowy Czynnik transkrypcyjny Gen SRY Remodeling chromatyny promotor genu Remodeling chromatyny promotor genu Remodeling chromatyny czynnik transkrypcyjny i polimeraza RNA transkrypcja TATA-box promotor genu small interfering RNA Zahamowanie translacji Ferrytyna magazynuje i transportuje żelazo Mało żelaza Dużo żelaza ACACCCACACACACCACACCCACACACCACACCCACACCACCCACACACACACCACACCCACACCCACACACACCACACCCACACACCACACCCACACCACCCACACACACACCACACCCACACCCACACACACCACACCCACA ACTCGCGCTGTCACACCTTACCCGGCTTTCTGACCGAAATACTCTCTCTCATCTACCTTTACTCGCGCTGTCACACCTTACCCGGCTTTCTGACCGAAATACTCTCTCTCATCTACCTTTACTCGCGCTGTCACACCTTACCCG TCCTGTTCTTTAGCCCTACAACACTTTTACATAGCCCTAATAAAAAAAATGAAAATGAAATCCTGTTCTTTAGCCCTACAACACTTTTACATAGCCCTAATAAAAAAAATGAAAATGAAATCCTGTTCTTTAGCCCTACAACAC TTTACGTCTCCTCCAAGCCCTATTGACTCTTACCCGGAGTATAGCCCTAAATAGCCCTCATTTACGTCTCCTCCAAGCCCTATTGACTCTTACCCGGAGTATAGCCCTAAATAGCCCTCATTTACGTCTCCTCCAAGCCCTATT ACTACCTTTATTTTATGTTTACTTTTTATAGACTGTCTTTTTCAGCTAAAAGCTATACTTACTACCTTTATTTTATGTTTACTTTTTATAGACTGTCTTTTTCAGCTAAAAGCTATACTTACTACCTTTATTTTATGTTTACTT TGTCTCTCGCTACTGCCGTGCAACAAACACTAAATCAAAATCATCCTACTCCTTCGCACTTGTCTCTCGCTACTGCCGTGCAACAAACACTAAATCAAAATCATCCTACTCCTTCGCACTTGTCTCTCGCTACTGCCGTGCAAC ACGCATATTCCCTAGAAAAAAATTTTCTTACAATATACTACAGTAAAATACTACATCAAAACGCATATTCCCTAGAAAAAAATTTTCTTACAATATACTACAGTAAAATACTACATCAAAACGCATATTCCCTAGAAAAAAATT GTGACTTTCGTAACAACAATTTCCTTCACTCTCCAACTTCTACTACACAATACATAATCAGTGACTTTCGTAACAACAATTTCCTTCACTCTCCAACTTCTACTACACAATACATAATCAGTGACTTTCGTAACAACAATTTCC ATAATATATCAAATCTACCGTCTGGAACATCATCGCTATCTCTGCTCGAATCCCTACATAATAATATATCAAATCTACCGTCTGGAACATCATCGCTATCTCTGCTCGAATCCCTACATAATAATATATCAAATCTACCGTCTG CCATCAGCATGTACAGTGGTACCCTCGTGTCATCTGCAGCCAGCTCTTTGTGAACCGCTACCATCAGCATGTACAGTGGTACCCTCGTGTCATCTGCAGCCAGCTCTTTGTGAACCGCTACCATCAGCATGTACAGTGGTACCC AATCAAGCCAATGTGGTAACAACCACACCTCCGAAATCTGGAGAACTTCAACGTTTGCCAAATCAAGCCAATGTGGTAACAACCACACCTCCGAAATCTGGAGAACTTCAACGTTTGCCAAATCAAGCCAATGTGGTAACAACC TCTGCCGAAATGTTTTATTGTAGAACAGCCCTATCAGCATCTCCAAAAGATACTCCAGTTTCTGCCGAAATGTTTTATTGTAGAACAGCCCTATCAGCATCTCCAAAAGATACTCCAGTTTCTGCCGAAATGTTTTATTGTAGA GCGGCACTTTAGATGGGGTAACTCCCAGCGCAATCTGATCCGAGAGGAATGCCGTCCAATGCGGCACTTTAGATGGGGTAACTCCCAGCGCAATCTGATCCGAGAGGAATGCCGTCCAATGCGGCACTTTAGATGGGGTAACTC TTAATTCATATCTGCTCCTCAACTGTCGATGATGCCTGCTTCGCAAGTGCATTCCTAGACTTAATTCATATCTGCTCCTCAACTGTCGATGATGCCTGCTTCGCAAGTGCATTCCTAGACTTAATTCATATCTGCTCCTCAACT GCGGACCCTGCAGTCCAGCGCTCGTCATGGAACGCAAACGAAACTGCAGCTTGACGTACTGCGGACCCTGCAGTCCAGCGCTCGTCATGGAACGCAAACGAAACTGCAGCTTGACGTACTGCGGACCCTGCAGTCCAGCGCTCG CGAGCGCTTCCACAACAACCGTATCGTCTTTTGCCTCCCACTGAAAAACTCCACCTTTCTCGAGCGCTTCCACAACAACCGTATCGTCTTTTGCCTCCCACTGAAAAACTCCACCTTTCTCGAGCGCTTCCACAACAACCGTAT CGTCCCAGTTCAAAAAGTACTGCAGCACCTCTGTCTTCGATTCTTCCTGGCACTTTTTTTCGTCCCAGTTCAAAAAGTACTGCAGCACCTCTGTCTTCGATTCTTCCTGGCACTTTTTTTCGTCCCAGTTCAAAAAGTACTGCA CTTTAAAATACAACTCTTTGATCTGCCTTCCAGACATGCGTTCACGCAAGTTGCTCCATACTTTAAAATACAACTCTTTGATCTGCCTTCCAGACATGCGTTCACGCAAGTTGCTCCATACTTTAAAATACAACTCTTTGATCT TGCCTCTTGTCGAATCCAATACACTAATTGTTTCTCTTCTGAAAACTTGGCTCCCTTGCTTGCCTCTTGTCGAATCCAATACACTAATTGTTTCTCTTCTGAAAACTTGGCTCCCTTGCTTGCCTCTTGTCGAATCCAATACAC AAGCATAATTTCTCTGTATCTGAGAGTAGATCTCTCTCCTTCTAGTAATGGCCAGGTACCAAGCATAATTTCTCTGTATCTGAGAGTAGATCTCTCTCCTTCTAGTAATGGCCAGGTACCAAGCATAATTTCTCTGTATCTGAG AATATCCTACAGGGTCCCCATGATATGGCTCGATGTCTTCTTTTACGCTAAAATATTTCAAATATCCTACAGGGTCCCCATGATATGGCTCGATGTCTTCTTTTACGCTAAAATATTTCAAATATCCTACAGGGTCCCCATGAT CGTCATTTCGCAGCATTCTCTCCACAGCTAGTGCTTCCCACAAGTATTCTTTGTATTCCTCGTCATTTCGCAGCATTCTCTCCACAGCTAGTGCTTCCCACAAGTATTCTTTGTATTCCTCGTCATTTCGCAGCATTCTCTCCA CTTTCTGGCCAGCCCAACAGACACAGAGCTCGAACATCTTAGCTATCCTCCGATACGATACTTTCTGGCCAGCCCAACAGACACAGAGCTCGAACATCTTAGCTATCCTCCGATACGATACTTTCTGGCCAGCCCAACAGACAC CGTATTGTGTGAACACTCCCTCTGGGCAGAAGTATATGTCTTGACAGCCCTTGCATAATCCGTATTGTGTGAACACTCCCTCTGGGCAGAAGTATATGTCTTGACAGCCCTTGCATAATCCGTATTGTGTGAACACTCCCTCTG GTTTAATTTCGTCAGACCGAAATCCAAGAAACTGTAAGACAATACCATAGAGGAAAAGATGTTTAATTTCGTCAGACCGAAATCCAAGAAACTGTAAGACAATACCATAGAGGAAAAGATGTTTAATTTCGTCAGACCGAAATC TGGGAAATTGTGCTTTCAGTTTCTTTCTCTCTAGCAAAACATTCATATTCTCGGAAGTATTGGGAAATTGTGCTTTCAGTTTCTTTCTCTCTAGCAAAACATTCATATTCTCGGAAGTATTGGGAAATTGTGCTTTCAGTTTCT TATACGACTCTTTGTTAATGTCGGTGACTGGATGGAATCTCATTTGACTCCCTTTCCGCTTATACGACTCTTTGTTAATGTCGGTGACTGGATGGAATCTCATTTGACTCCCTTTCCGCTTATACGACTCTTTGTTAATGTCGG CTTTATTGGCGTCCTCCTTGGCACTAGCGTTGGTACTTTCATTATCCTCAGCATTGCCATCTTTATTGGCGTCCTCCTTGGCACTAGCGTTGGTACTTTCATTATCCTCAGCATTGCCATCTTTATTGGCGTCCTCCTTGGCAC TGGAGTTGGTACTTTCGGTGGTAGCAGCACTAGTGTTGGAAGTGGTAGTAGCACTAGTGTTGGAGTTGGTACTTTCGGTGGTAGCAGCACTAGTGTTGGAAGTGGTAGTAGCACTAGTGTTGGAGTTGGTACTTTCGGTGGTAG TAGCATTAGTGCTGGAGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTAGCGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTAGCATTAGTGCTGGAGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTAGCGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTAGCATTAGTGCTGGAGTTGGTAC TTTCAGTGGTAGTAGCATTAGTGTTGGAGTTGGTACTTTCATTAGTGCTGGAGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTAGCATTAGTGTTGGAGTTGGTACTTTCATTAGTGCTGGAGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTAGCATTAGTGT TAGAGTTGATACTTTTAGTGGTAGTAGCACTAGTCCTGACAGTGGTAGTAGCATTAGTGCTAGAGTTGATACTTTTAGTGGTAGTAGCACTAGTCCTGACAGTGGTAGTAGCATTAGTGCTAGAGTTGATACTTTTAGTGGTAG TCGCACTAGTGCTGGAGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTAGCGTTGATGCTGGCAGTGGTAGTCGCACTAGTGCTGGAGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTAGCGTTGATGCTGGCAGTGGTAGTCGCACTAGTGCTGGAGTTGGTAC TGGCAGTGGTAGTAGCACTAGTGTTGGAGTTGGTACTTTCACTAGTCCTGACGTTGATGCTGGCAGTGGTAGTAGCACTAGTGTTGGAGTTGGTACTTTCACTAGTCCTGACGTTGATGCTGGCAGTGGTAGTAGCACTAGTGT TGGAGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTCGCATTAGTGCTGGAGGTGGTAGTAGCATTAGTGCTGGAGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTCGCATTAGTGCTGGAGGTGGTAGTAGCATTAGTGCTGGAGTTGGTACTTTCAGTGGTAG TAGCACTAGTCCTGACGTTGATGCTGGCAGTGGTAGTAGCGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTAGCACTAGTCCTGACGTTGATGCTGGCAGTGGTAGTAGCGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTAGCACTAGTCCTGACGTTGATGC TGGCAGTGGTAGTAGCATTAGTGCTGGAGTTGGTAGTCGCACTAGTCCTGACGTTGGTGCTGGCAGTGGTAGTAGCATTAGTGCTGGAGTTGGTAGTCGCACTAGTCCTGACGTTGGTGCTGGCAGTGGTAGTAGCATTAGTGC TCGCATTAGTACTGGCATTGGTACTGGCATTGGTAGTCGCATTGGTACTGGCATTGGTGGTCGCATTAGTACTGGCATTGGTACTGGCATTGGTAGTCGCATTGGTACTGGCATTGGTGGTCGCATTAGTACTGGCATTGGTAC TCGCATTAGTCCTGACGTTGGTACTAGCAGTGGTAATCGCATTAGTACTAGCATTGGTAGTCGCATTAGTCCTGACGTTGGTACTAGCAGTGGTAATCGCATTAGTACTAGCATTGGTAGTCGCATTAGTCCTGACGTTGGTAC TGGCATTAGCACTACCATGAATGCACGTGTTGCTGTCCTCATTAGTACTGGCGTTAGTACTGGCATTAGCACTACCATGAATGCACGTGTTGCTGTCCTCATTAGTACTGGCGTTAGTACTGGCATTAGCACTACCATGAATGC TGTACCTGTCACTGCTATTGCTCTCCTGGAAGCTAGACGGATCACTGCTGCAATACTTTCTGTACCTGTCACTGCTATTGCTCTCCTGGAAGCTAGACGGATCACTGCTGCAATACTTTCTGTACCTGTCACTGCTATTGCTCT AAGCTGTCGCCTGTTTTTCAGCCAATCTGTCCATTCTTTCTAACGCAACGATCGACATGGAAGCTGTCGCCTGTTTTTCAGCCAATCTGTCCATTCTTTCTAACGCAACGATCGACATGGAAGCTGTCGCCTGTTTTTCAGCCA CAGACAGGTCTGTCCTGGAGCCACAGCATCCAACATGCTGTATCAGTTCCACTGTGTCAGCAGACAGGTCTGTCCTGGAGCCACAGCATCCAACATGCTGTATCAGTTCCACTGTGTCAGCAGACAGGTCTGTCCTGGAGCCAC ATTCAAGTCCATAGAACTCGCGTACCTGTTCGGTTATACAGCCCTTTTTTCCTTTCTTTGATTCAAGTCCATAGAACTCGCGTACCTGTTCGGTTATACAGCCCTTTTTTCCTTTCTTTGATTCAAGTCCATAGAACTCGCGTA ATTCACCCTTACGATTCCTTGCCGCCCAACTGTTTTTTCTGCCTTCCTTAATTGGTGGTAATTCACCCTTACGATTCCTTGCCGCCCAACTGTTTTTTCTGCCTTCCTTAATTGGTGGTAATTCACCCTTACGATTCCTTGCCG CCCCATCTCTTAGTCTCCCTACACCTTGAATGAGCTCAATAGATAATAGATAACAGAGGCCCCCATCTCTTAGTCTCCCTACACCTTGAATGAGCTCAATAGATAATAGATAACAGAGGCCCCCATCTCTTAGTCTCCCTACAC GCATGATCACCATCATCAATTGCTTAATGTCAATTCCTTCAATATTAAGTCTATTATCAAGCATGATCACCATCATCAATTGCTTAATGTCAATTCCTTCAATATTAAGTCTATTATCAAGCATGATCACCATCATCAATTGCT TGAGAACTTGCATGCTACCGTCAGTGACAAACTCCTTTGTAGTCACTAATTTCGTTCCGATGAGAACTTGCATGCTACCGTCAGTGACAAACTCCTTTGTAGTCACTAATTTCGTTCCGATGAGAACTTGCATGCTACCGTCAG CACCCAGCTTCCCGTGTATCCATACCACCCTAAAATACTTGCGAGACACCTTTTCTGCAGCACCCAGCTTCCCGTGTATCCATACCACCCTAAAATACTTGCGAGACACCTTTTCTGCAGCACCCAGCTTCCCGTGTATCCATA CTTCCACTTCGTTGGTTGTGCTTGCAACTACAATGGCCTTTCTCCAAGAGCAGGCCAATTCTTCCACTTCGTTGGTTGTGCTTGCAACTACAATGGCCTTTCTCCAAGAGCAGGCCAATTCTTCCACTTCGTTGGTTGTGCTTG AGAGGGCTAAAAGAAGCTTCAGTGCTTCTTCGGGCTGTGACGACTCTGGTTCACTTTCAAAGAGGGCTAAAAGAAGCTTCAGTGCTTCTTCGGGCTGTGACGACTCTGGTTCACTTTCAAAGAGGGCTAAAAGAAGCTTCAGTG TATGAACATGCCCTAAAGGCACCTCGGATTTCTCCTTGATTTCCACTTTCTTCCGAATTTTATGAACATGCCCTAAAGGCACCTCGGATTTCTCCTTGATTTCCACTTTCTTCCGAATTTTATGAACATGCCCTAAAGGCACCT GATAGCTGGATAGACCTCTGCTGAGATCTTCCGACCGTTTTAGATTAAACATCCGTGTTGGATAGCTGGATAGACCTCTGCTGAGATCTTCCGACCGTTTTAGATTAAACATCCGTGTTGGATAGCTGGATAGACCTCTGCTGA ATTTCTTGGCCAGTCCCGTAAGCCCAATACGCTGCAACGCGAGCTCGTTGATGTCCATCGATTTCTTGGCCAGTCCCGTAAGCCCAATACGCTGCAACGCGAGCTCGTTGATGTCCATCGATTTCTTGGCCAGTCCCGTAAGCC Dane genomowe Single Nucleotide Polymorphism Ponad 2800 odcinków… Ponad 2800 odcinków… Ponad 2800 odcinków… Fluorescent in situ hybridization