PODSTAWY BIOINFORMATYKI 3 SEKWENCJONOWANIE GENOMÓW I PROJEKTY POZNANIA INNYCH GENOMÓW 1 400 1 200 2009 2010 2011 2012 1 000 800 1285 600 1153 986 400 954 889 914 759 717 251 757 254 200 23 0 ukończone w trakcie scalania w trakcie realizacji Copyright ©2013 Joanna Szyda SEKWENCJONOWANIE GENOMÓW 1. Automatyzacja sekwencjonowania 2. Sekwencjonowanie całych genomów • Metoda tradycyjna „BAC-to-BAC” • Metoda "shotgun" • Sekwencjonowanie nowej generacji Copyright ©2011, Joanna Szyda SEKWENCJONOWANIE • Fred Sanger • 2 nagrody Nobla • Laboratory of Molecular Biology, Cambridge UK • 1970-te metoda sekwencjonowania • metoda terminacji łańcucha DNA SEKWENCJONOWANIE AUTOMATYCZNE • Analiza całych genomów → automatyzacja procesu sekwencjonowania • Sekwenatory DNA → 384 próbki DNA, 24 analizy / doba Copyright ©2010, Joanna Szyda SEKWENCJONOWANIE AUTOMATYCZNE 1. Substraty do sekwencjonowania • ? 2. Denaturacja DNA 3. Przyłączenie primera 4. Przyłączenie polimerazy 5. Replikacja 6. Zakończenie 7. Łańcuchy DNA o różnych długościach 8. Sekwenator → elektroforeza 9. Sekwenator → odczytanie fluorescencji A, C, T lub G 10. Program → plik wynikowy Copyright ©2010, Joanna Szyda SEKWENCJONOWANIE CAŁYCH GENOMÓW 1. Metoda tradycyjna „BAC-to-BAC” 1980 Map based sequencing 2. Metoda „shotgun” 1997 Whole genome shotgun sequencing 3. Metoda nowej generacji ~2007 Next generation sequencing Copyright ©2010, Joanna Szyda SEKWENCJONOWANIE GENOMÓW - SHOTGUN DEFRAGMENTACJA DNA fragmenty oczyszczonego DNA 150-200 kb losowo pocięte fragmenty DNA 2-4 kb SEKWENCJONOWANIE GENOMÓW - SHOTGUN SEKWENCJONOWANIE FRAGMENTÓW 1 000 bp SEKWENCJONOWANIE GENOMÓW - SHOTGUN OSTATECZNY WYNIK - SEKWENCJA KONSENSUSOWA SEKWENCJONOWANIE GENOMÓW – SHOTGUN:BAC-to-BAC BAC-to-BAC SHOTGUN • Fragmentacja DNA: 150 kbp • Fragmentacja DNA: 2 kbp • Konstrukcja bibliotek BAC • Konstrukcja bibliotek plazmidowych • Konstrukcja ramowej mapy – kolejność fragmentów BAC Copyright ©2010, Joanna Szyda SEKWENCJONOWANIE GENOMÓW – SHOTGUN:BAC-to-BAC BAC-to-BAC SHOTGUN • Fragmentacja BAC DNA – konstrukcja bibliotek M13 • Sekwencjonowanie bibliotek M13 • Sekwencjonowanie bibliotek plazmidowych • Łączenie sekwencji • Łączenie sekwencji Copyright ©2010, Joanna Szyda SEKWENCJONOWANIE GENOMÓW – NEXT GENERATION METODA NOWEJ GENERACJI • Sekwencjonowanie bardzo krótkich fragmentów • 50-700 bp • DNA unieruchomione na płytce • Szybkie • Tanie • Platformy: Roche 454, SOLiD, Illumina Solexa Copyright ©2013, Joanna Szyda SEKWENCJONOWANIE GENOMÓW – NEXT GENERATION PORÓWNANIE METOD dł. szybkość koszt łańcucha DNA dni/1Gbp 1000 bp 500 0.100 $ • Tradycyjna, 1970 r. 1000 bp • 454, 2004/2005 r. 400-700 bp 2 0.020 $ • Solexa, 2006 r. 100-150 bp 0.5 0.001 $ • Solid, 2007 r. 50 bp 0.001 $ 0.5 Copyright ©2012, Joanna Szyda SEKWENCJONOWANIE GENOMÓW – NEXT GENERATION KOSZT/CZAS ZSEKWENCJONOWANIA CAŁEGO GENOMU CZŁOWIEKA • Projekt poznania genomu człowieka • NGS ~ 15 000 000 $ 6-9 lat ~2014 r. ~ 4 000 $ ~ 2004 r. ~ 2 dni • Copyright ©2014, Joanna Szyda SEKWENCJONOWANIE GENOMÓW – NEXT GENERATION Source: NHGRI Copyright ©2015, Joanna Szyda SEKWENCJONOWANIE GENOMÓW – NEXT GENERATION NHGRI Current Topics in Genome Analysis 2012 Copyright ©2013, Joanna Szyda SEKWENCJONOWANIE GENOMÓW – NEXT GENERATION 454 Copyright ©2013, Joanna Szyda SEKWENCJONOWANIE GENOMÓW – NEXT GENERATION Illumina Copyright ©2013, Joanna Szyda SEKWENCJONOWANIE GENOMÓW – NEXT GENERATION 2011 Nature special issue of nature on sequencing Copyright ©2013, Joanna Szyda SEKWENCJONOWANIE GENOMÓW – NEXT GENERATION 1000 GENOMES PROJECT (www.1000genomes.org) • technologie nowej generacji - obniżenie kosztów i duża szybkość sekwencjonowania • zsekwencjonowanie wielu genomów ludzkich • scharakteryzowanie zmienności genetycznej człowieka na podstawie sekwencji DNA Copyright ©2013, Joanna Szyda SEKWENCJONOWANIE GENOMÓW – NEXT GENERATION 1000 GENOMES PROJECT (www.1000genomes.org) • • • dane ogólnodostępne do badań 2535 osób, 26 populacji ftp.1000genomes.ebi.ac.uk/vol1/ftp/ Copyright ©2015, Joanna Szyda SEKWENCJONOWANIE GENOMÓW – NEXT GENERATION 1000 GENOMES PROJECT (www.1000genomes.org) Copyright ©2010, Joanna Szyda PODSTAWY BIOINFORMATYKI