Charakterystyka kwasów nukleinowych i mechanizmy przekazywania informacji genetycznej Deoksyrybonukleotyd 5’ 4’ 3’ 1’ 2’ 5’ 4’ 3’ 1’ 2’ Deoksyrybonukleotyd Rybonukleotyd + NAD(P) + NAD Dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy Wiązanie fosfodiestrowe Tymina Pirymidyna Cytozyna Pirymidyna Adenina Puryna Guanina Puryna Składniki DNA Zasada azotowa Adenina (puryna) Guanina (puryna) Tymina (pirymidyna) Cytozyna (pirymidyna) Nukleozyd (zasada + deoksyryboza) Nukleotyd (mono-P nukleozydu) Nukleotyd (tri-P nukleozydu) Deoksyadenozyna Monofosforan deoksyadenozyny Trifosforan deoksyadenozyny Deoksyguanozyna Monofosforan deoksyguanozyny Trifosforan deoksyguanozyny Deoksytymidyna Monofosforan deoksytymidyny Trifosforan deoksytymidyny Deoksycytydyna Monofosforan deoksycytydyny Trifosforan deoksycytydyny Nukleosom Histony i DNA Epigenetyka Euchromatyna Acetylacja Heterochromatyna Metylacja Fosforylacja barw. DNA barw. chr. X Przykład epigenetyki Ciałko Barra XXi XY Resweratrol Euchromatyna Heterochromatyna Sirtuiny Dlaczego komplementarność? • Replikacja (kopiowanie) • Transkrypcja (przepisywanie) • Translacja (tłumaczenie) Replikacja DNA Kierunek syntezy DNA 5′ 3′ kierunek syntezy Widełki replikacyjne Fragmenty Okazaki 3′ 5′ 3′ 5′ 3′ 5′ 5′ 3′ Fragmenty Okazaki 3′ 5′ 3′ 5′ 3′ 5′ 5′ 3′ Fragmenty Okazaki 3′ 5′ 3′ 5′ 3′ 5′ 5′ 3′ Fragmenty Okazaki 3′ 5′ 3′ 5′ 3′ 5′ 5′ 3′ Fragmenty Okazaki 3′ 5′ 3′ 5′ 3′ 5′ 5′ 3′ Kwasy nukleinowe DNA RNA Cukier Deoksyryboza Ryboza Zasady azotowe Adenina (A) Cytozyna (C) Guanina (G) Tymina (T) Adenina (A) Cytozyna (C) Guanina (G) Uracyl (U) Stabilność chemiczna Duża Mała Struktura tRNA RNA Typ Funkcja mRNA Przenosi informacje z DNA do rybosomów tRNA “Tłumaczy” kodony mRNA na aminokwasy rRNA Katalizuje syntezę białek i utrzymuje strukturę rybosomów snRNA Bierze udział w splicingu pre-mRNA siRNA miRNA Reguluje aktywność transkrypcyjną Gdzie, które? DNA Transkrypcja (siRNA, miRNA) Pre-mRNA Splicing (snRNA) AUG .................... CGC .. UGA MetionylotRNA ArginylotRNA UAC Met GCG Arg Met ..................... Arg ... mRNA ACU Stop Translacja (rRNA) Białko TATA box TATA binding protein rozpoznaje TATA box TATA box miejsce rozpoczęcia transkrypcji TBP Kod genetyczny DNA ATGGCCAATGATGCCCGTTATAATGCCTGA TACCGGTTACTACGGGCAATATTACGGACT RNA AUGGCCAAUGAUGCCCGUUAUAAUGCCUGA Białko M A N D A R Y N A * Kod genetyczny 3. zasada kodonu 1. zasada kodonu 2. zasada kodonu Czynniki transkrypcyjne Helisa-zakręt-helisa Suwak leucynowy Suwak leucynowy Czynnik transkrypcyjny Gen SRY Remodeling chromatyny promotor genu Remodeling chromatyny promotor genu Remodeling chromatyny czynnik transkrypcyjny i polimeraza RNA transkrypcja TATA-box promotor genu small interfering RNA Zahamowanie translacji Ferrytyna magazynuje i transportuje żelazo Mało żelaza Dużo żelaza Sekwencjonowanie Sangera CACCCACACACACCACACCCACACACCACACCCACACCACCCACACACACACCACACCCACACCCACACACACCACACCCACACACCACACCCACACCACCCACACACACACCACACCCACACCCACACACACCACACCCACA CTCGCGCTGTCACACCTTACCCGGCTTTCTGACCGAAATACTCTCTCTCATCTACCTTTACTCGCGCTGTCACACCTTACCCGGCTTTCTGACCGAAATACTCTCTCTCATCTACCTTTACTCGCGCTGTCACACCTTACCCG CCTGTTCTTTAGCCCTACAACACTTTTACATAGCCCTAATAAAAAAAATGAAAATGAAATCCTGTTCTTTAGCCCTACAACACTTTTACATAGCCCTAATAAAAAAAATGAAAATGAAATCCTGTTCTTTAGCCCTACAACAC TTACGTCTCCTCCAAGCCCTATTGACTCTTACCCGGAGTATAGCCCTAAATAGCCCTCATTTACGTCTCCTCCAAGCCCTATTGACTCTTACCCGGAGTATAGCCCTAAATAGCCCTCATTTACGTCTCCTCCAAGCCCTATT CTACCTTTATTTTATGTTTACTTTTTATAGACTGTCTTTTTCAGCTAAAAGCTATACTTACTACCTTTATTTTATGTTTACTTTTTATAGACTGTCTTTTTCAGCTAAAAGCTATACTTACTACCTTTATTTTATGTTTACTT GTCTCTCGCTACTGCCGTGCAACAAACACTAAATCAAAATCATCCTACTCCTTCGCACTTGTCTCTCGCTACTGCCGTGCAACAAACACTAAATCAAAATCATCCTACTCCTTCGCACTTGTCTCTCGCTACTGCCGTGCAAC CGCATATTCCCTAGAAAAAAATTTTCTTACAATATACTACAGTAAAATACTACATCAAAACGCATATTCCCTAGAAAAAAATTTTCTTACAATATACTACAGTAAAATACTACATCAAAACGCATATTCCCTAGAAAAAAATT TGACTTTCGTAACAACAATTTCCTTCACTCTCCAACTTCTACTACACAATACATAATCAGTGACTTTCGTAACAACAATTTCCTTCACTCTCCAACTTCTACTACACAATACATAATCAGTGACTTTCGTAACAACAATTTCC TAATATATCAAATCTACCGTCTGGAACATCATCGCTATCTCTGCTCGAATCCCTACATAATAATATATCAAATCTACCGTCTGGAACATCATCGCTATCTCTGCTCGAATCCCTACATAATAATATATCAAATCTACCGTCTG CATCAGCATGTACAGTGGTACCCTCGTGTCATCTGCAGCCAGCTCTTTGTGAACCGCTACCATCAGCATGTACAGTGGTACCCTCGTGTCATCTGCAGCCAGCTCTTTGTGAACCGCTACCATCAGCATGTACAGTGGTACCC ATCAAGCCAATGTGGTAACAACCACACCTCCGAAATCTGGAGAACTTCAACGTTTGCCAAATCAAGCCAATGTGGTAACAACCACACCTCCGAAATCTGGAGAACTTCAACGTTTGCCAAATCAAGCCAATGTGGTAACAACC CTGCCGAAATGTTTTATTGTAGAACAGCCCTATCAGCATCTCCAAAAGATACTCCAGTTTCTGCCGAAATGTTTTATTGTAGAACAGCCCTATCAGCATCTCCAAAAGATACTCCAGTTTCTGCCGAAATGTTTTATTGTAGA CGGCACTTTAGATGGGGTAACTCCCAGCGCAATCTGATCCGAGAGGAATGCCGTCCAATGCGGCACTTTAGATGGGGTAACTCCCAGCGCAATCTGATCCGAGAGGAATGCCGTCCAATGCGGCACTTTAGATGGGGTAACTC TAATTCATATCTGCTCCTCAACTGTCGATGATGCCTGCTTCGCAAGTGCATTCCTAGACTTAATTCATATCTGCTCCTCAACTGTCGATGATGCCTGCTTCGCAAGTGCATTCCTAGACTTAATTCATATCTGCTCCTCAACT CGGACCCTGCAGTCCAGCGCTCGTCATGGAACGCAAACGAAACTGCAGCTTGACGTACTGCGGACCCTGCAGTCCAGCGCTCGTCATGGAACGCAAACGAAACTGCAGCTTGACGTACTGCGGACCCTGCAGTCCAGCGCTCG GAGCGCTTCCACAACAACCGTATCGTCTTTTGCCTCCCACTGAAAAACTCCACCTTTCTCGAGCGCTTCCACAACAACCGTATCGTCTTTTGCCTCCCACTGAAAAACTCCACCTTTCTCGAGCGCTTCCACAACAACCGTAT GTCCCAGTTCAAAAAGTACTGCAGCACCTCTGTCTTCGATTCTTCCTGGCACTTTTTTTCGTCCCAGTTCAAAAAGTACTGCAGCACCTCTGTCTTCGATTCTTCCTGGCACTTTTTTTCGTCCCAGTTCAAAAAGTACTGCA TTTAAAATACAACTCTTTGATCTGCCTTCCAGACATGCGTTCACGCAAGTTGCTCCATACTTTAAAATACAACTCTTTGATCTGCCTTCCAGACATGCGTTCACGCAAGTTGCTCCATACTTTAAAATACAACTCTTTGATCT GCCTCTTGTCGAATCCAATACACTAATTGTTTCTCTTCTGAAAACTTGGCTCCCTTGCTTGCCTCTTGTCGAATCCAATACACTAATTGTTTCTCTTCTGAAAACTTGGCTCCCTTGCTTGCCTCTTGTCGAATCCAATACAC AGCATAATTTCTCTGTATCTGAGAGTAGATCTCTCTCCTTCTAGTAATGGCCAGGTACCAAGCATAATTTCTCTGTATCTGAGAGTAGATCTCTCTCCTTCTAGTAATGGCCAGGTACCAAGCATAATTTCTCTGTATCTGAG ATATCCTACAGGGTCCCCATGATATGGCTCGATGTCTTCTTTTACGCTAAAATATTTCAAATATCCTACAGGGTCCCCATGATATGGCTCGATGTCTTCTTTTACGCTAAAATATTTCAAATATCCTACAGGGTCCCCATGAT GTCATTTCGCAGCATTCTCTCCACAGCTAGTGCTTCCCACAAGTATTCTTTGTATTCCTCGTCATTTCGCAGCATTCTCTCCACAGCTAGTGCTTCCCACAAGTATTCTTTGTATTCCTCGTCATTTCGCAGCATTCTCTCCA TTTCTGGCCAGCCCAACAGACACAGAGCTCGAACATCTTAGCTATCCTCCGATACGATACTTTCTGGCCAGCCCAACAGACACAGAGCTCGAACATCTTAGCTATCCTCCGATACGATACTTTCTGGCCAGCCCAACAGACAC GTATTGTGTGAACACTCCCTCTGGGCAGAAGTATATGTCTTGACAGCCCTTGCATAATCCGTATTGTGTGAACACTCCCTCTGGGCAGAAGTATATGTCTTGACAGCCCTTGCATAATCCGTATTGTGTGAACACTCCCTCTG TTTAATTTCGTCAGACCGAAATCCAAGAAACTGTAAGACAATACCATAGAGGAAAAGATGTTTAATTTCGTCAGACCGAAATCCAAGAAACTGTAAGACAATACCATAGAGGAAAAGATGTTTAATTTCGTCAGACCGAAATC GGGAAATTGTGCTTTCAGTTTCTTTCTCTCTAGCAAAACATTCATATTCTCGGAAGTATTGGGAAATTGTGCTTTCAGTTTCTTTCTCTCTAGCAAAACATTCATATTCTCGGAAGTATTGGGAAATTGTGCTTTCAGTTTCT ATACGACTCTTTGTTAATGTCGGTGACTGGATGGAATCTCATTTGACTCCCTTTCCGCTTATACGACTCTTTGTTAATGTCGGTGACTGGATGGAATCTCATTTGACTCCCTTTCCGCTTATACGACTCTTTGTTAATGTCGG TTTATTGGCGTCCTCCTTGGCACTAGCGTTGGTACTTTCATTATCCTCAGCATTGCCATCTTTATTGGCGTCCTCCTTGGCACTAGCGTTGGTACTTTCATTATCCTCAGCATTGCCATCTTTATTGGCGTCCTCCTTGGCAC GGAGTTGGTACTTTCGGTGGTAGCAGCACTAGTGTTGGAAGTGGTAGTAGCACTAGTGTTGGAGTTGGTACTTTCGGTGGTAGCAGCACTAGTGTTGGAAGTGGTAGTAGCACTAGTGTTGGAGTTGGTACTTTCGGTGGTAG AGCATTAGTGCTGGAGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTAGCGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTAGCATTAGTGCTGGAGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTAGCGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTAGCATTAGTGCTGGAGTTGGTAC TTCAGTGGTAGTAGCATTAGTGTTGGAGTTGGTACTTTCATTAGTGCTGGAGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTAGCATTAGTGTTGGAGTTGGTACTTTCATTAGTGCTGGAGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTAGCATTAGTGT AGAGTTGATACTTTTAGTGGTAGTAGCACTAGTCCTGACAGTGGTAGTAGCATTAGTGCTAGAGTTGATACTTTTAGTGGTAGTAGCACTAGTCCTGACAGTGGTAGTAGCATTAGTGCTAGAGTTGATACTTTTAGTGGTAG CGCACTAGTGCTGGAGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTAGCGTTGATGCTGGCAGTGGTAGTCGCACTAGTGCTGGAGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTAGCGTTGATGCTGGCAGTGGTAGTCGCACTAGTGCTGGAGTTGGTAC GGCAGTGGTAGTAGCACTAGTGTTGGAGTTGGTACTTTCACTAGTCCTGACGTTGATGCTGGCAGTGGTAGTAGCACTAGTGTTGGAGTTGGTACTTTCACTAGTCCTGACGTTGATGCTGGCAGTGGTAGTAGCACTAGTGT GGAGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTCGCATTAGTGCTGGAGGTGGTAGTAGCATTAGTGCTGGAGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTCGCATTAGTGCTGGAGGTGGTAGTAGCATTAGTGCTGGAGTTGGTACTTTCAGTGGTAG AGCACTAGTCCTGACGTTGATGCTGGCAGTGGTAGTAGCGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTAGCACTAGTCCTGACGTTGATGCTGGCAGTGGTAGTAGCGTTGGTACTTTCAGTGGTAGTAGCACTAGTCCTGACGTTGATGC GGCAGTGGTAGTAGCATTAGTGCTGGAGTTGGTAGTCGCACTAGTCCTGACGTTGGTGCTGGCAGTGGTAGTAGCATTAGTGCTGGAGTTGGTAGTCGCACTAGTCCTGACGTTGGTGCTGGCAGTGGTAGTAGCATTAGTGC CGCATTAGTACTGGCATTGGTACTGGCATTGGTAGTCGCATTGGTACTGGCATTGGTGGTCGCATTAGTACTGGCATTGGTACTGGCATTGGTAGTCGCATTGGTACTGGCATTGGTGGTCGCATTAGTACTGGCATTGGTAC CGCATTAGTCCTGACGTTGGTACTAGCAGTGGTAATCGCATTAGTACTAGCATTGGTAGTCGCATTAGTCCTGACGTTGGTACTAGCAGTGGTAATCGCATTAGTACTAGCATTGGTAGTCGCATTAGTCCTGACGTTGGTAC GGCATTAGCACTACCATGAATGCACGTGTTGCTGTCCTCATTAGTACTGGCGTTAGTACTGGCATTAGCACTACCATGAATGCACGTGTTGCTGTCCTCATTAGTACTGGCGTTAGTACTGGCATTAGCACTACCATGAATGC GTACCTGTCACTGCTATTGCTCTCCTGGAAGCTAGACGGATCACTGCTGCAATACTTTCTGTACCTGTCACTGCTATTGCTCTCCTGGAAGCTAGACGGATCACTGCTGCAATACTTTCTGTACCTGTCACTGCTATTGCTCT AGCTGTCGCCTGTTTTTCAGCCAATCTGTCCATTCTTTCTAACGCAACGATCGACATGGAAGCTGTCGCCTGTTTTTCAGCCAATCTGTCCATTCTTTCTAACGCAACGATCGACATGGAAGCTGTCGCCTGTTTTTCAGCCA AGACAGGTCTGTCCTGGAGCCACAGCATCCAACATGCTGTATCAGTTCCACTGTGTCAGCAGACAGGTCTGTCCTGGAGCCACAGCATCCAACATGCTGTATCAGTTCCACTGTGTCAGCAGACAGGTCTGTCCTGGAGCCAC TTCAAGTCCATAGAACTCGCGTACCTGTTCGGTTATACAGCCCTTTTTTCCTTTCTTTGATTCAAGTCCATAGAACTCGCGTACCTGTTCGGTTATACAGCCCTTTTTTCCTTTCTTTGATTCAAGTCCATAGAACTCGCGTA TTCACCCTTACGATTCCTTGCCGCCCAACTGTTTTTTCTGCCTTCCTTAATTGGTGGTAATTCACCCTTACGATTCCTTGCCGCCCAACTGTTTTTTCTGCCTTCCTTAATTGGTGGTAATTCACCCTTACGATTCCTTGCCG CCCATCTCTTAGTCTCCCTACACCTTGAATGAGCTCAATAGATAATAGATAACAGAGGCCCCCATCTCTTAGTCTCCCTACACCTTGAATGAGCTCAATAGATAATAGATAACAGAGGCCCCCATCTCTTAGTCTCCCTACAC CATGATCACCATCATCAATTGCTTAATGTCAATTCCTTCAATATTAAGTCTATTATCAAGCATGATCACCATCATCAATTGCTTAATGTCAATTCCTTCAATATTAAGTCTATTATCAAGCATGATCACCATCATCAATTGCT GAGAACTTGCATGCTACCGTCAGTGACAAACTCCTTTGTAGTCACTAATTTCGTTCCGATGAGAACTTGCATGCTACCGTCAGTGACAAACTCCTTTGTAGTCACTAATTTCGTTCCGATGAGAACTTGCATGCTACCGTCAG ACCCAGCTTCCCGTGTATCCATACCACCCTAAAATACTTGCGAGACACCTTTTCTGCAGCACCCAGCTTCCCGTGTATCCATACCACCCTAAAATACTTGCGAGACACCTTTTCTGCAGCACCCAGCTTCCCGTGTATCCATA TTCCACTTCGTTGGTTGTGCTTGCAACTACAATGGCCTTTCTCCAAGAGCAGGCCAATTCTTCCACTTCGTTGGTTGTGCTTGCAACTACAATGGCCTTTCTCCAAGAGCAGGCCAATTCTTCCACTTCGTTGGTTGTGCTTG GAGGGCTAAAAGAAGCTTCAGTGCTTCTTCGGGCTGTGACGACTCTGGTTCACTTTCAAAGAGGGCTAAAAGAAGCTTCAGTGCTTCTTCGGGCTGTGACGACTCTGGTTCACTTTCAAAGAGGGCTAAAAGAAGCTTCAGTG ATGAACATGCCCTAAAGGCACCTCGGATTTCTCCTTGATTTCCACTTTCTTCCGAATTTTATGAACATGCCCTAAAGGCACCTCGGATTTCTCCTTGATTTCCACTTTCTTCCGAATTTTATGAACATGCCCTAAAGGCACCT ATAGCTGGATAGACCTCTGCTGAGATCTTCCGACCGTTTTAGATTAAACATCCGTGTTGGATAGCTGGATAGACCTCTGCTGAGATCTTCCGACCGTTTTAGATTAAACATCCGTGTTGGATAGCTGGATAGACCTCTGCTGA TTTCTTGGCCAGTCCCGTAAGCCCAATACGCTGCAACGCGAGCTCGTTGATGTCCATCGATTTCTTGGCCAGTCCCGTAAGCCCAATACGCTGCAACGCGAGCTCGTTGATGTCCATCGATTTCTTGGCCAGTCCCGTAAGCC Dane genomowe Single Nucleotide Polymorphism Fluorescent in situ hybridization