F R A G M E N T A F A U N I S T I C A

P O L S K A
A K A D E M U
INSTYTUT
FRAGMENTA
Tom X X IV
N A UK
ZOOLOGII
F A U N I S T I C A
W arszaw a, 30 V I 1979
Nr 5
W ojciech S t a r ę g a
K o sarze ( O piliones ) P ien in
[Z 1 ta b elą w tekście]
W całym dotychczasow ym piśm iennictw ie dotyczącym P ien in m ożem y znaleźć zale­
dwie je d n ą w zm iankę o k o sarzach: R a f a l s k i (1961) w ym ienia Paranem astoma kochi (sub
Nem astom a). W iadom ości o w ystępow aniu niek tó ry ch g atu n k ó w (Trogulus tricarinatus,
Paranem astom a kochi, Gyas annulatus, M itopus morio, P latybunus bucephalus i Opilio dinaricus) uw zględniłem n a m apach rozm ieszczenia w opublikow anym niedaw no opracow aniu
ko sarzy w w ydaw nictw ie „ F a u n a P o lsk i” ( S t a r ę g a 1976a).
M ateriał kosarzy, k tó ry posłużył ja k o p odstaw a dla niniejszego drobnego przy czy n k u ,
zo stał ze b ran y w la tac h 1971-1973 przy okazji b ad a ń n ad p a ją k a m i ( S t a r ę g a 1976c), głów ­
nie n a obszarze Pienińskiego P a rk u N arodow ego i w rezerw atach w w ąwozie H om ole i w d o ­
linie Białej W ody w M ałych P ieninach oraz w innych częściach P ienin. M ateriały zbierano
przede w szystkim w następ u jący ch środow iskach w y typow an y ch w znacznej m ierze w o p a r­
ciu o b a d a n ia fitosocjologiczne ( P a n c e r - K o t e j o w a i Z a r z y c k i 1976).
1. B u czyna k arp a ck a (Fagetum carpaticum typicum ). S y stem atycznie pobierałem p ró b y
w dolinie Ociemnego P o to k u („O ciem ne” ; około 530-580 m n .p .m .), uw zględniłem te ż
m a teria ł z G ródka, doliny H ulińskiego P o to k u , Sokolicy i Zam kow ej G óry.
2. B u czyna ciepłolubna (Garici-Fagetum cephalantheretosum) — dolina Pienińskiego
P o to k u p o d B iałym i S kałam i (600-670 m n.p .m .).
3. Je d lin a ciepłolubna (Garici-Fagetum abietetosum) —n a F acim iechu (600-650 m n .p .m .).
4. L as św ierkow y (Piceetum excelsae) — w schodnie zbocze Czertezika, dolina Ł onnego
P o to k u (las Ł upiska) oraz g ó rn a część w ąw ozu H om ole (550-650 m n .p.m .).
5. O lszyna k arp a ck a (A lnetum incanae) — w C zorsztynie (powyżej p rz y sta n i flisa­
ckiej), n a półw yspie K ras oraz pod Zaw iesam i i Z im ną Skałą koło K rościenka (425-490 m
n .p .m .).
6. Ł ą k a pienińska (A nthylli-T rifolietum ) — p o la n y : B u rzan a, K urników ka, P rzysopce, S tolarzów ka, W yrobek, W yżni Ł azek, hale n a W ysokiej, śródleśne p o lan k i n a B iałych
S kałach i O ciem nem (510-750 m n .p .m .).
7. Ł ą k a ziołoroślow a (zbiorowisko z L aserpitium latifolium ) — północne sto k i m asyw u
Trzech K oron (900-950 m n.p.m .).
http://rcin.org.pl
176
W. Staręga
2
8. M uraw a n ask aln a (Dendranthemo-Seslerietum i zbliżone) — niew ielki m ateriał z w ą ­
w ozu Homole, Sokolicy, W ąw ozu Sobczańskiego i Zawiesów (425-700 in n .p.m .).
9. M uraw a kseroterm iczna (Origano-Brachypodietum i zbliżone) — dolina Białej
W ody, G rabczycha, w ąw óz Homole, W ąwóz G orczyński, W ąwóz Sobczański (530-650 m
n .p .m .).
10. Suche pastw isko (zbiorowisko sztuczne) n a Podłaźcacb pow yżej Sromowiec Niżn ich (500-520 m n.p.m .).
B a d an ia prow adziłem w okresie od kw ietnia do listo p ad a — w iadom ości fenologiczne
p rzy taczam w edług w zoru używ anego ju ż wcześniej ( S t a r ę g a 1974, 1976c, 1978) w o dnie­
sieniu do pająków , tz n . pierw szą dekadę każdego m iesiąca oznaczam lite rą „ p ”, d ru g ą —
„ m ” i trzecią — „ k ”, n p .: p X , m X , k X , a jeżeli odstęp m iędzy k olejnym i złow ieniam i nie
p rze k ra cza 40 dni, p o d aję w ystępow anie w sposób ciągły, np. k V II - p IX .
M etody zbierania m a teria łu były analogiczne ja k w p rzy p a d k u in n y ch m oich prac.
WYKAZ GATUNKÓW
Trogulidae
Trogulus tricarinatus ( L i n n a e u s )
H uliński P o to k , Ociemne, Białe Skały, P ieniński P o to k , K urników ka, G rabczycha,
W ąw óz G orczyński, H om ole, dolina Białej W ody, C zorsztyn. 37 okazów.
Z najdow any w buczynie karpackiej i ciepłolubnej, n a łące pienińskiej
i m uraw ie kseroterm icznej oraz w ruinach zam ku w Czorsztynie — zawsze
w ściółce i pod kam ieniam i. N ajw yższe stanow isko leży około 670 m n.p.m .
{Białe Skały). Fenologia - $: pY I, k V II-p IX , ? : m IY , k Y II-p X I, j : m IY -p X I.
G atunek europejski (zawleczony do Stanów Zjednoczonych), w Polsce
dość pospolity w K a rp a ta c h i S udetach oraz na łączących się z nim i w y ży n ach ;
rzadkie stanow iska n a niżu rozm ieszczone są wzdłuż dolin W isły i O dry aż
po wybrzeże B a łty k u (S t a r ę g a 1976a: 65, f. 91).
Ne m astom ałidae
Nemastoma lugubre (O . F . M u l l e r )
Ociemne, Z am kow a Góra, Białe Skały, P ieniński P o to k , F acim iech, C zertezik, Hom ole.
Ł onny P o to k , C zorsztyn, K urników ka, Stolarzów ka, Zawiesy, G rabczycha. 194 okazy,
S p otykany we w szystkich zbiorow iskach leśnych a tak że n a łące p ieniń­
skiej (K urników ka, Stolarzów ka), m uraw ie naskalnej (Zawiesy) i k sero ter­
micznej (G rabczycha) — zawsze w ściółce lub pod kam ieniam i czy w ru m o ­
wiskach. Najliczniej w ystępuje w buczynie karpackiej i ciepłolubnej. N ajw yższe
stanow iska leżą n a poziom ie około 650-670 m n.p.m . (Białe Skały, Facim iech,
Hom ole). Fenologia — <2$: m IY -p X I, j: p Y I-p Y II.
G atunek środkowo- i wschodnioeuropejski, pospolity w całym kraju . W P ie ­
http://rcin.org.pl
3
Opiliones
177
ninach nie obserwowałem w yraźnej korelacji m iędzy w ysokością m iejsc zbioru
a ubarw ieniem (co m iało m iejsce w B ieszczadach — S t a r ę g a 1966) — p rz e ­
w ażają tu osobniki całkiem czarne, czasem z niebieskim nalotem , ale razem
z nim i, w ty ch sam ych próbkach, w y stęp u ją okazy zarów no ze zredukow anym i
plam am i, ja k i o ubarw ieniu typow ym dla g atunku.
Paranemastoma lcochi ( N o w i c k i )
H u liń ski P o to k , P ieniński P o to k , Hom ole, Ł o n n y P o to k , P o d sk aln ia Góra. 45 okazów .
W y stęp u je wyłącznie w dolinach potoków , pod kam ieniam i i w ściółce
tu ż n a d w odą; znaleziony w buczynie karpackiej i ciepłolubnej oraz w lesie
świerkowym . W szystkie stanow iska leżą n a wysokości 500-650 m n.p.m . F e n o ­
logia —
p Y I-p Y III, j: p -m Y II.
E ndem iczny g atu n ek północnokarpacki, w Polsce zn an y z T a tr, P ien in
i całych Beskidów od Śląskiego po N iski i B ieszczady. Z P ienin w ykazany już
wcześniej z doliny H ulińskiego P o to k u ( B a f a l s k i 1961, tak ż e S t a r ę g a 1976a).
Mitostovna chrysomelas ( H e r m a n n )
O ciemne, H om ole, G rabczycha. 5 okazów.
Znaleziony w buczynie karpackiej, lesie świerkow ym i n a m uraw ie kseroterm icznej (w rum ow isku) — zawsze tylko pojedyncze osobniki. W ym ienione
stanow iska leżą n a poziom ie 550-650 m n.p.m . Fenologia — <J: m IX -m X , $:
p Y I I -p Y II I, p X I.
G atunek europejski, znany z całej Polski, sp o ty k a n y jed n ak z reguły
nielicznie.
Gagrellidae
Leiobunum rupestre ( H e r b s t )
Ociemne, S okolica, H omole, W ąw óz Sobczański, K rościenko, W żar. 39 okazów.
Łow iony najczęściej na skałach, czasem n a pniach drzew , znaleziony w b u ­
czynie karpackiej (Ociemne, Sokolica), w lesie św ierkow ym (Hom ole), n a
m uraw ie naskalnej (Homole, W ąw óz Sobczański) oraz w sta ry m kam ieniołom ie
(W żar) i n a drzew ach przydrożnych (K rościenko). N ajw yższe stanow isko
(Sokolica) leży około 700 m n.p.m . Fenologia — <$: p - m I X , $: p Y II, p - m I X ,
j : m Y I-k Y II.
G atunek środkow o- i w schodnioeuropejski w y stęp u jący chyba w całym
k raju , chociaż dotychczas nie stw ierdzony w W ielkopolsce.
12
http://rcin.org.pl
178
W. Staręga
4
G yantidae
Gyas annulatus (O l i v i e r )
P ien iń sk i P o to k , Hom ole. 25 okazów .
Łow iony wyłącznie pod kam ieniam i bądź n a skałach i w k o ry ta c h potoków
tuż n a d w odą; sp o tk an y w buczynie ciepłolubnej i lesie świerkow ym n a w yso­
kości około 600-650 m n.p.m . Fenologia —
p Y I I -p I X , j: p -m Y II.
G órski g atu n ek rozm ieszczony od Pirenejów po A lpy T ransylw ańskie,
w Polsce zn an y z licznych stanow isk w całych K a rp a ta c h i kilku w S udetach.
Phalangiidae
M itopus morio ( F a b r i c i u s )
G ródek, Sokolica, Białe Skały, P ieniński P o to k , Czertezik, Ł o n n y P o to k , K u rników ka,
Ociemne, W yrobek, W ysoka, T rzy K orony, W ąw óz Sobczański. 27 okazów .
S p o ty k a n y najczęściej n a łące pienińskiej (Białe Skały, K urników ka,
Ociem ne, W yrobek, W ysoka), znaleziony tak że w buczynie karpackiej (G ródek,
Sokolica) i ciepłolubnej (Białe Skały, Pieniński P otok), lesie świerkow ym
(Czertezik, Ł onny P otok), n a łące ziołoroślowej (Trzy K orony) i m uraw ie n a ­
skalnej (W ąwóz Sobczański) — m łode osobniki w ściółce, dorosłe w ściółce
i — częściej — w śród roślin zielnych. Stw ierdzony do wysokości około 950 m
n.p.m . (Trzy K orony). Fenologia —
m V II-m lX , j: m Y I-m Y II.
G atu n ek holarktyczny, znany w praw dzie z całej Polski, ale n a niżu rzadko
sp o ty k a n y ; w całych K a rp a ta c h i S udetach jeden z najpospolitszych kosarzy.
Oligolophus tridens (C. L. K o cu )
O ciem ne, Sokolica, Zam kow a G óra, Białe Skały, P ien iń sk i P o to k , F acim iech, H om ole,
C zorsztyn, K ras, Stolarzów ka, W yrobek, T rzy K orony, Zawiesy, G łęboki P o to k , Ja w o rk i,
K rościenko, W żar. 96 okazów.
Z bierany w ściółce i runie we w szystkich typow ych środow iskach oprócz
m uraw y kseroterm icznej i suchego pastw iska, je d n a k z reguły niezb y t licz­
nie — liczniejszy jest ty lk o w olszynie karpackiej. Stw ierdzony p o n ad to n a
tara sie p o to k u (Głęboki P otok, Jaw orki), w sta ry m kam ieniołom ie (W żar)
i p rzy pn iach drzew przydrożnych (K rościenko). N ajw yższe stanow isko (T rzy
K orony) leży około 950 m n.p.m . Fenologia — d'?: p I X - p X I , j: m Y -p Y III.
P o sp o lity w całej Polsce (oprócz wysokich gór) g a tu n e k eurosyberyjski.
http://rcin.org.pl
5
Opiliones
Lacinius ephippiatus (C. L. K
179
och)
G ródek, Ociemne, Białe Skały, P ien iń sk i P o to k , Facim iecłi, H om ole, B u rz a n a , L ig ark i,
Przysopce, S tolarzów ka, T rzy K orony, Zaw iesy. 30 okazów .
Znaleziony w buczynie karpackiej (G ródek, Ociemne) i ciepłolubnej (Białe
Skały, Pieniński P o to k ), jedlinie ciepłolubnej (Facim iecłi), lesie św ierkow ym
(Homole), n a łące pienińskiej (B urzana, L igarki, Przysopce, Stolarzów ka)
i ziołoroślowej (Trzy K orony) oraz na m uraw ie naskalnej (Zawiesy) — zawsze
w ściółce. S tw ierdzony do wysokości około 950 m n.p.m . (Trzy K orony). F e n o ­
logia - <J: p - k Y I I, m IX , $: p -k Y I I, j: m Y -p Y II.
G atunek europejski, w całej niżowej części k ra ju pospolity.
Phalangium opilio L i n n a e u s
Białe Skały, F acim iech, K urników ka, Ociemne, S tolarzów ka, W y ro b ek , T rzy K o ro n y ,
dolina Białej W ody, Sokolica, P odłaźce, K rościenko. 35 okazów.
Najczęściej sp o ty k an y w śród roślin n a łące pienińskiej (K urników ka,
Ociemne, Stolarzów ka, W yrobek), w innych środow iskach — w buczynie
i jedlinie ciepłolubnych, n a łące ziołoroślowej, m uraw ie kseroterm icznej i su­
chym pastw isku — sporadycznie i m niej licznie. N ajw yższe stanow isko — T rzy
K orony — leży około 950 m n.p.m . Fenologia — <$: k Y I I -p Y II I, $: k Y I I -m IX ,
j: k V -k V II.
Je d en z najpospolitszych krajow ych kosarzy, znany z całej H o la rk ty k i
oraz z Nowej Zelandii (zawleczony).
Pilaena triangularis ( H e r b s t )
Ociemne, Białe Skaty, C zorsztyn, Zaw iesy, Z im na Skała, B u rzan a, K u rn ik ó w k a,
Stolarzów ka, K rościenko. 78 okazów .
N ajliczniej i najczęściej łowiony w olszynie karpackiej (Czorsztyn, Zawiesy,
Zim na Skała) i n a łące pienińskiej (B urzana, K urników ka, Stolarzów ka) —
n a roślinach ru n a i krzew ach (dorosłe) bądź w ściółce (młode), rzadziej ta k ż e
w innych środow iskach: buczynie karpackiej i ciepłolubnej oraz n a śródpolnej
m iedzy. N ajw yższe stanow iska (B urzana, K urników ka) położone są około
700 m n.p.m . Fenologia — <£$: k Y -m Y II, j: m X , m lY -p Y I.
G atunek europejski, pospolity w całej Polsce oprócz wyższych gór.
Platybunus bucephalus (C. L. K
och)
Ociemne, Białe Skaty, F acim iech, C zertezik. 7 okazów.
Złowiony w buczynie karpackiej i ciepłolubnej, jedlinie ciepłolubnej i lesie
świerkowym — w ściółce i pod kam ieniam i. W szystkie stanow iska leżą m iędzy
500 i 650 m n.p.m . Fenologia — <$: m Y I, j: m IX -p X I, m Y (subad.).
http://rcin.org.pl
W. Staręga
180
G
G atunek górski, sięgający od M asywu Centralnego po K a rp a ty W schodnie.
W Polsce bardzo pospolity w całych S udetach i K a rp a ta c h a pojedynczym i
stanow iskam i dochodzący do Gór Św iętokrzyskich i południow ej W ielkopolski.
Lophopilio palpinalis ( H e r b s t )
H uliński P o to k , Ociemno, Białe Skały, P ieniński P o to k , W yżni Ł azek, dolina B iałej
W ody, Podłaźce. 21 okazów .
Nieco liczniejszy w ściółce buczyny karpackiej i ciepłolubnej, pojedynczo
sp o ty k an y n a łące pienińskiej, m uraw ie kseroterm icznej i suchym pastw isku.
N ajw yższe stanow isko (Białe Skały) leży około 650 m n.p.m . Fenologia — <$:
p X I, ?: k lX , j: k lV - p V I II .
G atunek europejski, dość pospolity w całej Polsce.
Opilio parietinus ( D e G e e r )
C zorsztyn, K rościenko. 20 okazów.
W ystępuje w yłącznie w zabudow aniach (wysokość 425-500 m n.p.m .). F e n o ­
logia k Y I I -m IX , j : m -k V II.
Pospolity w całym k ra ju gatu n ek sy n an tro p ijn y , znany z całej H o lark ty k i
oraz z T asm anii (zawleczony).
Opilio dinaricus S il h a v y
W ąwóz H om ole, około 650 m n.p.m ., las św ierkow y, 10 V II 1972 — 1 ju v .
B zadko sp o ty k an y gatu n ek w schodnioeuropejski (a może syberyjski? —
S t a r ę g a 1976b), w Polsce znany ze stanow isk rozrzuconych po całym ob­
szarze.
U W A G I EK O L O G IC Z N E I ZO O G E O G R A FIC ZN E
K osarze są g ru p ą z b y t m ałą w skali krajow ej i m ało je st w śród nich g a ­
tunków stenotopow ych, aby na podstaw ie ich rozsiedlenia w poszczególnych
środow iskach m ożna było próbow ać bliższej ch a ra k te ry sty k i ty ch środowisk.
D latego też ograniczę się tu zaledwie do kilku uwag.
J a k w ynika z tab e li I najwięcej gatunków kosarzy stw ierdzono w obu
buczynach (po 11) i w lesie świerkowym (10). Są to środow iska oferujące n a j­
szerszy w achlarz kryjów ek: od ściółki (m iejscam i bardzo grubej) i rum ow isk
kam iennych przez roślinność ru n a po pnie (oraz nie b ad an e korony!) drzew
i skały — w szystko to o zróżnicow anym stopniu wilgotności i zacienienia,
a więc możliwości znalezienia w arunków życiow ych praw ie dla każdego kosarza.
W sum ie w ty c h trzech środowiskach w ystępuje 14 z 15 gatunków złow ionych
w Pieninach, b ra k tu tylko — ze zrozum iałych względów — synantropijnego
Opilio parietinus.
http://rcin.org.pl
Opiliones
7
181
+
+
___
_
—
+
—
—
—
—
—
—
—
—
—
—
_
+
+
+
+
+
+
+
+
—
—
—
—
—
+
+
+
+
+
+
L iczba g atu n k ó w
11
+
+
+
—
+
+
+
—
—
+
+
+
—
—
—
+
—
—
+
+
—
—
—
Murawa
Olszyna
+
In n e
___
+
pastw isko
___
+
+
+
+
+
+
+
+
Suche
_
+
Murawa k sero term iczn a
ziołoroślow a
Łąka
+
+
+
n ask aln a
p ienińska
Łąka
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
k a rp a c k a
+
+
+
+
+
G atu n e k
Las św ierkow y
Jedlina ciepłolubna
Trogulus tricarinatus
N em astom a lugubre
Paranem astom a kochi
M itostom a chrysomelas
Leiobunum rupestre
Gyas annulatus
M ito pus morio
Oligolophus tridens
L aciniu8 ephippiatus
P halangium opilio
B ilaena triangularis
P latybunus bucephalus
Lophopilio palpinalis
Opilio parietinus
O pilio dinaricus
Środowisko
Buczyna k a rp a c k a
Buczyna ciepłolubna
T ab ela I. W ystępow anie kosarzy w poszczególnych środow iskach P ienin
+
+
___
+
—
—
—
+
—
—
+
—
—
+
—
—
—
—
+
+
+
+
+
+
+
—
—
—
—
—
+
—
—
—
—
+
+
—
—
—
—
+
+
—
—
+
+
—
+
-
-
11
-
+
-
5
10
3
-
8
-
-
4
5
-
-
5
2
-
6
Je d lin a ciepłolubna i olszyna k a rp a c k a m ają w porów naniu z poprzednio
om ówionym i środow iskam i znacznie uboższą faunę, ale i m niejsze potencjalne
możliwości dostarczenia uk ry ć — przy czy n ą jest tu głównie sk ą p a ściółka
i zb y t duża (w olszynie) lub m ała (w jedlinie) wilgotność.
Niższa liczba gatunków w ystępujących w środow iskach o tw arty ch da s ię
również w ytłum aczyć m niejszym w y b o rem oferow anych kryjów ek, tw ierdze­
nie to po p ierają zarów no względnie bogatsza fa u n a łąki pienińskiej, ja k i ubós­
tw o suchego pastw iska. Ł ą k a pienińska m a stosunkow o obfitą szatę roślinną,
obejm ującą nic tylko p iętro ziół, ale i krzew y, n a to m ia st suche pastw isko m a
roślinność bardzo skąpą, co p rzy dużym nasłonecznieniu stw arza bardzo nie­
korzystne w arunki dla olbrzym iej większości kosarzy.
Pod względem zoo geograficznym fau n a P ienin je st typow ym przykładem
składu gatunkow ego kosarzy ja k i m ożna sp o tk ać w całych właściwie polskich
K a rp a ta c h — z ch ara k te ry sty c z n y m i w ogóle dla gór Trogulus tricarinatust
Gyas annulatus, M itopus morio i Platybunus bucephalus, a szczególnie dla p ó ł­
nocnych K a r p a t Paranemastoma kocłti. In te re su ją c y jest n a to m ia st b ra k nie­
k tó ry ch g atu n k ó w , m imo istnienia odpow iadających im n a ogół biotopów .
http://rcin.org.pl
182
W. Staręga
8
M am tu n a m yśli sucho- i ciepłolubne Lacinius horridus ( P a n z e r ) i Opilio
saxatilis C. L. K o c h — obydw a z niew iadom ych przyczyn w yraźnie „o m ija­
ją c e ” polskie K a rp a ty (por. S t a r ę g a 1976a: 132 oraz ff. 197 i 254), dalej gór­
skie: Trogulus nepaeformis (S c o p o l i ) — kończący zasięg n a Beskidzie S ą­
deckim i Platybunus pallidus S i l h a v y — rozm ieszczony wyspowo w S udetach
i K a rp a ta c h i wreszcie karpackiego Ischyropsalis manicata L. K o c h . T en o sta tn i
g atu n ek m a w P ieninach szczególnie korzystne w arunki pokarm ow e — obfi­
tość ślim aków — a m im o to praw dopodobnie w yginął, gdyż obecne b a d a n ia
nie pozwoliły na stw ierdzenie jego obecności, a w edług ustnej inform acji Prof.
J . E a f a l s k i e g o już przedw ojenne b ad an ia Prof. J . U r b a ń s k i e g o nie p rz y ­
niosły w efekcie żadnego żywego osobnika a jedynie jed n ą suchą chelicerę.
W porów naniu z innym i grupam i górskim i, szczególnie z innym i częściam i
polskich K a rp a t, m ają P ieniny rów nie liczną faunę kosarzy — ty lk o w B iesz­
czadach stw ierdzono 20 gatunków (a łącznie z ich słow acką częścią n aw et 21;
S t a r ę g a 1966), zaś w T atrach , G orcach, Beskidzie Żyw ieckim , Sądeckim czy
N iskim liczba ta w aha się około 15, podobnie zresztą ja k w nizinnej części
k ra ju — choć skład gatunkow y byw a nieco odm ienny.
I n s ty tu t Zoologii P A N
00-950 W arszaw a, W ilcza 64
PIŚ M IE N N IC T W O
E ., Z a r z y c k i K. 1976. Z arys fizjografii i stosunków geobotan iczn y ch
P ienin oraz c h a ra k te ry sty k a w yb ran y ch biotopów . F rag m . fau n ., W arszaw a, 21:
21-49, 6 ff., 8 fo t., 1 tb l.
R a f a l s k i J . 1961. P rodrornus fau n ae O pilionurn Poloniae. P r. K oin. biol. pozn. T P N ,
P o znań, 25: 325-372, 1 m apa.
S t a r ę g a W . 1966. K osarze (O piliones) Bieszczad. F rag m . fau n ., W arszaw a, 13: 145-157.
S t a r ę g a W. 1974. M ateriały do znajom ości rozm ieszczenia p ająk ó w (A ra n e i) w Polsce.
F ragm . fau n ., W arszaw a, 19: 395-420.
S t a r ę g a W . 1976a. Opiliones — K osarze (Arachnoidea). F a u n a Polski, 5. W arszaw a, 197
p p ., 276 ff.
S t a r ę g a W . 1976b. Die W eberknechte (O piliones, excl. Sironidae) B ulgariens. A nn. zool.,
W arszaw a, 33: 287-433, 117 ff., 3 tb l.
S t a r ę g a W . 1976c. P a ją k i (A ra n e i) P ienin. F ragm . fau n ., W arszaw a, 21: 233-330, 8 ff.,
4 tb l.
S t a r ę g a W . 1978. M ateriały do znajom ości rozm ieszczenia p ająk ó w (Aranei) w Polsce,
I I I —V II. F ragm . fau n ., W arszaw a, 23: 259-302, 8 ff.
P a n c e r -K o te jo w a
http://rcin.org.pl
9
Opilione8
183
PE3IOME
[3arjiaBne: CeHOKocubi (Opiliones) IleHHHOB]
Bo BpeMfl HccjieAOBaHHH, npoBOAHMbix no nayicaM
b Ile H H H a x T a K x e h ceH O K O cpbi.
nnH H ŁiM ” a j i h
(2 1
BHfl
KoHCTaTHpoBaHO
( S t a r ę g a 1 9 7 6 c ) 6 b ij ih
15 b h a o b , h t o
m o jk h o
coSpaHbi
cw raT t „ th -
noJibCKHX KapnaT k o jim m c c tb o m — 6ojiee 6oraTa t o j im c o 4>ayHa Bemafl
— Staręga
1 9 6 6 ).
OcoSeHHO HHTepecHa H axoA K a peAKoro BHAa — Opilio dina-
npe>KAe Bcero oT cyT C T B ne Ischyropsalis manicata L.K. (BLiMep?), Taxoro
THnnHHoro JKHTejiR KapnaT.
ricus
S i l h .,
h
H a n ó o jie e
jiK )6 h b o h
H H TeJibH oił
b o r a T o i ł 6 b iJ ia 4>ayHa jie c H b ix S n o T o n o B (xapnaT C K O H ó y n n H b i H T e n n o -
6yMHHbi n
enoB oro
BH yrpeH H O H
J ie c a ) ,
h to ,
A n^ epeH unaunH
H ecoM H eH H o, BBjnieTCH p e3yjib T aT O M
3 th x
6noT onoB
(M H oroH n cjieH H b ie
3H a-
paera-
T ejib H b ie H p y cb i) n cBB3aHH biM c H eii o 6 n j in e M y b e m u u . O T K p b iT b ie ó n o T o n b i, x a x n y r a
h
M y p a B b i, x a p a K T e p n 3 0 B a j in c b n o TeM »ce n p r n n m a M r o p a 3 A o b o j i e e b e A H o ii 4>ayHOH.
ZU SA M M EN FA SSU N G
[T itel: W eberknechte (Opiliones) der Pieninen]
W ah ren d der U ntersuchungen der Spinnenfauna (S t a r ę g a 1976c) w urden
in den P ieninen auch die W eberknechte gesam m elt. E s w urden 15 A rten gefunden, was eine fiir die polnischen K a rp a te n „ty p isch e” A nzahl d a rste llt —
reicher ist n u r die F a u n a des Bieszczady-G ebirges (21 A rten — S t a r ę g a 1966).
Besonders in te ressa n t ist das Y orkom m en des seltenen Opilio dinaricus S i l h .
u n d vor allem das F ehlen von Ischyropsalis manicata L. K . (au sg esto rb en f) —
eines typischen Bew ohners der ganzen K a rp a te n .
Am reichsten w ar die F a u n a der W aldbiotopen (karpatischer u n d warm eliebender B uchenw ald, F ichtenw ald), was sicher durch die stark ę innere
D ifferenzierung dieser B iotopen (m ehrere Pflanzenschichten) u n d die dam it
gebundene Y ielfalt von V ersteckm oglichkeiten v e ru rsa ch t ist. Die offenen,
d.h. W iesen- u n d B asenbiotopen h a tte n aus denselben G riinden eine viel arm ere
F au n a.
R ed ak to r p ra c y — prof. dr A. Riedel
http://rcin.org.pl