Wykład dwunasty Rozkłady warunkowe zmiennych losowych Warunkowa wartość oczekiwana i warunkowa wariancja Niech (X, Y ) b˛edzie dwuwymiarowa˛ zmienna˛ losowa.˛ Definicja 1. Niech B b˛edzie zdarzeniem takim, że P (B) > 0. Jeśli dla każdego zbioru borelowskiego A znajdziemy prawdopodobieństwa P (X ∈ A|B) (P (Y ∈ A|B)) to otrzymamy rozkład warunkowy zmiennej losowej X (lub odpowiednio Y ) pod warunkiem B. 1. Przypadek, gdy (X, Y ) ma rozkład dyskretny Definicja 2. Niech (X, Y ) ma rozkład dyskretny. Wtedy: 1. Jeśli przy ustalonym yk ∈ SY , dla każdego xi ∈ SX znajdziemy P (X = xi |Y = yk ) = P (X = xi , Y = yk ) , P (Y = yk ) to otrzymamy rozkład warunkowy zmiennej losowej X pod warunkiem {Y = yk }. 2. Jeśli przy ustalonym xi ∈ SX , dla każdego yk ∈ SY znajdziemy P (Y = yk |X = xi ) = P (X = xi , Y = yk ) , P (X = xi ) to otrzymamy rozkład warunkowy zmiennej losowej Y pod warunkiem {X = xi }. Uwaga. Przy ustalonym yk ∈ SY X P (X = xi |Y = yk ) = 1. xi :(xi ,yk )∈SXY Podobnie, przy ustalonym xi ∈ SX X P (Y = yk |X = xi ) = 1. yk :(yk ,xi )∈SXY Definicja 3. Dystrybuanta˛ rozkładu warunkowego zmiennej losowej X pod warunkiem zdarzenia B takiego, że P (B) > 0 nazywamy funkcj˛e FX (x|B) : R → [0; 1] taka,˛ że FX (x|B) = P (X < x|B) = P ((X < x) ∩ B) . P (B) FY (y|B) = P (Y < y|B) = P ((Y < y) ∩ B) . P (B) Analogicznie: Twierdzenie 1. Niech wektor (X, Y ) ma rozkład dyskretny. 1. Dystrybuanta zmiennej losowej X pod warunkiem {Y = yk } jest postaci X FX (x|Y = yk ) = P (X = xi |Y = yk ). (xi ,yk )∈SXY :xi <x 2. Dystrybuanta zmiennej losowej Y pod warunkiem {X = xi } jest postaci X FY (y|X = xi ) = P (Y = yk |X = xi ). (xi ,yk )∈SXY :yk <y 1 3. Warunkowa wartość oczekiwana Definicja 4. Jeśli (X, Y ) ma rozkład dyskretny, to: 1. Warunkowa˛ wartość oczekiwana˛ zmiennej losowej X pod warunkiem {Y = y} definiujemy jako X xi · P (X = xi |Y = yk ), E(X|Y = yk ) = xi ∈SX przy założeniu, że powyższy szereg jest bezwzgl˛ednie zbieżny. 2. Warunkowa˛ wartościa˛ oczekiwana˛ zmiennej losowej Y pod warunkiem {X = xi } definiujemy jako X yk · P (Y = yk |X = xi ), E(Y |X = xi ) = yk ∈SY przy założeniu, że powyższy szereg jest bezwzgl˛ednie zbieżny. Uwaga. Warunkowa˛ wartość oczekiwana˛ E(X|Y = yk ) interpretujemy jako średnia˛ wartość przyjmowana˛ przez zmienna˛ losowa˛ X, gdy Y = yk . 4. Warunkowa wariancja Definicja 5. Jeśli X jest zmienna˛ losowa˛ rz˛edu drugiego, to warunkowa˛ wariancja˛ X pod warunkiem {Y = y} definiujemy jako 2 V (X|Y = y) = E (X − E(X|Y = y)) |Y = y . Twierdzenie 2. Jeśli X jest zmienna˛ losowa˛ rz˛edu drugiego, to 2 V (X|Y = y) = E(X 2 |Y = y) − (E(X|Y = y)) . 2