bezpośredniość poznania

dr hab. Andrzej Łukasik, prof. nadzw. UMCS
Literatura:
M. Heller, Filozofia przyrody. Zarys historyczny, Kraków 2004
K. Ajdukiewicz, Zagadnienia i kierunki filozofii. Teoria poznania, metafizyka (różne
wydania)
A. Łukasik, Filozofia atomizmu. Atomistyczny model świata w filozofii przyrody, fizyce
klasycznej i współczesnej a problem elementarności, Lublin 2006
Zagadnienia:
Zagadnienie arché w greckiej filozofii przyrody
Tales
Anaksymander
Anaksymenes
Heraklit
Parmenides
pitagorejczycy
Empedokles
Anaksagoras
Atomizm Leukipposa, Demokryta, Epikura i Lukrecjusza
Własności atomów i próżni
Determinizm mechanistyczny (ananke)
Koncepcja minimae partes Epikura
Ciężar jako atrybut atomów
Teoria parenklizy
Filozofia przyrody Platona i platonizm w filozofii przyrody
Świat obiektów idealnych a świat przyrody
Elementy matematyczne żywiołów i bryły Platońskie
Miejsce i czas w filozofii przyrody Platona
Problem matematyczności przyrody - podstawowe zagadnienia
Platonizm we współczesnej filozofii przyrody
Filozofia przyrody Arystotelesa
Struktura Kosmosu
Teoria pierwiastków
Dynamika Arystotelesa
Argumenty Arystotelesa przeciwko istnieniu próżni
Filozofia przyrody Kartezjusza
Prawidła metody analitycznej
Cogito ergo sum
Program mechanicyzmu
Istota materii
1
Dualizm res cogitans i res extensa
Korpuskularny model materii
Filozofia przyrody Newtona
Zasady dynamiki Newtona i prawo powszechnego ciążenia
Atomistyczna koncepcja materii Newtona
Absolutny czas i absolutna przestrzeń
Argumenty Newtona za istnieniem absolutnej przestrzeni
Determinizm mechanistyczny i demon Laplace'a
Bóg w filozofii przyrody Newtona
Idealizm subiektywny Berkeley’a
Esse est percipi (być, to być postrzeganym)
Immaterializm
Spirytualizm
Krytyka poglądów Newtona na czas, przestrzeń, atomizm i grawitację
Hume’a krytyka pojęcia przyczynowości
Hume’a krytyka pojęcia substancji
Hume jako prekursor pozytywizmu
Leibniza krytyka filozofii przyrody Newtona
Podstawowe założenia metafizyczne Leibniza
Krytyka pojęć absolutnego czasu i absolutnej przestrzeni
Relacjonistyczna koncepcja czasu i przestrzeni Leibniza
Krytyka atomizmu
Monadologia
Kanta koncepcja czasu i przestrzeni
Sądy syntetyczne a priori w ujęciu Kanta
Elementy filozofii kosmologii
Problemy dotyczące nieskończoności czasowej i przestrzennej Wszechświata (paradoks
Olbersa, paradoks grawitacyjny, teoria śmierci cieplnej)
Zasada kosmologiczna
Ucieczka galaktyk (przesunięcie ku czerwieni, efekt Dopplera, prawo Hubble’a)
Modele Friedmana i geometria czasoprzestrzeni
Model standardowy Wielkiego Wybuchu
Ważne pojęcia: arché, monizm, dualizm, pluralizm, materializm, spirytualizm, idealizm
obiektywny, idealizm subiektywny, idealizm transcendentalny, determinizm, indeterminizm,
kauzalizm, teleologia, absolutyzm, relacjonizm, naturalizm, supranaturalizm, racjonalizm,
irracjonalizm, empiryzm, aprioryzm
2