Prezentacja

Andrzej Ciechanowicz
Co lekarz w roku 2010
powinien wiedzieć
o genetyce?
Krótki kurs historii genetyki...
„Od genów kandydatów …”
Laurie Montgomery bada serię dziwnych zgonów w
Manhattan General, szpitalu giganta medycznego
AmeriCare.
Czy działający w szpitalu morderca i jego tajemniczy
zleceniodawcy zdążą dopaść Montgomery, czy może
przyjaciel, który bardzo skomplikował jej życie,
stanie na wysokości zadania?
Niezawodny jak zawsze Cook splata w tej książce w
jedną całość ponure zbrodnie, gorącą miłość i
diaboliczny spisek!
„Od genów kandydatów …”
Przysunąwszy krzesło do biurka, Laurie włączyła
komputer i włożyła CD-ROM, po czym zaczęła na
chybił trafił przewijać strony, aż zatrzymała się na
wynikach badań laboratoryjnych Stephena Lewisa.
Przesuwając palec w poziomie, znalazła wynik.
Brzmiał: „MEF2A dodatni”.
„Od genów kandydatów …”
Science 2003, 302: 1578-1581
„Od genów kandydatów …”
Science 2003, 302: 1578-1581
„Od genów kandydatów …”
Science 2003, 302: 1578-1581
„Od genów kandydatów …”
J Clin Invest 2005, 115: 1016-1020
„Treasure your exceptions”
William Bateson
1861-1926
„Treasure your exceptions”
Pediatr Nephrol 2005, 20: 837-838
Przyczyny zgonów w Polsce
„Genocentryzm”
„Except for being hit by a car when
crossing the street, all human disease is
genetic”
Reed Pyeritz
„Genocentryzm”
„Otwórz dowolny katalog ludzkiego genomu, a nie zobaczysz
listy ludzkich możliwości, tylko listę chorób, w większości
nazwanych od par mało znanych lekarzy z Europy Środkowej.
Ten gen powoduje chorobę Niemanna-Picka; tamten powoduje
zespół Wolfa-Hirschhorna. Robi to wrażenie, że geny istnieją po
to, by powodować choroby”
M.Ridley „Genom”
„Od genów kandydatów …”
Nature 1992, 359: 641-644
Polimorfizm I/D genu ACE
II
DD
II
ID
ID
„Od genów kandydatów …”
Arch Intern Med 2008, 168: 1077-1089
„Association study”
Fenotyp
„case”
Genotyp
AA
Aa
aa
f1
f2
f3
p?
„control”
f4
f5
f6
Polimorfizm I/D genu ACE
Populacja
Allel I
Allel D
Afro-Amerykanie
Jamajczycy
Nigeryjczycy
Europejczycy
Japończycy
Indianie Pima
Indianie Yanomamo
Samoańczycy
Australijscy Aborygeni
0.37
0.41
0.46
0.46
0.64
0.71
0.85
0.91
0.97
0.63
0.59
0.54
0.54
0.36
0.29
0.15
0.09
0.03
Genetyka dla lekarzy
Predisposition
but not predestination
S.B.Harrap
Nature 2001, 409: 822-823
„Entia non sunt multiplicada
praeter necessitatem”
William (z) Ockham, 1288-1348
Homo sapiens
17804036 (9468384) SNPs
cSNPs
pSNPs
iSNPs
BUILD 130, 3.05.2009 (www.ncbi.nlm.nih.gov/SNP/)
„HIGH-THROUGHPUT
GENOTYPING”
„Większość leków jest skuteczna tylko
u 30-40% populacji. Jedynie aspiryna
działa prawie na wszystkich”
Daniel Cohen, GENSET
FARMAKOGENETYKA
Nauka o roli
czynników genetycznych
w odpowiedzi na lek
F.Vogel. Ergebn Inn Med Kinderheilk 1959, 12: 52-125
Empiryczna strategia farmakoterapii
Leczenie chorych z tym samym rozpoznaniem
tym samym lekiem w tej samej dawce
Empiryczna strategia farmakoterapii
Leczenie chorych z tym samym rozpoznaniem
tym samym lekiem w tej samej dawce
A.B.Chapman. Kidney Int 2002, 61: 1047-1055
Empiryczna strategia farmakoterapii
BRAK ODPOWIEDZI
DOBRA ODPOWIEDŹ
TOKSYCZNOŚĆ
„Oto moja sekwencja ...”
New Yorker
Hipoteza głębokiego rozdźwięku
pomiędzy współczesnym stylem życia
a starą, genetycznie uwarunkowaną
naturą biologiczną człowieka
S.B. Eaton et al.
Am J Med. 1988, 84, 739
W kategoriach genetycznych ludzie
są nadal myśliwymi-zbieraczami
przeniesionymi w czasie do świata,
który całkowicie różni się od tego,
do jakiego nasz profil genetyczny
był przeznaczony.
S.B. Eaton et al.
Am J Med. 1988, 84, 739
Dieta w paleolicie i współcześnie
PALEOLIT
USA, 1988
BIAŁKA (%)
33
12
WĘGLOWODANY (%)
46
46
TŁUSZCZE (%)
21
42
CHOLESTEROL (mg)
520
500
SÓD (mg)
690
6900
WAPŃ (mg)
2000
740
WŁÓKNA (g)
150
20
S.B. Eaton et al. Am J Med 1988, 84, 739
Zaburzenia glikemii w Polsce w roku 2002
Genetyka cukrzycy
www.paleobioticslab.com
Genetyka cukrzycy
http://teachpol.tcnj.edu/amer_pol_hist/fi/0000018f.htm
Genetyka cukrzycy
www.paleobioticslab.com
„Except for being hit by a car when
crossing the street, all human disease is
genetic”
Reed Pyeritz
Genetyka dla lekarzy
PREDISPOSITION
or
PREDESTINATION
„If were not for the great variability
among individuals medicine might
as well be a science not an art”
Sir William Osler, 1892
Caspar David Friedrich, Wędrowiec przed morzem mgły (1818)
Genetyka dla lekarzy
 „GENES” vs. „ENVIRONMENT”
 „PREDISPOSITION” vs. „PREDESTINATION”
 „ PUBLIC GENES” vs. „ PRIVATE GENES”
 „COMMON VARIANT(S)” vs. „RARE ALLELES”
 „LUMPERS” vs. „SPLITTERS”