Aktywacja i funkcje limfocytów T
advertisement
PODSTAWY IMMUNOLOGII Komórki i cząsteczki biorące udział w odporności nabytej (cz. II): Aktywacja, różnicowanie i funkcje efektorowe limfocytów T Nadzieja Drela [email protected] Konspekt do wykładu 1. Aktywacja limfocytów 2. Rola limfocytów Th1 i Th2 w odporności nabytej 3. Mechanizm działania limfocytów cytotoksycznych (Tc) 4. Limfocyty T regulatorowe 5. Limfocyty T gd Rozwój reakcji odpornościowej Aktywacja i różnicowanie limfocytów T Schemat rozwoju odporności nabytej antygeny APC APC aktywowany Th Th Tc Odpowiedź komórkowa Odpowiedź humoralna B przeciwciała Sposoby komunikacji między APC i limfocytem Th cytokiny APC Th MHC/Ag/TCR Patogen/Antygen Rys. N. Drela Sygnały indukujące aktywację limfocytów T Sygnał 2 B7/CD28 APC Th MHC/Ag/TCR Sygnał 1 Rys. N. Drela Interakcje między APC i limfocytem T B7 CTLA-4 B7 CD28 supresja aktywacja rozpoznanie APC CD48 CD2 CD40 ICAM-1 CD40L LFA-1 adhezja Rys. N. Drela aktywacja aktywacja Th Interakcje między APC i limfocytem T Polaryzacja limfocyta T Limfocyt T spoczynkowy Limfocyt T spolaryzowany S. Manes et al., Sem.Immunol., 2001 Kinetyka powstawania synapsy immunologicznej sekundy minuty godziny T. Saito, T. Yokosuka, Curr. Op. Immunol. 2006 Interakcje między APC i limfocytem T Sygnały indukujące aktywację limfocytów T APC MHC Ag Sygnał 3 CD28 TCR Sygnał 2 Sygnał 1 Li T Rys. N.Drela B7 AKTYWACJA prowadzi do: •Proliferacji •Różnicowania •Funkcji efektorowych Etapy aktywacji • • • • • Związanie liganda (agonisty receptora) przez swoisty receptor na powierzchni limfocyta rozpoczyna transdukcję sygnału. Aktywowanych jest wiele szlaków sygnałowych z udziałem białek adaptorowych. Generowane są przekaźniki II rzędu, które dyfundują w określone miejsca komórki i wywołują zmiany metaboliczne Kaskada sygnałowa: aktywowane są kinazy i fosfatazy białkowe, sygnały ulegają amplifikacji przez kaskadę enzymatyczną Aktywacja transkrypcji Produkcja nowych białek Aktywacja limfocytów T Limfocyty powracają do krwi przewodem piersiowym Limfocyty „naiwne” ze szpiku, napływają do węzłów chłonnych z układu krwionośnego Krążenie limfocytów i antygenu serce węzeł chłonny Miejsce infekcji (zakażona tkanka) Antygeny z miejsca infekcji napływają do węzłów chłonnych naczyniami limfatycznymi Transport antygenów do obwodowych narządów limfoidalnych A.K.ABBAS,A.H.LICHTMAN ,,Cellular and Molecular Immunology”2003 Miejsca styku układu limfatycznego z układem krwionośnym Przewód piersiowy: zbiera limfę z górnej lewej części ciała oraz części dolnych, wpada do ż.podobojczykowej lewej Przewód limfatyczny prawy: zbiera limfę z górnej prawej części ciała, wpada do ż. podobojczykowej prawej J. Kuby, Immunology Migracja i dojrzewanie komórek dendrytycznych 3 1 Migracja limfocytów T 2 4 Białka uczestniczące w migracji limfocytów Krążenie limfocytów Faza indukcyjna i efektorowa odpowiedzi komórkowej A.K.ABBAS,A.H.LICHTMAN ,,Cellular and Molecular Immunology”2003 Limfocyty T w węźle limfatycznym R.A.GOLDSBY,T.J.KINDT,B.A.OSBORNE,J.KUBY ,,Immunology”2003 Limfocyty T w śledzionie R.A.GOLDSBY,T.J.KINDT,B.A.OSBORNE,J.KUBY ,,Immunology”2003 Tkanka limfatyczna błon śluzowych układu pokarmowego R.A.GOLDSBY,T.J.KINDT,B.A.OSBORNE,J.KUBY ,,Immunology”2003 Kępka Peyera c.d. Skutki aktywacji limfocytów T Skutki aktywacji limfocytów Th Skutki aktywacji limfocytów Th: 5 typów Tef Funkcja limfocytów Th: synteza cytokin R.A.GOLDSBY,T.J.KINDT,B.A.OSBORNE,J.KUBY ,,Immunology”2003 Funkcje limfocytów Th1 i Th2 w odporności nabytej Th Th1 IFN-g IL-2 TNF-b IL-4 IL-5 IL-10 IL-13 Th2 Udział w odp. humoralnej + ++ Udział w syntezie IgE - ++ Aktywacja Eo i Ba - ++ Aktywacja Ma ++ - Aktywacja Tc ++ - Odpowiedź humoralna Odpowiedź komórkowa Funkcje efektorowe limfocytów Th1 Funkcje efektorowe limfocytów Th2 Udział limfocytów Th1 w indukcji funkcji efektorowej limfocytów T cytotoksycznych R.A.GOLDSBY,T.J.KINDT,B.A.OSBORNE,J.KUBY ,,Immunology”2003 Udział limfocytów Th1 w powstawaniu limfocytów T cytotoksycznych R.A.GOLDSBY,T.J.KINDT,B.A.OSBORNE,J.KUBY ,,Immunology”2003 Zabijanie komórek docelowych przez limfocyty cytotoksyczne R.A.GOLDSBY,T.J.KINDT,B.A.OSBORNE,J.KUBY ,,Immunology”2003 Mechanizmy cytotoksyczności A.K.ABBAS,A.H.LICHTMAN ,,Cellular and Molecular Immunology”2003 Regulatorowe limfocyty T: mechanizm działania D.K.Sojka, Immunology, 2008,124:13 Limfocyty T z receptorem TCRab i TCR gd Prezentacja antygenów lipidowych przez CD1 Barral D. and Brenner M. Nature Rev. Immunol. 2007, 7:929 Antygeny lipidowe prezentowane w kompleksach z CD1 Źródło antygenu Antygen izoforma CD1 Mycobacterium sp. Kwasy mykolowe, diacylowane sulfoglikolipidy, mannozyd fosfatydyloinozytolu CD1b CD1d Borrelia sp. a-galaktozyldiacylglicerol CD1d Własne lipidy Fosfatydyloinozytol, fosfatydyloglicerol CD1d Syntetyczne lub izolowane z gąbek morskich a-galaktozylceramid CD1d Geny CD1 u człowieka na chromosomie 1, u myszy na chromosomie 3 Charakterysytyka limfocytów Tab i Tgd Carding and Egan, Nature rev.Immunol.2002 Interakcja limfocytów Tgd-APC: dojrzewanie DC Thedrez et al.. Immunol. Rev. 2007 Udział limfocytów Tgd w odporności nabytej Moser and Eberl, Immunol. Rev. 2007 Dziękuję za uwagę