Spis treści

Spistreści
Wstęp........................................................................................................................
9
RozdziałI. Kategoriawolnościwmyślistarożytnej
iśredniowieczu(HelenaPrzybyła)
1. O zakresie pojęcia wolności ....................................................................................
2. Wolność jako pojęcie społeczno-filozoficzne ...........................................................
3. Heraklit z Efezu – filozof wiecznej zmienności oraz walki przeciwieństw ................
4. Wolność osobista jako sfera indywidualnej niezależności u sofistów ......................
5. Sokrates, Platon i Arystoteles o wolności ................................................................
5.1. Wolność jako szukanie drogi do panowania nad sobą − Sokrates .................
5.2. Droga przez logos i mythos do wolności u Platona ........................................
5.3. Teoria wyboru i wolność międzyosobowa u Arystotelesa...............................
6. Wolność jako rozpoznanie granicy własnego i cudzego u stoików..........................
7. Koncepcja wolności Aureliusza Augustyna i Tomasza z Akwinu ............................
7.1. Wolność jako wolna wola w wersji augustyńskiej ...........................................
7.2. Wolność jako zdolność wyboru naturą człowieka u Tomasza ........................
7.3. Interpretacja wolnej woli: Augustyn − Tomasz ...............................................
13
14
17
18
21
21
24
26
30
33
33
36
39
RozdziałII.Ideawolnościwpoglądachmerkantylistów
iwporządkufizjokratycznym(RenataPęciak)
1. Doktryna merkantylna jako antyteza wolności .........................................................
1.1. Protekcjonizm ograniczeniem wolności ..........................................................
1.2. Merkantylna praktyka gospodarcza na przykładzie kolbertyzmu we Francji .....
1.3. Merkantylna praktyka gospodarcza w Anglii ..................................................
2. Wolność w poglądach prekursorów ekonomii klasycznej ........................................
2.1. Koncepcja wolności w poglądach Johna Locke’a ...........................................
2.2. Rozważania krytyków merkantylizmu dotyczące wolności .............................
2.3. Wolności i swoboda w poglądach prekursorów leseferyzmu
na gruncie ekonomii francuskiej .....................................................................
3. Wolność w porządku fizjokratycznym ......................................................................
3.1. Fizjokratyzm jako antyteza merkantylizmu .....................................................
3.2. Zasady porządku fizjokratycznego ..................................................................
43
43
46
49
51
51
52
54
57
57
59
3.3. Idea wolności i zasada leseferyzmu gospodarczego...................................... 61
3.4. Obrona swobodnej wymiany, wolny handel i interes osobisty ........................ 64
3.5. Idea państwa i lesefertystyczna praktyka gospodarcza fizjokratów .................. 68
Rozdział III. Wolność w ujęciu ekonomii klasycznej
(Urszula Zagóra-Jonszta)
1. Sytuacja ekonomiczna i polityczna epoki ................................................................
2. Wolność gospodarcza w rozumienia Adama Smitha...............................................
3. Ricardiańskie ujęcie wolności ..................................................................................
4. James Mill senior, Thomas Malthus i John McCulloch o wolności ..........................
4.1. Jamesa Milla poglądy na wolność ..................................................................
4.2. Thomas Malthus o wolności ............................................................................
4.3. Wolność gospodarcza w poglądach Johna McCullocha.................................
5. Idea wolności w teorii Jeana-Baptiste’a Saya i Claude’a Frédérica Bastiata ..........
5.1. Jean-Baptiste Say – wielki propagator wolności ............................................
5.2. Apoteoza wolności w pracach Frédérica Bastiata ............................................
6. Jean-Charles Léonard Simonde de Sismondi – zwolennik interwencjonizmu
państwowego ..........................................................................................................
7. Epigon ekonomii klasycznej John Stuart Mill o wolności .........................................
72
75
79
81
81
83
84
85
85
88
92
96
Rozdział IV. Wolność w poglądach przedstawicieli
socjalizmu utopijnego oraz socjalizmu naukowego
(Barbara Danowska-Prokop)
1. Poglądy socjalistów utopijnych na wolność ............................................................. 102
2. Wolność w poglądach przedstawicieli socjalizmu utopijnego
w II połowie XIX wieku ............................................................................................. 109
3. Marksizm a problem wolności ................................................................................. 117
Rozdział V. Kategoria wolności gospodarowania przez pryzmat
nauczania katolickiej nauki społecznej (KNS)
(Mateusz Rolski)
1. „Drapieżny kapitalizm” a poglądy Leona XIII (papież w latach 1878-1903) .............
2. Regres liberalizmu w okresie zwierzchnictwa Piusa XI (1922-1939) .......................
3. Wolność gospodarowania w poglądach papieży Soboru Watykańskiego II
– Jana XXIII (1958-1963) oraz Pawła VI (1963-1978) .............................................
3.1. Jan XXIII – „tak” dla liberalizmu z udziałem państwa .....................................
3.2. Paweł VI – nieskrępowany liberalizm rodzi nierówności ...................................
126
129
131
131
133
4. Zwycięstwo demokracji nad komunizmem. Rozważania nad liberalizmem
gospodarczym papieża „przełomu wieków” – Jana Pawła II (1978-2005) ...............
4.1. „Tak” dla zrównoważonej wolności gospodarczej...........................................
4.2. Rola państwa w gospodarce ...........................................................................
5. Kategoria wolności w interpretacji papieży XXI wieku – Benedykta XVI (2005-2013)
oraz Franciszka (od 2013 roku) ...............................................................................
5.1. Benedykt XVI – „tak” dla wolności w połączeniu z etyką gospodarczą ..........
5.2. Papież Franciszek – wolność źródłem zanieczyszczenia planety ....................
136
136
138
140
140
142
Rozdział VI. Wolność w ujęciu myśli niemieckiej
– historyzm i ordoliberalizm (Artur Grabowski)
1. Wolność w ujęciu Friedricha Lista i Adama Heinricha Müllera ................................
2. Wolność w ujęciu starszej szkoły historycznej ........................................................
3. Wolność w ujęciu młodszej szkoły historycznej .......................................................
4. Kategoria wolności w ujęciu przedstawicieli ordoliberalizmu ...................................
4.1. Wolność w interpretacji Waltera Euckena ......................................................
4.2. Wolność w ujęciu Wilhelma Röpkego ..............................................................
4.3. Wolność w interpretacji Alfreda Müllera-Armacka i Ludwiga Erharda ............
4.4. Wolność w interpretacji Alexandra Rüstowa ....................................................
4.5. Franz Böhm i Leonhard Miksch .......................................................................
145
148
149
153
153
156
162
166
169
Zakończenie ........................................................................................................... 173
Bibliografia............................................................................................................. 177
Informacja o autorach ........................................................................................ 189