POLSKA RZECZPOSPOLITA OPIS PATENTOWY 81242 Patent dodatkowy do patentu nr — MKP H02h 7/08 LUDOWA Zgłoszono: 30.11.1970 (P. 144713) Pierwszeństwo: Int. Cl.2 H02H 7/08 URZĄD Zgłoszenie ogłoszono: 31.03.1973 PATENTOWY PRL Opis patentowy opublikowano: 12.04.1976 Twórcy wynalazku: Jan Pytel, Zenon Okraszewski, Józef Borecki Uprawniony z patentu: Politechnika Wrocławska, Wrocław (Polska) Zabezpieczenie silników elektrycznych niskiego napięcia od pracy niepełnofazowej Przedmiotem wynalazku jest zabezpieczenie sil¬ ników elektrycznych niskiego napięcia od wej, zaś zadaniem wynalazku jest opracowanie zabezpieczenia umożliwiającego osiągnięcie tego pracy niepełnofazowej. Dotychczas znane zabezpieczenia silników elek¬ trycznych niskiego napięcia od pracy niepełnofa¬ zowej to termobimetalowe zabezpieczenia prze¬ ciążeniowe i zabezpieczenia od skutków przepala¬ nia się wkładki bzpiecznika. Zasadniczą wadą tech¬ niczną termobimetalowych zabezpieczeń przeciąże¬ niowych jest to, że nie zapewniają wyłączenia sil¬ celu. Cel ten został osiągnięty przez zbudowanie układu, w którym cewka kontaktronowego prze¬ kaźnika, wraz z podłączonym równolegle cewki kondensatorem, strony poprzez z katodami dwu połączona opornik z jest z do kondensatorem diod a z drugiej tej jednej oraz strony z kon¬ niepełnofazowej pracy, zwłaszcza przy nieprawidło¬ densatorem oraz że środkowym odczepem syme¬ trycznego wtórnego uzwojenia pośredniczącego transformatora, zaś do wtórnego uzwojenia po¬ wym nastawieniu lub niepełnej sprawności tego za¬ średniczącego transformatora podłączone są równo¬ bezpieczenia, co pociąga za sobą uszkodzenie izo¬ lacji silnika prowadzące do zwarć wewnętrznych. Wadą zabezpieczeń silników elektrycznych niskie¬ legle kondensator i warystor, natomiast warystor połączony jest z jednej strony z anodą jednej diody a z drugiej strony z anodą drugiej diody, przy czym pierwotne uzwojenie pośredniczącego tran¬ sformatora połączone jest z jednej strony z jed¬ nym fazowym przewodem i poprzez opornik prą¬ dowego filtra kolejności przeciwnej prądu z po¬ czątkiem uzwojenia prądowego transformatora nika go elektrycznego napięcia od we wszystkich skutków przepalenia 10 przypadkach się wkładki bezpiecznikowej jest to, że nie zapewniają wyłą¬ czenia silnika we wszystkich przypadkach niepeł¬ nofazowej pracy. Z doświadczeń eksploatacyjnych wynika, że niepełnofazowa praca spowodowana a z drugiej brakiem fazy jest przyczyną bardzo licznych uszkodzeń silników elektrycznych niskiego napięcia, które pociągają za sobą konieczność poddawania remontowi tych silników, polegającemu na wymia¬ nie uzwojenia. Celem wynalazku jest wyeliminowanie 25 jest z początkiem uzwojenia prądowego transfor¬ niedo¬ godności technicznych występujących w dotychczas znanych zabezpieczeniach silników elektrycznych niskiego napięcia od skutków pracy niepełnofazo- 81242 strony z końcem uzwojenia transfor¬ matora oraz z trójfazowym silnikiem, natomiast drugi fazowy przewód połączony jest z trójfazo¬ wym silnikiem, a trzeci fazowy przewód połączony 30 matora, zaś koniec uzwojenia połączony jest z trójfazowym silnikiem, przy czym trzy fazowe przewody poprzez trzy robocze styki samoczynnego łącznika połączone są kolejno z trzema bezpiecz- 81 242 3 4 nikami, które z drugiej strony połączone są z sie¬ trójfazowy silnik 18 określonej wartości prądu ko¬ lejności przeciwnej, na wyjściu filtra 15 pojawia się określona wartość napięcia, która po przetransfor- cią zasilającą niskiego napięcia, a ponadto cewka wykonawczego przekaźnika poprzez zwiemy zestyk kon tak tronowego przekaźnika połączona jest rów¬ nolegle z pomocniczym źródłem napięcia, zaś cewka samoczynnego łącznika poprzez rozwierny zestyk wykonawczego przekaźnika połączona mowaniu przez transformator 9 zostaje wyprosto- 5 jest równolegle ze sterującyrn układem. Zasadniczą korzyścią techniczną wynikającą ze stosowania zabezpieczenia według wynalazku jest to, że zapewnia 10 wana za pomocą diod 6 i 7, a następnie poprzez opornik 4 i kondensator 3 zostaje podawana na cewkę 2 kontaktronowego przekaźnika 1. Z chwilą gdy to napięcie osiągnie wartość napięcia pobudze¬ nia kontaktronowego przekaźnika 1 przekaźnik ten działa. Pobudzony kontaktronowy przekaźnik 1 wyłączenie silnika elektrycznego swoim z wiernym zestykiem 32 powoduje połącze¬ w przypadku pracy niepełnofazowej, przez co cał¬ nie cewki 29 wykonawczego przekaźnika 30 z po¬ mocniczym źródłem 31 napięcia co powoduje po¬ kowicie zabezpiecza silnik elektryczny niskiego na¬ pieciaHP-rzed'' j^Culzkodzeniem. . Rrzedmiót * wyftiazku w przykładzie jest wykonania na budzenie tego przekaźnika 30, który swoim rozwier- przedstawiony rysunku, !5 który przedstawia ^c^emat^zabezpieczenia silników elektrycziK^h jakiego napięcia od pracy niepełnofazoPrzykład. Zabezpieczenie silników elektrycz¬ fazowego silnika 18 20 nych niskiego napięcia od pracy niepełnofazowej składa się z kontaktronowego przekaźnika 1, które¬ go cewka 2, wraz z podłączonym do niej równole¬ gle kondensatorem 3, połączona jest z jednej strony poprzez opornik 4 z kondensatorem 5 oraz z ka¬ nym zestykiem 35 przerywa obwód utworzony z po¬ łączenia cewki 33 samoczynnego łącznika 25 ze ste¬ rującym układem 34 co powoduje wyłączenie trój¬ z sieci zasilającej za pomocą samoczynnego łącznika 25. Kondensator 10 służy do wytłumienia wyższych harmoniczych napię¬ cia uchybowego filtra 15, natomiast warystor 11 służy do ograniczenia amplitudy napięcia. Konden¬ sator 5 służy do wygładzenia wyprostowanego na¬ pięcia. Opornik 4 w połączeniu z kondensatorem 3 25 todami diod 6 i 7,. zaś z drugiej strony z konden¬ i cewką 2 kontaktronowego przekaźnika 1 wprowa¬ satorem 5 oraz ze środkowym odczepem symetrycz¬ dza określone opóźnienie czasowe umożliwiające odstrojenie zabezpieczenia od niewybiorczego dzia¬ nego, wtórnego uzwojenia 8 pośredniczącego tran¬ łania sformatora 9. Do wtórnego uzwojenia 8 transfor¬ matora 9 podłączone są równolegle kondensator 10 i warystor 11, przy czym warystor 11 z jednej snym załączeniem roboczych zestyków 22, 23, 24 samoczynnego łącznika 25, oraz* niesymetrycznymi 30 spowodowanego na przykład niejednocze- zwarciami w sieci zasilającej. strony połączony jest z anodą diody 6, a z drugiej strony z anodą diody 7. Pierwotne uzwojenie 12 transformatora 9 połączone jest z jednej strony Zastrzeżenia z fazowym przewodem 13 i poprzez opornik 14 prą¬ dowego filtra 15 kolejności przeciwnej prądu z po¬ czątkiem uzwojenia 16 prądowego transformatora Zabezpieczenie silników elektrycznych niskiego napięcia od pracy niepełnofazowej, znamienny tym, 17 filtra 15 a z drugiej strony z końcem uzwojenia 16 transformatora 17 oraz z trójfazowym silnikiem 18. Fazowy przewód 19 połączony jest z trójfazo¬ wym silnikiem 18. Fazowy przewód 20 połączony patentowe że stanowi go układ w którym cewka (2) kontak- 40 tronowego przekaźnika (1), wraz z podłączonym równolegle do cewki (2) kondensatorem (3), połą¬ jest z początkiem uzwojenia 21 prądowego tran¬ czona sformatora 17 filtra 15, zaś koniec tego uzwojenia połączony jest z trójfazowym silnikiem 18. Fazowe przewody 13, 19 i 20 poprzez robocze zestyki 22, z kondensatorem (5) oraz z katodami diod (6 i 7) 45 jest z jednej strony poprzez opornik (4) a z drugiej strony z kondensatorem (5) oraz ze środkowym odczepem symetrycznego wtórnego 23 i 24 samoczynnego łącznika 25 połączone są ko¬ uzwojenia (8) lejno z bezpiecznikami 26, 27 i 28, które z drugiej strony połączone są z siecią zasilającą niskiego zaś do wtórnego uzwojenia (8) podłączone są równo¬ legle kondensator (10) i warystor (11), natomiast warystor (11) połączony jest z jednej strony z anodą napięcia. Cewka 29 wykonawczego przekaźnika 30 poprzez zwiemy zestyk 32 kontaktronowego prze¬ 50 kaźnika 1 połączona jest równolegle z pomocni¬ czym źródełm 31 napięcia. Cewka 33 samoczynnego łącznika 25 poprzez rozwierny zestyk 35 wykonaw¬ dowego 55 Działanie zabezpieczenia według wynalazku jest następujące. Gdy prądy płynące przewodami fazo¬ wymi 13, 19 i 20 tworzą układ prądów o kolejno¬ ści zgodnej to napięcie na wyjściu filtra 15 go napięcia od pracy filtra (15) kolejności przeciwnej prądu z początkiem uzwojenia (16) prądowego transfor¬ matora (17) filtra (15), a z drugiej strony z końcem uzwojenia (16) transformatora (17) oraz z trójfazo¬ wym silnikiem (18), natomiast fazowy przewód (19) jest równe napięciu uchybowemu tego filtra 15 i wów¬ czas zabezpieczenie silników elektrycznych niskie¬ diody (6) a z drugiej strony z anodą diody (7), przy czym pierwotne uzwojenie (12) pośredniczącego tran¬ sformatora (9) połączone jest z jednej strony z fazo¬ wym przewodem (13) i poprzez opornik (14) prą¬ czego przekaźnika 30 połączona jest równolegle ze sterującym układem 34. pośredniczącego transformatora (9), połączony jest z trójfazowym silnikiem (18) a fa- 60 niepełnofazowej nie działa. zowy przewód (20), połączony jest z początkiem uzwojenia (21) prądowego transformatora (17) fil¬ tra (15) zaś koniec uzwojenia (21) połączony jest Natomiast w przypadku gdy prąd jednej z faz jest z trójfazowym silnikiem równy zeru lub na skutek innych przyczyn powo¬ przewody (13, 19 i 20) poprzez robocze styki (22, 23 i 24) samoczynnego łącznika (25) połączone 'są ko- dujących pojawienie się w prądzie zasilającym 65 (18), przy czym fazowe 81242 lej no z bezpiecznikami (26, 27 i 28), które z drugiej strony połączone są z siecią zasilającą niskiego równolegle z pomocniczym źródłem (31) napięcia, zaś cewka (33) samoczynnego łącznika (25) poprzez napięcia, a ponadto rozwierny zestyk przekaźnika (30) kontaktr o nowego cewka poprzez (29) -wykonawczego zwiemy przekaźnika 9T 9S 9* (1) zestyk połączona (35) wykonawczego przekaźnika (32) (30) połączona jest równolegle ze sterującym ukła¬ jest dem (34).