Edudu.pl - Wzory strukturalne

Ściąga eksperta
Wzory strukturalne
Jak wiesz, atomy różnych pierwiastków łączą się ze sobą tworząc cząsteczki. Połączenie atomów odbywa się za pomocą elektronów
walencyjnych. Ilość wiązań jaką atom danego pierwiastka może utworzyć z atomem innych pierwiastków nazywamy
WARTOŚCIOWOŚCIĄ.
Atomy dążą do uzyskanie oktetu elektronowego, czyli 8 elektronów walencyjnych na ostatniej powłoce. Taką ilość elektronów
walencyjnych posiadają atomy gazów szlachetnych znajdujących się w 18 grupie układu okresowego. Gazy te mają całkowicie
zapełnioną powłokę walencyjną, dlatego są bierne chemicznie. Wyjątek stanowi atom H, który dąży do uzyskania 2 elektronów na
ostatniej powłoce, czyli do uzyskania dubletu elektronowego.
Aby zapisać wzór sumaryczny należy znać wartościowość każdego pierwiastka wchodzącego w skład związku.
Pamiętaj jednak, że pierwiastki w stanie wolnym wykazują wartościowość równą ZERO.
Liczba wiązań jakie może utworzyć atom danego pierwiastka zależy od ilości elektronów zajmujących najdalej oddaloną od jądra powłokę
elektronową.
Ilość elektronów walencyjnych określa się na podstawie położenia pierwiastka w układzie okresowym. Liczba elektronów walencyjnych
atomów leżących w 1 i 2 grupie układu okresowego jest równa numerowi grupy, leżących w grupach 13- 18 równa jest drugiej cyfrze w
numerze grupy. Ilość ta określa maksymalną wartościowość pierwiastka w zw. Należy pamiętać jednak o pewnych zasadach:
Tlen jest II wartościowy. Wodór jest I wartościowy. Siarka w siarczkach jest II wartościowa, a chlor w chlorkach I wartościowy. Pierwiastki
grupy I posiadają 1 elektron walencyjny, dlatego są I wartościowe, a pierwiastki 2 grupy 2 elektrony walencyjne, wykazują więc
wartościowość II.
Jak zauważyłeś wartościowość pierwiastka zapisuje się cyfrą rzymską po prawej stronie symbolu pierwiastka.
Wzory związków nieorganicznych można zapisać za pomocą wzoru sumarycznego, który określa z jakich pierwiastków zbudowany jest
związek oraz określa sumaryczną ilość atomów danego pierwiastka budującego związek. Wzory te można także zapisać za pomocą
wzoru strukturalnego określającego sposób wzajemnego powiązania atomów. Ze wzoru strukturalnego odczytamy jak i jakimi wiązaniami
połączone są wszystkie atomów w cząsteczce.
Posiadając powyższe informacje spróbujmy określić wzory sumaryczne i strukturalne kilku związków.
Zacznijmy od tlenku magnezu. Aby ustalić wzór sumaryczny należy zapisać symbole pierwiastków obok siebie. Tlenek magnezu
zbudowany jest z magnezu o symbolu Mg oraz tlenu o symbolu O.
Z czego zbudowany jest tlenek magnezu: Mg O? Jak pamiętacie tlen jest zawsze II wartościowy, a Mg leży w 2 grupie układu
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 1/3
Ściąga eksperta
okresowego. On także wykazuje wartościowość równą II. Wartościowości zapisujemy nad symbolami pierwiastków. MgII OII
Indeksy liczbowe we wzorze wpisujemy metodą „na krzyż”. Ponieważ wartościowości Mg i O są równe musielibyśmy zapisać przy
każdym pierwiastku indeks 1. zapamiętaj jednak, że indeksu 1 nie zapisujemy. Wzór sumaryczny tlenku magnezu ma więc wzór MgO.
Zapiszmy teraz wzór sumaryczny tego związku. Wiemy już, że cząsteczka Tl. Magnezu zbudowana jest z 1 atomu Mg i 1 atomu O,
zapisujemy symbole pierwiastków obok siebie.
Oba pierwiastki są II wartościowe, każdy atom tworzył będzie 2 wiązania, które zapisujemy w postaci kresek. Wzór strukturalny tlenku
magnezu ma postać :
Ustalmy teraz wzór beztlenowej soli: chlorku glinu. Przy ustalaniu wzoru postępujemy w analogiczny sposób jak w przypadku tlenku
Magnezu.
Zapisujemy symbole pierwiastków wchodzących w skład cząsteczki obok siebie.
Zapis symboli pierwiastków: Al Cl AlIII ClI
Chlor pomimo tego, że leży w 17 grupie jest I wartościowy, ponieważ w chlorkach zawsze przyjmuje taką wartościowość.
Glin natomiast leży w 13 grupie, jest więc III wartościowy. Zapisujemy wartościowości nad symbolami pierwiastków.
Korzystamy z reguły krzyża. Liczby 1 i 3 nie posiadają wspólnego dzielnika, dlatego przy chlorze wpisujemy indeks 3. przy glinie
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 2/3
Ściąga eksperta
musielibyśmy wpisać indeks 1. jednak indeksu 1 nie zapisujemy. Wzór ma postać: AlCl3. Zapamiętaj: gdy wartościowości pierwiastków nie posiadają wspólnego dzielnika to prawidłowo zapiszemy wzór gdy iloczyn
wartościowości i liczby atomów pierwszego pierwiastka jest równy iloczynowi wartościowości i liczby atomów drugiego pierwiastka. Cząsteczka chlorku glinu jak ustaliliśmy zbudowana jest z 1 atomu glinu i 3 atomów chloru, zapisujemy więc obok siebie atom glinu i 3
atomy chloru. 1 atom glinu tworzy 3 wiązania, a każdy atom chloru po jednym wiązaniu.
Atomy łączymy odpowiednia ilością wiązań.
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 3/3