Spis treści 1. Izoenzymy cytochromu P450 a problem interakcji leków . 15 Izoenzym Izoenzym Izoenzym Izoenzym Izoenzym Izoenzym . . . . . . 16 18 22 23 24 25 2. Leki stosowane w leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 CYP2D6 . CYP3A4 . CYP1A2 . CYP2C9 . CYP2C19 CYP2E1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki stosowane w leczeniu nadciśnienia te˛tniczego . Leki moczope˛dne . . . . . . . . . . . . . . . . . Inhibitory konwertazy angiotensyny . . . . . . . Antagoniści receptora AT1 . . . . . . . . . . . . Inhibitory reniny . . . . . . . . . . . . . . . . . . Antagoniści aldosteronu . . . . . . . . . . . . . . Leki działaja˛ce na receptor α2-adrenergiczny i imidazolowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki blokuja˛ce receptor α1-adrenergiczny . . . . Inne leki hipotensyjne . . . . . . . . . . . . . . . Leki β-adrenolityczne . . . . . . . . . . . . . . . Antagoniści wapnia . . . . . . . . . . . . . . . . Antagoniści receptorów endotelinowych . . . . . Leki stosowane w leczeniu zaburzeń rytmu serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . receptor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 29 31 35 36 37 37 38 39 40 41 43 44 7 Digoksyna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki o działaniu inodilatacyjnym . . . . . . . . . . . . . . . Leki stosowane w leczeniu choroby niedokrwiennej serca . . Azotany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki wydłużaja˛ce odste˛p QT a ryzyko wysta˛pienia arytmii polekowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Praktyczne wnioski terapeutyczne . . . . . . . . . . . . . . . 48 50 50 50 3. Leki przeciwpłytkowe i przeciwzakrzepowe . . . . . . . 56 Leki przeciwpłytkowe . . . . . . . . . Heparyna niefrakcjonowana . . . . . . Heparyny małocza˛steczkowe . . . . . . Inhibitory receptora płytkowego IIb/IIIa Inne leki . . . . . . . . . . . . . . . . . Agoniści receptora trombopoetyny . Praktyczne wnioski terapeutyczne . . . . . . . . . . 56 60 61 61 62 65 66 4. Leki stosowane w leczeniu hiperlipidemii i otyłości . . 67 Leki stosowane w leczeniu hiperlipidemii Statyny . . . . . . . . . . . . . . . . . Fibraty . . . . . . . . . . . . . . . . . Żywice jonowymienne . . . . . . . . Inne leki . . . . . . . . . . . . . . . . Leki stosowane w leczeniu otyłości . . . Praktyczne wnioski terapeutyczne . . . . . . . . . . . 67 67 70 71 71 72 72 5. Leki stosowane w leczeniu chorób przewodu pokarmowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 Leki stosowane w leczeniu choroby wrzodowej żoła˛dka i dwunastnicy . . Antacida . . . . . . . . . . . . . . Inhibitory pompy protonowej . . . Leki blokuja˛ce receptory H2 . . . Inne leki . . . . . . . . . . . . . . Leki stosowane w leczeniu zaburzeń pokarmowego . . . . . . . . . . . . . Leki przeciwbiegunkowe . . . . . . . 8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . refluksowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . perystaltyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i choroby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . przewodu . . . . . . . . . . . . 51 53 75 75 77 79 80 80 83 Leki przeczyszczaja˛ce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki stosowane w leczeniu stanów zapalnych jelit . . . . . . Leki stosowane w leczeniu krwawień z przewodu pokarmowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki stosowane w leczeniu wirusowych zapaleń wa˛troby . . Leki stosowane w leczeniu chorób wa˛troby i dróg żółciowych . Leki stosowane w niewydolności zewna˛trzwydzielniczej trzustki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Praktyczne wnioski terapeutyczne . . . . . . . . . . . . . . . 84 85 6. Leki stosowane w leczeniu chorób układu oddechowego . 90 Leki wykrztuśne, mukolityczne i mukokinetyczne Leki przeciwkaszlowe . . . . . . . . . . . . . . . Leki przeciwleukotrienowe . . . . . . . . . . . . . Leki stosowane w leczeniu mukowiscydozy . . . . Leki rozszerzaja˛ce oskrzela . . . . . . . . . . . . Leki stosowane w leczeniu objawowym nieżytów Pochodne metyloksantyny . . . . . . . . . . . . . Praktyczne wnioski terapeutyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 91 92 92 92 93 94 94 7. Leki przeciwhistaminowe i przeciwleukotrienowe . . . 96 Leki blokuja˛ce receptory H1 . . . . . Leki przeciwleukotrienowe . . . . . . Antagoniści receptora dla bradykininy Praktyczne wnioski terapeutyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nosa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 86 87 88 88 . . . . 96 103 104 104 8. Leki stosowane w leczeniu chorób układu moczowo-płciowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 Leki stosowane w leczeniu zakażeń układu moczowego . . . Leki stosowane w leczeniu kamicy moczowej . . . . . . . . Leki stosowane w leczeniu łagodnego przerostu gruczołu krokowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki stosowane w leczeniu moczówki prostej i moczenia nocnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki stosowane w leczeniu zaburzeń mikcji . . . . . . . . . . Leki stosowane w leczeniu impotencji . . . . . . . . . . . . . Praktyczne wnioski terapeutyczne . . . . . . . . . . . . . . . 106 108 109 110 110 112 115 9 9. Leki stosowane w leczeniu cukrzycy, chorób gruczołów wydzielania wewne˛trznego i osteoporozy . . . . . . . . . . 117 Doustne leki przeciwcukrzycowe . . . . . . . . . . . . . . Pochodne sulfonylomocznika . . . . . . . . . . . . . . . Repaglinid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Metformina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki inkretynowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Glitazony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inhibitory peptydazy dipeptydylowej IV . . . . . . . . . Inhibitory α-glikozydazy . . . . . . . . . . . . . . . . . Praktyczne wnioski terapeutyczne . . . . . . . . . . . . . . Antykoncepcja hormonalna i hormonalna terapia zaste˛pcza Antykoncepcja hormonalna . . . . . . . . . . . . . . . . Antykoncepcja hormonalna a leki przeciwpadaczkowe . Leki stosowane w hormonalnej terapii zaste˛pczej . . . . . . Estrogeny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Analogi hormonów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Praktyczne wnioski terapeutyczne . . . . . . . . . . . . . . Leki stosowane w leczeniu osteoporozy . . . . . . . . . . . Bifosfoniany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Selektywne modulatory receptora estrogenowego . . . . Kalcytonina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Praktyczne wnioski terapeutyczne . . . . . . . . . . . . . . Antyestrogeny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Antyandrogeny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Analogi GnRH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inhibitory aromatazy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki działaja˛ce na gonadotropiny . . . . . . . . . . . . . . Leki stosowane w leczeniu chorób tarczycy . . . . . . . . . Antagoniści receptorów dla wazopresyny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 119 120 120 121 121 122 123 123 123 123 127 129 129 130 130 130 130 132 132 133 133 133 134 134 135 135 136 10. Leki stosowane w dermatologii . . . . . . . . . . . . . 138 Leki przeciwgrzybicze . . . Pochodne azolowe . . . . Terbinafina . . . . . . . Podgrupa echinokandyny Retinoidy . . . . . . . . . . Leki przeciwwirusowe . . . 138 138 140 140 141 141 10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki immunosupresyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Praktyczne wnioski terapeutyczne . . . . . . . . . . . . . . . 142 143 11. Leki przeciwbólowe i leki stosowane w reumatoidalnym zapaleniu stawów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145 Opioidowe leki przeciwbólowe . . . . . . . . . . . . . . . . . Niesteroidowe leki przeciwzapalne . . . . . . . . . . . . . . Wybiórcze inhibitory cyklooksygenazy typu 2 . . . . . . Paracetamol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki psychotropowe i przeciwdrgawkowe stosowane w leczeniu bólu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Środki miejscowo znieczulaja˛ce . . . . . . . . . . . . . . . . Antagoniści receptora NMDA . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki zmniejszaja˛ce napie˛cie mie˛śni . . . . . . . . . . . . . . Glikokortykosteroidy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki stosowane w bólu naczyniowym . . . . . . . . . . . . . Leki stosowane w reumatoidalnym zapaleniu stawów . . . . Antagoniści receptorów opioidowych typu µ, leki stosowane w ograniczaniu działań niepoża˛danych po opioidowych lekach przeciwbólowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Praktyczne wnioski terapeutyczne . . . . . . . . . . . . . . . 146 150 158 159 12. Leki spazmolityczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171 13. Leki stosowane w leczeniu najcze˛stszych chorób neurologicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173 Leki stosowane w leczeniu migreny . . . . . . . . . . Tryptany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Antagoniści receptora 5HT 1D . . . . . . . . . . . Leki hamuja˛ce napływ jonów wapnia do komórki Leki stosowane w leczeniu zawrotów głowy . . . . . Leki stosowane w chorobach naczyniowych mózgu . Leki stosowane w chorobie Alzheimera . . . . . . . . Leki stosowane w leczeniu choroby Parkinsona . . . . Praktyczne wnioski terapeutyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173 175 176 176 177 178 180 181 185 14. Leki przeciwpadaczkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 Praktyczne wnioski terapeutyczne . . . . . . . . . . . . . . . 196 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160 162 162 163 164 164 165 167 168 11 15. Leki stosowane w leczeniu chorób psychicznych i uzależnień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 Pochodne benzodiazepiny . . . . . . . . . . . . Sole litu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Niebenzodiazepinowe leki nasenne . . . . . . . Leki neuroleptyczne . . . . . . . . . . . . . . . Leki stosowane w leczeniu depresji . . . . . . . Inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny . Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne . . Czteropierścieniowe leki przeciwdepresyjne . Inhibitory monoaminooksydazy . . . . . . . . Inne leki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Leki stosowane w leczeniu uzależnień od tytoniu Praktyczne wnioski terapeutyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 199 199 200 205 206 208 210 211 211 213 214 16. Leki stosowane w chemioterapii nowotworów . . . . . 217 Leki alkiluja˛ce . . . . . . . . . . Antymetabolity . . . . . . . . . . Leki antymitotyczne . . . . . . . Antybiotyki przeciwnowotworowe Pochodne platyny . . . . . . . . . Praktyczne wnioski terapeutyczne . . . . . . 218 220 221 222 222 224 17. Leki przeciwbakteryjne . . . . . . . . . . . . . . . . . 225 Antybiotyki β-laktamowe . . . . . Antybiotyki aminoglikozydowe . Tetracykliny . . . . . . . . . . . . Linkozamidy . . . . . . . . . . . Antybiotyki makrolidowe . . . . . Pochodne nitroimidazolu . . . . . Sulfonamidy . . . . . . . . . . . . Chinolony i fluorochinolony . . . Praktyczne wnioski terapeutyczne . . . . . . . . . 225 227 227 227 227 228 229 229 230 18. Leki stosowane w zakażeniu wirusem grypy . . . . . . 232 12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . alkoholu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19. Leki ziołowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233 Wycia˛gi Wycia˛gi Wycia˛gi Wycia˛gi Wycia˛gi . . . . . 233 235 235 235 235 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236 z z z z z Skorowidz dziurawca czosnku . miłorze˛bu jeżówki . żeń-szenia . . . . . . . . . . . . . . japońskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13