the nest Czy mleko modyfikowane o obni˝onym poziomie białka mo˝e rozwiàzaç problem otyłoÊci? E k h a r d E . Z i e g l e r, M D Główna informacja Spo˝ycie białka u dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym jest wy˝sze ni˝ u dzieci karmionych naturalnie. Podejmowane sà wysiłki zmierzajàce do obni˝enia spo˝ycia białka przez niemowlàta karmione mlekiem modyfikowanym. Zapotrzebowanie na białko definiuje si´ jako poziom spo˝ycia umo˝liwiajàcy poprawny rozwój niemowl´cia. Bezpieczny poziom spo˝ycia definiuje si´ jako zapotrzebowanie tych niemowlàt, które majà najwy˝sze potrzeby ˝ywieniowe [1]. Jak pokazano na wykresie, tak zapotrzebowanie, jak i bezpieczny poziom spo˝ycia u prawidłowo rozwijajàcych si´ niemowlàt obni˝a si´ znaczàco w okresie pierwszych 4-5 miesi´cy ˝ycia. ZawartoÊç białka w mleku kobiecym tak˝e spada w pierwszych miesiàcach laktacji (nie uwzgl´dniono na wykresie). Powoduje to, ˝e poziom spo˝ycia białka u niemowlàt karmionych naturalnie jest podobny do zapotrzebowania na białko u dzieci rozwijajàcych si´ prawidłowo. Z tego wzgl´du na wykresie obie te wielkoÊci opisuje ten sam znak graficzny (niebieski). Fakt, ˝e spo˝ycie białka u niemowlàt karmionych naturalnie jest podobne do zapotrzebowania jest wa˝ny, poniewa˝ Pickwick USA w takiej sytuacji nie wyst´puje ani niedobór ani nadmiar spo˝ycia w stosunku do zapotrzebowania. Poziom spo˝ycia białka u niemowlàt karmionych mlekiem modyfikowanym wyglàda zupełnie inaczej. Poniewa˝ zawartoÊç białka w takim mleku nie zmienia si´ wraz z wiekiem niemowl´cia (wykres), poziom spo˝ycia białka u dzieci karmionych typowym mlekiem modyfikowanym jest znacznie wy˝szy ni˝ faktyczne zapotrzebowanie. Pokazuje to wykres za pomocà zielonej linii oznaczajàcej zawartoÊç białka. Poniewa˝ zapotrzebowanie niemowl´cia na białko spada, nadwy˝ka spo˝ywanego białka ustawicznie roÊnie. W badaniach przeprowadzonych w kilku miejscach na Êwiecie [2] wykazano, ˝e spo˝ycie białka u starszych niemowlàt i dzieci uczàcych si´ chodziç było zazwyczaj znaczàco wy˝sze od zapotrzebowania. Poniewa˝ z badaƒ wynika, ˝e wysokie spo˝ycie biała w okresie niemowl´cym jest powiàzane z wyst´powaniem otyłoÊci w dzieciƒstwie [3], nale˝ało zbadaç zawartoÊç białka w mleku modyfikowanym podawanym starszym dzieciom. Co wa˝ne, w badaniach wykazano równie˝, ˝e wysokie spo˝ycie białka w okresie niemowl´cym prowadzi do wyst´powania otyłoÊci w dzieciƒstwie [4,5]. Gdy technologie produkcji nabiału umo˝liwiły podwy˝szenie jakoÊci białka w mleku modyfikowanym zacz´to wprowadzaç na rynek mleka o obni˝o- w w w.nes tlenutrition -ins titute.org 6 nej zawartoÊci białka. W niedawno ukoƒczonym badaniu [6] mleko modyfikowane z niskà zawartoÊcià białka na poziomie 1,61 g/100 kcal porównano ze standardowym mlekiem z zawartoÊcià białka na poziomie 2,15 g/100 kcal – patrz wykres. W badaniu udział wzi´ły niemowl´ta urodzone przez matki cierpiàce na nadwag´ i otyłoÊç. Badanie rozpocz´to, gdy dzieci miały 3 miesiàce i były karmione badanym mlekiem do ukoƒczenia 1 roku ˝ycia. Choç niemowl´ta w obu grupach rozwijały si´ prawidłowo, dzieci w grupie karmionej mlekiem o obni˝onej zawartoÊci białka rozwijały si´ znacznie wolniej ni˝ rówieÊnicy w grupie karmionej mlekiem o wysokiej zawartoÊci białka. Efekt spowalniajàcy wzrost był szczególnie silny u niemowlàt urodzonych przez otyłe matki oraz u niemowlàt, które w naturalny sposób szybko si´ rozwijały. Podobne badanie przeprowadzono z udziałem dzieci urodzonych przez matki, które nie cierpiały na otyłoÊç. Po trzech miesiàcach karmienia mlekiem modyfikowanym o niskiej zawartoÊci białka wykazano, ˝e wpływ na rozwój dziecka jest łagodniejszy [7]. Badanie to pokazało równie˝, ˝e takie mleko modyfikowane wspomaga prawidłowy rozwój dziecka. Oznacza to, ˝e poziom białka w mleku modyfikowanym mo˝e byç bezpiecznie obni˝any, co prowadzi do redukcji spo˝ycia białka w póênym okresie niemowl´cym i zbli˝eniu poziomu spo˝ycia biał- zapotrzebowanie MM bezpieczny poziom OPB 4.50 4.00 3.50 3.00 białko (g/100 kcal) Klinika Pediatrii, Uniwersytet Iowa, Iowa, USA [email protected] 2.50 2.1 2.15 2.00 1.61 1.50 1.00 0.50 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 wiek (miesiące) Wykres: Zapotrzebowanie i bezpieczny poziom spo˝ycia białka u niemowàt. MM– zwykłe mleko modyfikowane; OPB – mleko o obni˝onym poziomie białka ka do tego, jaki wyst´puje u niemowlàt karmionych naturalnie. Teraz, gdy wykazano, ˝e wysokie spo˝ycie białka w okresie niemowl´cym powoduje wyst´powanie otyłoÊci w dzieciƒstwie, ogólne obni˝enie poziomu spo˝ycia białka wydaje si´ po˝àdane z punktu widzenia zapobiegania otyłoÊci. Szczególnie, ˝e stosowanie mleka modyfikowanego o obni˝onym poziomie białka nast´puje w okresie ˝ycia człowieka, w którym podj´te interwencje mogà byç bardzo efektywne. Bibliografia 1. Dewey KG, Beaton G, Fjeld C, Lönnerdal B, Reeds P: Protein requirements of infants and children. Eur J Clin Nutr 1996;50:S119 –S150. 2. Alexy U, Kersting M, Sichert-Heller W, Manz F, Schöch G: Macronutrient intake of 3- to 36-month-old German infants and children: results of the DONALD study. Ann Nutr Metab 1999;43:14–22. 3. Rolland-Cachera MF, Deheeger M, Akrout M, Bellisle F: Influence of macronutrients on adiposity development: a follow up study of nutrition and growth from 10 months to 8 years of age. Int J Obes Relat Metab Disord 1995;19:573–578. 4. Koletzko B, von Kries R, Closa R, Escribano J, Scaglioni S, Giovannini M, et al: Lower protein in infant formula is associated with lower weight up to age 2 y: a randomized clinical trial. Am J Clin Nutr 2009;89:1837–1845. 7 5. Weber M, Grote V, Closa-Monasterolo R, Escribano J, Langhendries J-P, Dain E, Giovannini M, et al: Lower protein content in infant formula reduces BMI and obesity risk at school age: follow-up of a randomized trial. Am J Clin Nutr 2014;99:1041–1051. 6. Inostroza J, Haschke F, Steenhout P, Grathwohl D, Nelson SE, Ziegler EE: Low-protein formula slows weight gain in infants of overweight mothers. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2014;59:70–77. 7. Ziegler EE, Fields DA, Nelson SD, Chernausek SD, Steenhout P, Grathwohl D, Jeter JM, Nelson SE, Haschke F: Adequacy of infant formula with protein content of 1.6 g/100 kcal for infants between 3 and 12 months: A randomized multicenter trial. J Pediatr Gastroenterol Nutr, in press.