VI Spis treści - Magisterskie24.pl
advertisement
Spis treści Wstęp ............................................................................................................................ XI Rozdział I. Filozofia, jurysprudencja i teoria prawa ................................................. 1 § 1. § 2. § 3. § 4. § 5. § 6. Uwagi ogólne....................................................................................................... Filozofia prawa .................................................................................................... Jurysprudencja ogólna (generalna) ...................................................................... Teoria prawa i państwa ........................................................................................ Uwagi ogólne dotyczące koncepcji pojmowania prawa...................................... Zagadnienia metod prawnych .............................................................................. 1 4 13 15 25 36 Rozdział II. Koncepcje prawnonaturalnego ujęcia prawa ........................................ 38 § 1. Uwagi ogólne....................................................................................................... § 2. Pochodzenie pojęcia prawa naturalnego. Klasyfikacja koncepcji prawnonaturalnych .............................................................................................. § 3. Ujęcia prawnonaturalne starożytności ................................................................. I. Wykształcanie nurtów prawnonaturalnych ................................................. II. Mitologiczne wyobrażenia prawnonaturalne .............................................. III. Filozofowie przyrody .................................................................................. IV. Nurt myśli atomistycznej ............................................................................ V. Filozofia sofistów ........................................................................................ VI. Filozofia Sokratesa ..................................................................................... VII. Filozofie sokratyczne .................................................................................. VIII. Filozofia Platona......................................................................................... IX. Filozofia Arystotelesa ................................................................................. 38 44 50 50 52 54 56 58 64 67 69 74 X. Filozofia stoicka, epikureizm i sceptycyzm ................................................ XI. Polibiusz ...................................................................................................... XII. Marek Cyceron ............................................................................................ XIII. Lucjusz Seneka ............................................................................................ XVI. Znaczenie antycznego dorobku myśli prawniczej ...................................... § 4. Teologiczne ujęcia prawnonaturalne. Średniowiecze .......................................... I. Starożytne chrześcijańskie prawo naturalne ............................................... II. Średniowiecze. Wczesnośredniowieczny nurt prawnonaturalny ................ III. Nurty prawnonaturalne XII i XIII w. Św. Anzelm, św. Tomasz z Akwinu .... IV. Późnośredniowieczne nurty prawnonaturalne. John Szkot, William Ockham, Marsyliusz z Padwy ..................................................................... V. Główne cechy średniowiecznych nurtów prawnonaturalnych. Woluntaryzm i intelektualizm ..................................................................... § 5. Prawnonaturalne wizje okresu odrodzenia. Reformacja. Kontrreformacja ......... I. Warunki kształtowania odrodzeniowych koncepcji prawnonaturalnych .... II. Niccolo Machiavelli .................................................................................... 82 87 88 91 92 94 94 104 112 122 128 138 138 146 VI Spis treści III. Jean Bodin................................................................................................... IV. Projekty utopijne. Thomas More, Francis Bacon, Tomasz Campanella..... V. Michel de Montaigne .................................................................................. VI. Ruchy reformacyjne. Martin Luther, Jean Calvin ...................................... VII. Kontrreformacja. Francisco Suárez ............................................................ VIII. Znaczenie teologicznej koncepcji prawnonaturalnej .................................. IX. Polski nurt prawniczej myśli odrodzeniowej i reformacyjnej..................... § 6. Neotomizm .......................................................................................................... I. Warunki odnawiania teologicznej wizji prawnonaturalnej. Joseph Marie Comte de Maistre ........................................................................................ II. Odrodzony tomizm ..................................................................................... III. Główne nurty neotomizmu.......................................................................... IV. Victor Catherein .......................................................................................... V. Jacques Maritian......................................................................................... VI. Emmanuel Mounier ..................................................................................... VII. Alfred Verdross ............................................................................................ VIII. Michael Villey.............................................................................................. IX. Polska myśl neotomistyczna ....................................................................... § 7. Laickie ujęcia prawnonaturalne i ich przesłanki ................................................. I. Prawnonaturalne ujęcia XVII w. Nowożytność .......................................... 1. Kartezjusz ............................................................................................... 2. Hugo Grocjusz........................................................................................ 3. Thomas Hobbes ...................................................................................... 4. Benedykt Spinoza ................................................................................... 5. John Locke ............................................................................................. 6. Samuel Pufendorf ................................................................................... 7. Christian Thomasius .............................................................................. 8. Stanisław Dunin-Karwicki ..................................................................... II. Prawnonaturalne poszukiwania oświeceniowe ........................................... 1. Przesłanki i rozwój nurtów prawnonaturalnych..................................... 2. Charles Louis Montesquieu.................................................................... 3. Christian Wolff ....................................................................................... 4. Wolter ..................................................................................................... 148 149 152 153 157 158 160 170 170 173 178 179 180 183 184 185 185 189 189 195 197 200 206 209 215 216 217 217 217 228 231 232 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. Denis Diderot ......................................................................................... Jean Jacques Rousseau .......................................................................... George Berkeley ..................................................................................... David Hume ........................................................................................... Thomas Reid........................................................................................... Antoine-Nicolas de Condorcet ............................................................... Immanuel Kant ....................................................................................... Johann Gottlieb Fichte........................................................................... Osiemnastowieczna filozofia polska. Myśl prawnonaturalna polskiego oświecenia ............................................................................. § 8. Romantyzm.......................................................................................................... § 9. Współczesne ujęcia prawnonaturalne.................................................................. I. Przesłanki i rozwój współczesnych koncepcji prawnonaturalnych ............ II. Rudolf Stammler.......................................................................................... III. Gustaw Radbruch........................................................................................ IV. Leon Luvois Fuller ...................................................................................... V. John Wild..................................................................................................... 233 234 240 241 246 247 247 260 262 269 271 271 275 280 285 289 7 Spis Spistreści treści 7 VI. Alfred Verdross ............................................................................................ VII. Filmer Stuart Cuckow Northrop ................................................................. VIII. Edmond Cahn.............................................................................................. IX. Clarence Morris .......................................................................................... X. Jerome Hall ................................................................................................. XI. John Finnis.................................................................................................. XII. Michael Moor.............................................................................................. XIII. Egdar Bodenheimer .................................................................................... XIV. Helmut Coing .............................................................................................. XV. Polska tradycja współczesnych koncepcji prawnonaturalnych................... § 10. Personalizm ......................................................................................................... 290 291 292 292 293 293 300 302 303 303 306 Rozdział III. Prawnopozytywne koncepcje prawa .................................................... 309 § 1. Uwagi ogólne....................................................................................................... § 2. Rozumienie pozytywizmu ................................................................................... I. Kształtowanie się wizji pozytywistycznej .................................................. II. Auguste Comte ............................................................................................ III. Claude Henri de Saint-Simon ..................................................................... IV. John Stuart Mill .......................................................................................... V. Polski pozytywizm ...................................................................................... VI. Empiriokrytycyzm ...................................................................................... § 3. Tradycja i pojmowanie pozytywizmu prawniczego ............................................ I. Inspiracje pozytywizmu prawniczego......................................................... II. Pojęcie pozytywizmu prawniczego............................................................. § 4. Ogólne cechy prawa w ujęciu prawnopozytywnym............................................ § 5. Nurty tradycyjnego pozytywizmu ....................................................................... I. Rozumienie nurtów tradycyjnych ............................................................... II. Pozytywizm anglosaski ............................................................................... 1. Analiza pojęciowa .................................................................................. 2. Jeremy Bentham ..................................................................................... 3. John Austin ............................................................................................. III. Pozytywizm kontynentalny. Normatywizm ................................................ 1. Kontynentalna analiza pojęciowa .......................................................... 2. Karl Bergbohm ....................................................................................... 3. Rudolf von Jhering (Ihering).................................................................. 4. Georg Jellinek ........................................................................................ 309 315 315 318 322 323 328 332 334 334 336 340 351 351 353 353 354 358 363 363 363 364 366 8 Spis Spistreści treści 8 5. Polski pozytywizm prawniczy. Czesław Znamierowski......................... 6. Normatywizm. Hans Kelsen .................................................................. § 6. Współczesny pozytywizm ................................................................................... I. Problemy współczesnego pozytywizmu. Krytyka ...................................... II. Pozytywizm Herberta Lionela Adolphusa Harta ....................................... III. Pozytywizm Josepha Raza.......................................................................... IV. Pozytywizm instytucjonalny ....................................................................... § 7. Neopozytywizm (logiczny empiryzm) ................................................................ 366 371 387 387 394 407 411 414 Rozdział IV. Realistyczne pojmowania prawa ........................................................... 423 § 1. Uwagi ogólne....................................................................................................... § 2. Rozumienie realizmu prawniczego ..................................................................... § 3. Koncepcje realistycznego nurtu amerykańskiego ............................................... I. Rozwój, cechy i wersje realizmu ................................................................ 423 423 428 428 9 Spis Spistreści treści 9 § 4. Koncepcje realistycznego nurtu europejskiego ................................................... I. Uwagi ogólne .............................................................................................. II. Szkoła wolnego prawa ................................................................................ III. Skandynawski realizm prawny ................................................................... 1. Charakterystyka skandynawskiego realizmu ......................................... 2. Axel Hägerström .................................................................................... 3. Vilhelm Lundstedt ................................................................................... 4. Karl Olivecrona...................................................................................... 5. Alf Ross................................................................................................... IV. Realizm prawniczy Leona Petrażyckiego. Wpływy ................................... V. Psychologiczne podejście do prawa Eugeniusza Jarry i Henryka Piętki ... § 5. Socjologiczna jurysprudencja amerykańska. Inżynieria społeczna..................... § 6. Krytyka realistycznego podejścia do prawa ........................................................ § 7. Wpływy realistycznego podejścia do prawa ....................................................... I. Uwagi ogólne .............................................................................................. II. Ekonomiczne podejście do prawa ............................................................... III. Szkoła krytycznego prawa .......................................................................... 442 442 443 446 446 447 448 448 449 450 460 463 468 471 471 471 485 Rozdział V. Rozumienie. Hermeneutyka. Hermeneutyka prawnicza ...................... 495 § 1. § 2. § 3. § 4. Rozumienie .......................................................................................................... Pojmowanie hermeneutyki .................................................................................. Hermeneutyka i filozofia ..................................................................................... Hermeneutyka jako epistemologia i ontologia .................................................... I. Główne podejścia hermeneutyczne............................................................. II. Metodologiczna koncepcja hermeneutyczna .............................................. III. Ontologiczna koncepcja hermeneutyczna................................................... 1. Rozumienie jako sposób istnienia bytu (filozofia rozumienia fenomenologicznie ukierunkowana) ...................................................... 2. Martin Heidegger................................................................................... 3. Hans Georg Gadamer ............................................................................ 4. Paul Ricoeur........................................................................................... 5. Jürgen Habermas ................................................................................... § 5. Hermeneutyka prawnicza .................................................................................... I. Prawnicze zastosowania hermeneutyczne................................................... II. Teoria interpretacji tekstu prawnego ........................................................... III. Hermeneutyka jako filozofia prawa ............................................................ 495 497 504 505 505 506 511 511 512 515 530 534 535 535 536 539 10 Spis Spistreści treści 10 IV. Zagadnienia charakteru hermeneutycznego poznania ................................ § 6. Analityczna hermeneutyka prawnicza................................................................. 549 550 Rozdział VI. Analityczno-językowe podejście do prawa ........................................... 552 § 1. Uwagi ogólne....................................................................................................... § 2. Pojęcie analizy. Filozofia analityczna ................................................................. § 3. Metoda analityczna w prawoznawstwie .............................................................. I. Ogólna charakterystyka metody analitycznej w prawoznawstwie.............. II. John Langshaw Austin ................................................................................ III. Analityczne cechy projektu Hansa Kelsena. Wizja i krytyka neopozytywistycznego Koła Wiedeńskiego................................................ IV. Metoda analityczna w projekcie H. L. A. Harta ......................................... V. Określenie metody analizy lingwistycznej. Procedury analiz..................... § 4. Metody analizy .................................................................................................... § 5. Logika prawnicza. Logika jako instrument analizy............................................. 552 553 569 569 571 573 575 577 579 581 11 Spis Spistreści treści 11 I. Projekty dotyczące natury logiki. Specyficzna logika prawnicza............... II. Obraz logiki dyskursu prawniczego............................................................ § 6. Szkoła lwowsko-warszawska. Filozofia nauki .................................................... 581 583 591 Rozdział VII. Koncepcje argumentacji prawniczej i działania komunikacyjnego .................................................................................................... 601 § 1. Ogólna charakterystyka poszukiwań argumentacyjnych i komunikacyjnych..... I. Warunki poszukiwań argumentacyjnych .................................................... II. Rozwój koncepcji argumentacyjnych ......................................................... III. Cechy dyskursu argumentacyjnego. Dyskurs prawniczy............................ § 2. Topiczno-retoryczne i proceduralne koncepcje argumentacyjne......................... I. Topiczno-retoryczne ujęcia prawa .............................................................. 1. Topiczne podejście do prawa ................................................................. 2. Nowa retoryka prawnicza ...................................................................... II. Teoria dyskursu prawniczego w ujęciu proceduralnym.............................. 601 601 603 611 615 619 619 619 624 Jürgena Habermasa............................................................................................. § 3. Komunikacyjne podejściedodoprawa prawa...................................................................... Komunikacyjna koncepcja prawa Rozdział VIII. Inne podejścia 628 § 1. § 2. § 3. § 4. Uwagi ogólne....................................................................................................... Prawo w ujęciu ontologicznym i teoriopoznawczym.......................................... Prawo jako technika społeczna............................................................................ Ujęcie fenomenologiczno-egzystencjalne ........................................................... I. Ogólna charakterystyka wizji egzystencjonalnej i fenomenologicznej ...... II. Edmund Husserl .......................................................................................... III. Alfred Schütz ............................................................................................... IV. Adolf Reinach .............................................................................................. V. Martin Heidegger........................................................................................ VI. Fenomenologia w Polsce. Roman Witold Ingarden .................................... VII. Koncepcje badań egzystencjalnych w prawie W. Maihofera, F. Kafki i R. Marcica................................................................................................. VIII. Emmanuel Lévinas ...................................................................................... IX. Inspiracje poszukiwaniami egzystencjonalno-fenomenologicznymi.......... § 5. Prawo w ujęciu dziejowo-historycznym.............................................................. I. Poszukiwania historiozoficzne.................................................................... II. Georg Wilhelm Friedrich Hegel.................................................................. III. Friedrich Carl von Savigny......................................................................... IV. Georg Friedrich Puchta .............................................................................. V. Angielskie prawoznawstwo historyczne. Henry Maine.............................. VI. Fryderyk Engels .......................................................................................... VII. Karol Marks ................................................................................................ VIII. Jewgienij B. Paszukanis .............................................................................. IX. Krytyka marksizmu i jego nowa popularność............................................. X. Polskie tradycje historiozoficzne ................................................................ § 6. Determinizm społeczny i prawny (tzw. darwinizm prawny). Ewolucjonizm ..... § 7. Solidarystyczne wizje prawa. Strukturalizm ....................................................... § 8. Neokantyzm......................................................................................................... I. Tradycja neokantowska............................................................................... II. Polskie inspiracje kantyzmem..................................................................... § 9. Teoria systemów .................................................................................................. 641 641 642 643 655 655 667 677 678 680 682 685 686 687 688 688 689 697 701 701 702 703 708 709 713 715 725 734 734 744 748 12 Spis Spistreści treści § 10. Pragmatyzm i neopragmatyzm ............................................................................ I. Pragmatyzm ................................................................................................ II. Neopragmatyzm .......................................................................................... § 11. Liberalna wizja prawa. Neoliberalizm................................................................. I. Liberalizm ................................................................................................... § 12. Komunitarystyczna wizja prawa ......................................................................... § 13. Integralna filozofia prawa.................................................................................... § 14. Negocjacyjne ujęcie prawa .................................................................................. § 15. Teoria ekologiczna............................................................................................... § 16. Prawo w ujęciu postmodernistycznym ................................................................ I. Odniesienie do modernizmu ....................................................................... 1. Filozofia życia. Artur Schopenhauer. Henri Bergson ............................ 2. Friedrich Nietzsche ................................................................................ 3. Polski modernizm (Młoda Polska)......................................................... II. Rozumienie postmodernizmu ..................................................................... 1. Pojawienie się postmodernizmu. Ogólne cechy..................................... 2. Podstawa postmodernizmu. Krytyka nauki............................................ III. Postmodernizm w filozofii .......................................................................... 1. Inspiracje postmodernizmu w filozofii .................................................. 2. Krytyczny wymiar postmodernizmu...................................................... 3. Wyróżniki filozofii postmodernistycznej ............................................... 4. Jean François Lyotard, Jacques Derrida, Zygmunt Bauman ................ IV. Modernizacja międzynarodowego ładu. Znaczenie państwa i prawa ......... V. Cechy prawa w debacie ponowoczesnej ..................................................... VI. Poszukiwania postponowoczesne. Zakwestionowanie projektu neoliberalnego ............................................................................................. 1. Uwagi ogólne ......................................................................................... 2. Kryzys. Zakwestionowanie poszukiwań neoliberalnych ....................... 2.1. Pojmowanie i mechanizm kryzysu ............................................... 3. Kryzys państwa ...................................................................................... 4. Ograniczenia tradycyjnego modelu prawa państwowego jako mechanizmu regulacji w zglobalizowanym świecie .............................. 5. Postmodernizm źródłem zagrożenia dla liberalnej demokracji ............. 6. Zagadnienie nowej wizji wobec wyczerpywania liberalnego kapitalizmu. Postponowoczesność jako krytyka ponowoczesności....... 12 756 756 763 770 770 782 787 798 800 802 802 808 813 818 824 824 829 845 845 847 849 852 866 870 876 876 878 878 882 886 889 891 13 Spis Spistreści treści 13 Indeks autorów.............................................................................................................. 897 Indeks rzeczowy ............................................................................................................ 899