Mandaryna - Zdrowie w Krakowie

Kwiecieñ 2009
ISSN 1899-2161
gazeta
bezp³atna
W KRAKOWIE
Nak³ad 20.000 egz.
Zdrowie
w Krakowie
miesiêcznik
informacyjny
B e z p ³ a t n y
i n f o r m a t o r
m e d y c z n y
www.zdrowiewkrakowie.info
gazetana
t
bezp³a
Mandaryna:
w tym numerze
ZDROWIE
Nr 3
Cukrzyca,
oty³oœæ,
zaburzenia
metaboliczne
» str. 4 - 7
Ayurveda - odm³adzaj¹ca
terapia Pancha Karma
Masa¿ cia³a jest tradycyjnym
programem oczyszczaj¹cym i
odm³adzaj¹cym Pancha Karma
bêd¹cym czêœci¹ Ayurvedy –
najstarszej medycyny naturalnej
obszaru Indii i Sri Lanki.
z t¹ chorob¹ mo¿na ¿yæ
Cukrzyca to s³odka towarzyszka jej ¿ycia. O tym, jak je
zmieni³a rozmawiamy z Mart¹ Wiœniewsk¹ – Mandaryn¹.
Kiedy dowiedzia³aœ siê o swojej chorobie?
– W ostatnich miesi¹cach drugiej ci¹¿y
badania wykaza³y, ¿e mam cukrzycê ci¹¿ow¹.
Leczy³am siê diet¹ i wraz z urodzeniem Fabieñki
cukrzyca zniknê³a i potem po ponad dwóch
miesi¹cach da³a znaæ o sobie ponownie i ju¿
niestety zosta³a ju¿ ze mn¹ na sta³e. Mia³am
bardzo typowe objawy: bardzo chcia³o mi siê piæ,
non stop chodzi³am do toalety, bardzo schud³am,
pogorszy³ mi siê wzrok.
Jak zareagowa³aœ na wieœæ o cukrzycy?
Praktyka Stomatologiczna
Lek. stom. Ewa Milc- Paciorek
31-625 Kraków, os. Piastów 41
tel. 012 648 11 96
PE£NY ZAKRES US£UG
PROTETYKA
CHIRURGIA
IMPLANTY
ODBUDOWY
ESTETYCZNE ZÊBÓW
RTG NA MIEJSCU
ZOONET
os. Szklane domy 2
Karmy i akwarystyka
10.00-18.00 sob.10.00-14.00
tel. 357 54 65
os. Wandy 18
Sklep zoologiczny
Gabinet weterynaryjny
9.00-17.00 sob. 9.00-13.00
tel. 644 82 33
– By³am za³amana, a¿ mi siê wierzyæ nie
chcia³o, ¿e jestem chora na tak powa¿n¹
chorobê. Na pocz¹tku siê buntowa³am,
no ale niestety z t¹ chorob¹ siê nie
wygra i trzeba j¹ nie tyle zaakceptowaæ, co polubiæ.
Czy cukrzyca wymaga wielu
wyrzeczeñ i czy bardzo zmieni³a Twoje ¿ycie?
– Muszê myœleæ o tej chorobie i we wszystkim co robiê dokoñczenie str. 6 »
Pawe³ Bergel
Gabinet
Masa¿u Leczniczego
MASA¯ RELAKSACYJNY:
- gor¹cymi kamieniami wulkanicznymi!!!
- aromaterapeutyczny
- stóp
MASA¯ LECZNICZY:
- klasyczny
- segmentarny
rwa kulszowa, lumbago (postrza³)
zespó³ bolesnego barku, bóle krzy¿a
- bañk¹ chiñsk¹
US£UGI SPECJALISTYCZNE:
- masa¿ wspomagaj¹cy
odchudzanie
- woskowanie uszu
ZDROWIE
W KRAKOWIE
dzia³
reklamy
zadzwoñ:
602 155 804
508 55 64 68
czytaj str. 2 »
NZOZ
„SPÓ£KA LEKARSKA
NA KOZ£ÓWCE”
@ Bardzo bogata asortyment
leków bez recepty
@ Pe³na dostêpnoœæ leków
na receptê
@ Dermokosmetyki
z konsultacjami
@ Rewolucyjne ceny perfum
W RAMACH „NFZ”:
- poradnia okulistyczna
- poradnia diabetologiczna
- poradnia psychologiczna
- poradnia logopedyczna
Kraków, Galeria Kazimierz
ul. Podgórska 34 tel. (012) 619 22 82
Pon. - Sob.: 10.00 - 22.00;
Niedz: 10.00 - 20.00
REHMARK
US£UGI MEDYCZNE ODP£ATNE:
kardiolog, psychiatra
REJESTRACJA PN-PT. 8.00-18.00
TEL.O12 658 16 11
012 658 89 01
Refundacja
zaopatrzenie rehabilitacyjno medyczne
ul. Krowoderskich Zuchów 4/34
31-272 Kraków (Krowodrza)
(róg ul. Wybickiego i Krowoderskich Zuchów
przy Urzêdzie Skarbowym)
tel. 510-654-476
www.masaz-kamieniami.com.pl
Klamry koryguj¹ce
wrastaj¹ce paznokcie
Specjalistyczna
pielêgnacja
stopy cukrzycowej
Zabiegi kosmetyczne
na twarz i cia³o
Masa¿ podciœnieniowy
Dieta
wózki inwalidzkie, ortezy, sznurówki ortopedyczne, balkoniki, kule i laski,
ko³nierze, gorsety, wk³adki, materace i poduszki przeciwodle¿ynowe,
pionizatory i podnoœniki, ³ó¿ka ortopedyczne, drobny sprzêt medyczny,
wózki elektryczne udzia³ PFRON
Salon czynny: poniedzia³ek - pi¹tek 10.00 do 18.00
tel./fax: 012 296 33 22, 0602 196 004
ul. Kalwaryjska 26, 30-504 Kraków
[email protected]
www.rehmark.pl
PRYWATNY GABINET
OKULISTYCZNY
Dr n. med. Ewa Wójcik
specjalista chorób oczu
LECZENIE ZEZA, OCZOPL¥SU
U DZIECI I DOROS£YCH
- OPERACYJNIE I ZACHOWAWCZO
Przyjmuje:
poniedzia³ek, wtorek, czwartek
15.00 - 19.00
Kraków ul. Lea 19 m.1
tel. 012 633 00 41 gabinet
tel. kom. 0 601 40 92 34
e-mail: [email protected]
www.gabinetzeza.pl
GABINET TRYCHOLOGICZNY
PRZYCHODNIA LEKARSKA HORMON – MED
30-019 Kraków
ul. Mazowiecka 25
tel.: 012 6330915
www.trichocenter.com
analiza, diagnoza, leczenie chorób
skóry g³owy i w³osów, ³ysienia, ³upie¿e,
³ojotok, ciemieniucha dzieciêca-starcza,
zabiegi, eksfoliacja skóry, mezoterapia,
profilaktyka ogólna w okresie dojrzewania,
menopauzy, przed i po porodzie
tkankowa analiza w³osów,
KONSULTACJE MEDYCZNE
BADANIA LABORATORYJNE
– PE£NY ZAKRES!
2
Zdrowie w Krakowie
Nr 3
www.zdrowiewkrakowie.info
WARTO WIEDZIEÆ
Ayurveda - odm³adzaj¹ca
terapia Pancha Karma
Masa¿ cia³a jest tradycyjnym programem oczyszczaj¹cym i odm³adzaj¹cym Pancha Karma bêd¹cym czêœci¹ Ayurvedy –
najstarszej medycyny naturalnej obszaru Indii i Sri Lanki.
M
asa¿ wykonywany jest przy
u¿yciu ciep³ego oleju z roœlin
tropikalnych. Pozwala usun¹æ
z organizmu toksyny i z³ogi, które s¹
przyczyn¹ pogorszenia samopoczucia,
nadwagi, z³ego wygl¹du skóry, a w
przysz³oœci mog¹ doprowadziæ do
rozwoju powa¿nych chorób.
Niezdrowy tryb ¿ycia, t³umienie
emocji, z³e trawienie, stres przyczyniaj¹
siê do odk³adania toksyn w naszym
organizmie. Toksyny zaburzaj¹ procesy
psychofizjologiczne jakie zachodz¹ w
organizmie. Spada odpornoϾ. Pogarsza
siê nasza kondycja psychofizyczna.
Usuniêcie toksyn i z³ogów z naszego
cia³a sprawia, ¿e czujemy siê zdrowsi,
rzadziej chorujemy, poprawie ulega nasz
wygl¹d. Reguluje siê przemiana materii,
a to sprawia, ¿e tracimy na wadze. Nasza
skóra jest bardziej jêdrna i elastyczna.
Poprawia siê owal twarzy.
Ucisk odpowiednich punktów
akupresury, miejsc, gdzie przecinaj¹ siê
naczynia krwionoœne i nerwy, powoduje
lepsze ukrwienie i unerwienie. Krew
zaczyna dostarczaæ substancje od¿ywcze do tkanek, miêœnie rozpoczynaj¹
pracê.
Podstawowym masa¿em jest
ABHYANGA. Jest to masa¿ ca³ego cia³a.
Poprawia kr¹¿enie krwi i wzmacnia
system naczyñ krwionoœnych, aktywizuje system immunologiczny, dzia³a
koj¹co na system nerwowy i wydzielania
wewnêtrznego, reguluje przemianê
materii, redukuje nadwagê, opóŸnia
procesy starzenia, zwiêksza sprawnoœæ
umys³ow¹ i wydolnoœæ psychofizyczna,
dzia³a oczyszczaj¹co i odm³adzaj¹co na
organizm. Pomaga w leczeniu bezsen-
noœci, bólu g³owy, niedow³adu ró¿nego
pochodzenia i wielu powa¿nych
schorzeñ.
K¥PIEL PAROWO ZIO£OWA
pomaga dodatkowo usun¹æ toksyny i
zredukowaæ nadwagê.
SAMBHANA to masa¿ twarzy,
g³owy i pleców. Masa¿ twarzy poprawia
wyraŸnie owal twarzy. Skóra jest
prawid³owo napiêta, g³adka i elastyczna.
Pracuj¹ miêœnie podnosz¹ce nasz owal.
Likwidacji ulegaj¹ przebarwienia i
drobne zmarszczki. Czujemy siê m³odsi,
odprê¿eni, piêkniejsi. Dodatkowo ucisk
punktów akupresury pod odpowiednim
k¹tem wzmacnia drobne naczynka
krwionoœne i mikronerwy. Masa¿ g³owy
poprawia kr¹¿enie krwi, rozluŸnia
miesnie g³owy i karku, wzmacnia w³osy
i przyspiesza ich porost. Lepiej œpimy,
poprawia siê nasza pamiêæ. Masa¿
chroni przed chorobami w obrêbie
g³owy, pomaga w leczeniu migren.
SHIRO DHARA jest zabiegiem
polegaj¹cym na polewaniu g³owy
ciep³ym olejem z roœlin tropikalnych i
masa¿u punktów specjalnych w obrêbie
g³owy. Shiro Dhara g³êboko relaksuje.
Pomaga w leczeniu depresji, stanów
lêkowych, zaburzeñ pamiêci, bólu g³owy
ró¿nego pochodzenia, pora¿eñ.
NASYA KARMA polega na
oczyszczaniu nosa i zatok ciep³ym
olejem. Ten zabieg pomaga w leczeniu
bólu g³owy, chorób oczu, zatok.
KARNA PURNA to zabieg oczyszczania uszu ciep³ym olejem.
PINDA SWEDA jest stosowana przy
du¿ym napiêciu miêœni. Jest to masa¿
ca³ego cia³a przy pomocy stempli
zio³owych i oleju. Ten rodzaj masa¿u
g³êboko oczyszcza cia³o i rozluŸnia
napiête miêœnie. To tylko niektóre
zabiegi terapii Pancha Karma. Po
konsultacji terapeuta ustala jakie zabiegi
powinny byæ zastosowane oraz ich iloœæ.
Terapia Pancha Karma nie zastêpuje
leczenia medycznego, zw³aszcza w
przypadku ciê¿kich chorób, jest jednak
jego znakomitym uzupe³nieniem.
Przed przyst¹pieniem do masa¿u
terapeuta ustali nasz¹ konstytucjê
psychofizyczn¹ czyli nasze dosha ( vata,
pitta, kapha), a nastêpnie dobierze
odpowiedni olej jakim bêdzie masowane
cia³o. Dosha nale¿y rozumieæ jako
zespó³ procesów psychofizjologicznych
zachodz¹cych w organizmie.
Body Time.
Ayurveda
w Krakowie
ul. Konfederacka 23
30-306 Kraków
tel. 012 269 19 22
tel. kom. 698 852 034
www.bodytime.pl
www.ayurvedakrakow.pl
Tomasz Adamek Honorowym Krwiodawc¹ „Z³ote myœli”
w Operze Krakowskiej
Fundacja „Kibicujemy ¯yciu”
wspólnie z Klubem HDK PCK
„Hutnik Kraków” 16 marca w
Piwnicy pod Baranami zorganizowa³a akcjê krwiodawstwa. Na zaproszenie Fundacji przyjecha³ do Krakowa i wzi¹³ udzia³ w akcji Tomasz
Adamek, Mistrz Œwiata w boksie.
– Jestem wielkim kibicem i przyjacielem
Tomka – mówi³ Robert W¹sowicz,
prezes Fundacji. – Zadzwoni³em do
niego i spyta³em go, czy by nie odda³
krwi w ramach organizowanej przez nas
akcji. Zgodzi³ siê. Badania wysz³y bardzo
dobrze, wiêc móg³ oddaæ krew,
standardowo 450 ml.
Po smacznym lekkim posi³ku „U
Babci Maliny” Tomasz Adamek pojawi³
siê w Piwnicy Pod Baranami, gotowy,
by oddaæ krew. Po dope³nieniu
formalnoœci, czyli wype³nieniu ankiety,
rejestracji, pomiarze ciœnienia i
morfologii, mistrzowi wk³uto siê w ¿y³ê
i upuszczono mu 450 ml krwi. Na
koniec, jak ka¿dy Honorowy Krwiodawca, otrzyma³ osiem czekolad.
Dobry humor nie opuszcza³ mistrza.
Przez ca³y czas rozmawia³, œmia³ siê i
¿artowa³. Na koniec, spytany, jak siê
czuje po oddaniu krwi, Tomasz Adamek
odpowiedzia³ z uœmiechem: – ¯yjê.
PóŸniej spotka³ siê na Rynku G³ównym
W Operze Krakowskiej 26 lutego o godzinie
19:00 odby³a siê uroczysta gala rozdania nagród
„Z³ota myœl”. Wœród nominowanych by³ prof.
Janusz Skalski, kierownik Kliniki Kardiochirurgii
Dzieciêcej. Czêœciowy dochód ze sprzeda¿y biletów
zosta³ natomiast przekazany na zakup sprzêtu
dla Kliniki Kardiochirurgii Dzieciêcej.
z kibicami, zaprezentowa³ dwa pasy
mistrzowskie, rozda³ autografy i pozowa³
do zdjêæ.
– Wszystko odby³o siê bez ¿adnych
problemów – poinformowa³ Ryszard
Janiczek, Prezes Klubu HDK PCK
„Hutnik Kraków”. – Tomasz Adamek
by³ trochê na pocz¹tku wystraszony,
poniewa¿ pierwszy raz w ¿yciu oddawa³
krew, ale wszystko posz³o dobrze. Po
nim ju¿ „lawina siê posypa³a” i krew
odda³o bardzo du¿o osób.
Akcja trwa³a od godziny 12:00 do
17:00. Pierwszymi tego dnia Honorowymi Krwiodawcami byli Stra¿nicy
Miejscy. Przyszli ca³¹ grup¹. Ju¿ o
godzinie 12:00 ustawili siê w kolejce do
rejestracji.
Honorowych Krwiodawców nie
zrazi³ t³ok w Piwnicy Pod Baranami i
d³ugie oczekiwanie na rejestracjê.
Wszyscy wytrwale czekali, by oddaæ
krew.
£¹cznie tego dnia krew odda³o 1003
osoby, w tym 35 Stra¿ników Miejskich.
(AP)
O
rganizatorem gali by³a Fundacja
Nauka i Zdrowie, która od 2006
roku przyznaje statuetki „Z³otej
myœli” w dwóch kategoriach - dla osoby
lub instytucji przyczyniaj¹cej siê do
rozwoju nauki lub kultury oraz dla osoby
lub instytucji finansuj¹cej naukê lub
kulturê. W tym roku nominowany w
kategorii „Osoba przyczyniaj¹ca siê do
rozwoju nauki i kultury” by³ prof. Janusz
Skalski.
W sk³ad Kapitu³y przyznaj¹cej to
wyró¿nienie wchodz¹ obecnie: prof.
Jacek Majchrowski, prof. Jerzy Stuhr
(przewodnicz¹cy), Instytut Zootechnikii,
prof. F. Ziejka, prof. Jerzy Sadowski,
Gra¿yna Brodziñska, Krzesimir Dêbski,
Roman Kluska, CHU „WITEK”,
Kopalnia Soli „Wieliczka”, Tesco Sp. z
o. o., Polski Instytut Sztuki Filmowej,
Zbigniew Jakubas. Laureaci kolejnych
edycji zgodnie z regulaminem powiêkszaj¹ sk³ad Kapitu³y.
Podczas czwartej edycji rozdania
nagród wyst¹pi³a Gra¿yna Brodziñska,
a towarzyszy³a jej orkiestra „Cracov
Event Orchestra”, której dyrygowa³
Tomasz Chmiel.
Czêœæ dochodu ze sprzeda¿y biletów
zosta³a przeznaczona na odnowê Kliniki
Kardiochirurgii Dzieciêcej Uniwersyteckiego Szpitala Dzieciêcego w
Krakowie. Ponadto podczas koncertu
odby³a siê te¿ licytacja trzech ksi¹¿ek,
które przywióz³ prof. Janusz Skalski.
Podczas aukcji zebrano ³¹cznie 1600 z³,
które zosta³y przekazane na Kardiochirurgiê Dzieciêc¹.
– To nie jest nasza polska specjalnoœæ, ¿e zbieramy na oddzia³y szpitalne,
jednak jeœli my, spo³eczeñstwo, jesteœmy
w stanie dopomóc, to jest to zawsze mile
widziane – powiedzia³ prof. Janusz
Skalski.
(AP)
www.zdrowiewkrakowie.info
Zdrowie w Krakowie
Nr 3
3
WARTO WIEDZIEÆ
Choroba nowotworowa, a joga terapeutyczna
„Odzyskaj radoœæ ¿ycia”
Oko³o 80% chorób jest zwi¹zanych ze stresem – to w³aœnie d³ugo utrzymuj¹cy siê stres przechyla szalê zdrowia w stronê
choroby. Otrzymanie diagnozy nowotworu przera¿a, izoluje i wywo³uje lêk, a trzeba podejmowaæ wiele powa¿nych decyzji.
T
o moment, w którym czêsto analizujemy
swoje dotychczasowe ¿ycie, nawyki,
schematy, relacje z innymi, zw³aszcza
najbli¿szymi. To, co odnajdujemy bywa trudne i
przyt³aczaj¹ce, lecz œwiadomoœæ choroby czêsto
odbiera chêæ do jakichkolwiek zmian. Jak poradziæ
sobie z czarnymi myœlami odbieraj¹cymi si³y i
nadziejê? Jak zachowaæ radoœæ ¿ycia pomimo
choroby? Ogromne znaczenie ma nasz umys³,
nastawienie i otaczaj¹cy ludzie.
W Krakowskim Centrum Zdrowia przy ul.
Biskupiej 18 w Krakowie (dawniej pod nazw¹
Joga Centrum) ju¿ od wielu lat wspó³pracujemy
ze Stowarzyszeniem Wspierania Onkologii –
UNICORN (www.unicorn.org.pl) i prowadzimy
dla tej grupy regularne zajêcia jogi, skierowane
g³ównie do pañ po mastektomii.
Na zajêciach tych wprowadzane s¹
odpowiednio dobrane zestawy asan (æwiczeñ jogi),
æwiczenia oddechowe i techniki relaksacyjne,
które pomagaj¹ rozwin¹æ œwiadomoœæ cia³a, skupiæ
umys³ na chwili obecnej oraz wprowadziæ w bliski
kontakt z w³asnymi odczuciami i emocjami, co
mo¿e diametralnie zmieniæ podejœcie do choroby
nowotworowej i terapii.
Asany s¹ tak opracowane, aby anga¿owa³y
ka¿dy miêsieñ, nerw i organ dokrewny w ciele, a
dziêki temu uwalnia³y napiêcia i zablokowane
energie. Narz¹dy wewnêtrzne s¹ stymulowane,
tonizowane i masowane, a uk³ad nerwowy
utrzymywany w stanie relaksacji. Takie pozycje
jak sk³ony, wygiêcia, skrêty cia³a, ³agodne pozycje
odwrócone pomagaj¹ delikatnie rozci¹gaæ napiête
miêœnie, powiêzi, tkankê bliznowat¹. Uk³ad
limfatyczny stymulowany jest przez „pompê”
miêœniow¹ do oczyszczania przestrzeni miêdzy
tkankowych.
Ruch po³¹czony ze œwiadomym oddechem
powoduje wyd³u¿enie wydechu, co zwiêksza poda¿
tlenu we krwi, a to z kolei ogranicza rozwój nowych
komórek rakowych. Zwiêksza siê tak¿e zasadowoœæ krwi, co wzmacnia uk³ad odpornoœciowy.
Pe³ny oddech z wyd³u¿onym wydechem inicjuje
stan relaksacji, zmniejsza uczucie napiêcia i stresu,
zwiêksza przep³yw i odprowadzanie limfy.
Paradoksem wydaje siê d¹¿enie do relaksacji
w czasie tak powa¿nego stresu, jaki wywo³uje
choroba nowotworowa, a jednak dziêki jodze jest
to mo¿liwe. To koncentracja w jednym miejscu
pozwala rozbieganemu i zmêczonemu umys³owi
skupiæ siê na doznaniach i wra¿eniach. Poza tym
wyciszony umys³ przestaje byæ jedynie uczestnikiem zdarzeñ, a staje siê bardziej ich obserwatorem. Pomaga nam to podejmowaæ przemyœlane,
m¹dre decyzje, które zmieniaj¹ nasze ¿ycie na
lepsze. Dziêki temu krok po kroku mo¿na zmierzyæ
siê nawet z najbardziej przygniataj¹c¹ rzeczywistoœci¹.
Operacja chemioterapia i radioterapia –
wszystko to wp³ywa na cz³owieka, a efekty uboczne
tj. zaburzenia snu, bóle, zmêczenie, a tak¿e
menopauza wywo³ana przez chemioterapiê
zak³ócaj¹ dobrostan osoby. Joga umo¿liwia
niwelowanie tych efektów ubocznych za pomoc¹
pracy z cia³em, oddechem i œwiadomoœci¹.
Proces leczenia wymaga zwolnienia tempa.
Spotkanie z jog¹ jest spotkaniem ze sob¹ samym
na macie w ciszy. To spotkanie ze swoj¹ fizycznoœci¹, emocjami i myœlami. Przebywaj¹c w tym
stanie dotykamy naszych g³êbokich obaw, lêków,
Choroba mo¿e staæ siê okazj¹ do samopoznania
i rozwoju, a tak¿e szans¹ na poznanie innego
cz³owieka, z tym samym problemem w tak
zwanych grupach wsparcia.
Odzyskaj wiêc radoœæ ¿ycia! Nie jesteœ sam,
sama, a Twoje ¿ycie mo¿e byæ bardzo twórcze!
Niech inspiracj¹ do zmian stanie siê równie¿ wiersz
Ma³gorzaty Madej. Zapraszam do lektury.
Maria Czuba³a
dyplomowany nauczyciel jogi
Cia³o mnie ogranicza
To co jest w œrodku chce wiêcej
Pragnie poznawaæ, doœwiadczaæ
Byæ ci¹gle twórczym i lepszym
Nie chce braæ wzorców z przesz³oœci
Nie chce trwaæ przy dogmatach
Lecz chce przenikaæ nieznane
Znane, inaczej poznawaæ.
uczymy siê je oswajaæ i zrozumieæ Ÿród³o ich
pochodzenia. Kiedy ju¿ poznamy nasze wewnêtrzne lêki i obawy, które mog¹ przybieraæ w
naszej g³owie postaæ przera¿aj¹cego smoka, zaczynamy je stopniowo transformowaæ, tak i¿ ostatecznie ten straszliwy smok przemienia siê w przytulnego, mrucz¹cego kotka na naszych kolanach.
Czêsto obserwujê, jak w miarê praktyki,
kobiety bêd¹ce w trakcie procesu zdrowienia po
zabiegach mastektomii, odzyskuj¹ wewnêtrzn¹
radoœæ, dystans do choroby i chêæ do zmian w
swoim ¿yciu. Praktyka daje im odwagê, aby
zmieniaæ wzorce, schematy zachowañ i relacji z
innymi. Umiejêtnoœæ zdyscyplinowania umys³u
pozytywnie wp³ywa na postrzeganie œwiata.
Krakowskie Centrum Zdrowia
ul. Biskupia 18
www.jogacentrum.pl
Zapisy tel. (012) 6339667
lub kom. 0609 108 108
Akceptujemy karty Multisport.
Prowadzimy zajêcia dla osób o ró¿nym stopniu
zaawansowania,
- grupy specjalistyczne dla kobiet
i osób starszych,
- zajêcia dla osób z nadwag¹,
- grupy dla pañ w ci¹¿y, dla dzieci
- grupy terapeutyczne
- Instytut Œwiadomego Rodzicielstwa
Dziêki ECMO
dzieci szybciej wracaj¹
do zdrowia
Przez dwa dni (20-21 marca 2009) w Uniwersyteckim
Szpitalu Dzieciêcym w Krakowie trwa³y XXXIII
Spotkania Kliniczne Chirurgów Dzieciêcych z Pediatrami.
Organizowana co roku konferencja
umo¿liwia prezentacjê najnowszych
osi¹gniêæ w diagnostyce, leczeniu,
rehabilitacji i profilaktyce chorób wieku
dzieciêcego. Szybki postêp medycyny
niesie te¿ bowiem nowe mo¿liwoœci
leczenia, co sk³ania do tego, by do trudnych
problemów medycznych podchodziæ
bardziej kompleksowo.
Tegoroczne Spotkania zorganizowane
przez Polsko-Amerykañski Instytut
Pediatrii UJ CM oraz Uniwersytecki Szpital
Dzieciêcy w Krakowie by³y okazj¹ do
omówienia zagadnieñ zwi¹zanych z
niewydolnoœci¹ wielonarz¹dow¹ w pediatrii
i chirurgii dzieciêcej, a tak¿e do
przybli¿enia metody ECMO i dyskusji na
jej temat w gronie specjalistów z wiod¹cych
oœrodków medycznych w Polsce. Goœciem
specjalnym by³ prof. Andrzej Sosnowski z
Heart Link ECMO Centre w Leicester
(Wielka Brytania), specjalista w leczeniu
ciê¿kiej niewydolnoœci oddechowej za
pomoc¹ ECMO.
ECMO to nowoczesna metoda
ratowania dzieci z uszkodzeniem p³uc. Na
œwiecie stosowana jest od 20 lat i w
przeciwieñstwie do tradycyjnej,
wielotygodniowej kuracji natleniaj¹cej,
ECMO pozwala na szybki (w ci¹gu kilku
dni) i ca³kowity powrót do zdrowia. Ze
wzglêdu na wysoki koszt kuracji i
specjalistyczne umiejêtnoœci lekarzy, w
Polsce metoda ta stosowana jest rzadko.
Jako jedyny w Ma³opolsce stosuje tê
w³aœnie metodê u noworodków po
operacjach serca Uniwersytecki Szpital
Dzieciêcy w Krakowie. Po raz pierwszy w
Polsce ECMO zastosowa³ prof. Janusz
Skalski w 1996 roku w Górnoœl¹skim
Oœrodku Kardiologii w Katowicach. Rok
póŸniej w Krakowie w Uniwersyteckim
Szpitalu Dzieciêcym zastosowa³ j¹ prof.
Edward Malec.
ZDROWIE
W KRAKOWIE
dzia³
reklamy
zadzwoñ:
602 155 804
508 55 64 68
4
Zdrowie w Krakowie
Nr 3
www.zdrowiewkrakowie.info
ZDROWIE
Z cukrzyc¹ od najm³odszych lat
Rozmowa z dr Joann¹ Nazim, diabetologiem
i pediatr¹ o cukrzycy u dzieci.
Pierwsze objawy cukrzycy u ma³ych
dzieci s¹ niezwykle trudne do
rozpoznania. Tymczasem choroba
rozwija siê doœæ szybko i Ÿle leczona
mo¿e prowadziæ do powa¿nych
powik³añ.
Zdrowie w Krakowie: Czy cukrzyca
mo¿e pojawiæ siê w wieku niemowlêcym? Na co nale¿y zwróciæ uwagê?
dr Joanna Nazim: – Cukrzyca mo¿e
pojawiæ siê w ka¿dym wieku, równie¿
u noworodków i niemowl¹t w pierwszym roku ¿ycia. S¹ to oczywiœcie przypadki rzadsze.
Cukrzyca jest chorob¹ trudn¹ do
wykrycia u noworodków. Jej objawy
rozwijaj¹ siê zwykle w krótkim czasie,
nieraz w ci¹gu kilkunastu godzin.
Rodzice mog¹ nie zauwa¿yæ podstawowych objawów choroby - zwiêkszonego
pragnienia i oddawania wiêkszej iloœci
moczu. Niemowlê pije wtedy wiêcej
pokarmu matki lub mieszanki mlecznej
i dla rodziców mo¿e to byæ przejawem
dobrego apetytu dziecka. Trzeba mu
te¿ czêœciej zmieniaæ pieluchy. Dla
niedoœwiadczonych rodziców, którzy
maj¹ pierwsze dziecko, identyfikacja
tych objawów jako nieprawid³owoœci
mo¿e byæ trudna.
Kolejnym objawem rozwijaj¹cej siê
cukrzycy jest brak przyrostu masy cia³a
lub chudniecie. Brak w³aœciwego
leczenia na tym etapie choroby powoduje pog³êbianie siê zaburzeñ i rozwój
kwasicy ketonowej. U starszych dzieci
te objawy s¹ bardziej widoczne. Chory
Ÿle siê czuje, staje siê senny, boli go
brzuch, zaczyna wymiotowaæ, nie przyjmuje p³ynów, jednoczeœnie oddaj¹c
mocz, co powoduje odwodnienie
organizmu.
Najm³odsze dzieci trafiaj¹ do szpitala
zwykle w bardzo ciê¿kim stanie ze
wzglêdu na dynamiczny rozwój objawów choroby i szybkie pog³êbianie siê
zaburzeñ prowadz¹cych do rozwoju
kwasicy ketonowej.
Czy to prawda, ¿e cukrzyca wykryta
w ci¹gu pierwszych szeœciu miesiêcy
¿ycia dziecka, jest uleczalna?
– W pierwszych szeœciu miesi¹cach
¿ycia mog¹ objawiaæ siê postacie
cukrzycy inne ni¿ typowa cukrzyca
typu 1, która dominuje w wieku dzieciêcym. Rozpoznanie mo¿na postawiæ
wykonuj¹c badania genetyczne, które
wykazuj¹ nieprawid³owoœci (mutacje)
w materiale genetycznym. Dziecko
mo¿e mieæ na przyk³ad zachowan¹
zdolnoϾ do wytwarzania insuliny w
trzustce, ale trzustka nie wydziela jej
do krwi. St¹d niedobór aktywnoœci
insuliny w tkankach. U tych dzieci
mo¿na podj¹æ próbê leczenia lekami z
grupy sulfonylomocznika. Czêœæ z nich
bardzo dobrze reaguje na leczenie.
Podajemy lek doustny i stopniowo
wycofujemy insulinê przez ca³y czas
monitoruj¹c stê¿enie glukozy we krwi.
Jeœli badania genetyczne wykaza³y
mutacjê, mo¿emy podj¹æ próbê
wycofania insulinoterapii i wprowadzenia leczenia doustnego. Daje to wiêkszy
komfort leczenia. Pacjent zostaje uwolniony od wielokrotnych wstrzykniêæ
insuliny w ci¹gu dnia. Nie musi te¿ a¿
tak restrykcyjnie troszczyæ siê o
kalkulacjê zawartoœci wêglowodanów
w spo¿ywanych pokarmach, co jest
niezbêdne w przypadku leczenia
insulin¹. Wyniki leczenia s¹ bardzo
dobre. Jednak nie wszystkie przypadki
omawianej postaci cukrzycy odpowia-
daj¹ na leczenie doustne. Nigdy te¿ nie
podejmujemy takiego leczenia bez
wczeœniejszych badañ genetycznych.
W wieku dzieciêcym mo¿e te¿ siê
pojawiæ tzw. „cukrzyca przejœciowa”.
Manifestuje siê tak samo jak cukrzyca
typu 1, jednak ona rzeczywiœcie po
pewnym czasie ustêpuje. S¹ to jednak
przypadki sporadyczne. Tego typu
cukrzyca mo¿e czasem ponownie
objawiæ siê po kilkunastu latach, ale nie
jest to regu³¹. Ka¿de dziecko z
rozpoznan¹ cukrzyc¹ jest kierowane do
specjalistycznego oœrodka diabetologii
dzieciêcej a szczególnie przypadki
nietypowe, które wymagaj¹ pog³êbionej
diagnostyki i decyzji odnoœnie sposobu
leczenia.
Dlaczego niew³aœciwie leczona cukrzyca mo¿e byæ niebezpieczna? Jakie
s¹ powik³ania i zagro¿enia?
– W przypadku przewlek³ego z³ego
leczenia cukrzycy zwiêksza siê ryzyko
zarówno ostrych jak przewlek³ych
powik³añ. Niebezpieczny jest zarówno
nadmierny spadek stê¿enia glukozy we
krwi, jak i jej nadmiar. Niedocukrzenia
mog¹ one przebiegaæ ³agodnie, ale
mog¹ te¿ stanowiæ zagro¿enie dla ¿ycia
dziecka. Nawracaj¹ce i ciê¿kie (z utrat¹
œwiadomoœci), szczególnie u m³odszych
dzieci mog¹ doprowadziæ do nieodwracalnego uszkodzenia mózgu,
czasem wtórnej padaczki.
W niektórych przypadkach zdarzaj¹
siê wczesne powik³ania, np. zaburzenia
wzrastania (dziecko roœnie wolniej),
zaburzenia dojrzewania p³ciowego
(dziewczêta mog¹ przestaæ miesi¹czkowaæ), zaburzenia funkcji w¹troby
(niealkoholowa st³uszczeniowa choroba
w¹troby).
Finaln¹ spraw¹ s¹ póŸne powik³ania
przewlek³e, które rozwijaj¹ siê po wieloletnim okresie niezadowalaj¹cego
wyrównania cukrzycy. PóŸne powik³ania
to: mikroangiopatia (nefropatia – zaburzenia czynnoœci nerek prowadz¹ce do
ich niewydolnoœci; retinopatia – zaburzenia widzenia z znacznym pogorszeniem ostroœci wzroku), neuropatia
cukrzycowa (wszelkie uszkodzenia w
uk³adzie nerwowym), makroangiopatia
(choroba wieñcowa, wczesne zawa³y
serca, udary mózgowe, zaburzenia
ukrwienia w koñczynach i amputacje).
Obecnie powik³ania u dzieci zdarzaj¹ siê sporadycznie. Dziêki lepszym
narzêdziom do monitorowania leczenia,
podawania insuliny, doskonalszym
preparatom insuliny oraz poprawie
edukacji chorych i ich rodzin wyniki
leczenia cukrzycy s¹ coraz lepsze.
Mo¿liwoœæ powik³añ odsuwa siê wiêc
w czasie, albo te¿ ewentualne powik³ania
nie osi¹gaj¹ zaawansowanych stadiów.
Nam, pediatrom, szczególnie trudno
jest zmotywowaæ chorych do dobrego
leczenia chroni¹cego ich przed powik³aniami. Ma³e dzieci nie maj¹ zdolnoœci
do abstrakcyjnego myœlenia, zaœ starsze,
nawet jeœli rozumiej¹ naturê przewlek³ych powik³añ, inaczej ni¿ doroœli
odczuwaj¹ up³yw czasu. Dla nich okres
np. kilku lat jest bardzo d³ug¹ perspektyw¹ czasow¹. Aby m³odych pacjentów
zmotywowaæ do leczenia, musimy wiêc
szukaæ krótkich celów, tego co ich
dotyczy teraz. Przyk³adem mo¿e byæ
uœwiadomienie nastolatkowi, który
rozpocz¹³ wspó³¿ycie p³ciowe zagro¿enia
impotencj¹.
Jakie s¹ korzyœci leczenia pomp¹
insulinow¹?
– Niektórzy uto¿samiaj¹ pompê ze
sztuczn¹ trzustk¹, tymczasem jest ona
w³aœciwie dozownikiem insuliny. Sami
musimy j¹ zaprogramowaæ. Po
wykonaniu badañ profilu stê¿enia
glukozy we krwi, decydujemy, ile nasze
dziecko potrzebuje insuliny zarówno do
posi³ków jak i w okresie miêdzy
posi³kami i w nocy. Programujemy
pompê, która nastêpnie sama podaje
insulinê w ci¹g³ym wlewie ze zmienna
Alveo – moc natury
J
reguluje poziom cukru, harmonizuje
pracê w¹troby i woreczka ¿ó³ciowego,
stymuluje pracê nerek.
– Dzia³a antyreumatycznie i zapobiega
powstawaniu artretyzmu, przyspiesza i
reguluje przemianê materii, obni¿a
poziom substancji toksycznych w
organizmie.
– Powoduje szybsze wydzielanie kwasu
mlekowego z miêœni i serca i lepsze
od¿ywianie wszystkich tkanek.
– Dzia³a tonizuj¹co i immunomoduluj¹co, posiada dzia³anie przeciwalergiczne, przeciwzapalne, antybakteryjne
i antywirusowe. Ma dzia³anie rewitalizuj¹ce i remineralizuj¹ce. Zawiera ca³¹
gamê antyoksydantów, które zwalczaj¹
wolne rodniki.
Cukrzyca, oty³oœæ,
zaburzenia metaboliczne
prêdkoœci¹ wed³ug wpisanego programu. Jednak przed ka¿dym posi³kiem
chory musi zbadaæ stê¿enie glukozy we
krwi i podaæ tak zwany bolus insuliny.
Leczenie pomp¹ uwalnia chorego od
wielokrotnych zastrzyków insuliny.
Je¿eli chory nie wykonuje badañ
glikemii, zapomina o podawaniu
bolusów insuliny leczenie pomp¹ nie
tylko nie prowadzi do poprawy wyników
leczenia ale mo¿e byæ przyczyn¹
szybkiego rozwoju groŸnych zaburzeñ
metabolicznych.
Prawd¹ jest, ¿e jeœli dziecko jest
leczone pomp¹ insulinow¹, to ³atwiej
jest kontrolowaæ stê¿enie glukozy
podczas infekcji czy wysi³ku fizycznego.
Pompa daje wiêksz¹ dok³adnoœæ i
precyzjê w podawaniu insuliny, a tak¿e
pozwala dobraæ odpowiedni¹ dawkê do
posi³ków o ró¿nych proporcjach
wêglowodanów, bia³ka i t³uszczu.
Czy w szpitalu dzia³a grupa wsparcia
dla rodziców dzieci chorych na
cukrzycê?
– Tak, jest organizacja zrzeszaj¹ca
rodziców dzieci chorych na cukrzycê
(Towarzystwo Pomocy Dzieciom i
M³odzie¿y z Cukrzyc¹), doœæ prê¿nie
dzia³aj¹ca, która podejmuje najrozmaitsze inicjatywy. Osoby te spotykaj¹
siê raz w miesi¹cu w szpitalu i omawiaj¹
ró¿ne drêcz¹ce ich sprawy. W zebraniach tych uczestnicz¹ czêsto cz³onkowie zespo³u terapeutycznego (lekarze,
edukatorki, dietetyczki, psycholog)
prowadz¹c prelekcje na tematy
szczególnie interesuj¹ce rodziców
chorych dzieci (np. problemy zwi¹zane
z leczeniem cukrzycy u nastolatków).
Towarzystwo organizuje te¿ wyjazdy
weekendowe, obozy letnie i zimowe dla
chorych dzieci. Na te wycieczki zawsze
jad¹ panie edukatorki, które ucz¹ m³odych pacjentów, jak radziæ sobie z
cukrzyc¹ w ró¿nych sytuacjach, np.
podczas podró¿y. W czasie d³u¿szych
wyjazdów dzieci bez rodziców zapewniona jest fachowa opieka lekarska oraz
dietetyczna.
Jest to na pewno grupa wsparcia.
Rodzice dziel¹ siê miêdzy sob¹ swoimi
problemami.
Rozmawia³a: Anna Maria Pi¹tkowska
ZDROWIE
W KRAKOWIE
Od kilku lat mo¿na ju¿ tak¿e w Polsce zakupiæ kanadyjski preparat zio³owy ALVEO.
Jest to kompozycja 26 zió³, które
dzia³aj¹ kompleksowo na poszczególne narz¹dy stymuluj¹c pracê
ca³ego organizmu:
– Preparat wzmacnia pracê serca,
reguluje ciœnienie, przywraca sprê¿ystoœæ œcian naczyñ krwionoœnych,
obni¿a poziom negatywnych frakcji
cholesterolu we krwi.
– Zapewnia lepsze dotlenienie komórek
mózgowych, a tym samym lepsz¹
koncentracjê, dzia³a antystresowo.
– Reguluje funkcjê ca³ego uk³adu
trawiennego poprzez optymalizacjê
sk³adu i iloœci soków ¿o³¹dkowych,
temat
numeru
– Zapewnia równowagê biochemiczn¹,
stymuluje prawid³owy rozwój komórek,
przyspiesza procesy gojenia i regeneruje
wszystkie tkanki, opóŸnia procesy
starzenia poprzez stymulacjê produkcji
naturalnego koenzymu Q10 przez nasz
organizm. Wzmacnia potencjê i
p³odnoœæ.
Dariusz G³ód
tel. (0-12) 681-34-79,
tel. kom. 0602 608-302
e-mail: [email protected]
reklama
w miesiêczniku
ZDROWIE W KRAKOWIE
jest skuteczna
i
niedroga
zadzwoñ
602 155 804
508 55 64 68
www.zdrowiewkrakowie.info
www.zdrowiewkrakowie.info
Zdrowie w Krakowie
ZDROWIE
Nr 3
5
6
Zdrowie w Krakowie
Nr 3
www.zdrowiewkrakowie.info
ZDROWIE
» dokoñczenie ze str. 1
muszê j¹ uwzglêdniaæ i to jest uci¹¿liwe.
Musia³am w du¿ym stopniu zrezygnowaæ z bia³ego chleba, z czekolady z
ciasta.
Musia³am przejœæ na inn¹ dietê i
inny tryb ¿ycia. Nie mogê sobie folgowaæ, zarywaæ nocy, a potem odsypiaæ,
bo to wszystko wychodzi w wynikach
badañ. W praktyce to jest naprawdê
trudne i ja ju¿ mia³am czerwony sygna³
i ju¿ wiem, ¿e tego trzeba pilnowaæ.
Tylko jeden moment nieuwagi i ju¿ siê
wszystko psuje.
Czy choroba pokrzy¿owa³a Twoje
plany zawodowe?
– Nie absolutnie, z t¹ chorob¹
Mandaryna:
mo¿na ¿yæ i mo¿na
j¹ sobie dostosowaæ do swojego
¿ycia, trzeba j¹ uwzglêdniaæ w swoim
¿yciu i mocno siê
pilnowaæ. Mo¿na z
t¹ chorob¹ robiæ
wszystko, mo¿na robiæ karierê zawodow¹, chodziæ po górach, nurkowaæ.
Nale¿y tylko pamiêtaæ, ¿e jest siê
chorym i czasami brak si³y nie wynika
st¹d, ¿e mamy kiepsk¹ kondycjê, tylko
st¹d, ¿e cukier jest za wysoki. Od
niedawna mam pompê insulinow¹ i to
jest du¿o wygodniejsze ni¿ peny. Jest
to wiêkszy komfort i swoboda i jest to
inna jakoœæ ¿ycia. Pompa w niczym nie
oceny nie wynikaj¹ z
tego, ¿e dziecko siê Ÿle
nauczy³o. Widzê po
sobie, ¿e czasami siê
wy³¹czam i nie wiem
co siê do mnie mówi,
co trzecie zdanie rejestrujê – mam takie
chwilowe zaburzenia koncentracji.
Prowadzisz szko³y tañca, koncertujesz, nagrywasz p³yty, czy trudno
jest pogodziæ aktywne ¿ycie zawodowe z macierzyñstwem?
– Myœlê, ¿e mam du¿o wiêcej czasu
dla swoich dzieci, ni¿ przeciêtna osoba,
która pracuje codziennie do 16.00 czy
18.00. Ja mam du¿o wolnych dni, mo¿e
nie jest to sobota i niedziela, ale na
z t¹ chorob¹ mo¿na ¿yæ
przeszkadza, ja j¹ noszê na wierzchu,
nawet stanowi u mnie pewnego rodzaju
gad¿et, wygl¹da jak telefon.
Czy uwa¿asz, ¿e edukacja spo³eczna
na temat choroby jest wystarczaj¹ca?
– Uwa¿am, ¿e w szko³ach powinno
siê robiæ szkolenia wœród wychowawców. Nauczyciele nie s¹ do koñca
przeszkoleni, jak postêpowaæ z dzieckiem, które ma cukrzycê, bo czêsto
przyk³ad poniedzia³ek i wtorek, kiedy
jestem ca³y dzieñ w domu i wtedy mogê
siê nimi zaj¹æ. Myœlê, ¿e najwa¿niejsze
jest to, ¿eby ten czas by³, naprawdê
czasem poœwiêcanym dzieciom. Trzeba
rozgraniczyæ – nie iloœæ, tylko jakoœæ.
Bo czêsto nam siê wydaje, ¿e mamy
du¿o wolnego czasu, a nie chce nam
siê poczytaæ dzieciom ksi¹¿ek, porysowaæ, czy porozwi¹zywaæ ³amig³ówki. Ja
je¿eli ju¿ mam czas, to spêdzam go z
dzieæmi bardzo intensywnie.
Jak regenerujesz swoje si³y, jaki
masz sposób na relaks?
– Najbardziej jestem zmêczona i
znudzona jak nic nie robiê. Je¿eli robiê
coœ co sprawia mi przyjemnoœæ, to ja
siê od razu regenerujê. Mogê du¿o
pracowaæ, ale to musi mi sprawiaæ
wielk¹ radoœæ wtedy mam du¿o wiêcej
si³y i energii. Gdy prowadzê zajêcia z
dzieciakami w szkole, nie czujê siê
zmêczona, wrêcz przeciwnie, wyzwala
to we mnie dobry humor. Najgorsze
jest dla mnie lenistwo, le¿enie i nic nie
robienie – to jest dla mnie dramat.
Lubiê w ramach relaksu poczytaæ dobr¹
ksi¹¿kê w wannie, przez co, czêsto moje
ksi¹¿ki wygl¹daj¹ jakby przelecia³ przez
nie tajfun, bo czasem mi wpadaj¹ do
wody.
Czy uwa¿asz, ¿e taniec mo¿e byæ
skuteczn¹ form¹ psychoterapii?
– Absolutnie tak, taniec jest cudowny. Uzdrawia sylwetkê i g³owê. Je¿eli
cz³owiek zmêczy siê, tañcem wykonuj¹c
ró¿ne æwiczenia, gdzie rusza siê ca³ym
cia³em, odczuwa wielk¹ satysfakcjê, jest
zadowolony. Widzê to po m³odych
ludziach, którzy przychodz¹ na zajêcia,
czêsto s¹ to ludzie trochê zakompleksieni, trochê zagubieni, schowani do
siebie. I my ich wypuszczamy na
g³êbokie wody – na zawody taneczne –
oni siê otwieraj¹, maj¹ zupe³nie inny
kontakt z ludŸmi. Taniec jest te¿
pewnego rodzaju aktorstwem, gdy¿
cz³owiek wypowiada siê gestami i ca³ym
swoim cia³em i wymaga to od cz³owieka
otwarcia siê. Taniec jest fajnym
sposobem na depresjê, cz³owiek poznaje
nowych ludzi, nowe œrodowisko i to jest
bardzo przyjemne.
Prowadzisz cztery studia tañca –
Oleœnica, Gorzów Wielkopolski,
Warszawa, Skierniewice
– Tak prowadzê w ró¿nych
miejscach, mam trzy g³ówne siedziby i
je¿d¿ê te¿ w inne miejsca na ró¿nego
rodzaju szkolenia i warsztaty. We
wszystkich tych szko³ach zajêcia
prowadzê osobiœcie. Odbywaj¹ siê one
co dwa tygodnie po cztery godziny.
Uwielbiam spotykaæ siê z tymi ludŸmi
i widzieæ jak oni robi¹ postêpy. Mamy
choreografów, którzy je¿d¿¹ razem ze
mn¹ i ucz¹ innego stylu tanecznego, ja
jestem odpowiedzialna za hip-hop i tego
uczê.
Co uwa¿asz za swój najwiêkszy
sukces?
– Moja dwójka dzieci, to jest mój
sukces. Poza tym, ¿e one s¹ cudowne,
wspania³e i kochane to jeszcze wielkim
sukcesem jest to, ¿e zd¹¿y³am ich
urodziæ przed moj¹ chorob¹.
Z Mart¹ Wiœniewsk¹
rozmawia³a Beata Mazurek
Zdrowie
konkurs
Wymieñ dwa tytu³y
p³yt d³ugograj¹cych Mandaryny.
Odpowiedzi nale¿y przesy³aæ do 20
kwietnia na adres:
[email protected]
Spoœród prawid³owych odpowiedzi
wylosujemy nagrody:
p³yty z autografami,
smycze i koszulki.
www.zdrowiewkrakowie.info
Zdrowie w Krakowie
Nr 3
7
ZDROWIE
Koniec niepowodzeñ w odchudzaniu
Lek. med. Anna Majka doradza, jak schudn¹æ
i zachowaæ prawid³ow¹ sylwetkê.
O
ty³oœæ jest uznana za chorobê
cywilizacyjn¹. Jej konsekwencj¹
s¹ kolejne choroby, które
wymagaj¹ systematycznego leczenia i
staj¹ siê jednoczeœnie przyczyn¹
groŸnych powik³añ.
Wzrost wagi cia³a obni¿a sprawnoœæ
fizyczn¹, powoduje dyskomfort
psychiczny, a tak¿e czêsto prowadzi do
powolnego wycofywania siê z ¿ycia
towarzyskiego i niskiej samooceny. W
zwi¹zku z tym coraz czêœciej poruszany
jest problem leczenia nadwagi we
wszystkich grupach wiekowych.
Chc¹c odzyskaæ prawid³ow¹ sylwetkê niejednokrotnie siêgamy po „diety
cud”- mo¿e trochê dziwne, ale za to
krótkotrwa³e. Nastawieni jesteœmy na
szybki efekt, który przyniesie nam ulgê.
Parê tygodni po zakoñczeniu takiej
kuracji zauwa¿amy jednak, ¿e nasze
cia³o znowu roœnie! Zdesperowani
testujemy wiêc na sobie kolejn¹
propozycjê odchudzaj¹c¹. I znowu to
samo!
Co mo¿na wiêc zrobiæ,
by unikn¹æ efektu jo-jo?
Przede wszystkim musimy zrozumieæ, ¿e odchudzanie jest zmian¹
nawyków ¿ywieniowych na zawsze.
Najwiêkszym b³êdem jest myœlenie, ¿e
po kilku tygodniach, czy miesi¹cach
diety, wrócimy do „normalnego
jedzenia”. Tymczasem sposób ¿ywienia,
który uwa¿amy za „normalny”, a który
doprowadzi³ nas do oty³oœci to „dieta
tucz¹ca”. Je¿eli po odszczupleniu do
niej wrócimy, to z powrotem przytyjemy.
Odchudzanie powinno dlatego
polegaæ na wdra¿aniu zasad prawid³owego ¿ywienia. Musimy zrozumieæ nasz
organizm, poznaæ jak on funkcjonuje i
dlaczego nale¿y jeœæ prawid³owo
zbudowane posi³ki. Taka wiedza pozwoli
nam bardziej siê zdyscyplinowaæ.
Wiadomo, ¿e si³a przyzwyczajeñ jest
ogromna. Dziêki tej wiedzy jednak,
nawet je¿eli niejednokrotnie pope³nimy
b³¹d i siêgniemy po t³uste, wysokokaloryczne jedzenie, to bêdziemy umieli
wróciæ do dietetycznych posi³ków.
Bêdziemy pamiêtaæ, ¿e g³ównie dziêki
nim, mo¿emy zapobiegaæ przytyciu i
utrzymaæ prawid³ow¹ wagê, nie
eliminuj¹c z po¿ywienia ¿adnych
sk³adników.
Nasz organizm d¹¿y do równowagi
biochemicznej. Od wieków ludzie
zawsze jedli wêglowodany, bia³ka i
t³uszcze. Ka¿dy sk³adnik pokarmowy
prawid³owo zbilansowanego po¿ywienia
ma te¿ swoje uzasadnienie. St¹d te¿
eliminowanie któregoœ zawsze bêdzie
mia³o swoje konsekwencje.
Pamiêtajmy!
Wêglowodany - odpowiedzialne s¹
za utrzymanie prawid³owego poziomu
cukru. Daj¹ nam subiektywnie uczucie
sytoœci i zadowolenia, zapobiegaj¹
napadom tzw. wilczego g³odu, zmniejszaj¹ patologiczne ³aknienie na s³odycze
czy owoce.
Bia³ka – s¹ sk³adnikiem budulcowym. W nieco wiêkszej iloœci s¹
potrzebne w okresie wzrostu i du¿ego
wysi³ku fizycznego. Przy przeciêtnym
trybie ¿ycia mamy najczêœciej tendencjê
do nadmiernego ich spo¿ywania.
T³uszcze – s¹ zapasem energetycznym. W obecnoœci t³uszczu wch³aniaj¹
siê witaminy, takie jak: A, D, E, K.
Poniewa¿ s¹ sk³adnikiem najbardziej
kalorycznym, ³atwo zani¿yæ wartoœæ
energetyczn¹ pokarmu. Czêsto twierdzimy, ¿e jemy produkty chude, gdy¿
t³uszcz nie zawsze jest widoczny. Nie
zapominajmy jednak, ¿e jest on obecny
w wiêkszoœci produktów: w s³odyczach
(równie¿ ciastach), w serach, wêdlinach,
a nawet jogurtach.
Warzywa dostarczaj¹ witamin i soli
mineralnych, ale s¹ przede wszystkim
wype³niaczem i pozwalaj¹ na bezpieczne
zwiêkszenie objêtoœci porcji. Nie mog¹
jednak zast¹piæ pozosta³ych sk³adników
potrzebnych organizmowi, dlatego te¿
nie graj¹ roli pierwszoplanowej.
Nadmierne spo¿ywanie owoców
natomiast czêsto prowadzi do nadwagi
- nie pozwala na bezpieczne zwiêkszenie
objêtoœci posi³ków.
Szczuplenie mo¿emy uzyskaæ
ró¿nymi sposobami, jednak znacznie
wiêkszym problemem jest utrzymanie
naszej nowej, l¿ejszej wagi. Wdro¿enie
zasad prawid³owego ¿ywienia na co
dzieñ jest dlatego tak bardzo istotne.
Powinno ono dotyczyæ nie tylko osoby,
która walczy z nadwag¹, ale ca³ej
zamieszkuj¹cej z ni¹ rodziny. Pamiêtajmy, ¿e najwa¿niejszym wzorcem
osobowym dla dzieci s¹ ich rodzice. To
w³aœnie od nich przejmuj¹ sposób
prowadzenia kuchni, zwyczaje z których
trudno jest im potem zrezygnowaæ.
Je¿eli dany sposób ¿ywienia
doprowadzi³ do oty³oœci jedn¹ osobê w
rodzinie, to jak¹ mamy gwarancjê, ¿e
nie bêdzie przyczyn¹ oty³oœci innych
bliskich?
Dlaczego ponosimy pora¿kê?
Niepowodzenia czêsto wynikaj¹ z
tego, ¿e traktujemy zmianê dotychczasowego od¿ywiania jako coœ krótkotrwa³ego. £atwiej jest zastosowaæ
drastyczn¹ dietê na chwilê, ni¿ mieæ
œwiadomoœæ zmian na sta³e. Dlatego te¿
w odszczuplaniu najwa¿niejsza jest
motywacja i rzeczywista chêæ zmian. W
przeciwnym razie zawsze znajdziemy
tysi¹c powodów, dla których nie damy
rady dostosowaæ siê do zaleceñ.
Pamiêtajmy, ¿e odchudzanie rozpoczynamy w momencie robienia zaku-
Pompy insulinowe dla dzieci
Narodowy Fundusz Zdrowia od 1 stycznia 2009 roku finansuje pompy
insulinowe dla dzieci do 18 roku ¿ycia.
Œ
wiadczenia udzielane w ramach „Leczenia cukrzycy z
zastosowaniem pompy insulinowej” maj¹ na celu zaopatrzenie
pacjentów w pompê insulinow¹, edukacjê umo¿liwiaj¹c¹ w
pe³ni samodzielne (przez pacjenta lub opiekuna) pos³ugiwanie siê
pomp¹ i wymianê osprzêtu.
Œwiadczenia dotycz¹ pacjentów do 18 roku ¿ycia:
– po raz pierwszy rozpoczynaj¹cych leczenie z u¿yciem pompy
insulinowej
– otrzymuj¹cych po raz kolejny pompê.
Ocena wskazañ medycznych do objêcia œwiadczeniem odbywa
siê w poradni diabetologicznej / diabetologicznej dla dzieci.
Lekarz kieruj¹cy do leczenia cukrzycy z zastosowaniem pompy
temat
numeru
Cukrzyca, oty³oœæ,
zaburzenia metaboliczne
pów. Kupuj¹c coœ, czego nie powinniœmy zjeœæ, ju¿ planujemy ten b³¹d, a
czêsto nawet zas³aniamy siê tym, ¿e
kupujemy to dla kogoœ innego.
Wiêkszoœæ z nas ma sk³onnoœæ do
tzw. „zajadania” stresów - w trudnych
chwilach siêgamy zwykle w pierwszej
kolejnoœci po to, co najbardziej lubimy.
Gdy tego nie ma, zjemy to, co jest dla
nas mniej smaczne. £atwiej jest przerwaæ ci¹g niesmaczny, ni¿ najbardziej
ulubiony.
Innym niebezpieczeñstwem jest
zwyczaj jedzenia z nudów. Stad te¿
organizacja dnia w taki sposób, który
odwraca nasz¹ uwagê od smako³yków,
sprzyja szczupleniu. Mo¿na powiedzieæ,
¿e zajêcie, to nasz sprzymierzeniec w
walce z nadwag¹.
Bardzo istotne jest równie¿
odpowiednie dostosowanie kaloryczne
diety do podstawowej przemiany
materii, czyli do iloœci kcal spalanych
przez organizm bez ruchu oraz do
wspó³istniej¹cych chorób. Dieta nie
mo¿e byæ zbyt niska kalorycznie.
Redukcja wagi powinna przecie¿
poprawiæ, a nie pogorszyæ nasz stan
zdrowia. Zanim wiêc rozpoczniemy
odchudzanie, powinniœmy skonsultowaæ
z lekarzem, czy wybrana dieta bêdzie
bezpieczna dla naszego zdrowia.
Poza tym gdy siêgamy po Ÿle
zbilansowan¹ dietê, równowaga
biochemiczna ulega zachwianiu. Tym
samym nara¿amy nasze zdrowie.
Równie¿ ryzyko efektu jo-jo jest wtedy
wielokrotnie wiêksze.
MEDYCZNE CENTRUM ODCHUDZANIA
ul. Nowos¹decka 31, Kraków
tel./fax (012) 655 00 33
kom. 0606 958 058
[email protected]
insulinowej przeprowadza wstêpn¹ ocenê wybranych parametrów
zdrowotnych (data rozpoznania cukrzycy, liczba dotychczasowych
hospitalizacji z powodu ostrych zaburzeñ metabolicznych w wyniku
cukrzycy).
Wskazaniem do otrzymania pompy jest cukrzyca insulinozale¿na (I typu) oraz wystêpowanie co najmniej jednego z podanych
kryteriów:
– powtarzaj¹ce siê ciê¿kie hipoglikemie
– powtarzaj¹ce siê hiperglikemie o brzasku
– niestabilnoœæ glikemii wymagaj¹ca co najmniej 7 pomiarów na
dobê
– obecnoœæ powik³añ cukrzycy
– kwasica ketonowa.
Przeciwwskazania do objêcia opiek¹ w ramach œwiadczenia:
– brak akceptacji psychicznej ze strony pacjenta
– brak zgody na samokontrolê
– brak wspó³pracy z zespo³em edukacji diabetologicznej.
Oczekiwane efekty:
– poprawa jakoœci ¿ycia chorych
– zmniejszenie czêstoœci hospitalizacji z powodu zaburzeñ
metabolicznych w przebiegu cukrzycy
– zmniejszenie czêstoœci ciê¿kich hipoglikemii
– zmniejszenie ryzyka wyst¹pienia powik³añ cukrzycowych oraz
zahamowanie rozwoju istniej¹cych ju¿ powik³añ
– normalizacja HbA1c.
Œwiadczenie „Leczenie cukrzycy z zastosowaniem pompy
insulinowej” w Krakowie realizuje Uniwersytecki Szpital Dzieciêcy.
Szczegó³owe warunki kontraktowania i udzielania œwiadczenia
okreœlone zosta³y w zarz¹dzeniu nr 106/2008/DSOZ Prezesa
Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 26 listopada 2008 roku.
Wiêcej informacji: www.nfz.gov.pl
Zdrowie
konkurs
Zapraszamy do wziêcia udzia³u w konkursie familijnym.
Wystarczy odpowiedzieæ na pytanie:
Jakie mikroelementy i minera³y znajduj¹ siê w z³o¿ach soli
z Morza Martwego.
Odpowiedzi nale¿y przesy³aæ do 20 kwietnia na adres:
[email protected]
Spoœród prawid³owych odpowiedzi wylosujemy familijne
wejœciówki do GROTY SOLNEJ,
Kurdwanów Nowy ul. Wys³ouchów 34 a
8
Zdrowie w Krakowie
Nr 3
www.zdrowiewkrakowie.info
GALERIA OSOBOWOŒCI
Zawsze trzeba mieæ jakiœ cel,
Zdrowo
by do niego d¹¿yæ
zakrêceni
Rozmowa z Joann¹ Litewk¹
Asia Litewka ma 23 lata. Trenuje gimnastykê sportow¹ w klubie Korona Kraków. Wielokrotnie reprezentowa³a Polskê na
Mistrzostwach Œwiata, Mistrzostwach Europy, zawodach Pucharu Œwiata i innych.
N
a œcianie w jej pokoju wisz¹
medale, na pó³kach stoj¹ nagrody. Asia jednak wiele o nich
nie mówi, jest bardzo skromna. Z kolei
z radoœci¹ opowiada o treningach i
zawodach – widaæ, ¿e æwiczy z wielk¹
studiami. Czêsto mam przecie¿ treningi,
zawody, a to nieraz wi¹¿e siê z wyjazdami, nawet za granicê.
Co chcia³abyœ robiæ po skoñczeniu
studiów?
dziæ?
– Wszyscy zawsze narzekaj¹, ¿e nie
mam dla nich czasu. Ju¿ siê do tego
przyzwyczai³am. Od dziecka tak mam,
¿e ci¹gle jestem zajêta. Zdarza siê, ¿e
wolny czas jest tylko w weekendy. Mam
jednak takich przyjació³, którzy mnie
wspieraj¹, czasem jad¹ na zawody, w
których biorê udzia³. Wydaje mi siê, ¿e
to jest ju¿ kwestia zrozumienia.
Czasem siê zdarza, ¿e chcia³abym
gdzieœ wyjœæ ze znajomymi, ale muszê
jechaæ na zawody. Potem jednak zdaje
sobie sprawê, ¿e w sumie dziêki tym
wyjazdom zwiedzi³am ju¿ wiele krajów.
Coœ za coœ…
Wolê mieæ jednak tak wype³niony
czas, ni¿ mia³abym siedzieæ bezczynnie.
Nawet w niedzielê, chocia¿ nie muszê
nic robiæ, nie mogê usiedzieæ na miejscu. Wolê taki aktywny wypoczynek.
Jak odpoczywasz po treningach?
– Jak przychodzê wieczorami, jestem ju¿ taka wymêczona po ca³ym dniu,
¿e po prostu idê siê tylko k¹paæ i spaæ.
W weekend natomiast czêsto chodzê
na basen, p³ywanie bardzo mnie relaksuje. W zimie lubiê te¿ jazdê na ³y¿wach.
pasj¹, ¿e uwielbia sport.
Od jak dawna æwiczysz?
– Trenujê od siódmego roku ¿ycia.
Na gimnastykê trafi³am w³aœciwie przez
przypadek. Spodoba³ mi siê ten sport,
wiêc poprosi³am rodziców, by mnie
zapisali do Korony Kraków.
W 2000 roku wyjecha³am do Zabrza
i tam mieszka³am, i trenowa³am w
Centralnym Oœrodku Olimpijskim. By³am wtedy jeszcze dzieckiem, mia³am
14 lat. Rodzice nie bardzo chcieli, ¿ebym
jecha³a, ale siê upar³am, wiêc mi ju¿ nie
zabraniali.
W tym oœrodku æwiczy sama kadra,
wiêc trudno by³o siê tam dostaæ. Najpierw nale¿a³o mieæ ju¿ wypracowany
jakiœ poziom. Przyje¿d¿ali wtedy trenerzy z tego oœrodka i wybierali zawodniczki.
Mia³yœmy po dwa treningi dziennie,
pomiêdzy nimi by³y zajêcia w szkole.
Pierwszy trening zaczyna³ siê o 7:00 i
trwa³ do 9:30-10:00. Potem rozpoczyna³y
siê lekcje – mia³yœmy indywidualny tok
nauczania. Zaraz po nich by³ kolejny
trening – od 15:30 do 19:00, albo 19:30.
Wieczorami mia³yœmy odnowê biologiczn¹ – fizjoterapiê i masa¿e. Bardzo
nam siê to przydawa³o, zw³aszcza ¿e
nieraz zdarza³y siê kontuzje.
Teraz mieszkam ju¿ w Krakowie.
Do Zabrza je¿d¿ê tylko na konsultacje,
dalej jestem w kadrze. Wróci³am ze
wzglêdu na studia. Na szczêœcie mam
indywidualny tok studiów, wiêc jak jadê
na zawody i przez to opuszczam zajêcia,
to nic siê nie dzieje. Gdyby nie to, nie
uda³oby mi siê pogodziæ sportu ze
– Na pewno po studiach bêdê dalej
¿yæ aktywnie. Interesuje mnie fitness i
aerobik, chcia³abym zostaæ instruktorem. Kiedyœ mo¿e trenerem gimnastyki,
ale o tym jeszcze nie myœlê.
Jakie by³y Twoje najwiêksze sukcesy?
– W 2007 roku wygra³am Puchar
Œwiata w skoku przez konia na zawodach w Ostrawie, w Czechach. Wielokrotnie uczestniczy³am w Pucharach
Œwiata i kwalifikowa³am siê do pierwszej
„ósemki”.
Oprócz tego by³am na Mistrzostwach Œwiata (w Stanach Zjednoczonych, w Danii, w Niemczech), a tak¿e
piêæ razy na Mistrzostwach Europy
(dwa razy w Holandii, dwa razy w Grecji,
raz we Francji). Za dwa tygodnie
wyje¿d¿am do W³och na Mistrzostwa
Europy.
W ogóle mój pierwszy wiêkszy
sukces to br¹zowy medal na Mistrzostwach Polski. Trenowa³am wtedy dwa
lata i pojecha³am na zawody. W sumie
to od tego wszystko siê zaczê³o.
Musisz stosowaæ jak¹œ specjaln¹
dietê?
– Specjalnej diety nie muszê mieæ,
ale powinnam raczej jeϾ racjonalnie.
Na pewno muszê dostarczaæ organizmowi du¿o witamin – najlepsze s¹
owoce i warzywa. Poza tym zawsze jem
œniadanie, to jest najwa¿niejszy posi³ek.
Na uczelni z kolei zawsze zjem jakiœ
Masz takie momenty, gdy czujesz,
¿e sobie nie poradzisz?
– Ogólnie to jest bardzo ciê¿ki sport.
Najgorzej jest, jak brakuje ju¿ si³, a
trzeba coœ jeszcze wykonaæ. Mam
czasem taki moment, ¿e siê za³amuje,
myœlê, ¿e nie dam rady, ale muszê to
Ksylitol
pokonaæ.
Jak mam przed sob¹ Mistrzostwa
Europy i mam do³ek, to myœlê, ¿e muszê
tam pojechaæ, wystartowaæ, wyst¹piæ
jak najlepiej, na najwy¿szym poziomie.
Myœlê wtedy te¿, ¿e przecie¿ ju¿ tyle lat
poœwiêci³am gimnastyce, wiêc szkoda
by³oby tego czasu, jakbym teraz mia³a
wszystko rzuciæ.
Owszem, czasem mówiê, ¿e mam
ju¿ tego doœæ. Ale jakbym naprawdê
mia³a doœæ, to nie posz³abym na kolejny
trening. Tymczasem ja lubiê æwiczyæ,
wiêc idê i ju¿ nie myœlê o tym, ¿e mam
doϾ.
Zawsze trzeba mieæ przed sob¹ jakiœ
cel, do którego siê d¹¿y. I mocno w
niego wierzyæ.
Rozmawia³a:
Anna Maria Pi¹tkowska
temat
numeru
Cukrzyca, oty³oœæ,
zaburzenia metaboliczne
– s³odki i zdrowy cukier
Ksylitol (alkohol cukrowy) jest to cukier pochodzenia naturalnego pozyskiwany
najczêœciej z brzozy. Jest równie s³odki jak zwyk³y cukier, ale zawiera o 40%
kalorii mniej.
J
eœli optycznie porównamy ksylitol
ze zwyk³ym cukrem praktycznie
nie zauwa¿ymy ró¿nicy, ale w
dzia³aniu to dwa przeciwieñstwa.
Ksylitol nie fermentuje w przewodzie
pokarmowym tak jak glukoza, fruktoza,
sacharoza czy laktoza. Podobnie jak
cukier mo¿e byæ stosowany do
przeróbki w wysokich temperaturach.
Jak do Twoich sukcesów podchodz¹
rodzice?
– Rodzice s¹ bardzo zadowoleni.
Ciesz¹ siê, ¿e wtedy, kiedy chcia³am
wyjechaæ, nie zabronili mi. Ciesz¹ siê,
¿e robiê coœ, co lubiê i czerpiê z tego
jakieœ korzyœci. S¹ dumni, ¿e ju¿ tyle
osi¹gnê³am. Zawsze mnie pytaj¹, sk¹d
ja biorê tyle si³ na to, by trenowaæ.
Czy sport nie przeszkadza Ci w ¿yciu
prywatnym? Udaje Ci siê to pogo-
owoc. Obiadem siê raczej nie zapycham,
ale staram siê jeœæ miêso i surówkê.
Ten sport jest bardzo mêcz¹cy, wiêc
miêso, wed³ug mnie, jest bardzo
potrzebne. Kolacji natomiast nie jem za
póŸno. Nauczy³am siê, ¿e ostatni posi³ek
jem tak najpóŸniej o 18:00-19:00.
Na treningach bardzo du¿o spalamy,
a nie wszystko da siê nadrobiæ jedzeniem. Czasem musimy te¿ za¿ywaæ witaminy zalecone przez lekarzy.
W ogóle to wszystkie witaminy czy
leki musz¹ byæ konsultowane z
lekarzem. Mamy przecie¿ kontrolê
antydopingow¹. Nawet jak jesteœmy
przeziêbione, to nie mo¿emy za¿ywaæ
jakiegokolwiek leku.
I najwa¿niejsze – nie mo¿na zapominaæ o dostarczeniu organizmowi wody.
Po ciê¿kim treningu trzeba uzupe³niæ
braki wody.
Jeœli chodzi o przek¹ski to powiem
tak: chipsów nie lubiê, wiec ich nie jem.
Natomiast jeœli chodzi o czekoladê, to
czasami jadam, ale nie za du¿o. Z
czekolad¹ jest jeszcze inna historia. Z
regu³y przed zawodami jest du¿y stres.
Przed startem, z nerwów prawie nic nie
jemy, dlatego, by dostarczyæ organizmowi choæ odrobinê energii, zjadamy
kawa³ek czekolady.
Wiêcej informacji na stronie:
www.ksylitol.info
Ksylitol wytarza w organizmie odczyn
zasadowy, a wiêc wskazany jest przy:
• próchnicy zêbów i chorobach dzi¹se³,
np. paradontozie
• suchoœci w ustach (stymuluje wydzielanie œliny)
• zapaleniu ucha œrodkowego
• przeciwdzia³a tworzeniu siê bakterii
gnilnych
• przy infekcjach górnych dróg oddechowych (tj. katar, infekcja gard³a, zatok) - dzia³anie antybakteryjne
• stosowany jako œrodek zapobiegawczy
przeciw bakteryjnemu zaka¿eniu p³uc
i oskrzeli u chorych na mukowiscydozê
• przyjazny przy nadkwasocie ¿o³¹dka,
alergii, astmie
• likwiduje niemi³y zapach z ust
Ksylitol przyswojony przez organizm wspomaga usuwanie wolnych rodników, przyczyniaj¹c siê do przed³u¿enia
sprawnoœci tkanek i narz¹dów.
Praktycznie jedna trzecia ksylitolu
zostaje zaabsorbowana przez w¹trobê,
a pozosta³a iloœæ w g³êbi jelit dzia³a jak
rozpuszczalny b³onnik, powoduj¹c
wytwarzanie specyficznych kwasów
t³uszczowych, reguluj¹c poziom t³uszczów w krwioobiegu.
w pe³ni naturalne i ekologiczne
suplementy diety firmy
CaliVita International
profilaktycznie dla zdrowych
i aktywnych, wspomagaj¹co
w ró¿nych chorobach
i zaburzeniach
www.vitalshop.net.pl
ciekawe artyku³y
wskazania i opisy preparatów
www.zdrowiewkrakowie.info
Zdrowie w Krakowie
Nr 3
9
AUTORYTETY
Epidemia
Zdrowie
autorytety
oty³oœci u dzieci
Rozmowa z dr hab. med. Jerzym Starzykiem.
D
r hab. med. Jerzy Starzyk jest
Kierownikiem Kliniki Endokrynologii Dzieci i M³odzie¿y
Katedry Pediatrii Collegium Medium
UJ i Przewodnicz¹cym Oddzia³u Krakowskiego Polskiego Towarzystwa
Endokrynologicznego.
Jak nale¿y traktowaæ oty³oœæ? Czy
mo¿na j¹ nazwaæ chorob¹?
– Oty³oœæ jest powa¿n¹ chorobê
przewlek³¹, a nie defektem estetycznym.
Przez ten defekt jednak dzieci oty³e
postrzegane s¹ w œrodowisku jako
leniwe, o obni¿onym intelekcie i nieatrakcyjne. Wywo³uje to brak akceptacji
oraz zani¿on¹ samoocenê dziecka, co
w skrajnych sytuacjach pog³êbia jego
izolacjê, prowadzi do depresji, a nawet
prób samobójczych.
Nadmiar tkanki t³uszczowej nie
powinien byæ traktowany tylko jako
balast obci¹¿aj¹cy organizm, ani jako
nadmierna warstwa termoizolacyjna
powoduj¹ca „przegrzanie” organizmu.
Obci¹¿enie dla serca nie wynika tak¿e
z nadmiernego oporu stawianego krwi
przez obficie rozwiniêt¹ sieæ naczyñ
krwionoœnych tkanki t³uszczowej.
Tkankê t³uszczow¹ nale¿y traktowaæ
jako „najwiêkszy narz¹d wydzielania
wewnêtrznego”. Wydziela ona ró¿ne
hormony, które w stanie oty³oœci mog¹
byæ produkowane w nadmiarze, jak i
mo¿e pojawiæ siê ich niedobór. Jak
wykaza³y badania, jest to przyczyn¹
zaburzeñ metabolicznych, które w
konsekwencji prowadz¹ do rozwoju
mia¿d¿ycy. Powik³ania metaboliczne
oty³oœci nie dotycz¹ tylko doros³ych.
Ich ofiar¹ czêsto padaj¹ tak¿e dzieci.
Rozwija siê u nich opornoœæ na insulinê,
zaburzona tolerancja glukozy, co
prowadzi do rozwoju cukrzycy typu 2.
Towarzysz¹ im zaburzenia lipidowe,
uszkodzenia w¹troby (choroba st³uszczeniowa w¹troby), stan zapalny naczyñ
i wiele innych szkód, które powoduj¹
schorzenia uk³adu sercowo naczyniowego daj¹c w nieodleg³ej przysz³oœci u
m³odych doros³ych zawa³y, udary
mózgu, stanowi¹ce najczêstsz¹ wspó³czeœnie przyczynê œmierci.
Oty³oœæ jest w tej chwili problemem
spo³ecznym. Osi¹ga rangê pandemii,
g³ównie w krajach wysoko rozwiniêtych.
Niekorzystna sytuacja pojawi³a siê te¿
w naszym kraju.
Przewiduje siê, ¿e jeœli sytuacja siê
nie zmieni, to w 2050 roku d³ugoœæ ¿ycia
kolejnych pokoleñ bêdzie krótsza o 5
lat. Ta sytuacja po raz pierwszy spowoduje, ¿e dzieci umieraæ bêd¹ przed ich
rodzicami.
Co sprzyja oty³oœci u dzieci?
– 95 % wszystkich przypadków to
oty³oœæ prosta, spowodowana przyjmowaniem nadmiaru kalorii w stosunku
do ich wydatkowania. Nadmiar energii
wynika ze spo¿ywania wysoko przetworzonych skondensowanych pokarmów,
do których ustrój ludzki nie zd¹¿y³ siê
przyzwyczaiæ. Jest to dla niego sytuacja
obca, bo powsta³a zaledwie w ostatnim
stuleciu. Organizm ludzki, a konkretnie
dzia³anie jego genów, jest bowiem
jeszcze na etapie oszczêdzania energii
i du¿ego jej wydatkowania zwi¹zanego
ze zdobywaniem po¿ywienia.
Tak wiêc przyczyn¹ oty³oœci, która
dotyka ju¿ tak¿e najm³odszych s¹
pokarmy o wysokim ³adunku energetycznym. Zwi¹zane jest to z mod¹
¿ywieniow¹ – rynek zalewaj¹ chipsy,
fast-foody, wysoko s³odzone napoje, tak
bardzo popularne u dzieci i m³odzie¿y.
Wzorce od¿ywiania s¹ nieprawid³owe.
Powszechna dostêpnoœæ wysoko przetworzonych produktów sprawia, ¿e
nieraz zastêpuje siê nimi jarzyny, owoce,
bia³e miêsa i ryby. Powinno siê tymczasem ograniczyæ bia³e pieczywo, unikaæ
cukrów prostych – batoników, czekoladek i innych pokarmów rekomendowanych w reklamach komercyjnych jako
te o du¿ych zawartoœciach wapnia lub
wzmacniaj¹ce i daj¹ce si³ê. Tak naprawê
zawieraj¹ one g³ównie puste kalorie.
Kolejny b³¹d to jedzenie przed komputerem. Sprzyja temu dostêpnoœæ
Internetu i moda na spêdzanie czasu
przy grach komputerowych. To w ogóle
powinno byæ zabronione. Posi³ek powinien byæ traktowany jako czynnoœæ
specjalna. Nie mo¿e byæ dodatkiem do
innych rozrywek.
Wspólne zjadanie regularnych
posi³ków (œniadañ, obiadów i kolacji) o
jednakowych porach nie tylko wp³ywa
na zachowanie prawid³owej wagi, ale
te¿ wzmacnia wiêzi rodzinne. Tymczasem czêsto plan dnia i obowi¹zki rodziców na to nie pozwalaj¹. Zdarza siê
tak¿e, ¿e w niektórych rodzinach po
prostu nie przywi¹zuje siê do tego wagi.
Jakie objawy u dziecka powinny
zaniepokoiæ rodziców?
– Niepokoj¹cy powinien byæ sam
nadmiar masy cia³a, który mo¿na oceniæ
u ka¿dego dziecka przy pomocy pomiaru wagi cia³a i ocenie jej przy pomocy
za³¹czonych w Ksi¹¿eczce Zdrowia
Dziecka tzw. siatek wagi i wzrostu.
Mo¿na to robiæ samemu lub przy okazji
wizyt u lekarza. Ocena wzrokowa dokonywana przez rodziców jest czêsto
nieadekwatna. Jak wykazuj¹ badania
ankietowe, oko³o 50 % rodziców nie
dostrzega nadmiaru masy cia³a u
swojego oty³ego dziecka, a tym samym
nie dostrzega zwi¹zanych z ni¹
zagro¿eñ. Mo¿liwa jest tak¿e sytuacja
odwrotna, gdy rodzice rozpoznaj¹
oty³oœæ u swojego dziecka, a tymczasem
nadmiar masy cia³a wynika ze
znacznego rozwoju tkanki miêœniowej
u dzieci czynnie uprawiaj¹cych sport.
Jest to jednak sytuacja rzadka.
Bardzo wa¿ne w przypadku prawid³owego zdiagnozowania oty³oœci jest
obserwowanie wzrastania dzieci. Znaczny szybki przyrost masy cia³a dziecka,
przy jednoczesnym zwolnieniu, a nawet
zahamowaniu wzrostu, powinien budziæ
niepokój rodziców i lekarzy. Taka
sytuacja mo¿e wskazywaæ na inne ni¿
oty³oœæ powa¿ne choroby u dziecka,
takie jak zespó³ Cushinga lub niedobór
hormonu wzrostu, które s¹ niekiedy
konsekwencj¹ schorzeñ zagra¿aj¹cych
¿yciu dziecka.
Dzieci w jakim wieku s¹ najbardziej
podatne na wyst¹pienie oty³oœci?
– Problem oty³oœci narasta. Dotyczy
on coraz mniejszych dzieci, nawet
niemowl¹t oraz 2- i 3-latków. Wystêpuje
tak¿e czêœciej u m³odzie¿y w wieku
dojrzewania. Badania wykazuj¹, ¿e oko³o
60-80 % z nich w wieku doros³ym te¿
bêdzie oty³a.
Im d³u¿ej trwa oty³oœæ, tym groŸniejsze s¹ jej konsekwencje. Wa¿ne jest
wiêc, aby wykryæ j¹ w miarê wczeœnie.
W jaki sposób leczy siê oty³oœæ?
– W przypadku oty³oœci nie leczy
siê tylko samego pacjenta. Tu konieczna
jest terapia ca³ej rodziny, której celem
jest zmiana nawyków ¿ywieniowych
oraz wzorców aktywnoœci fizycznej.
Wysi³ek fizyczny konieczny jest nie
tylko dla zbilansowania nadmiaru
spo¿ywanych kalorii, ale tak¿e dla
prawid³owego funkcjonowania metabolizmu ca³ego organizmu. Wzorce uprawiania sportu nie s¹ jednak jeszcze
wystarczaj¹co popularne, jak to ma
miejsce w krajach, w których ju¿ dawno
temu dostrze¿ono problem oty³oœci i
sposoby jej zapobiegania. Poza tym, jeœli
ktoœ nigdy nie biega³, nie jeŸdzi³ na
rowerze, czy nie uprawia³ innej formy
sportu i nie uwa¿a³ tego za rodzaj
spêdzania czasu, to na pewno nie
zacznie tego robiæ, tym bardziej z dnia
na dzieñ.
Z tych wzglêdów dzia³ania lecznicze
wymagaj¹ z jednej strony zdyscyplinowanego podejœcia pacjenta i jego
rodziny, a z drugiej - prowadzenia leczenia przez zespó³ lecz¹cy – dietetyk,
lekarz rodzinny, pediatra, psycholog i
rehabilitant. Ze wzglêdu na skalê
problemu i zapotrzebowania spo³ecznego zespo³y takie powinny dzia³aæ na
poziomie podstawowej opieki zdrowotnej Taki system w naszym kraju nie
zosta³ jednak wprowadzony.
W przypadku oty³oœci prostej
wystarczy opieka lekarza rodzinnego.
Do nas, do Kliniki Endokrynologii
Dzieci i M³odzie¿y Katedry Pediatrii
Collegium Medium UJ powinny
natomiast trafiaæ przypadki najtrudniejsze, które w ocenie lekarza pierwszego kontaktu, a najlepiej endokrynologa dzia³aj¹cego w rejonie, wymagaj¹
wykonania diagnostyki w celu
stwierdzenia przyczyn oty³oœci lub
leczenia ju¿ istniej¹cych powik³añ.
Jakie dzia³ania profilaktyczne
pozwoli³yby uchroniæ dzieci przed
oty³oœci¹?
– Ju¿ w przedszkolach powinien byæ
wprowadzany program „Zdrowie”, by
uczyæ dzieci w³aœciwych nawyków
¿ywieniowych i wzorców zachowañ.
Przedmiot ten powinien byæ kontynuowany w szkole podstawowej i na
kolejnych szczeblach edukacji. Bardzo
wdziêcznym odbiorc¹ propagowanych
zdrowych zachowañ s¹ kobiety
planuj¹ce ci¹¿ê lub bêd¹ce w ci¹¿y. Od
nich przecie¿ w pierwszej kolejnoœci
bêdzie zale¿eæ styl ¿ycia rodziny. Wa¿ny
jest te¿ sam okres ci¹¿y. Ma on znaczny
wp³yw na póŸniejsze obci¹¿enie
oty³oœci¹. Zarówno niezdrowy styl ¿ycia
matki bêd¹cy przyczyn¹ zbyt niskiej do
czasu trwania ci¹¿y wagi urodzeniowej,
jak i oty³oœæ matki w okresie ci¹¿y mog¹
powodowaæ oty³oœæ u dziecka w
kolejnych latach jego ¿ycia. Podobnie
jest w przypadku, gdy matka rezygnuje
z karmienia piersi¹.
O czym powinni pamiêtaæ rodzice,
by zapobiegaæ oty³oœci u dzieci?
– Po pierwsze odpowiednia dieta,
wprowadzanie zdrowego sposobu
od¿ywiania.
Po drugie – zdrowy tryb ¿ycia.
Zachêcaæ dziecko do aktywnoœci
fizycznej, samemu uprawiaæ sport razem
z nim, popieraæ przynale¿enie do sekcji
sportowych w szko³ach i w klubach
sportowych. Takie same funkcje
spe³niaj¹ te¿ szko³y tañca, rytmiki,
gimnastyki artystycznej czy sportowej.
Wa¿ne s¹ wszelkie zajêcia ruchowe,
które nie tylko zmuszaj¹ dziecko do
aktywnoœci, ale tak¿e wype³niaj¹ jego
wolny czas – nie ma wtedy chwili na
przesiadywanie przed ekranem telewizora czy komputera oraz podjadanie.
Po trzecie – zakaz jedzenia poza
posi³kami. Posi³ki powinno siê spo¿ywaæ
razem, w gronie rodzinnym, powinno
siê je celebrowaæ. Poza tym nale¿y
zwracaæ uwagê na zawartoœæ lodówki,
omijaæ cukry proste (jak batoniki) i
t³uszcze. Jednoczeœnie nie wolno zalecaæ
dzieciom reklamowanych g³odówek,
super cudownych diet, poniewa¿ gdy
dziecko siê rozwija i wzrasta, wszelkie
tak drastyczne diety mog¹ zaburzaæ
jego rozwój, powodowaæ efekt jo-jo, a
nawet prowadziæ do anoreksji.
Ponadto dzia³ania rodziców powinny
byæ systematycznie wzmacniane przez
edukacjê prowadzon¹ przez przedszkola, szko³y i media.
Czy te zasady wciela Pan w swoje
¿ycie?
– Zawsze uprawia³em sport, ca³e
moje ¿ycie krêci siê wokó³ sportu. Moje
dzieci podobnie – córka i syn p³ywali,
biegali i jeŸdzili na rowerze ze mn¹.
Teraz nadal prowadz¹ sportowy styl
¿ycia, a syn jest instruktorem sportów
snowbordowych.
W ubieg³ym roku Komisja Sportu
Naczelnej Izby Lekarskiej w Warszawie
przyzna³a mi tytu³ „Najlepszy Lekarz
Sportowiec 2007 roku”, który jest dla
mnie równie cennym jak osi¹gniêcia
zawodowe. Mam te¿ w³asne doœwiadczenia i œwiadomoœæ, jak du¿ego wysi³ku
i samodyscypliny wymaga walka z
nieprawid³owymi wzorcami ¿ywienia.
Rozmawia³a:
Anna Maria Pi¹tkowska
Fizykoterapia doros³ych
w szpitalu dzieciêcym
Zak³ad Fizjoterapii Uniwersyteckiego Szpitala Dzieciêcego w
Prokocimiu zwiêksza liczbê godzin
zabiegów fizykoterapeutycznych dla
osób doros³ych.
Od 1 kwietnia 2009 roku zabiegi dla
doros³ych odbywaæ siê bêd¹:
Poniedzia³ek, wtorek, czwartek, godz.
8.00-19.00; Œroda, pi¹tek, godz. 8.0014.00
Warunkiem wykonania zabiegu jest
skierowanie wystawione przez lekarza
pierwszego kontaktu lub specjalisty.
Oferowane jest bogate zaplecze sprzêtowe i krótki czas oczekiwania na
rozpoczêcie zabiegów. Zabiegi wykonuj¹ znakomici, doœwiadczeni fizykoterapeuci.
Zak³ad Fizykoterapii proponujemy
zabiegi w zakresie:
a) Masa¿u leczniczego
b) Fizykoterapii:
– diadynamic
– interdyn
– jonoforeza
– galwanizacja
– elektrostymulacja
– tonoliza
– ultradŸwiêki
– fonoforeza
– impulsowe pole magnetyczne MRS-2000
– laser
– krioterapia
– sollux
– parafina
– ciep³e wilgotne ok³ady
c) Hydroterapii:
– masa¿ wirowy
– masa¿ pere³kowy
– masa¿ podwodny w Tanku Hubbarda
10
Zdrowie w Krakowie
Nr 3
www.zdrowiewkrakowie.info
PEDIATRIA
Odwodnienie
– kiedy szukaæ pomocy?
Wœród szeregu problemów ambulatoryjnej opieki
pediatrycznej jednymi z najczêstszych powodów
zg³oszenia siê rodziców z dzieckiem do lekarza s¹
wymioty i biegunka. Obydwa stany mog¹ prowadziæ,
czasem bardzo szybko, do odwodnienia.
J
est to sytuacja, która jeœli wyst¹pi,
zwykle wymaga interwencji
lekarskiej, a czêsto hospitalizacji
i pozajelitowego uzupe³nienia p³ynów
(kroplówka). Jednym z najczêstszych
pytañ, jakie zadaj¹ lekarzowi rodzice
dzieci, które wymiotuj¹ i maj¹
biegunkowe stolce, to, jak rozpoznaæ
pocz¹tki odwodnienia i kiedy zg³osiæ
siê po pomoc. Poni¿szy tekst ma za
zadanie przekazaæ kilka podstawowych
uwag na temat sposobu obserwacji
dzieci zagro¿onych wyst¹pieniem
odwodnienia.
Na pocz¹tek informacja najwa¿niejsza. Nie mo¿na rzetelnie rozpoznaæ
odwodnienia przez telefon (zreszt¹
uwaga ta dotyczy nie tylko odwodnienia), niemo¿liwe jest równie¿
opisanie tego stanu w sposób, który
rozwieje wszystkie w¹tpliwoœci. Dlatego
drodzy Rodzice, zrozumcie swojego
pediatrê, który prosi Was, abyœcie udali
siê z pociech¹ po pomoc, gdy¿ na
podstawie podanych przez Was
informacji nie jest w stanie dobrze
oceniæ stanu dziecka. Postawa taka
wymaga wrêcz pochwa³y, dla kogoœ kto
traktuje swój zawód powa¿nie i
profesjonalnie. Wybaczcie równie¿ i
mnie, który rozpoczynam artyku³ od
tego pouczenia. Kardynalne zasady w
pediatrii nakazuj¹ce w sytuacjach
w¹tpliwych ponowne zbadanie pacjenta,
apeluj¹ce o nie sk³adanie wi¹¿¹cych
porad bez zobaczenia dziecka oraz
uœwiadamiaj¹ce, ¿e ten sam objaw
opisywany przez lekarza mo¿e byæ
ca³kowicie odmiennie rozumiany przez
rodzica, w przypadku odwodnienia
znajduj¹ swoje szczególne zastosowanie.
Do rzeczy zatem – co powinno
niepokoiæ rodziców w stanie dziecka,
które jest zagro¿one odwodnieniem. Po
pierwsze nale¿y pamiêtaæ, ¿e zwykle
ma³y pacjent znacznie szybciej mo¿e
siê odwodniæ wymiotuj¹c, ni¿ oddaj¹c
biegunkowe stolce. Intensywne,
wielokrotne wymioty, czêsto po ka¿dej
próbie napojenia dziecka, to sytuacja,
która wymaga pilnej interwencji i
najczêœciej pozostawienia pociechy w
szpitalu. Oczywiœcie masywna wodnista
biegunka te¿ mo¿e szybko zakoñczyæ
siê hospitalizacj¹, dzieje siê tak jednak
rzadziej – zazwyczaj interwencja rodziców zmierzaj¹ca do nawodnienia
dziecka, przy braku odruchu wymiotnego stanowi swoisty wentyl bezpieczeñstwa w sytuacji utraty p³ynów.
Po drugie – co wydaje siê byæ
oczywiste – o pilnoœci interwencji
decyduje wiek dziecka. M³odszy pacjent
znacznie szybciej bêdzie potrzebowa³
pomocy i nie nale¿y z t¹ decyzj¹ za d³ugo
zwlekaæ. Czasem rodzice pytaj¹
dlaczego? Trudno krótko odpowiedzieæ
na to pytanie, ale najwa¿niejszym
powik³aniem w sytuacji nasilaj¹cego siê
odwodnienia jest tzw. wstrz¹s, prowadz¹cy do niewydolnoœci wielu narz¹dów,
a wœród nich na pierwszym miejscu
nale¿y wymieniæ centralny system
nerwowy (mo¿e doprowadziæ nawet do
œpi¹czki) oraz nerki (ostra niewydolnoœæ
nerek).
Co do objawów i obserwacji dziecka
– zacznijmy od ma³ych pacjentów –
niemowl¹t. Zwykle rodzice ³adnie
opisuj¹ zmiany w zachowaniu swojej
pociechy. Dziecko mniej ¿ywotne,
marudne, apatyczne, os³abione – to
dziecko wymagaj¹ce szczególnej uwagi.
Ma³y pacjent do wieku 1,5 roku
dysponuje równie¿ niezwykle cennym
Ÿród³em informacji jakie stanowi
ciemi¹czko przednie. Niepokoj¹cym
objawem jest u le¿¹cego na wznak
niemowlêcia ciemiê zapadniête, czyli
pozostaj¹ce poni¿ej poziomu koœci
czaszki. Warto tak¿e oceniæ iloœæ
oddawanego moczu, a dziêki temu
poœrednio czynnoœæ nerek, przez
zwrócenie uwagi na zawartoœæ pieluszek
– pieluchy suche, bez moczu, mog¹
œwiadczyæ o zbyt ma³ym dostarczaniu
p³ynów do organizmu i rozpoczynaj¹cej
siê niewydolnoœci nerek. Oczywiœcie ta
metoda ma du¿e ograniczenia – nie
znajduje zastosowania np. w przypadku
wodnistej biegunki. Inne objawy jak
choæby wilgotnoœæ œluzówek, czynnoœæ
serca, elastycznoœæ i turgor (napiêcie)
skóry, nap³yw kapilarny wymagaj¹
doœwiadczenia i wiedzy lekarskiej.
W przypadku dzieci starszych ocena
œluzówek, których gorsza wilgotnoœæ
jest bardzo czu³ym wskaŸnikiem
odwodnienia, jest dla rodziców mo¿liwa
do wykonania. Jêzyk dziecka, który nie
jest lœni¹cy, tylko suchy, a przy
dotkniêciu (np. plastikow¹ ³y¿eczk¹,
albo drewnian¹ szpatu³k¹) klej¹cy,
stanowi niepokoj¹cy objaw. Równie¿
obserwacja oddawania moczu (czêstoœæ
i iloœæ) poœrednio informuje o
niebezpieczeñstwie odwodnienia.
Dziecko starsze wymagaj¹ce interwencji
jest ponadto os³abione, pok³adaj¹ce siê,
apatyczne, czêsto blade, z „zapadniêtymi
oczami”, zaostrzonymi rysami twarzy.
Nierzadko wyczuæ mo¿na kwaœny
zapach acetonu z ust. Warto zwróciæ
uwagê na dziecko gdy p³acze – brak ³ez
Prawid³owa dieta dziecka,
czyli jak unikaæ b³êdów ¿ywieniowych
Dietetyk dyplomowany - Marzena Chudek radzi.
Najczêstsze b³êdy ¿ywieniowe:
• Brak œniadañ – zdarza siê, ¿e dzieci
wychodz¹ z domu bez œniadañ, a
œniadanie stanowi pierwszy posi³ek po
d³ugiej nocnej przerwie i dostarcza
energii na pocz¹tek dnia, dlatego nie
nale¿y o nim zapominaæ.
• Zastêpowanie zdrowego obiadu
sk³adaj¹cego siê z chudego miêsa, ryb
i warzyw, t³ustymi przetworzonymi
produktami typu fast-food (hot-dogi,
zapiekanki, hamburgery, kebaby).
• Traktowanie jedzenia, zw³aszcza
przek¹sek typu – chipsy, orzeszki,
paluszki, czekoladki, jako nagrody.
Czêsto w ten sposób nagradzamy dzieci
za to, ¿e by³y grzeczne, ¿e nauczy³y siê
piosenki na pamiêæ. Ma to jednak
zgubne konsekwencje. W przysz³oœci
bowiem s³odycze bêd¹ siê kojarzy³y z
nagrod¹ i z pocieszeniem. Jeœli coœ siê
dziecku nie uda, by poprawiæ sobie
humor, bêdzie siêga³o po batonik, nie
widz¹c w tym nic z³ego.
• Zbyt du¿o soli w diecie – doprawianie
wszystkiego sol¹.
• Niewielka iloœæ mleka i jogurtów w
diecie – coraz wiêcej dzieci nie lubi
mleka lub ma alergiê na mleko, dlatego
nale¿y podawaæ dzieciom jogurty i
kefiry, a tak¿e sery twarogowe, aby
dostarczyæ odpowiedni¹ iloœæ wapnia,
potrzebnego do budowy mocnych koœci
i zêbów.
Czym gro¿¹ b³êdy w ¿ywieniu dzieci?
• nadwag¹
• anemi¹
• niedoborem witamin
• próchnic¹ zêbów
• wiêksz¹ podatnoœci¹ na ³amliwoœæ
koœci.
Co nale¿y wyeliminowaæ z diety
dziecka?
• produkty wysoko przetworzone
(dania typu fast-food, frytki)
• du¿e iloœci s³odyczy
• potrawy t³uste i ciê¿kostrawne( tj.
schabowe, bigos, itp.)
• chipsy
• dro¿d¿ówki i p¹czki – bia³e pieczywo
szybko zaspokaja g³ód, ale na krótko
• dos³adzane soki i gazowane, s³odzone
napoje.
Wskazówki dla rodziców
• Ka¿de dziecko powinno spo¿ywaæ 45 posi³ków dziennie. Nale¿y jednak
pamiêtaæ, ¿e musz¹ byæ one podawane
regularnie o sta³ych porach. Wa¿ne s¹
3-4 godzinne przerwy miêdzy posi³kami.
• Wskazana jest dieta bogata w wapñ
(du¿e iloœci mleka i produktów
mlecznych), a tak¿e w bia³ko zwierzêce
(ryby, drób, cielêcina) oraz œwie¿e
warzywa i owoce.
• Nale¿y ograniczyæ potrawy t³uste,
ciê¿kostrawne, panierowane.
• Posi³ki powinny byæ spo¿ywane
powoli, bez pospiechu, dziecko powinno
jeœæ ma³ymi kêsami, nie po³ykaæ zbyt
szybko du¿ej iloœci jedzenia na raz.
• Ró¿nego rodzaju przek¹ski (s³odycze,
chipsy) nale¿y zastêpowaæ owocami i
warzywami, czy to œwie¿ymi, czy
gotowanymi.
• Posi³ki powinny byæ podane
atrakcyjnie, na ³adnym talerzyku,
udekorowane. Wtedy ³atwiej bêdzie
mo¿na przekonaæ dziecko do zjedzenia
nowej potrawy.
• Bardzo wa¿na w codziennym menu
jest tak¿e ró¿norodnoœæ posi³ków. Nale¿y urozmaicaæ dietê, podawaæ coraz to
nowe smaki, na przyk³ad raz surówkê
innym razem gotowane warzywa, by
dostarczyæ dziecku wszystkich niezbêdnych do prawid³owego funkcjonowania
organizmu sk³adników od¿ywczych.
• Nale¿y kontrolowaæ iloœci s³odyczy
zjadanych przez dziecko w ci¹gu dnia
i nie traktowaæ ich jako nagrody.
• Wpajaæ zdrowe nawyki i dawaæ
przyk³ad w³asnym postêpowaniem.
Zdrowie
pediatra
lekarz medycyny
Andrzej Grudzieñ
te¿ mo¿e towarzyszyæ odwodnieniu.
W sytuacji gdy pomoc pediatry jest
niezbêdna, warto znaæ odpowiedŸ na
inne potencjalne pytania lekarza. Zwykle
dotycz¹ one charakteru wymiotów
(czêstoœæ, jaka treœæ) i biegunki
(czêstoœæ wypró¿nieñ, obecnoœæ krwi,
œluzu w stolcu), a tak¿e wyst¹pienia
gor¹czki, wywiadu epidemiologicznego
(podobne objawy u osób kontaktuj¹cych
siê z dzieckiem) oraz iloœci przyjêtych
p³ynów (jakie i orientacyjna objêtoœæ).
Ufam, ¿e tych kilka informacji
pos³u¿y w lepszej ocenie stanu dziecka,
które zagro¿one jest odwodnieniem i
podjêciu decyzji udania siê do lekarza.
Jednak¿e – wracam do uwagi z pocz¹tku
artyku³u – w sytuacji w¹tpliwej
niezbêdna jest fachowa porada i pomoc
specjalisty.
Andrzej Grudzieñ
ZDROWIE
W KRAKOWIE
ZDROWIE W KRAKOWIE
Bezp³atny informator
zdrowie – uroda
ul. Przewóz 2a
30-716 Kraków
Redakcja:
tel. 012 269 90 30
tel./fax: 012 262 95 56
e-mail:
[email protected]
Dzia³ reklamy - zg³oszenia:
tel. 602 155 804
508 55 64 68
tel./fax: 012 262 95 56
e-mail:
[email protected]
[email protected]
Druk:
Drukarnia Kraków
www.drukarniakrakow.pl
Zdrowie w Krakowie. Bezp³atny informator
zdrowie – uroda.
Wydawca: ABW Graf Group s.c.ul. Przewóz
2, 30-716 Kraków.
Redaktor naczelny: Beata Mazurek.
Druk: Drukarnia Kraków.
Adres redakcji: Zdrowie w Krakowie,
ul. Przewóz 2a, 30-716 Kraków.
Redakcja: tel./fax: 012 262 95 56, e-mail:
[email protected]
Redakcja nie zwraca tekstów
niezamówionych, oraz zastrzega
prawo do ich przeredagowania
i skracania.
Redakcja nie odpowiada za treϾ
zamieszczanych og³oszeñ.
Rozpowszechnianie materia³ów
redakcyjnych bez zgody wydawcy
jest zabronione.
www.zdrowiewkrakowie.info
Zdrowie w Krakowie
Nr 3
11
ZDROWIE
Zbadaj swoje dziecko !
Zdrowie
rehabilitacja
Bia³a Niedziela w KSOS szans¹ na zdrowie Twojego dziecka.
Zdrowie w Krakowie: Co roku KSOS
organizuje Bia³¹ Niedzielê , na czym
ona polega, do kogo jest adresowana ?
mgr Ilona Barañska: – Jest to
cykliczna akcja , która na sta³e wpisa³a
siê w scenariusz naszej pracy zawodowej. Od ponad 20 lat organizowana
jest g³ównie przez Dzia³ Gimnastyki
Korekcyjnej. Ma ona na celu
przeprowadzenie bezp³atnych badañ
postawy cia³a dzieci i m³odzie¿y z
Krakowa i przyleg³ych okolic.
Czy jest du¿e zainteresowanie tak¹
akcj¹ ?
– Z naszych obserwacji wynika
niestety, ¿e skala problemu jest du¿a i
dotyczy coraz m³odszych dzieci. Pod
nasz¹ sta³¹ opiek¹ mamy oko³o 1400
dzieci uczestnicz¹cych systematycznie
na æwiczenia. W ostatnich latach
gimnastyka korekcyjna pojawi³a siê
równie¿ w szko³ach i przedszkolach, ale
mimo to rodzice i dzieci nie rezygnuj¹
z naszych zajêæ na sali i p³ywalni.
Kto mo¿e zg³osiæ siê na takie
badanie ?
– Ka¿dy, kto jest zaniepokojony
sylwetk¹ swojego dziecka w wieku od
8 - 15 lat.
Na czym polega i jak wygl¹da takie
badanie?
– W badaniu zawsze uczestniczy
dziecko i rodzic. Przed oglêdzinami
postawy przeprowadzony jest krótki
wywiad na temat niepokoj¹cych
symptomów, a nastêpnie dziecko
ogl¹dane jest przez fizjoterapeutê w
trzech p³aszczyznach w postawie
swobodnej oraz w sk³onie w przód.
Jakie wady powtarzaj¹ siê najczêœciej ?
– W przypadku m³odszych dzieci s¹
to g³ównie wady postawy czyli: odstaj¹ce
³opatki, asymetrie k¹tów taliowych i
barków, p³askie stopy, kolana koœlawe.
U m³odzie¿y s¹ to czêsto ju¿ wady
utrwalone i zaawansowane widoczne w
postaci rotacji krêgów i skrzywienia
krêgos³upa zwanego popularnie
skolioz¹.
I co wtedy jeœli diagnoza dotyczy
wady, której nie da siê ju¿ zlikwi-
Kup Kartkê Wielkanocn¹,
a pomo¿esz dzieciom z wadami serca
Trwa akcja zbierania pieniêdzy
na sprzêt dla Kliniki Kardiochirurgii
Dzieciêcej w Prokocimiu.
Kwota potrzebna na utworzenie
jednego miejsca intensywnej terapii
kardiochirurgicznej wynosi oko³o 500
tys. z³. - Potrzebujemy co najmniej
dwóch takich miejsc, by zapewniæ
pomoc pacjentom, którzy siê do nas
zg³aszaj¹, tak¿e spoza regionu
Ma³opolski – podaje Magdalena Oberc,
rzecznik prasowy Uniwersyteckiego
Szpitala Dzieciêcego w Krakowie. Wrodzone wady serca wymagaj¹
d³ugiego leczenia, czasem wielokrotnych zabiegów operacyjnych, d³ugotrwa³ych pobytów na oddziale
intensywnej terapii, gdzie nowoczesna,
specjalistyczna aparatura pomaga
wróciæ pacjentom do zdrowia. Bez
pomocy sponsorów i ludzi dobrego
serca nie uda nam siê zakupiæ drogiego
sprzêtu.
Niedawno rozpoczê³a siê sprzeda¿
Wielkanocnych Kartek Œwi¹tecznych.
Ca³kowity dochód ze sprzeda¿y jest
przeznaczony na Akcjê Odnowy
Uniwersyteckiego Szpitala Dzieciêcego
w Krakowie. Kartki mo¿na kupiæ
osobiœcie od poniedzia³ku do pi¹tku w
Biurze Akcji Odnowy Szpitala w pokoju
C108. Tel. (12) 658-20-11 wew. 1104.
Cena jednej kartki wraz z kopert¹
wynosi 3 z³ brutto.
Klinikê Kardiochirurgii Dzieciêcej
mo¿na te¿ wesprzeæ wp³acaj¹c pieni¹dze
bezpoœrednio na konto:
Fundacja Uniwersyteckiego Szpitala
Dzieciêcego w Krakowie
„O Zdrowie Dziecka”,
KRS 0000123750
30-663 Kraków, ul. Wielicka 265
NIP: 679-01-66-470
FORTIS BANK 27 1600 1013
0002 0011 6070 7150
Szczegó³owe informacje na stronie
internetowej:
http://www.odnowaszpitala.pl/
dowaæ ?
– Dla nas sukcesem jest jeœli uda
nam siê j¹ zatrzymaæ i nie doprowadziæ
do progresji skrzywienia. Nie jest to
zawsze takie proste i oczywiste, wymaga
wiele pracy dzieci, rodziców , instruktorów, lekarzy. Naszym nadrzêdnym
zadaniem jest w³aœnie w czasie takiej
akcji wychwycenie najbardziej zagro¿onych przypadków i skierowanie ich na
odpowiednia formê zajêæ.
W takiej akcji bior¹ udzia³ równie¿
lekarze, jaka jest ich rola ?
– Do lekarza kierowane s¹ osoby,
które przesz³y badanie ogl¹dowe u
fizjoterapeuty i zachodzi koniecznoϾ
dog³êbnego badania lekarskiego.
Podczas wizyty mierzona jest d³ugoœæ
koñczyn dolnych, czêsto zalecane
zdjêcie rtg, okreœlenie typu skrzywienia,
zalecenie rodzaju æwiczeñ.
Czy ka¿de dziecko uczestnicz¹ce w
takim badaniu ma szanse na
æwiczenia w KSOS ?
– Staramy siê zawsze znaleŸæ
optymalne wyjœcie dla wszystkich
potrzebuj¹cych naszej pomocy.
Najwiêkszym problemem jest dostosowanie dni i godzin zajêæ. W
dzisiejszych czasach dzieci s¹ bardzo
obci¹¿one dodatkowymi zajêciami
pozalekcyjnymi. Czêsto z tego powodu
nie mog¹ systematycznie i z
odpowiedni¹ czêstotliwoœci¹ braæ
udzia³u w procesie korekcji.
Jak d³ugo trwa taka terapia ?
– To wszystko zale¿y od rodzaju
wady, jej zaawansowania, przyczyn,
wieku dziecka. Trudno okreœliæ czas ,
jednym dzieciom wystarcza 2 lata
intensywnej pracy, inni kontynuuj¹
terapiê a¿ do zakoñczenia momentu
wzrostu.
Czy przyjmujecie dzieci przez ca³y
rok ?
– Pracujemy w oparciu o rok
szkolny, wiêc g³ówny nabór odbywa siê
tradycyjnie we wrzeœniu. Praktycznie
w miarê wolnych miejsc dzieci
przyjmujemy na bie¿¹co przez ca³y rok
z wy³¹czeniem okresu przedwakacyjnego i wakacyjnego.
Nie s¹ ju¿ same
Kierownik Dzia³u
Gimnastyki Korekcyjnej
mgr Ilona Barañska
Kiedy planowana jest kolejna Bia³a
Niedziela ?
– Zawsze tak¹ akcjê planujemy na
prze³omie roku kalendarzowego, do tej
pory by³ to przewa¿nie listopad. W tym
roku przeprowadzaliœmy badania w
styczniu. Tak naprawdê jest to termin
ruchomy i zale¿y od iloœci wolnych
miejsc w grupach. Ka¿d¹ Bia³¹
Niedzielê poprzedza akcja reklamowa
w mediach oraz informacje na stronie
internetowej www. ksos.krakow.pl dzia³
gimnastyki korekcyjnej.
Dla
kobiet
o kobietach
Od pocz¹tku marca Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Nowej
Huty realizuje projekt pomocy samotnym matkom „Dam sobie radê”.
Kobiety samotne, po rozwodzie, owdowia³e, pozbawione wsparcia bliskich
mog¹ uczestniczyæ w warsztatach, na których omawiane s¹ problemy samotnego
macierzyñstwa.
A
by przyst¹piæ do projektu, panie
musia³y wype³niæ przygotowany
przez psychologa formularz.
Zawiera³ on doœæ ogólne pytania, dziêki
którym koordynatorzy projektu
wiedzieli, do jakiej grupy zakwalifikowaæ
dan¹ kobietê i jakie zajêcia, porady w
jej sytuacji bêd¹ najlepsze.
Nabór na warsztaty trwa³ do koñca
lutego, jednak jeœli jakaœ mama z
ró¿nych wzglêdów zg³osi³a siê póŸniej,
nie zostawiono jej bez pomocy.
Trzy g³ówne tematy poruszane
podczas zajêæ to: „Samotnoœæ a
samodzielnoœæ”, czyli jak radziæ sobie
w trudnych sytuacjach i kogo prosiæ o
pomoc; „Inteligencja emocjonalna” –
jak panowaæ nad emocjami; „Sztuka
zarz¹dzania czasem” – w jaki sposób
godziæ czas wolny z opiek¹ nad
dzieckiem i innymi obowi¹zkami
domowymi.
Projekt jest bardzo elastyczny. –
Ka¿da mama ma inne potrzeby,
potrzebuje pomocy innego rodzaju –
mówi Bo¿ena Kutrzeba–Nikiel,
kierownik projektu. – Nasza oferta jest
dlatego taka bogata. Zg³aszaj¹ siê do
nas przecie¿ matki, kobiety po
rozwodzie, z ró¿nymi problemami.
Ka¿da chcia³aby uzyskaæ pomoc. W
trakcie rozmów podczas wpisywania
kobiet na listê, wychodzi³y ró¿ne nowe
problemy.
Przez ca³y czas udzielana jest te¿
pomoc psychologiczna dla matek i ich
dzieci. Te indywidualne porady to
podstawa projektu.
Poza tym podczas warsztatów
samotne matki zasiêgaj¹ porad, jak
podnieœ kwalifikacje zawodowe, znaleŸæ
pracê, jak prowadziæ dom, dbaæ o urodê,
rozwijaæ w³asne zainteresowania i
spêdzaæ wolny czas. Dowiaduj¹ siê te¿,
gdzie szukaæ bezp³atnej opieki nad
dzieæmi.
– Staramy siê wspieraæ je we
wszystkim – mówi Bo¿ena Kutrzeba–Nikiel. – Jednej z matek pomagamy
ju¿ na przyk³ad prowadziæ dzia³alnoœæ
gospodarcz¹.
Patronat nad projektem obj¹³ Prezydent Miasta Krakowa.
Siedziba projektu:
Miejski Oœrodek Inicjatyw Spo³ecznych
Kraków, os. Centrum C 10, przy Pl.
Centralnym
tel. 012 642 21 56
poniedzia³ek, czwartek, pi¹tek – w
godzinach 8:00 – 16:00
Nowohuckie Centrum Informacji
Kraków, os. Centrum B 9
tel. 012 685 59 00
wtorek, œroda
– w godzinach 8:00 – 16:00
(AP)
Zaproszenia
Miêdzyszkolny Klub Sportowy dzia³aj¹cy przy Krakowskim Szkolnym Oœrodku
Sportowym przy Alejach Powstania Warszawskiego 6 zaprasza dzieci z krakowskich
szkó³ w grupach (min. 12 osobowych) na zajêcia z tenisa ziemnego w terminie:
20.04.2009 r - 06.06.2009 r.
MKS zapewnia: korty tenisowe z zapleczem socjalnym, sprzêt sportowy
(rakiety, pi³ki) oraz wykwalifikowanego instruktora.
Koszt za 7 godz - 35 z³/ osobê. Bli¿sze informacje pod nr tel. 012 411-58-66
p. Monika Pietruczuk lub tel. 605-737-944
Wychowawcy i Nauczyciele, na lekcje do groty solnej zaprasza Oœrodek
Sportowo – Rekreacyjny „Kurdwanów Nowy”, ul. Wys³ouchów 34 a.
– przyroda – dlaczego nie?
– edukacja regionalna – jak to?
– godzina wychowawcza – niemo¿liwe?
– biologia, chemia – zobacz sam !
Z myœl¹ o szko³ach podstawowych przygotowaliœmy program profilaktyczny
„Oaza zdrowego oddechu” Patronem medialnym jest miesiêcznik „Zdrowie w
Krakowie”. Zapraszamy na lekcje do groty solnej, aby jednoczeœnie ch³on¹æ
wiedzê i zdrowie.
Nauczyciel otrzyma na miejscu gotowe
materia³y do prowadzenia zajêæ.
Rezerwacji terminu mo¿na dokonywaæ
telefonicznie (012)654 53 55
Koszt lekcji w grocie solnej wynosi - 2 z³ od
dziecka, nauczyciel gratis.
12
Zdrowie w Krakowie
Nr 3
www.zdrowiewkrakowie.info
CIEKAWOSTKI
NASZE ZDROWE MA£E CENY
GDÓW
ul. M³yñska 1
tel. 012 251 47 48
czynne:
pn. - pt. 7.00 - 20.00
sobota 7.00 - 14.00
KRAKÓW
MYŒLENICE
ul. Wys³ouchów 30a
tel. 012 654 09 86
ul. Niepodleg³oœci 8
tel. 012 271 01 77
czynne:
pn. - pt. 8.00 - 20.00
sobota 8.00 - 15.00
czynne:
pn. - pt. 8.00 - 20.00
sobota 8.00 - 15.00
www.rumianki.com.pl
KARTA STA£EGO PACJENTA !
Zdrowie
Dziki to ju¿ nie „goœcie”,
ciekawostki
ale „mieszkañcy” Krakowa
Dziki w Krakowie – jakiœ czas temu wydawa³oby siê to œmieszne, ale teraz ta sytuacja jest na porz¹dku dziennym. Zwierzêta
pojawiaj¹ siê na obrze¿ach miasta, podchodz¹ pod osiedla. Ludzie boj¹ siê, ¿e dzik mo¿e zaatakowaæ. Czêsto jednak strach wynika
z niewiedzy. Rozwi¹zanie problemu nie jest tak proste, jakby siê powszechnie mog³o wydawaæ.
Musimy wiedzieæ, ¿e dziki ju¿ nie
przychodz¹ do miasta. Od kilkunastu
lat one w Krakowie ¿yj¹.
Relacja mieszkanki ul. Jagodowej
na Borku Fa³êckim
Dziki na naszym osiedlu pojawi³y
siê oko³o piêæ lat temu. Latem ubieg³ego
roku przychodzi³y wieczorami, po 21:00.
By³a to locha z ma³ymi. Teraz dziki ju¿
podros³y, jest ich w sumie czternaœcie.
Wychodz¹ te¿ wczeœniej, czasem i o
19:00.
Wychodz¹ z lasu obok bloków. Nie
boj¹ siê ludzi, podchodz¹ pod same
okna i bramy wejœciowe. Tymczasem
ludzie siê ich boj¹. Ostatnio widzia³am,
jak kobieta sz³a przez osiedle, a w jej
stronê sz³o stado dzików. Zaczê³a wiêc
uciekaæ, ba³a siê wróciæ do domu.
Dopiero pan, który spacerowa³ z psem,
j¹ odprowadzi³. Mnie podobna sytuacja
przytrafi³a siê w zesz³ym roku, gdy
by³am z dzieckiem na spacerze. Kiedy
teraz wracam póŸno, to naprawdê siê
bojê
Dziki wychodz¹ te¿ na ulicê.
Ostatnio mój m¹¿ czeka³ a¿ przejd¹,
dopiero wtedy móg³ jechaæ dalej.
Od pêtli tramwajowej do ulic:
Jagodowej i ¯ywieckiej prowadzi tylko
jedna droga. Wiedzie ona wzd³u¿ parku,
wiêc mieszkañcy boj¹ siê, ¿e w ka¿dej
chwili na drodze mo¿e pojawiæ siê dzik.
Jeœli ktoœ idzie na nogach, to nie ma jak
uciec – z jednej strony jest siatka
hotelowa, z drugiej park. S¹siadka raz,
gdy sz³a na 6:00 do pracy, musia³a
wezwaæ taksówkê, poniewa¿ ba³a siê
przejϾ ten odcinek do tramwaju. Moi
s¹siedzi i ja dlatego nie puszczamy
dzieci samych, by sz³y do pêtli
tramwajowej. Mieszkañcy osiedla boj¹
siê, ¿e któregoœ dnia mo¿e dojœæ do
tragedii. Obok ul. Jagodowej nie ma
placu zabaw. Dzieci bawi¹ siê ko³o
bloków, wiêc rodzice martwi¹ siê, ¿e
coœ mo¿e siê staæ.
Jesieni¹ niesamowicie zry³y którejœ
niedzieli trawniki na osiedlu. Jak szliœmy
do koœcio³a, to ciê¿ko by³o przejœæ
chodnikiem. By³o tyle b³ota, jakby
koparka przejecha³a.
Sk¹d dziki wziê³y siê w Krakowie?
Dziki w Krakowie pojawi³y siê
kilkanaœcie lat temu. Trafi³y tu z
rozmaitych okolic. – W moim przekonaniu dziki w Krakowie zamieszka³y
wtedy, gdy Kraków stworzy³ im
dogodne warunki bytowania, czyli
utrzymywanie wysokich traw, g¹szczy,
zaroœniêtych pól, zaroœli i krzewów –
mówi prof. Andrzej Tomek z Zak³adu
Zoologii Leœnej i £owiectwa Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. –
Dawniej ludzie wypasali zwierzêta, kosili
trawy, nie by³o gêstych kêp krzewów i
wyroœniêtych traw, wiêc i dzików nie
by³o w Krakowie. Kiedy zosta³y im
stworzone warunki, zaczê³y przychodziæ, najpierw od strony Tyñca.
Pocz¹tkowo zasiedla³y Skotniki, zaroœla
nadwiœlañskie. Potem Lasek Borkowski,
Lasek Wolski, Sikornik. S¹ w okolicach
Kampusu UJ, w rejonie ul. Kobierzyñskiej, a nawet i Olszanicy. To cz³owiek
stworzy³ im dogodne warunki do ¿ycia
w mieœcie.
Z kolei w momencie, gdy wybudowano i ogrodzono autostradê, te które
przysz³y od strony Tyñca do lasu w
Skotnikach lub w Kostrzu, zosta³y w
Krakowie i nie mia³y ju¿ powrotu do
lasu. Zaczê³y siê wiêc tu rozmna¿aæ. –
Dziki tu nie przychodz¹ – podkreœla
prof. Andrzej Tomek. – One tu ¿yj¹ i to
któreœ ju¿ pokolenie. Mo¿na tu nawet
mówiæ o „umiastowieniu” dzików. Nie
wiadomo, jakby teraz zachowa³y siê w
lesie, mo¿liwe, ¿e nawet nie umia³yby
¿yæ w naturalnych dla siebie warunkach.
Dok³adnie nie wiadomo, ile dzików
mieszka w Krakowie. W ubieg³ym roku
odstrzelono ponad setkê.
Czy dziki s¹ niebezpieczne
dla ludzi?
– Najwiêcej z³ego zrobi³ wierszyk,
mówi¹cy, ¿e „dzik jest dziki, dzik jest
z³y”, dlatego ludzie siê boj¹ – mówi prof.
Andrzej Tomek. – Tymczasem dzik na
ludzi nie poluje, nie atakuje ludzi.
W moim przekonaniu cz³owiek i dzik
mog¹ ¿yæ obok siebie i nie musi byæ
konfliktów. Nie musi, ale s¹.
Zagro¿enie mo¿e byæ w trzech
przypadkach, w ka¿dym z powodu
nierozwagi ludzi.
1) Po pierwsze – nie wolno dzików
karmiæ! Dzik chêtnie korzysta z ³atwo
dostêpnego pokarmu. Jeœli ludzie bêd¹
go dokarmiaæ, mo¿e siê nauczyæ, ¿e
bêdzie przychodzi³ do ludzi po jedzenie.
Inaczej dzik do ludzi nie podchodzi.
Jeœli zwierzê nauczy siê, ¿e dostanie
jedzenie, to na pewno przyjdzie. Nie
wolno go jednak uderzyæ, bo móg³by
siê zacz¹æ broniæ.
2) Druga sytuacja to spacery z
psami. Nie wolno szczuæ psów na
dziki! Jeœlibyœmy poszczuli psa, dzik
bêdzie siê broni³ i wtedy zaatakuje psa.
Nie cz³owieka, tylko psa. Niestety mo¿e
siê zdarzyæ, ¿e pies w takiej sytuacji
schowa siê pod nogi w³aœciciela. Dzik
mo¿e stwarzaæ zagro¿enie, ale tylko
wtedy jeœli ktoœ go bêdzie straszy³.
3) Dzik jest groŸny, gdy jest
ranny. Gdy dzik zostaje potr¹cony przez
samochód, zostaje ranny. Ludzie czêsto
do rannego zwierza podchodz¹, myœl¹,
¿e mo¿e uda im siê zdobyæ „dziczyznê”.
Tymczasem nie wolno podchodziæ do
rannych dzików! Kiedy widzimy ranne
zwierzê, powinniœmy zadzwoniæ po
specjalistów. Urz¹d Miasta Krakowa w
tym celu zawar³ umowê z specjaln¹
firm¹, dzia³aj¹c¹ 24 godz./dobê. Przyje¿d¿aj¹ na ka¿de wezwanie i albo lecz¹
zwierzê, albo usypiaj¹.
Czy mo¿liwe jest ca³kowite usuniêcie
dzików z miasta?
W Polsce ¿yje oko³o 60–70 tysiêcy
dzików, które podchodz¹ pod osiedla i
gospodarstwa domowe.
Ludzie czêsto domagaj¹ siê, by dziki
wywoziæ z miasta. Czêsto wiêc s¹
wywo¿one, jednak nie rozwi¹zuje to
problemu. – Wywo¿enie dzików
w³aœciwie nic nie daje – mówi prof.
Andrzej Tomek. – Oczywiœcie, mo¿na
to robiæ, ale nie przynosi to ¿adnych
rezultatów. Po jakimœ czasie zwierzêta
wracaj¹. Tu przecie¿ jest teraz ich dom,
tu ¿yj¹.
Moim zdaniem, jedynym sposobem
na ca³kowite pozbycie siê dzików z
miasta – dodaje, – jest zlikwidowanie
œrodowiska, w którym teraz mieszkaj¹,
czyli wysokich traw, zaroœli. Jeœli by³yby
pola uprawne, to zwierzêta te nie
mia³yby ju¿ gdzie siê schroniæ. Moje
zdanie jest doϾ radykalne, jednak
innego sposobu na usuniêcie ich z
Krakowa nie widzê. Musimy siê
przyzwyczaiæ, ¿e dziki tu mieszkaj¹. Nie
przychodz¹ tylko, ale mieszkaj¹.
Podejmowane dzia³ania musz¹ byæ
zatem dostosowane do sytuacji. W
przypadku zagro¿eñ bezpoœrednich (np.
zwierzê wejdzie za ogrodzenie posesji)
³agodzenie konfliktów jest w kompetencji samorz¹dów, odpowiedzialnych
za zawarcie umowy ze specjaln¹ firm¹,
która przyjedzie na wezwanie.
Na terenie Krakowa dzia³a firma
KABAN – Maciej Lesiak. Musi ona
jednak przestrzegaæ obowi¹zuj¹cych
ustaw. Mo¿e interweniowaæ tylko wtedy,
gdy ma na to pozwolenie osoby/instytucji zajmuj¹cej siê, zgodnie z
obowi¹zuj¹cymi zasadami, dan¹ grup¹
zwierz¹t na danym terenie (np.
konserwatora przyrody).
W ubieg³ym roku firma ta mia³a
kilkaset interwencji, w tym kilkanaœcie
w sprawie dzików.
Za szkody wyrz¹dzone przez dzikie
zwierzêta ³owne mo¿na otrzymaæ
odszkodowanie. Jeœli szkody wyrz¹dzone zosta³y na terenie obwodu
³owieckiego – o odszkodowanie mo¿na
ubiegaæ siê w Zarz¹dzie danego Ko³a
£owieckiego, natomiast jeœli w miejscu
poza obrêbem obwodu ³owieckiego –
odszkodowanie wyp³aca Starostwo.
Anna Maria Pi¹tkowska
Z kim mamy siê skontaktowaæ,
gdy widzimy dzika?
1) Stra¿ Miejska – tel. 986
– Przyjmujemy zg³oszenie i wysy³amy
na miejsce patrol, który ma zabezpieczyæ teren. Nastêpnie zg³oszenie
przekazujemy specjalistycznym firmom
i ko³om ³owieckim, które ju¿ t¹ spraw¹
siê zajmuj¹ – podaje Marek Anio³,
rzecznik prasowy Stra¿y Miejskiej
Miasta Krakowa.
2) KABAN – Maciej Lesiak
tel. kom. 508 61 25 29
[email protected]
http://www.peetie.bezlicznika.pl/kab
an/kaban.html