Show publication content!

Projekt systemowy współfinansowany
przez Unię Europejską ze środków
Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach
Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013,
Priorytet IX, Działanie 9.4.
Wysoko wykwalifikowane kadry systemu oświaty
www.nauczyciele.org.pl
FORMY TERENU
Barbara Grabowska
W terenie występują różne wyniosłości
i zagłębienia.
Nazywamy je formami terenowymi.
Wyniosłości to formy wypukłe.
Zagłębienia to formy wklęsłe.
Forma
wklęsła
Forma
wypukła
JAK DZIELIMY FORMY
TERENU
PAGÓREK
DOLINA
WZGÓRZE
KOTLINA
GÓRA
ELEMENTY FORMY WYPUKŁEJ
szczyt
wierzchołek
podnóże
SZCZYT - najwyższy punkt na wypukłej formie terenu.
WIERZCHOŁEK - najwyższa część wypukłej formy
terenu.
ELEMENTY FORMY WKLĘSŁEJ
doliny rzecznej
koryto
zbocze
strome
zbocze
łagodne
dno doliny
-
MIERZYMY WYSOKOŚĆ WZGLĘDNĄ
I BEZWZGLĘDNĄ
Odcinek A to wysokość
bezwzględna. Mierzymy
ją od poziomu morza do
szczytu. Podajemy ją w
metrach nad poziom
morza (m.n.p.m.)
A
Odcinek B to wysokość
względna. Mierzymy ją od
podnóża do szczytu.
Podajemy ją w metrach
(m.)
B
JAK ODRÓŻNIĆ OD SIEBIE FORMY TERENU
Podstawą do odróżnienia pagórka od
wzgórza lub góry jest wysokość
względna
Wysokość względna
ponad 300 metrów.
Wysokość względna
od kilkunastu do 300
metrów.
Wysokość względna
nie przekracza
.
kilkunastu metrów.
PAGÓREK
WZGÓRZE
GÓRA
Formy terenu możemy przedstawiać za pomocą
rysunku poziomicowego.
Poziomica to linia
łącząca punkty
leżące na takiej
samej wysokości
nad poziomem
morza.
280 m. n.p.m.
250
200
150
POZIOMICA 100
M. N. P. M.
100
50
Wysokość bezwzględna wynosi 280 m. n. p. m., a wysokość względna wynosi 230 m. (280 m. n.p. m. - 50 m. n. p. m.).
Jest to wzgórze.
TAK PRZEDSTAWIAMY FORMĘ WYPUKŁĄ I WKLĘSŁĄ
ZA POMOCĄ RYSUNKU POZIOMICOWEGO
FORMA WYPUKŁA
Wartość poziomic
wzrasta do środka
10
20
30 m.n.p.m
40
50
60
FORMA WKLĘSŁA
Wartość poziomic
maleje do środka
Poziomice przebiegają
bliżej siebie
400 m. n. p. m.
450
Poziomice
przebiegają
dalej od siebie
+
500
550
600
650
Rysunek
poziomicowy
pozwala
odczytać
kształt form
terenu
W jaki sposób pokazać na mapie
góry, wyżyny, niziny?
Bibliografia:








Bibliografia:
I. Berne: Zajęcia w terenie, WSiP, Warszawa 1977.
Klimuszko B., Sokołowska J., Wilczyska –Wołoszyn M.,
„Przyroda 4” Żak, Warszawa 2000
Majcher I., Sadom –Osowiecka T., Florek A., „Przyroda 4”,
Wydawnictwo Operon, Rumia 2008
Marko –Worłowska Sułtan., Szlejfer Sułtan., Przyroda do klasy
czwartej , Nowa Era, Warszawa 2004
Tywoński K., Pomoce dydaktyczne do geografii, WSiP,
Warszawa 1983
pl.wikipedia.org/wiki/
www.wiking.edu.pl
BIURO PROJEKTU
Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli
ul. Gen. J. Sowińskiego 68, p. 35
70-236 Szczecin
tel.: 091/435 06 29
e-mail: [email protected]
www.nauczyciele.org.pl