pobranie cynku przez rośliny z gleby zanieczyszczonej kadmem

POBRANIE CYNKU PRZEZ ROŚLINY Z GLEBY ZANIECZYSZCZONEJ
KADMEM
ZINC UPTAKE BY CROPS FROM CADMIUM CONTAMINATED SOIL
Zdzisław CIEĆKO*, Stanisław KALEMBASA**, Mirosław WYSZKOWSKI*, Elżbieta ROLKA*
*
Katedra Chemii Środowiska, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, 10-718 Olsztyn,
plac Łódzki 4
**
Katedra Gleboznawstwa i Chemii Rolniczej, Akademia Podlaska, 08-110 Siedlce,
ul. B. Prusa 14
STRESZCZENIE: W badaniach określano zależność pomiędzy zawartością kadmu w glebie a
zawartością cynku w częściach nadziemnych i korzeniach owsa, kukurydzy, łubinu żółtego i
rzodkiewki w warunkach dodatku do gleby węgla brunatnego, wapna i bentonitu. Pod
wpływem średnich dawek kadmu - 20 mg Cd/kg gleby wystąpił duży wzrost zawartości
cynku w częściach nadziemnych i korzeniach kukurydzy we wszystkich seriach
doświadczenia. Zastosowanie wysokich dawek kadmu w ilości 30 i 40 mg Cd/kg gleby
nieznacznie zwiększyło zawartość cynku w ziarnie i korzeniach owsa w obiektach bez ziemi
kompostowej, węgla brunatnego i wapna. Zanieczyszczenie gleby kadmem spowodowało
wzrost zawartości cynku w częściach nadziemnych łubinu żółtego i rzodkiewki. W
korzeniach tych roślin w miarę wzrostu stężenia kadmu w glebie występował spadek
zawartości cynku. Zastosowany w badaniach węgiel brunatny, wapno i przede wszystkim
bentonit działały w kierunku obniżenia zawartości cynku w roślinach. Zanieczyszczenie gleby
kadmem spowodowało zawężenie stosunku P:Zn w częściach nadziemnych kukurydzy oraz w
korzeniach owsa i łubinu żółtego.
ABSTRACT: The correlation between Cd content in soils and Zn contents in above-ground parts
and roots of oat, maize, yellow lupine and radish was studied. The effects of soil amendment with
brown coal, lime and bentonite was investigated. The Cd applied to the soil at a dose 20 mg/kg
has increased significantly the Zn contents in maize both in roots and above-ground parts. The
application of higher Cd doses (e.g. 30 and 40 mg/kg) did not increase significantly the Zn
contents in investigated plants. Zn contents in roots of yellow lupine and radish decreased under
an impact of growing Cd content in soils. Brown coal, lime and especially bentonite, added to soil
contaminated with Cd, decreased Zn content in plants. The P:Zn ratio in above-ground parts of
maize and in roots of oat and yellow lupine was diminished under an influence of Cd
contamination of the soil.