Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Zasada równego traktowania w zatrudnieniu w jednostkach o charakterze wyznaniowym Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Zasada równego traktowania Gwarancja konstytucyjna i zasada prawa pracy Zasada prawa UE Zasada prawa międzynarodowego Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZASADA RÓWNEGO TRAKTOWANIA • Art. 112 k.p. Pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków (…) ZAKAZ DYSKRYMINACJI • Art. 113 k.p. Jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię (…) jest niedopuszczalna KOMPLEMENTARNOŚĆ ZASAD • Art. 183a § 2. Równe traktowanie w zatrudnieniu oznacza niedyskryminowanie w jakikolwiek sposób, bezpośrednio lub pośrednio (…) Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Zasada niedyskryminacji w komplementarną do zasady zatrudnieniu. zatrudnieniu jest zasadą równego traktowania w Zgodnie z art. 183a § 1 k.p., wszyscy pracownicy, w szczególności bez względu na cechy i okoliczności wymienione w art. 113 k.p., powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Przepis art. 18 3a § 2 k.p. utożsamia zasadę równego traktowania w zatrudnieniu z zasadą niedyskryminacji, stanowiąc że równe traktowanie oznacza niedyskryminowanie w jakikolwiek sposób, bezpośrednio lub pośrednio, z uwzględnieniem niedozwolonych kryteriów. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Przepisy art. 183a-183e zostały wprowadzone do Kodeksu pracy ustawą nowelizującą z dnia 14 listopada 2003 r. i zmienione ustawą nowelizującą z dnia 21 listopada 2008 r. celem dostosowania polskiego prawa pracy do wymagań Unii Europejskiej. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii KONTRATYP OD ZASADY RÓWNEGO TRAKTOWANIA Art. 183b § 4 k.p. Nie stanowi naruszenia zasady równego traktowania ograniczanie przez kościoły i inne związki wyznaniowe, a także organizacje, których etyka opiera się na religii, wyznaniu lub światopoglądzie, dostępu do zatrudnienia, ze względu na religię, wyznanie lub światopogląd jeżeli rodzaj lub charakter wykonywania działalności przez kościoły i inne związki wyznaniowe, a także organizacje powoduje, że religia, wyznanie lub światopogląd są rzeczywistym i decydującym wymaganiem zawodowym stawianym pracownikowi, proporcjonalnym do osiągnięcia zgodnego z prawem celu zróżnicowania sytuacji tej osoby; dotyczy to również wymagania od zatrudnionych działania w dobrej wierze i lojalności wobec etyki kościoła, innego związku wyznaniowego oraz organizacji, których etyka opiera się na religii, wyznaniu lub światopoglądzie. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii ZAKRES PODMIOTOWY KONTRATYPU Przepis art. 18(3b) § 4 k.p. jest adresowany do ograniczonego kręgu pracodawców, tzn. Kościołów i innych związków wyznaniowych, a także organizacji, których etyka opiera się na religii, wyznaniu lub światopoglądzie. •regulacja kontratypu z treści art. 183b § 4 k.p. odnosi się tylko do tych podmiotów wyznaniowych, które są pracodawcami w rozumieniu art. 3 k.p., przy czym nie obejmuje osób fizycznych •kościoły i związki wyznaniowe niefunkcjonujące w przepisanej prawem formie organizacyjnej, a istniejące w sposób nieformalny nie są upoważnione do stosowania tej regulacji Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Zakres przedmiotowy kontratypu Uzasadniony i usprawiedliwiony charakter religii jako wymogu zawodowego. Kryterium religijne: •konieczny i słuszny charakter •rzeczywiście nieodzowne dla zachowania ideologicznej tożsamości placówki zatrudniającej (Podmiot wyznaniowy nie zawsze może wymagać określonej postawy religijnej od pracowników, których obowiązki pracownicze mają charakter techniczny, porządkowy lub ściśle administracyjny). Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu - orzeczenie Stan faktyczny •kierownik chóru i organista jednej z katolickich parafii w Niemczach od jakiego czau żył w separacji z żoną (z którą miał dwoje dzieci) • mieszkał w konkubinacie z inną kobietą, która spodziewała się ich wspólnego dziecka •po tym, jak jedno z jego dzieci nieopatrznie opowiedziało w przedszkolu, w jakim związku żyje jego ojciec, Kościół katolicki (który był jego pracodawcą) zwolnił go w trybie natychmiastowym, bez uprzedniego upomnienia. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Sądy uznały argumentację Kościoła Muzyk wystąpił ze skargą do niemieckiego sądu pracy Sądy wszystkich instancji przyznały rację Kościołowi. W roku 2010 sprawa znalazła się na wokandzie Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, który stwierdził, że niemieckie sądy: nie dość skrupulatnie rozróżniły między prawami powoda i pracodawcy, jakim był Kościół, i w całości przejęły argumentację strony kościelnej. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Sędziowie w Strasburgu orzekli, że zwolnienie było bezprawne i że Kościół, zrywając stosunek pracy z powodu utrzymywania przez zatrudnionego muzyka stosunków pozamałżeńskich, naruszył zasadę poszanowania sfery prywatnej. Trybunał Praw Człowieka zadecydował, że poszkodowanemu przysługuje odszkodowanie w wysokości 40 tys. euro oraz rekompensata w wysokości 7600 euro tytułem poniesionych kosztów i wydatków. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Podsumowanie Zasada Jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia jest niedopuszczalna Kontratyp pracodawcy powinni w uzasadnionych przypadkach w sposób odpowiedni i proporcjonalny stosować inne wymagania wobec osób zatrudnianych w jednostkach o charakterze wyznaniowym Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Odszkodowanie z tytułu naruszenia zasady równego traktowania Art. 183d. Osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów. Wyrok SN z 1 lipca 2009 r., III PK 43/08 Odszkodowania przewidziane w art. 18[3d] k.p. powinno być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Odszkodowanie powinno zatem wyrównywać uszczerbek poniesiony przez pracownika, powinna być zachowana odpowiednia proporcja między odszkodowaniem a naruszeniem przez pracodawcę obowiązku równego traktowania pracowników, a także odszkodowanie powinno działać prewencyjnie. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Pracodawca dowodzi, a pracownik uprawdopodabnia Art. 183b. § 1. Za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu, z zastrzeżeniem § 2-4, uważa się różnicowanie przez pracodawcę sytuacji pracownika z jednej lub kilku przyczyn określonych w art. 183a § 1 (…) - chyba że pracodawca udowodni, że kierował się obiektywnymi powodami. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Pracodawca dowodzi, a pracownik uprawdopodabnia W postępowaniu przed sądem pracy pracownik powinien wykazać fakty uprawdopodabniające zarzut nierównego traktowania w zatrudnieniu, a dopiero wówczas pracodawca musi wykazać, że kierował się obiektywnymi powodami. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Pracodawca dowodzi, a pracownik uprawdopodabnia Art. 183e. § 1. Skorzystanie przez pracownika z uprawnień przysługujących z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu nie może być podstawą niekorzystnego traktowania pracownika