ROŚLINNOŚĆ NA ŚNIEŻCE

ROŚLINY I ZWIERZĘTA
ŚNIEŻKI
Flora Karkonoszy jest przejściowa między górami Europy Zachodniej
i Karpatami Zachodnimi.
O ogromnej wartości flory Karkonoszy świadczy występowanie gatunków
chronionych (ok. 40 gatunków), a także reliktów i endemitów. Obecne
rozmieszczenie roślinności charakteryzuje się istnieniem wyraźnych pięter
wysokościowych: piętro pogórza, piętro regla dolnego, piętro regla
górnego, piętro subalpejskie i piętro alpejskie.
Lasami charakterystycznymi dla piętra regla dolnego są buczyny :
kwaśna buczyna górska i żyzna buczyna sudecka. Regiel górny to ubogie
przyrodniczo świerczyny. Piętro subalpejskie jest najbogatszym
florystycznie i najbardziej zróżnicowanym pod względem zbiorowisk
roślinnych fragmentem Karkonoszy. Dominują w nim zarośla
kosodrzewiny.
Elementem charakterystycznym dla Karkonoszy jest roślinność
źródliskowa i torfowiskowa. W piętrze regla górnego i subalpejskim
spotkamy dwa rodzaje torfowisk : torfowiska wiszące, rozwijające się na
zboczach w obrębie pietra kosodrzewiny i górnoreglowych borów
świerkowych oraz wierzchowinowe torfowiska wysokie powstałe na
płaskich powierzchniach zrównań w okolicach Śnieżki i Szrenicy.
Piętro alpejskie obejmuje głównie szczyty Śnieżki i Wielkiego
Szyszaka.
PIĘTRO POGÓRZA
Piętro pogórza posiada roślinność zmienioną w efekcie
długotrwałej działalności człowieka. W jego obrębie przeważają
tereny uprawne i łąkowe. Lasy zachowały się w nielicznych
skalistych fragmentach kotliny, których już nie można było użytkować
rolniczo.
Znaczną część obszaru tego piętra zajmują tereny
zabudowane; osadnictwo powstało i rozwinęło się głównie wzdłuż
rzek przecinających Kotlinę Jeleniogórską. Dawny naturalny las w
piętrze pogórza tworzyły buki, dęby, graby, lipy, a nad rzekami olsze,
wierzby. Kiedyś drzewa iglaste stanowiły tylko niewielką domieszkę
tych lasów. Miejsca suche porastała sosna, zaś cieniste - jodła.
Dzisiaj drzewem dominującym w składzie drzewostanu tego piętra
jest świerk z domieszką brzozy, buka i dębu.
buk;
dąb szypułkowy;
świerk;
sosna.
Buk (Fagus L.) - rodzaj drzew z
rodziny bukowatych
obejmujący 40 gatunków.
Występuje głównie w strefie
umiarkowanej na półkuli
północnej, w Polsce na
Pomorzu i na południu kraju
(powiązanie z większą
wilgotnością powietrza tych
rejonów). W Polsce występuje
w stanie naturalnym tylko buk
zwyczajny (Fagus sylvatica L.).
Uprawianych jest kilka
gatunków obcych i liczne
odmiany ozdobne buka
zwyczajnego.
Dąb (Quercus L.) - rodzaj
drzew, rzadziej wysokich
krzewów zaliczony do rodziny
bukowatych (Fagaceae
Dumort.). Należy do niego ok.
600 gatunków występujących
prawie wyłącznie w strefie
umiarkowanej półkuli
północnej. Osiąga wysokość
od 20 do 50 m. Drzewo
długowieczne, żyje ponad 700
lat. W młodości rośnie dość
szybko na wysokość, proces
ten kończy się w wieku 120 200 lat. Przyrost pnia na
grubość trwa jednak dalej.
Świerk (Picea A. Dietr.) - rodzaj
wiecznie zielonych drzew z rodziny
sosnowatych (Pinaceae), który
obejmuje około 35 gatunków.
Występuje na obszarach chłodnych
i umiarkowanych półkuli północnej.
Drzewa są wysokie i przeważnie
mają regularną, stożkowatą koronę.
Sosna (Pinus L. 1753) –
rodzaj roślin z rodziny
sosnowatych (Pinaceae Lindl.)
obejmujący niemal 115
gatunków drzew i krzewów.
Występują przeważnie w
strefie klimatu umiarkowanego
półkuli północnej, choć
niektóre gatunki rosną również
w strefach cieplejszych (tu
jednak zwykle w górach).
PIĘTRO REGLA DOLNEGO
Piętro regla dolnego, które schodzi miejscami do wysokości
450 m n.p.m. , tworzy las liściasty, częściej jednak mający skład
mieszany. Niewielkie, zbliżone do naturalnego charakteru fragmenty
zbiorowisk roślinnych regla dolnego występują w okolicy
Sobieszowa na górze Chojnik oraz w paśmie Wzgórz Łomnickich na
Witoszy i Grodnej. Przeważającym zbiorowiskiem regla dolnego
była kiedyś kwaśna buczyna górska porastająca gleby zakwaszone,
ubogie w składniki pokarmowe. Z roślin zielonych występują tu
trawy: kosmatka gajowa, śmiałek pogięty, turzyca pigułowa; ponadto
borówka czarna oraz mchy.
W miejscach bardziej wilgotnych pojawia się paproć wietlica
samicza. W pobliżu strumieni, w wilgotnych wąwozach i jarach
występują enklawy żyznego lasu bukowego o bogatszym podszyciu.
Spotyka się w nich marzankę wonną, gajowiec żółty, niecierpek
pospolity. W wyższych partiach piętra regla dolnego pojawia się las
liściasty, miejscami z przewagą jaworu. Jeszcze wyżej rosną bory
mieszane, głównie świerkowe, z udziałem jodły i buka.
Kwaśna buczyna górska;
Borówka czarna;
Gajowiec żółty;
Niecierpek pospolity.
Kwaśna buczyna górska
(Luzulo nemorosae-Fagetum)
– ubogie florystycznie
zbiorowisko roślinne, w typie
siedliskowym lasu mieszanego
świeżego lub wilgotnego, z
dominacją buka zwyczajnego
w drzewostanie, z domieszką:
jawora, świerka, czasem jodły.
Kwaśna buczyna górska jest
głównym zbiorowiskiem
roślinnym na glebach typu
rankeru lub oligotroficznego
pokrywających ubogie z natury
podłoże skał bezwęglanowych.
Borówka czarna (Vaccinium
myrtillus L.) – gatunek rośliny
wieloletniej z rodziny
wrzosowatych (Ericaceae). Ma
wiele zwyczajowych nazw:
jagoda, czernica, czarna
jagoda, czarna borówka.
Występuje m.in. w Europie.
Krzewinka dorastająca do 20 35 cm wysokości. Gałązki
ostro kanciaste, nagie, zielone,
gęsto rozgałęzione. Ulistnienie
skrętoległe, liście z zewnątrz
połyskujące, od spodu
jaśniejsze, cienkie,
podługowato-jajowate, na
brzegach drobno piłkowane,
zaostrzone na szczycie.
Ogonki krótkie.
Gajowiec żółty (Galeobdolon
luteum) – gatunek rośliny
wieloletniej należący do rodziny
jasnotowatych. Wzniesiona,
prosta, pojedyncza,
czterokanciasta, o wysokości 2060 cm. Po okresie kwitnienia
roślina wytwarza gęsto
ukorzeniające się rozłogi, z
których wyrastają potem pędy
kwiatowe. Cała łodyga krótko
owłosiona. Wszystkie liście mają
ogonki o długości 1-3 cm, długość
blaszki 3-4 cm. Ulistnienie
naprzeciwległe, liście sercowate,
zaostrzone, grubo i nierówno
piłkowane, krótko owłosione.
Niecierpek pospolity
(Impatiens noli-tangere) gatunek roślin jednorocznych
należący do rodziny
niecierpkowatych. W Polsce
dość pospolity. Szkliście
prześwitująca, gałęzista, w
węzłach zgrubiała, naga,
dorasta od 30 - 100 cm.
Pokryta jest cienką warstewką
wosku, dołem jest bezlistna.
Skrętoległe, jajowate, tępo
ząbkowane, do 10 cm
długości. Owoce skrętoległe,
jajowate, tępo ząbkowane, do
10 cm długości.
PIETRO REGLA GÓRNEGO
Piętro regla górnego (do ok. 1250 m n.p.m.) stanowiły zwarte
lasy świerkowe, wcześniej zastąpione już świerkami sadzonymi
przez człowieka, często z odmian nizinnych, a więc
niedostosowanych do tutejszych warunków. Między innymi to stało
się przyczyną łatwego ich zniszczenia w końcu lat 70.
Tutejsze lasy, od lat narażone na kwaśne deszcze
spowodowane przemysłową emisją zanieczyszczeń z licznych
niemieckich, czeskich i polskich elektrowni opalanych węglem
brunatnym, padły łatwą ofiarą masowo występującej wskaźnicy
modrzewianeczki. Larwy tego owada zjadają młode igliwie, w
wyniku czego usychają całe wyrośnięte drzewa. Na górnej granicy
regla świerki przyjmują postać karłowatą, kształtowaną przez
wiejące tu wiatry. Towarzyszą im gatunki typowo górskie, na
przykład brzoza karpacka, wierzba śląska, czy jarzębina.
Brzoza karpacka;
Wierzba śląska;
Szczawik zajęczy;
Ciemiężyca zielona.
Brzoza karpacka - (B.
pubescens ssp. Carpatica) Krzew
lub małe drzewo do 8 m
wysokości. Gatunek zbliżony do
brzozy omszonej, ale o ciemnej
korze i zwykle nagich, jajowatych
liściach.
Występuje w Europie, zwłaszcza
w górach, od Pirenejów do
Karpat. W Polsce występuje w
Tatrach i Sudetach, nad potokami
w pobliżu górnej granicy lasu.
Jest uważana także za
wysokogórską formę brzozy
omszonej.
Wierzba śląska (Salix silesiaca) gatunek krzewu należący do
rodziny wierzbowatych. Występuje
w Europie. W Polsce występuje
głównie w górach; w całych
Karpatach i Sudetach. Na niżu
rzadko, tylko na południu. Krzew z
odstającymi gałęziami, osiągający
zazwyczaj wysokość do 3 m
(wyjątkowo do 4 m).Niełupki z
obfitym puchem kielichowym
umożliwiającym rozsiewanie
nasion przez wiatr.
Szczawik zajęczy (Oxalis
acetosella L.) - gatunek byliny
z rodziny szczawikowatych
(Oxalidaceae). Występuje
niemal w całej Europie.
Drobna bylina, osiągająca 8-15
cm wysokości. Trójlistkowe,
cienkie, długoogonkowe,
przypominają swym wyglądem
liście koniczyny. Wszystkie
odziomkowe, odwrotnie
sercowate z krótkimi
ogonkami. Trójlistkowe,
cienkie, długoogonkowe,
przypominają swym wyglądem
liście koniczyny.
Ciemiężyca zielona,
ciemierzyca zielona,
strzemieszyca (Veratrum
lobelianum Bernh.) — gatunek
bylin z rodziny melantkowatych
(Melanthiaceae). Występuje w
miejscach wilgotnych na całej
półkuli północnej. Preferuje widne
lasy, źródliska, brzegi potoków.
W Polsce rośnie głównie w
górach, w Sudetach i Karpatach.
Gruba i nierozgałęziona. Roślina
okazała, może dochodzić do 150
cm wysokości, choć w miejscach
zacienionych i lesie nie
przekracza często 20–30 cm.
PIĘTRO SUBALPEJSKIE
Piętro subalpejskie (1250-1450 m n.p.m.) – jedno z pięter
roślinności w górach, znajdujące się ponad reglem górnym, a
poniżej piętra hal. Jest to piętro zwartych zarośli kosodrzewiny lub
olchy zielonej (kosej). Piętro subalpejskie jest najbogatszym
florystycznie i najbardziej zróżnicowanym pod względem zbiorowisk
roślinnych fragmentem Karkonoszy. Występuje tam roślinność
źródliskowa i torfowiskowa. W tym piętrze spotykamy dwa rodzaje
torfowisk: torfowiska wiszące, rozwijające się na zboczach w
obrębie piętra kosodrzewiny i górnoreglowych borów świerkowych
oraz wierzchowinowe torfowiska wysokie powstałe na płaskich
powierzchniach zrównań w okolicach Śnieżki i Szrenicy.
Olcha zielona;
Niebielistka;
Kosodrzewina;
Fiołek dwukwiatowy.
Olsza zielona, kosa olcha
(Alnus viridis (Chaix) DC. in
Lam. & DC.) – gatunek krzewu
należący do rodziny
brzozowatych. Bardzo
rozłożysty krzew (rzadko małe
drzewko), o gęstych pędach.
Osiąga wysokość przeważnie
do 2 m, w dobrych warunkach
nawet do 4 m. Roślina
jednopienna, o oddzielnych
kwiatostanach męskich i
żeńskich występujących na tej
samej roślinie. Już przed zimą
na gałązkach występują
kwiatostany męskie i żeńskie,
które zakwitną dopiero na
wiosnę.
Niebielistka, swercja (Swertia
L.) – rodzaj roślin należący do
rodziny goryczkowatych, w
Polsce głównie w wyższych
partiach Karpat i Sudetów i
bardzo rzadko na niżu. Jest
rośliną rzadką. Status we
florze Polski: gatunek rodzimy.
Na szczycie łodygi nieliczne
kwiaty w luźnym kwiatostanie.
4 lub 5 działek kielicha o
długości ok. 8 mm,
lancetowatych lub
podługowatych, podzielonych
prawie do samej nasady.
Kosodrzewina (sosna
górska, kosówka właściwa)
(Pinus mugo Turra 1765, syn.
P. pumilio Haenke, P. montana
Miller) – gatunek drzewa (lub
krzewu) iglastego z rodzaju
sosna (Pinus) należący do
rodziny sosnowatych.
Przeważnie krzew o
masywnych gałęziach, które
płożą się po ziemi, wznoszą ku
górze lub wyrastają na boki.
Pokrój zmienny, silnie zależny
od podgatunku i siedliska. U
starszych drzew korona luźna.
Fiołek dwukwiatowy (Viola
biflora L.) - gatunek rośliny
należący do rodziny
fiołkowatych. Rośnie w
wilgotnych, górskich lasach, na
wilgotnych skałach, i nad
brzegami potoków, na
wysokościach do 1500-2500
m. Gatunek cieniolubny.
Żółtocytrynowe, z brunatnymi
żyłkami, długości 10-15 mm.
Wyrastają po 1-3 w kątach
liści. Mają bardzo krótką
ostrogę, a ich górne 4 płatki
zwrócone są ku górze. Działki
kielicha spiczaste, znamię
słupka spłaszczone i
dwuczęściowe.
PIĘTRO ALPEJSKIE
Piętro alpejskie (1450-1603 m n.p.m ) obejmuje swym
zasięgiem tylko część szczytu Śnieżki, grań Czarnego Grzbietu,
najwyższe partie Wielkiego Szyszaka oraz skalne krawędzie i pola
deflacyjne na brzegu Śnieżnych Kotłów. Występują tam luźno
rozrzucone niskie, naskalne murawy. Nielicznymi, bardziej
okazałymi roślinami, które dochodzą do tych wysokości i znoszą
silne wpływy mrozu i wiatru, są pierwiosnka maleńka, sasanka
alpejska, rdest wężownik, jastrzębiec alpejski oraz endemiczny
dzwonek karkonoski. Na dnie Małego Śnieżnego Kotła znajduje się
stanowisko wierzby zielnej, tam gdzie pokrywa śnieżna utrzymuje
się jeszcze w końcu lipca, a nawet w sierpniu.
Pierwiosnek maleńki;
Sasanka alpejska;
Rdest wężownik;
Jastrzębiec alpejski.
Pierwiosnek maleńki (Primula
minima L.) - gatunek byliny z
rodziny pierwiosnkowatych.
Występuje w Karkonoszach i
na niektórych szczytach
Karpat. Jedna z najbardziej
wysokogórskich roślin, oreofit.
Rośnie głównie w górnych
partiach gór, bardzo rzadko
można go spotkać poniżej
1300 m n.p.m. Rośnie głównie
na granitowym, kwaśnym
podłożu, na różnych nawet
malutkich półkach skalnych i
wśród skał, na piargach, na
trawiastych zboczach.
Sasanka alpejska (Pulsatilla
alba Rchb.), sasanka biała –
gatunek rośliny wieloletniej z
rodziny jaskrowatych. Typowy
gatunek górski. Preferuje
podłoże granitowe. Rośnie w
szczelinach skalnych, jeśli
tylko jest tam trochę próchnicy,
na zboczach gór. Roślina
objęta ochroną gatunkową.
Jest charakterystycznie,
jedwabiście owłosiona i osiąga
wysokość do 30 cm. Powyżej
połowy jej wysokości wyrastają
z niej 3 listki.
Rdest wężownik (Polygonum
bistorta) – gatunek byliny z
rodziny rdestowatych.
Występuje na wilgotnych
łąkach o wysokim poziomie
wód gruntowych, brzegach
zbiorników wodnych,
podmokłych polanach. Z
rozety liści wyrasta
pojedyncza, słabo ulistniona
łodyga. Tworzy kępy, a w
dogodnych warunkach duże
skupiska. Pojedyncza,
wzniesiona, osiąga wysokość
20-80 (100) cm.
Jastrzębiec alpejski
(Hieracium alpinum L.) –
gatunek rośliny wieloletniej
należący do rodziny
astrowatych. Występuje na
murawach, halach, skałach,
Wyłącznie na podłożu
pozbawionym wapienia
(roślina kwasolubna). Roślina
owadopylna, kwitnie od lipca
do sierpnia. Całe liście są
owłosione, szczególnie obficie
po brzegach i na spodniej
stronie.
PTAKI
SSAKI
GADY
PŁAZY
BEZKRĘGOWCE
RYBY
ZRÓDŁA:
http://www.ekowczasy.pl/karkonosze.html;
http://www.karkonosze.ws/;
http://pl.wikipedia.org/wiki/Strona_g%C5%8
2%C3%B3wna.
Prezentację multimedialną
wykonały…