Spis treści Wykaz skrótów ................................................................................................................ XVII Przedmowa do trzynastego wydania .............................................................................. XXIII Rozdział I. Wprowadzenie do prawa cywilnego ......................................................... 1 § 1. Prawo cywilne .................................................................................................... I. Prawo publiczne i prawo prywatne .......................................................... 1. Wprowadzenie ....................................................................................... 2. Prawo prywatne ..................................................................................... 3. Prawo publiczne .................................................................................... 4. Użyteczność wyróżnienia ...................................................................... II. Gałęzie prawa, kompleksowe regulacje prawne, dyscypliny naukowe i dydaktyczne ............................................................................................. 1. Gałęzie prawa ........................................................................................ 2. Kompleksowe regulacje prawne ........................................................... 3. Dyscypliny naukowe i dydaktyczne ..................................................... III. Status prawa cywilnego ............................................................................. 1. Metoda regulacji .................................................................................... 2. Przedmiot regulacji ............................................................................... IV. Zakres prawa cywilnego ............................................................................ 1. Uwagi wstępne ...................................................................................... 2. Prawo pracy ........................................................................................... 3. Prawo rodzinne ...................................................................................... 4. Prawo handlowe .................................................................................... 5. Prawo rolne ........................................................................................... 6. Prawo spółdzielcze ................................................................................ V. Systematyka prawa cywilnego .................................................................. 1. Uwagi ogólne ........................................................................................ 2. Poszczególne działy prawa cywilnego ................................................. 3. Inne wyróżnienia zespołów norm cywilnoprawnych .......................... VI. Zasady prawa cywilnego ........................................................................... 1. Pojęcie ................................................................................................... 2. Katalog zasad ........................................................................................ § 2. Unifikacja i kodyfikacja prawa cywilnego w Polsce ........................................ I. Unifikacja prawa cywilnego ...................................................................... 1. Druga Rzeczpospolita ........................................................................... 2. Okres powojenny .................................................................................. II. Kodyfikacja prawa cywilnego ................................................................... 1. Pierwsze próby kodyfikacji ................................................................... 2. Uchwalenie Kodeksu cywilnego .......................................................... 1 1 1 2 3 3 4 4 5 5 6 6 8 8 8 9 10 11 13 13 13 13 14 15 15 15 16 18 19 19 21 22 22 24 VI Spis treści 3. Charakter prawny .................................................................................. 4. Zakres .................................................................................................... 5. Podział ................................................................................................... 6. Forma ..................................................................................................... 7. Warstwy ideologiczne ........................................................................... III. Reforma Kodeksu w Rzeczypospolitej Polskiej ....................................... 25 25 26 27 27 27 Rozdział II. Źródła prawa cywilnego ........................................................................... 30 § 3. Rodzaje źródeł .................................................................................................... I. Uwagi wstępne ........................................................................................... II. Prawo stanowione ...................................................................................... III. Zwyczaje i prawo zwyczajowe ................................................................. 1. Zwyczaje ................................................................................................ 2. Prawo zwyczajowe ................................................................................ IV. Rola orzecznictwa ...................................................................................... V. Rola nauki .................................................................................................. § 4. Ważniejsze rodzaje norm i przepisów prawa cywilnego .................................. I. Uwagi ogólne ............................................................................................. 1. Struktura normy prawnej ...................................................................... 2. Norma a przepis prawny ....................................................................... II. Ważniejsze rodzaje norm prawa cywilnego ............................................. 1. Normy bezwzględnie i względnie wiążące oraz semiimperatywne .... 2. Normy kompetencyjne .......................................................................... 3. Metanormy ............................................................................................ III. Ważniejsze rodzaje przepisów prawa cywilnego ..................................... 1. Definicje legalne .................................................................................... 2. Przepisy odsyłające ............................................................................... 3. Klauzule generalne ................................................................................ § 5. Obowiązywanie norm prawa cywilnego w zasięgu czasowym i przestrzennym .................................................................................................. I. Obowiązywanie norm w zasięgu czasowym ............................................ 1. Początek obowiązywania ...................................................................... 2. Koniec obowiązywania ......................................................................... II. Prawo intertemporalne ............................................................................... 1. Uwagi ogólne ........................................................................................ 2. Zasada nieretroakcji .............................................................................. 3. Kolizje norm nieobjętych zasadą nieretroakcji .................................... III. Obowiązywanie norm prawa cywilnego w zasięgu przestrzennym ........ IV. Prawo prywatne międzynarodowe ............................................................ 30 30 31 32 32 34 35 35 36 36 36 37 38 38 40 41 42 42 42 43 47 48 48 49 50 50 50 51 54 54 Rozdział III. Stosowanie prawa cywilnego .................................................................. 55 § 6. Model stosowania prawa .................................................................................... I. Model normatywny .................................................................................... II. Trójczłonowy model stosowania prawa .................................................... § 7. Ustalenie stanu faktycznego sprawy .................................................................. I. Reguły dowodowe ..................................................................................... 1. Dowody ................................................................................................. 2. Rozkład ciężaru dowodu ....................................................................... 55 55 56 56 56 56 57 Spis treści VII II. Domniemania ............................................................................................. 1. Domniemania faktyczne ........................................................................ 2. Domniemania prawne ........................................................................... 3. Domniemanie dobrej wiary .................................................................. 4. Moc wiążąca orzeczeń .......................................................................... § 8. Ustalenie właściwej normy dla rozstrzygnięcia sprawy ................................... I. Wykładnia prawa ....................................................................................... 1. Uwagi wstępne ...................................................................................... 2. Dyrektywy językowe ............................................................................ 3. Dyrektywy systemowe .......................................................................... 4. Dyrektywy funkcjonalne ....................................................................... 5. Wyniki wykładni ................................................................................... II. Wnioskowanie z norm o normach ............................................................ 1. Pojęcie ................................................................................................... 2. Reguły instrumentalnego nakazu i zakazu ........................................... 3. Reguły a fortiori ................................................................................... 4. Analogia z ustawy ................................................................................. 5. Analogia z prawa .................................................................................. III. Związanie sądu w działaniach interpretacyjnych i inferencyjnych ......... 1. Uwagi wstępne ...................................................................................... 2. Nadzór judykacyjny .............................................................................. 3. Zasady prawne ...................................................................................... 4. Powszechnie obowiązująca wykładnia ................................................. 5. Wskazania wspomagające ..................................................................... IV. Zbieg norm ................................................................................................. V. Wykładnia prawa wspólnotowego ............................................................. 1. Reguły wykładni ................................................................................... 2. Zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego wobec prawa krajowego .............................................................................................. 3. Właściwość sądów ................................................................................ § 9. Wiążące ustalenie konsekwencji prawnych stanu faktycznego ........................ 58 58 58 61 62 63 64 64 65 66 68 70 70 70 71 71 71 72 73 73 73 73 75 76 77 77 77 78 78 79 Rozdział IV. Prawo podmiotowe ................................................................................... 81 § 10. Pojęcie prawa podmiotowego ............................................................................ I. Koncepcja prawnonaturalna i system prawny .......................................... 1. Prawo podmiotowe i system prawny ................................................... 2. Koncepcja umiarkowanego pozytywizmu ............................................ II. Określenie prawa podmiotowego ............................................................. 1. Stosunek cywilnoprawny ...................................................................... 2. Definicja prawa podmiotowego ............................................................ 3. Przydatność koncepcji prawa podmiotowego ...................................... III. Uprawnienia ............................................................................................... 1. Uwagi ogólne ........................................................................................ 2. Roszczenia ............................................................................................. 3. Uprawnienia kształtujące ...................................................................... 4. Zarzut ..................................................................................................... § 11. Rodzaje praw podmiotowych ............................................................................. I. Uwagi wstępne ........................................................................................... II. Prawa bezwzględne i względne ................................................................ 81 81 81 82 82 82 83 86 87 87 88 88 89 90 90 90 VIII Spis treści 1. Prawa bezwzględne ............................................................................... 2. Prawa względne .................................................................................... 3. Prawo podmiotowe w zobowiązaniach realnych ................................. 4. Przyporządkowane prawa bezwzględne ............................................... III. Prawa akcesoryjne i związane ................................................................... 1. Prawa akcesoryjne ................................................................................. 2. Prawa związane ..................................................................................... IV. Prawa majątkowe i niemajątkowe ............................................................. 1. Prawa majątkowe .................................................................................. 2. Prawa niemajątkowe ............................................................................. V. Prawa przenoszalne i nieprzenoszalne ...................................................... 1. Uwagi wprowadzające .......................................................................... 2. Zbywalność ............................................................................................ 3. Dziedziczność ........................................................................................ VI. Prawa tymczasowe ..................................................................................... § 12. Sposoby nabycia i utraty prawa podmiotowego ............................................... I. Uwagi wstępne ........................................................................................... II. Nabycie pochodne i pierwotne .................................................................. 1. Nabycie pochodne ................................................................................. 2. Nabycie pierwotne ................................................................................ III. Następstwo pod tytułem szczególnym i ogólnym .................................... 1. Następstwo pod tytułem szczególnym ................................................. 2. Następstwo pod tytułem ogólnym ........................................................ IV. Nabycie translatywne i konstytutywne ..................................................... 1. Nabycie translatywne ............................................................................ 2. Nabycie konstytutywne ......................................................................... V. Utrata prawa ............................................................................................... 1. Uwagi ogólne ........................................................................................ 2. Połączenie prawa i obowiązku ............................................................. § 13. Realizacja prawa podmiotowego ....................................................................... I. Wykonywanie ............................................................................................. II. Nadużycie ................................................................................................... 1. Teoria zewnętrzna ................................................................................. 2. Teoria wewnętrzna ................................................................................ 3. Stosowanie instytucji nadużycia prawa podmiotowego ...................... III. Ochrona ...................................................................................................... 1. Ochrona sądowa .................................................................................... 2. Pomoc własna ........................................................................................ IV. Kolizja praw podmiotowych ..................................................................... 90 91 91 92 92 93 93 93 93 94 95 95 95 96 96 97 97 98 98 99 99 99 100 101 101 101 102 102 102 102 103 103 104 105 106 107 107 108 108 Rozdział V. Przedmioty stosunku cywilnoprawnego .................................................. 110 § 14. Uwagi wstępne ................................................................................................... § 15. Rzeczy ................................................................................................................. I. Pojęcie ........................................................................................................ 1. Cechy konstytutywne ............................................................................ 2. Wyłączenia ............................................................................................ II. Rzeczy ruchome i nieruchome .................................................................. 1. Podstawa podziału ................................................................................. 2. Grunty .................................................................................................... 110 111 111 111 112 113 113 114 Spis treści IX 3. Budynki ................................................................................................. 4. Części budynków .................................................................................. 5. Księgi wieczyste .................................................................................... III. Rzeczy oznaczone co do gatunku i co do tożsamości ............................. 1. Pojęcie ................................................................................................... 2. Doniosłość prawna ................................................................................ IV. Części składowe rzeczy i przynależności ................................................. 1. Części składowe .................................................................................... 2. Przynależności ....................................................................................... V. Pożytki ........................................................................................................ 1. Pojęcie i rodzaje .................................................................................... 2. Konsekwencje prawne .......................................................................... § 16. Przedmioty inne niż rzeczy ................................................................................ I. Przedmioty materialne niebędące rzeczami .............................................. 1. Ciecze i gazy ......................................................................................... 2. Kopaliny ................................................................................................ 3. Zwierzęta w stanie wolnym .................................................................. II. Przedmioty niematerialne .......................................................................... 1. Energia ................................................................................................... 2. Dobra o charakterze intelektualnym ..................................................... 3. Dobra osobiste ....................................................................................... 4. Pieniądze ................................................................................................ 5. Papiery wartościowe ............................................................................. III. Przedsiębiorstwo ........................................................................................ 1. Uwagi wstępne ...................................................................................... 2. Pojęcie ................................................................................................... 3. Konsekwencje i charakter prawny ....................................................... 4. Gospodarstwo rolne .............................................................................. IV. Zbycie przedsiębiorstwa ............................................................................ 1. Uwagi wstępne ...................................................................................... 2. Pojęcie zbycia przedsiębiorstwa ........................................................... 3. Forma ..................................................................................................... V. Odpowiedzialność za długi związane z prowadzeniem zbytego przedsiębiorstwa ........................................................................... 1. Uwagi wstępne ...................................................................................... 2. Odpowiedzialność zbywcy przedsiębiorstwa ....................................... 3. Solidarna odpowiedzialność nabywcy przedsiębiorstwa ..................... § 17. Majątek i mienie ................................................................................................. I. Majątek ....................................................................................................... 1. Pojęcie ................................................................................................... 2. Sukcesja uniwersalna ............................................................................ 3. Zarząd .................................................................................................... 4. Odpowiedzialność ................................................................................. 5. Surogacja ............................................................................................... II. Mienie ........................................................................................................ 114 115 115 115 115 116 116 116 118 119 119 120 121 121 122 122 122 123 123 123 124 124 124 125 125 125 127 128 130 130 130 131 132 132 132 133 134 134 134 135 136 136 136 137 Rozdział VI. Osoby fizyczne .......................................................................................... 138 § 18. Uwagi ogólne ...................................................................................................... 138 I. Podmiotowość człowieka .......................................................................... 138 X Spis treści 1. Podmiot praw ........................................................................................ 2. Zdolność prawna ................................................................................... 3. Zdolność do czynności prawnych ........................................................ II. Indywidualizacja osób fizycznych ............................................................. 1. Nazwisko i imię .................................................................................... 2. Dodatkowe dane osobowe .................................................................... 3. Stan rodzinny ........................................................................................ 4. Płeć ........................................................................................................ 5. Wiek ....................................................................................................... 6. Stan cywilny .......................................................................................... 7. Rejestry stanu cywilnego ...................................................................... 8. Ewidencja ludności ............................................................................... III. Miejsce zamieszkania ................................................................................ 1. Uwagi ogólne ........................................................................................ 2. Osoby pełnoletnie .................................................................................. 3. Dzieci lub podopieczni ......................................................................... § 19. Zdolność prawna osób fizycznych ..................................................................... I. Początek ..................................................................................................... 1. Urodzenie się dziecka ........................................................................... 2. Status cywilnoprawny nasciturusa ....................................................... II. Zakres ......................................................................................................... III. Ustanie ........................................................................................................ 1. Śmierć .................................................................................................... 2. Stwierdzenie zgonu ............................................................................... 3. Uznanie za zmarłego ............................................................................. § 20. Ochrona dóbr osobistych ................................................................................... I. Pojęcie i rodzaje ........................................................................................ 1. Pojęcie ................................................................................................... 2. Typy ....................................................................................................... II. Konstrukcja prawna ................................................................................... III. Przesłanki ochrony ..................................................................................... 1. Bezprawność .......................................................................................... 2. Uchylenie bezprawności ....................................................................... IV. Środki ochrony ........................................................................................... 1. Ustalenie ................................................................................................ 2. Zaniechanie ............................................................................................ 3. Usunięcie skutków naruszenia .............................................................. 4. Zadośćuczynienie pieniężne lub zapłata na cel społeczny .................. 5. Stosunek do ochrony pozakodeksowej ................................................. 6. Odszkodowanie ..................................................................................... 138 139 139 139 140 141 141 142 143 143 144 145 145 145 146 147 148 148 148 148 151 152 152 153 154 155 157 157 159 169 171 171 172 175 175 175 176 176 179 179 Rozdział VII. Osoby prawne ......................................................................................... 180 § 21. Konstrukcja osób prawnych ............................................................................... I. Pojęcie ........................................................................................................ 1. Założenia ogólne ................................................................................... 2. Metoda regulacji prawnej ..................................................................... 3. Funkcje .................................................................................................. II. Ogólna regulacja osób prawnych .............................................................. 1. Uwagi wstępne ...................................................................................... 180 180 180 182 183 183 183 Spis treści XI 2. Powstanie i rejestry ............................................................................... 3. Nazwa .................................................................................................... 4. Siedziba ................................................................................................. 5. Organy ................................................................................................... 6. Dobra osobiste ....................................................................................... § 22. Rodzaje osób prawnych ..................................................................................... I. Państwowe osoby prawne ......................................................................... 1. Skarb Państwa ....................................................................................... 2. Inne państwowe osoby prawne ............................................................. 3. Szczególne zadania ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa II. Jednostki samorządu terytorialnego .......................................................... 1. Gminy .................................................................................................... 2. Związki międzygminne ......................................................................... 3. Powiat .................................................................................................... 4. Województwo ........................................................................................ III. Korporacyjne i fundacyjne osoby prawne ................................................ 1. Korporacyjne ......................................................................................... 2. Fundacyjne ............................................................................................ § 23. Jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi…, którym ustawa przyznaje zdolność prawną ................................................................................ I. Uwagi wstępne ........................................................................................... II. Nowa regulacja prawna ............................................................................. 1. Pojęcie ................................................................................................... 2. Reżim prawny ....................................................................................... III. Trzeci podmiot prawa cywilnego .............................................................. 184 184 184 185 187 189 190 190 193 194 195 195 196 196 196 197 197 197 198 198 199 199 200 202 Rozdział VII¹. Konsumenci i przedsiębiorcy ............................................................... 204 § 23¹. Konsumenci ....................................................................................................... I. Uwagi wstępne ........................................................................................... II. Pojęcie konsumenta ................................................................................... § 232. Przedsiębiorcy ................................................................................................... I. Firma .......................................................................................................... 204 204 205 208 212 Rozdział VIII. Czynności prawne i inne zdarzenia cywilnoprawne ........................ 215 § 24. Zdarzenia cywilnoprawne .................................................................................. I. Pojęcie i skutki .......................................................................................... 1. Pojęcie ................................................................................................... 2. Skutki ..................................................................................................... II. Typy zdarzeń cywilnoprawnych ................................................................ 1. Podstawa wyróżnienia ........................................................................... 2. Typologia ............................................................................................... § 25. Pojęcie i postacie czynności prawnych ............................................................. I. Pojęcie ........................................................................................................ 1. Określenie ogólne .................................................................................. 2. Oświadczenie woli ................................................................................ 3. Oświadczenia innego rodzaju ............................................................... II. Postacie czynności prawnych .................................................................... 215 215 215 216 216 216 217 218 219 219 220 220 221 XII Spis treści 1. Jednostronne, umowy i uchwały .......................................................... 2. Zgoda osoby trzeciej ............................................................................. 3. Indywidualnie adresowane .................................................................... 4. Realne i konsensualne ........................................................................... 5. Między żyjącymi i na wypadek śmierci .............................................. 6. Zobowiązujące, rozporządzające i o podwójnym skutku .................... 7. Przysparzające ....................................................................................... 8. Upoważniające ...................................................................................... 9. Kauzalne i abstrakcyjne ........................................................................ 10. Czynności powiernicze ......................................................................... § 26. Forma oświadczenia woli ................................................................................... I. Swoboda formy .......................................................................................... 1. Uwagi ogólne ........................................................................................ 2. Oświadczenia wyraźne i dorozumiane ................................................. II. Formy szczególne i ich rodzaje ................................................................ 1. Zwykła forma pisemna ......................................................................... 2. Z datą pewną ......................................................................................... 3. Z poświadczeniem podpisu ................................................................... 4. Akt notarialny ........................................................................................ 5. Forma elektroniczna kwalifikowana ..................................................... 6. Uwagi końcowe ..................................................................................... III. Skutki niedochowania formy ..................................................................... 1. Forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności (ad solemnitatem) .................................................................................. 2. Forma czynności prawnej zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych (ad eventum) .......................................................... 3. Forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów dowodowych (ad probationem) ................................................................................... IV. Zakres zastosowania form szczególnych .................................................. 1. Forma z mocy ustawy .......................................................................... 2. Forma z mocy umowy .......................................................................... 3. Forma następczych czynności prawnych ............................................. 4. Zakres zastosowania elektronicznej formy czynności prawnej ........... V. Pismo potwierdzające zawarcie umowy ................................................... § 27. Wykładnia oświadczeń woli ............................................................................... I. Uwagi ogólne ............................................................................................. 1. Pojęcie wykładni ................................................................................... 2. Ogólne dyrektywy wykładni ................................................................. II. Metoda wykładni ....................................................................................... 1. Oświadczenia woli składane indywidualnym adresatom .................... 2. Oświadczenia woli kierowane do nieoznaczonego kręgu odbiorców .. 3. Testamenty ............................................................................................. III. Wykładnia oświadczeń woli wyrażonych pisemnie ................................. 1. Uwagi ogólne ........................................................................................ 2. Ograniczenia dowodowe ....................................................................... 3. Zasady europejskiego prawa kontraktów ............................................. § 28. Zdolność do czynności prawnych ...................................................................... I. Pojęcie ........................................................................................................ 1. Uwagi ogólne ........................................................................................ 221 222 223 225 226 226 228 229 229 233 233 234 234 235 236 237 240 241 241 242 245 246 246 246 246 247 247 249 249 253 253 254 254 254 255 257 257 258 259 259 259 260 261 261 262 262 Spis treści 2. Osoby prawne ........................................................................................ 3. Osoby fizyczne ...................................................................................... II. Brak zdolności do czynności prawnych ................................................... 1. Wiek ....................................................................................................... 2. Ubezwłasnowolnienie całkowite ........................................................... 3. Skutki ..................................................................................................... III. Ograniczona zdolność do czynności prawnych ........................................ 1. Wiek ....................................................................................................... 2. Ubezwłasnowolnienie częściowe .......................................................... 3. Skutki ..................................................................................................... IV. Pełna zdolność do czynności prawnych ................................................... § 29. Wady oświadczenia woli .................................................................................... I. Uwagi ogólne ............................................................................................. II. Brak świadomości lub swobody ............................................................... 1. Pojęcie ................................................................................................... 2. Zakres podmiotowy ............................................................................... III. Pozorność ................................................................................................... 1. Pojęcie ................................................................................................... 2. Skutki pozorności .................................................................................. 3. Pozorność a oświadczenie woli nie na serio, zastrzeżenie potajemne i czynności fiducjarne ......................................................... IV. Błąd ............................................................................................................ 1. Pojęcie ................................................................................................... 2. Przypadki szczególne ............................................................................ 3. Skutki ..................................................................................................... V. Podstęp ....................................................................................................... 1. Pojęcie ................................................................................................... 2. Skutki ..................................................................................................... VI. Groźba ........................................................................................................ VII. Uchylenie się od skutków prawnych ........................................................ XIII 263 263 263 263 264 264 265 265 266 266 269 269 270 270 270 271 272 272 273 274 274 274 276 277 277 277 278 279 280 Rozdział IX. Treść czynności prawnej ......................................................................... 282 § 30. Swoboda kształtowania treści czynności prawnych .......................................... I. Uwagi ogólne ............................................................................................. 1. Pojęcie treści czynności prawnej .......................................................... 2. Zasada swobody kształtowania treści ................................................... 3. Wzorzec kompetencji generalnej .......................................................... II. Ograniczenia .............................................................................................. 1. Prawa przyrody ..................................................................................... 2. Normy bezwzględnie wiążące .............................................................. 3. Obejście ustawy .................................................................................... 4. Zasady współżycia społecznego ........................................................... III. Skutki naruszenia ....................................................................................... § 31. Elementy czynności prawnej ............................................................................. I. Rodzaje ....................................................................................................... 1. Essentialia negotii ................................................................................. 2. Naturalia negotii ................................................................................... 3. Accidentalia negotii .............................................................................. 282 282 282 283 284 285 286 286 287 288 288 290 290 290 290 291 XIV Spis treści II. Warunek i termin ....................................................................................... 291 1. Warunek ................................................................................................. 291 2. Termin .................................................................................................... 295 Rozdział X. Zawarcie umowy ........................................................................................ 297 § 32. Założenia ogólne ................................................................................................ I. Konsens ...................................................................................................... 1. Pojęcie ................................................................................................... 2. Zakres konsensu .................................................................................... 3. Określenie stron .................................................................................... II. Swoboda zawierania umów ....................................................................... 1. Pojęcie ................................................................................................... 2. Ograniczenia .......................................................................................... 3. Umowy adhezyjne ................................................................................. 4. Zastępcze oświadczenie woli ................................................................ 5. Orzeczenie sądowe jako zdarzenie cywilnoprawne ............................. 6. Decyzja administracyjna jako zdarzenie cywilnoprawne .................... § 33. Sposoby zawierania umów ................................................................................. I. Oferta i jej przyjęcie .................................................................................. 1. Pojęcie oferty ........................................................................................ 2. Skutki złożenia oferty ........................................................................... 3. Ustanie stanu związania ofertą ............................................................. 4. Przyjęcie oferty ..................................................................................... 5. Miejsce i czas zawarcia umowy ........................................................... II. Negocjacje .................................................................................................. 1. Pojęcie ................................................................................................... 2. Prowadzenie negocjacji ......................................................................... 3. Zawarcie umowy ................................................................................... 4. List intencyjny ....................................................................................... 5. Zaproszenie do zawarcia umowy ......................................................... III. Aukcja i przetarg ....................................................................................... 1. Uwagi wstępne ...................................................................................... 2. Charakter prawny oraz funkcja aukcji i przetargu .............................. 3. Ogłoszenie aukcji albo przetargu ......................................................... 4. Aukcja .................................................................................................... 5. Przetarg .................................................................................................. 6. Wadium .................................................................................................. 7. Unieważnienie umowy .......................................................................... 297 298 298 298 299 300 300 300 302 302 304 305 305 306 306 308 311 312 314 315 315 316 316 317 319 319 319 319 320 322 323 324 326 Rozdział XI. Przedstawicielstwo ze szczególnym uwzględnieniem pełnomocnictwa i prokury ............................................................................... 328 § 34. Pojęcie przedstawicielstwa i pełnomocnictwa ................................................... I. Pojęcie przedstawicielstwa ........................................................................ 1. Działanie w cudzym imieniu ................................................................ 2. Instytucje o zbliżonej funkcji ............................................................... II. Pojęcie pełnomocnictwa i przedstawicielstwa ustawowego .................... § 35. Pełnomocnictwo .................................................................................................. I. Udzielenie pełnomocnictwa ....................................................................... 1. Zdolność do czynności prawnej ........................................................... 328 328 328 330 331 332 332 332 Spis treści 2. Oświadczenie woli mocodawcy ........................................................... 3. Treść pełnomocnictwa ........................................................................... 4. Czynność „z samym sobą” ................................................................... 5. Pełnomocnik rzekomy ........................................................................... II. Stosunek podstawowy ................................................................................ III. Wygaśnięcie pełnomocnictwa .................................................................... IV. Prokura ....................................................................................................... 1. Uwagi wstępne ...................................................................................... 2. Pojęcie i funkcja prokury ..................................................................... 3. Podmioty kompetentne do udzielania prokury .................................... 4. Udzielenie prokury ................................................................................ 5. Prokurent ............................................................................................... 6. Zakres prokury i sposób jej wykonywania .......................................... 7. Wygaśnięcie prokury ............................................................................. XV 333 334 337 338 340 341 343 343 344 344 345 345 346 348 Rozdział XII. Wpływ wadliwości czynności prawnych na ich skuteczność prawną ............................................................................................................... 349 § 36. Uwagi ogólne ...................................................................................................... § 37. Postacie nieważności czynności prawnej .......................................................... I. Nieważność ................................................................................................ 1. Uwagi ogólne ........................................................................................ 2. Konwalidacja ......................................................................................... 3. Konwersja .............................................................................................. II. Wzruszalność ............................................................................................. III. Bezskuteczność zawieszona ...................................................................... IV. Bezskuteczność względna .......................................................................... 1. Uwagi ogólne ........................................................................................ 2. Konstrukcja bezskuteczności względnej na podstawie art. 59 KC ..... 3. Przesłanki .............................................................................................. 4. Skutki i funkcja ..................................................................................... 349 350 350 350 352 353 353 354 355 355 356 356 358 Rozdział XIII. Przedawnienie i terminy zawite .......................................................... 360 § 38. Dawność .............................................................................................................. I. Pojęcie i funkcja ........................................................................................ II. Rodzaje ....................................................................................................... § 39. Przedawnienie ..................................................................................................... I. Pojęcie ........................................................................................................ 1. Przedmiot ............................................................................................... 2. Zarzut przedawnienia ............................................................................ 3. Skutek .................................................................................................... II. Terminy ...................................................................................................... 1. Długość .................................................................................................. 2. Obliczanie biegu terminu ...................................................................... III. Zawieszenie biegu przedawnienia ............................................................. IV. Przerwa biegu przedawnienia .................................................................... 1. Uwagi ogólne ........................................................................................ 2. Dochodzenie roszczenia przed sądem .................................................. 360 360 361 362 362 362 363 365 365 365 367 368 369 369 370 XVI Spis treści 3. Uznanie roszczenia ................................................................................ 4. Mediacja ................................................................................................ § 40. Terminy zawite ................................................................................................... I. Pojęcie i rodzaje ........................................................................................ II. Skutki ......................................................................................................... Indeks rzeczowy ................................................................................................................ 371 373 374 374 376 379