Sprawdź swoją wiedzę i umiejętności — TKANKI ROŚLINNE. 1. Uzupełnij schemat ilustrujący hierarchiczną budowę organizmu roślin. komórka .................. ................... organizm 2. Na rysunku komórki roślinnej wskaż i podpisz następujące organella: ściana komórkowa, mitochondriom, chloroplast, jądro komórkowe, błona komórkowa, cytoplazma, wodniczka 3. Określ funkcje każdego z niżej wymienionych organelli komórkowych. a) ściana komórkowa: …………………………………………………………………………………. b) mitochondriom: ……………………………………………………………………………………… c) chloroplast: …………………………………………………………………………………………… d) jądro komórkowe: …………………………………………………………………………………… e) błona komórkowa: …………………………………………………………………………………… f) cytoplazma: …………………………………………………………………………………………… g) wodniczka: …………………………………………………………………………………………… . 4. Uzupełnij schemat podziału tkanek roślinnych. tkanki roślinne ………………………. ………………………… (ich komórki zachowują zdolność podziału) (ich komórki nie mogą się dzielić) 5. R ozpoznaj i podpisz tkanki przedstawione poniżej. ………………..……..… ………………………… ………………………… -1Opracowała mgr Dorota Lęgieć 6. W pisz do tabeli następujące tkanki i określenia: rurki sitowe, stałe, merystematyczne (twórcze), miękisz asymilacyjny, skórka, merystem wierzchołkowy korzenia, łyko (felom), zwarcica (kolenchyma), naczynia, merystem zarodkowy, przetchlinki, merystem wierzchołkowy pędu, włośniki, miazga (kambium), korek, miękisz zasadniczy, drewno (ksylem), komórki przyrurkowe, włoski, twardzica (sklerenchyma), aparaty szparkowe, miękisz spichrzowy, miazga korkotwórcza (fellogen), miękisz powietrzny. Tkanki ……………… Pierwotne Wtórne Tkanki ………………………… Okrywająca Pierwotna Miękiszowa Wtórna Wzmacniająca Żywa Martwa Przewodząca Żywa Martwa 7. N a poniższym rysunku zaznacz następujące organy: liście, korzeń, łodyga, kwiat, owoc Określ funkcje wyżej wymienionych organów: …………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………… . 8. R ozpoznaj jaki proces ilustruje poniższy rysunek i uzupełnij informacje na rysunku. -2- Opracowała mgr Dorota Lęgieć 9. N a rysunku przedstawiono budowę anatomiczną liścia rośliny okrytonasiennej. Podpisz wskazane elementy budowy używając określeń: aparat szparkowy, wiązka przewodząca, miękisz gąbczasty, skórka górna, miękisz palisadowy, skórka dolna. 10. R ysunek ilustruje budowę morfologiczną korzenia. Wskaż na rysunku następujące części korzenia: stożek wzrostu, strefa korzeni bocznych, strefa wydłużania, strefa włośnikowa. Określ funkcje każdej ze stref korzenia: ……………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………… … …………………………………………………………………………………………………… … …………………………………………………………………………………………………….. . 11. O pisz budowę i rolę aparatu szparkowego. Nazwij wskazane na rysunku elementy budowy aparatu szparkowego. -3Opracowała mgr Dorota Lęgieć 12. N a rysunku przedstawiono tkankę przewodzącą - drewno. Uzupełnij zdania właściwą informacją. Drewno zbudowane jest z ………………………..………………(rurek sitowych / naczyń). Komórki te są ………………………………………….……..(żywe / martwe). Ich ściana komórkowa jest ……………………………… (nierównomiernie zgrubiała / cienka). Komórki tej tkanki ………………………(mają / nie mają) ścian komórkowych poprzecznych. Funkcją drewna jest transportowanie ..................………………. (wody i soli mineralnych / związków organicznych) z …………………………. do ………………………….. . 13. Na rysunku przedstawiono tkankę: …………………………………………………………. . skórka korek Podkreśl cechy komórek korka: żywe, martwe, cienkościenne, grubościenne, wielowarstwowy, jednowarstwowy, komórki ściśle przylegają do siebie, komórki są luźno ułożone. 14. Rozpoznaj element przedstawiony na rysunku i określ jego funkcje. Jest to …………………………………………………………….. . Funkcje: ………………………………………………………………………………………… .-4- Opracowała mgr Dorota Lęgieć 15. Na rysunku przedstawiono tkankę wzmacniającą. Wybierz właściwy podpis rysunków i dokończ zdania. A. Kolenchyma / sklerenchyma B. Kolenchyma / sklerenchyma Komórki są ……………….. (żywe / martwe). Komórki są ……………….. (żywe / martwe). Organy ………………… (młode / wyrośnięte). Organy ………………… (młode / wyrośnięte). Wspólną cechą komórek tej tkanki jest: ………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………… ……. . Funkcją tej tkanki jest : ……………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………… ……. . 16. Rysunek przedstawia tkankę twórczą. Podkreśl cechy komórek tej tkanki: martwe, małe wodniczki, żywe, luźno ułożone, ściśle przylegają do siebie, mają chloroplasty, mogą się dzielić, zgrubiałe ściany komórkowe, duże jądra komórkowe. Funkcją tej tkanki jest : ………………………………………………. ………………………………………………………………………………….. . 17. Dokończ poniższe zdania. WŁOŚNIKI to wytwory tkanki ………………………….. . Występują na …………………………………….…… . Ich rola polega na ………………………………………………………………………….. . WŁOSKI to wytwory tkanki ………………………….. . Występują na …………………………………….…… . Ich rola polega na ………………………………………………………………………….. .- 5 - Opracowała mgr Dorota Lęgieć 18. D o niżej podanych tkanek roślinnych dopasuj pełnione przez nie funkcje: a) zwarcica 1. chroni starsze organy roślinne przed wysychaniem i urazami mechanicznymi b) korek 2. zapewnia wytrzymałość organów roślinnych na zginanie i rozciąganie c) miazga 3. przewodzi związki organiczne wytworzone w liściach d) naczynia 4. transportuje wodę i sole mineralne pobrane przez korzeń e) rurki sitowe 5. umożliwia przyrost łodygi i korzenia na grubość f) skórka 6. chroni roślinę przed wysychaniem, bakteriami, czynnikami chemicznymi. 19. P ołącz tkanki z miejscem ich występowania w roślinie: a) skórka b) miękisz spichrzowy 1. wiązki przewodzące c) korek 2. liście d) łyko 3. zdrewniałe łodygi e) miękisz zieleniowy 4. bulwy ziemniaka f) miazga 5. stożek wzrostu korzenia i pędu g) merystem wierzchołkowy. 20. Do podanych niżej definicji dopisz właściwe pojęcia: siła ssąca liści, osmoza, turgor (ciśnienie osmotyczne), transpiracja a) ...................................................................................... – ciśnienie jakie wywiera zawartość komórki na ścianę komórkową (inaczej: stan napięcia ściany komórkowej); b) ........................................................................ – przenikanie cząsteczek wody przez błonę półprzepuszczalną z roztworu o mniejszym stężeniu (hipotonicznego) do roztworu o większym stężeniu (hipertonicznego), bez wydatkowania energii; c) ...................................................................... – wyparowywanie wody z rośliny (głównie przez aparaty szparkowe i w mniejszym stopniu przez kutykulę); d) ................................................................................. – siła powodująca wnikanie wody do komórek (w zależności od stężenia soku komórkowego i turgoru) i umożliwiająca transport wody z włośników korzenia do nadziemnych części rośliny. Opracowała: mgr Dorota Lęgieć. -6Opracowała mgr Dorota Lęgieć