Możliwości wykorzystania zrębków drzewnych w układach kogeneracyjnych

32/,7(&+1,.$àÏ'=.$
:\G]LDá%XGRZQLFWZD$UFKLWHNWXU\
L,QĪ\QLHULLĝURGRZLVND
Katedra Techniki Ogrzewczej i Wentylacyjnej
.LHUXQHN,QĪ\QLHULDĝURGRZLVND
6SHFMDOQRĞü8U]ąG]HQLDFLHSOQH]GURZRWQH
i oczyszczanie powietrza
àXNDV]5HPERZVNL
numer albumu 110889
0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FK
ZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FK
QDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQLZ+HUQLQJ 'DQLD
Praca magisterska
napisana w Katedrze Techniki
Ogrzewczej i Wentylacyjnej
pod kierunkiem naukowym
dr–DLQĪTomasza Jerominki
àÏ'ħ 2007
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
6SLVWUHĞFL
6SLVWUHĞFL.......................................................................................................................................... 2
Streszczenie.................................................................................................................................... 5
2EMDĞQLHQLDVNUyWyZR]QDF]HĔV\PEROLRUD]MHGQRVWNLPLDU .................................................... 6
Wprowadzenie ........................................................................................................................... 17
5R]G]LDá ........................................................................................................................................... 20
Prawodawstwo ........................................................................................................................... 20
1.1. Polityka energetyczna................................................................................................................. 20
1.2. Ewolucja prawodawstwa............................................................................................................ 21
5R]ZLą]DQLDSUDZQHLRUJDQL]DF\MQHZSá\ZDMąFHQDVHNWRUHQHUJHW\F]Q\............................ 28
2FKURQDĞURGRZLVND ........................................................................................... 28
ƒ
Dyrektywa LCP................................................................................................. 29
ƒ
IPCC .................................................................................................................. 30
ƒ
DyrHNW\ZDHIHNW\ZQRĞFLRZD ........................................................................... 30
3URGXNFMDVNRMDU]RQDHQHUJLLHOHNWU\F]QHMLFLHSáD NRJHQHUDFMD ................... 31
ƒ
Dyrektywa kogeneracyjna................................................................................ 32
1.3.3. Energetyka odnawialna....................................................................................... 33
5R]G]LDá ........................................................................................................................................... 35
Energetyczne zasRE\ZĊJODNDPLHQQHJR ................................................................................. 35
2.1. Podsumowanie ............................................................................................................................ 38
5R]G]LDá ........................................................................................................................................... 40
WytwaU]DQLHHQHUJLLFLHSOQHMLHOHNWU\F]QHMZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FK .......................... 40
3.1. CHP –6NRMDU]RQHZ\WZDU]DQLHFLHSáDLHQHUJLLHOHNWU\F]QHM ................................................. 41
3.2. Obliczenia dla skojarzonego wytwarzania energii ................................................................... 42
3.3. Aspekty energetyczne i ekologiczne stosowania kogeneracji ................................................. 46
3.4. Aspekty techniczno –HNRQRPLF]QHEXGRZ\LHNVSORDWDFMLĨUyGHáNRJHQHUDF\MQ\FK............ 47
3.4.1 Uwarunkowania techniczne ................................................................................ 47
ƒ
CharakWHU\VW\NDREFLąĪHQLDFLHSOQHJR ............................................................ 49
ƒ
Produkcja mocy i energii elektrycznej ............................................................ 50
ƒ
Wymagania eksploatacyjne.............................................................................. 50
ƒ
2FKURQDĞURGRZLVNDQDWXUDOQHJR..................................................................... 50
3.4.2 Uwarunkowania ekonomiczne ............................................................................ 51
5R]ZLą]DQia techniczne stosowane w gospodarce skojarzonej............................................... 54
5R]G]LDá ........................................................................................................................................... 64
Energetyczne wykorzystanie biomasy...................................................................................... 64
4.1. Definicja biomasy ....................................................................................................................... 64
4.2. Rodzaje biomasy drzewnej......................................................................................................... 66
'UHZQRRSDáRZH ................................................................................................. 68
=UĊENLGU]HZQH.................................................................................................... 69
ƒ
=UĊENRZDQLH...................................................................................................... 71
ƒ
5ĊEDNLWDUF]RZH................................................................................................ 72
ƒ
5ĊEDNLEĊEQRZH................................................................................................ 74
ƒ
5ĊEDNLĞOLPDNRZHĞUXERZH............................................................................. 77
2
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
4.2.3. Kora ..................................................................................................................... 77
4.2.4. Trociny................................................................................................................. 78
4.2.5. Wióry ................................................................................................................... 78
4.2.6. Brykiet drzewny.................................................................................................. 79
4.2.7. Pelety ................................................................................................................... 81
3RWHQFMDáVWUXNWXUDSR]\VNDQLDLZ\NRU]\VWDQLDELRPDV\GU]HZQHM....................................... 82
:áDĞFLZRĞFLGUHZQD ................................................................................................................... 83
4.4.1. Podstawowe cechy drewna jako paliwa energetycznego ................................. 83
6NáDGFKHPLF]Q\GUHZQD.................................................................................... 86
:DUWRĞüRSDáRZDGUHZQD ................................................................................... 87
:áDĞFLZRĞFLGUHZQDRSDáRZHJR ........................................................................ 89
ƒ
:LOJRWQRĞüGUHZQD ........................................................................................... 90
ƒ
=DZDUWRĞüF]ĊĞFLORWQ\FK.................................................................................. 91
ƒ
3RSLyá................................................................................................................. 92
4.5. Proces spalania biomasy............................................................................................................. 93
4.5.1. Model spalaniaELRSDOLZVWDá\FK........................................................................ 93
ƒ
6SDODQLHGUHZQDDGZXWOHQHNZĊJOD................................................................ 93
4.5.2. Spalanie drewna .................................................................................................. 95
4.5.3. Etapy spalania drewna ........................................................................................ 96
&]\QQLNLZSá\ZDMąFHQDVSDODQLHSDOLZD........................................................ 101
4.6. Konwersja biopaliw VWDá\FKZJRVSRGDUFHVNRMDU]RQHM......................................................... 102
4.6.1. Procesy termochemicznej konwersji biomasy ................................................ 104
ƒ
Piroliza............................................................................................................. 104
ƒ
Zgazowanie ..................................................................................................... 104
5R]G]LDá ......................................................................................................................................... 106
(OHNWURFLHSáRZQLDQD]UĊENLGU]HZQH..................................................................................... 106
(OHNWURFLHSáRZQLDZ+HUQLQJZ'DQLL .................................................................................... 106
=DNRĔF]HQLH...................................................................................................................................... 124
Bibliografia .............................................................................................................................126
Spis tabel .................................................................................................................................132
Spis rysunków.........................................................................................................................133
=DáąF]QLNL................................................................................................................................135
'RNXPHQWDFMDGRW\F]ąFDWHFKQRORJLLVSDODQLDZĊJODGODHOHNWURFLHSáRZQLZ+HUQLQJ
– 1982 rok ................................................................................................................... 135
6FKHPDWEORNRZ\GRW\F]ąF\WHFKQRORJLLVSDODQLDSDOLZ]UĊENLGU]HZQHJD]GOD
HOHNWURFLHSáRZQLZ+HUQLQJ– 1982 rok ................................................................... 136
3
Prace dyplomowe są końcowym etapem edukacji na studiach wyższych. Są one znaczącym
przejawem umiejętności badawczych, analizy i krytycznego myślenia studenta. W zależności od
dyscypliny naukowej, prace dyplomowe przybierają różne formy i poruszają różnorodne tematy,
od praktycznych do teoretycznych, od konkretnych do abstrakcyjnych. Wybór tematu, zebranie i
analiza danych, tworzenie wniosków - wszystko to jest nieodzowną częścią procesu tworzenia
pracy dyplomowej.
Pierwszym przykładem, który warto rozważyć, są prace z teologii. W takich pracach student może
badać wpływ wiary na społeczeństwo, relacje między religią a nauką, lub analizować interpretacje
i znaczenia konkretnych tekstów religijnych.
Kolejnym obszarem zainteresowania mogą być prace o prawach człowieka. Tutaj studenci mogą
zająć się badaniem historii praw człowieka, analizować różne przypadki naruszeń tych praw, lub
zbadać jak prawa człowieka są przestrzegane w różnych częściach świata.
Prace z negocjacji to z kolei prace, które koncentrują się na strategiach negocjacyjnych, procesach
decyzyjnych, czy wpływie kultury na negocjacje. W praktyce mogą one obejmować studia
przypadków, symulacje, czy analizę transkryptów rzeczywistych negocjacji. Warto też zauważyć,
że polskie prace dyplomowe nie ustępują jakością tym tworzonym za granicą. Niezależnie od tego,
czy dotyczą one kampanii społecznych, zagadnień związanych z prawem czy bankowością, są one
z reguły dobrze napisane i gruntownie zbadane. Prace o kampaniach społecznych mogą obejmować
analizę skuteczności konkretnej kampanii, badać wpływ mediów społecznościowych na kampanie
społeczne, czy porównać różne strategie używane w kampaniach społecznych.
Śląsk to wyjątkowy region, o bogatej historii i kulturze, więc prace o Śląsku mogą dotyczyć
różnych aspektów, od historii gospodarczej regionu, przez analizę dialektów śląskich, do badań
społeczno-kulturowych. W dziedzinie bankowości, prace dyplomowe mogą obejmować analizę
ryzyka kredytowego, badanie innowacji w usługach bankowych, lub analizowanie skutków
kryzysów finansowych na sektor bankowy. Prace z prawa to z kolei obszar, który może obejmować
szerokie spektrum tematów, od badań konkretnych przypadków, przez analizę ustaw, po badanie
wpływu prawa na społeczeństwo.
Praca dyplomowa jest oceniana przez opiekuna pracy oraz komisję egzaminacyjną na podstawie
jej treści, jakości wykonania, oryginalności, umiejętności analizy i wnioskowania oraz sposobu
prezentacji. Praca dyplomowa ma duże znaczenie dla studentów, ponieważ może mieć wpływ na
ocenę końcową oraz być podstawą do dalszej kariery zawodowej lub podjęcia dalszych studiów.
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
:SLHUZV]HMNROHMQRĞFLFKFLDáE\PVHUGHF]QLHSRG]LĊNRZDü
mojej rodzinie za uPRĪOLZienie mi studiowania.
Panu Doktorowi LQĪTomaszowi Jerominko,
opiekunowi mojej pracy dyplomowej, ]DZV]\VWNLHZVND]yZNLG]LĊNLNWyU\P
PRMDSUDFDG\SORPRZDPDG]LVLHMV]ąSRVWDü
]DZ\UR]XPLDáRĞüZPRLP„skokowym” entuzjazmie podczas jej powstawania,
8F]HOQL3ROLWHFKQLFHàyG]NLHM
]DSU]HND]DQąZLHG]ĊLZ\NV]WDáFHQLHZF]DVLH
WUZDQLDPRLFKVWXGLyZDZV]F]HJyOQRĞFL
Z\NáDGRZFRPNROHJRPLNROHĪDQNRP]:\G]LDáX%XGRZQLFWZD
$UFKLWHNWXU\L,QĪ\QLHULLĝURGRZLVND
:\G]LDáX2UJDQL]DFMLL=DU]ąG]DQLD
]DZLDUĊZPRMąRVREĊ
Panu Knudowi Hansen, Torben Hille, Lars Wolff
](OVDP(QJLQHHULQJ$6 RGG]LDáWHFKQLF]Q\'21*(QHUJ\
G]LĊNXMĊ]DRUJDQL]DF\MQąSRPRFZZ\FLHF]NDFK
GRHOHNWURFLHSáRZQLZ'DQLL
FRGDáRLQVSLUDFMĊGRQLQLHMV]HMSUDF\
Pani Agacie Granowskiej
Panu Zbigniewowi Pesztowi, Mariuszowi Podlesiowi (Vattenfall Heat Poland S.A.)
]DSRPRFZVIRUPXáRZDQLXSUREOHPXLZ]HEUDQLXPDWHULDáyZ,
Polskiej Izbie Biomasy
za dostarczenie próbek biomasy.
4
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Streszczenie
Celem pracy jestSU]\EOLĪenie zPLDQZSUDZLHSROVNLP]ZLą]DQH]SU]\VWąSLHQLHPGR8nii
Europejskiej L GRW\F]ąFH SU]HGH ZV]\VWNLP ]DRVWU]RQ\FK Z\PDJDĔ Z ]DNUHVLH RFKURQ\
ĞURGRZLVND, któreZ\ZRáXMąFRUD]ZLĊNV]H]DLQWHUHVRZDQLHZVSyáF]HVQ\PLWHFKQRORJLDPL
skojarzonego wytwarzania energii cieplnej i elektrycznej. -HGQRF]HĞQLH Z SUDF\
przedstawiono cKDUDNWHU\VW\NĊ SDOLZD MDNLP MHVW GUHZQR L SUREOHP\ MDNLH Vą ]ZLą]DQH ]
jego wykorzystywaniem. Omówiono zastosowanie HOHNWURFLHSáRZQL Z\NRU]\VWXMąFHM
QRZRF]HVQHWHFKQRORJLHZXNáDG]LHNRJHQHUDF\MQ\PNWyUDVáXĪ\PLDVWX+HUQLQJZ'DQLL,
VSDODMąFHM]UĊENLGU]ewne.
Ponadto w pracy zwrócono XZDJĊ JáóZQLH QD MHGHQ URG]DM ELRPDV\ GU]HZQHM MDNLP Vą
]UĊENLGU]HZQH:\QLNDWR]IDNWXĪHMHVWWRQDMEDUG]LHMSRSXODUQ\]HZ]JOĊGXQDFHQĊ i
GRVWĊSQRĞüPDWHULDáRSDáRZ\ biomasy.
:NRĔFRZHMF]ĊĞFLSUDF\SU]HGVWDZLRQR oszF]ĊGQRĞFLZHPLVML]DQLHF]\V]F]HĔZ]ZLą]NX
ze zmianą WHFKQRORJLL MDND PLDáa miejsce Z SU]\SDGNX HOHNWURFLHSáRZQL Z +HUQLQJ Z
Danii.
:\PDJDQLDZLĊNV]HMVSUDZQRĞFLHQHUJHW\F]QHMZQDMEOLĪV]\PF]DVLHSRZLQQ\SU]HNáDGDü
VLĊ QD HNRQRPLĊ L Z]PDFQLDü SR]\FMĊ U\QNRZą SU]HGVLĊELRUVWZ SURGXNXMąF\FK HQHUJLĊ
HOHNWU\F]QąLFLHSáRZNRJHQHUDFML]Z\NRU]\VWDQLHPELRPDV\
3LV]ąF SUDFĊ NRU]\VWDáHP ] ]DVREyZ ELEOLRWHF]Q\FK ĝURGNRZR]DFKRGQLHJR 2GG]LDáX
7HUHQRZHJR 85( ] VLHG]LEą Z àRG]L =DNáDGX (QHUJHW\F]QHJR àyGĨ – Teren S.A.,
Instytutu Europejskiego Z\NRU]\VWXMąF ZLHG]Ċ MDNą ]GRE\áHP RGZLHG]DMąF
HOHNWURFLHSáRZQLH GXĔVNLH Z\NRU]\VWXMąFH RGQDZLDOQH ĨUyGáD HQHUJLL ]UĊENL GU]HZQH
VáRPD DWDNĪH]LQIRUPDFML]QDMGXMąF\FKVLĊZLQWHUQHFLHRSUDFRZDQLDch polskich, jak i
angieOVNRLGXĔVNRMĊ]\F]Q\FK
3UDFDREHMPXMHVWDQSUDZQ\QDG]LHĔ lipca 2006 roku.
5
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
2EMDĞQLHQLDVNUyWyZR]QDF]HĔV\PEROLRUD]MHGQRVWNLPLDU1
AFBC
ARE
BAT
BEP
BFBC
BIGCC
%2ĝ
CALM
CC
CCAP
CCFC
CDM
CEEC
CEN
CFBC
CHP
CIS
COM
COP
(ang. Atmosferic Fluidized Bed Combustor) – atmosferyczne palenisko
fluidalne
Agencja Rynku Energii
(ang. Best Available Technology) – QDMOHSV]D GRVWĊSQD WHFKQRORJLD –
najbardziej efektywny oraz zaawansowany poziom rozwoju technologii i
PHWRG SURZDG]HQLD GDQHM G]LDáDOQRĞFL Z\NRU]\VW\ZDQ\ MDNR SRGVWDZD
XVWDODQLD JUDQLF]Q\FK ZLHONRĞFL HPLV\MQ\FK PDMąF\Fh na celu
HOLPLQRZDQLH HPLVML OXE MHĪHOL QLH MHVW WR SUDNW\F]QLH PRĪOLZH
RJUDQLF]HQLHHPLVMLLZSá\ZXQDĞURGRZLVNRMDNRFDáRĞü
(ang. Break Even Piont) –SUyJUHQWRZQRĞFLZVNDĨQLNXĪ\ZDQ\Z
G\VNRQWRZHMDQDOL]LHRSáDFDOQRĞFL
(ang. Bubble Fluidized Bed Combustor) –SDOHQLVNRIOXLGDOQH]ZDUVWZą
SĊFKHU]RZą
(ang. Biomass Integrated Gassification Combined Cycle) – zintegrowany
system zgazowania biomasy z ukladem gazowo – parowym
%DQN2FKURQ\ĝURGRZLVND
(ang. Circumpolar Active Layer Monitoring) – Monitoring
2NRáRELHJXQRZHM:DUVWZ\&]\QQHM
(ang. Combined Cycle) –XNáDGJD]RZRSDURZ\XNáDGNRPELQRZDQ\
(ang. Center for Clean Air Policy) – Centrum Polityki na rzecz Czystego
Powietrza
(ang. Combined Cycle Fuel Cell) –XNáDGNRPELQRZDQ\]RJQLZHP
paliwowym
(ang. Clean Development Mechanism) – Mechanizm czystego rozwoju
3URWRNRáX].LRWR
(ang. Central and Eastern European Countries) – Kraje Europy
ĝURGNRZHML
Wschodniej
(ang. European Committee for Standardisation) – Europejski Komitet
Normatywny
(ang. Circulated Fluidized Bed Combustor) – palenisko fluidalne z
ZDUVWZąF\UNXODF\MQą
(ang. Combined Heat and Power) – skojarzone wytwarzanie energii
HOHNWU\F]QHMLFLHSáDNRJHQHUDFMD DQJCHP plant) –HOHNWURFLHSáRZQLD
(ang. Confederation Independent States) – :VSyOQRWD 1LHSRGOHJá\FK
3DĔVWZ
(ang. Commission documents) – dokumenty Komisji
(ang. Conference of Parties) – Konferencja Stron
1
0LĊG]\QDURGRZ\VáRZQLNGRW\F]ąF\SRMĊü]ZLą]DQ\FK]HĞURGRZLVNLHPPRĪQDRGQDOHĨüQDVWURQDch internetowych:
http://glossary.eea.europa.eu/EEAGlossary
http://stats.oecd.org/glossary/index.htm
6
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
DGLP
DPB
EBRD
EC
EC BREC
ECX
EDF
EEA
EETT2030
EEX
EFTA
EIONET
EKD
EKG ONZ
EKOFUND
'\UHNFMD*HQHUDOQD/DVyZ3DĔVWZRZ\FK
(ang. Discounted Pay – Back) –]G\VNRQWRZDQ\F]DV]ZURWXZVNDĨQLN
XĪ\ZDQ\ZG\VNRQWRZHMDQDOL]LHRSáDFDOQRĞFL
(ang. European Bank for Reconstruction and Development) – Europejski
Bank
Odbudowy i Rozwoju
(ang. European Community) – Wspólnota Europejska
(ang. EC Baltic Renewable Energy Centre) – Europejskie Centrum Energii
Odnawialnej
(ang. European Climate Exchange) – (XURSHMVND*LHáGD.OLPDW\F]QD
(&;SRZVWDáDMDNRMRLQWYHQWXUH*LHáG\.OLPDW\F]QHMZ&KLFDJR
(Chicago Climate ExchanJH&&; RUD]0LĊG]\QDURGRZHM*LHáG\3DOLZ
w Londynie (London's International Petroleum Exchange, IPE). Handel
SURGXNWDPL(&; &DUERQ)LQDQFLDO,QVWUXPHQWV(&;&),V RGE\ZDVLĊ
na platformie elektronicznej IPE od 22 kwietnia 2005 r. ECX oferuje na
razie kontrakty future. :WHUPLQLHSyĨQLHMV]\PPRĪQDVSRG]LHZDüVLĊ
wprowadzenia kontraktów spot. [75]
(ang. European Development Fund) – Europejski Fundusz Rozwoju
(ang. European Environment Agency) –(XURSHMVND$JHQFMDĝURGRZLVND
strona internetowa: http://www.eea.eu.int
(ang. European Energy and Transport – Trends to 2030) (European
Commission, January 2003)
(ang. European Energy Exchange) – (XURSHMVND*LHáGD(QHUJLLZ/LSVNX
((;RIHUXMHPRĪOLZRĞü]DZLHUDQLDWUDQVDNFMLVSRWQDXSUDZQLHQLDGR
emisji GZXWOHQNXZĊJOD od 9 marca 2005 r. oraz transakcji futures od 4
SDĨG]LHUQLNDU
(ang. European Free Trade Association) – Europejskie Stowarzyszenie
:ROQHJR +DQGOX PLĊG]\QDURGRZD RUJDQL]DFMD JRVSRGDUF]D PDMąFD QD
FHOXXWZRU]HQLHVWUHI\ZROQHJRKDQGOXPLĊG]\SDĔVWZDPLF]áRQNRZVNLPL
3LHUZRWQ\PLF]áRQNDPL()7$E\á\$XVWULD'DQLD1RUZHJLD3RUWXJDOLD
6]ZDMFDULD 6]ZHFMD L :LHOND %U\WDQLD = F]DVHP ZLĊNV]RĞü F]áRQNyZ
Z\VWąSLáD Z\ELHUDMąF F]áRQNRVWZR Z NRQNXUHQF\MQHM (:* &]áRQNDPL
()7$ Vą REHFQLH ,VODQGLD RG U /LHFKWHQVWHLQ RG U Norwegia, Szwajcaria.
(ang. Environmental Information Organisations’ NETwork) –6LHü
LQVW\WXFML]ELHUDMąF\FKLQIRUPDFMHRĞURGRZLVNXGODSRtrzeb Europejskiej
$JHQFML2FKURQ\ĝURGRZLVND
(XURSHMVND.ODV\ILNDFMD']LDáDOQRĞFL SDWU]QLĪHM1$&(
Europejska Komisja Gospodarcza Organizacji Narodów Zjednoczonych,
Fundacja EkoFundusz
7
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
EKOFUNDUSZ )XQGDFMD SRZRáDQą Z U GOD HIHNW\ZQHJR ]DU]ąG]DQLD ĞURGNDPL
ILQDQVRZ\PL SRFKRG]ąF\PL ] ]DPLDQ\ F]ĊĞFL ]DJUDQLF]QHJR GáXJX QD
ZVSLHUDQLHSU]HGVLĊZ]LĊü]ZLą]DQ\FK]RFKURQąĞURGRZLVND'\VSRQXMąF
SLHQLĊG]PL NUDMyZ ZLHU]\FLHOVNLFK GRILQDQVRZXMH Z IRUPLH GRWDFML
SURMHNW\PDMąFHLVWRWQH]QDF]HQLHGODRFKURQ\ĞURGRZLVNDZVNDOLUHJLRQX
F]\NUDMX3RQDGWRMHM]DGDQLHPMHVWXáDWZLHQLHWUDQVIHUXQDSROVNLU\QHN
QDMOHSV]\FK ]DJUDQLF]Q\FK WHFKQRORJLL D WDNĪH VW\PXORZDQLH UR]ZRMX
SROVNLHJRSU]HP\VáXRFKURQ\ĞURGRZLVND
EMEP
(ang. European Monitoring Environmental Program) – opracowany przez
(XURSHMVNą .RPLVMĊ *RVSRGDUF]ą 21= SU]\ ZVSyáSUDF\ ĝZLDWRZHM
2UJDQL]DFML 0HWHRURORJLF]QHM :02 SURJUDP PRQLWRULQJX PDMąF\ QD
FHOX X]\VNDQLH LQIRUPDFML R XG]LDOH SRV]F]HJyOQ\FK SDĔVWZ Z
]DQLHF]\V]F]DQLX ĞURGRZLVND LQQ\FK SDĔVWZ PLQ Z FHOX NRQWUROL
Z\SHáQLDQLDPLĊG]\QDURGRZ\FKXVWDOHĔLSRUR]XPLHĔZVSUDZLHVWUDWHJLL
]PQLHMV]DQLD ]DQLHF]\V]F]HĔ QD REV]DU]H (XURS\ (0(3 SRVLDGD SRPLDURZ\FK VWDFML OąGRZ\FK QD WHUHQLH NUDMyZ (XURS\ SURZDG]L
SRPLDU\VWĊĪHĔ]ZLą]NyZVLDUNLD]RWXRUD]SR]LRPXRSDGyZS\áyZ
ENRICH
(ang. European Network for Research In Global Change) – Europejska
6LHü%DGDĔ=PLDQ*OREDOQ\FK
ETS
(ang. Emission Trading Scheme) – patrz EU ETS
EU
(ang. European Union) – Unia Europejska
EU ETS
(ang. European Union Emission Trading Scheme) – System Handlu
(PLVMDPL 8( ZSURZDG]RQ\ SU]H] '\UHNW\ZĊ (8 (& NWyUD
ZHV]áDZĪ\FLHVW\F]QLDU
EURATOM
(ang. European Atomic Energy Community) – „Europejska Wspólnota
Energii Atomowej”; miĊG]\QDURGRZD RUJDQL]DFMD NWyUHM F]áRQNDPL Vą
Belgia, W. Brytania, Dania, Francja, Holandia, Irlandia, Luksemburg,
5)1 :áRFK\ XWZRU]RQD MDNR ZVSyOQ\ U\QHN UR]ZRMX SU]HP\VáX
]ZLą]DQHJR ] HQHUJLą DWRPRZą WUDNWDW XVWDODMąF\ ZVSyOQRWĊ Z\QLNá ]
obrad konferHQFMLPHVV\ĔVNLHM]LZV]HGáZĪ\FLH,
EUROSTAT
8U]ąG6WDW\VW\F]Q\8QLL(XURSHMVNLHMRGSRZLDGDMąF\]D]ELHUDQLHGDQ\FK
statystycznych, przygotowywanie prognoz i analiz. Przekazuje
LQVW\WXFMRP :VSyOQRW (XURSHMVNLFK QLH]EĊGQH LQIRUPDFMH VWDW\VWyczne,
ZVSyáSUDFXMH ] XU]ĊGDPL VWDW\VW\F]Q\PL SDĔVWZ F]áRQNRZVNLFK NWyUH
PRJą X]\VNDü RG (XURVWDWX LQIRUPDFMH GRW\F]ąFH UR]ZRMX LQWHJUDFML
europejskiej w ramach UE.
EWG
Europejskia Wspólnota Gospodarcza (ang. European Economic
Community – ECC); od 1 listopada 1993r. Wspólnota Europejska (WE)
(ang. European Community – (& MHVW RUJDQL]DFMą PLĊG]\QDURGRZą
EĊGąFąSRGVWDZąZVSyáSUDF\ZUDPDFK8QLL(XURSHMVNLHM
FEWE
Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii
GCOS
(ang. Global Climate Observing System) – globalny system obserwacji
klimatu
8
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
GCV
GDP
GEF
GHG
*,2ĝ
GIS
GUS
GWP
HEV
IBL
IEA
IMGW
INC
InE
,2ĝ
IPCC
IPPC
IRR
JI
KAPE
KBN
KCIE
KE
(ang. Gross Calorific Value) – FLHSáR VSDODQLD – LORĞü FLHSáD MDNą
RWU]\PXMHVLĊSU]\VSDODQLXFDáNRZLW\PL]XSHáQ\PMHGQRVWNLLORĞFLSDOLZD
Z VWDáHM REMĊWRĞFL SU]\ F]\P SURGXNW\ VSDODQLD R]LĊELRQH Vą GR
tHPSHUDWXU\ SRF]ąWNRZHM D SDUD ZRGQD]DZDUWD Z VSDOLQDFK VNUDSOD VLĊ
]XSHáQLH
(ang. Gross Domestic Produkt) – Produkt Krajowy Brutto (PKB)
(ang. Global Environment Facility) – Fundusz na rzecz Globalnego
ĝURGRZLVND
(ang. Greenhouse Gases) – Gazy cieplarniane
*áyZQ\,QVSHNWRU2FKURQ\ĝURGRZLVND
(ang. Geographical Information System) – System Informacji
Geograficznej
*áyZQ\8U]ąG6WDW\VW\F]Q\
(ang. Global Warming Potential) –:VSyáF]\QQLNRFLHSOHQLDJOREDOQHJR–
pozwala na SRUyZQ\ZDQLH ]GROQRĞFL SRV]F]HJyOQ\FK JD]yZ GR
]DWU]\P\ZDQLDFLHSáDZDWPRVIHU]H
*D]HPGRNWyUHJRRGQLHĞüQDOHĪ\*:3 MHVW&22, zatem przypisano mu
ZVSyáF]\QQLNUyZQ\MHGQRĞFL
GXĔHerningva rket) –HOHNWURFLHSáRZQLDZ+HUQLQJ
Instytut Badawcz\/HĞQLFWZD
(ang. International Energy Agency) – 0LĊG]\QDURGRZD $JHQFMD (QHUJLL
]U]HV]DNUDMH2(&']Z\MąWNLHP,VODQGLL0HNV\NXL3ROVNL
Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej
(ang. Intergovermental Negotiating Committee) –0LĊG]\U]ąGRZy
Komitet Negocjacyjny
Instytut na Rzecz Ekorozwoju
,QVW\WXW2FKURQ\ĝURGRZLVND
(ang. Intergovernmental Panel on Climate Change) –0LĊG]\U]ąGRZ\
=HVSyáGVZmian Kllimatu
(ang. Integrated Pollution Prevention and Control) – Zintegrowane
]DSRELHJDQLHLRJUDQLF]DQLH]DQLHF]\V]F]HĔ VNUyFRQDQD]ZD'\UHNW\Z\
5DG\8QLL(XURSHMVNLHM:(]GQLDZU]HĞQLDU
(ang. Internal Rate of Return) –ZHZQĊWU]QDVWRSD]ZURWXZVNDĨQLN
XĪ\ZDQ\ZG\VNRQWRZHMDQDOL]LHRSáDFDOQRĞFL
(ang. Joint Implementation) –0HFKDQL]P:VSyOQ\FK:GURĪHĔ3URWRNRáX
z Kioto
Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.
.RPLWHW%DGDĔ1DXNRZ\FK
.UDMRZH&HQWUXP,QZHQWDU\]DFML(PLVMLZ,2ĝ
Komisja Europejksa – RUJDQ 8( UHSUH]HQWXMąF\ Z\SRVDĪony w prawo
LQLFMDW\Z\ XVWDZRGDZF]HM RUD] XSUDZQLHQLD GR NRRUG\QDFML G]LDáDĔ
wspólnotowych, kontroli stosowania prawa wspólnotowego oraz traktatów
SU]\MĊW\FKSU]H]:VSyOQRWĊ6NáDGDVLĊ]NRPLVDU]\Z\EUDQ\FKQD
lat oraz 26 jednostek. W powszechnym rozumieniu obejmuje nie tylko ten
NROHNW\ZQ\ RUJDQ DOH WDNĪH REVáXJXMąFą LFK UHDOL]XMąFą SRZLHU]RQH LP
]DGDQLD DSDUDWXUĊELXURNUDW\F]Qą
9
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
KPRE
KPRU
KPZL
KRU
LCP
LCPD
LPG
MGiP
MI
MRiRW
0ĝ
MSP
MSWiA
MEW
MZ
NACE
NAP
NEA
NERP
1)2ĝ
1)2ĝL*:
Krajowy Plan Redukcji Emisji
.UDMRZ\3ODQ5R]G]LDáX8SUDZQLHĔGRWKDQGOXHPLVMDPL
Krajowy Program ZZLĊNV]DQLD/HVLVWRĞFL
.UDMRZ\5HMHVWU8SUDZQLHĔ
(ang. Large Combustion Plan) –'XĪHħUyGáD(QHUJHW\F]QHJR6SDODQLD
(ang. Large Combustion Plan Directive) – D\UHNW\ZDGRW\F]ąFD'XĪ\FK
ħUyGHá(QHUJHW\F]QHJR6SDODQLD
(ang. Liquified Petroleum Gas) – JD]VNURSORQ\SDOLZRVLOQLNRZHEĊGąFH
PLHV]DQLQąSURSDQXLEXWDQX ZUyĪQ\FKSURSRUFMDFK /LF]EDRNWDQRZD
LPG wynosi 90 – 110 jednostek. Uzyskiwany jest jako produkt uboczny
przy rafinacji ropy naftowej lub produkowany z gazu ziemnego. LPG
stRVRZDQ\MHVWJáyZQLHMDNRGRGDWNRZHĨUyGáR]DVLODQLDVLOQLNyZ
benzynowych.
Ministerstwo Gospodarki i Pracy
Ministerstwo Infrastruktury
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
0LQLVWHUVWZRĝURGRZLVND
0LQLVWHUVWZR6NDUEX3DĔVWZD
0LQLVWHUVWZR6SUDZ:HZQĊWU]Q\FKL$GPLQLVWUDFML
0DáD (OHNWURZQLD :RGQD – HOHNWURZQLD Z\NRU]\VWXMąFD GR SURGXNFML
HQHUJLL HOHNWU\F]QHM HQHUJLĊ NLQHW\F]Qą VSDGDMąFHM OXE Sá\QąFHM ZRG\ R
PRF\ ]DLQVWDORZDQHM GR 0: 0(: Z RGUyĪQLHQLX RG GXĪ\FK
elektrowQLZRGQ\FKFKDUDNWHU\]XMąVLĊ ]UHJXá\ QLHZLHONąLQJHUHQFMąZ
ĞURGRZLVNRQDWXUDOQHLZLĊNV]\PVWRSQLHPEH]SLHF]HĔVWZD
Ministerstwo Zdrowia
(XURSHMVND.ODV\ILNDFMD']LDáDOQRĞFL*RVSRGDUF]HM– jest europejskim
odpowiednikiem Polskiej KlasyfikacML']LDáDOQRĞFL*RVSRGDUF]HM 3.'
(ang. National Allocation Plans) – Ä.UDMRZ\ SODQ UR]G]LDáX GR HPLVML
CO2´ RNUHĞOD FDáNRZLWą LORĞü HPLVML &22 SU]\G]LHODQą SU]H] 3DĔVWZD
&]áRQNRZVNLH NUDMRZ\P SU]HGVLĊELRUVWZRP 0RJą E\ü RQH QDVWĊSQLH
odsprzedane lub ]DNXSLRQH SU]H] WH SU]HGVLĊELRUVWZD .DĪGH 3DĔVWZR
&]áRQNRZVNLHPXVL]GHF\GRZDüex-anteRFDáNRZLWHMLORĞFLXSUDZQLHĔGR
UR]G]LHOHQLD Z SLHUZV]\P RNUHVLH KDQGOX XSUDZQLHQLDPL REHMPXMąF\P
lata 2005- RUD] R W\P LOH RWU]\PD NDĪG\ ]DNáDG REMĊW\ 6\VWHPHP
Handlu Emisjami (ETS – Emission Trading System).
(ang. Nuclear Energy Agency) – $JHQFMD (QHUJLL-ąGURZHM]U]HV]D NUDMH
2(&']Z\MąWNLHP,VODQGLL0HNV\NXL3ROVNL
(ang. National Emission Reduction Plan) – ]D SRPRFą SODQX NERP
RJUDQLF]DQH Vą QD SR]LRPLH NUDMX ĞUHGQLH HPLVMH GXĪ\FK LQVWDODFML
:DUWRĞFLą RGQLHVLHQLD Vą SU]\ W\P KLVWRU\F]QH HPLVMH ] RVWDWQLFK SLĊFLX
lat.
1DURGRZD)XQGDFMD2FKURQ\ĝURGRZLVND
1DURGRZ\)XQGXV]2FKURQ\ĝURGRZLVNDL*RVSRGDUNL:RGQHM
10
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
NCV
NPV
NZ
O
OECD
ONZ
ORC
2ħ( 2=(
PAN
PGNiG
PHARE
PIDO
PKB
(ang. Net Calorific Value) –ZDUWRĞüRSDáRZD; LORĞüFLHSáDMDNąRWU]\PXMH
VLĊSU]\VSDODQLXFDáNRZLW\PL]XSHáQ\PMHGQRVWNLLORĞFLSDOLZDZVWDáHM
REMĊWRĞFLSU]\F]\PSURGXNW\VSDODQLDR]LĊELDMąVLĊGRWHPSHUDWXU\
SRF]ąWNRZHMDSDUDZRGQDQLH]RVWDQLHVNURSORQD:DUWRĞüRSDáRZDMHVW
PQLHMV]DRGFLHSáDVSDODQLDRZLHONRĞüFLHSáDVNUDSODQLDSDU\ZRGQHM
zawartej w spalinach;
(ang. Net Present Value) –ZDUWRĞüELHĪąFDQHWWRZVNDĨQLNXĪ\ZDQ\Z
G\VNRQWRZHMDQDOL]LHRSáDFDOQRĞFL
Narody Zjednoczone
URG]DMG]LDáDOQRĞFLZRSDUFLXRURG]DMHSRVLDGDQ\FKNRQFHVML
SU]HGVLĊELRUVWZDSRVLDGDMąFHNRQFHVMHQDREUyW
(ang. Organisation for
Economic Cooperation and Development)
2UJDQL]DFMD :VSyáSUDF\ *RVSRGDUF]HM L 5R]ZRMX ]U]HV]D NUDMyZ
Australia, Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Grecja,
Hiszpania, Holandia, Irlandia, Islandia, Japonia, Kanada, Korea,
Luksemburg, Meksyk, Niemcy, Norwegia, Nowa Zelandia, Polska,
3RUWXJDOLD6WDQ\=MHGQRF]RQH6]ZDMFDULD6]ZHFMD7XUFMD:ĊJU\:LHOND
Brytania i WáRFK\.
Organizacja Narodów Zjednoczonych (ang. United Nations, UN, fr.
Organisation des Nations Unies) – ONZ – uniwersalna organizacja
PLĊG]\QDURGRZD]VLHG]LEąZ1RZ\P-RUNXSRZVWDáDSDĨG]LHUQLND
1945 r. w wyniku podpisania Karty Narodów Zjednoczonych. ONZ jest
QDVWĊSF]\QLą/LJL1DURGyZ
21=VWDZLDVRELH]DFHO]DSHZQLHQLHSRNRMXLEH]SLHF]HĔVWZD
PLĊG]\QDURGRZHJRUR]ZyMZVSyáSUDF\PLĊG]\QDURGDPLRUD]SRSLHUDQLH
SU]HVWU]HJDQLDSUDZF]áRZLHND
(ang. Organic Rankin Cycle) – organiczny obieg Rankina
2GQDZLDOQHħUyGáR(QHUJLL
Polska Akademia Nauk
Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo
3URJUDPSRPRF\:VSyOQRW(XURSHMVNLFKGOD(XURS\ĝURGNRZHM
RU\JLQDOQHUR]ZLQLĊFLHVNUyWX]URNXWRang. Poland and Hungary
Assistance for Restructure of the EconomyNWyUHVWUDFLáRVZąZDĪQRĞü
MHV]F]HZW\PVDP\PURNXSR]RVWDZLDMąFVáRZRMXĪQLHVNUyWMDNRORJR
SURJUDPXSRPRF\:VSyOQRW(XURSHMVNLFKGODNUDMyZ(XURS\ĝURGNRZHM
URG]DMG]LDáDOQRĞFLZRSDUFLXRURG]DMHSRVLadanych koncesji;
SU]HGVLĊELRUVWZDSRVLDGDMąFHNRQFHVMHQDSU]HV\áDQLHLG\VWU\EXFMĊRUD]
obrót;
Produkt Krajowy Brutto (ang. Gross Domestic Produkt) – miernik
SURGXNFML Z\WZRU]RQHM QD REV]DU]H GDQHJR NUDMX NWyU\ MHVW VXPą
wydatków gospodarstw domowyFK QD ]DNXS GyEU L XVáXJ
NRQVXPSF\MQ\FK Z\GDWNyZ VHNWRUD SU\ZDWQHJR QD ]DNXS GyEU L XVáXJ
LQZHVW\F\MQ\FK Z\GDWNyZ SDĔVWZD QD ]DNXS GyEU L XVáXJ RUD] VDOGD
bilansu handlu zagranicznego.
11
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
PKD
PKE
PKN
PM
PN
PNB
32ĝ
PES
PCDD
PCDF
PV
RM
SAPARD
SBI
SBSTA
SKE
TAR
CHPQA
TPA
UE – 15
UE – 25
UK
UN
3ROVND.ODV\ILNDFMD']LDáDOQRĞFL–SRG]LDáSU]HGVLĊELRUVWZZHGáXg
SRVLDGDQHMSRGVWDZRZHMNODV\G]LDáDOQRĞFL
–klasa 40.10 –SU]HGVLĊELRUVWZD]DMPXMąFHVLĊJáyZQLHG]LDáDOQRĞFLą
HOHNWURHQHUJHW\F]Qą
–klasa 40.30 –SU]HGVLĊELRUVWZD]DMPXMąFHVLĊJáyZQLHG]LDáDOQRĞFLą
FLHSáRZQLF]ą
Poáudniowy Koncern Energetyczny SA posiada 14% udziaá w krajowym
rynku energii elektrycznej oraz 16% w lokalnym rynku ciepáa.
Zainstalowana moc elektryczna – 4952,7 MWe, cieplna – 2399,7 MWt.
Polski Komitet Narodowy
(ang. Particulate Matter) –S\á\
Polska Norma
Produkt Narodowy Brutto (ang. Gross Domestic Produkt) – PKB plus
GRFKRG\QHWWR]W\WXáXZáDVQRĞFL]DJUDQLFą
3UDZR2FKURQ\ĝURGRZLVND– ustawa
RV]F]ĊGQRĞüHQHUJLLSLHUZRWQHM uzyskana w procesie kogeneracji
(ang. Polychlorinated dibenzo-p-dioxin) – polichlorowane
dibenzodioksyny
(ang. Polychlorinated dibenzofuran) – polichlorowane dibenzofurany
(ang. Photovoltaic) – ogniwo fotowoltaiczne
Rada Ministrów
Program pomocy Unii Europejskiej dla rozwoju i modernizacji
rolnictwa Special Accession Programme for Agriculture and Rural
Development
(ang. Subsidiary Body for Implementation) – Organ Pomocniczy
.RQZHQFML81)&&&GV:GUDĪDQLD
(ang. Subsidiary Body for Scientific and Technological Advice) – Organ
Pomocniczy Konwencji UN FCCC ds. Naukowych i
Technicznych
-HGQRVWNDZĊJODNDPLHQQHJR
1 t SKE = 29,3 x 109J=8,14 x 103 kWh = 7 x 106 kcal
(ang. Third Assessment Report) –7U]HFLUDSRUWRFHQLDMąF\]PLDQ\NOLPDWX
(ang. Quality Assurance for Combined Heat and Power) – system
ZVSDUFLD HOHNWURFLHSáRZQL Z :LHONLHM %U\WDQLL MHVW V\VWHPHP
GREURZROQ\PLG]LDáDRGU
(ang. Third Party Access) –GRVWĊSVWURQWU]HFLFKGRVLHFL
Unia Europejska (ang. European Union) do 1 maja 2004 roku; przed
rozszerzeniem, ]U]HV]DMąFDstarych SDĔVWZ europejskich: Austria, Belgia,
Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia,
/XNVHPEXUJ1LHPF\3RUWXJDOLD6]ZHFMD:LHOND%U\WDQLDL:áRFK\
Unia Europejska (ang. European Union) REHMPXMąFDSDĔVWZ
F]áRQNRZVNLFK
(ang. United Kingdom) – Zjednoczone Królestwo (Wielka Brytania i
Irlandia)
(ang. United Nations) – Organizacja Narodów Zjednoczonych
12
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
UN CBD
UN CCD
UN CED
UN CSD
UN CTAD
UN ECE
UNCLRTAP
UNEP
UNESCO
UNFCCC
URE
UV – B
VM
VOC
W
WB
WCASP
WCP
(ang. United Nations Convention on Biological Diversity) – Konwencja o
5yĪQRURGQRĞFL%LRORJLF]QHM
(ang. United Nations Convention to Combat Desertification) – Konwencja
Narodów Zjednoczonych w sprawie zwalczania pustynnienia w
SDĔVWZDFKGRWNQLĊW\FKSRZDĪQ\PLVXV]DPLLOXESXVW\QQLHQLHP
]ZáDV]F]DZ$IU\FH
(ang. United Nations Conference on Environment and Development) –
.RQIHUHQFMD1DURGyZ=MHGQRF]RQ\FKZVSUDZLHĞURGRZLVNDi rozwoju
(ang. United Nations Commission on Sustainable Development) – Komisja
1DURGyZ=MHGQRF]RQ\FKGRVSUDZ]UyZQRZDĪRQHJRUR]ZRMX
(ang. United Nations Commission on Trade and Development) – Komisja
Narodów Zjednoczonych do spraw handlu i rozwoju
(ang. United Nations Economic Commission for Europe) – Europejska
Komisja Gospodarcza Narodów Zjednoczonych
Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie transgranicznych
]DQLHF]\V]F]HĔSRZLHWU]D
(ang. United Nations Environment Programme) –3URJUDPĝURGRZLVND
Narodów Zjednoczonych
(ang. United Nations Economic Scientific and Culture Organisation) –
Organizacja NZ ds. 2ĞZLDW\1DXNLL.XOWXU\
(ang. United Nations Frame Convention on Climate Change) – Ramowa
KonZHQFMD 1DURGyZ =MHGQRF]RQ\FK Z VSUDZLH =PLDQ .OLPDWX ]RVWDáD
podpisana w czerwcu 1992 podczas Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro przez
SU]HGVWDZLFLHOL SDĔVWZ *áyZQ\P FHOHP .RQZHQFML MHVW VWDELOL]DFMD
koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze na poziomie, który
Ä]DSRELHJáE\ QLHEH]SLHF]QHM DQWURSRJHQLF]QHM LQJHUHQFML Z V\VWHP
klimatyczny”.
8U]ąG5HJXODFML(QHUJHW\NL
promieniowanie ultrafioletowe typu B
(ang. Volatile Matter) –F]ĊĞFLORWQH
(ang. Volatile Organic Components) – lotnH]ZLą]NLRUJDQLF]QH
URG]DMG]LDáDOQRĞFLZRSDUFLXRURG]DMHSRVLDGDQ\FKNRQFHVML
SU]HGVLĊELRUVWZDSRVLDGDMąFHNRQFHVMHQDZ\WZDU]DQLH
(ang. World Bank) –%DQNĝZLDWRZ\
(ang. World Climate Applications and Services Programme) – ĝZLDWRZ\
Program ds. $SOLNDFMLL8VáXJ.OLPDW\F]Q\FK
(ang. World Climate Programme) – ĝZLDWRZ\3URJUDP.OLPDW\F]Q\
13
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
WE
WNP
:)2ĝL*:
WHO
:,2ĝ
WMO
WO
WPID
WPIDO
WPIEI
WTO
WWF
WZDE
=%ĝ5L/
=0ĝ3
ZPE20
Wspólnota Europejska (WE; fr. Communauté européenne – CE, ang.
European Community – (& MHVW RUJDQL]DFMą PLĊG]\QDURGRZą EĊGąFą
SRGVWDZąZVSyáSracy w ramach Unii Europejskiej. Do 1 listopada 1993 r.
QRVLáD QD]ZĊ Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej – EWG (fr.
Communauté économique européenne - CEE, ang. European Economic
Community - ECC).
:( SRZVWDáD RERN (XURSHMVNLHM :VSyOQRW\ (QHUJLL $WRPRZHM EURATOM) na podstawie jednego z Traktatów Rzymskich zawartych 25
PDUFD 7UDNWDW ] 0DDVWULFKW ] URNX ]PLHQLá MHM QD]ZĊ QD
:VSyOQRWĊ(XURSHMVNą :( :VSyOQRWD 1LHSRGOHJá\FK 3DĔVWZ SRZVWDáD QD PRF\ W]Z XNáDGX
ELDáRZLHVNLHJR]JUXGQLD:13REHMPXMHQDVWĊSXMąFHNUDMH5RVMĊ
8NUDLQĊ L %LDáRUXĞ .D]DFKVWDQ .LUJLVWDQ 7XUNPHQLVWDQ 8]EHNLVWDQ
7DGĪ\NLVWDQ0RáGDZLĊ$UPHQLĊL$]HUEHMGĪDQRUD]*UX]MĊ
:RMHZyG]NLH)XQGXV]H2FKURQ\ĝURGRZLVNDL*RVSRGDUNL:RGQHM
(ang. World Health Organisation) –ĝZLDWRZD2UJDQL]DFMD=GURZLD
:RMHZyG]F\,QVSHNWRU]\2FKURQ\ĝURGRZLVND
(ang. World Meteorological Organisation) –ĝZLDWRZD2UJDQL]DFMD
Meteorologiczna
URG]DMG]LDáDOQRĞFLZRSDUFLXRURG]DMHSRVLDGDQ\FKNRQFHVML
SU]HGVLĊELRUVWZDSRVLDGDMąFHNRQFHVMHQDZ\WZDU]DQLHRUD]REUyW
URG]DMG]LDáDOQRĞFLZRSDUFLXRURG]DMHSRVLDGDQ\FKNRQFHVML
SU]HGVLĊELRUVWZDSRVLDGDMąFHNRQFHVMHQDZ\WZDU]DQLHSU]HV\áDQLHL
G\VWU\EXFMĊ
URG]DMG]LDáDOQRĞFLZRSDUFLXRURG]DMHSRVLadanych koncesji;
SU]HGVLĊELRUVWZDSRVLDGDMąFHNRQFHVMHQDZ\WZDU]DQLHSU]HV\áDQLHL
G\VWU\EXFMĊRUD]REUyW
(ang. Working Party on International Environmental Issues) – Grupa
Robocza
5DG\8( GRVSUDZPLHG]\QDURGRZ\FKDVSHNWyZĞURGRZLVND
(ang. World Trade Organisation) –ĝZLDWRZD2UJDQL]DFMD+DQGOX
(ang. World Wildlife Fund) – ĝZLDWRZ\)XQGXV]QDU]HF]3U]\URG\]RVWDá
]DáRĪRQ\ Z URNX MDNR RUJDQL]DFMD HNRORJLF]QD R FKDUDNWHU]H
PLĊG]\QDURGRZ\P*áyZQ\PFHOHP::)MHVWZVWU]\PDQLHDQDVWĊSQLH
RGZUyFHQLHSURFHVyZGHJUDGDFMLĞURGRZLVNDQDWXUDOQHJR
ZVNDĨQLN ]DDQJDĪRZDQLD Z NRQFHVMRQRZDQą G]LDáDOQRĞü JRVSRGDUF]ą –
HQHUJHW\F]Qą
=DNáDG%DGDĔĝURGRZLVND5ROQLF]HJRL/HĞQHJR
=LQWHJURZDQ\0RQLWRULQJĝURGRZLVND3U]\URGQLF]HJo
=DáRĪHQLD3ROLW\NL(QHUJHW\F]QHM3ROVNLGRU
=:,Ą=.,&+(0,&=1(
C4F10
perfluorobutan
CFCs
FKORURIOXRURZĊJORZRGRU\
CH4
(ang. Methane) – metan
CO
(ang. Carbonioxide) –WOHQHNZĊJODnazwa zwyczajowa czad
14
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
CO2
HCFCs
HFCs
N2O
NH3
NOx
PFCs
SF6
SO2
SOx
(ang. Carbon dioxide) – dwuWOHQHNZĊJOD
ZRGRURFKORURIOXRURZĊJORZRGRU\
(ang. Hydrofluorocarbons) –IOXRURZĊJORZRGRU\
(ang. Nitrous Oxide) – podtlenek azotu
Amoniak
tlenki azotu
(ang. Perfluorocarbons) –SHUIOXRURZĊJORZRGRU\
(ang. Sulfur hexafluoride) –V]HĞFLRIOXRUHNVLDUNL
(ang. Sulfur dioxide) – dwutlenek siarki
(ang. Sulfur oxide) – tlenki siarki
WALUTY
EUR
PLN
USD
]á
euro
ROVNL]áRW\
GRODUDPHU\NDĔVNL
]áRW\
JEDNOSTKI
EDU\áND
BTU
EDU\áNDWRRNRáROLWUyZ
(ang. British Thermal Unit) – MHVW MHGQRVWNą HQHUJLL XĪ\ZDQą SU]HGH
ZV]\VWNLP Z 6WDQDFK =MHGQRF]RQ\FK %78 WR LORĞü HQHUJLL FLHSáD potrzebna do podniesienia temperatury 1 lb (jednego funta, gdzie 1 lb =
0,453592 kg) wody o 10) MHGHQ VWRSLHĔ )DKUHQKHLWD = Sowodu
QLHSUHF\]\MQHM GHILQLFML WHM MHGQRVWNL ]PLDQ\ FLHSáD ZáDĞFLZHJR ZRG\
SU]\ UyĪQ\FK WHPSHUDWXUDFK 'ODWHJR SRGDMH VLĊ ]Z\NOH Z RNUHĞORQHM
temperaturze; np. BTU39 – LORĞüFLHSáDSRWU]HEQDGRRJU]DQLDOE ZRG\
od temp. 39 0F do 400F, BTU39=1059,52 J;
1%78 ĞUHGQLD %78MHVWVWRVRZDQDJáyZQLHSU]\SRGDZDQLXHQHUJLLJHQHURZDQHMSU]H]
XU]ąG]HQLDFLHSáRZQLF]H
Centnar, Cetnar SR]DXNáDGRZDMHGQRVWNLPLDU\F]\OLMHGQRVWNDPDV\QLHQDOHĪąFDGR
XNáDGX6,LZ\QRV]ąFDRNNJ
Cetnar angielski (hundredweight, cwt SR]DXNáDGRZDMHGQRVWNDPDV\
XĪ\ZDQDZ$QJOLL:DQJLHOVNLPXNáDG]LHMHGQRVWHNMHGHQFHWQDU
DQJLHOVNL]GHILQLRZDQ\MHVWMDNRIXQWyZOXENDPLHQLFRUyZQDVLĊ
50,80234544 kg.
FHWQDUyZDQJLHOVNLFKUyZQDVLĊMHGQHMWRQLHDQJLHOVNLHM GáXJDWRQD (2240 funtów brytyjskich = 1016,05 kg).
Skrót cwtSRFKRG]LRGVáRZDweight PDVD LOLWHU\&R]QDF]DMąFHMZ
rzymskim systemie liczbowym – 100.
&HWQDUDPHU\NDĔVNLshort hundredweight lub cental to sto funtów czyli
45,3592 kg.
20 cetnarów amHU\NDĔVNLFKUyZQDVLĊMHGQHMWRQLHDPHU\NDĔVNLHM short
ton).
GWh,
gigawatogodzina, 1 GWh = 109 Wh
15
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
h
kgoe
m3
mp
mpl
MWe
MWt
ppb
ppm
ppt
SKE
tce
1 hektar = 10000 m2
1 km2 = 100 hektarów
kilogram oleju ekwiwalentnego
PHWUV]HĞFLHQQ\ QSSRUFMDGUHZQDOLWHJR]DMPXMąFDREMĊWRĞüP3)
PHWUSU]HVWU]HQQ\SRUFMDGUHZQDXáRĪRQHJROLF]RQDZUD]]ZROQ\PL
SU]HVWU]HQLDPLSRPLĊG]\NDZDáNDPLGUHZQD]DMPXMąFDREMĊWRĞüP3
PHWUSU]HVWU]HQQ\UR]GUREQLRQHJRGUHZQD ]UĊENLSHOOHW\WURFLQ\ZLyU\ OXĨQRXV\SDQ\FK]DMPXMąF\FKREMĊWRĞüP3
megawat elektryczny
megawat cieplny
(ang. parts per billion) –F]ąVWNLQDPLOLDUGF]ąVWHN
(ang. parts per million) –F]ąVWNLQDPLOLRQF]ąVWHN
(ang. parts per trillion) –F]ąVWNLQDWU\OLRQF]ąVWHN
1 t SKE = 29,3 x 109J=8,14 x 103 kWh = 7 x 106 kcal
(ang. ton of coal equivalent) –WRQDZĊJODHNZLZDOHQWQHJR– jest to
UyZQRZDĪQLNMHGQHMPHWU\F]QHMWRQ\ZĊJODRZDUWRĞFLRSDáRZHMUyZQHM
7000 kcal/kg.
1 tce = 1 tpu = 0,7 toe = 7 x 106 kcal = 7 Gcal = 0.7 toe = 29,308 GJ
(ang. ton of oil equivalent) – tona oleju ekwiwalentnego – jest to
UyZQRZDĪQLNMHGQHMPHWU\F]QHMWRQ\URS\QDIWRZHMRZDUWRĞFLRSDáRZHM
równej 10000 kcal/kg. Jest to jednostka stosowana w bilansach
PLĊG]\QDURGRZ\FK
1 toe = 41,868 GJ = 1,4286 tpu = 11,6278 MWh = 10 x 10 6 kcal = 10 Gcal
tona paliwa umownego –MHVWWRUyZQRZDĪQLNMHGQHMWRQ\ZĊJOD
NDPLHQQHJRRZDUWRĞFLRSDáRZHMUyZQHMNFDONJ-HVWWRMHGQRVWND
VWRVRZDQDZELODQVDFKPLĊG]\QDURGRZ\FK
1 tpu = 29,3076 GJ = 0,7 toe = 8,141 MWh
PLDUDOHSNRĞFLFLHF]\VWRVRZDQDZ:LHONLHM%U\WDQLL2]QDF]HQLH5HG
Red I, Red II RNUHĞORQDMDNRF]DV ZVHNXQGDFK SU]HSá\ZXRNUHĞORQHM
LORĞFLFLHF]\SU]H]VSHFMDOQą]ZĊĪNĊ6WRVXMHVLĊVNDOĊ,OXE,,Z
]DOHĪQRĞFLRGJĊVWRĞFLFLHF]\V5HG, GODFLHF]\OĪHMV]\FK – 7
FHQW\SDX]yZGODFLĊĪV]\FKV5HG,,MHVWRNRáRUD]\ZLĊNV]D;
terawatogodzina, 1 TWh = 1012 Wh
Wat, 1 W = 1 J/s
1 MWh = 3,6 GJ = 0,086 toe
1 cal = 4,1868 J
1J = 0,2389 cal
1 kcal/kg = 4,1868 kJ/kg
1 t SKE = 29,3 x 109J=8,14 x 103 kWh = 7 x 106 kcal
P
toe
P
tpu
sekunda
Redwooda
TWh
W
16
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Wprowadzenie
: FLąJX RVWDWQLHJR VWXOHFLD OXG]NRĞü MHVW ĞZLDGNLHP SU]\VSLHV]RQHJR UR]ZRMX
WHFKQRORJLF]QHJR REHMPXMąFHJR SUDNW\F]QLH ZV]\VWNLH G]LHG]LQ\ Ī\FLD Rozwój ten
zaRZRFRZDá ]ZLĊNV]DMąFą VLĊ OLF]Eą OXGQRĞFL QD naszym globie oraz SRSUDZą ZDUXQNyZ
Ī\FLDZZLĊNV]RĞFLNUDMyZ=UDFMLWHJRLĪ]DSRWU]HERZDQLHQD HQHUJLĊMHVWEH]SRĞUHGQLą
SRFKRGQą UR]ZRMX JRVSRGDUF]HJR REHFQLH ]DPyZLHQLH QD HQHUJLĊ ILQDOQą WM HQHUJLĊ
HOHNWU\F]QąFLHSáRL]LPQRURĞQLHZV]\ENLPWHmpie.
:HGáXJ UDSRUWX „International Energy Outlook 2006”2, przygotowanego przez Energy
Information Administration (EIA), w latach 2003 – ]DSRWU]HERZDQLH QD HQHUJLĊ
Z]URĞQLHRL]ZLĊNV]\VLĊ]GRNZDGU\OLRQyZ 24) Btu3.
Rysunek 1ĝZLDWRZDNRQVXPSFMDHQHUJLLZODWDFK– 2030
=XĪ\FLHHQHUJLL(1024 Btu)
Historia
Planowane
ħUyGáR>@
Od XVIII wieku, kiedy ludzie ]DF]ĊOL Z\NRU]\VW\ZDü PDV]\Q\ GR SUDF\ NDĪGHJR URNX
wprowadza VLĊ GR DWPRVIHU\ PLOLRQ\ D QDZHW PLOLDUG\ WRQ ]ZLą]Nów chemicznych w
SRVWDFLWOHQNyZZĊJODD]RWXVLDUNLLWp.
5\VXQHNSRQLĪHMSU]HGVWDZLDJZDáWRZQ\Z]URVWĞZLDWRZHMHPLVML62XRGZDUWRĞFLEOLVNLHM
]HUXZSRáRZLHG]LHZLĊWQDVWHJRZLHNXGRREHFQHMZDUWRĞFLUyZQHMRNRáRPLOLRQRPWRQ
rocznie.
2
3
5DSRUWPRĪQDSREUDü]HVWURQ\LQWHrnetowej: http://www.fypower.org/pdf/EIA_IntlEnergyOutlook(2006).pdf
Btu (ang. British Thermal Unit) –MHVWMHGQRVWNąHQHUJLLXĪ\ZDQąSU]HGHZV]\VWNLPZ6WDQDFK=MHGQRF]RQ\FK%78WRLORĞüHQHUJLL
FLHSáD SRWU]HEQDGRSRGQLHVLHQLDWHPSHUDWXU\OE MHGQHJRIXQWDJG]LH lb = 0,453592 kg) wody o 10) MHGHQVWRSLHĔ)DKUHQKHLWD 17
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 2. Emisja SOx od 1850 roku w mln ton rocznie
ħUyGáR>@
ĝZLDWRZDHPLVMD622]HVSDODQLDZĊJODW\ONRZHOHNWURZQLDFKZ\QRVLPOQWRQ]WHJR
USA –17,5 mln, Chiny –POQ:VSyOQRWD1LHSRGOHJá\FK3DĔVWZ :13 – 6 mln, Niemcy
– 3,6 mln, Polska – 2,2 mln [1].
'XĪR EDUG]LHM ]GUDGOLZ\ MHVW GZXWOHQHN ZĊJOD &22). Jest on nietoksyczny i bezwonny,
OHF]ZUD]]HZ]URVWHPVWĊĪHQLD&22 w atmosferze dostrzegan\MHJRNDWDVWURIDOQ\ZSá\ZQD
nasz klimat.
Rysunek 3 przedstawia gwaáWRZQ\Z]URVWHPLVML &22 w tym samym okresie co SOX, do
ZDUWRĞFL]EOLĪRQHMPLOLDUGRPWRQURF]QLH
$ĪHPLVML&22SRZVWDá\FKZZ\QLNXG]LDáDOQRĞFLF]áRZLHNDWZRU]RQ\FKMHVWZáDĞQLH
w procesie produkcji energii. Za kolejne 30% emisji CO2 odpowiada transport, przede
ZV]\VWNLP ORWQLF]\ L VDPRFKRGRZ\ 3R]RVWDáD F]ĊĞü HPLWRZDQD MHVW SU]H] SU]HP\Vá
VHNWRU\ XVáXJ RUD] JRVSRGDUVWZa domowe NRU]\VWDMąFe ] LQG\ZLGXDOQ\FK NRWáyZ L
kominków [10].
:\OLF]RQRLĪZNDĪGHMVHNXQG]LHVHNWRUHQHUJHW\F]Q\HPLWXMHGRDtmosfery 730 ton CO2
[3].
Rysunek 3. Emisja CO2 od 1820 roku w mld ton rocznie
ħUyGáR>@
18
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
: 3ROVFH JáyZQ\P ĨUyGáHP HQHUJLL MHVW ZĊJLHO NDPLHQQ\ L EUXQDWQ\ 2NRáR FDáHM
produkcji energii, zarówno cieplnej jak i elektrycznej jest oparte na tych surowcach.
Podobna do polskiego wizerunku energetyki jest sytuacja w 5HSXEOLFH3RáXGQLRZHM$IU\NL
$XVWUDOLL&KLQDFKL,QGLDFKJG]LH]ZĊJODSURGXNXMHVLĊSRQDGHQHUJLL.
Dla porównania, w krajach zachodnioeuropeMVNLFK MHG\QLH QLHFDáH Hnergii
SURGXNRZDQHMHVW]ZĊJOD>136].
DXĪHX]DOHĪQLHQLHVHNWRUDHQHUJHW\F]QHJRZQDV]\PNUDMXRGZĊJODSU]\F]\QLDVLĊWDNĪH
do ogromnych emisji CO2. W raporcie "Dirty Thirty"4 z roku 2005, przygotowanym na
zlecenie ĝZLDWRZHJRFunduszu na rzecz Przyrody (ang. World Wildlife Fund – WWF) na
OLĞFLH WU]\G]LHVWX XQLMQ\FK HOHNWURZQL HPLWXMąF\FK QDMZLĊNV]H LORĞFL GZXWOHQNX ZĊJOD –
]QDOD]áRVLĊDĪSROVNLFK]DNáDGyZ>@.
:FLąJXRVWDWQLFKODW=LHPLDRFLHSOLáDVLĊĞUHGQLRR 0C., a przez ostatnie 100 lat – o
0,80& 1DWRPLDVW QDXNRZF\ XZDĪDMą ĪH ;;, ZLHN PRĪH SU]\QLHĞü Z]URVW WHPSHUDWXU\
nawet o 3 0C [4].
5R]ZyMSU]HP\VáXZ\PXV]DQ\SU]H]Z\PDJDQLDF\ZLOL]DF\MQHQLHXFKURQQLHZLąĪHVLĊ]H
VSDODQLHPRJURPQHMLORĞFLSDOLZ3DOLZDWH ZĊJLHONDPLHQQ\URSDQDIWRZDJD]]LHPQ\ MDNRJáyZQ\SURGXNWVSDODQLDZ\WZDU]DMą CO2NWyUHMHVWRGSRZLHG]LDOQHZGXĪHMPLHU]H
za ocieplenie klimatu naszej planety.
(QHUJHW\F]QH Z\NRU]\VWDQLH ELRSDOLZ VWDá\FK PRĪH Z ]QDF]ąF\ VSRVyE ]ZLĊNV]\ü
SURGXNFMĊ energii L W\P VDP\P SRNU\ü FRUD] WR ZLĊNV]H QDV]H ]DSRWU]HERZDQLH QD QLą
zmniejsz\ü emisjĊ]DQLHF]\V]F]HĔPLQ&22 oraz zapewniüEH]SLHF]HĔVWZR energetyczne.
.RJHQHUDFMD MHVW XZDĪDQD ]D MHGHQ ] QDMVNXWHF]QLHMV]\FK VSRVREyZ QD RJUDQLF]HQLH
QHJDW\ZQHJR ZSá\ZX SU]HPLDQ HQHUJHW\F]Q\FK QD ĞURGRZLVNR : SRUyZQDQLX GR
WHFKQRORJLL UR]G]LHOQHJR Z\WZDU]DQLD HQHUJLL HOHNWU\F]QHM L FLHSáD WHFKQRORJLH
NRJHQHUDF\MQH SR]ZDODMą ]DRV]F]ĊG]Lü VSRUą LORĞü HQHUJLL Z SDOLZLH D FR ]D W\P LG]LH
Z\WZDU]DMąPQLHMRGSDGyZ]DQLHF]\V]F]DMąF\FKĞURGRZLVNR.RU]\VWDnie z nowoczesnych
WHFKQRORJLL SURGXFHQWyZ Z\VRNR VSUDZQ\FK XU]ąG]HĔ NRJHQHUDF\MQ\FK VSDODMąF\FK
ELRPDVĊRUD]PRGHUQL]acja systemówFLHSáRZQLF]\FKPRĪHZ]QDF]Q\VSRVyESU]\F]\QLü
VLĊGRRFKURQ\RWDF]DMąFHJRQDVĞURGRZLVND.
3U]\NáDGHP WDNLHJR G]LDáDQLD MHVW PRGHUQL]DFMD HOHNWURFLHSáRZQL Z +HUQLQJ NWyUD
SLHUZRWQLH VSDODáD ZĊJLHO NDPLHQQ\ D REHFQLH]UĊENLGU]HZQH 'RNáDGQHGDQHGRW\F]ąFH
]PLDQWHFKQRORJLLZW\PRELHNFLHPRĪQDRGQDOHĨüZGDOV]\FKUR]G]LDáDFK pracy.
4
/LVWĊQDMEDUG]LHM]DQLHF]\V]F]DMąF\FKĞURGRZLVNRHOHNWURZQLPRĪQDRGQDOHĨüSRGDGUHVHPLQWHUQHtowym:
http://assets.panda.org/downloads/dirty30rankingfinal260905.pdf
5DSRUWZMĊ]\NXDQJLOHNLPPRĪQDRGQDOHĨüSRGDGUHVHPLQWHUQHWRZ\P
http://www.wwf.pl/informacje/publikacje/klimat/european_dirty_thirty.pdf
,QWHUQHWRZDPDSD]QDQLHVLRQ\PLQDMZLĊNV]\PLRELHNWDPL
http://powerswitch.panda.org/responsible/dirty_30.cfm
19
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
5R]G]LDá
Prawodawstwo 5
1.1. Polityka energetyczna6
3RF]ąWNL ZVSyOQHM SROLW\NL HQHUJHW\F]QHM :VSyOQRW\ (XURSHMVNLHM VLĊJDMą 7UDNWDWX R
(XURSHMVNLHM :VSyOQRFLH :ĊJOD L6WDOL] U RUD]7UDNWDWXSRZRáXMąFHJR (XURSHMVNą
:VSyOQRWĊ(QHUJLL$WRPRZHM– EURATOM z 1957 r.
Po kryzysie naftowym lat 70 XX wieku NUDMHHXURSHMVNLH]GDá\VRELHVSUDZĊ]X]DOHĪQLHQLD
JRVSRGDUNL RG ]HZQĊWU]Q\FK ĨUyGHá HQHUJLL ]ZáDV]F]D URS\ QDIWRZHM 5]ąG\ SDĔVWZ
HXURSHMVNLFK ]DF]Ċá\ WZRU]\ü QDURGRZH SURJUDP\ HQHUJHW\F]QH 'RSLHUR Z ODWDFK Komisja EuropHMVND SRGMĊáD Z UDSRUFLH :HZQĊWU]Q\ 5\QHN (QHUJLL´7 LQLFMDW\ZĊ
OLEHUDOL]DFML HXURSHMVNLHJR U\QNX HQHUJLL 'RW\F]\áR WR JáyZQLH VHNWRUyZ ZĊJOD
NDPLHQQHJR L HQHUJLL HOHNWU\F]QHM :LĊNV]HM ZDJL QDEUDá\ WDNĪH HOHPHQW\ RFKURQ\
ĞURGRZLVND
Polityka energetyczna ]RVWDáD SR UD] SLHUZV]\ Z\PLHQLRQD Z NDWDORJX G]LDáDĔ 8QLL
Europejskiej w Traktacie z Maastricht8 (1992).
Zadaniem polityki energetycznej Unii Europejskiej jest zapewnienie niezawodnego
]DRSDWU]HQLDZWDQLąLSU]\MD]QąGODĞURGRZLVNDHQHUJLĊ
Trzy cele polityki energetycznej to:
ƒ ]DSHZQLHQLHEH]SLHF]HĔVWZDHQHUJHW\F]QHJR
ƒ ]DSHZQLHQLHNRQNXUHQF\MQRĞFL
ƒ RFKURQDĞURGRZLVNDD]ZáDV]F]DSU]HFLZG]LDáDQLH]PLDQRPNOLPDW\F]Q\P
%XGRZD ZHZQĊWU]QHJR U\QNX HQHUJHW\F]QHJR UHDOL]RZDQD MHVW SRĞUHGQLR SRSU]H]
harmonizacMĊSUDZDSDĔVWZF]áRQNRZVNLFKLEH]SRĞUHGQLRSU]H]OLEHUDOL]DFMĊQDURGRZ\FK
rynków energetycznych.
5
Spis prawodawstwa wspólnotowegoGRW\F]ąFHJRHQHUJHW\NLPRĪQDRGQDOHĨüSRGQDVWĊSXMąF\PDGUHVHPLQWHUQHWRZ\P
http://eur-lex.europa.eu/pl/repert/index_12.htm
6
3U]\SRZVWDQLXQLQLHMV]HJRUR]G]LDáXSRPRFQHE\á\PDWHULDá\QDXNRZH]QDMGXMąFHVLĊZ]DVREDFKSRUWDOL
- Europejski Serwis Polskiej Agencji Prasowej – http://euro.pap.com.pl
-2ĞURGHN,QIRUPacji i Dokumentacji Europejskiej – http://libr.sejm.gov.pl/oide/index.php?topic=polityki&id=energetyka
- Charakterystyka energetyki UE przedstawiona na portalu www.cire.pl – http://www.cire.pl/UE/chewue.html?smid=185 oraz
http://www.cire.pl/UE/ee.html?smid=44
- Witold Cherubin; Ä=DRSDWU]HQLHNUDMyZHXURS\ĞURGNRZR-ZVFKRGQLHMZFLHSáRLNRJHQHUDFMD– stan obecny i perspektywy rozwoju” –
http://www.ure.gov.pl/index.php?dzial=275&id=1676
- Jacek Balcewicz; „Z UnLąQLHVWHW\EĊG]LHGURĪHM:\QLNWRGR´– http://www.gigawat.net.pl/article/articleview/301/1/34/
-3UDZR8(GRW\F]ąFHHQHUJHW\NL– http://www.europa.eu.int/eur-lex/en/lif/ind/en_analytical_index_12.html
7
5DSRUW:HZQĊWU]Q\5\QHN(QHUJLL´ DQJThe Internal Energy Market), COM (88)238
5DSRUWPRĪQDSREUDüZMĊ]\NXDQJLHOVNLP]HVWURQ\LQWHUQHtowej:
http://aei.pitt.edu/4037/01/000179_1.pdf
8
Traktat z Maastricht (Traktat o Unii Europejskiej)
7UDNWDWR8QLL(XURSHMVNLHMSRGSLVDQ\Z0DDVWULFKWOXWHJRURNXZV]HGáZĪ\FLHOLVWRSDGD 1993 roku (po referendach
SU]HSURZDG]RQ\FKZSDĔVWZDFKF]áRQNRZVNLFK 6\JQDWDULXV]H%HOJLD'DQLD)UDQFMD*UHFMD+LV]SDQLD+RODQGLD,UODQGLD/XNVHPEXUJ3RUWXJDOLD5)1:LHOND%U\WDQLDL:áRFK\
7UDNWDWXVWDQRZLá8QLĊ(XURSHMVNąRSDUWąQD:VSyOQRWDFK(XURSHMVNLFKLX]XSHáQLRQąRQRZHSROLW\NLW]Q8QLĊ*RVSRGDUF]ąL
:DOXWRZąZVSyOQąSROLW\NĊ]DJUDQLF]QąLEH]SLHF]HĔVWZDZVSyáSUDFĊZ]DNUHVLHEH]SLHF]HĔVWZDZHZQĊWU]QHJRLZ\PLDUX
VSUDZLHGOLZRĞFL WU]\ILODU\8QLL(XURSHMVNLHM 20
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
:VHNWRU]HHQHUJHW\NLRFKURQDĞURGRZLVNDQDWXUDOQHJRVWDáDVLĊMHGQ\P]SRGVWDZRZ\FK
FHOyZ JáyZQLH Z RGQLHVLHQLX GR ]DQLHF]\V]F]HĔ SRZLHWU]D DWPRVIHU\F]QHJR 3RZVWDá\
zintegrowane zasady zapobiegania zanieczyszczeniom i kontroli.
1D SRF]ąWNX VW\F]QLD URNX URV\MVNR –XNUDLĔVNLNU\]\VJD]RZ\ NWyUHJR MHGQ\P]H
VNXWNyZ E\áR ]PQLHMV]HQLH GRVWDZ URV\MVNLHJR JD]X GR (XURS\ =DFKRGQLHM URV\MVNR –
ELDáRUXVNL Nonflikt energetyczny (wstrzymanie dostaw rosyjskiej ropy m.in. do Polski,
1LHPLHF XĞZLDGRPLá8(ĪHMHMEH]SLHF]HĔVWZRHQHUJHW\F]QHQLHMHVWSHZQLNLHP.U\]\Vy
]DSRF]ąWNRZDáy G\VNXVMĊ QD WHPDW ]ZLĊNV]HQLD EH]SLHF]HĔVWZD HQHUJHW\F]QHJR Z 8(
1DMF]ĊĞFLHM SRMDZLDMą VLĊ SRVWXODW\ R G\ZHUV\ILNDFML ĨUyGHá GRVWDZ JD]X WZRU]HQLD
]DSDVyZJD]XLZ\NRU]\VWDQLXRGQDZLDOQ\FKĨUyGHáHQHUJLL
6ZyM XG]LDá Z G\VNXVML R HQHUJHW\F]Q\P EH]SLHF]HĔVWZLH 8( PD UyZQLHĪ 3ROVND 3RG
DXVSLFMDPL SUH]\GHQWD /HFKD .DF]\ĔVNLHJR ]RVWDáD przygotowana nowa strategia
ZVSyOQHJR EH]SLHF]HĔVWZD HQHUJHW\F]QHJR Z (XURSLH 3ROVND SURSRQXMH PLQ ZVSyOQ\
V\VWHP PDJD]\QRZDQLD JD]X ZVSyOQą UR]EXGRZĊ LVWQLHMąF\FK UXURFLąJyZ L EXGRZĊ
nowych.
Prezydent USA George Walker Bush (23.01.2007), podobnie jak Goran Persson9, w
FRURF]Q\PRUĊG]LXRVWDQLHSDĔVWZDRJáRVLáSODQUHGXNFMLNRQVXPSFMLURS\:HGáXJQRZHM
inicjatywy, nazwanej „Twenty in Ten” WáXPDF]HQLHGZDG]LHĞFLDZG]LHVLĊü , Ameryka ma
]UHGXNRZDü]XĪ\FLHURS\RZSU]HFLąJXODW [63].
1.2. Ewolucja prawodawstwa
2VWDWQLH SyáZLHF]H Z RFKURQLH ĞURGRZLVND QDOHĪDáR GR PLĊG]\QDURGRZ\FK NRQZHQFML L
SURWRNRáyZ NWyU\FK ]DGDQLHP E\áR ]DSRELHF ]EOLĪDMąFHM VLĊ JOREDOQHM DSRNDOLSVLH
ekologicznej.
9
E\á\SUHPLHU6]wecji (1996 – 2006)
21
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 4(ZROXFMDĞZLDWRZHJRXVWDZRGDZVWZDZ]DNUHVLHRFKURQ\ĞURGRZLVND
ħUyGáR>@
3RZ\ĪHM przedstawiono HZROXFMĊ DNWyZ SUDZQ\FK GRW\F]ąF\FK NZDĞQ\FK GHV]F]yZ L
]PLDQNOLPDW\F]Q\FKRGSU]\MĊFLD.RQZHQFML21=GRLFKXQLMQ\FKZGURĪHĔ
:DUWR ]DXZDĪ\ü ĪH Z SU]\SDGNX NZDĞQ\FK GHV]F]yZ SRWU]HED E\áR ODW 3URWRNyá ]
*RWHERUJDZ\]QDF]D]RERZLą]DQLDSDĔVWZGR]PQLHMV]DQLDHPLVMLWOHQNyZD]RWXLVLDUNL
ORWQ\FK ]ZLą]NyZ RUJDQLF]Q\FK 92& L DPRQLDNX 1+3), aby aktD WH ZHV]á\ GR ]DSLVyZ
prawa UE. PU]HSLV\ GRW\F]ąFH RJyOQRĞZLDWRZHJR RFLHSOHQLD WUDILá\ natomiast do prawa
HXURSHMVNLHJRSRODWDFKRGSU]\MĊFLDSU]H]21= '\UHNW\ZD2003/87/WE) [5].
:VNXWHN SRMDZLDMąF\FK VLĊ RG SRáRZ\ ODW – tych naukowych dowodów istnienia
]ZLą]NyZ SRPLĊG]\ ]PLDQDPL NOLPDWX Z VNDOL JOREDOQHM D G]LDáDOQRĞFLą F]áRZLHND
]ZLą]DQą ]H Z]URVWHP GHPRJUDILF]Q\PL L JRVSRGDUF]\P Z URNX SRZRáDQR
0LĊG]\QDURGRZą.RPLVMĊGR6SUDZ=PLDQ.OLPDWX ,3&&– ang. Intergovermental Panel
on Climate Change SU]H] ĝZLDWRZą 2UJDQL]DFMĊ 0HWHRURORJLF]Qą :02 – ang. World
Meteorological Organization L3URJUDPĝURGRZLVNRZ\1DURGyZ=MHGQRF]RQ\FK 81(3
– ang. United Nations Environmental Programme Z FHOX EOLĪV]HJR UR]SR]QDQLD W\FK
]DOHĪQRĞFL.RPLVMDWDREHFQLHG]LDáDSRGDXVSLFMDPL21=
W grudniu 1990 roku ZgromadzeQLH 2JyOQH 21= SU]\MĊáR UH]ROXFMĊ Z VSUDZLH
UR]SRF]ĊFLDSURFHVX PLĊG]\QDURGRZ\FKQHJRFMDFML UDPRZHM NRQZHQFML Z VSUDZLH]PLDQ
NOLPDWX 1HJRFMDFMH E\á\ SURZDG]RQH QD IRUXP 0LĊG]\U]ąGRZHJR .RPLWHWX
Negocjacyjnego (INC – Intergovernmental Negotiating Committee).
2G ,3&& RSXEOLNRZDáD VHULĊ UDSRUWyZ NWyUH VWDá\ VLĊ SRGVWDZą GR G\VNXVML QD
kolejnych konferencjach klimatycznych. Pierwszy raport IPCC przedstawiono na II
ĝZLDWRZHM .RQIHUHQFML .OLPDW\F]QHM NWyUD RGE\áD VLĊ Z *HQHZLH Z URNX 5DSRUW
potwiHUG]Lá LVWQLHQLH IDNW\F]QHJR ]DJURĪHQLD ]PLDQ NOLPDWX L ZH]ZDá GR RSUDFRZDQLD
JOREDOQHJRSRUR]XPLHQLD]DMPXMąFHJRVLĊW\PSUREOHPHP
22
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
: OXW\P RGE\áD VLĊ SLHUZV]D ] SLĊFLX VHVML QHJRFMDF\MQ\FK 0LĊG]\U]ąGRZHJR
Komitetu Negocjacyjnego (INC).
9 maja 1992 -SRGF]DVSLąWHMVHVML,1&U]ąG\SU]\MĊá\5DPRZą.RQZHQFMĊ21=ZVSUDZLH
Zmian Klimatu (UNFCCC).
3LHUZV]\UDSRUWRFHQLDMąF\ ,3&&VWDáVLĊSRGVWDZąGRSU]\MĊFLDQD,,6]F]\FLH=LHPLMDNL
RGE\á VLĊ Z 5LR GH -DQHLUR 4 czerwca 1992 roku, Ramowej Konwencji Narodów
Zjednoczonych do Spraw Zmian Klimatu (UNFCCC – ang. United Nations Frame
Convention on Climate Change). ,6]F]\W=LHPL ]RVWDá]RUJDQL]RZDQ\ Z6]WRNKROPLH Z
roku 1972.
.RQZHQFMĊ SRGSLVDá\ ZyZF]DV SDĔVWZD Z W\P :VSyOQRWD (XURSHMVND 3ROVND
uczestnLF]\áDZHZV]\VWNLFKUXQGDFKQHJRFMDFML,1&LSRGF]DVWHM.RQIHUHQFML.RQZHQFMĊ
WDNĪHSRGSLVDáD.
6WURQ\ SRGSLVXMąFH .RQZHQFMĊ .OLPDW\F]Qą ]RERZLą]Dá\ VLĊ GR RVLąJQLĊFLD SR]LRPX
HPLVMLJD]yZFLHSODUQLDQ\FK]URNXZURNXLWRĪHFRURNXEĊGąVLĊVSRW\NDü
podczas tzw. Konferencji Stron (COP – ang. Conference of Parties). Organami
SRPRFQLF]\PL.RQZHQFMLVą2UJDQ3RPRFQLF]\GV:GUDĪDQLD 6%, L2UJDQ3RPRFQLF]\
ds. Naukowych i Technicznych (SBSTA). Sekretariat Konwencji zlokalizowany jest w
Bonn (Niemcy).
Pierwsza Konferencja Stron (COP – RGE\áD VLĊ Z %HUOLQLH QD SU]HáRPLH
PDU]HFNZLHFLHĔ SRGF]DV NWyUHM SU]\MĊWR GHF\]MĊ ]ZDQą 0DQGDWHP %HUOLĔVNLP
3RVWDQRZLRQR ĪH QDOHĪ\ SRGMąü QRZH ]RERZLą]DQLD GRW\F]ąFH HPLVML JD]yZ
FLHSODUQLDQ\FKRERZLą]XMąFHSRURNX
3RGMĊWR MH Z UDPDFK .RQIHUHQFML &23 – 3 zorganizowanej w grudniu 1997 w Kioto,
EĊGąFHMMHGQRF]HĞQLH9,ĝZLDWRZą.RQIHUHQFMąGR6SUDZ.OLPDWX
3URWRNyá]RVWDáSRGSLVDQ\SU]H]SDĔVWZDMHGQDNZLHOHSDĔVWZQLH]GHF\GRZDáRVLĊWHJR
uczyQLü ]H Z]JOĊGX QD QLHZ\VWDUF]DMąFą V]F]HJyáRZRĞü ]DSLVyZ WHJR GRNXPHQWX
3URWRNyá ]DZLHUD VIRUPXáRZDQLD RJyOQH GRW\F]ąFH MHJR PHFKDQL]PyZ OHF] QLH SRGDMH
]DVDGLFKG]LDáDQLD W]ZPHFKDQL]P\HODVW\F]QH RUD]V\VWHPyZZ\SHáQLDQLD]RERZLą]DĔ
Polska podpLVDáD3URWRNyá].LRWRSRGF]DV&23–DUDW\ILNRZDáDJUXGQLDU
1D .RQIHUHQFML Z .LRWR ]GHILQLRZDQR SRMĊFLH JD]yZ FLHSODUQLDQ\FK ]DOLF]RQR GR QLFK
GZXWOHQHN ZĊJOD – CO2, metan – CH4, podtlenek azotu – N2O, fluorowcopochodne
ZĊJORZRGRUyZ– HFCs, SHUIOXRURZFRZĊJORZRGRU\–3)&VLV]HĞFLRIOXRUHNVLDUNL– SF6) 10
L SU]\MĊWR X]JRGQLHQLD QD]\ZDQH 3URWRNRáHP ] .LRWR11 RNUHĞODQH UyZQLHĪ MDNR .DUWD ]
.LRWR (PLVMHSU]\MĊWRZHNZLZDOHQWDFK&22 opartym na stuletnim potencjale.12
10
1D SRWU]HE\ SURWRNRáX ] .LRWR MHGQRVWNą Z NWyUHMZ\UDĪD VLĊ HPLVMH MHVW UyZQRZDĪQLN GZXWOHQNX ZĊJOD (CO2ekw ']LHMH VLĊ WDN ]
XZDJL QD IDNW LĪ SRV]F]HJyOQH JD]\ V]NODUQLRZH &22, CH4, N2O, HFCs, PFCs i SF6 ] UyĪQą VLáą PDMą ZSá\Z QD RJU]HZDQLH VLĊ
DWPRVIHU\ $E\ XZ]JOĊGQLüUyĪQLFHZ SRFKáDQLDQLX FLHSáDZSURZDG]RQR NRQFHSFMĊÄ]GROQRĞFLGR ]ZLĊNV]HQLD JOREDOQHJR RFLHSOHQLD´
DQJ*OREDO:DUPLQJ3RWHQWLDOZVNDĨQLN*:3 ]JRGQLH]NWyUąZV]\VWNLHJD]\SRUyZQXMHVLĊ]&22, którego wskDĨQLN*:3Z\QRVL
1SHPLVMDWRQ\PHWDQXGDMHHIHNWRGSRZLDGDMąF\HPLVMLWRQGZXWOHQNXZĊJOD
HFCs – ang. hydrofluorocarbons
PFCs – ang. perfluorocarbons
SF6 – ang. sulfur hexafluoride
N2O – ang. nitrous oxide
CH4 – ang. methane
CO2 – ang. carbon dioxide
11
3HáQ\WHNVW3URWRNRáX].LRWRGRVWĊSQ\MHVWQDQLĪHMSRGDQ\FKVWURQDFKLQWHUQHWRZ\FK
MĊ]\NDQJLHONL
23
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
8VWDORQR Z QLP QRUP\ GRW\F]ąFH REQLĪHQLD HPLVML JD]yZ FLHSODUQLDQ\FK .UDMH
wyszczególnione w $QHNVLH%3URWRNRáX].LRWR DQDORJLF]Q\PGR$QHNVX, UN FCCC)
]RERZLą]Dá\ VLĊ GR VXPDU\F]QHM UHGXNFML VZ\FK HPLVMLR ok. 5,2% poziomu z 1990 roku
w tzw. "pierwszym okresie rozliczeniowym" w latach 2008- 3ROVND]RERZLą]DáDVLĊ
GR UHGXNFML HPLVML JD]yZ FLHSODUQLDQ\FK Z SLHUZV]\P RNUHVLH ]RERZLą]DĔ -2012 o
6% w stosunku do roku bazowego – RUD] W]Z PHFKDQL]P\ ZHGáXJ NWyU\FK WHQ
SURJUDP PD E\ü UHDOL]RZDQ\ WR +DQGHO (PLVMDPL (7 – ang. Emissions Trading),
Mechanizm Czystego Rozwoju” (CDM – ang. Clean Development Mechanism), i
0HFKDQL]P:VSyOQ\FK:GURĪHĔ -,– ang. Joint Implementation).
8VWDOHQLD].LRWR]RVWDá\ ]DSLVDQH ZSUDZRGDZVWZLHXQLMQ\PZSRVWDFL '\UHNW\Z\]
SDĨG]LHUQLND003 r. (2003/87/WE). Jej celem jest promowanie zmniejszenia emisji gazów
cieplarnianych w sposób ekonomicznie uzasadniony.
: RSDUFLX R LQQRZDF\MQH PHFKDQL]P\ RNUHĞORQH Z 3URWRNROH ] .LRWR GR 5DPRZHM
Konwencji Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu (ang.: United Nations
Framework Convention on Climate Change81)&&& :VSyOQHJR:GURĪHQLD DQJJoint
Implemetation - JI), Mechanizmu Czystego Rozwoju (ang. Clean Development Mechanism
–&'0 RUD]PLĊG]\QDURGRZHJRKDQGOX HPLVMDPL8QLD(XURSHMVND UR]ZLQĊáa pierwszy,
RGE\ZDMąF\ VLĊ QD SR]LRPLH SU]HGVLĊELRUVWZ PLĊG]\QDURGRZ\ V\VWHP KDQGOX HPLVMDPL
GZXWOHQNX ZĊJOD R QDMZLĊNV]\P MDN GR WHM SRU\ ]DVLĊJX JHRJUDILF]Q\P (XURSHMVNL
6\VWHP +DQGOX (PLVMDPL EĊGąF\ QDMZDĪQLHMV]\P LQVWUXPHQWHP 8QLL (XURSHMVNLHM Z
waOFH]H]PLDQąNOLPDWXUR]SRF]ąáIXQNFMRQRZDQLHVW\F]QLDU
3URWRNyá ] .LRWR ZV]HGá RILFMDOQLH Z Ī\FLH 16 lutego 2005 $E\ PRJáR VLĊ RGE\ü WR
Z\GDU]HQLHPXVLDáRSRGSLVDü 3URWRNyáFRQDMPQLHMNUDMyZ NWyUHZVXPLHHPLWXMą
co najmniej 55% wszystkiFKJD]yZFLHSODUQLDQ\FK*UXSĊWĊXGDáRVLĊ]HEUDüGRSLHUR
SR ODWDFK RG RSUDFRZDQLD GRNXPHQWX JáyZQLH ]D VSUDZą 5RVML (Z\WZDU]DMąFD RN
17% wszystkich gazów) NWyUD SRGSLVDáD SURWRNyá Z OLVWRSDG]LH URNX %H]
SRSDUFLD 5RVML SURWRNyá ] .LRWR SR]RVWDZDáE\ PDUWZą OLWHUą SUDZD JG\Ī GRWąG QLH
UDW\ILNRZDá\ JR 86$ RGSRZLHG]LDOQH ]D HPLVMĊ ĞZLDWRZHM HPLVML V]NRGOLZ\FK
gazów do atmosfery [8].
1DG]LHĔJUXGQLDURNX3URWRNyá].LRWR]RVWDáUDW\ILNRZDQ\]DDNFHSWRZDQ\EąGĨ
zatwierdzony przez 169 krajów13Z\WZDU]DMąF\FKZVXPLHĞZLDWRZHMHPLVMLJD]yZ
cieplarnianych.
http://unfccc.int/resource/docs/convkp/kpeng.pdf
MĊ]\NSROVNL
http://www.mos.gov.pl/1strony_tematyczne/ochrona_powietrza/konwencje_ekologiczne/konwencja_klimatyczna/Protokol_z_Kioto.pdf
12
TabeOĊ MĊ]\N DQJLHOVNL ]Z\UyĪQLRQ\PL JD]DPL FLHSODUQLDQ\PLRUD] RGSRZLDGDMąF\PL LP ZVNDĨQLNDPL *:3 PRĪQD RGQDOHĨüSRG
QLĪHMSRGDQąVWURQąLQWHUQHWRZą
http://www.grida.no/climate/ipcc_tar/wg1/248.htm#tab67
13
1DMEDUG]LHMDNWXDOQHLQIRUPDFMHGRW\F]ąFHOLF]E\SDĔVWZNWyUHUDW\ILNRZDá\3URWRNyá].LRWRPRĪQDRGQDOHĨüSRGDGUHVHP
internetowym:
http://unfccc.int/kyoto_protocol/background/status_of_ratification/items/2613.php
plik z danymi z dnia 13 grudnia 2006:
http://unfccc.int/files/kyoto_protocol/background/status_of_ratification/application/pdf/kp_rat_131206.pdf
24
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Polskie instalacje (459 V]W REMĊWHHXURSHMVNLPV\VWHPHPKDQGOXHPLVMDPL(8(76NWyUH
SU]HGáRĪ\á\ ]ZHU\ILNRZDQH UDSRUW\ HPLV\MQH GR U]ąGX Z\HPLWRZDá\ PLOLRQD WRQ
CO2 w 2URNXWMPLOLRQyZWRQPQLHMQLĪPLDá\SU]\G]LHORQHQDWHQURNZ.358
[2].
-HĪHOLVLĊSU]HĞOHG]LĞZLDWRZHXVWDZRGDZVWZRWRPRĪQDVWZLHUG]LüĪHVSRĞUyGZV]\VWNLFK
UHJLRQyZĞZLDWD 8QLD(XURSHMVNDQDMSRZDĪQLHMWUDNWXMHRFKURQĊĞURGRZLVNDQDWXUDOQHJR
:DUWR QDGPLHQLü R V]HUHJX G\UHNW\Z WZRU]RQ\FK QD QDMEOLĪV]ą SU]\V]áRĞü NWyUH Vą
PHFKDQL]PDPLSUDZQ\PLLRUJDQL]DF\MQ\PL]ZLą]DQ\PL]RFKURQąĞURGRZLVNDPDMąF\PL
QDFHOX]PQLHMV]HQLH]XĪ\FLDHQHUJLL]PLQLPDOL]RZDQLHXQLH]DOHĪQLHQLDVLĊRGWHFKQRORJLL
w\NRU]\VWXMąF\FK ZĊJLHO L SURPRZDQLH Z\VRNRVSUDZQ\FK UR]ZLą]DĔ HQHUJHW\F]Q\FK
0RZD WXWDM R '\UHNW\ZLH /&3 GRW\F]ąF\FK GXĪ\FK ĨUyGHá HQHUJHW\F]QHJR VSDODQLD
SDOLZ '\UHNW\ZĊ R KDQGOX HPLVMDPL JD]yZ FLHSODUQLDQ\FK '\UHNW\ZĊ GRW\F]ąFą
HIHNW\ZQRĞFLHQHUJHW\F]QHMEXG\QNyZ'\UHNW\ZĊGRW\F]ąFąSRSLHUDQLDNRJHQHUDFMLLWS
Rysunek 53UDZRGDZVWZRGRW\F]ąFHVHNWRUDHQHUJHW\F]QHJRZ8(
ħUyGáR>@
3RZ\ĪHM przedstawiono VSRVyE NV]WDáWRZDnia VLĊ QD SU]HVWU]HQL GZXG]LHVWX ODW XQLMQ\FK
regulacjiVHNWRUDHQHUJHW\F]QHJRZG]LHG]LQLHJRVSRGDUNLLRFKURQ\ĞURGRZLVND:ODWDFK
1990 – VWZRU]RQR UDP\ UHJXODFML SUDZQ\FK GOD SLĊFLX JáyZQ\FK VHJPHQWyZ Z
G]LHG]LQLHRFKURQ\ĞURGRZLVND2GURNXSRZVWDáRV]HĞüGRNXPHQWyZOHJLVODF\MQ\FK
25
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 60DSDSROLW\F]QDĞZLDWD]]DDZDQVRZDQLHPZSURZDG]HQLD3URWRNRáX].LRWR F]HUZLHF
ħUyGáR>@http://earthtrends.wri.org/maps_spatial/index.php?theme=3
26
Pracamagisterska–0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQLwHerning(Dania)
Rysunek70DSDSROLW\F]QDĞZLDWD]XZ]JOĊGQLHQLHPHPLVML&22(2000)
ħUyGáR>@http://earthtrends.wri.org/maps_spatial/index.php?theme=3
EmisjaCO2wtys.ton
27
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
1.3.5R]ZLą]DQLDSUDZQHLRUJDQL]DF\MQHZSá\ZDMąFHQDVHNWRUenergetyczny14
W Unii Europejskiej ma zastosowanie ogólna zasada prymatu prawa wspólnotowego
QDGSUDZHPZHZQĊWU]Q\PSRV]F]HJyOQ\FKF]áRQNyZ:VSyOQRW\Prawo wspólnotowe
G]LHOLVLĊQDGZLHF]ĊĞFL]NWyU\FKQDGU]ĊGQ\PMHVWW]Zprawo pierwotne,REHMPXMąFH
SRVWDQRZLHQLD WUDNWDWyZ ]DáRĪ\FLHOVNLFK 7UDNWDW 3DU\VNL ] U 7UDNWDW
Rzymski z 25.03.1957 r., Traktat o Unii Europejskiej z 01.11.1993 r.) wraz z
SURWRNRáDPL L DQHNVDPL RUD] ]DVDG\ SUDZD QDG]RURZDQH SU]H] 7U\EXQDá
6SUDZLHGOLZRĞFL 'UXJD F]ĊĞü WR prawo wtórne VNáDGDMąFH VLĊ ] G\UHNW\Z
UR]SRU]ąG]HĔGHF\]ML]DOHFHĔLRSLQLL>@.
1.3.1. 2FKURQDĞURGRZLVND
&HOHPSROLW\NLRFKURQ\ĞURGRZLVNDZ8(MHVWRFKURQD]GURZLDF]áRZLHND
: WUDNWDFLH ] 0DDVWULFKW X]QDQR SROLW\NĊ RFKURQ\ ĞURGRZLVND ]D MHGHQ ] SULRU\WHWyZ
G]LDáDQLD 8( 3RVWDQRZLRQR ĪH ZV]HONLH LQLFMDW\Z\ ZVSyOQRWRZH Z WDNLFK
G]LHG]LQDFK MDN UROQLFWZR U\QHN ZHZQĊWU]Q\ WUDQVSRUW L HQHUJHW\ND PXV]ą
XZ]JOĊGQLDüSRWU]HE\RFKURQ\ĞURGRZLVND
3RGHMĞFLH GR RFKURQ\ ĞURGRZLVND SRWZLHUG]LáD .RPLVMD (XURSHMVND Z NRPXQLNDFLH ]
U R ZáąF]HQLX WHM G]LHG]LQ\ GR SROLW\NL 8QLL (XURSHMVNLHM 3RGREQH VWDQRZLVNR
Z\UD]LáD5DGD(XURSHMVNDZ:LHGQLX JUXG]LHĔ r.).
2G WHJR F]DVX Z UyĪQ\FK DNWDFK SUDZQ\FK :VSyOQRW\ – ]ZáDV]F]D GRW\F]ąF\FK
HQHUJHW\NL UROQLFWZD ZVSyáSUDF\ QD U]HF] UR]ZRMX MHGQROLWHJR U\QNX SU]HP\VáX
U\ERáyZVWZD SROLW\NL JRVSRGDUF]HM ]DWUXGQLHQLD L WUDQVSRUWX – XZ]JOĊGQLDQH Vą WH
]RERZLą]DQLD5yZQLHĪLQVW\WXFMH8QLL(XURSHMVNLHMZHZV]\VWNLFKVZRLFKSROLW\NDFK
ELRUą MH SRG XZDJĊ *áyZQ\PL LQVWUXPHQWDPL WHM SROLW\NL Z 8( Vą SRGDWNL QRUP\
RFHQ\MDNRĞFLĞURGRZLVNDQRUP\HPLVML]DQLHF]\V]F]HĔLQRUP\SURGXNF\MQH.
2EV]DU SUDZD 8( GRW\F]ąF\ RFKURQ\ ĞURGRZLVND REHMPXMH RNRáR G\UHNW\Z
]PLHQLDQ\FK L X]XSHáQLDQ\FK NLONDNURWQLH G\UHNW\ZDPL ³VLRVWUDPL´ RUD] UR]SRU]ąG]HĔ = WHJR G\UHNW\Z L UR]SRU]ąG]HĔ GRW\F]\ SURGXNWyZ L Z\UREyZ
']LDáDQLD:VSyOQRW\ZREV]DU]HRFKURQ\ĞURGRZLVNDRSLHUDMąVLĊQD
x G]LDáDQLDFK]DSRELHJDZF]\FK
x OLNZLGDFML SRZVWDá\FK V]NyG Z ĞURGRZLVNX ]ZáDV]F]D X ĨUyGáD LFK
powstawania,
x zasadzie pokrywania kosztów szkyGSU]H]VSUDZFĊ [30].
'RQDMWUXGQLHMV]\FKSUREOHPyZZUHDOL]DFMLSROLW\NLRFKURQ\ĞURGRZLVNDQDOHĪą
x ograQLF]HQLHHPLVMLGZXWOHQNXZĊJODLLQQ\FKJD]yZ
x VNáDGRZDQLHLWUDQVSRUWQLHEH]SLHF]Q\FKGOD]GURZLDRGSDGyZ
x RF]\V]F]DQLHĞFLHNyZ
14
6SLVDNWXDOQ\FKSU]HSLVyZSUDZQ\FKRERZLą]XMąF\FKZQDV]\PNUDMXPRĪQDRGQDOHĨüSRGQDVWĊSXMąF\PLVWURQDPL
internetowymi:
- energetyczna gospodarka
http://isip.sejm.gov.pl/prawo.nsf/WWW-hasla?OpenView&Start=263&Count=50&Expand=263#263
- energetyczne prawo
http://isip.sejm.gov.pl/prawo.nsf/WWW-hasla?OpenView&Start=263&Count=50&Expand=264#264
- energetyka
http://isip.sejm.gov.pl/prawo.nsf/WWW-hasla?OpenView&Start=263&Count=50&Expand=265#265
28
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
2UJDQHP 8QLL (XURSHMVNLHM ]DMPXMąF\P VLĊ GRVWDUF]DQLHP U]HWHOQ\FK L RELHNW\ZQ\FK
informacji w tej dziedzinie jest Europejska $JHQFMD ĝURGRZLVND (($ ] VLHG]LEą Z
Kopenhadze [14].
:ĞUyG ZVSyOQRWRZ\FK DNWyZ SUDZQ\FK Z G]LHG]LQLH RFKURQ\ ĞURGRZLVND LVWRWQH
]QDF]HQLHGODVHNWRUDHQHUJHW\F]QHJRPDMąQDVWĊSXMąFHG\UHNW\Z\
x Dyrektywa Rady 84/360/EWG z 28 czerwca 1984 r. w sprawie zanLHF]\V]F]HĔ
SRZLHWU]DSRZRGRZDQ\FKSU]H]]DNáDG\SU]HP\VáRZH
x '\UHNW\ZD 5DG\ (:* ]QRZHOL]RZDQD '\UHNW\Zą 5DG\ :( Z
VSUDZLHRFHQ\VNXWNyZQLHNWyU\FKSXEOLF]Q\FKLSU\ZDWQ\FKSU]HGVLĊZ]LĊüGOD
ĞURGRZLVND
x Dyrektywa 96/61/WE, zwana IPPC, w sprawie zintegrowanego zapobiegania i
RJUDQLF]DQLD]DQLHF]\V]F]HĔ
x Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Europy nr 2001/80/WE w sprawie
RJUDQLF]HQLD QLHNWyU\FK ]DQLHF]\V]F]HĔ GR SRZLHWU]D ] GXĪ\FK RELHNWyZ
energetycznego spalania paliw;
x Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2001/81/WE w sprawie
NUDMRZ\FK SXáDSyZ HPLVML QLHNWyU\FK ]DQLHF]\V]F]HĔ SRZLHWU]D
atmosferycznego;
x Dyrektywa 96/61/EC (IPPC) w sprawie handlu zbywalnymi pozwoleniami na
HPLVMĊJD]yZFLHSODUQLDQ\FKQDREV]DU]H:VSyOQRW\
x Decyzja 5DG\ :( 1(& QRZHOL]XMąFD 'HF\]MĊ (:* Z
VSUDZLH PHFKDQL]PX PRQLWRURZDQLD HPLVML GZXWOHQNX ZĊJOD L LQQ\FK JD]yZ
cieplarnianych we Wspólnocie;
x Projekt decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej w sprawie
mechanizmu monitorowania emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie oraz
LPSOHPHQWDFMD3URWRNRáX].LRWR
Ograniczenia zawarte w Dyrektywie 2001/80/EC (LCP) oraz 2001/81/EC (NEC)
GRW\F]ą HPLVML GR SRZLHWU]D QLHNWyU\FK URG]DMyZ ]DQLHF]\V]F]HĔ D Z SLHUZV]HM
NROHMQRĞFLPDMąRGQLHVLHQLHGRGXĪ\FKLQVWDODFMLSDOHQLVNRZ\FK
ƒ
Dyrektywa LCP
: OLVWRSDG]LH URNX ZHV]áD Z Ī\FLH '\UHNW\ZD ]DRVWU]DMąFD Z\PDJDQLD
ekologiczne w Unii Europejskiej: Dyrektywa 2001/80/WE15 w sprawie ograniczania
HPLVML QLHNWyU\FK ]DQLHF]\V]F]HĔ ] GXĪ\FK ĨUyGHá VSDODQLD SDOLZ ]DVWĊSXMąFD
GRW\FKF]DVRERZLą]XMąFą'\UHNW\ZĊ(:*ZWHMVDPHMVSUDZLH '\UHNW\ZD WD ZSURZDG]D QDVWĊSQH LVWRWQH ]DRVWU]HQLD Z HPLVML ]DQLHF]\V]F]HĔ ]
GXĪ\FKRELHNWyZHQHUJHW\F]QHJRVSDODQLDRPRF\SRZ\ĪHM0:tLWDNGODSU]\NáDGX
dla QRZ\FK RELHNWyZ XUXFKDPLDQ\FK SR OLVWRSDGD U Vą RQH VXURZV]H RG
REHFQLH RERZLą]XMąF\FK GZXNURWQLH Z RGQLHVLHQLX GR 62[ L 12[ RUD] SUDZLH
GZXNURWQLHMHĞOLFKRG]LRHPLVMĊS\áyZ>@.
'\UHNW\ZD :( RNUHĞOD W]Z GRSXV]F]DOQH QRUP\ HPLVML jednostkowej
(standardy emisji –6( 6WDQGDUG\WHVąZ\ĪV]HGODW]ZĨUyGHáLVWQLHMąF\FKWMĨUyGHá
NWyUH X]\VNDá\ SR]ZROHQLH QD EXGRZĊ SU]HG RUD] QLĪV]H GOD ĨUyGHá
QRZ\FK'\UHNW\ZDSU]HZLGXMHĪHĨUyGáDNWyUH]DGHNODUXMĪH]RVWDQą]OLNZLGowane
15
'\UHNW\ZĊPRĪQDSREUDü]HVWURQ\LQWHUQHWRZHM
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32001L0081:PL:NOT
29
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
QLHSyĨQLHMQLĪGRNRĔFDURNXDZRNUHVLH–EĊGąSUDFRZDá\QLHGáXĪHM
QLĪJRG]LQVą]ZROQLRQH]Z\SHáQLDQLDQRUP'\UHNW\Z\
'\UHNW\ZD :( GRSXV]F]D V\WXDFMĊ Z NWyUHM QLH ZV]\VWNLH ĨUyGáD VSHáQLDMą
VWDQGDUG\ D REQLĪHQLHemisji realizowane jest poprzez Krajowy Plan Redukcji Emisji
.35( :.35(RNUHĞODQDMHVWFDáNRZLWDLORĞü]DQLHF]\V]F]HĔMDNLHZ\HPLWRZDá\E\
ZV]\VWNLHĨUyGáDJG\E\VSHáQLDá\VWDQGDUG\>@.
ƒ
IPCC16
Dyrektywa o zintegrowanej kontroli i zapobieganiu zanieczyV]F]HQLRPSU]HP\VáRZ\P
,33& :( ]RERZLą]XMH ZV]\VWNLH SDĔVWZD F]áRQNRZVNLH GR SU]HND]\ZDQLD
.RPLVML (XURSHMVNLHM GDQ\FK R SRGVWDZRZ\FK HPLVMDFK L LFK ĨUyGáDFK 6]F]HJyá\ WHM
G\UHNW\Z\ SRGDQR Z GHF\]ML Z VSUDZLH ZGUDĪDQLD (XURSHMVNLHJR 5HMHVWUX (PLVji
=DQLHF]\V]F]HĔ (3(517 :( =JRGQLH]WąGHF\]MąSDĔVWZDF]áRQNRZVNLH
EĊGąPXVLDá\VNáDGDüUDSRUW\RHPLVML]SRV]F]HJyOQ\FKLQVWDODFMLSURZDG]ąF\FKMHGHQ
OXEZLĊFHMURG]DMyZG]LDáDOQRĞFLZ\PLHQLRQ\FKZ'\UHNW\ZLH,33&SU]HNUDF]DMąF\FK
dany próg (np. 10 Gg/rok dla CO2).
:DUWR ]D]QDF]\ü LĪ Z ]DNUHVLH '\UHNW\Z\ ,33& 3ROVND X]\VNDáD RNUHV
SU]HMĞFLRZ\WUZDMąF\GRJUXGQLDUZRGQLHVLHQLXGR
x FLHSáRZQLNRPXQDOQ\FKRPRF\WHUPLF]QHMRGGR0:
x GXĪ\FK LQVWDODFML ZVND]DQ\FK SU]H] 3ROVNĊ MDNR PRJąF\FK PLHü WUXGQRĞFL ]
Z\SHáQLHQLHP Z\PRJyZ Z\QLNDMąF\FK ] QDMOHSV]HM GRVWĊSQHM WHFKQLNL Z
WHUPLQLH GR JUXGQLD U L UHDOL]XMąF\FK Z\QHJRFMRZDQ\ SURJUDP
dostosowawczy.
x VNáDGRZLVN RGSDGyZ NRPXQDOQ\FK SU]\MPXMąF\FK RG GR W Rdpadów na
GREĊ
ƒ
'\UHNW\ZDHIHNW\ZQRĞFLRZD
: NUDMDFK 8QLL (XURSHMVNLHM SUREOHP\ SRGQRV]HQLD HIHNW\ZQRĞFL HQHUJHW\F]QHM Z
zasobach budowlanych reguluje '\UHNW\ZD GRW\F]ąFD HIHNW\ZQRĞFL HQHUJHW\F]QHM
budynków (2002/91/EC).18
'\UHNW\ZD WD NáDG]LH QDFLVN QD XMHGQROLFRQH XMĊFLH REOLF]HĔ HIHNW\ZQRĞFL
energetycznej budynków. Podstawowym celem dyrektywy jest promowanie poprawy
HIHNW\ZQRĞFL HQHUJHW\F]QHM ]DUyZQR QRZ\FK MDN L LVWQLHMąF\FK EXG\QNyZ $UW VWDQRZLĪHGODQRZ\FKEXG\QNyZRáąF]QHMSRZLHU]FKQLXĪ\WNRZHMSRZ\ĪHMP2
SDĔVWZDF]áRQNRZVNLH8QLL(XURSHMVNLHM]RERZLą]DQHVąGRUR]ZDĪHQLDLZ]LĊFLDSRG
XZDJĊ WHFKQLF]Qą ĞURGRZLVNRZą L HNRQRPLF]Qą PRĪOLZRĞü VWRVRZDQLD WDNLFK
systemów jak:
x ]GHFHQWUDOL]RZDQH V\VWHP\ ]DRSDWU]HQLD Z HQHUJLĊ RSDUWH QD RGQDZLDOnych
ĨUyGáDFKHQHUJLL
x VNRMDU]RQHZ\WZDU]DQLDFLHSáDLHQHUJLLHOHNWU\F]QHM
16
IPPC –VNUyWHPW\PR]QDF]DVLĊG\UHNW\ZĊ(& &RXQFLO'LUHFWLYHRI6HSWHPEHURQ,QWHJUDWHG3ROOXWLRQ
Prevention and Control)
3HáQąWUHĞüG\UHNW\Z\ZZHUVMLDQJLHOVNRMĊ]\F]QHMLSROVNRMĊ]\F]QHMPRĪQDSREUDü]HVWURQ\LQWHUQHWRZHM
http://europa.eu.int/smartapi/cgi/sga_doc?smartapi!celexapi!prod!CELEXnumdoc&lg=en&numdoc=31996L0061&model=guichett
17
1XPHULGHQW\ILNDF\MQ\(3(5UR]XPLHVLĊMDNRNDWHJRULDĨUyGHáRNUHĞORQ\Z=DáąF]QLNX$GR'HF\]ML.RPLVML:(]
GQLDOLSFDUZVSUDZLHZGUDĪDQLDHXURSHMVNLHJRUHMHVWUXHPLVMLSRZRGXMąF\FK]DQLHF]\Vzczenie (European Pollutant
Emission Register -(3(5 ]JRGQLH]DUWG\UHNW\Z\5DG\:(GRW\F]ąFHM]LQWHJURZDQHJR]DSRELHJDQLD
zanieczyszczeniom i ich kontroli (Integrated Pollution Prevention and Control -IPPC) (Dz. Urz. WE L 192 z 28.07.2000, str. 36).
18
7UHĞüG\UHNW\Z\PRĪQDSREUDü]HVWURQ\LQWHUQHWRZHM
http://www.rcie.lodz.pl/dokumenty/pdf/2002_91_WE_pol.pdf
30
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
x
x
FHQWUDOQHOXEVHJPHQWRZHRJU]HZDQLHOXEFKáRG]HQLH
SRPS\FLHSáD>@.
Dyrektywa 2006/32/WE19 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r.
ZVSUDZLHHIHNW\ZQRĞFLNRĔFRZHJRZ\NRU]\VWDQLDHQHUJLLLXVáXJHQHUJHW\F]Q\FKRUD]
XFK\ODMąFDG\UHNW\ZĊ5DG\(:*
&HOHP G\UHNW\Z\ MHVW VW\PXODFMD SRSUDZ\ VSUDZQRĞFL ]XĪ\FLD NRĔFRZHJR HQHUJLL
SURJUDPyZSRSUDZ\HIHNW\ZQRĞFLHQHUJHW\F]QHMRUD]ĞURGNyZGRWHJRSURZDG]ąF\FK
Dyrekt\ZD NáDG]LH VLOQ\ QDFLVN QD ]LQWHJURZDQH XVáXJL HQHUJHW\F]QH ĞZLDGF]RQH QD
U]HF] NRĔFRZHJR XĪ\WNRZQLND Z SRáąF]HQLX ] GRVWDUF]DQLHP HQHUJLL : $QHNVLH ,,,
Z\PLHQLDVLĊÄRJU]HZDQLHLFKáRG]HQLH´ QSQRZHZ\VRNRVSUDZQHNRWá\PRGHUQL]DFMĊ
LQVWDODFML FLHSáRZQLF]\FKXNáDGyZ FKáRGQLF]\FK LWG MDN UyZQLHĪ ÄSU]\JRWRZDQLH
FLHSáHM ZRG\´ MDNR REV]DU\ GOD NWyU\FK PRJą E\ü RNUHĞODQH L ZGUDĪDQH SURJUDP\
HIHNW\ZQRĞFL HQHUJHW\F]QHM L LQQH HIHNW\ZQH PHWRG\ G]LDáDQLD 3RGMĊFLH W\FK G]LDáDĔ
ZVNDĪH SRWHQFMDOQH PRĪOLZRĞFL XG]LDáX VHNWRUD FLHSáRZQLF]HJR L FKáRGQLFWZD
8PRĪOLZL WR NRU]\VWDQLH ] SU]\NáDGyZ ÄQDMOHSV]HM SUDNW\NL´ L X]\VNDQLH NRU]\ĞFL ]
ZGURĪHQLD HIHNW\ZQ\FK WHFKQRORJLL SRSU]H] ]DZLHUDQLH XPyZ QD Z\NRQDQLH ]DGDĔ
modernizacyjnych [17].
3RQDGWRG]LDáDQLD8(ZW\PREV]DU]HRNUHĞODMą
- '\UHNW\ZDZVSUDZLHNRWáyZ ((& ,
- Dyrektywa w sprawie wyrobów konstrukcyjnych (89/106/EEC).
0RĪOLZRĞFLEXGRZ\QRZ\FKV\VWHPyZFLHSáRZQLF]\FKVąZZLĊNV]RĞFLRJUDQLF]RQH=
WHJRZ]JOĊGXZ\VLáNLNRQFHQWUXMąVLĊQDSRSUDZLHHIHNW\ZQRĞFLLVWQLHMąF\FKV\VWHPyZ
LPDNV\PDOQ\PZ\NRU]\VWDQLXLFKZ\GDMQRĞFL
-HĞOL FKRG]L R VHNWRU EXGRZQLFWZD V]F]HJyOQLH EXG\QNL SU]\áąF]RQH GR VLHFL
FLHSáRZQLF]HM REV]DU\ R ĞUHGQLHM L Z\VRNLHM JĊVWRĞFL ]DEXGRZ\ WR ]QDF]QD F]ĊĞü
budynków wielorodzinnych nie odpowiada wymaganiom norm europejskich
GRW\F]ąF\FK L]RODFML FLHSOQHM 1RUP\ WH ]RVWDá\ Z SRV]F]HJyOQ\FK NUDMDFK UHJLRQX
]PLHQLRQH Z FHOX XVWDOHQLD Z\ĪV]\FK Z\PDJDĔ GOD L]RODFML FLHSOQHM 3RZLQQR WR
ZSá\QąüQDZLHONRĞüSRERUXFLHSáD
1.3.2. Produkcja skojaU]RQDHQHUJLLHOHNWU\F]QHMLFLHSáD NRJHQHUDFMD
:HGáXJ GDQ\FK ]DZDUW\FK Z =LHORQHM .VLĊG]H Ä.X HXURSHMVNLHM VWUDWHJLL
EH]SLHF]HĔVWZDHQHUJHW\F]QHJR´NUDMH8QLL(XURSHMVNLHMVąZ]DOHĪQHRGGRVWDZ
surowców i paliw energetycznych z importu. Prognozy wsND]XMąQDWRLĪZURNX
]DOHĪQRĞü WD PRĪH Z]URVQąü QDZHW GR MHĪHOL LVWQLHMąFH WHQGHQFMH EĊGą
NRQW\QXRZDQH0DWRVLĊWDNJáyZQLH]DVSUDZąFLąJáHJRZ]URVWX]DSRWU]HERZDQLDQD
HQHUJLĊ
:DUWR SU]\ZRáDü OLF]ERZH ZDUWRĞFL FR GR LPSRUWRZDQ\FK WRZDUyZ energetycznych.
45% importowanej ropy naftowej pochodzi z krajów Bliskiego Wschodu. 40% gazu
]LHPQHJRMHVWGRVWDUF]DQH]5RVML8]DOHĪQLHQLHRGLPSRUWXRUD]MHJRURVQąF\XG]LDáZ
RJyOQ\P ELODQVLH HQHUJHW\F]Q\P Z]PDJDMą U\]\NR ]DNáyFHĔ OXE WUXGQRĞFL Z
dostawach.
19
7UHĞüG\UHNW\Z\PRĪQDSREUDü]HVWURQ\LQWHUQHWRZHM
http://www.kape.gov.pl/PL/Legislacja/RegulacjeEuropejskie/Dyrektywa2006_32_WE.pdf
31
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 8=DSRWU]HERZDQLHQDHQHUJLĊZNUDMDFK8QLL(XURSHMVNLHM (8-25)
ħUyGáR>@
6NRMDU]RQH Z\WZDU]DQLH HQHUJLL HOHNWU\F]QHM L FLHSáD NRJHQHUDFMD ]ZLĊNV]\ VZyM
XG]LDáZFDáNRZLWHMSURGXNFMLHQHUJii elektrycznej w Unii Europejskiej z 10% (2000 r.)
do 18% w 2010 r. 3URPRZDQLH Z\VRNRVSUDZQHM SURGXNFML ZXNáDGDFK VNRMDU]RQ\FK
VWDQRZL SULRU\WHW :VSyOQRW\ ]H Z]JOĊGX QD ]ZLą]DQH ] QLą NRU]\ĞFL Z ]DNUHVLH
RV]F]ĊG]DQLD HQHUJLL SLHUZRWQHM RUD] REQLĪDQLD HPisji gazów cieplarnianych przez
sektor energetyczny.&HOHWHPDMąVZRMHRG]ZLHUFLHGOHQLHZXQLMQHMOHJLVODFML
ƒ
Dyrektywa kogeneracyjna
5HDOL]XMąF LGHH ]DZDUWH Z =LHORQHM .VLĊG]H .RPLVMD (XURSHMVND Z U
SU]HGVWDZLáD SURMHNW G\UHNW\Z\ Z VSUDZLH SURPRZDQLD NRJHQHUDFML NWyU\ ]RVWDá
SU]\MĊW\OXWHJRU
Dyrektywa 2004/8/WE20 Parlamentu Europejskiego i Rady z 11 lutego 2004 r. w
VSUDZLHSURPRZDQLDNRJHQHUDFMLZRSDUFLXR]DSRWU]HERZDQLHQDFLHSáRXĪ\WNRZH
QD ZHZQĊWU]Q\P U\QNX HQHUJLL RUD] ZQRV]ąFD SRprawki do Dyrektywy
92/42/EWG.
&HOHP G\UHNW\Z\ MHVW ]ZLĊNV]HQLH HIHNW\ZQRĞFL HQHUJHW\F]QHM RUD] XPRFQLHQLH
EH]SLHF]HĔVWZD GRVWDZ HQHUJLL SRSU]H] XVWDOHQLH UDP GOD SURPRZDQLD NRJHQHUDFML
poprzez:
x zdefiniowanie jednostek kogeneracyjnych, produktów skojarzenia (energia
HOHNWU\F]QDFLHSáRLOXEHQHUJLDPHFKDQLF]QD RUD]VWRVRZDQ\FKSDOLZ
x zdefiniowanie wysokosprawnej kogeneracji, jako produkcji skojarzonej
]DSHZQLDMąFHM FRQDMPQLHM RV]F]ĊGQRĞFL HQHUJLL Z SRUyZQDQLX GR
rozdzielonej produkcji energii elektryF]QHMLFLHSáD
20
7UHĞüG\UHNW\Z\PRĪQDSREUDü]HVWURQ\LQWHUQHWRZHM
:MĊ]\NXDQJLHOVNLP
http://europa.eu.int/eur-lex/pri/en/oj/dat/2004/l_052/l_05220040221en00500060.pdf
ZMĊ]\NXSROVNLP
http://europa.eu.int/eurlex/lex/Notice.do?checktexts=checkbox&val=342748%3Acs&pos=1&page=1&lang=pl&pgs=10&nbl=2&list=342748%3Acs%2C4
13815%3Acs%2C&hwords=kogeneracj*%7E&action=GO&visu=%23texte
32
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
x
Z\PDJDQLH RG SDĔVWZ F]áRQNRZVNLFK DE\ XPRĪOLZLá\ FHUW\ILNDFMĊ
Z\VRNRVSUDZQHMNRJHQHUDFMLLGRNRQDá\DQDOL]\MHMSRWHQFMDáXRUD]]DU\VRZDá\
RJyOQąVWUDWHJLĊZ\NRU]\VWDQLDSRWHQFMDOQ\FKPRĪOLZRĞFLUR]ZRMXNRJHQHUDFML
[18]
3DĔVWZD F]áRQNRZVNLH PDMą RERZLą]HN GRNRQDQLD DQDOL]\ NUDMRZHJR SRWHQFMDáX
]DVWRVRZDQLDZ\VRNRVSUDZQHMNRJHQHUDFML]XZ]JOĊGQLHQLHPZ\VRNRVSUDZQHMPLNUR–
kogeneracji21RUD]RFHQĊSRWHQFMDOQ\FKPRĪOLZRĞFLZ]DNUHVLHPRGHUQL]DFMLLEXGRZ\
nowych jednostek (analiza powinna zDZLHUDüRNUHĞOHQLHSRWHQFMDáXGRURNX
LZUD]]RV]DFRZDQLHPNRV]WyZGODNDĪGHJR]W\FKRNUHVyZ
6LOQąSRGVWDZĊSRGUR]ZyMNRJHQHUDFMLVWDQRZLSRQDGWRG\UHNW\ZDRXWZRU]HQLXU\QNX
SR]ZROHQLDPL QD HPLVMĊ JD]yZ FLHSODUQLDQ\FK G\UHNW\ZD 2004/101/WE22, której
]DSLV\]DF]Ċá\RERZLą]\ZDüRGU 3RSUDZĊ SR]\FML NRQNXUHQF\MQHM ĨUyGHá NRJHQHUDF\MQ\FK SU]\QRVL WHĪ G\UHNW\ZD
2003/54/WE23 Z VSUDZLH ZVSyOQ\FK ]DVDG GOD ZHZQĊWU]QHJR U\QNX HQHUJLL
elektrycznej.
1.3.3. Energetyka odnawialna
:ĞUyG GRNXPHQWyZ VWDQRZLąF\FK SRGVWDZĊ GR RSUDFRZDQLD XUHJXORZDĔ SUDZQ\FK
RGQRV]ąF\FK VLĊ GR RGQDZLDOQ\FK ĨUyGHá HQHUJLL L VWDQRZLąFH LFK ÄSROLW\F]Qą
SRGEXGRZĊ´PRĪQDZVND]Dü
'RNXPHQW\QDSR]LRPLHPLĊG]\QDURGRZ\P
–=LHORQD.VLĊJDÄ(QHUJLDGODSU]\V]áRĞFL– odnawialne ĨUyGáDHQHUJLL´]
COM(96)576 final,
– %LDáD .VLĊJD Ä(QHUJLD GOD SU]\V]áRĞFL – RGQDZLDOQH ĨUyGáD HQHUJLL´ ] COM(97)599 final,
– =LHORQD .VLĊJD Ä.X HXURSHMVNLHM VWUDWHJLL EH]SLHF]HĔVWZD HQHUJHW\F]QHJR´ ]
29.11.2000, COM(2000)769 final,
– 3URWRNyá ] .LRWR NWyU\ ZV]HGá Z Ī\FLH OXWHJR URNX ]RERZLą]XMąF\ NUDMH
UR]ZLQLĊWHGR UHGXNFMLHPLVML JD]yZFLHSODUQLDQ\FKGR DWPRVIHU\ Z ODWDFK-2012
ĞUHGQLRRZVWRVXQNXGRURNXED]RZHJRPRĪQDWDNĪHX]QDü]DGRNXPHQWLVWRWQLH
ZSá\ZDMąF\QDXVWDZRGDZVWZRGRW\F]ąFHRGQDZLDOQ\FKĨUyGHáHQHUJLL
:VSyOQRWRZH DNW\ SUDZQH RGQRV]ąFH VLĊ OXE PDMąFH ZSá\Z QD UR]ZyM HQHUJHW\NL
RGQDZLDOQHMVąQDVWĊSXMąFH
– '\UHNW\ZD (& ] ZU]HĞQLD URNX 5(6 R SURPRFML HQHUJLL
elektrycznej wyWZDU]DQHM]RGQDZLDOQ\FKĨUyGHáHQHUJLLQDZHZQĊWU]Q\PU\QNXHQHUJLL
elektrycznej;
21
Jednostka mikro – kogeneracyjna –MHGQRVWND]PDNV\PDOQąPRFąGRN:
7UHĞüG\UHNW\Z\PRĪQDSREUDü]HVWURQ\LQWHUQHWRZHM
http://www.mos.gov.pl/she/wspolnotowe_akty_prawne/dyrektywa-2004-101.pdf
23
7UHĞüG\UHNW\Z\ZMĊ]\NXSROVNLPPRĪQDSREUDü]HVWURQ\LQWHUQHWRZHM
http://www.ptpiree.pl/html/prawo/dyr_54.pdf
SRQLĪHM]PLDQDGRG\UHNW\Z\]GQLD20 grudnia 2004r.
http://www.nettax.com.pl/serwis/imgpub/duuel/2004/Nr389/l_38920041230pl00310032.pdf
SRQLĪHM]PLDQDGRG\UHNW\Z\]GQLDPDMDU
http://www.nettax.com.pl/serwis/imgpub/duuel/2006/Nr142/l_14220060530pl00350036.pdf
Nazwa angielska dyrektywy:
Directive 2003/54/EC of the European Parliament and of the Council concerning common rules for the internal market in electricity
and repealing directive 96/92/EC, OJ L 176/37 15.07.2003.
7UHĞüG\UHNW\Z\ZMĊ]\NXDQJLHOVNLPPRĪQDSREUDü]QLĪHMSRGDQHJRDGUHVXLQWHUQHWRZHJR
http://europa.eu.int/eur-lex/pri/en/oj/dat/2003/l_176/l_17620030715en00370055.pdf
22
33
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
6WUDWHJLD 8( Z\PDJD E\ Z URNX áąF]Q\ XG]LDá ]XĪ\FLD HQHUJLL SRFKRG]ąFHM ]
RGQDZLDOQ\FK ĨUyGHá HQHUJLL 2=( E\á SRGZRMRQ\ GR SR]LRPX =DNáDGD VLĊ ĪH
XG]LDáHQHUJLLHOHNWU\F]QHMSRFKRG]ąFHM]2=(GRMG]LHZW\PVDP\PRNUHVLHGR
– Dyrektywa 2003/30/EC z maja 2003 roku w sprawie promocji wykorzystania
biopaliw lub innych odnawialnych paliw w transporcie,
– Dyrektywa 2003/54/EC z 26 czerwca 2003 roku w sprawie wspólnych zasad
ZHZQĊWU]QHJRU\QNXHQHUJLLHOHNWU\F]QHMLXFK\OHQLDG\UHNW\Z\(&
– Dyrektywa 2004/8/UE parlamentu Europejskiego i Rady z 11 lutego 2004 roku
GRW\F]ąFDZ\WZDU]DQLDHQHUJLLVNRMDU]RQHM
– Dyrektywa 2002/91/E z 16 grudnia 2002 roku o wydajnRĞFLHQHUJHW\F]QHMEXG\QNyZ
– '\UHNW\ZD (&]SDĨG]LHUQLND URNX ZVSUDZLHRJUDQLF]HQLDHPLVML
QLHNWyU\FK]DQLHF]\V]F]HĔGRSRZLHWU]D]GXĪ\FKĨUyGHáVSDODQLDSDOLZ
–'\UHNW\ZD(&]SDĨG]LHUQLNDURNXZVSUDZLHNUDMRZ\FKSXáDpów
HPLVMLGODQLHNWyU\FK]DQLHF]\V]F]HĔSRZLHWU]DDWPRVIHU\F]QHJR
– '\UHNW\ZD (& ] SDĨG]LHUQLND URNX Z VSUDZLH UHVWUXNWXU\]DFML
podatków od produktów energetycznych i energii elektrycznej,
–'\UHNW\ZD(&UHJXOXMąFDVSRVyEZ\SHáQLDQLD]RERZLą]DĔ8QLL(XURSHMVNLHM
ZREHF3URWRNRáX].LRWR
Dyrektywa dotyczy zasad handlu emisjami gazów cieplarnianych
:VSyOQRWRZH XQLMQH =DVDG\ +DQGOX (PLVMDPL *D]yZ &LHSODUQLDQ\FK ]DF]Ċá\ E\ü
VWRVRZDQHRGVW\F]QLDU=JRGQLH]W\PL]DVDGDPLSDĔVWZDF]áRQNRZVNLHPXV]ą
XVWDOLü OLPLW\ HPLVML ]H ĨUyGHá HQHUJLL SU]\G]LHODMąF LP GRSXV]F]DOQH SR]LRP\ HPLVML
CO2.
3URFHVMHJRSHáQHJRZGURĪHQLDRSyĨQLáVLĊMHGQDNZNLONXSDĔVWZDFKF]áRQNRZVNLFKZ
W\P Z 3ROVFH 2VWDWHF]QLH SURFHV ZGUDĪDQLD WHJR V\VWHPX Z QDV]\P NUDMX ]RVWDá
]DNRĔF]RQ\ Z PRPHQFLH XUXFKRPLHQLD .UDMRZHJR 5HMHVWUX 8SUDZQLHĔ24 (KRU), co
PLDáRPLHMVFHOLSFDU 25
-HGQ\P ] SRGVWDZRZ\FK ]DGDĔ ]ZLą]DQ\FK ] ZGURĪHQLHP XQLMQ\FK ]DVDG KDQGOX
HPLVMDPL JD]yZ FLHSODUQLDQ\FK E\áR RSUDFRZDQLH SU]H] SDĔVWZD F]áRQNRZVNLH
narodowych planów alokacji emisji dla okresu 2005 – 2007.
24
Krajowy Rejestr UprawnieĔ jest dostĊpny poprzez internet. Po wpisaniu adresu strony internetowej polskiego rejestru:
https://rejestr.kashue.pl na ekranie wyĞwietla siĊ okno publicznej strony KRU. MoĪliwe są dwa odrĊbne typy dostĊpu do rejestru:
– ogólny (niezabezpieczony) – w celu uzyskania informacji o funkcjach rejestru, oraz
– bezpieczny – zastrzeĪony dla posiadaczy rachunków.
25
Pierwsza transakcja typu spot (transakcja natychmiastowa) odbyáa siĊ w polskim rejestrze 20 lipca 2006 r. Dotyczyáa ona
sprzedaĪy 60 000 uprawnieĔ do emisji CO2.
34
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
5R]G]LDá
Energetyczne zasoby ZĊJODNDPLHQQHJR
3URJQR]\ NRQVXPSFML VXURZFyZ HQHUJHW\F]Q\FK ]DNáDGDMą Z]URVW ]XĪ\FLD Z
2030 roku do 16302 milionów ton paliwa umownego (tpu), co oznacza wzrRVW]XĪ\FLDR
RNRáR Z SRUyZQDQLX ] URNLHP 3RPLPR ]PLDQ ]DFKRG]ąF\FK Z VWUXNWXU]H
]XĪ\FLDHQHUJLLSLHUZRWQHMQDNRU]\ĞüURS\QDIWRZHMLJD]XXG]LDáZĊJODXWU]\PDVLĊQD
podobnymGRREHFQHJRSR]LRPLHRNRáR [26]. Oznacza to tym samym nominalny
Z]URVW]XĪ\FLDZĊJODMDNRVXURZFDHQHUJHW\F]QHJR
: SU]\SDGNX 8QLL (XURSHMVNLHM L ZĊJOD NDPLHQQHJR FR SUDZGD GR URNX SU]HZLGXMH VLĊ SHZQą WHQGHQFMĊ VSDGNRZą Z RGQLHVLHQLX GR URNX MHGQDN Z
QDVWĊSQ\FK ODWDFK MHJR XG]LDá EĊG]LH V\VWHPDW\F]QLH Z]UDVWDá : URNX XG]LDá
ZĊJOD Z SURGXNFML HQHUJLL HOHNWU\F]QHM Z SDĔVWZDFK 8QLL Z\QLHVLH RNRáR :HGáXJ GDOV]\FK SURJQR] Z URNX XG]LDá WHQ Z\QLHVLH QDWRPLDVW GR URNX
Z]URĞQLHRQGR26 [29].
Rysunek 9. =XĪ\FLHHQHUJLLSLHUZRWQHMZNUDMDFK8(-15 w 2003 roku
Z ĊJLHO
15%
2JyáHP]XĪ\WRPOGWSX
RĨH
6%
ropa naftow a
40%
HQHUJLDMąGURZ D
15%
gaz ziem ny
24%
ħUyGáR>@
1DMZDĪQLHMV]\PL SURGXFHQWDPL ZĊJOD QD ĞZLHFLH Vą 6WDQ\ =MHGQRF]RQH L &KLQ\ D Z
8QLL (XURSHMVNLHM SR]DPNQLĊFLX RVWDWQLFK NRSDOĔ ZĊJOD Z %HOJLL L 3RUWXJDOLL oraz w
URNXZH)UDQFMLZNUDMDFKSRV]HU]RQHM8(SR]RVWDMHSLĊüNUDMyZ – producentów:
Wielka Brytania, Niemcy, Polska, Hiszpania, Czechy.
26
„European Energy and Transport – Trends to 2030”
7UHĞüUDSRUWXPRĪQDSREUDü]HVWURQ\LQWHUQHWRZHM
http://ec.europa.eu/dgs/energy_transport/figures/trends_2030/index_en.htm
35
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 10:\GRE\FLHZĊJODQDĞZLHFLH POQWRQ 1700
ĝZLDWRZDSURGXNFMDZĊJOD
mln ton
900
4,3 mld ton
300
i
Ch
ny
A
US
e
di
In
257
lia
ra
t
s
Au
203
A
RP
200
a
sj
o
R
In
110
a
zj
e
n
do
100
k
ls
o
P
a
c
za
a
K
70
n
ta
s
h
60
in
ra
k
U
a
ħUyGáR [80]
BLRUąFSRGXZDJĊZ\GRE\FLHZĊJODQDSR]LRPLHPOQWRQ ZURNX 3ROVNDMHVW
REHFQLHQDMZLĊNV]\PSURGXFHQWHPZĊJODVSRĞUyGSDĔVWZF]áRQNRZVNLFK3URGXNXMHP\
ZLĊFHM ZĊJOD QLĪ ZV]\VWNLH SR]RVWDáH NUDMH 8( áąF]QLH D XG]LDá QDV]HJR NUDMX Z
unijnym wydobyciu przekracza 53%.
Rysunek 118G]LDáSRV]F]HJyOQ\FKSDĔVWZ8(ZSURGXNFMLZĊJODNDPLHQQHJR
Hiszpania
7%
Czechy
7%
Wlk. Brytania
15%
Polska
53%
Niemcy
18%
ħUyGáR>@
W okresie co najmniej 20 – ODW ZĊJLHO SR]RVWDQLH QDMZDĪQLHMV]\P VXURZFHP GR
produkcML HQHUJLL HOHNWU\F]QHM QD ĞZLHFLH ] V]DFXQNRZ\P XG]LDáHP SU]HNUDF]DMąF\P
Z URNX 3U]\ SURJQR]RZDQ\P Z]URĞFLH SUDZLH GZXNURWQ\P) produkcji
HQHUJLLHOHNWU\F]QHMZW\PRNUHVLHLXWU]\PDQLXZVNDĨQLNDXG]LDáXZĊJODZSURGXNFML
energii elektrycznej na podobnym jak w 2000 roku poziomie, oznacza to prawie
GZXNURWQ\QRPLQDOQ\Z]URVW]DSRWU]HERZDQLDQDZĊJLHOGRURNX
Przewidywany jest Z]URVW LQZHVW\FML Z SU]HP\ĞOH Z\GRE\ZF]\P GRW\F]\ SU]HGH
wszystkim krajów: Chiny, Indie, Rosja, Ukraina, Wietnam, Indonezja, Republika
3RáXGQLRZHM$IU\NL
36
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
1DOHĪ\ VSRG]LHZDü VLĊ LQZHVW\FML Z QRZH WHFKQRORJLH Z VHNWRU]H JyUQLF]\P QRZH
PDV]\Q\ L XU]ąG]HQLD RUD] PHFKDQL]DFMĊSURFHVyZ NWyUHEĊGą Z\QLNLHP GąĪHQLD GR
Z]URVWX Z\GRE\FLD Z NUDMDFK R QDMZLĊNV]HM SURGXNFML ZĊJOD lecz o niskim stopniu
XĪ\FLDWHFKQRORJLLZW\PVHNWRU]H
Tabela 11DMZDĪQLHMV]HNUDMHLPSRUWXMąFHLHNVSRUWXMąFHZĊJLHOZURNXZPOQWon
Eksporterzy [mln ton]
Australia
Chiny
Indonezja
$IU\ND3RáXGQLRZD
Rosja
USA
Kolumbia
Kanada
Polska
Kazachstan
3R]RVWDáDF]ĊĞüĞZLDWD
ĝZLDW
Importerzy [mln ton]
Japonia
KoreD3RáXGQLRZD
Tajwan
Niemcy
Wielka Brytania
Indie
Hiszpania
:áRFK\
Rosja
Kanada
3R]RVWDáDF]ĊĞüĞZLDWD
ĝZLDW
225
87
105
68
76
43
51
26
21
22
31
755
179
79
60
39
37
31
24
26
32
19
229
755
ħUyGáR>@
Rysunek 12.UDMHRQDMZLĊNV]\FKUH]HUZDFKZĊJODNDPLHQQHJR
24
22,3
8G]LDáZUH]HUZDFKĞZLDWRZ\FK Z
20
15,8
16
11,9
12
9,5
9,4
8,2
8
5,9
4,4
3,9
3,1
4
na
Uk
ra
i
a
ls
k
Po
cy
Ni
em
Ka
za
ch
st
an
ta
rli
a
Au
s
ja
Ro
s
RP
A
ny
Ch
i
di
e
In
US
A
0
ħUyGáR>RSUDFRZDQLHZáDVQH@
&Dá\LPSRUWZĊJODNDPLHQQHJRGRNUDMyZ8(áąF]QLH]GRVWDZDPLZHZQąWU]XQLMQ\PL
SU]HNURF]\á Z URNX POQ WRQ 3RPLPR ĪH 3ROVND MHVW XQLMQ\P OLGHUHP Z
SURGXNFMLXG]LDáZáąF]Q\PXQLMQ\PZ\GRE\FLXZ\QRVLMHMXG]LDáZGRVWDZDFK
ZĊJODGR:VSyOQRW\VLĊJD]DOedwie 16,8 mln ton, czyli 9,2 % [5].
-HGQą ] QHJDW\ZQ\FK VWURQ X]DOHĪQLHQLD RG ZĊJOD MHVW ]DQLHF]\V]F]HQLH SRZLHWU]D
SRFKRG]ąFH]SURFHVXMHJRVSDODQLDRUD]WRZDU]\V]ąFHPXNRV]W\VSRáHF]QHLNRV]W\GOD
ĞURGRZLVND 3ROVND MHVW QDMZLĊNV]\P HPLWRUHP 62 x Z (XURSLH 1D SRF]ąWNX ODW emisje SOx VLĊJDá\ ĞUHGQLR POQ WRQ URF]QLH SU]HNV]WDáFDMąF ĝOąVN Z MHGQR ]
QDMEDUG]LHM]DQLHF]\V]F]RQ\FKPLHMVFQDĞZLHFLH>@
37
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
2.1. Podsumowanie
(QHUJHW\F]QHZ\NRU]\VWDQLHZĊJODPRĪQDREHFQLHUR]G]LHOLüQDGZDJáyZQHNLHUXQNL
x VSDODQLHJG]LHVąZ\NRU]\VW\ZDQHJáyZQLHZHQHUJHW\FH]DZRGRZHMNRWá\S\áRZH
3) LIOXLGDOQH &)% SUDFXMąFHSRGFLĞQLHQLHPDWPRVIHU\F]Q\PZ]JOĊGQLH
SRGZ\ĪV]RQ\P
x ]JD]RZDQLHJG]LHZV]F]HJyOQRĞFLVąVWRVRZDQH]LQWHJURZDQHXNáDG\JD]RZR–
parowe (Integrated Gasification Combined Cycle – IGCC) [128].
*áyZQ\P NLHUXQNLHP UR]ZRMX HQHUJHW\NL EĊG]LH Z]URVW VSUDZQRĞFL HOHNWURZQL
ZĊJORZ\FKSU]\MHGQRF]HVQ\PVSHáQLHQLXZ\PRJyZRFKURQ\ĞURGRZLVNDD]ZáDV]F]D
radykalne ograniczenie emisji CO2.
3RVWĊS WHFKQRORJLF]Q\ Z Z\WZDU]DQLX HQHUJLL HOektrycznej z paliw kopalnych, a w
V]F]HJyOQRĞFL]ZĊJODNDPLHQQHJRZ\GDMHVLĊQLHXQLNQLRQ\]HZ]JOĊGXQD
x Z]UDVWDMąFHZVNDOLĞZLDWD]DSRWU]HERZDQLHQDHQHUJLĊHOHNWU\F]QąZ]URVWWHQMHVW
szacowany na 2–ZVNDOLURNXFRVSRZRGXMHĪHĞZLDWRZH]DSRWU]Hbowanie na
HQHUJLĊHOHNWU\F]Qą]QRZ\FKHOHNWURZQLZHGáXJ0LĊG]\QDURGRZHM$JHQFML(QHUJLL
przekroczy 4500 GW w 2030 roku;
x ZĊJLHO MHVW REHFQLH Z VNDOL ĞZLDWRZHM MHG\Q\P VXURZFHP HQHUJHW\F]Q\P
SR]ZDODMąF\P QD Z PLDUĊ VWDELOQH ]DVSRNRMHQLH SRWU]HE QD SU]HV]áo 200 lat.
:\QLND WR PLĊG]\ LQQ\PL ] UR]SURV]RQHM ORNDOL]DFML ]DVREyZ SR]D UHJLRQDPL
NRQIOLNWyZLVWDELOQHZPLDUĊZROQRURVQąFHFHQ\
x RGPLHQQąV\WXDFMĊ]NWyUąPDP\GRF]\QLHQLDZSU]\SDGNXJD]X]LHPQHJRLURS\
naftowej, których zasoby MDNVLĊRF]HNXMe XOHJQąZ\F]HUSaniu odpowiednio za
60 i 45 lat [128].
7HPSR UR]ZRMX QRZ\FK WHFKQRORJLL HQHUJHW\F]Q\FK ]DOHĪHü EĊG]LH RG ZLHOX
czynników, z których – RSUyF] ]ZLĊNV]DMąFHJR VLĊ ]DSRWU]HERZDQLD QD HQHUJLĊ –
QDMZDĪQLHMV]\PL Vą ]DRVWU]DMąFH VLĊ Z\PDJDQLD RFKURQ\ ĞURGRZLVND GRW\F]ąFH
ograniczenia emisji NOx, SOxLS\áX Z8QLL(XURSHMVNLHMQDU]XFRQHSU]H]G\UHNW\ZĊ
LCPP – ang. Large Combustion Power Plants) oraz ograniczenia emisji CO2,
Z\QLNDMąFH]3URWRNRáX].LRWR:\PDJDQLDWHSRGQRV]ąNRV]W\Z\WZDU]DQLD energii, a
WDNĪHVW\PXOXMąUR]ZyMQRZ\FKWHFKQRORJLL>@
&]\VWH WHFKQRORJLH HQHUJHW\F]QHJR Z\NRU]\VWDQLD ZĊJOD GDMą PRĪOLZRĞü áDJodzenia
ZSá\ZXVWRVRZDQLDZĊJODQDĞURGRZLVNRZHZV]\VWNLFKVWDGLDFKMHJRSU]HWZDU]DQLD
3RGVXPRZXMąF QDOHĪ\ VWZLHUG]Lü ĪH MHĪHOL ]D ODW ZĊJLHO NDPLHQQ\ L EUXQDWQ\ QLH
EĊGą QDMZDĪQLHMV]\P WR SR]RVWDQą LVWRWQ\P ĨUyGáHP HQHUJLL %XGRZD
Z\VRNRZ\GDMQ\FK HOHNWURZQL RSDODQ\FK ZĊJOHP SR]ZDOD QD OHSV]H Z\NRU]\VWDQLH
ERJDFWZQDWXUDOQ\FKZVSRVyEDNFHSWRZDOQ\GODĞURGRZLVND:1LHPF]HFKGRNRĔFD
URNX SODQXMH VLĊ EXGRZĊ RĞPLX HOHNWURZQL ZĊJORZ\FK GZyFK QD ZĊJLHO
EUXQDWQ\ V]HĞFLX QD ZĊJLHO NDPLHQQ\ R áąF]QHM PRF\ ]DLQVWDORZDQHM SUDZLH MW.
1D SRF]ąWNX 2006 URNX G]LHQQLN Ä)LQDQFLDO 7LPH´ SRGDá ĪH QLH]DOHĪQH SURJQR]\
przygoWRZDQH SU]H] SURGXFHQWyZ XU]ąG]HĔ HQHUJHW\F]Q\FK – francuski Alstom i
niemiecki Siemens – ZVND]XMą ĪH RNRáR ]DPyZLHĔ QD WXUELQ\ GR Z\WZDU]DQLD
HQHUJLL HOHNWU\F]QHM Z QDVWĊSQHM GHNDG]LH EĊG]LH UHDOL]RZDQ\FK GOD MHGQRVWHN
38
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Z\NRU]\VWXMąF\FKZĊJLHODXG]LDáWXUELQJD]RZ\FKVSDGQLHGR– 30% (dotychczas
VLĊJDá 27
: QDMEOLĪV]\FK ODWDFK VSRG]LHZDQ\ MHVW Z]URVW SURGXNFML HQHUJLL Z 2ħ( G]LĊNL
ZVSyáSUDF\ ĞURGRZLVN QDXNRZ\FK L SROLW\F]Q\FK ZáDG] VDPRU]ąGRZ\FK L ]DU]ąGyZ
instalacji energetycznych. PrzyczynLáD VLĊ GR WHJR PLQ 8VWDZD R RERZLą]NX ]DNXSX
HQHUJLL HOHNWU\F]QHM L FLHSáD SRFKRG]ąF\FK ] RGQDZLDOQ\FK ĨUyGHá HQHUJLL, która jest
RJURPQą V]DQVą GOD UROQLFWZD L HQHUJHW\NL D W\P VDP\P V]DQVą QD SRSUDZĊ
NRQLXQNWXU\ZFDá\PNUDMX
27
-DFHN6URNRZVNLÄ1LHUH]\JQXMP\]ZĊJOD´5]HF]SRVSROLWD]GQLDPDUFDU
39
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
5R]G]LDá
Wytwarzanie energii FLHSOQHMLHOHNWU\F]QHMZXNáDGDFK
kogeneracyjnych
:\F]HUS\ZDOQRĞü ]DVREyZ SDOLZ NRSDOQ\FK RUD] RJUDQLF]HQLD HPLVML
SURGXNWyZ VSDODQLD GR DWPRVIHU\ VSUDZLDMą ĪH FRUD] ZLĊNV]ą XZDJĊ SRĞZLĊFD VLĊ
WHFKQRORJLRP ]ZLĊNV]HQLD VSUDZQRĞFL SU]HPLDQ\ HQHUJLL SDOLZ m.in. skojarzonej
SURGXNFML HQHUJLL HOHNWU\F]QHM L FLHSáD 6NRMDU]RQ\ SURFHV Z\WZDU]DQLD HQHUJLL
HOHNWU\F]QHM OXE PHFKDQLF]QHM L FLHSáD XPRĪOLZLD ]QDF]Qą RV]F]ĊGQRĞü SDOLZD L
ograniczenie emisji w porównaniu z tradycyjnymi procesami wytwarzania tych
QRĞQLNów energii realizowanymi oddzielnie [51].
2ELHNW\ VNáDGDMąFH VLĊ ] MHGQHJR OXE NLONX ]HVSRáyZ XU]ąG]HĔ VáXĪąF\FK GR
UyZQRF]HVQHJR VNRMDU]RQHJR Z\WZDU]DQLD FLHSáD L HQHUJLL HOHNWU\F]QHM D Z
QLHNWyU\FKSU]\SDGNDFKUyZQLHĪHQHUJLLPHFKDQLF]QHMWRHOHNWURFLHSáRZQLH>@
1LHNDĪGDSRVWDüHQHUJLLMHVWMHGQDNZ\JRGQDZXĪ\WNRZDQLXLWUDQVSRUFLH1DMZLĊFHM
]DOHW Z W\P Z]JOĊG]LH SRVLDGD HQHUJLD HOHNWU\F]QD NWyUą áDWZR SU]HV\áDü QD GXĪH
RGOHJáRĞFLRUD]PRĪQDSU]HWZDU]DüQDLQQHURG]DMHHQHUJLLWDNLHMDNHQHUJia cieplna i
mechaniczna.
6WRVRZDQLH NRJHQHUDFML FKRü MDN QDMEDUG]LHM X]DVDGQLRQH PRĪOLZH MHVW Z
SU]HFLZLHĔVWZLH GR HOHNWURZQL Z QLH]E\W GXĪHM RGOHJáRĞFL RG RGELRUFyZ FLHSáD OXE
]LPQDJG\ĪWUDQVSRUWW\FKQRĞQLNyZQDZLĊNV]HRGOHJáRĞFLMHVW]DUyZQRWHFhnicznie, a
przede wszystkim ekonomicznie nieuzasadniony.
:DĪQ\PSUREOHPHPSU]\SRGHMPRZDQLXGHF\]MLREXGRZLHĨUyGáDVNRMDU]RQHJREąGĨ
ZSURZDG]HQLX JRVSRGDUNL VNRMDU]RQHM MHVW QDMQLĪV]D PRF SU]\ NWyUHM JRVSRGDUND
VNRMDU]RQD MHVW EDUG]LHM RSáDFDOQD QLĪ JRspodarka rozdzielona, czyli oddzielne
wytwarzanie energii elektrycznej w elektrowni kondensacyjnej i energii cieplnej w
FLHSáRZQL NRWáRZQL :VSyáF]HVQH WHFKQRORJLH VWRVRZDQH Z HQHUJHW\FH SRZLQQ\ FKDUDNWHU\]RZDü VLĊ
QDVWĊSXMąF\PLFHFKDPL
ƒ PDáH]XĪ\FLHSDOLZD Z\VRNDVSUDZQRĞüSU]HWZDU]DQLDHQHUJLL ƒ MDN QDMPQLHMV]H V]NRGOLZH RGG]LDá\ZDQLH QD ĞURGRZLVNR HPLVMH V]NRGOLZ\FK
JD]yZS\áyZKDáDVX]XĪ\FLHZRG\L]U]XWĞFLHNyZLWS ƒ NRU]\VWQH ZVNDĨQLNL RSáDFDOQRĞFL NUyWNLH F]DV\ ]ZURWX QDNáDGyZ
inwestycyjnycKGXĪ\]\VN 5HDOL]DFMD W\FK FHOyZ ]DOHĪ\ Z JáyZQHM PLHU]H RG GZyFK SRZLą]DQ\FK ]H VREą
czynników:
ƒ URG]DMX WHFKQRORJLL SURGXNFML HQHUJLL HOHNWU\F]QHM L FLHSáD W]Q XNáDG\
rozdzielone lub skojarzone),
ƒ URG]DMXSDOLZD VWDáHFLHNáHOXEJD]RZH 40
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 138NáDGVNRMDU]RQ\
ħUyGáR>@
3.1.CHP –6NRMDU]RQHZ\WZDU]DQLHFLHSáDLHQHUJLLHOHNWU\F]QHM
6WRVRZDQLH JRVSRGDUNL VNRMDU]RQHM MHVW NRU]\VWQH ]H Z]JOĊGX QD HNRORJLĊ HNRQRPLĊ
-HGQDN VWRVRZDQLH XNáDGyZ VNRMDU]RQ\FK PRĪH E\ü VWRVowane jedynie tam gdzie
Z\VWĊSXMH]DSRWU]HERZDQLHQDHQHUJLĊFLHSOQąLHOHNWU\F]Qą
:SU]\SDGNXHOHNWURZQLRSDODQHMZĊJOHPJD]HPEąGĨROHMHP,FLHSáRVWDQRZLSURGXNW
RGSDGRZ\ GR NWyUHJR RGSURZDG]HQLD SRWU]HEQH Vą VSHFMDOQH XU]ąG]HQLD QS FKáRGQLH
kominowe U\VXQHNSRQLĪHM :HOHNWURFLHSáRZQLQDWRPLDVWFLHSáRSRGREQLHMDNHQHUJLD
elektryczna jest produktem sprzedawanym odbiorcom.
Rysunek 146FKHPDWHOHNWURFLHSáRZQLSDURZHM]FKáRGQLąNRPLQRZąRFLHNRZą
1 – turbina parowa, 2 – generator, 3 – FKáRGQLD NRPLQRZD – NRFLRá – skraplacz, 6 – pompa
]DVLODMąFD–SRPSDZRG\FKáRG]ąFHM
ħUyGáR>@
-HĪHOL SU]HDQDOL]XMHP\ SRQLĪV]\ U\VXQHN WR ]DXZDĪ\P\ OLF]ERZH NRU]\ĞFL Z
stosowaniu technologii CHP. -HĪHOL ]H MHGQRVWHN SDOLZD SU]Hznaczymy 50
MHGQRVWHNQDSURGXNFMĊHQHUJLLHOHNWU\F]QHMLWĊVDPąOLF]EĊ MHGQRVWHN QDHQHUJLĊ
41
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
FLHSOQą DOH RVREQR HOHNWURZQLDFLHSáRZQLD , WR X]\VNDOLE\ĞP\ jednostek paliwa
Z\NRU]\VWDQ\FKQDSUąGHOHNWU\F]Q\LMHGQRVWHNQDFLHSáRSU]\VWUDFLH jednostek
SDOLZD SLHUZRWQHJR -HĪHOL E\ĞP\ FKFLHOL Z\SURGXNRZDü Wą VDPą LORĞü HQHUJLL
HOHNWU\F]QHM L FLHSOQHM Z XNáDG]LH VNRMDU]RQ\P WR Z\NRU]\VWDOLE\ĞP\ MHGQRVWHN
SDOLZDLVWUDWD]PQLHMV]\áDE\VLĊRMHGQRVWHN
Rysunek 15.2V]F]ĊGQRĞüHQHUJLLZJRVSRGDUFHVNRMDU]RQHM
ħUyGáR>@
6NRMDU]RQHZ\WZDU]DQLHFLHSáDLHQHUJLLHOHNWU\F]QHMSU]\QRVLZLHFZ\PLHUQHNRU]\ĞFL
HNRORJLF]QH Z SRVWDFL REQLĪHQLD HPLVML ]DQLHF]\V]F]HĔ GR ĞURGRZLVND RUD]
]PQLHMV]HQLD]XĪ\FLDSDOLZD
Na przyNáDG Z (OHNWURFLHSáRZQLDFK :\EU]HĪH 6$ Z URNX Z\SURGXNRZDQR Z
skojarzeniu 13 337 250 GJ energii cieplnej i 1 372 585 MWh energii elektrycznej, co w
VWRVXQNXGRWUDG\F\MQHMWHFKQRORJLLZ\WZDU]DQLDGDáRQDVWĊSXMąF\HIHNWHNRORJLF]Q\
x ]DRV]F]ĊG]HQLHRN*JZĊJOD
x unikniecie emisji ok. 1,09 Tg CO2, 6 Gg SO2, 2 Gg NOX
3.2. Obliczenia dla skojarzonego wytwarzania energii
6SRVyEUR]OLF]DQLDVNRMDU]RQHJRZ\WZDU]DQLDFLHSáDXĪ\WNRZHJRLHQHUJLLHOHNWU\F]QHM
]RVWDá]GHILQLRZDQ\Z'\UHNW\ZLH:(3DUODPHQWX Europejskiego i Rady z dnia
11 lutego 2004 r. w sprawie promowania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na
FLHSáRXĪ\WNRZHQDZHZQĊWU]Q\PU\QNXHQHUJLL ']8U]:(/]U =JRGQLH ] ZZ G\UHNW\Zą GR RSLVX SURFHVyZ ]DFKRG]ąF\FK Z MHGQRVWNach
NRJHQHUDF\MQ\FK RUD] LFK RFHQ\ VWRVRZDQH Vą SRMĊFLD L ZVNDĨQLNL ]GHILQLRZDQH
QDVWĊSXMąFR
a) ÄFLHSáR XĪ\WNRZH´ R]QDF]D FLHSáR VáXĪąFH ]DVSRNRMHQLX JRVSRGDUF]R
uzasadnionego ]DSRWU]HERZDQLDQDFLHSáRNWyUHZLQQHMV\WXDFML]RVWDáRE\]DVSRNRMRQH
przy ]DVWRVRZDQLXLQQ\FKSURFHVyZZ\WZDU]DQLDFLHSáD
b) „energia elektryczna z kogeneracji” R]QDF]D HQHUJLĊ HOHNWU\F]Qą Z\WZDU]DQą Z
VNRMDU]HQLX ] FLHSáHP XĪ\WNRZ\P SU]\ Z\NRU]\VWDQLX WHJR VDPHJR VWUXPLHQLD
42
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
HQHUJLL 3U]\MPXMHVLĊĪHMHVWWR]PLHU]RQDQD]DFLVNDFKJHQHUDWRUDFDáNRZLWDURF]QD
produkcja energii elektrycznej wytworzonej w jednostce kogeneracyjnej. Ten sposób
REOLF]HĔ GRW\F]\ MHGQRVWHN R FDáNRZLWHM URF]QHM VSUDZQRĞFL QD SR]LRPLH FR QDMPQLHM
75% dla jednostek kogeneracyjnych typu: turbina parowa SU]HFLZSUĊĪQD WXUELQD
JD]RZD ] RG]\VNLHP FLHSáD VLOQLN VSDOLQRZ\ PLNURWXUELQD VLOQLN Sterlinga, ogniwo
SDOLZRZH OXE GOD MHGQRVWHN Z\WZyUF]\FK W\SX XNáDG JD]RZR-parowy, turbina
parowa upustowo-kondensacyjna. :MHGQRVWNDFKNRJHQHUDF\MQ\FKRFDáNRZitej rocznej
VSUDZQRĞFLQLĪV]HMRGZ\ĪHM SRGDQ\FKZDUWRĞFLLORĞüHQHUJLLHOHNWU\F]QHMZ\WZRU]RQHM
ZVNRMDU]HQLXREOLF]DVLĊ ZHGáXJZ]RUX
ECHP = HCHP x C
gdzie:
ECHP –LORĞüHQHUJLLHOHNWU\F]QHMZ\WZRU]RQHMZVNRMDU]HQLX [MWh],
C –ZVSyáF]\QQLNUyZQ\VWRVXQNRZLHQHUJLLHOHNWU\F]QHMGRFLHSáD [-],
HCHP –LORĞüFLHSáDXĪ\WNRZHJRRWU]\PDQHJR]SURFHVXNRJHQHUDFML [MWh].
-HĞOL GOD GDQHM MHGQRVWNL NRJHQHUDF\MQHM QLH MHVW ]QDQD U]HF]\ZLVWD ZDUWRĞü
ZVSyáF]\QQLND & XVWDORQHJR QD SRGVWDZLH SRPLDUyZ SDUDPHWUyZ WHchnologicznych
MHGQRVWNL WRPRĪQDVWRVRZDüQDVWĊSXMąFHMHJRZDUWRĞFL
-XNáDGJD]RZR – parowy 0,95
-WXUELQDSDURZDSU]HFLZSUĊĪQD
- turbina parowa upustowo-kondensacyjna 0,45
-WXUELQDJD]RZD]RG]\VNLHPFLHSáD
- silnik spalinowy 0,75;
c) „sprDZQRĞü FDáNRZLWD´ obliczana jako iloraz sumy rocznej produkcji energii
HOHNWU\F]QHM L PHFKDQLF]QHM RUD] SURGXNFML FLHSáD XĪ\WNRZHJR Z\WZRU]RQ\FK Z
VNRMDU]HQLX LFDáNRZLWHJR]XĪ\FLDSDOLZDZSURFHVLHNRJHQHUDFML
d) ÄUHIHUHQF\MQH ZDUWRĞFL VSUDZQRĞFL UR]Gzielonego wytwarzania energii
elektrycznej (Ref EȘ L FLHSáD 5HI +Ș)” R]QDF]DMą QDMZ\ĪV]ą VSUDZQRĞü
DOWHUQDW\ZQ\FK GRVWĊSQ\FK L HNRQRPLF]QLH X]DVDGQLRQ\FK WHFKQRORJLL UR]G]LHORQHJR
Z\WZDU]DQLD HQHUJLL HOHNWU\F]QHMPHFKDQLF]QHM L FLHSáD XĪ\WHF]QHJR NWyUH proces
VNRMDU]RQ\ PD ]DVWąSLü REHFQ\FK QD U\QNX Z URNX UR]SRF]ĊFLD HNVSORDWDFML XNáDGX
skojarzonego.
e) ÄVWRVXQHN HQHUJLL HOHNWU\F]QHM GR FLHSáD´ R]QDF]D VWRVXQHN LORĞFL HQHUJLL
HOHNWU\F]QHM GR FLHSáD XĪ\WNRZHJR RNUHĞORQ\ QD SRGVWDZLH GRNXPHQWDFML WHFKnicznoUXFKRZHMOXESU]\MĊW\QDSRGVWDZLHSRGDQ\FKZ\ĪHMZDUWRĞFL ZSR]E f) ÄRV]F]ĊGQRĞü HQHUJLL SLHUZRWQHM” PES –jest to wyznaczona w procentach
RV]F]ĊGQRĞü HQHUJLL SLHUZRWQHM X]\VNDQHM G]LĊNL Z\WZDU]DQLX HQHUJLL HOHNWU\F]QHM Z
VNRMDU]HQLX]FLHSáHPZVWRVXQNXGRZ\WZDU]DQLDW\FKQRĞQLNyZRGG]LHOQLH; obliczana
MHVWZJQDVWĊSXMąFHJRZ]RUX
§
·
¨
¸
1
¨
¸ u 100 [%]
PES 1 ¨ CHP HȘ CHP EȘ ¸
¨
Ref HȘ Ref EȘ ¸¹
©
gdzie:
43
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
PES –RV]F]ĊGQRĞüHQHUJLLSLHUZRWQHM
CHP HȘ – VSUDZQRĞü FLHSOQD SURFHVX NRJHQHUDFML ]GHILQLRZDQD MDNR VWRVXQHN LORĞFL
rRF]QHMSURGXNFMLFLHSáDXĪ\WNRZHJRGR]XĪ\FLDSDOLZDZSURFHVLHNRJHQHUDFML
Ref HȘ –ZDUWRĞüUHIHUHQF\MQDVSUDZQRĞFLSURGXNFMLFLHSáDZXNáDG]LHUR]G]LHORQ\P
CHP EȘ – VSUDZQRĞü HOHNWU\F]QD SURFHVX NRJHQHUDFML ]GHILQLRZDQD MDNR VWRVXQHN
LORĞFLURF]QHMSURGXNFMLHQHUJLLHOHNWU\F]QHMZ\WZRU]RQHMZVNRMDU]HQLXGR]XĪ\FLD
paliwa w procesie kogeneracji,
Ref EȘ – ZDUWRĞü UHIHUHQF\MQD VSUDZQRĞFL SURGXNFML HQHUJLL HOHNWU\F]QHM Z XNáDG]LH
rozdzielonym.
g) „wysokosprawna kogeneracja” oznacza skojarzone wytwarzanie energii
HOHNWU\F]QHMLFLHSáDVSHáQLDMąFHQDVWĊSXMąFHNU\WHULD
í SURGXNFMD SRFKRG]ąFD ] XNáDGyZ VNRMDU]RQ\FK R PRF\ ]DLQVWDORZDQHM RG 0:
Z]Z\Ī SRZLQQD ]DSHZQLDü RV]F]ĊGQRĞü HQHUJLL SLHUZRWQHM Ä3(6´ Z Z\VRNRĞFL FR
najmniej 10% w porównaniu z odpowiednimL ZLHONRĞFLDPL GOD UR]G]LHORQHJR
Z\WZDU]DQLDHQHUJLLHOHNWU\F]QHMLFLHSáD
íSURGXNFMDSRFKRG]ąFD]XNáDGyZVNRMDU]RQ\FKRPRF\]DLQVWDORZDQHMSRQLĪHM0:
SRZLQQD]DSHZQLDüMDNąNROZLHNRV]F]ĊGQRĞüHQHUJLLSLHUZRWQHMÄ3(6´ZVWRVXQNXGR
procesu rozdzielonego.
h) Produkcja energii elektrycznej w skojarzeniu wg dyrektywy Abq– MHVW WR LORĞü
HQHUJLL HOHNWU\F]QHM Z\WZRU]RQHM Z VNRMDU]HQLX REOLF]RQD ]JRGQLH ] PHWRGRORJLą
SU]\MĊWą Z Ä,QVWUXNFML Z\]QDF]DQLD HQHUJLL HOHNWU\F]QHM Z\WZRU]RQHM Z VNRMDU]HQLX ]
produkcMą FLHSáD RUD] RV]F]ĊGQRĞFL HQHUJLL SLHUZRWQHM Z ĞZLHWOH Ä'\UHNW\Z\
kogeneracyjnej”.
i) Produkcja energii elektrycznej w skojarzeniu wysokosprawnym– MHVW WR LORĞü
HQHUJLL HOHNWU\F]QHM Z\WZRU]RQHM Z VNRMDU]HQLX ZJ '\UHNW\Z\ SRG ZDUXQNLHP ĪH
podczas produkFML WHM HQHUJLL ]RVWDá VSHáQLRQ\ ZDUXQHN RNUHĞODMąF\ PLQLPXP
]DRV]F]ĊG]RQHMHQHUJLLSLHUZRWQHM 3(6FRQDMPQLHM j) 3URGXNFMD HQHUJLL HOHNWU\F]QHM Z SHáQ\P VNRMDU]HQLX – MHVW WR LORĞü HQHUJLL
elektrycznej wytworzonej w skojarzeniu obliczana zgodnie z UR]SRU]ąG]HQLHP R
RERZLą]NX]DNXSXHQHUJLLHOHNWU\F]QHM]SHáQHJRVNRMDU]HQLD
k) &DáNRZLWD VSUDZQRĞü Z\WZDU]DQLD HQHUJLL HOHNWU\F]QHM L FLHSáD áąF]QLH Șb
RNUHĞODVWRSLHĔSU]HPLDQ\HQHUJLLFKHPLF]QHMSDOLZZHQHUJLĊHOHNWU\F]QąPHFKDQLF]Qą
L FLHSáR XĪ\WHF]QH áąF]QLH L MHVW ]GHILQLRZDQD MDNR VWRVXQHN FDáNRZLWHM HQHUJLL
Z\SURZDG]RQHM]XNáDGXVNRMDU]RQHJRGRFDáNRZLWHMHQHUJLLGRSURZDG]RQHMGRXNáDGX
skojarzonego, w okresie sprawozdawczym.
l) 6SUDZQRĞüZ\WZDU]DQLDHQHUJLL HOHNWU\F]QHMLFLHSáDáąF]QLH Ș jest zdefiniowana
MDNRVWRVXQHNFDáNRZLWHMHQHUJLLZ\SURZDG]RQHM]XNáDGXVNRMDU]RQHJRSRPQLHMV]RQHM
R FLHSáR XĪ\WHF]QH Z\WZRU]RQH SR]D SURFHVHP VNRMDU]RQ\P GR FDáNRZLWHM HQHUJLL
GRSURZDG]RQHM GR XNáDGX VNRMDU]RQHJR SRPQLHMV]RQHM R HQHUJLĊ FKHPLF]Qą SDOLZ
]XĪ\W\FK QD Z\WZRU]HQLH FLHSáD XĪ\WHF]QHJR SR]D SURFHVHP VNRMDU]RQ\P Z RNUHVLH
sprawozdawczym.
m) 6SUDZQRĞü Z\WZDU]DQLD HQHUJLL HOHNWU\F]QHM L FLHSáD áąF]QLH Z SURFHVLH
skojarzonym ˤq MHVW ]GHILQLRZDQD MDNR VWRVXQHN HQHUJLL Z\SURZDG]RQHM ] XNáDGX
44
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
skojarzonego, wytworzonej w procesie skojarzonym do energii doprowadzonej do
XNáDGX VNRMDU]RQHJR SRPQLHMV]RQHM R HQHUJLĊ FKHPLF]Qą SDOLZ ]XĪ\W\FK QD
Z\WZRU]HQLH HQHUJLL HOHNWU\F]QHM PHFKDQLF]QHM L FLHSáD XĪ\WHF]QHJR SR]D SURFHVHP
skojarzonym, w okresie sprawozdawczym.
n) 6SUDZQRĞü Z\WZDU]DQLD HQHUJLL HOHNWU\F]QHM SR]D SURFHVHP VNRMDU]RQ\P ˤek
MHVW WR VSUDZQRĞü Z\WZDU]DQLD HQHUJLL HOHNWU\F]QHMPHFKDQLF]QHM NWyUD QLH ]RVWDáD
Z\WZRU]RQD ZEH]SRĞUHGQLP]ZLą]NX ] Z\WZDU]DQLHPFLHSáD XĪ\WHF]QHJR Z RNUHVLH
sprawozdDZF]\PRNUHĞORQDGODGDQHJRXNáDGXVNRMDU]RQHJR
o) 6SUDZQRĞüZ\WZDU]DQLDFLHSáDSR]DSURFHVHPVNRMDU]RQ\Pˤck MHVWWRVSUDZQRĞü
Z\WZDU]DQLD FLHSáD XĪ\WHF]QHJR NWyUH QLH ]RVWDáR Z\WZRU]RQH Z EH]SRĞUHGQLP
]ZLą]NX ] Z\WZDU]DQLHP HQHUJLL HOHNWU\F]QHMPHFKDnicznej, w okresie
VSUDZR]GDZF]\PRNUHĞORQDGODGDQHJRXNáDGXVNRMDU]RQHJR
p) 6SUDZQRĞFL JUDQLF]QH Vą WR JUDQLF]QH ZDUWRĞFL VSUDZQRĞFL Z\WZDU]DQLD HQHUJLL
HOHNWU\F]QHM L FLHSáD áąF]QLH Z VNRMDU]HQLX ˤ) SU]\MĊWH Z G\UHNW\ZLH GOD
poszczególnych technologii skojarzonego wytwarzania. Dla turbin parowych
XSXVWRZRNRQGHQVDF\MQ\FKLXNáDGyZJD]RZR-SDURZ\FK]RG]\VNLHPFLHSáDVSUDZQRĞü
JUDQLF]QD Z\QRVL 'OD WXUELQ SDURZ\FK SU]HFLZSUĊĪQ\FK WXUELQ JD]RZ\FK ]
RG]\VNLHP FLHSáD VLOQLNyZ VSDOLQRZ\FK PLNURWXUELn, silników Stirlinga i ogniw
SDOLZRZ\FKVSUDZQRĞüJUDQLF]QDZ\QRVL
=JRGQLH ] ZZ G\UHNW\Zą .RPLVMD (XURSHMVND XVWDOD XMHGQROLFRQH ZDUWRĞFL
UHIHUHQF\MQH VSUDZQRĞFL UR]G]LHORQHM SURGXNFML HQHUJLL HOHNWU\F]QHM R NWyU\FK PRZD
Z\ĪHM Z SR] G 'R SDĔVWZ F]áRQNRZVNLFK QDOHĪ\ XVWDOHQLH JUDQLF]Q\FK ZLHONRĞFL
FDáNRZLWHMURF]QHMVSUDZQRĞFLSU]HPLDQ\ ]GHILQLRZDQHMZSR]F RUD]ZVSyáF]\QQLND
& VWRVXQHNHQHUJLLHOHNWU\F]QHMGRFLHSáD–]GHILQLRZDQ\ZSR]E QLH]EĊGQ\FKSU]\
RNUHĞODQLX LORĞFL HQHUJLLHOHNWrycznej wytworzonej w skojarzeniu (zgodnie z zasadami
SRGDQ\PLZSR]E 3U]\JRWRZDQDQRZHOL]DFMDXVWDZ\3UDZRHQHUJHW\F]QH]DNáDGDĪH
GOD SRWU]HE NUDMRZ\FK PLQLVWHU ZáDĞFLZ\ GR VSUDZ JRVSRGDUNL RNUHĞOL Z GURG]H
UR]SRU]ąG]HQLD VSRVyE Z\]QDF]DQLD ZLHONRĞFi, o których mowa w poz. b, c i f, oraz
RNUHĞOLUHIHUHQF\MQHZDUWRĞFLVSUDZQRĞFLGRZ\WZDU]DQLDUR]G]LHORQHJR Z\PLHQLRQHZ
SR]G NWyUHPDMąRERZLą]\ZDüGRF]DVXXVWDOHQLDLFKSU]H].RPLVMĊ(XURSHMVNą
(QHUJLĊ HOHNWU\F]Qą Z\WZRU]RQą Z VNRMDU]HQLX Z\]QDF]RQą ]JRGQLH ] SXQNWHP ÄE´
X]QDMHVLĊ]DHQHUJLĊHOHNWU\F]QąZ\WZRU]RQąZZ\VRNRVSUDZQHMNRJHQHUDFMLW\ONRZ
przypadku, gdy proces skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej/mechanicznej i
FLHSáD sSHáQLDSRZ\ĪV]HNU\WHULXPÄ3(6´ [52].
3U]\NáDG REOLF]HĔ LORĞFL HQHUJLL HOHNWU\F]QHM Z\WZRU]RQHM Z SURFHVLH
wysokosprawnej kogeneracji:
8NáDGVSHáQLDMąF\NU\WHULXPÄ3(6´
Produkcja energii elektrycznej brutto
– 1 198 976 MWh
Produkcja energii mechanicznej
– 0 MWh
&DáNRZLWDSURGXNFMDFLHSáDXĪ\WNRZHJR
– 6 688 470 GJ
3URGXNFMDFLHSáDXĪ\WNRZHJRZVNRMDU]HQLX
– 6 626 368 GJ
3URGXNFMDFLHSáDXĪ\WNRZHJRSR]DVNRMDU]HQLHP
– 62 102 GJ
&DáNRZLWDHQHUJLDFKHPLF]QD]XĪ\W\FKSDOLZ
– 15 232 366 GJ
(QHUJLDFKHPLF]QDSDOLZD]XĪ\WHJRGRZ\WZDU]DQLD – 70 434 GJ
45
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
FLHSáDSR]DVNRMDU]HQiem
6SUDZQRĞüZ\WZDU]DQLD VSUDZQRĞüFDáNRZLWD
6SUDZQRĞüJUDQLF]QDGODGDQHJRW\SXXNáDGX
skojarzonego
–
–
72,17 %
75,00 %
3RQLHZDĪ VSUDZQRĞü Z\WZDU]DQLD HQHUJLL HOHNWU\F]QHM L FLHSáD VSUDZQRĞü FDáNRZLWD MHVW PQLHMV]D RG VSUDZQRĞFL JUDQLF]QHM GOD GDQHJR W\SX XNáDGX WR SURGXNFMĊ HQHUJLL
HOHNWU\F]QHM Z VNRMDU]HQLX QDOHĪ\ REOLF]\ü ]JRGQLH ]H Z]RUHP SRGDQ\P Z SXQNFLH
„b”.
6WRVXQHNHQHUJLLHOHNWU\F]QHMGRFLHSáDXVWDORQ\QDSRGVWDZLH
– C = 0,59443
dokumentacji techniczno-ruchowej
Produkcja energii elektrycznej w skojarzeniu ECHP = HCHP x C = 1 094 141 MWh
(QHUJLDFKHPLF]QDSDOLZ]XĪ\W\FKGRZ\WZRU]HQLDHQHOSR]D
– 1 074 896 GJ
skojarzeniem (QHUJLDFKHPLF]QDSDOLZ]XĪ\W\FKZSURFHVLHVNRMDU]RQ\P
– 14 087 035 GJ
5HIHUHQF\MQDVSUDZQRĞüwytw. en. el. w procesie rozdzielonym
– 38,4 %
5HIHUHQF\MQDVSUDZQRĞüZ\WZFLHSáDZSURFHVLHUR]G]LHORQ\P
– 86,0 %
2V]F]ĊGQRĞüHQHUJLLSLHUZRWQHM3(6
§
·
¨
¸
¨
¸
1
¨
¸
PES ¨1 ¸ u 100 21,58%
6626368
3,6 u 1094141
u
u
100
100
¨
¸
¨¨ 14087035
¸¸
14087035
38,4
86
©
¹
2V]F]ĊGQRĞü HQHUJLL SLHUZRWQHM 3(6 MHVW ZLĊNV]D QLĪ FR SR]ZDOD UR]SDWU\Zany
SURFHV]DOLF]\üGRZ\VRNRVSUDZQHMNRJHQHUDFML28.
Energia elektryczna wytworzona w wysokosprawnej kogeneracji jest równa produkcji
energii elektrycznej w skojarzeniu, tj. 1 094 141 MWh [52].
3.3. Aspekty energetyczne i ekologiczne stosowania kogeneracji
PodsWDZRZH ]DOHW\ HQHUJHW\F]QH L HNRORJLF]QH Z\QLNDMąFH ]H VWRVRZDQLD VNRMDU]RQHM
SURGXNFMLHQHUJLLFLHSOQHMLHOHNWU\F]QHMVąQDVWĊSXMąFH
x ]PQLHMV]HQLHZVNDOLFDáHMJRVSRGDUNL]XĪ\FLHSDOLZSLHUZRWQ\FKZSRUyZQDQLX
] JRVSRGDUNą UR]G]LHORQą ]ZLą]DQH ] W\P PQLHMV]H ZVNDĨQLNL HPLVML
]DQLHF]\V]F]HĔ
x Z\VRNLH VSUDZQRĞFL XNáDGyZ NRJHQHUDF\MQ\FK FR GRGDWNRZR ]PQLHMV]D
]XĪ\FLH SDOLZ SLHUZRWQ\FK L ]GHF\GRZDQLH REQLĪD ZVNDĨQLNL HPLVML RUD]
]XĪ\FLH wody);
2SUyF] HIHNWyZ HQHUJHW\F]Q\FK GXĪH ]QDF]HQLH RGJU\ZD Z DVSHNFLH Hksploatacji
NLHUXQNyZ UR]ZRMX V\VWHPyZ FLHSáRZQLF]\FK HQHUJHW\F]Q\FK VWRSLHĔ RGG]LDá\ZDQLD
QDĞURGRZLVNRQDWXUDOQH'RQDMLVWRWQLHMV]\FKRGG]LDá\ZDĔQDĞURGRZLVNR]DOLF]DVLĊ
x ]DQLHF]\V]F]HQLHSRZLHWU]DVSRZRGRZDQHHPLVMąVXEVWDQFMLV]NRGOLZ\FK
28
W przypadku gdyby oV]F]ĊGQRĞüHQHUJLLSLHUZRWQHM3(6E\áDPQLHMV]DQLĪFRSU]y mocy zainstalowanej
SRZ\ĪHM0:QLHSR]ZDODáRE\]DOLF]\üSURFHVXGRZ\VRNRVSUDZQHMNRJHQHUDFML
(QHUJLDHOHNWU\F]QDZ\WZRU]RQDZWDNLPXNáDG]LHZ\VRNRVSUDZQHMNRJHQHUDFMLMHVWUyZQD0.
46
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
x
x
x
x
zanieczys]F]HQLHZyGVSRZRGRZDQHRGSURZDG]HQLHPĞFLHNyZ
]DQLHF]\V]F]HQLHJOHELZyGVSRZRGRZDQHVNáDGRZDQLHPRGSDGyZVWDá\FK
KDáDV
szkodliwe promieniowanie elektromagnetyczne [86];
Ekologiczny efekt stosowania kogeneracji ma charakter zarówno lokalny jak i globalny,
SU]\F]\PREDWHHIHNW\QLHPXV]DPLHüLGHQW\F]QHJR]QDF]HQLD(IHNWORNDOQ\SROHJD
QD SRMDZLHQLX VLĊ GRGDWNRZHJR ĨUyGáD HPLVML QDMEOLĪV]\P RWRF]HQLX ]DLQVWDORZDQHJR
XNáDGX -HĪHOL LQVWDODFML QLH WRZDU]\V]\ OLNZLGDFMD LQQ\FK ĨUyGHá OXE EXGRZD
alternDW\ZQ\FK XNáDGyZ R Z\ĪV]HM HPLVML WR HIHNW PRĪH E\ü QHJDW\ZQ\ = GUXJLHM
VWURQ\SRMDZLDVLĊSR]\W\ZQ\HIHNWJOREDOQ\SU]HMDZLDMąF\VLĊ]PQLHMV]HQLHPHPLVMLZ
VNDOLFDáHMJRVSRGDUNLG]LĊNLZSURZDG]HQLXZ\VRNRVSUDZQHMWHFKQRORJLLHQHUJHW\F]QHM
L]ZLĊNV]HQLXXG]LDáXF]\VWV]\FKSDOLZ>@
3.4. Aspekty techniczno –HNRQRPLF]QHEXGRZ\LHNVSORDWDFMLĨUyGHákogeneracyjnych
3U]\SODQRZDQLXPRĪOLZRĞFLEXGRZ\ĨUyGáDZ\WZyUF]HJRHQHUJLĊF]\WRMDNR
ĨUyGáD QRZHJR F]\ WHĪ XNáDGX ]DVWĊSXMąFHJR GRW\FKF]DVRZ\ V\VWHP ]DVLODnia
RELHNWyZ QDOHĪ\ SU]HSURZDG]Lü GRNáDGQą DQDOL]Ċ WHFKQLF]Qą L HNRQRPLF]Qą
efeNW\ZQRĞFL SODQRZDQHM LQZHVW\FML [71]. Istnieje wiele aspektów technicznych i
HNRQRPLF]Q\FK NWyUH Z NRQNUHWQ\FK ZDUXQNDFK PRJą PLHü Z PQLHMV]\P EąGĨ
ZLĊNV]\PVWRSQLXZSá\ZQDZáDĞFLZHGRSDVRZDQLHXNáDGXNRJHQHUDF\MQHJR
3.4.1 Uwarunkowania techniczne
$VSHNW\WHFKQLF]QHPDMąFHZSá\ZQDNV]WDáWRZDQLHSUDFXMąF\FKZVNRMDU]HQLXĨUyGHá
HQHUJLLFLHSOQHMLHOHNWU\F]QHMPRĪQDSRG]LHOLüQDF]WHU\JáyZQHJUXS\NWyUH]ZLą]DQH
Vą]
x CharakteryVW\NąREFLąĪHQLDFLHSOQHJR
x 3URGXNFMąPRF\LHQHUJLLHOHNWU\F]QHM
x Wymaganiami eksploatacyjnymi,
x 2FKURQąĞURGRZLVNDQDWXUDOQHJR
8Z]JOĊGQLHQLH ZZ DVSHNWyZ SR]ZDOD QD RNUHĞOHQLH X]DVDGQLRQHM PRF\ Z\WZyUF]HM
ĨUyGáDMHJRXNáDGXFLHSOQHJRWHFKQRORJLF]QHJRRraz dobór jednostek wytwórczych.
=HVWDZLHQLHXZDUXQNRZDĔWHFKQLF]Q\FKSU]HGVWDZLRQRQD5\VXQNX
47
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 16=HVWDZLHQLHXZDUXQNRZDĔWHFKQLF]Q\FKZSá\ZDMąF\FKQDUR]ZLą]DQLD
HOHNWURFLHSáRZQL
Uwarunkowania
techniczne
Uwarunkowania
]ZLą]DQH]
SURGXNFMąHQHUJLL
elektrycznej
Charakterystyka
REFLąĪHQLD
cieplnego
Warunki
wyprowadzenia
mocy i energii
Wymagania
eksploatacyjne
:LHONRĞü
REFLąĪHQLD
Ochrona
ĞURGRZLVND
naturalnego
'\VSR]\F\MQRĞü
Lokalizacja
ĨUyGáD
Pokrywanie
REFLąĪHĔ
szczytowych
=PLHQQRĞü
dobowa i
sezonowa
Zakres regulacji
Moc
zainstalowana
6SHáQLHQLUROL
ĨUyGáD
awaryjnego
*ĊVWRĞüREFLąĪHQLD
na obszarze
zasilanym
Sposób regulacji
'RVWĊSQRĞü
UyĪQHJRURG]DMX
paliwa
Przystosowanie
ĨUyGáDGR
samorozruchu
Warunki
wyprowadzania
FLHSáD
Ograniczenie
emisji i imisji
]DQLHF]\V]F]HĔ
Przewidywany
rozwój systemu
FLHSáRZQLF]HJR
6NáDGRZDQLH
paliw i odpadów
paleniskowych
Zagospodarowanie
VWDá\FKSURGXNWyZ
spalania
0RĪOLZRĞFL
zaopatrzenia w
ZRGĊ
Dopuszczalny
poziom KDáDVX
ħUyGáR[68]
48
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
ƒ
&KDUDNWHU\VW\NDREFLąĪHQLDFLHSOQHJR
3RGVWDZRZ\PL SU]HVáDQNDPL SR]ZDODMąF\PL QD SUDZLGáRZ\ GREyU PRF\ PDMąFHM E\ü
]DLQVWDORZDQąRUD]RNUHĞOHQLHVWUXNWXU\ĨUyGáDVą
x SODQRZDQD OXE U]HF]\ZLVWD ZLHONRĞü PRF\ FLHSOQHM ]DSRWU]HERZDQHM SU]H]
odbiorców,
x przeZLG\ZDQD]PLHQQRĞüREFLąĪHQLD
2EOLF]HQLRZH]DSRWU]HERZDQLHFLHSáD GRRJU]HZDQLD SRPLHV]F]HĔ Z\]QDF]DQH MHVW Z
RSDUFLXRSU]\MĊWHGODGDQHJRUHJLRQXPLQLPDOQHWHPSHUDWXU\]HZQĊWU]QH1a Rysunku
17 SU]HGVWDZLRQR SU]HELHJ XSRU]ąGNRZDQHJR Z\NUHVX REFLąĪHĔ QD podstawie czasu
Z\VWĊSRZDQLDZQDV]HMVWUHILHNOLPDW\F]QHMUyĪQ\FKWHPSHUDWXU]HZQĊWU]Q\FKZFzasie
trwania okresu grzewczego [68].
Rysunek 178SRU]ąGNRZDQ\Z\NUHVREFLąĪHĔFLHSOQ\FKZVH]RQLHJU]HZF]\P
ħUyGáR>@
ZapotrzeboZDQLH QD SU]\JRWRZDQLH FLHSáHM ZRG\ XĪ\WNRZHM VWDQRZL RNRáR PDNV\PDOQHJR REOLF]HQLRZHJR REFLąĪHQLD FLHSOQHJR 2EFLąĪHQLH Z\ĪV]H QLĪ Z\VWĊSXMH Z F]DVLH RNRáR – GQL Z VNDOL URNX ĝUHGQLH REFLąĪHQLH VWDQRZL
RGSRZLHGQLR GR WHPSHUDWXU\ ]HZQĊWU]QHM VH]RQX JU]HZF]HJR W\ONR RNRáR REFLąĪHQLDPDNV\PDOQHJR
àąF]QD PRF XU]ąG]HĔ Z\WZyUF]\FK SUDFXMąF\FK Z XNáDG]LH VNRMDU]RQ\P SRZLQQD
SRNU\ZDü RNRáR – 50% maksymalnego zapotrzebowania, co wystarcza na
zaspokojenie 80% rocznego zapotrzebowania na eneUJLĊ 'XĪD ]PLHQQRĞü
]DSRWU]HERZDQLD QD HQHUJLĊ FLHSOQą Z RNUHVLH JU]HZF]\P RUD] GąĪHQLH GR SHáQHJR
Z\NRU]\VWDQLD ]GROQRĞFL Z\WZyUF]\FK SUDFXMąF\FK Z VNRMDU]HQLX SRGVWDZRZ\FK
XU]ąG]HĔVSUDZLDMąĪHRELHNW\WHJRW\SXMDNHOHNWURFLHSáRZQLHPXV]DE\üZ\SRVDĪRne
Z XU]ąG]HQLD V]F]\WRZH NWyUH MHGQRF]HĞQLH SHáQLą UROĊ MHGQRVWHN DZDU\MQ\FK :
ĨUyGáDFKGODSRWU]HEE\WRZR–NRPXQDOQ\FKVąQLPL]D]Z\F]DMNRWá\ZRGQH:\PDJD
VLĊRGQLFKGXĪHMHODVW\F]QRĞFLUXFKRZHMDZ]ZLą]NX]W\PEDUG]RZDĪQ\MHVWGREU\
wybór rodzaju paliwa dla nich [68].
1DOHĪ\ UyZQLHĪ ]ZUyFLü XZDJĊ QD Z\VWĊSXMąFą QD SU]HZLG\ZDQ\P GR ]DVLOHQLD
REV]DU]H NRQFHQWUDFMĊ RGELRUFyZ FLHSáD MDN UyZQLHĪ ZDUXQNL Z\SURZDG]HQLD L
49
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
SU]HV\áX HQHUJLL GR RGELRUFyZ (NRQRPLF]QD SUDFD HOHNWURFLHSáRZQL Z\PDJD SHZQHM
QLH]EĊGQHM JĊVWRĞFL ]DSRWU]HERZDQLD Z FLHSáR = SXQNX ZLG]HQLD RSáDFDOQRĞFL
HNRQRPLF]QHMFLHSáRZQLFWZRSRZLQQRNRQFHQWURZDüVLĊQDREV]DUDFKPLHMVNLFKJĊVWHM
]DEXGRZLH*ĊVWRĞüFLHSOQDUyĪQLVLĊGRĞü]QDF]QLHRGGR0:NP2 dla nowych
RVLHGOL GR RNRáR 40 do 100 MW/km2 GOD FHQWUDOQ\FK G]LHOQLF PLDVW 1DMZLĊNV]ą
JĊVWRĞü ]DSRWU]HERZDQLD Z\ND]XMą ĞUyGPLHĞFLD ! 0:NP2 QDMPQLHMV]ą
natomiast (<20 MW/km2) osiedla domów jednorodzinnych [68].
1DOHĪ\ RNUHĞOLü Z W\P HWDSLH URG]DM ]DSRWU]HERZDQLD QD HQHUJLĊ procesy
WHFKQRORJLF]QH W\S\ L SDUDPHWU\ Z\PDJDQ\FKQRĞQLNyZ HQHUJLL SDUD JRUąFD ZRGD
JRUąFH SRZLHWU]H WHPSHUDWXUD SR]LRP FLĞQLHQLD LWG SU]\ GXĪ\FK ]PLDQDFK Z
]DSRWU]HERZDQLX QD HQHUJLĊ FLHSOQą QDOHĪ\ UR]ZDĪ\ü PRĪOLZRĞü ]DVWRVRZDQLD
zasobników ciHSáD
ƒ
Produkcja mocy i energii elektrycznej
Instalacja skojarzonego wytwarzania jest uzasadniona jedynie w sytuacji, gdy obok
]DSRWU]HERZDQLD QD HQHUJLH FLHSOQą LVWQLHMH UyZQLHĪ PRĪOLZRĞü ]E\WX Z\WZRU]RQHM
HQHUJLLHOHNWU\F]QHM1DOHĪ\SU]\SODQRZDQLXRELHNWXHOHNWURFLHSáRZQL]ZUyFLüXZDJĊ
na warunki wyprowadzenia wytworzonej w skojarzeniu energii do krajowego systemu
HOHNWURHQHUJHW\F]QHJR : W\P SU]\SDGNX FKRG]L R RGOHJáRĞü GR QDMEOLĪV]HM VWDFML
transformatorowo –UR]G]LHOF]HMNRQLHF]QRĞüEXGRZ\OLQLLQDSRwietrznej lub kablowej
RUD]Z\PDJDQLDZ]DNUHVLHQLH]EĊGQHMEąGĨX]XSHáQLHĔZ\SRVDĪHQLDUR]G]LHOQL
$VSHNWHP X]DVDGQLDMąF\P SRGMHFLH GHF\]ML R ORNDOL]DFML HOHNWURFLHSáRZQL PRĪH E\ü
IDNWVSHáQLHQLHUROLDZDU\MQHJRĨUyGáDHQHUJLLHOHNWU\F]QHM [68].
ƒ
Wymagania eksploatacyjne
8ZDUXQNRZDQLD HNVSORDWDF\MQH Z\QLNDMąFH ] ZDUXQNyZ ZVSyáSUDF\ ] RGELRUFDPL
FLHSáD L HQHUJLL HOHNWU\F]QHM GRW\F]ą SU]HGH ZV]\VWNLP Z\PDJDQHM G\VSR]\F\MQRĞFL
RUD] ]GROQRĞFL UHJXODF\MQ\FK ,FK VSHáQLHQLH PRĪH E\ü RVLąJQLĊWH SRSU]H] GREyU
odpowLHGQLHM LORĞFL L PRF\ MHGQRVWHN Z\WZyUF]\FK RUD] GRVWRVRZDQLH XNáDGyZ
UHJXODFMLLVWHURZDQLDGRZ\PDJDĔRGELRUFyZ:SU]\SDGNXRGELRUFyZHQHUJLLFLHSOQHM
PRĪH Z\VWĊSRZDü NRQLHF]QRĞü SURZDG]HQLD UHJXODFML MDNRĞFLRZR – LORĞFLRZHM
MDNRĞFLRZHMEąGĨ LORĞFLRZHM 5HJXODFMD MDNRĞFLRZR– LORĞFLRZD L LORĞFLRZD Z\PDJDMą
]DVWRVRZDQLDGODZRG\VLHFLRZHMXNáDGyZSRPSRZ\FKRRGSRZLHGQLFKPRĪOLZRĞFLDFK
UHJXODF\MQ\FK >@ 7U]HED ]ZUyFLü XZDJĊ QD VSUDZQRĞü XU]ąG]HĔ HODVW\F]QRĞü LFK
SUDF\ ]áRĪRQRĞFL L NRQLHF]QRĞü REVáXJL GáXJRĞü RNUHVyZ PLĊG]\UHPRQWRZ\FK
]DSRWU]HERZDQLHQDXU]ąG]HQLDSRPRFQLF]HLWG>@.
ƒ
2FKURQDĞURGRZLVNDQDWXUDOQHJR
=H Z]JOĊGX QD ]ZLĊNV]DMąFH VLĊ NRV]W\ ]ZLą]DQH ] XĪ\WNRZDQLHP ĞURGRZLVND
QDWXUDOQHJR ]DLQWHUHVRZDQLH SURHNRORJLF]Q\PL UR]ZLą]DQLDPL WHFKnicznymi w
HQHUJHW\FH RGJU\ZD LVWRWQD UROĊ Z WUDNFLHSUDF QDG SU]\JRWRZDQLHP NRQFHSFML ĨUyGáD
energii.
=DNUHV ]DJDGQLHĔ ]ZLą]DQ\FK ] Wą SUREOHPDW\Ną PRĪQD SRG]LHOLü QD WU]\ JUXS\
tematyczne:
x uwarunkowania lokalizacyjne,
x SU]HVáDQNLZSá\ZDMąFHQDZ\EyUSDOLZa,
x RJUDQLF]HQLD]ZLą]DQH]GRSXV]F]DOQ\PLQRUPDPLHPLVML]DQLHF]\V]F]HĔ
50
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
5R]SDWUXMąF ZDULDQW\ ORNDOL]DFML SODQRZDQHJR ĨUyGáD Z\WZyUF]HJR QDOHĪ\ SU]HGH
ZV]\VWNLPEUDüSRGXZDJĊMHJRPRF]DLQVWDORZDQąZ\PRJLGRW\F]ąFH]DRSDWU]HQLDZ
ZRGĊRUD]ZSU]\SDGNXXU]ąG]HĔHQHUJHW\F]Q\FKQDSDOLZDVWDáHZDUXQNLMHJRGRZR]X
L PRĪOLZRĞFL VNáDGRZDQLD 0DNV\PDOQD RGOHJáRĞü SU]HV\áX FLHSáD GOD GXĪ\FK
HOHNWURFLHSáRZQL QLH SRZLQQD SU]HNUDF]Dü – NP ħUyGáD ORNDOQH SRZLQQ\ E\ü
LQVWDORZDQH ZEH]SRĞUHGQLPVąVLHG]WZLH]DVLODQ\FKRGELRUFyZ 1DOHĪ\ WDNĪH]ZUyFLü
XZDJĊ SU]\ Z\ERU]H ORNDOL]DFML QD ZSá\Z HPLWRZDQHJR QDWĊĪHQLD KDáDVX ] ĨUyGHá
wytwórczego na otoczenie [68].
:\EyUSDOLZDGODHOHNWURFLHSáRZQL MHVW ]DJDGQLHQLHPLVWRWQ\P]DUyZQR]H Z]JOĊGyZ
technicznych jak i ekonomiF]Q\FK :Sá\ZD RQ Z ]DVDGQLF]\ VSRVyE QD XNáDG
technologiczny, zapotrzebowanie terenu dla realizacji inwestycji [68].
3.4.2 Uwarunkowania ekonomiczne
Równolegle z pracami koncepcyjnymi nad aspektami technicznymi planowanego
RELHNWX SRZLQQ\ E\ü SURZDG]RQH G]LDáDMąFH QD FHOX V]F]HJyáRZH UR]SR]QDQLH
GRVWĊSQRĞFL L ZDUXQNyZ ]DNXSyZ VWUDWHJLF]Q\FK GOD RSUDFRZ\ZDQ\FK UR]ZLą]DĔ
XU]ąG]HĔHQHUJHW\F]Q\FK(WDSSUDFQDGNRQFHVMDPLWHFKQLF]Q\PLSRZLQLHQ]DNRĔF]\ü
VLĊRSUDFRZDQLHPNLONXZDULDQWyZ]UyĪQLFRZDQ\FK
x ]DáRĪHQLHP SRNU\ZDQLD REFLąĪHĔ FLHSOQ\FK SU]H] MHGQą FHQWUDOQą
HOHNWURFLHSáRZQLĊLNLONDUR]SURV]RQ\FKĨUyGHáORNDOQ\FK
x zastosowaniem rodzaju paliwa,
x SURSRQRZDQ\P VNáDGHP L URG]DMHP XU]ąG]HĔ HQHUJHW\F]Q\FK WXUER]HVSRá\
SDURZHJD]RZHEORNLVLáRZQLDQR–FLHSáRZQLF]H itd.),
x PRFDPL ]DLQVWDORZDQ\PL RUD] XG]LDáHP ĨUyGHá podstawowych w mocy
FDáNRZLWHM>@
'OD NDĪGHJR ] RSUDFRZ\ZDQ\FK ZDULDQWyZ QDOHĪ\ SU]HSURZDG]Lü REOLF]HQLD
HQHUJHW\F]QH SR]ZDODMąFH QD Z\]QDF]HQLH SU]HZLG\ZDQHM SURGXNFML HQHUJLL
elektrycznej i cieplnej Z]DVWRVRZDQ\FKXU]ąG]HQLDFKZ\WZyUF]\FKRUD]]XĪ\FLDSDOLZ
RSU]\MĊW\FKZáDĞFLZRĞFLDFK3RVLDGDMąFZLHONRĞFL]XĪ\FLDSDOLZDRNUHĞORQHJRURG]DMX
PRĪQD Z\]QDF]\ü MDNRĞFLRZ\ L LORĞFLRZ\ ZSá\Z DQDOL]RZDQHJR ZDULDQWX
HOHNWURFLHSáRZQL QD ĞURGRZLVNR 3RGVXPRZDQLHP GOD WHJR HWDSX SUDF SRZLQQR E\ü
RNUHĞOHQLH GOD NDĪGHJR ] DQDOL]RZDQ\FK ZDULDQWyZ ĨUyGHá Z\WZyUF]\FK VWHSXMąF\FK
danych:
x QDNáDGyZ LQZHVW\F\MQ\FK Z\]QDF]RQ\FK PRĪOLZLH GRNáDGQLH GOD XU]ąG]HĔ
SRGVWDZRZ\FK L Z VSRVyE SU]\EOLĪRQ\ GOD XU]ąG]HĔ SRPRFQLF]\FK L
Z\SRVDĪHQLD
x kosztów zakupu i transportu paliw,
x V]DFXQNRZ\FK NRV]WyZ HNVSORDWDF\MQ\FK REHMPXMąF\FK HNVSORDWDFMĊ
EH]SRĞUHGQLąUHPRQW\RUD]RSáDW\]DXĪ\WNRZDQLHĞURGRZLVND>@
6SUDZQRĞü HQHUJHW\F]QD QLH PRĪH SU]HZDĪDü o podejmowaniu decyzji o budowie
eOHNWURFLHSáRZQL>@.RĔFRZ\Z\EyUNRQFHSFMLXNáDGXWHFKQRORJLF]QHJRSODQRZDQHM
HOHNWURFLHSáRZQL OXE NLONX ĨUyGHá ORNDOQ\FK SRZLQLHQ QDVWąSLü Z Z\QLNX DQDOL]\
HNRQRPLF]QHM RNUHĞODMąFHM RSáDFDOQRĞü NDĪGHJR ] RSUDFRZ\ZDQ\FK L ZF]HĞQLHM
przeliczonych energet\F]QLH ZDULDQWyZ UR]ZLą]DĔ WHFKQLF]Q\FK $QDOL]\ WDNLH
SU]HSURZDG]RQH Z RSDUFLX R Z\PDJDQH SU]H] NDĪG\ ] ZDULDQWyZ QDNáDG\
LQZHVW\F\MQHNRV]W\SR]\VNDQLDSDOLZLSR]RVWDáHNRV]W\HNVSORDWDF\MQHRUD]X]\VNDQH
SU]\FKRG\ Z\QLNDMąFH ] UHDOL]RZDQHM SURGXNFML FLHSáD L HQHUJLL HOHNWU\F]QHM MDN
UyZQLHĪ ] RERZLą]XMąF\FK L SU]HZLG\ZDQ\FK FHQ W\FK URG]DMyZ HQHUJLL Z\]QDF]DMą
51
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
HIHNW\ZQRĞüLQZHVW\FMLGODNDĪGHJR]UR]ZLą]DĔWHFKQLF]Q\FK:RFHQLHRSáDFDOQRĞFL
HNRQRPLF]QHM V]F]HJyOQLH LVWRWQH MHVW XZ]JOĊGQLHQLH PRĪOLZie wszystkich kosztów
LQZHVW\F\MQ\FKLHNVSORDWDF\MQ\FK]ZáDV]F]DNRV]WyZSDOLZDLRFKURQ\ĞURGRZLVND
,QZHVW\FMHNDSLWDáRFKáRQQHHNVSORDWRZDQHSU]H]V]HUHJODWFRPDPLHMVFHZSU]\SDGNX
HOHNWURFLHSáRZQL SRZLQQ\ E\ü SRGGDQH RFHQRP HNRQRPLF]Q\P SU]\ Z\NRrzystaniu
metod dynamicznych czyli dyskontowych:
x PHWRGDZDUWRĞFLELHĪąFHMQHWWRinwestycji NPV – maksymalizacja
N
CFt
J 0 o max
NPV ¦
t
t 1 (1 r)
gdzie: CFt –SU]HSá\Z\SLHQLĊĪQHZNROHMQ\PURNXW-0 –SRF]ąWNRZHQDNáDG\
inwestycyjne zdyskontowane na moment przekazania inwestycji do eksploatacji, r –
stopa dyskonta, N –]DáRĪRQDOLF]EDODWHNVSORDWDFMLXNáDGX [130]
3RGVWDZDZ\]QDF]HQLDZDUWRĞFL139MHVWREOLF]HQLHSU]HSá\ZyZSLHQLĊĪQ\FK&)
&DVK )ORZ Z NROHMQ\FK ODWDFK HNVSORDWDFML :\UDĪDMą RQH UyĪQLFH SRPLĊG]\
wpá\ZDPLLZ\GDWNDPLSLHQLĊĪQ\PLZNROHMQ\FKODWDFKt eksploatacji obiektu:
N
CF
¦ CFt
t 0
N
¦ ( J
0
Sn (K E K op S R ) Pd L) t
t 0
gdzie: Sn – SU]\FKRG\ ]H VSU]HGDĪ\ .E – koszt eksploatacji, Kop – SR]RVWDáH
koszty operacyjne, Pd – podatek dochodowy, L –ZDUWRĞüOLNZLGDF\MQD W\ONRZURNX N)
SR – URF]QD ZDUWRĞü HNRQRPLF]QD VWUDW WHFKQRORJLF]Q\FK Z\QLNDMąFD ] FKZLORZ\FK
EUDNyZSDU\OXEJRUąFHMZRG\ GRW\F]\RELHNWyZSU]HP\VáRZ\FK >30].
x
x
x
metoda granicznej stopy procentowej IRR (ang. Internal Rate of Return)
zdyskontowany czas zwrotu DPB (ang. Discounted Pay – Back)
SUyJUHQWRZQRĞFL%(3 DQJBreak Even Point)
:PHWRGDFKW\FKQDMZDĪQLHMV]\PLHOHPHQWDPLUDFKXQNXVąW]ZVWUXPLHQLHJRWyZNRZH
RUD]G\VNRQWRZDQLH6WUXPLHĔJRWyZNRZ\WRUH]XOWDW]HVWDZLHQLDZV]\VWNLFKQDNáDGyZ
inwestycyjnych i koV]WyZ HNVSORDWDF\MQ\FK SU]HGVLĊZ]LĊFLD RUD] ZV]\VWNLFK
SU]\FKRGyZ EĊGąF\FK HIHNWHP ]UHDOL]RZDQHM LQZHVW\FML 3ROHJD RQ G\VNRQWRZDQLX F]\OLVSUDZG]HQLXZDUWRĞFLSLHQLĊĪQ\FKGRLFKZDUWRĞFLZXVWDODQ\PURNXED]RZ\P
'HF\GXMąF\ ZSá\Z QD HIHNW HNRQRPLF]Q\ SODQRZDQHJR SU]HGVLĊZ]LĊFLD
LQZHVW\F\MQHJR PDMą UHODFMH PLĊG]\ MHGQRVWNRZ\PL QDNáDGDPL LQZHVW\F\MQ\PL D
FHQDPL HQHUJLL ILQDOQHM FLHSáD L HQHUJLL HOHNWU\F]QHM $NWXDOQH NRV]W\ LQZHVW\F\MQH
QRZRF]HVQ\FK UR]ZLą]DĔ WHFKQRORJLF]Q\FK HOHNWURFLHSáRZQL WM WXUELQ\, bloki
VLáRwniano – FLHSáRZQLF]H Z\VRNRVSUDZQH LQVWDODFMH RF]\V]F]DQLD VSDOLQ HWF 6ą
Z\VRNLHLSRZRGXMąĪHRELHNW\HOHNWURFLHSáRZQLPDMąGXĪHNRV]W\VWDáH.RV]W\WHRERN
NRV]WyZ]PLHQQ\FKNWyUH]DOHĪQHVąSU]HGHZV]\VWNLPRGFHQ\]DVWRVRZDQHJRSDOLZD
NV]WDáWRZDüEĊGąSR]LRPFHQSURGXNWyZILQDOQ\FK(OHNWURFLHSáRZQLDMDNRSURGXFHQW
HQHUJLLFLHSOQHMG]LDáDQDU\QNXORNDOQ\PLRIHURZDQ\SR]LRPFHQZSá\ZDüEĊG]LHQD
PRĪOLZRĞüZLHONRĞFL]E\WXFRZDUXQNXMHSHUVSHNW\ZLF]QąUR]EXGRZĊĨUyGáDHQHUJLL
Na RysXQNX SU]HGVWDZLRQR UHODFMH HNRQRPLF]QH ZSá\ZDMąFH QD RSáDFDOQRĞü
inwestycji.
52
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 183U]HVáDQNLHNRQRPLF]QHZSá\ZDMąFHQDRSáDFDOQRĞüSODQRZDQHMLQZHVW\FML
3U]HVáDQNLHNRQRPLF]QH
Sposób finansowania inwestycji
0RĪOLZRĞFL]DNXSXWHFKQRORJLL
:LHONRĞüĞURGNyZZáDVQ\FK
:LHONRĞüQDNáDGyZ
inwestycyjnych
:\VRNRĞüVWySSURFHQWRZ\FK
Uwarunkowania lokalizacyjne
Warunki uzyskania kredytów
Warunki zakupu
8G]LDáLQZHVWRUyZ]HZQĊWU]Q\FK
.RV]W\]ZLą]DQH]]DVWRVRZDQLHP
paliw
Koszty eksploatacyjne
Ceny paliw
.RV]W\REVáXJLLUHPRQWyZ
Koszty transportu paliw
2EVáXJDVHUZLVRZD
.RV]W\VNáDGRZDQLDSDOLZ
Koszty dystrybucji energii
elektrycznej i cieplnej
Rynek energii
.RV]W\XĪ\WNRZDQLDĞURGRZLVND
Ceny energii cieplnej
.RV]WVNáDGRZDQLDRGSDGyZ
Ceny energii elektrycznej
2SáDW\]DHPLVMĊ
0RĪOLZRĞü]E\WXHQHUJLL
elektrycznej i cieplnej
0RĪOLZRĞü]DJRVSRGDURZDQLD
odpadów
Przewidywany rozwój rynku
odbiorców
:VSyáSUDFD]RUJDQDPLORNDOQ\PL
ħUyGáR>@
53
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Równoczesna analiza zmienQRĞFL ]DSRWU]HERZDQLD QD QRĞQLNL HQHUJLL FLHSáR HQHUJLD
HOHNWU\F]QD Z RELHNFLH ZVSDUWD DQDOL]ą ]PLHQQRĞFL FHQ W\FK QRĞQLNyZ SURZDG]L GR
GRERUX XU]ąG]HĔ LFK NRQILJXUDFML L ]DVWRVRZDQHM WHFKQRORJLL 3U]\NáDG ZVWĊSQHJR
GRERUX XU]ąG]HQLD QD SRGVWDZLH DQDOizy wykresów rzeczywistych przedstawiono na
U\VXQNXSRQLĪHMQDNWyU\PPRĪQDZ\UyĪQLüOLQLHQRPLQDOQąPRF\HOHNWU\F]QHMPRGXáX
&+3 N: L OLQLĊ PLQLPDOQHM GRSXV]F]DOQHM PRF\ HOHNWU\F]QHM RUD] QRPLQDOQHM
PRF\ FLHSOQHM QD WOH GRERZ\FK Z\NUHVyZ ]PLHQQRĞFL REFLąĪHĔ Z W\SRZ\FK GQLDFK
roku dla kompleksu budynków uniwersyteckich.
Rysunek 19:VWĊSQ\GREyUPRF\XNáDGX&+3QDWOH]PLHQQRĞFLREFLąĪHĔZW\SRZ\FK
dniach roku
ħUyGáR>@
1DSRGVWDZLHDQDOL]\WDNLHJRU\VXQNXPRĪQDRNUHĞOLüPRĪOLZ\RNUHVSUDF\XU]ąG]HQLD
SRGREFLąĪHQLHPQRPLQDOQ\PF]DVZ\VWĊSRZDQLDQDGZ\ĪHNLQLHGRERUyZPRF\RUD]
LFK ZLHONRĞü OLF]Eą Z\áąF]HĔ L ZáąF]HĔ PRGXáX [71]. Przeprowadzona w ten sposób
analiza numeryczna, przy wykorzystaniu danych liczbowych prowadzi do wyznaczenia
HIHNWyZHNRQRPLF]Q\FK]ZLą]DQ\FK]SUDFąXNáDGX
3.5. 5R]ZLą]DQLDWHFKQLF]QHVWRVRZDQHZJRVSRGDUFHVNRMDU]RQHM
: VLáRZQLDFK Z NWyU\FK MHG\Q\P FHOHP MHVW Z\WZDU]DQLH HQHUJLL HOHNWU\F]QHM EH]
Z\NRU]\VWDQLDSDU\Z\ORWRZHM VWRVXMHVLĊWXUELQĊNRQGHQVDF\MQą
=DPLDQDHQHUJLLFKHPLF]QHM]DZDUWHMZSDOLZLHQDHQHUJLĊPHFKDQLF]QąRGE\ZDVLĊ]D
SRPRFąSDU\ZRGQHMZ\SURGXNRZDQHMZNRWOHLQDVWĊSQLHUR]SUĊĪDMąFHMVLĊZWXUELQLH
parowej. Na Rysunku 20 SU]HGVWDZLRQRVFKHPDWQDMSURVWV]HJRRELHJXXZ]JOĊGQLDMąF\
SRGVWDZRZHXU]ąG]HQLDNWyUHPXV]ąVLĊ]QDOHĨüZNDĪGHMVLáRZQLWHJRW\SX
54
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 20.RQZHQFMRQDOQDHOHNWURZQLDSDURZD]WXUELQąNRQGHQVDF\MQą
ħUyGáR>@
3DUD SU]HJU]DQD Z NRWOH UR]SUĊĪDQD MHVW RG VWDQX GR Z WXrbinie parowej
QDSĊG]DMąFHMWXUERJHQHUDWRULWS%DUG]RQLVNLHFLĞQLHQLHQDZ\ORFLH]WXUELQ\RVLąJDVLĊ
SU]H]VNUDSODQLHSDU\ZVNUDSODF]XFKáRG]RQ\P]DSRPRFąZRG\>@3DUDZ\ORWRZD]
turbiny zostaje skroplona w skraplaczu (kondensatorze) w celu maksymalnego
Z\NRU]\VWDQLD HQHUJLL FLHSOQHM SDU\ ]DPLDQLH QD HQHUJLH PHFKDQLF]Qą >@ &LĞQLHQLH
VNURSORQHM ZRG\ RGSRZLDGDMąFH VWDQRZL ]RVWDMH SRGZ\ĪV]RQH SU]H] SRPSĊ
]DVLODMąFą GR FLĞQLHQLD Z NRWOH – stan 4. Ciecz ulega izobarycznemu odparowaniu w
kotle parow\PDSRRVLąJQLĊFLXVWDQXSDU\QDV\FRQHMVXFKHM [ SU]HFKRG]LZSDUĊ
SU]HJU]DQąZF]ĊĞFLNRWáD]ZDQHMSU]HJU]HZDF]HP
2ELHJLHP SRUyZQDZF]\P WHM VLáRZQL MHVW SRND]DQ\ QLĪHM RELHJ &ODXVLXVD-Rankina,
VNáDGDMąF\VLĊ]QDVWĊSXMąF\FKSU]HPLDQ
x (1-2) – izeQWURSRZHUR]SUĊĪDQLHSDU\ZWXUELQLH V LGHP
x (2-3) – L]REDU\F]QRL]RWHUPLF]QHRGSURZDG]HQLHFLHSáDZVNUDSODF]X S LGHP
x (3-4) – L]RFKRU\F]QHVSUĊĪDQLHNRQGHQVDWXZSRPSLH Y LGHP
x (4-1) – L]REDU\F]QHGRSURZDG]HQLHFLHSáDZNRWOHSDURZ\P S LGHP
W rzHF]\ZLVWHMWXUELQLHUR]SUĊĪDQLHMHVWDGLDEDW\F]QHDQLHL]HQWURSRZH W]QMHVWWR
przemiana nieodwracalna) [65].
55
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 21. Obieg Clausiusa – Rankina przedstawiony na wykresie (T-s)
ħUyGáR>@
:XNáDG]LHWDNLPRNRáRFLHSáD]DPLHQLDVLĊQDHQHUJLHHOHNWU\F]QąDRNRáR
HQHUJLL ]DZDUWHM Z SDOLZLH ]RVWDMH RGSURZDG]RQH EH]XĪ\WHF]QLH ] ZRGą FKáRG]ąFą
VNUDSODF]H 7DN GXĪ\FK VWDUW PRĪQD XQLNQąü SRSU]H] Z\NRU]\VWDQLH SDU\ RGORWRZHM ]
turbin do celów grzewczych lub technologicznych, tzn. poprzez zastosowanie tzw.
gospodarki skojarzonej, czyli kogeneracji. [65]
: HOHNWURHQHUJHW\FH Z\VWĊSXMą QDVWĊSXMąFH WHFKQRORJLH VNRMDU]HQLDREMĊWH '\UHNW\Zą
NRJHQHUDF\MQą
x 8NáDG\ ] WXUELQą XSXVWRZR – NRQGHQVDF\MQą R]QDF]RQH Z EDGDQLX V\PEROHP
UK,
x 8NáDG\]WXUELQąSU]HFLZSUĊĪQąR]QDF]RQHZEDGDQLXV\PEROHP73
x 8NáDG\NRPELQRZDQHJD]RZR– parowe oznaczone w badaniu symbolem GP,
x 8NáDG\WXUELQ\JD]RZHM]NRWáHPRG]\VNQLFRZ\PFLHSáRZQLF]\PR]QDF]RQHZ
badaniu symbolem GO,
x 6LOQLNLZHZQĊWU]QHJRVSDODQLa oznaczone w badaniu symbolem S; [51]
: ]DOHĪQRĞFL RG ]DVWRVRZDQHJR W\SX WXUER]HVSRáX FLHSáRZQLF]HJR ]DOHĪHü EĊG]LH
VWRSLHĔ VNRMDU]HQLD Z\WZRU]RQHM HQHUJLL HOHNWU\F]QHM L FLHSOQHM 1RĞQLNLHP
SURGXNRZDQHJR FLHSáD MHVW QDMF]ĊĞFLHM ZRGD VLHFLRZD SRGJU]HZDQa w wymiennikach
FLHSáRZQLF]\FKSDUąZ\ORWRZąOXESDUą]XSXVWyZUHJXORZDQ\FK>@
W XNáDGDFK ] WXUELQDPL XSXVWRZ\PL para do celów grzewczych/technologicznych
SRELHUDQD MHVW ] XSXVWyZ WXUELQ\ : QLVNRSUĊĪQHM F]ĊĞFL WXUELQ\ SDUD PRĪH E\ü GDOHM
UR]SUĊĪDQD GR SUyĪQL Z VNUDSODF]X WXUELQ\ XSXVWRZR- kondensacyjne), albo do
PRĪOLZLHQDMQLĪV]HM SU]HFLZSUĊĪQRĞFL WXUELQ\ SU]HFLZ –SUĊĪQR – upustowe). Upusty
Vą]D]Z\F]DMUHJXORZDQH>@.
56
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 228NáDG]WXUELQąXSXVWRZR– kondensacyjną
ħUyGáR>@
8NáDG\]WXUELQąXSXVWRZR–NRQGHQVDF\MQąZ\VWĊSXMąQDMF]ĊĞFLHMZHOHNWURZQLDFK
EORNRZ\FK Z\WZDU]DMąF\FK Z ]GHF\GRZDQHM ZLĊNV]RĞFL HQHUJLĊ HOHNWU\F]Qą Z
kondensacji. =DVWRVRZDQLHZWXUELQLHXSXVWyZXPRĪOLZLDRGELyUSDU\SU]H]QDF]RQHMGR
wyNRU]\VWDQLD Z LQQ\FK SURFHVDFK WHFKQRORJLF]Q\FK OXE GR Z\WZDU]DQLD FLHSáD GOD
celów grzewczych. 3URGXNFMD HQHUJLL HOHNWU\F]QHM Z VNRMDU]HQLX ] FLHSáHP Z WDNLFK
HOHNWURZQLDFK Z\VWĊSXMH Z EDUG]R PDá\FK LORĞFLDFK 8NáDG\ WDNLH FKDUDNWHU\]XMą VLĊ
QLVNą VSUDZQRĞFLą Z\WZDU]DQLD HQHUJLL HOHNWU\F]QHM L FLHSáD RN 7XUELQ\ WDNLH
Z\VWĊSXMą UyZQLHĪ Z XNáDGDFK NROHNWRURZ\FK ] WXUELQDPL SU]HFLZSUĊĪQ\PL 8NáDG\
WDNLHRVLąJDMąZ\VRNąVSUDZQRĞüZ\WZDU]DQLDHQHUJLLHOHNWU\F]QHMLFLHSáD RNL
ponad). Wprowadzenie turbiny upustowo –NRQGHQVDF\MQHMGRXNáDGXNROHNWRURZHJR]
WXUELQDPLSU]HFLZSUĊĪQ\PL PD QDFHOXXHODVW\F]QLHQLH UHĪLPXSUDF\ HOHNWURFLHSáRZQL
[51] [52].
=H Z]JOĊGX QD UHJXODFMĊ PRF\ FLHSOQHM Z V]HURNLP ]DNUHVLH WXUELQ\ XSXVWRZR –
NRQGHQVDF\MQHVąVWRVRZDne do celów ogrzewania miejskiego[60].
57
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 23(OHNWURFLHSáRZQLD]WXUELQąXSXVWRZR–NRQGHQVDF\MQą
ħUyGáR>@
7XUELQ\SU]HFLZSUĊĪQHZ\VWĊSXMąZHOHNWURFLHSáRZQLDFKNWyU\FK]DVDGQLF]\PFHOHP
jest produkcja energii elektr\F]QHMZVNRMDU]HQLX]FLHSáHPZ\NRU]\VW\ZDQ\PJáyZQLH
ZFLHSáRZQLFWZLH>@
Rysunek 248NáDG]WXUELQąSU]HFLZSUĊĪQą
ħUyGáR>@
(OHNWURFLHSáRZQLD ] WXUELQDPL SU]HFLZSUĊĪQ\PL jest to najprostszy rodzaj
HOHNWURFLHSáRZQL JG]Le energia elektryczna jest wytwarzana z zastosowaniem turbiny
SDURZHM D SU]HFLZFLĞQLHQLH Z\ZLHUDQH QD SDUĊ Z WXUELQLH SRGWU]\PXMH WHPSHUDWXUĊ
pary wylotowej. 3DUD WD MHVW Z\NRU]\VW\ZDQD GR Z\WZDU]DQLD FLHSáD Turbiny
SU]HFLZSUĊĪQH Vtosowane Vą QDMF]ĊĞFLHM Z ]DNáDGDFK SU]HP\VáRZ\FK W przypadku
PDá\FK PRF\ Z\NRQ\ZDQH Vą MDNR Z\VRNRREURWRZH QDSĊG]DMąF JHQHUDWRU SRSU]H]
SU]HNáDGQLĊ]PQLHMV]DMąFSUĊGNRĞü REURWRZą z 12 000 obr/min na 1500 obr/min) [52]
[129].
58
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 25(OHNWURFLHSáRZQLD]WXUELQąSU]HFLZSUĊĪQą
ħUyGáR>@
8NáDG\ NRPELQRZDQH JD]RZR – SDURZH L XNáDG\ WXUELQ\ JD]RZHM ] NRWáHP
RG]\VNQLFRZ\P FLHSáRZQLF]\P EXGRZDQH Vą Z LVWQLHMąF\FK HOHNWURFLHSáRZQLDFK L
FLHSáRZQLDFKZFHOXZ\PLDQ\SU]HVWDU]Dá\FKMHGQRVWHNRUD]G\ZHUV\fikacji paliw. [51]
W obiektach zWXUELQDPLJD]RZ\PL]RG]\VNLHPFLHSáDSDOLZRJD]RZHOXEFLHNáHMHVW
VSDODQH ZWXUELQLHQDSĊG]DMąFHM JHQHUDWRU Z\WZDU]DMąF\ HQHUJLĊHOHNWU\F]Qą D JRUąFH
VSDOLQ\Z\ORWRZHVąNLHURZDQHGRNRWáDRG]\VNQLFRZHJR>@.
Temperatura spalin wylotowych z turbiny gazowej wynosi 400 – 6000&Z]ZLą]NX]
W\P LFK Z\NRU]\VWDQLH ZFLHSáRZQLFWZLHSROHJD QD VNRMDU]HQLX WHM WXUELQ\ ] ZRGQ\P
NRWáHP RG]\VNQLFRZ\P XW\OL]XMąF\P ]DZDUWH Z VSDOLQDFK FLHSáR 6SUDZQRĞü
wytwarzania energii elektrycznHM Z RSLV\ZDQ\P XNáDG]LH RVLąJD SR]LRP 0%, przy
VSUDZQRĞFLRJyOQHM [68].
=HZ]JOĊGXQDGREUHZáDĞFLZRĞFLUXFKRZH NUyWNLF]DVUR]UXFKXLPRĪOLZRĞFLV]\ENLFK
]PLDQ REFLąĪHQLD WXUER]HVSyá JD]RZ\ SUDFXMąF ] Z\GPXFKHP JRUąF\FK JD]yZ
Z\ORWRZ\FK PRĪH SUDFRZDü Z SRNU\ZDQLX V]F]\WRZ\FK REFLąĪHĔ w systemie
elektroenergetycznym [68].
Rysunek 26,GHRZ\VFKHPDWFLHSáRZQLF]HJRWXUER]HVSRáXJD]RZHJR]ZRGQ\PNRWáHP
odzysknicowym
59
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
ħUyGáR>@
8NáDG JD]RZR – parowy powstaje przez skojarzenie dwóch obiegów
WHUPRG\QDPLF]Q\FKZNWyU\FKF]\QQLNDPLURERF]\PLVąVSDOLQ\LSDUDZRGQD
8]\VNDü WR PRĪQD SU]H] ]DVWRVRZDQLH RG]\VNQLFRZHJR NRWáD SDURZHJR
Z\VRNRFLĞQLHQLRZHM Z\WZRUQLF\ SDU\ OXE NRWáD SDURZHJR Z NWyU\P UROĊ XWOHQLDF]D
VSHáQLDMą JD]\ Z\ORWRZH ] WXUELQ\ JD]RZHM >@ : XNáDGDFK W\FK SURGXNFMD FLHSáD
X]\VNLZDQD MHVW Z F]ĊĞFL SDURZHM SRSU]H] Z\NRU]\VWDQLH SDU\ Z\ORWRZHM ] WXUELQ\
SDURZHM RUD]ZSHZQ\FKSU]\SDGNDFKUyZQLHĪ]NRWáDRG]\VNQLFRZHJRZ\SRVDĪRQHJR
dodatkowo w podgrzewacz wody sieciowej.
3U]\NáDGRZ\ VFKHPDW LGHRZ\ MHGQHJR ] PRĪOLZ\FK ZDULDQWyZ UHDOL]DFML
FLHSáRZQLF]HJRXNáDGXJD]RZR– paURZHJRSRND]XMHU\VXQHNSRQLĪHM>@
Rysunek 27 6FKHPDW FLHSáRZQLF]HJR EORNX JD]RZR - parowego z odzysknicowym
kotáHPSDURZ\P
ħUyGáR>@
3URGXNFMD HQHUJLL HOHNWU\F]QHM Z XNáDGDFK NRPELQRZDQ\FK JD]RZR – parowych
wzrasta z roku na rok [51].
Rysunek 28(OHNWURFLHSáRZQLD]WXUELQąJD]RZą
ħUyGáR>@
60
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
6LOQLNL ZHZQĊWU]QHJR VSDODQLD budowane Vą MDNR DJUHJDW\ UH]HUZRZH DJUHJDW\
VSDODMąFHELRJD]\LJD]\RGSDGRZH]LQQ\FKWHFKQRORJLL>@
W HOHNWURFLHSáRZQLDFK ] VLOQLNDPL WáRNRZ\PL JHQHUDWRU Z\WZDU]DMąF\ HQHUJLĊ
HOHNWU\F]Qą QDSĊG]DQ\ MHVW SU]H] VSDOLQRZ\ VLOQLN WáRNRZ\ QDMF]ĊĞFLHM W\SX 'LHVOD
&LHSáRRG]\VNXMHVLĊ]HVSDOLQ ZNRWOHRG]\VNQLFRZ\P ]ZRG\FKáRG]ąFHMVPDUyZL
SRGJU]DQHJRSRZLHWU]D]DWXUERVSUĊĪDUNą>@
6LOQLNL VSDOLQRZH]DVLODQHVą JD]HP]LHPQ\P OXE OHNNLPROHMHPRSDáRZ\P 2VLąJDMą
one od 30 do 35 % uzysku energii elektryczneM Z ]DOHĪQRĞFL RG PRF\ VLOQLNyZ L
Z\GDMQRĞü FLHSOQą GR RNRáR 6SUDZQRĞü RJyOQD Z\QRVL ZLĊF RNRáR -DNR
VLOQLNLVWRVXMHVLĊVWRVXMHVLĊZ\SUyERZDQHVHU\MQLHSURGXNRZDQHVLOQLNLQSRNUĊWRZH
R PRF\ RG N: GR N: Z ]ZDUWHM GĨZLĊNRV]F]HOQHM REXGRZĊ ]
ZEXGRZDQ\PL Z\PLHQQLNDPL FLHSáD L RSU]\U]ąGRZDQLHP GR DXWRPDW\F]QHJR XNáDGX
pracy [68].
Rysunek 298NáDGWHFKQRORJLF]Q\EORNXVLáRZQLDQR-FLHSáRZQLF]HJR
ħUyGáR>@
61
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 30. ElektrocieSáRZQLD]WáRNRZ\PVLOQLNLHPVSDOLQRZ\P
ħUyGáR>@
Tabela 2. Produkcja energii elektrycznej w podziale na technologie skojarzenia
Rodzaj technologii
UK
TP
GP
GO
S
Razem
0RFRVLąJDOQD
XNáDGyZ
skojarzonych
Produkcja energii w
skojarzeniu
wysokosprawnym
MW
23278
2457
720
51
25
26531
GWh
13754
7934
2195
210
90
24183
8G]LDáZSURGXNFML
energii w
skojarzeniu
wysokosprawnym
%
56,9
32,8
9,1
0,9
0,4
100,0
ħUyGáR>@
1DMZLĊNV]\ XG]LDá Z SURGXNFML HQHUJLL HOHNWU\F]QHM Z VNRMDU]eniu wysokosprawnym
Z\WZDU]DQLDHQHUJLLPDJUXSDXNáDGyZ]WXUELQąXSXVWRZR–NRQGHQVDF\MQą8NáDGyZ
WDNLFK MHVW QDMZLĊFHM =ZUDFD UyZQLHĪ XZDJĊ IDNW ĪH MXĪ EOLVNR FDáHM HQHUJLL
wyprodukowanej w skojarzeniu wysokosprawnym stanowi energia uzyskana z ukáDGyZ
kombinowanych gazowo – parowych [51].
: SU]HGVWDZLRQ\FK UR]ZLą]DQLDFK WHFKQRORJLF]Q\FK PRĪQD ]DXZDĪ\ü UyĪQLFH Z
]áRĪRQRĞFL WHFKQLF]QHM L Z ]ZLą]NX ] W\P ]DNUHV VWRVRZDOQRĞFL SRV]F]HJyOQ\FK
XNáDGyZWDNĪHEĊG]LHUyĪQ\>@.
'OD V\VWHPyZ FLHSáRZQLF]\FK R ]DSRWU]HERZDQLX QD HQHUJLĊ FLHSOQą Z VH]RQLH
grzewczym PQLHMV]\P QLĪ 7- QLH PD SUDNW\F]Q\FK PRĪOLZRĞFL VWRVRZDQLD
NRJHQHUDFML Z Z\WZDU]DQLX HQHUJLL 3U]\ ]DáRĪHQLX ĪH VH]RQ JU]HZF]\ WUZD GQL
SURGXNFMD 7- FLHSáD UHDOL]RZDQD MHVW ]H ĞUHGQLą PRFą RNRáR 0: D PRF
V]F]\WRZD Z\QRVL ZWHG\ RNRáR 0: 3U]\ ]DVWRVRZDQLX WXUELQ\ ] NRWáHP
62
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
RG]\VNQLFRZ\P MHM PRF HOHNWU\F]QD E\áDE\ PQLHMV]D QLĪ 0: FR RJUDQLF]D
]DVWRVRZDQLHWDNLHJRUR]ZLą]DQLD
: XNáDGDFK SURGXNFML HQHUJLL SRQLĪHM 7- PRĪQD VWRVRZDü EORNL VLáRZQLDQR –
FLHSáRZQLF]HOXEUR]ZLą]DQLDNODV\F]Q\FKFLHSáRZQL>@
: XNáDG]LH JRVSRGDUNL VNRMDU]RQHM MHĪHOL ]DSRWU]HERZDQLH QD FLHSáR EĊG]LH VLĊ
]PLHQLDáR ]PQLHMV]DáR WR SURSRUFMRQDOQLH EĊG]LH VLĊ UyZQLHĪ ]PQLHMV]DáD PRF
elektryczna odproZDG]DQD ] XNáDGX &]ĊĞFLRZR WHQ SUREOHP Z V\WXDFML
NUyWNRWHUPLQRZ\FK ]PLDQ Z ]DSRWU]HERZDQLX QD FLHSáR UR]ZLą]XMH ]DLQVWDORZDQLH
zbiornika akumulacyjnego lub turbiny upustowej. Na Rysunku 31 przedstawiono
UR]ZLą]DQLH tego problemu.
Rysunek 316FKHPDW\HOHNWURFLHSáRZQL
D HOHNWURFLHSáRZQLD]WXUELQąXSXVWRZR–NRQGHQVDF\MQąE HOHNWURFLHSáRZQLD]H]ELRUQLNLHP
akumulacyjnym
ħUyGáR>@
63
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
5R]G]LDá
Energetyczne wykorzystanie biomasy
4.1. Definicja biomasy
W prawodawstwie Unii Europejskiej mam\GRF]\QLHQLD]GHILQLFMąELRPDV\=JRGQLH
] '\UHNW\Zą :( ÄELRPDVD WR SRGDWQH QD UR]NáDG ELRORJLF]Q\ IUDNFMH
SURGXNWyZ RGSDG\ L SR]RVWDáRĞFL SU]HP\VáX UROQLF]HJR áąF]QLH ] VXEVWDQFMDPL
URĞOLQQ\PLL]ZLHU]ĊF\PL OHĞQLFWZDLRGSDGyZSU]HP\VáRZ\FK i miejskich”.
%LRPDVDMHVWRGGDZQDSRGVWDZRZ\PĨUyGáHPSR]\VNLZDQLDHQHUJLLE\áDLMHVWQDGDO
VWRVRZDQDMDNRGUHZQRRSDáRZHRUD]MDNRRGSDG\RUJDQLF]QHZZLHOXJRVSRGDUVWZDFK
ZLHMVNLFK %LRPDVD MHVW ]DOLF]DQD GR RGQDZLDOQ\FK ĨUyGHá HQHUJLL R W]Z ]HURZym
efekcie emisji CO2JG\ĪGZXWOHQHNZĊJODHPLWRZDQ\GRDWPRVIHU\ZSURFHVLHVSDODQLD
GUHZQD MHVW DV\PLORZDQ\ SU]H] QDVWĊSQH SRNROHQLH GU]HZ 2GQDZLDOQH ĨUyGáD HQHUJLL
VDPRLVWQLH UHJHQHUXMą RGQDZLDMą VZyM SRWHQFMDá Z WUDNFLH HNVSORDWDFML Z
SU]HFLZLHĔVWZLH GR WUDG\F\MQ\FK SDOLZ QS ZĊJOD 1LH PD WHĪ SUREOHPX ] XW\OL]DFMą
SRSLRáXSRQLHZDĪPRĪQDJRXĪ\üMDNRQDZR]X>72].
:DUWRĞü NDORU\F]QD ELRPDV\ MHVW SUDZLH GZXNURWQLH QLĪV]D QLĪ ZDUWRĞü NDORU\F]QD
ZĊJOD ERZLHP WRQ\ VXFKHM ELRPDV\ QS GUHZQD VáRP\ Vą UyZQRZDĪQH
HQHUJHW\F]QLH WRQLH ZĊJOD NDPLHQQHJR :DUWRĞFL RSDáRZH GOD Z\EUDQ\FK SDOLZ Z
MJ/kg przedstawia tabela ]QDMGXMąFDVLĊZGDOV]HMF]ĊĞFLUR]G]LDáX.
2EOLF]RQR ĪH Z SURFHVLH IRWRV\QWH]\ ZV]\VWNLH RGWZDU]DOQH VXURZFH URĞOLQQH
PDJD]\QXMą URF]QLH UD]\ ZLĊFHM HQHUJLL QLĪ FDá\ ĞZLDW Z W\P VDP\P F]DVLH
konsumuje [43].
%LRPDVD WR VXEVWDQFMD RUJDQLF]QD SRZVWDMąFD Z Z\QLNX SURFHVX IRWRV\QWH]\ NWyU\
SU]HELHJD SRG ZSá\ZHP SURPLHQLRZDQLD VáRQHF]QHJR hv). Mechanizm fotosyntezy
SU]HGVWDZLDQDVWĊSXMąFDUHakcja chemiczna:
hv
CO 2 2H 2 O o
O 2 H 2 O (CH 2 O) 470kJ
:Z\QLNXZ\ĪHMSU]HGVWDZLRQHMUHDNFMLZNWyUHMZZĊJORZRGDQDFKV\QWHW\]RZDQ\FK]
MHGQHJR PROD GZXWOHQNX ZĊJOD MHVW DNXPXORZDQH N- HQHUJLL FKHPLF]QHM
Produktem ubocznym przetwarzania energii chemicznej, która zawarta jest w biomasie
QD FLHSáR MHVW SRQRZQH SRZVWDZDQLH GZXWOHQNX ZĊJOD &22. Emisja jednak CO2 w
SU]\SDGNXELRPDV\MHVWUyZQDLORĞFLWHJR]ZLą]NXMDNąSREUDáDURĞOLQDF]DVLHZ]URVWX
64
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 323RG]LDáELRPDV\
Biomasa
%LRSDOLZDVWDáH
x GUHZQRRSDáRZH]UĊENL
WURFLQ\ĞFLQNLZLyU\
brykiety, pelety;
x po]RVWDáRĞFL]UROQLFWZD
VáRPD]EyĪU]HSDNXLWUDZ
x URĞOLQ\HQHUJHW\F]QH
trawiaste i drzewiaste;
x inne, w tym makulatura,
odpady z tartaków i
]DNáDGyZPHEODUVNLFK
Biopaliwa gazowe
x biogaz rolniczy:
fermentacja gnojownicy;
x biogaz z fermentacji
odpadów przetwórstwa
VSRĪ\ZF]HJR
x biogaz z fermentacji
RVDGyZĞFLHNRZ\FK
x biogaz wysypiskowy;
x gaz drzewny
%LRSDOLZDFLHNáH
x biodiesel : paliwo
rzepakowe
x etanol
x metanol
x SDOLZDSá\QQH]GUHZQD
benzyna i biooleje
ħUyGáR>@
3RGVXPRZXMąFPRĪQDVWZLHUG]LüĪH]JRGQLH]PHFKDnizmem fotosyntezy CO2NUąĪ\Z
SU]\URG]LHDQDORJLF]QLHMDNZRGDFRZHIHNFLHNRĔFRZ\PZ\FKRG]LQD]HUR>@
%LRPDVD UyĪQL VLĊ RG ZĊJOD SU]HGH ZV]\VWNLP ]DZDUWRĞFLą SLHUZLDVWND ZĊJOD & RUD]
WOHQXZPQLHMV]\PQDWRPLDVWVWRSQLXXG]LDáHPWDNLFKSLHUZLDVWNyw, jak: S, N, Cl czy
PHWDOH FLĊĪNLH 5yĪQLFH Z\VWĊSXMą WDNĪH Z VNáDG]LH VXEVWDQFML PLQHUDOQHM 6WUXNWXUĊ
FKHPLF]QąVWDá\FKIRUPELRPDV\PRĪQDSU]HGVWDZLüMDNRZ]yUVXPDU\F]Q\&+1,45O0,7,
SRGF]DVJG\VWUXNWXUĊZĊJODPRĪQD]DSLVDüMDNR&+0,8O0,08'XĪ\XG]LDáF]ĊĞFLORWQ\FK
EOLVNRGZXNURWQLH Z\ĪV]\ QLĪ ZSU]\SDGNX ZĊJOD RUD] PDáD]DZDUWRĞüVLDUNL D]RWX
RUD] SRSLRáX SRZRGXMH ĪH ELRPDVD Z SURFHVLH VSDODQLD Z\WZDU]D PQLHMV]H LORĞFL
V]NRGOLZ\FKJD]yZQLĪZĊJLHO
Tabela 3. Porównanie wLHONRĞFLFKDUDNWHU\]XMąF\FKELRPDVĊ]LQQ\PLQRĞQLNDPL
energii
:LHONRĞüSDUDPHWU
Jednostka
:LOJRWQRĞü
3RSLyá
:ĊJLHO
Tlen
Wodór
Chlor
Azot
Siarka
&]ĊĞFLORWQH
Rzeczywista
wagowo, %
wagowo, %
wagowo, %
wagowo, %
wagowo, %
wagowo, %
wagowo, %
wagowo, %
wagowo, %
MJ/kg
6áRPD
ĪyáWD
15
4
42
37
5,0
0,75
0,35
0,16
70
14,4
6áRPD
szara
15
3
43
38
5,2
0,20
0,41
0,13
73
15
Drewno
30
1
35
43
4,0
0,10
0,10
0,10
55
10,5
:ĊJLHO
kamienny
12
12
59
7,3
3,5
0,08
1,0
0,8
25
25
Gaz
ziemny
0,0
0,0
75
0,9
24
0,9
0,0
100
48
65
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
ZDUWRĞüRSDáRZD
Teoretyczna
ZDUWRĞüRSDáRZD29
MJ/kg
18,2
18,7
19,2
32
48
ħUyGáR>2], [46]
4.2. Rodzaje biomasy drzewnej
:DUWRĞüHQHUJHW\F]QDGUHZQD]DOHĪ\SU]HGHZV]\VWNLPRGMHJRZLOJRWQRĞFLLJĊVWRĞFLD
w mniejszym stopniu od rod]DMX L VSRVREX SU]\JRWRZDQLD :DUWRĞü RSDáRZD SDOLZD
GU]HZQHJRDEVROXWQLHVXFKHJRZ\QRVL*-QDWRQĊVXFKHMPDV\ WVP F]\OL
0:K W VP 3U]\ ZLOJRWQRĞFL GUHZQR ĞZLHĪH ZDUWRĞü WD ]PQLHMV]D VLĊ R
SRáRZĊ [42].
Paliwa drewnopochodne charaNWHU\]XMą VLĊ Z\VRNą ]DZDUWRĞFLą VNáDGQLNyZ ORWQ\FK
RNRáRVXFKHMPDV\RGSDURZXMHSRGF]DVVXFKHMGHVW\ODFML RJU]HZDQLD D]DOHGZLH
LFK PDV\ VWDQRZLą QLHORWQH ]ZLą]NL ZĊJOD NWyUH ]RVWDMą VSDORQH QD UXV]FLH
7\PF]DVHP ZLĊNV]RĞü ]ZLą]NyZ ORWQ\FK VSDOD VLĊ QDG UXV]WHP 6WąG HIHNW\ZQH
VSDODQLHWHJRW\SXSDOLZZ\PDJDVSHFMDOQ\FKWHFKQLNLNRWáyZ [48].
Tabela 4)L]\F]QHZáDĞFLZRĞFLSDOLZ]GUHZQD
Rodzaj drewna
Szczapy
Wióry
Trociny
Brykiety
Masa usypowa
[kg/m3]
200-500
200-300
150-200
600-800
:DUWRĞüRSDáRZD
[MWh/m3]
0,86-2,15
0,86-1,29
0,65-0,86
2,53-3,44
ħUyGáR>@
'UHZQRQDFHOHHQHUJHW\F]QHPRĪHE\üZ\NRU]\VW\ZDQHZSRVWDFL
x GUHZQDRSDáRZHJR (szkapy)
x ]UĊENyZ
x kory
x wiórów
x trocin
x brykietów
x peletów
x odpadów
=QDMRPRĞüZáDĞFLZRĞFLIL]\F]Q\FKWDNLFKMDNZLHONRĞüPDVDZLOJRWQRĞü]DZDUWRĞü
SRSLRáXF]\]DQLHF]\V]F]HĔPDEDUG]RGXĪH]QDF]HQLHGODZ\ERUXWHFKQRORJLLVSDODQLD
3RQLĪHM ]DSUH]HQWRZDQR SRGVWDZRZH FKDUDNWHU\VW\NL UyĪQ\FK URG]DMyZ ELRSDOLZ
VWDá\FKZ\WZDU]DQ\FK] drewna ZSRUyZQDQLX]ZĊJOHP[42].
29
:DUWRĞü RSDáRZD MHVW WR LORĞü FLHSáD Z\G]LHODQD SU]\ VSDODQLX MHGQRVWNL PDV\ OXE MHGQRVWNL REMĊWRĞFL SDOLZD SU]\ MHJR
FDáNRZLW\P L ]XSHáQ\P VSDODQLX SU]\ ]DáRĪHQLX ĪH SDUD ZRGQD ]DZDUWD Z VSDOLQDFK QLH XOHJD VNURSOHQLX SRPLPR ĪH VSDOLQ\
RVLąJQąWHPSHUDWXUĊSRF]ąWNRZąSDOLZD
6SDODQLH FDáNRZLWH PD PLHMVFH JG\ FDáD PDVD VSDODQHM VXEVWDQFML XOHJQLH XWOHQLHQLX :\VWĊSXMH RQRZWHG\ JG\ QLHW\ONR QLH PD
G\PXF]\SDOQ\FKVXEVWDQFMLZSRSLHOHDOHLQLHXODWQLDVLĊF]ĊĞüSDOLZDZSRVWDFLSDU\
6SDODQLH]XSHáQH WR VSDODQLH NWyUHJR SURGXNWHPMHVW QDMWUZDOV]\ ] PRĪOLZ\FKGR X]\VNDQLDZGDQHMUHDNFML]ZLą]HN FKHPLF]Q\
Np: C + O2 = CO2
6SDODQLH QLH]XSHáQH ]DFKRG]L Z V\WXDFML JG\ VXEVWDQFMD QLH PRĪH ] MDNLFKĞ SRZRGyZ XWOHQLü VLĊ GR NRĔFD
Np: C + O = CO
2W\PF]\VSDODQLHEĊG]LH]XSHáQHF]\QLH]XSHáQHGHF\GXMHZVSyáF]\QQLNQDGPLaru powietrza [124].
66
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Tabela 5. :áDVQRĞFLZĊJODNDPLHQQHJRLNLONXURG]DMyZELRPDV\
=DZDUWRĞüZLOJRFL
=DZDUWRĞüF]ĊĞFL
lotnych*, %
3RSLyá 6WDáDPDVDSDOQD :ĊJLHO
kamienny
2,8
34,7
8,25
57,1
6áRPD
10,6
74,4
Miskant
olbrzymi
7,6
78,2
6,1
4,9
19,9
17
Analiza elementarna, %
47,4
50,7
4,5
4,4
0,4 – 0,8
0,08 – 0,51
8,49
75
0,34
16,5
2,77
22,23
5,43
48,7
5,7
0,13
48,76
5,78
1,26
0,07
0
44,2
8,44
47,82
6,15
0,133
0,21
0,018
0,016
40,38
7,77
50,23
2,01
0,12
3,47
23,81
4,56
2,22
0,85
11,97
1200
6,22
0,57
0,3
1,45
81,24
4,81
0,22
0,76
4,11
1370
2,91
719
0,33
60,14
13,51
12,16
58,45
190,2
1,01
232,16
:ĊJLHO
Wodór
Azot
72,48
5,64
1,28
Siarka
Chlor
Tlen
C/H
0,94
0,05 – 0,11 0,04 – 0,26 <0,05
0,128
0,4 – 0,73
0,15 – 0,25 <0,1
11,1
40,4
39,1
45
12,87
10,53
11,52
8,54
$QDOL]DSRSLRáX XG]LDáZ]DZZSRSLHOH
43,7
56,2
70,6
15,2
24,7
1,2
1,1
2,65
0,97
0,06
0,06
0,26
10,2
1,2
1,0
3,8
5,8
6,5
7,5
37,3
3,8
3,0
2,5
8,5
5,7
1,1
1,7
3,0
0,86
1,3
0,17
3,0
3,22
23,7
12,8
8,6
0,27
4,4
39,1
45,0
1380
1140
1170
1420
SiO2
Al2O3
TiO2
Fe2O3
CaO
MgO
SO3
Na2O
K2O
P2O5
7HPSPLĊNQLĊFLD
SRSLRáX30 [0C]
Sb
As
Ba
Pb
Cd
Cr
Co
Cu
Ni
Hg
Se
V
Zn
<20
103
1250
950
1,3
299
78
844
432
<5
<30
53
1720
3LHUZLDVWNLĞODGRZHPJNJSRSLRáX
<20
<20
<20
32
<30
<30
90
70
1080
45
<30
185
3
0,5
1,2
58
<30
495
<20
<20
95
85
<30
1530
45
<30
605
<5
<5
<5
<30
<30
<30
28
38
84
125
226
550
Wierzba
ĝOD]RZLHF
petemi
83,5
Drewno
bukowe
83,2
3,8
2,01
0,03
135,96
* – w stanie suchym
ħUyGáR>@
30
7HPSHUDWXUDPLĊNQLĊFLDLWHPSHUDWXUDWRSQLHQLDSRSLRáX:\VRNRĞüW\FKWHPSHUDWXU]DOHĪQDMHVWRGVNáDGXFKHPLF]QHJRSRSLRáX
6NáDGQLNDPLZSá\ZDMąF\PL QDZ]URVW WHPSHUDWXU\WRSQLHQLD VąNU]HPLRQND6L22 oraz korund Al2O35ROĊWRSQLND REQLĪDMąFHJR
WHPSHUDWXUĊWRSQLHQLDVSHáQLDWOHQHNĪHOD]D)H2O33RQDGWRZSRSLHOHZ\VWĊSXMąWOHQNLZDSQLD&D2LPDJQH]X0J2RUD]VLDUF]DQ\
np. CaSO4ĩXĪOHQLVNRWRSOLZHSRZRGXMąZSDOHQLVNDFKUXV]WRZ\FK]DOHZDQLHV]F]HOLQUXV]WRZ\FKFRXWUXGQLDGRSá\ZSowietrza.
3R]DW\PĪXĪHO]DOHZDF]ąVWNLSDOLZD]DP\NDMąFGRVWĊSSRZLHWU]D
67
–
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
3RGVWDZRZHUyĪQLFHPLĊG]\ZĊJOHPDELRPDVąWR
x QLVNDZDUWRĞüRSDáRZDZSU]HOLF]HQLXQDMHGQRVWNĊREMĊWRĞFL—NRQLHF]QRĞü
RSHURZDQLDNLONDNURWQLHZLĊNV]\PLREMĊWRĞFLRZRLORĞFLDPLELRPDV\ZFHOX
dostarczenia do procesu taNLHMVDPHMLORĞFLHQHUJLLMDN]ZĊJOD
x Z\VRND]DZDUWRĞüZLOJRFLZVXURZHMELRPDVLH — NWyUDZSá\ZD
QHJDW\ZQLHQDHIHNW\ZQRĞüSURFHVXVSDODQLD
x Z\VRND]DZDUWRĞüF]ĊĞFLORWQ\FK -NURWQLHZ\ĪV]DQLĪZZĊJOXNDPLHQQ\P GUDVW\F]QLH]PLHQLDMąFDZDUXQNL]DSáRQXLVSDODQLD
x ]DZDUWRĞüSRSLRáXZHQHUJHW\F]QLHSU]\GDWQHMVáRPLHMHVWSRGREQHJRU]ĊGXMDN
GODZĊJODNDPLHQQHJRQDWRPLDVWGODURĞOLQHQHUJHW\F]Q\FKPLHĞFLVLĊZ
zakresie 2 — 6%, a jedynie dla odpadów drzewnych jest bardzo niska i wynosi
< 1 %,
x zDZDUWRĞüD]RWXLVLDUNLZELRPDVLHMHVWQLVNDDOHGXĪDMHVW]DZDUWRĞüFKORUX
V]F]HJyOQLHZSU]\SDGNXVáRP\FRVWZDU]DGXĪHU\]\NRZ\VWĊSRZDQLDNRUR]ML
XU]ąG]HĔ
x JáyZQ\PLVNáDGQLNDPLSRSLRáX]ZĊJODNDPLHQQHJRVą6L2, AI2O3, i Fe203,
natomiast dla biomaV\RSUyF]GXĪHMLORĞFL.2O i Si02 VWZLHUG]RQRGXĪHLORĞFL
CaO,
x ZLĊNV]RĞüURG]DMyZELRSDOLZVWDá\FKZ\ND]XMHVWRVXQNRZRQLVNLHWHPSHUDWXU\
PLĊNQLĊFLDLWRSQLHQLDSRSLRáXZSRUyZQDQLX]ZĊJOHPJáyZQLH]SRZRGX
GXĪHM]DZDUWRĞFL]ZLą]NyZPHWDOLDONDOLF]Q\FK>89].
Rysunek 332EMĊWRĞüSDOLZDSRWU]HEQDGRZ\WZRU]HQLD0:KHQHUJLLHOHNWU\F]QHM
ħUyGáR>@
4.2.1. 'UHZQRRSDáRZH
'UHZQRRSDáRZHWRSRFLĊWHSQLHJDáĊ]LHNRU]HQLHLZLHU]FKRáNL.DZDáNLQLHSRZLQQ\
E\ü]E\WJUXEH ĞUHGQLFHGRFP DQL]E\WGáXJLH ]Z\NOHGRFP RZLOJRWQRĞFLRG
GR 3DOLZHP QLH PRĪH E\ü GUHZQR ODNLHURZDQH NOHMRQH ]DEH]SLHF]RQH
68
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
ĞURGNDPL FKHPLF]Q\PL – ]H Z]JOĊGX QD V]NRGOLZRĞü GOD ĞURGRZLVND L PRĪOLZRĞü
]QLV]F]HQLDNRWáDQDVNXWHNUHDNFMLFKHPLF]Q\FK]HVWDOą'UHZQR]GU]HZLJODVW\FKPD
ZLĊNV]ąZDUWRĞüRSDáRZąQLĪ]GU]HZOLĞFLDVW\FKNWyUH]DWRWURFKĊGáXĪHMVLĊSDOLLQLH
]DZLHUDW\OX]ZLą]NyZĪ\ZLF]Q\FKSU]\VSLHV]DMąF\FKNRUR]MHNRWáD:DUWRĞüRSDáRZD
UyZQLHĪQLHMHVWVWDáDDOHPRĪQDSU]\MąüĪHZ\QRVLĞUHGQLR0-NJ, w]DOHĪQRĞFLRG
URG]DMX VXURZFDF]DVXLVSRVREXSU]HFKRZ\ZDQLD SRSLyáVWDQRZL] UHJXá\ PQLHMQLĪ
2% suchej masy [42] ]47].
Rysunek 34'UHZQRRSDáRZH(szczapy) –]GMĊFLH
ħUyGáR>VHUZLV\LQWHUQHWRZH@
4.2.2. ZUĊENLGU]HZQH
=UĊENLGU]HZQHWRUR]GUREQLRQHGUHZQRZSRVWDFLGáXJLFKQD–PPV]HURNRĞFL
– 20 mm i grubych na 2 – PP ĞFLQNyZ R FKDUDNWHU\VW\F]Q\P URPERLGDOQ\P
NV]WDáFLH =UĊENL R WDNLP NV]WDáFLH Vą VWRVRZDQH Z SU]HP\ĞOH WZRU]\Z GU]HZQ\FK L
celulozowo –SDSLHUQLF]\P'OD]UĊENyZHQHUJHW\F]Q\FKZ\PLDU\]LDUQD]DZDUWHVąw
przedziale 5 – 100 mm. [121].
6ąSURGXNRZDQH
x SRGF]DV SLHUZV]HJR WU]HELHQLD GU]HZRVWDQyZ ZLHU]FKRáNyZ L LQQ\FK
SR]RVWDáRĞFLSRZ\UĊEDFK
x SRGF]DVREUDELDQLDNáyGZWDUWDNDFK
x QDV]\ENRURVQąF\FKSODQWDFMDFKZLHU]E\
x ]RGSDGyZGU]HZQ\FKZGXĪ\FK]DNáDGDFKSU]HWZDU]DMąF\FKGUHZQR>@.
']LĊNL UR]GUREQLHQLX GUHZQD QD ]UĊENL X]\VNXMHP\ PRĪOLZRĞü ]DXWRPDW\]RZDQLD
procesu spalania oraz wygodniejszy sposób magazynowania [41]. =H Z]JOĊdów
ORJLVW\F]Q\FK ]UĊENL VWRVXMH VLĊ Z FHOX RSW\PDOL]DFML NRV]WyZ WUDQVSRUWX VXURZFyZ
JRUV]HM MDNRĞFL QS GUREQLFD JDáĊ]LRZD RGSDG\ WDWDUF]QH >@. :DUWRĞü RSDáRZD
]UĊENyZZ\QRVL–0-NJ ĞUHGQLRSU]\MPXMHVLĊ0-NJ ZLOJRWQRĞü-60%
MHĪHOL SRFKRG]ą ] WDUWDNyZ ]DZLHUDMą GXĪR ZRG\ – ]UĊENL OHĞQH D
]DZDUWRĞü SRSLRáX NWyUą ]ZLĊNV]D HZHQWXDOQH ]DQLHF]\V]F]HQLH NDPLHQLDPL JOHEą L
69
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
SLDFKHP VWDQRZL RG GR VXFKHM PDV\ =UĊENL Vą GRVNRQDá\P SDOLZHP GOD
NRWáyZ Z\NRU]\VWXMH VLĊ MH UyZQLHĪ GR SURGXNFML Sá\W ZLyURZ\FK L MDNR WRSQLN Z
KXWQLFWZLH :DGą WHJR SDOLZD MHVW ZUDĪOLZRĞü QD ]PLDQ\ ZLOJRWQRĞFL SRZLHWU]D L
SRGDWQRĞü QD FKRURE\ JU]\ERZH 'áXJR PDJD]\QRZDQH ]UĊENL SRZLQQ\ E\ü FR MDNLĞ
F]DV SU]HZUDFDQH =H Z]JOĊGX QD PDáą JĊVWRĞü ]UĊENL ]DMPXMą VWRVXQNRZR GXĪR
PLHMVFDSRGF]DVVNáDGRZDQLD>] [48].
6XURZFHP GR Z\WZDU]DQLD ]UĊEHN PRĪH E\ü GUHZQR QLVNLHM MDNRĞFL GUHZQR ] NRUą
LJOLZLHPRUD] URĞOLQ\ HQHUJHW\F]QH MDNQS ZLHU]ED 3RZLQQR VLĊMHGQDNXQLNDü PDáR
biologicznie aktywn\FKOLĞFLLLJLHáJG\ĪWHZ]PDFQLDMąIHUPHQWDFMĊLVDPRRJU]HZDQLH
1LH ZVND]DQH Vą UyZQLHĪ ]DQLHF]\V]F]HQLD ]LHPLą ER QDOHĪą GR ZDJL ]DSáDFRQHM EH]
ZDUWRĞFLRSDáRZHMLPRJąZ\ZRá\ZDü]DNáyFHQLDZSURFHVLHVSDODQLDLWZRU]HQLHĪXĪOX
[41].
ProblematycznieSU]HGVWDZLDVLĊVXV]HQLH]UĊENyZ1LHZ\VWDUF]DMąFRVXFKHPRFQRVLĊ
QDJU]HZDMą SU]H] FR Z\VWĊSXMH U\]\NR VDPR]DSáRQX SU]\ NRQWDNFLH ] PDWHULDáDPL
áDWZRSDOQ\PL WDNLPL MDN VLDQR VáRPD LWG 7HPSHUDWXUD PDJD]\QRZDQLD ]UĊENyZ QLH
przekracza normalnie 800C. DR VDPR]DSáRQX WHPSHUDWXUD WD QLH Z\VWDUF]\ SRQLHZDĪ
WHPSHUDWXUD]DSáRQXGODGUHZQDZ\QRVL0&ĩHE\QLHZ\VWąSLáVDPR]DSáRQ]UĊENyZ
] ZLĊNV]ą LORĞFLą OLĞFL SROHFD VLĊ QLH XV\S\ZDü VWRVX SRZ\ĪHM P 3RGF]DV UĊF]QHM
]PLDQ\VWUXNWXU\ZDUVWZRZHMVWRVX]UĊENyZNU\W\F]Q\ZSá\ZQDRVRE\]DMPXMąFHVLĊ
W\PPRJąPLHüJU]\E\URVQąFHZ]UĊENDFK
=UĊENLSRZLQQ\E\üVNáDGRZDQHQDVXFK\PSRGáRĪX QSSODQGHNDSRGáRĪHEHWRQRZH SRG RWZDUW\P SR ERNDFK GDFKHP ']LĊNL Z\WZDU]DQHPX FLHSáX SU]H] IHUPHQWDFMĊ
ĞZLHĪH] ODVX]UĊENLR ZLOJRWQRĞFL PRJą ZSU]HFLąJXGZyFKGR WU]HFK PLHVLĊF\
SRGHVFKQąüGR:VSHFMDOQ\FKPDJD]\QDFKQD]UĊENL VLORV\EXQNU\ ]QDMGXMąVLĊ
Z SRGáRG]H NDQDá\ QDSRZLHWU]H SRGREQH GR UXU GUHQDĪRZ\FK 3U]H] WH UXU\ PRĪQD
ZWáDF]Dü RJU]DQH L G]LĊNL WHPX VXFKH SRZLHWU]H QS ] VXV]DUQL GR ]ERĪD NWyUH
SU]HSá\ZD SU]H] ]UĊENL : WHQ VSRVyE PRĪQD Z\VXV]\ü ]UĊENL Z SU]HFLąJX MHGQHJR
W\JRGQLDGR6]WXF]QHVXV]HQLH]UĊENyZNRV]WXMHMHGQDNZLĊFHMHQHUJLLQLĪMHVWMHM
tracone podczas spalania wiórów wLOJRWQ\FK 'ODWHJR Z QRUPDOQ\FK RNROLF]QRĞFLDFK
QLHPDRQRVHQVX2SW\PDOQ\MHVWSR]LRPZLOJRWQRĞFLRGGR PDV\VXFKHM ]ZLĊNV]HQLH ZLOJRWQRĞFL R SRZRGXMH REQLĪHQLH ZDUWRĞFL RSDáRZHM R GR [41].
Tabela 6. CharakteU\VW\ND]UĊENyZGU]HZQ\FK–ZDUWRĞFLRSDáRZH]UĊENyZGU]HZQ\FK
SU]\UyĪQ\FKZDUWRĞFLDFKZLOJRWQRĞFLL]DJĊV]F]HQLX
:LOJRWQRĞü
%
0
0
30
30
40
40
50
50
*ĊVWRĞü]UĊENyZ
]DJĊV]F]RQ\FK QLH]DJĊV]F]RQ\FK
kg
kg/m3 kg
kg/m3
s.m./m3
s.m./m3
450
450
180
180
400
400
160
160
450
600
180
234
400
520
160
208
450
630
180
252
400
560
160
224
450
675
180
27
400
600
160
240
8Ī\WHF]QDZDUWRĞüRSDáRZD
]DJĊV]F]RQ\FK QLH]DJĊV]F]RQ\FK
MWh/m3
MWh/m3
2,4
2,13
2,1
1,81
1,83
1,62
1,55
1,38
0,96
0,85
0,82
0,73
0,73
0,65
0,62
0,55
70
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
VP VXFKD PDVD NJ VP NJ ĞZLHĪHJR GUHZQD R ZLOJRWQRĞFL P3 ]DJĊV]F]RQ\FK P3
]UĊENyZQLH]DJĊV]F]RQ\FK
ħUyGáR>@
6LORVQD]UĊENLSRZLQLHQE\ü]EXGRZDQ\WDNĪHE\PyJáE\üQDSHáQLDQ\EH]SRĞUHGQLR]
samochodu transportowego. W zamknLĊWHM ]DEXGRZLH PXVL RQ E\ü ]EXGRZDQ\ ]
PDWHULDáyZRGSRUQ\FKQDRJLHĔĪHE\QLHGRV]áRGRNDWDVWURI\NLHG\Z\EXFKQLHZQLP
SRĪDU
ƒ
=UĊENRZDQLH
=UĊENLSU]\JRWRZ\ZDQHVąQDMF]ĊĞFLHM]DSRPRFąVSHFMDOQ\FKPDV]\Q–UĊEDNyZ
Rysunek 353RG]LDáPDV]\QGRUR]GUDEQLDQLDELRPDV\
ħUyGáR>@
: SRZV]HFKQ\P XĪ\FLX ]QDMGXMą VLĊ UĊEDNL WDUF]RZH VSRW\ND VLĊ WDNĪH UĊEDNL R
NRQVWUXNFML EĊEQRZHM =UĊENRZDQLH SROHJD QD RGG]LHOHQLX SU]H] ]DLQVWDORZDQH QD
WDUF]\OXEQDEĊEQLHQRĪHNĊVyZGUHZQD ]UĊENyZ FR]RVWDáR]REUD]RZDQHQDU\VXQNX
SRQLĪHM>@
71
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 36=DVDGDUR]GUDEQLDQLD ]UĊENRZDQLD ZUĊEDNXWDUF]RZ\P
a) RGFLQDQLH]UĊENyZE RGáXS\ZDQLH]UĊENyZ
ħUyGáR>@
2GáXSDQH ]UĊENL SR SU]HMĞFLX SU]H] RWZRU\ Z WDUF]\ UĊEDND ]RVWDMą Z\U]XFRQH GR
F\NORQX 7DN SU]\JRWRZDQ\ VXURZLHF SR XMHGQROLFHQLX ZLOJRWQRĞFL MHVW JRWRZ\ GR
dalszego wykorzystania.
Rysunek 37=UĊENLGU]HZQH–]GMĊFLH
ħUyGáR>@
Wedáug budowy konstrukcji roboczej UĊEDUNL moĪna podzieliü na:
x UĊEDNLWDUF]RZH
x UĊEDNLEĊEQRZH
x UĊEDNLĞOLPDNRZHĞUXERZH
ƒ
5ĊEDNLWDUF]RZH
72
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
=HVSRáHPURERF]\PZUĊEDNXWDUF]RZ\PMHVWWDUF]D]RVDG]RQ\PLQDQLHMQRĪDPLRUD]
z prostokątnymi otworami umieszczonymi promieniĞcie na kaĪdym noĪX5R]UyĪQLDVLĊ
UĊEDNL ] WDUF]ą SLRQRZD L ] WDUF]ą VNRĞQą Z ]DOHĪQRĞFL RG XV\WXRZDQLD WDUF]\ Z
VWRVXQNX GR SR]LRPX 7HJR W\SX UR]ZLą]DQLH XPRĪOLZLD Z]GáXĪQR – SURVWRSDGáH
skrawanie przy poziomym podawaniu drewna. Podczas obracania tarcza z noĪami mija
kowadáo, którym jest staáy blok stalowy, umieszczony w maáej odlegáoĞci. WielkoĞü
zrĊbów moĪe byü kontrolowana poprzez zmianĊ ustawieĔ kowadáa wzglĊdem noĪy.
ĝUHGQLFD WDUF]\ WHJR URG]DMX UĊEDNyZ PLHĞFL VLĊ Z ]DNUHVLH – 2300 mm. Przy
WDNLHMĞUHGQLF\OLF]EDQRĪ\Z\QRVLQDMF]ĊĞFLHM–V]WXNFRSRZRGXMHĪHZ\GDMQRĞü
XU]ąG]HQLDZ\QRVL–PSKGODGUHZQDRNUąJáHJR
RĊbarka taka produkuje jednakowej jakoĞci zrĊbki drzewne i zuĪywa znacznie mniej
energii niĪ podobnej jakoĞci rĊbarka bĊbnowa [120] [122].
5ĊEDUND talerzRZDQDGDMHVLĊGR]UĊENRZDQLDFDá\FKSQLDOHMHVWPQLHMRGSRZLHGQLa dla
odpadów drzewnych.
Rysunek 386FKHPDWUĊEDNDWDUF]RZHJR]WDUF]ąVNRĞQą
1 – tarcza noĪowa, 2 – nóĪ, 3 –SU]HFLZQyĪ–áRSDWND–GROQ\]HVSyáZDOFyZposuwowych, 6 – górny, wychylny
]HVSyáZDOFyZSRVXZRZ\FK–SXQNWREURWXZ\VLĊJQLND–SU]HQRĞQLN
ħUyGáR>@
73
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 39=HVSyáUR]GUDEQLDMąF\WDUF]RZ\]WDUF]ąSLRQRZą
1 – tarcza noĪowa, 2 – nóĪ, 3 – waáki podające materiaá, 4 – materiaá rozdrabniany, 5 – zrĊbki, 6 – kowadeáko
ħUyGáR>@
Rysunek 40:DáHNSRGDMąF\L]JQLDWDMąF\PDWHULDá
ħUyGáR>@
ƒ
5ĊEDNLEĊEQRZH
:UĊEDNXEĊEQRZ\P]HVSRáHPURERF]\PMHVWZDáEĊEHQQRĪRZ\QDNWyU\PRVDG]RQH
Vą QRĪH 6NUDZDQ\ PDWHULDá GRSURZDG]D VLĊ GR ZDáX ]D SRPRFą XU]ąG]HQLD
SRVXZRZHJR VNáDGDMąFHJR VLĊ ] GZyFK ]HVSRáyZ ZDOFyZ -HGHQ ] W\FK ]HVSRáyZ
G]LĊNL PRĪOLZRĞFL RGFK\OHQLD SR]ZDOD QD SRGDZDQLH PDWHULDá X QLH]DOHĪQLH RG MHJR
JUXERĞFL :LHONRĞü zrĊbów kontrolowana jest na podobnej zasadzie jak w rĊbakach
tarczowych, czyli odlegáoĞcią noĪy od kowadáa. Otrzymane zrĊbki charakteryzują siĊ
wielkoĞciąRGGRPPĝUHGQLFDZDáXQRĪRZHJRUĊEDNDZ\NRVLQDMF]ĊĞFLHM–
74
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
PP D LORĞü ]DPRFRZDQ\FK QD ZDOH QRĪ\ ZDKD VLĊ Z JUDQLFDFK – 8 sztuk.
8U]ąG]HQLDRWDNLFKSDUDPHWUDFKSRVLDGDMąZ\GDMQRĞü– 230 mp/h. RĊbarka bĊbnowa
tnie caáą dáugoĞcią noĪy dziĊki czemu jest bardziej odporna na piach i inne
zanieczyszczenia [120, 122].
Rysunek 416FKHPDWUĊEDNDEĊEQRZHJR
1 –ZDáEĊEHQQRĪowy, 2 – nóĪ, 3 –VWDá\]HVSyáZDOFyZSRVXZRZ\FK–Z\FK\OQ\]HVSyáZDOFyZSRVXZRZ\FK
–SU]HFLZQyĪ– sito, 7 –SU]HQRĞQLN
ħUyGáR>@
Rysunek 42=HVSyOUR]GUDEQLDMąF\EĊEQRZ\
1 –EĊEHQQRĪowy, 2 – nóĪ, 3 – waáki podające materiaá, 4 – materiaá rozdrabniany, 5 – zrĊbki, 6 – kowadeáko
ħUyGáR>@
75
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 43%ĊEHQQRĪRZ\
ħUyGáR>@
2WU]\PDQH]UĊENLSRGGDMHVLĊVRUWRZDQLXFHOHPXMHGQROLFHQLDLFKUR]PLDUyZ&]ąVWNLR
ZLĊNV]\FK UR]PLDUDFK ]DZUDFD VLĊ GR UĊEDNyZ &]ĊVWR VWRVXMH VLĊ WDNĪH GRGDWNRZH
XU]ąG]HQLD UR]GUDEQLDMąFH ]ZDQH UR]GUDEQLDF]DPL 6FKHPDW WDNLHJR UR]GUDEQLDF]D R
NRQVWUXNFML PáRWNRZHM SRND]DQR QD U\VXQNX SRQLĪHM : SUDNW\FH VWRVXMH VLĊ WDNĪH
UR]GUDEQLDF]HRNRQVWUXNFMLNU]\ĪDNRZHMLWUyMQRĪQHM
Rysunek 446FKHPDWNRQVWUXNFMLUR]GUDEQLDF]DPáRWNRZHJR
1 – wirnik, 2 –PáRWHN– wsyp, 4 – sito
ħUyGáR>@
76
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 45. Sito umLHMVFRZLRQHSRGURWRUHPSU]H]NWyUHZ\GRE\ZDVLĊUR]GUREQLRQ\
PDWHULDá
ħUyGáR>@
ƒ
5ĊEDNLĞOLPDNRZHĞUXERZH
ĝOLPDNRZ\ QyĪ URERF]\ ]DSHZQLD SRZWDU]DOQRĞü SDUDPHWUyZ ]UĊEND D MHGQRF]HĞQLH
ZFLąJDPDWHULDáZVDGRZ\:WHQVSRVyEHOLPLQXMHVLĊV\VWHPUROHNSRGDMąF\FK
=UĊENLGU]HZQHZOLF]EDFK
PSO]UĊENyZ RNP3 litego drewna [40]
WRQD]UĊENyZ RNRáRP3
WRQD]UĊENyZ ]DZLHUDRNP3 litego drewna [60]
PSGUHZQD PSO]UĊENyZ
1 m3GUHZQDOLWHJR PSOOXĨQRXSDNRZDQ\FK]UĊENyZ
1 PSO]UĊENyZZDĪ\– 250 kg [40]
1 m3OLWHJRZDĪ\RNRáRNJ>@
PSO]UĊENyZ RN–OLWUyZROHMXRSDáRZHJR>@
PSO]UĊENyZ *1 m3 litego drewna = 7,3 GJ
WRQD]UĊENyZ *->@
NJ]UĊEHN RNN:K>@
NJ]UĊEHN 0,24 – 0,42 kg ROHMXRSDáRZHJR 0,27 – 0,51 m3 gazu ziemnego = 0,45 –
0,81 kg ZĊJODNDPLHQQHJR>@;
4.2.3. Kora
.RUDWR]HZQĊWU]QDZDUVWZDGU]HZDFKDUDNWHU\]XMHVLĊQLHMHGQRURGQąZLHONRĞFLąRUD]
MHVW F]ĊVWR ]DQLHF]\V]F]RQD ]LHPLą L SLDVNLHP 3RáRĪRQD QD ]HZQąWU] SQia martwa
WNDQND NRURZD QD]\ZD VLĊ NRURZLQą Kora QLH MHVW WR EDUG]R ZDUWRĞFLRZ\ SRG
Z]JOĊGHPHQHUJHW\F]Q\PRGSDGSU]HP\VáXGU]HZQHJRVWDQRZLąF\RGGRPDV\
SR]\VNLZDQHJRGUHZQD-HMZDUWRĞüRSDáRZDZ\QRVL–0-NJZLOJRWQRĞü–
65%, a zawDUWRĞü SRSLRáX NWyU\ PD WHQGHQFMĊ GR ĪXĪORZDQLD VWDQRZL -3% suchej
PDV\&]ĊĞüNRU\]RVWDMHSRGF]DVREUyENLGUHZQDSU]HWZRU]RQDQDWURFLQ\.RUĊSU]HG
SRGDQLHPGRNRWáD]SRGDMQLNLHPĞOLPDNRZ\PQDOHĪ\SRGGDü]UĊENRZDQLXZUĊEDNX]
JyUQ\P ]DV\SHP ]UĊENRZDQLH NRU\ SU]HELHJD MHGQDN V]\ENR L SRFKáDQLD QLHZLHONLH
77
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
LORĞFL HQHUJLL 1DMZDĪQLHMV]H VNáDGQLNL FKHPLF]QH NRU\ WR OLJQLQD L FHOXOR]D >] [48]
[60] [67].
Rysunek 46. Kora –]GMĊFLH
ħUyGáR>VHUZLV\LQWHUQHWRZH@
Tabela 7:DUWRĞüRSDáRZDNRU\QLHNWyU\FKJDWXQNyZGU]HZ
Gatunek drewna
'ąE
Sosna
ĝZLHUN
Sekwoja
&]ĊĞFLPLQHUDOQH$>@
5,3
2,9
0,8
0,4
:DUWRĞüRSDáRZD4
[MJ/kg]
19,5
21,0
20,3
19,4
ħUyGáR>@
4.2.4. Trociny
Trociny VWDQRZLą RNRáR GUHZQD SU]HUDELDQHJR Z WDUWDNDFK 6ą WDNĪH SURGXNWHP
XERF]Q\P VNUDZDQLD IUH]RZDQLD LWS Z ]DNáDGDFK REUyENL GUHZQD 2F]\V]F]RQH ]
GUHZQD NDZDáNRZHJR VWDQRZLą FHQQH SDOLZR L PRJą E\ü Z\NRU]\VW\ZDQH Z
NRWáRZQLDFK3R]LRPZLOJRWQRĞFLWURFLQMHVW]UyĪQLFRZDQ\LZDKDVLĊod 6-10% do 45GODWURFLQ]QLHGDZQRĞFLĊWHJRGU]HZD3U]\ZLOJRWQRĞFL-]DZDUWRĞüSRSLRáX
Z\QRVL PQLHM QLĪ :DG\ WURFLQ WR WUXGQRĞFL ]ZLą]DQH ] PDJD]\QRZDQLHP
VNáRQQRĞüGR]DSDU]DQLD WURFLQ\EXNRZH L SRGDWQRĞüQD]DZLOJRFHQLD=XZDJLQDWe
VáDEHSXQNW\WURFLQ\SRZLQQ\E\üVSDODQHZSLHUZV]HMNROHMQRĞFL>@
4.2.5. Wióry
Wióry Vą SRGREQLH MDN WURFLQ\ SURGXNWHP XERF]Q\P SU]HP\VáX GU]HZQHJR
SRZVWDMąF\P SRGF]DV VNUDZDQLD L IUH]RZDQLD &HFKą FKDUDNWHU\VW\F]Qą ZLyUyZ MHVW
78
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
QLVNDZLOJRWQRĞü – 15%)=DZLHUDMąQLHZLHONąLORĞü]DQLHF]\V]F]HĔ>@,FKZDUWRĞü
RSDáRZDWRRNRáR0-NJ>@
Rysunek 47. Wióry drzewne
ħUyGáR>VHUZLV\LQWHUQHWRZH@
4.2.6. Brykiet drzewny
Brykiet drzewny produkowany jest z rozdrobnionych odpadów drzewnych takich jak
WURFLQ\ZLyU\F]\]UĊENLNWyUHVąVSUDVRZ\ZDQHSRGZ\VRNLPFLĞQLHQLHPEH]GRGDWNX
VXEVWDQFML NOHMąF\FK 1LVND]DZDUWRĞü ZLOJRFLVSUDZLD ĪH ZDUWRĞüRSDáRZD EU\NLHWyZ
MHVW Z\ĪV]D QLĪ GUHZQD ']LĊNL GXĪHPX ]DJĊV]F]HQLX PDWHULDáX Z VWRVXQNX do
REMĊWRĞFL SURFHV VSDODQLD MHVW VWRSQLRZ\ L SRZROQ\ %U\NLHW GU]HZQ\ PD QDMF]ĊĞFLHM
NV]WDáW ZDOFD OXE NRVWNL 7HFKQRORJLD SURGXNFML EU\NLHWyZ GU]HZQ\FK E\áD MXĪ
VWRVRZDQD SU]HG ,, ZRMQą ĞZLDWRZą Z 6]ZDMFDULL MHGQDN SURGXNFMD QD VNDOĊ
SU]HP\VáRZąUR]ZLQĊáDVLĊGRSLHURZODWDFKRVLHPG]LHVLąW\FK;;ZLHNX
6XURZFHP GR SURGXNFML EU\NLHWX ] ELRPDV\ PRĪH E\ü NDĪG\ URG]DM URĞOLQ\ OXE
RGSDGyZ SRFKRG]HQLD URĞOLQQHJR 1DMZLĊNV]H ]QDF]HQLH JRVSRGDUF]H L QDMZLĊNV]ą
ZDUWRĞü KDQGORZą PDMą EU\NLHW\ SURGXNRZDQH ] GUHZQD 'R SU]HUREX QDGDMą VLĊ
SUDNW\F]QLH ZV]\VWNLH URG]DMH GUHZQD L RGSDGyZ GU]HZQ\FK Z W\P ]UĊENL L WURFLQ\
%U\NLHWRZDQLHQDVWĊSXMHZSUDVDFKPHFKDQLF]Q\FKOXEK\GUDXOLF]Q\FKEH]VWRVRZDQLD
ĪDGQ\FK VXEVWDQFML ZLąĪąF\FK 2 NV]WDáFLH RWU]\P\ZDQHJR EU\NLHWX Gecyduje rodzaj
]DVWRVRZDQHM SUDV\ EU\NLHWXMąFHM /LQLH GR SURGXNFML EU\NLHWX PRJą E\ü zarówno
mechaniczne, jak i hydrauliczne.
Rodzaje brykietu
x %U\NLHWZNV]WDáFLHZDOFDRĞUHGQLF\OXEPP SURGXNRZDQ\ZPDV]\QDFK
starszych typów). Ten rodzaj brykietu produkowany jest w brykieciarkach
PHFKDQLF]Q\FK'áXJRĞüEU\NLHWXMHVWQLHMHGQROLWDLZ\QRVLRGNLONXGR
kilkunastu centymetrów, a podstawa walca jest nieregularna.
79
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
x
x
x
%U\NLHWZNV]WDáFLHZDOFDRĞUHGQLF\GRPPRUHJXODUQHMEU\OHLGáXJRĞFL
zwykle kilka do kilkunastu centymetrów. Brykiet taki powstaje poprzez
VSUDVRZDQLHRNUHĞORQHMSRUFMLVXURZFDZEU\NLHFLDUFHK\GUDXOLF]QHM
Brykiet kominkowy –]Z\NOHRĞPLRNąWQ\]RWZRUHPZĞURGNXSURGXNRZDQ\
MHVWZEU\NLHFLDUNDFKĞOLPDNRZ\FK
Brykiet typu kostka –6WRVRZDQ\QDMF]ĊĞFLHMZNRPLQNDFK&HQ\U\QNRZH
EU\NLHWXWHJRW\SXRUD]EU\NLHWXNRPLQNRZHJRVą]Z\NOHZ\ĪV]HRG
SU]HFLĊWQ\FKFHQEU\NLHWXW\SXZDOHF
Rysunek 48. Brykiet drzewny (typ walec) –]GMĊFLH
ħUyGáR>@
Rysunek 49. Brykiet drzewny (typ kostka) –]GMĊFLH
ħUyGáR>@
80
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
4.2.7. Pelety
3HOHW\ WR VSUDVRZDQH SRG Z\VRNLP FLĞQLHQLHP VXFKH ]UĊENL L WURFLQ\ 0DMą SRVWDü
PDá\FKEU\NLHWyZGU]HZQ\FKRNV]WDáFLHZDOFD SDáHF]NL RĞUHGQLF\RGGRPPL
GáXJRĞFLNLONXFHQW\PHWUyZ
&KDUDNWHU\]XMą VLĊ VWRVXQNRZR Z\VRNą ZDUWRĞFLą RSDáRZą QLHZLHONą ]DZDUWRĞFLą
ZLOJRFL RN RUD]SRSLRáX SRQLĪHM LVXEVWDQFMLV]NRGOLZ\FKGODĞURGRZLVND
&HFK\WHSRZRGXMąĪHMHVWWRSDOLZRSU]\MD]QHĞURGRZLVNXQDWXUDOQHPXDMHGQRF]HĞQLH
áDWZHZWUDQVSRUFLHPDJD]\QRZDQLXLG\VWU\EXFML
1DMDNRĞüLZDUWRĞüRSDáRZąSHOHWyZGXĪ\ZSá\ZPDZLOJRWQRĞüGUHZQD:]DOHĪQRĞFL
RGQLHMLFKZDUWRĞüRSDáRZDZ\QRVLRGGR0-NJ>] [47].
Rysunek 50. Pelety
ħUyGáR>@
Produkcja peletu polega na poddaniu biomasy trzem kolejnym procesom: suszenia,
PLHOHQLDLSUDVRZDQLD3HOHW\Z\WáDF]DVLĊ]UR]GUREQLRQHMVXFKHMELRPDV\SRGGXĪ\P
FLĞQLHQLHPZSUDVLHURWDF\MQHMEH]VXEVWDQFMLNOHMąFHM3HOHW\SURGXNXMHVLĊEH]XĪ\FLD
dodatków chemicznych. Dopuszczalne jest jedynie dodanie 1 – ]ZLą]NyZ
RUJDQLF]Q\FK QS PąF]NL ]LHPQLDF]DQHM EąGĨ NXNXU\G]LDQHM NWyUH SRSUDZLDMą
VWDELOQRĞü PHFKDQLF]Qą SHOHWyZ 3URGXNWHP NRĔFRZ\P Vą PDáH JUDQXONL R NV]WDáFLH
cylindrycznymRĞUHGQLF\-PPLGáXJRĞFLGRNLONXFHQW\PHWUyZ%DUG]RGXĪHVLá\
G]LDáDMąFH SRGF]DV Z\FLVNDQLD SRZRGXMą ĪH Z PDáHM REMĊWRĞFL ]RVWDMH zmieszczona
GXĪDLORĞüSURGXNWX [48].
Pelety w liczbach
1 kg granulatu = 0,43 kg ROHMX RSDáRZHJR 0,51 m3 gazu ziemnego = 0,83 kg ZĊJOD
kamiennego
1m3 = drewna litego = 2,5 m3]UĊENyZGU]HZQ\FK WSHOHW
GRRJU]DQLDGRPNXMHGQRURG]LQQHJRSRWU]HEDZSU]\EOLĪHQLXWRQSHOHWURF]QLH
81
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
PSOSHOOHW RNOLWUyZROHMXRSDáRZHJR
1 kg pellet = 4,9 kWh
PSOSHOOHWZDĪ\650 kg [40]
4.3. 3RWHQFMDá, struktura pozyskania i wykorzystania biomasy drzewnej
Spalanie biomasy jest najstarszym sposobem konwersji energii.
*áyZQ\PLĨUyGáDPLSR]\VNDQLDELRPDV\Vą
x OHĞQLFWZR
x UROQLFWZR XSUDZ\ URĞOLQ VNURELRZ\FK FXNURZ\FK ]ERĪD NXNXU\G]D URĞOLQ\
ROHLVWHRGSDG\LSyáSURGXNW\]SURGXNFMLUROQHM x SU]HP\VáGU]HZQ\SDSLHUQLF]\VSRĪ\ZF]\
x RGSDG\]JRVSRGDUNLNRPXQDOQHMRVDG\ĞFLHNRZH>@
:LHU]ED SR]\VNDQD ] SODQWDFML URĞOLQ HQHUJHW\F]Q\FK PRĪH E\ü Z\NRU]\VWDQD MDNR
SDOLZR VWDáH ]UĊENL SHOHW\ OXE PRĪQD Mą SU]HWZRU]\ü QD ZWyUQH QRĞQLNL HQHUJLL WM
SDOLZRJD]RZH JD]SLUROLF]Q\ LSá\QQH PHWDQRO :LHU]EDPRĪHE\üUyZQLHĪXĪ\WDGR
SURGXNFMLSá\WGURJRZ\FKLSá\WZLyURZ\FKRUD]HNUDQyZDNXVW\F]Q\FK>@
Tabela 8. 3RUyZQDQLHZDUWRĞFLRSDORZ\FKUyĪQ\FKSDOLZ
grubizna
OLĞFLDVWD
grubizna
iglasta
drewno
RSDáRZH
drewno
RSDáRZH
wióry
drewno
RSDáRZH
wióry
ROHMRSDáRZ\
lekki
gaz ziemny
SUąG
ZĊJLHO
NRNVXMąF\
ZĊJLHO
brunatny
brykiety
]DZDUWRĞüHQHUJLL
1m
przestrz.
[mp]
2070
kWh
drewno
RSDáRZH
jednostka
grubizna
iglasta
grubizna
OLĞFLDVWD
3RUyZQDQLH]DZDUWRĞFLHQHUJLLUyĪQ\FKSDOLZ
1 mp
1 mp
1 m3
1 mpl
1 litr
1 m3
1 kWh
50 kg31
50 kg
1570
kWh
1800
kWh
2600
kWh
900
kWh
10
kWh
10
kWh
1 kWh
415
kWh
280
kWh
1 mp
1
1,32
1,15
0,8
2,3
207
207
2070
5
7,4
1 mp
0,76
1
0,87
0,6
1,75
157
157
1570
3,8
5,6
1 mp
0,87
1,15
1
0,7
2
180
180
1800
4,3
6,4
1 m3
1,26
1,65
1,44
1
2,8
260
260
2600
6,25
9,3
1 mpl
0,43
0,6
0,5
0,35
1
90
90
900
2,17
3,2
Jedna jednostka podanego w 1 kolumniHURG]DMXGUHZQDRSDáRZHJRRGSRZLDGDLORĞFLSDOLZD]ZLHUV]DWDEHOL
3U]\NáDG P SU]HVWU]HQQ\ GUHZQD PLHV]DQHJR RGSRZLDGD PSO V\SNLFK ZLyUyZ PLHV]DQ\FK O ROHMX
RSDáRZHJROXEFHQWQDURPZHJODEUXQDWQHJRZEU\NLHWDFK
ħUyGáR>@
W ostatnich latach zainteresowanie wykorzystaniem drewna na cele energetyczne
]DF]ĊáR Z]UDVWDü : JRVSRGDUVWZDFK GRPRZ\FK – ] XZDJL QD FRUD] Z\ĪV]H FHQ\
31
Centnar, Cetnar –SR]DXNáDGRZDMHGQRVWNLPLDU\F]\OLMHGQRVWNDPDV\QLHQDOHĪąFDGRXNáDGX6,LZ\QRV]ąFDRNNJ
Cetnar angielski (ang. hundredweight, cwt SR]DXNáDGRZD MHGQRVWND PDV\ XĪ\ZDQD Z $QJOLL : DQJLHOVNLP XNáDG]LH MHGQRVWHN
MHGHQFHWQDUDQJLHOVNL]GHILQLRZDQ\MHVWMDNRIXQWyZOXENDPLHQLFRUyZQDVLĊNJ
FHWQDUyZDQJLHOVNLFKUyZQDVLĊMHGQHMWRQLHDQJLHOVNLHM GáXJDWRQD IXQWyZEU\W\MVkich = 1016,05 kg).
Skrót cwtSRFKRG]LRGVáRZDweight (masa) i litery CR]QDF]DMąFHMZU]\PVNLPV\VWHPLHOLF]ERZ\P- 100.
&HWQDUDPHU\NDĔVNL, short hundredweight lub cental to sto funtów czyli 45,3592 kg.
FHWQDUyZDPHU\NDĔVNLFKUyZQDVLĊMHGQHMWRQLHDPHU\NDĔVNLHM short ton).
82
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
WUDG\F\MQ\FK SDOLZ ZĊJOD D Z HQHUJHW\FH ]DZRGRZHM ] XZDJL QD DVSHNW\
ĞURGRZLVNRZH>@
: ELODQVLH ĞURGRZLVNRZ\P GUHZQR MDNR SDOLZR Z SRUyZQDQLX ] LQQ\PL QRĞQLNDPL
HQHUJLLZ\SDGDNRU]\VWQLH'ODX]\VNDQLDLVSDODQLDGUHZQDRSDáRZHJRSRWU]HEDEDUG]R
niewiele energii pomocniczej. Przy uzyskaniu i transporcie prawie wcale nie uwalnia
VLĊ ]ZLą]NyZ REFLąĪDMąF\FK ĞURGRZLVNR QS ORWQH ]ZLą]NL RUJDQLF]QH MDN
RGG]LDá\ZXMąF\QDNOLPDWPHWDQ 5\]\NRWUDQVSRUWRZH QSNDWDVWURI\WDQNRZFyZ MHVW
niewielkie. Przy magazynowaniu drewna nie ma ryzyka dla wody i powietrza. Drewno
RSDáRZH MHVW ZF]RáyZFH MHG\QLH MHĪHOL FKRG]LRQDNáDGSUDF\SU]\ SU]\JRWRZDQLXGR
spalenia [41].
4.4. :áDĞFLZRĞFLGUHZQD
4.4.1. Podstawowe cechy drewna jako paliwa energetycznego
'UHZQR MHVW PDWHULDáHP R EXGRZLH NRPyUNRZHM ĝFLDQNL ]EXGRZDQH Vą ] VXEVWDQFML
RUJDQLF]QHM D SRU\ Z\SHáQLD ]PLHQQD LORĞü ZRG\ L SRZLHWU]a. W przekroju
SRSU]HF]Q\P SQLD GU]HZQHJR PRĪQD Z\UyĪQLü NRUĊ VSHáQLDMąFą UROĊ WNDQNL
RNU\ZDMąFHM á\NR PLD]JĊ ZáDĞFLZH GUHZQR VNáDGDMąFH VLĊ ] GZyFK RGPLHQQLH
]DEDUZLRQ\FK VWUHI ELHOL L WZDUG]LHOL -DVQR ]DEDUZLRQD ZDUVWZD ELHOL ]DMPXMąFD
REZRGRZąsWUHIĊSU]HNURMXVSHáQLDIXQNFMHSU]HZRG]HQLDZRG\&LHPQLHM]DEDUZLRQD
twardziel, ]DMPXMąFD ZHZQĊWU]Qą F]ĊĞü SQLD VNáDGD VLĊ ] NRPyUHN REXPDUá\FK
SU]HV\FRQ\FKVXEVWDQFMDPLĪ\ZLF]Q\PLLJDUEQLNDPL
Rysunek 51. Biel i twardziel na przekroju poprzecznym pnia
GąE
cis
ħUyGáR[124]
DrewQRPáRGHPDNRPyUNLFLHQNRĞFLHQQHLZ\ND]XMHGXĪąSRURZDWRĞüGUHZQRSyĨQH
natomiast jest bardziej zwarte [60].
=HZ]JOĊGXQDSRFKRG]HQLHGUHZQRG]LHOLVLĊQD
x iJODVWHQSVRVQDMRGáDĞZLHUNPRGU]HZFLVFHGULLQQH
83
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
x
x
lLĞFLDVWHPLĊNNLHQSOLSDZLHrzba, brzoza, olcha, topola, osika,
lLĞFLDVWHWZDUGHQSGąEEXNJUDEMHVLRQNORQRU]HFKMDZRUJUXV]DDNDFMD
ZLą]
:áDĞFLZRĞFLELRPDV\RNUHĞODMąWDNLHSDUDPHWU\MDN]DZDUWRĞüZLOJRFLLF]ĊĞFLORWQ\FK
RUD]VNáDGFKHPLF]Q\VXEVWDQFMLRUJDQLF]QHMLPLQHUDOQHM7HZLHONRĞFLRNUHĞODMąWDNĪH
ZáDĞFLZRĞFLIL]\F]QHGUHZQDWMMHJRNDORU\F]QRĞüJĊVWRĞüSRURZDWRĞü>@
:DUWRĞüHQHUJHW\F]QDGUHZQD]DOHĪ\SU]HGHZV]\VWNLPRGMHJRZLOJRWQRĞFLLJĊVWRĞFLD
w mniejszym stopniu od rodzaju i sposobu przygotoZDQLD:DUWRĞüRSDáRZDRGSDGyZ
GU]HZQ\FKPRNU\FK RQDWXUDOQHMZLOJRWQRĞFLQDSR]LRPLH– 60%) wynosi zaledwie
6- *-W QDWRPLDVW SR SRGVXV]HQLX GR VWDQX SRZLHWU]QLH VXFKHJR ZLOJRWQRĞü 10 –
20%) wzrasta do poziomu 14 – 16 GJ/t oraz do ok. 19 GJ/t przy FDáNRZLW\P
wysuszeniu (tabHOD SRQLĪHM 3U]\ ]DáRĪHQLX ZDUWRĞFL RSDáRZHM ZĊJOD QD ĞUHGQLP
poziomie (23 –*-W ZSU]\EOLĪHQLXWRQ\SRGVXV]RQHJR SRZLHWU]QLHVXFKHJR GUHZQDMHVWUyZQRZDĪQHHQHUJHW\F]QLHWRQLHZĊJOD>@.
3U]HFLĊWQH ]DZDUWRĞFL F]ĊĞFL QLHSDOQ\FK SRSLRáX Z ]UĊENDFK GU]HZQ\FK – 3%)
oraz LQQ\FK RGSDGDFK GU]HZQ\FK Vą QLĪV]H QLĪ Z SU]\SDGNX VáRP\ RUD] ZĊJOD
(12%). W ]ZLą]NX]W\PVSDODQLHRGSDGyZGU]HZQ\FKFHFKXMHSRZVWDZDQLHPQLHMV]HM
LORĞFLS\áyZ ORWQ\FKRUD]SRSLRáX
ZawaUWRĞü ]ZLą]NyZ VLDUNL Z ]UĊENDFK GU]HZQ\FK QLH SU]HNUDF]D L MHVW
WU]\NURWQLHQLĪV]DQLĪZSU]\SDGNXVáRP\ (0,15%) oraz kilkunastokrotnie QLĪV]DQLĪZ
SU]\SDGNXZĊJOD 8%) [123].
84
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Tabela 9&KDUDNWHU\VW\NDZ\EUDQ\FKZáDĞFLZRĞFLRGSDGyZGU]HZQ\FK
45 - 60
=UĊENL]
FLĊFLD
tarcicy
5 - 15
3\á]
mielenia
tarcicy
5 - 15
Odpady
ze
sklejki
5 - 15
18,5 - 20
19 - 19,2
19 - 19,2
19 - 19,2
18 - 19
6-15
6 - 10
6 - 10
13 - 16
15 - 17
19 –
19,2
15 - 17
250 - 350
150 - 300
250 -350
250 - 350
80 - 120
100 - 150
150-250
0,8- 1,0
0,5 - 0,7
0,7 - 0,9
0,5 - 0,8
0,45 - 0,7
0,45 - 0,55
0,5 - 0,65
200 300
0,9 - 1,1
0,65-0,8
0,5-2
1-3
1-3
0,4- 1
0,5-2
0,4 - 0,5
0,4 - 0,5
0,4 - 0,8
0,4 - 0,8
1-5
5,4-6
5,4 - 6
5,4-6
5,7 - 5,9
5,4 - 6,4
6,2 - 6,4
6,2 - 6,4
6,2 - 6,4
6,2 - 6,4
6-6,4
<0,05
0,3 - 0,5
<0,05
0,3 - 0,5
<0,05
0,3 - 0,5
<0,05
0,3 - 0,5
<0,05
0,1-0,5
<0,05
0,1 – 0,5
<0,05
0,1 – 0,5
<0,05
0,1 – 0,5
<0,05
0,1 – 0,5
<0,05
0,1 – 0,5
=UĊENL]
pnia
=UĊENL]
pniaka
Kora
50 – 60
=UĊENL]
FDáHJR
drzewa
45 – 55
50 – 65
=UĊENL]
odpadów
tarcicy
10 – 50
Odpad z
FLĊFLD
SLáą
45 - 60
40 – 55
30 – 50
18,5 - 20
18,5 – 20
18,5 – 20
18,5 – 20
18,5 – 20
18,5 – 20
6–9
6-9
6- 10
6- 11
6-9
250 - 400
250 - 350
250 - 350
200 - 300
0,7 - 0,9
0,7 - 0,9
0,7 - 0,9
1 -3
1 -2
6-6,2
<0,05
0,3 - 0,5
Wyszczególnienie
=UĊbki z
JDáĊ]L
ZawDUWRĞüZLOJRFL
ĞZLHĪ\PDWHULDá >@
:DUWRĞüRSDáRZD>0-NJ
s.m.]
:DUWRĞüRSDáRZD
ĞZLHĪHJRPDWHULDáX
[MJ/kg]
*ĊVWRĞüXV\SRZD>NJP3]
,ORĞüX]\VNLZDQHMHQHUJLL
]MHGQRVWNLREMĊWRĞFL
[MWh/ m3]
=DZDUWRĞüSRSLRáX>V
m.]
=DZDUWRĞüZRGRUX>V
m.]
=DZDUWRĞüVLDUNL>VP@
=DZDUWRĞüD]RWX>VP@
ħUyGáR[123]
85
3\á]
FLĊFLDSLOą
Tarcica
15 - 30
12 - 15
<0,1
0,1 – 0,5
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
4.4.2. 6NáDGFKHPLF]Q\GUHZQD
6NáDG FKHPLF]Q\ SRV]F]HJyOQ\FK F]ĊĞFL URĞOLQ\ MHVW X]DOHĪQLRQ\ RG funkcji MDNą PD GR
VSHáQLHQLD GDQ\ HOHPHQW URĞOLQ\ 'ODWHJR UyĪQ\ VNáDG FKHPLF]Q\ Z\ND]XMH áRG\JD NRU]HĔ
kora, nasiona itd.
'UHZQRHQHUJHW\F]QHVNáDGDVLĊ]
x PDWHULDáXSDOQHJR]DZLHUDMąFHJRQDVWĊSXMąFHSLHUZLDVWNLFKHPLF]QH
- ZĊJLHl – C – (50÷52 %),
- wodór – H – (6÷6,5 %),
- tlen – O – (40÷44 %),
- azot – N – (ok. 0,2 %)
- siarka – S – (ok. 0,1 %);
x ZRG\RXG]LDOHREMĊWRĞFLRZ\P·NWyUDZSá\ZDLVWRWQLHQDZDUWRĞüRSDáRZą
paliwa;
x SRSLRáX ZDSĔPDJQH]LSRWDV RN
Drewno prawie wcale nie zawiera siarki, dlatego podczas spalania drewna prawie nie
SRZVWDMHWUXMący i szkodliwy dwutlenek siarki SO2.
:\PLHQLRQHZ\ĪHMSLHUZLDVWNLFKHPLF]QHWZRU]ąQDVWĊSXMąFHVNáDGQLNLGUHZQD
x FHOXOR]D RNRáR VXFKHM PDV\ GUHZQD R ZDUWRĞFL 8 kWh/kg (17,3 MJ/kg);
(C6H10O5)nVXFKHGUHZQROLĞFLDVWH]DZLHUD– 48%; suche drewno iglaste 53 – 54%;
x OLJQLQD GR PDV\ GUHZQD R ZDUWRĞFL RSDáRZHM N:KNJ (28,8 MJ/kg);
]ZLą]HNZLHORF]ąVWHF]NRZ\ SROLPHUOXESROLPHUPLHV]DQ\ x polisacharydy celulozopodobne jak np. hemiceluloza (razem 20% masy drewna) o
ZDUWRĞFLRSDáRZHMN:KNJ (16,2 MJ/kg); suche drewno zawiera 15 – 20%;
x Ī\ZLFHZRVNLWáXV]F]HROHMHOXESRGREQH GRPDV\GUHZQD RZDUWRĞFLRSDáRZHM
do 10 kWh/kg (16,2 MJ/kg) [41].
NaOHĪ\]DXZDĪ\üĪHSURFHVOLJQLILNDFML GUHZQLHQLD ĞFLDQHNNRPyUNRZ\FKREHMPXMHRNRáR
X JDWXQNyZ LJODVW\FK QDWRPLDVW Z SU]\SDGNX JDWXQNyZ OLĞFLDVW\FK – RNRáR substancji [60].
Rysunek 526NáDGQLNLpierwiastkowe i analityczne biomasy
ħUyGáR[60]
86
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
4.4.3. :DUWRĞüRSDáRZDGUHZQD
:DUWRĞü RSDáRZD GUHZQD MHVW GODWHJR W\P Z\ĪV]D LP ZLĊFHM Ī\ZLF L OLJQLQ\ RQR ]DZLHUD
'UHZQR LJODVWH ]DZLHUD ZLĊFHMĪ\ZLF L OLJQLQ\ QLĪ GUHZQR OLĞFLDVWH ]H ĞUHGQLą 4,4 kWh/kg,
SRVLDGDZ\ĪV]ąZDUWRĞüRSDáRZąRGGUHZQDOLĞFLDVWHJR]HĞUHGQLą 4,2 kWh/kg drewna.
=H Z]JOĊGX QD Z\ĪV]ą JĊVWRĞü GUHZQD OLĞFLDVWHJR ZDUWRĞü JU]HZF]D QD PHWU SU]HVWU]HQQ\
REMĊWRĞFLMHVW]N:KPSZ\UDĨQLHZ\ĪV]DRGGU]HZLJODVW\FK]HĞUHGQLRN:KPS
5R]SLĊWRĞüSRPLĊG]\SRV]F]HJyOQ\PLJDWXQNDPLGU]HZOLĞFLDVW\FKLJODVW\FKMHVWGXĪD>@
Tabela 10:DUWRĞFLRSDáRZHZ\VXV]RQHMQDSRZLHWU]XJUXEL]Q\ZN:KPS ]DRNUąJORQHGR
Z]JOĊGQLHZN:KNJSRV]F]HJyOQ\FKJDWXQNyZ SU]\ZLOJRWQRĞFLGRPDV\
suchej)
Gatunek
drewna
grab
buk czerwony
GąE
jesion
robinia
brzoza
ZLą]
klon
olcha
:DUWRĞüRSDáRZD
grubizny
kWh/mp kWh/kg
2200
4,2
2100
4,2
2100
4,2
2100
4,2
2100
4,1
1900
4,3
1900
4,1
1900
4,1
1500
4,1
Gatunek drewna
wierzba
topola
GU]HZDOLĞFLDVWHĞUHGQLR
daglezja
sosna
modrzew
ĞZLHUN
MRGáD
GU]HZDLJODVWHĞUHGQLR
GUHZQRRSDáRZHĞUHGQLR
:DUWRĞüRSDáRZD
grubizny
kWh/mp kWh/kg
1400
4,1
1400
4,2
2100
4,2
1700
4,4
1700
4,4
1700
4,4
1600
4,4
1500
4,4
1600
4,4
1800
4,3
ħUyGáR[41]
Rysunek 53=DOHĪQRĞüGROQHMZDUWRĞFLRSDáRZHMRGZLOJRWQRĞFLGUHZQDZRGQLHVLHQLXGR
ZDJLGUHZQDFDáNRZLFLHVXFKHJRLGRZDJLGUHZQDZLOJRWQHJR
ħUyGáR[41]
5yZQLHĪZLHONRĞüNDZDáNyZGUHZQDPDZSá\ZQDZDUWRĞüRSDáRZąQDMHGQRVWNĊREMĊWRĞFL.
87
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Tabela 11:DUWRĞFLRSDáRZHQDPHWUV]HĞFLHQQ\REMĊWRĞFLPDJD]\QRZHMZ\VXV]RQHJRQD
SRZLHWU]XGUHZQD ]DRNUąJORQHGRN:K
:DUWRĞüRSDáRZDQDPHWUV]HĞFLHQQ\
REMĊWRĞFLPDJD]\QRZHM
:LHONRĞüNDZDáNyZ
SRODQDLRNUąJODNLRĞUHGQLF\SRZFP
NLMHLRNUąJODNLRĞUHGQLF\-10 cm
JDáĊ]LH -FPZSĊF]NDFK
SRFLĊWHQDNUyWNLHNDZDáNLUR]V]F]HSLRQH
QLHXáRĪRQHGUHZQR ZZRUNDFK
wióry z drewna
GUHZQROLĞFLDVWH EXNGąE
[kWh/mp]
drewno iglaste
[kWh/mp]
2200
1800
1300
1700
1400
1100
1200
1000
1000
800
ħUyGáR[41]
0RĪQD Z W\P PLHMVFX ZQLRVNRZDü ĪH ]DPLáRZDQLH GR GUHZQD OLĞFLDVWHJR MDNR RSDáX
Z\ZRG]LVLĊ]Z\ĪV]HMZDUWRĞFLRSDáRZHMQDMHGQRVWNĊREMĊWRĞFL>1].
:DUWRĞüRSDáRZDGUHZQDPRNUHJRZVWRVXQNXGRGUHZQDVXFKHJR przedstawiRQRSRQLĪHM
Tabela 12:DUWRĞFLHQHUJHW\F]QHUyĪQ\FKURG]DMyZGUHZQD
:LOJRWQRĞü>@
0
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
:DUWRĞüRSDáRZDGUHZQD>*-P3]
EXNGąE brzoza wierzba modrzew
10,83
9,69
6,65
8,74
10,59
9,47
6,50
8,55
10,49
9,38
6,44
8,46
10,37
9,28
6,37
8,37
10,24
9,17
6,29
8,27
10,09
9,03
6,20
8,15
9,92
9,87
6,09
8,00
9,71
8,69
5,96
7,84
9,46
8,47
5,81
7,64
9,16
8,19
5,62
7,39
8,78
7,85
5,39
7,08
sosna, olcha
7,98
7,80
7,73
7,64
7,55
7,44
7,31
7,16
6,97
6,75
6,47
ĞZLHUN
7,60
7,43
7,36
7,28
7,19
7,08
6,96
6,81
6,64
6,43
6,16
ħUyGáR[120]
:PHWU]HSU]HVWU]HQQ\P PS GUHZQD]QDMGXMąVLĊSRPLĊG]\NDZDáNDPLGUHZQDPQLHMV]HOXE
ZLĊNV]H SXVWH SU]HVWU]HQLH GODWHJR P SU]HVWU]HQQ\ RGSRZLDGD W\ONR P V]HĞFLHQQHJR
masywnego drewna (bez kory) [41].
Drewno w liczbach
PSGUHZQD RNOLWUyZROHMXRSDáRZHJR
1 kg drewna suchego = 4,4 kWh
PSGUHZQDZDĪ\– 500 kg [40]
88
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 540HWUSU]HVWU]HQQ\GUHZQDRSDáRZHJR
ħUyGáR[41]
4.4.4. :áDĞFLZRĞFLGUHZQDRSDáRZHJR
:ĞZLHĪRĞFLĊW\PÄ]LHORQ\P´GUHZQLHSRáRZĊZDJLPRĪHVWDQRZLüZRGD-HĪHOLGUHZQRE\áR
SU]H] URN PDJD]\QRZDQH Z SU]HZLHZQ\P PLHMVFX FLąJOH MHV]F]H ]DZLHUD – 20%
ZLOJRWQRĞFL2NUHĞODVLĊMHZWHG\MDNRÄZ\VXV]RQHQDSRZLHWU]X´3RVXFK\FK letnich dniach
ZLOJRWQRĞü PRĪH Z\QRVLü Z ZLOJRWQH MHVLHQQH GQL ]ZLĊNV]D VLĊ ]QyZ ]DZDUWRĞü
ZLOJRFLLPRĪHZWHG\Z\QLHĞüSRQDG'UHZQRZ\PLHQLD]RWDF]DMąF\PMHSRZLHWU]HP
ZLOJRWQRĞü MHVW RQR OHNNR KLJURVNRSLMQH WDN ĪH Z ]DOHĪQRĞFL RG ZLOJRWQRĞFL SRZLHWU]D
XVWDODVLĊÄUyZQRZDJDZLOJRWQRĞFL´Z]DNUHVLHRGGR'REU]HZ\VXV]RQHGUHZQR
]DZLHUDZLĊF–ZLOJRWQRĞFLZRGQLHVLHQLXGRGUHZQDFDáNRZLFLHVXFKHJR>1].
Rysunek 55=DZDUWRĞüFLHSáDZGUHZQLHLVXV]enie
ħUyGáR[41]
ĝZLHĪR ĞFLĊWH OXEĨOHSU]HFKRZ\ZDQHGUHZQR]DZLHUD ]E\W ZLHOH ZRG\ :RGD PXVL]RVWDü
ÄZ\JRWRZDQD´]DQLPGUHZQRVLĊVSDOL:\VWĊSXMąFDZWHQVSRVyEXWUDWDHQHUJLLVNáDGDVLĊ]
energii potrzebnej do podgrzania wody do punktu wrzenia, z cLHSáD SDURZDQLD L ] HQHUJLL
NRQLHF]QHM GR GDOV]HJR SRGJU]DQLD SDU\ ZRGQHM .DĪG\ OLWU ZRG\ ]XĪ\ZD RNRáR :K
HQHUJLLNWyUDUD]HP]SDUąZRGQąZ\ODWXMHSU]H]NRPLQ>1].
89
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
=DZDUWRĞü ZRG\ ]PQLHMV]D QLH W\ONR ZDUWRĞü RSDáRZą OHF] REQLĪD WHĪ Z NRQVHNZHQFML
WHPSHUDWXUĊ Z SDOHQLVNX 3U]H] REQLĪHQLH WHPSHUDWXU\ QLH ]RVWDMH RVLąJQLĊWD WHPSHUDWXUD
NRQLHF]QD GR FDáNRZLWHJR VSDOHQLD 6SDOHQLX XOHJDMą QLH ZV]\VWNLH VNáDGQLNL GUHZQD 1LH
VSDORQH JD]\ ] GUHZQD XFLHNDMą SU]H] NRPLQ OXE RVDG]DMą VLĊ MDNR VPRáD OXE VDG]D na
]DZRUDFK JD]X Z\ORWRZ\FK L Z NRPLQLH : WHQVSRVyEERJDWH Z HQHUJLĊHOHPHQW\ GUHZQD
SR]RVWDMąQLHVSDORQHGDOV]DHQHUJLD]GUHZQDMHVWWUDFRQD
1LHVSDORQDVPRáDLVDG]D]DQLHF]\V]F]DNDQDá\G\PRZHLNRPLQÄL]ROXMą´RQHSRZLHU]FKQLH
grzewcze przekazuMąFH FDáNRZLFLH FLHSáR L Z WHQ VSRVyE XQLHPRĪOLZLDMą FDáNRZLWH
SU]HND]DQLH FLHSáD 3U]H] WR SRZVWDMH WU]HFLH ĨUyGáR WUDFHQLD HQHUJLL SDOąF ZLOJRWQ\P
GUHZQHP :UHV]FLH QLH VSDORQH VNáDGQLNL VDG]\ L JD]yZ GU]HZQ\FK ]DQLHF]\V]F]DMą
powietrze w naszym otoczeniX 5HDVXPXMąF ĞZLHĪH ZLOJRWQH GUHZQR SDOL VLĊ ĨOH G\PL
PRFQRJU]HMHPQLHMSRNU\ZDVDG]ąSLHFLNRPLQRUD]]DQLHF]\V]F]DĞURGRZLVNR'RSLHURSR
Z\VXV]HQLXGUHZQRVWDMHVLĊZDUWRĞFLRZ\PSDOLZHP>1].
ƒ
:LOJRWQRĞüGUHZQD
:LOJRWQRĞü GUHZQD MHVW WR Z]JOĊGQD ]DZDUWRĞü ZRG\ Z WNDQFHGU]HZQHM EĊGąFD Z\QLNLHP
VWDQX QDWXUDOQHJR Z ĞFLĊW\P GUHZQLH OXE VNXWNLHP G]LDáDQLD F]\QQLNyZ DWPRVIHU\F]Q\FK
OXEHNVSORDWDF\MQ\FKZMDNLFKPDWHULDá]QDMGXMHVLĊSU]H]GáXĪV]\F]DV
=DZDUWRĞüZRG\ZGUHZQLHSU]HGVWDZLDVLĊ jakoXG]LDáPDVRZ\FDáNRZLWHM Wt), lub suchej
masy drewna (Ws):
mw
Wt
˜100%, (% wag. caáDá masy drewna)
m w ms
mw
Ws
˜100%, (% wag. suchej masy drewna)
ms
gdzie: mw –PDVDZLOJRFLFDáNRZLWHMZGUHZQLH>NJ@
ms – masa drewna suchego [kg]
:RGDZGUHZQLHGU]HZĪ\Z\FKVWDQRZLJáyZQ\VNáDGQLNVRNXNRPyUNRZHJRZ\VWĊSXMHZ
cewkach i naczyniach bielu.32
: GUHZQLH ĞZLHĪR ĞFLĊW\P OXE PRNU\P Z\UyĪQLD VLĊ ZRGĊ ZROQą NWyUD Z\SHáQLD ĞZLDWáR
NRPyUHN SRU\ PLNURVNRSRZH L ZRGĊ ]ZLą]DQą KLJURVNRSLMQą NWyUD QDV\FD ĞFLDQ\
NRPyUNRZH 1D ZRGĊ Z ĞFLDQDFK NRPyUNRZ\FK VNáDGD VLĊ ZRGD DGVRUSF\MQD ]ZLą]DQD ]
GUHZQHP ZLą]DQLDPL IL]\NRFKHPLF]Q\PL RUD] ZRGD NDSLODUQD ]ZLą]DQD ] GUHZQHP Z
Z\QLNXFLĞQLHQLDNDSLODUQHJR
:RGDZGUHZQLHNRQVWUXNF\MQ\PLZZ\UREDFKGU]HZQ\FK]QDMGXMHVLĊMHG\QLHZĞFLDQDFK
komórkowych. WilgRWQRĞü WHJR GUHZQD ]DOHĪ\ RG Z]JOĊGQHM ZLOJRWQRĞFL L WHPSHUDWXU\
RWDF]DMąFHJRSRZLHWU]D-HĪHOLFLĞQLHQLHSDU\ZRGQHMQDSRZLHU]FKQLGUHZQDMHVWPQLHMV]HRG
FLĞQLHQLD F]ąVWHF]NRZHJRSDU\ ZRGQHM Z RWDF]DMąF\P SRZLHWU]X WR GUHZQR SRFKáDQLDSDUĊ
ZRGQą L PyZLP\ Z WDNLP SU]\SDGNX ]MDZLVNX DGVRUSFML -HĪHOL MHVW RGZURWQLH WR GUHZQR
RGGDMHSDUĊZRGQąGRĞURGRZLVNDLPyZLP\R]MDZLVNXGHVRUSFML
: SURFHVDFK ZFKáDQLDQLD SDU\ ZRGQHM SU]H] GUHZQR Z\UyĪQLD VLĊ WU]\ ID]\ DGVRUSFMĊ
MHGQRF]ąVWHF]NRZą PRQRPROHNXODUQą ZLHORF]ąVWHF]NRZą SROLPROHNXODUQą L VRUSFMĊ
NDSLODUQą
32
Biel – ]HZQĊWU]QD VWUHID GUHZQD SQLD DOER JDáĊ]L ]DZLHUDMąFD Ī\ZH NRPyUNL PLĊNLV]RZH SU]HZRG]ąFH ZRGĊ L JURPDG]ąFH PDWHULDá\
zapasowe.
90
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 56,]RWHUP\VRUSFMLZRG\SU]H]ZáyNQRFHOXOR]RZH ]6]ZDUFV]WDMQDZJ
Urquarta i Wiliamsa)
ħUyGáR>@
=MDZLVNRDGVRUSFMLMHGQRF]ąVWHF]NRZHMREHMPXMHSU]HG]LDáZLOJRWQRĞFLGUHZQDGRRNRáR
D SRGVWDZĊ ZLą]DQLD ZRG\ VWDQRZLą VLá\ ZLą]DĔFKHPLF]Q\FK PRVWNL ZRGRURZH WZRU]ąF
QD SRZLHU]FKQL NU\VWDOLWyZ L Z SU]HVWU]HQLDFK QLHXSRU]ąGNRZDQ\FK ZDUVWZĊ
MHGQRF]ąVWHF]NRZą $GVRUSFMD ZLHORF]ąVWHF]NRZD SROHJD QD Z]DMHPQ\P G]LDáDQLX SyO
HOHNWU\F]Q\FKF]ąVWHF]HNVXEVWDQFMLDGVRUEXMąFHMLDGVRUERZDQHM:Z\QLNXWHJRSURFHVXQD
SRZLHU]FKQLDFK VRUSF\MQLH DNW\ZQ\FK SRZVWDMą ZDUVWZ\ ZRG\ JUXERĞFL NLONX F]ąVWHF]HN
$GVRUSFMD SROLPROHNXODUQD SU]HELHJD Z SU]HG]LDOH ZLOJRWQRĞFL Z]JOĊGQHM GUHZQD Z
SU]HG]LDOHRGRNRáRGRDMHMZ\QLNLHPMHVWZ]URVWZLOJRWQRĞFLGUHZQDZSU]HG]LDOH
RGRNRáRGRRNRáR=MDZLVNRVRUSFMLNDSLODUQHMREHMPXMHZLOJRWQRĞüGUHZQDRG
GRRNRáR>GRW]ZSXQNXQDV\FHQLDZáyNLHQ ĞFLDQNRPyrkowych)] [45].
=D SU]HFLĊWQ\ VWDQ SRZLHWU]QRVXFK\ SU]\MPXMH VLĊ XPRZQLH ZLOJRWQRĞü 3RURZDWRĞü
GUHZQD ZUD] ] MHJR KLJURVNRSLMQRĞFLą RNUHĞOD W]Z SXQNW QDV\FHQLD RGSRZLDGDMąF\
ZLOJRWQRĞFL-HVWWRJyUQDJUDQLFDFKáRQQRĞFL1RUPDOQHZDUWRĞFLSXQNW nasycenia dla
GUHZQDPLHV]F]ąVLĊZ]DNUHVLHZDUWRĞFL–PDV\FDáNRZLWHM'UHZQRRZLOJRWQRĞFL
RGSRZLDGDMąFHM SXQNWRZL QDV\FHQLD ]DZLHUD PDNV\PDOQą LORĞü ZRG\ ]ZLą]DQHM
Z\SHáQLDMąFHM VWUXNWXUĊ EáRQ\ NRPyUNRZHM L QLH ]DZLHUD ZRG\ ZROQHM Z\SHáQLDMąFej
VWUXNWXUĊSRURZDWąGUHZQD >@
ƒ
=DZDUWRĞüF]ĊĞFLORWQ\FK
&]ĊĞFL ORWQH Vą WR VNáDGQLNL VXEVWDQFML ORWQ\FK ELRPDV\ NWyUH Z\G]LHODMą VLĊ SU]\
podgrzewaniu SDOLZD SRZ\ĪHM WHPSHUDWXU\ 0& L SURFHV WHQ QD]\ZD VLĊ RGJD]RZDQLHP
&HFKąFKDUDNWHU\VW\F]QąGUHZQDMHVWGXĪD]DZDUWRĞüVNáDGQLNyZORWQ\FK2NRáRVXFKHM
PDV\ RGJD]RZXMH VLĊ SRGF]DV RJU]HZDQLD Z SRVWDFL FLHNá\FK L JD]RZ\FK ]ZLą]NyZ
FKHPLF]Q\FK DSR]RVWDáH PDV\GUHZQD]EXGRZDQH MHVW]QLHORWQ\FK]ZLą]NyZ ZĊJOD
Dlatego efektywne spalanie paliw GUHZQRSRFKRGQ\FK Z\PDJD VSHFMDOQ\FK UR]ZLą]DĔ
91
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
NRQVWUXNF\MQ\FK NRPyU VSDODQLD 3DOHQLVNR QDMF]ĊĞFLHM Z\PDJD RGG]LHOHQLD NRPRU\
]JD]RZDQLDLGUXJLHMNRPRU\GRVSDODQLDJD]RZ\FKF]ĊĞFLORWQ\FK
3RZLHWU]H GR VSDODQLD SRZLQQR E\ü ZSURZDG]RQH SRZ\ĪHM ]áRĪD SDOLZa (powietrze II lub
ZWyUQH WDPJG]LHVSDODMąVLĊF]ĊĞFLORWQHDQLHSRG]áRĪHSDOLZD SRZLHWU]H,OXESLHUZRWQH $QDOL]D SRG]LDáX HQHUJLL FLHSOQHM Z\WZDU]DQHM SRGF]DV VSDODQLD Z\ND]XMH ĪH HQHUJLL
FLHSOQHMGRSURZDG]RQHM]SDOLZHPZ\G]LHODVLĊZF]DVLHVSDODQLDF]ĊĞFLORWQ\FK>@
Rysunek 578G]LDáZDJRZ\LHQHUJHW\F]Q\VXEVWDQFMLVWDá\FKLORWQ\FKZGUHZQLH
ħUyGáR>@
ƒ
3RSLyá
=DZDUWRĞü SRSLRáX Z GUHZQLH ]DOHĪ\ RG JDWXQNX GUHZQD LORĞFL VXEVWDQFML PLQHUDOQ\FK Z
UyĪQ\FK F]ĊĞFLDFK GU]HZD SRQLHZDĪ MHVW WR SURGXNW ZWyUQ\ RWU]\PDQ\ SU]H] G]LDáDQLH
wysokiej tempeUDWXU\ QD VXEVWDQFMH PLQHUDOQH7\SRZHGUHZQRRSDáRZH ]DZLHUD RNRáR–
SRSLRáXQDVXFKąPDVĊ
-HĪHOL GUHZQR MHVW ]DQLHF]\V]F]RQH L GRVWDMH VLĊ GR SLHFD UD]HP ] ]LHPLą XG]LDá SRSLRáyZ
Z]UDVWD UyZQLHĪ L RVWDWHF]QLH PRĪH RVLąJQąü SRQDG 3RSLyá GU]HZQ\ QLH VWDSLD VLĊ ]
UHJXá\ Z ĪXĪHO SRQLHZDĪ WHPSHUDWXUD VSDODQLD SU]HZDĪQLH QLH SU]HNUDF]D 0C.
7HPSHUDWXUDWRSQLHQLDSRSLRáXGU]HZQHJROHĪ\ZJUDQLFDFKGR 14000&-HĪHOLZVSyOQLH
VSDODQDMHVWWDNĪHVLHF]NDVáRPLDQDWHPSHUDWXUDPRĪHSRGQLHĞüVLĊGRWHJRVWRSQLDĪHSRSLyá
]DF]QLH WZRU]\ü ĪXĪHO :\QLND WR ] WHJR LĪ SRSLyá ]DZLHUD GXĪH LORĞFL VNáDGQLNyZ
DONDLF]Q\FK SRWDV VROH VRGX NWyUH ]QDF]QLH SRZRGXMą REQLĪHQLH WHPSHUDWXU WRSOLZRĞFL
SRSLRáX&]ĊĞFLSLHFD]DQLHF]\V]F]RQHĪXĪOHPVąWUXGQHGRF]\V]F]HQLD
: QRUPDOQ\FK ZDUXQNDFK LORĞü SRZVWDMąFHJR SRSLRáX RGSRZLDGD GR ZDJL
]ZLH]LRQHJRGUHZQD-HGQDNMHĪHOLVSDODQHVąOLĞFLHNRUDJDáĊ]LHXG]LDáSRSLRáyZZ\UDĨQLH
wzrasta. =DZDUWRĞü SRSLRáX Z LJOLZLX PRĪH SU]HNUDF]Dü QD VXFKą PDVĊ Z JDáĊ]LDFK L
korzeRNRáRDZSQLXRNRáR'XĪHLORĞFLSRSLRáyZ]DZLHUDWDNĪHGUHZQRRGSDGRZH
]DEH]SLHF]RQHĞURGNDPLRFKURQ\GUHZQD
3RSLyá ] GUHZQD VNáDGD VLĊ Z QDMZLĊNV]HM F]ĊĞFL ] ZDSQLD SRWDVX L PDJQH]X ĝUHGQLH
ZDUWRĞFL Z\QRV]ą RN &D2 ZDSQLD .2O potasu, 15% MgO magnezu, 7% P2O2
fosforu, 5% SiO2 krzemu, 5% Na22VRGXLQLHZLHONLHLORĞFLĪHOD]DPDQJDQXLWG
3RSLyá Z HQHUJHW\FH SRGUDĪD NRV]W\ WUDnsportu, koszty inwestycyjne i eksploatacyjne
]ZLą]DQH]LQVWDODFMąRGELRUXLVNáDGRZDQLDSRSLRáX
92
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
3RSLRáXGU]HZQHJRPRĪQDXĪ\ZDüMDNRQDZR]XGRRJURGyZ>] [60] [61].
4.5. Proces spalania biomasy
3URFHVVSDODQLDELRSDOLZVWDá\FKQDOHĪ\GR]áRĪRQ\FKDZMHJRVNáDGZFKRG]ąQDVWĊSXMąFH
etapy:
x suszenie
x odgazowanie
x sSDODQLHF]ĊĞFLORWQ\FK
x spalanie koksu
&]DVWUZDQLDSRV]F]HJyOQ\FKSURFHVyZ]DOHĪ\RGUR]PLDUyZF]ąVWNLSDOLZDZDUXQNyZ
RWRF]HQLD WHPSHUDWXU\LLORĞFLWOHQX W\SXLURG]DMXELRPDV\
,PZLĊNV]DMHVWSRZLHU]FKQLDNDZDáNDGUHZQDZVWRVXQNXGRMHJRREMĊWRĞFLW\PáDWZLHMMHVW
JR]DSDOLü6SDODQLHPDá\FKNDZDáNyZGUHZQDSU]HELHJDEDUG]LHMMHGQROLFLHLX]\VNXMHVLĊ
OHSV]DMDNRĞüRJQLDNWyU\MHVWáDWZLHMUHJXORZDü
Rysunek 58. Etap\SURFHVXVSDODQLDSRMHG\QF]HMF]ąVWNLELRSDOLZDVWDáHJR
ħUyGáR[60]
4.5.1. 0RGHOVSDODQLDELRSDOLZVWDá\FK
ƒ
6SDODQLHGUHZQDDGZXWOHQHNZĊJOD
-HĪHOLEĊG]LHVLĊURF]QLHVSDODüW\OHGUHZQDLOHURĞQLHZOHVLHVSDODQLHQLHEĊG]LHSURZDG]LáR
GR]PLDQ]DZDUWRĞFL&O2ZDWPRVIHU]H3RGF]DVURĞQLĊFLDGU]HZD]RVWDMH]ZLą]DQDGRNáDGQLH
WDNDVDPDLORĞüÄJD]yZFLHSODUQLDQ\FK´MDND]RVWDMHXZDOQLDQDSRGF]DVFDáNRZLWHJRVSDOHQLD
[41].
93
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 59. Schemat –]PDJD]\QRZDQDHQHUJLDVáRQHF]QDZSDOHQLX drewna
ħUyGáR>1]
-HĪHOLGUHZQRSRĞPLHUFLGU]HZD]RVWDMHZOHVLHLWDPVLĊUR]NáDGDGDMHWRWDNLVDPHIHNWMDN
spalanie. 5R]NáDG WR EDUG]R SRZROQH ÄVSDODQLH´ 7\ONR ZWHG\ NLHG\ GUHZQR ]RVWDQLH
]DFKRZDQHSU]HGUR]NáDGHPQLHXZROQLVLĊ]PDJD]\QRZDQH w nim CO2. w jednym metrze
V]HĞFLHQQ\P GUHZQD ]ZLą]DQH MHVW NJ ZĊJOD FR RGSRZLDGD RNRáR NJ GZXWOHQNX
ZĊJOD
'ZXWOHQHN ZĊJOD XZDOQLDQ\ G]LĞ GR DWPRVIHU\ SRSU]H] VSDODQLH ZĊJOD JD]X ROHMX
RSDáRZHJR OXE EHQ]\Q\ ]RVWDá Z SU]HV]áRĞFL ]ZLą]DQ\ SU]H] URĞOLQ\ DV\PLOXMąFH QS
SODQNWRQ 3RND]XMHWRVFKHPDWF\UNXODFMLGZXWOHQNXZĊJODSU]HGVWDZLRQ\SRQLĪHM. Poprzez
VSDODQLH ZĊJOD XZDOQLDP\ ]áRĪD ZĊJOD NWyUH SU]H] ZLHOH VHWHN W\VLĊF\ ODW WZRU]\á\
UR]ZLMDMąFHVLĊURĞOLQ\>1].
94
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 60. CyrkulacjaGZXWOHQNXZĊJOD
ħUyGáR>1]
4.5.2. Spalanie drewna
'UHZQRMHVWFRSUDZGDSDOLZHPVWDá\PDOHSDOLVLĊJáyZQLHMDNRJD]GU]HZQ\2NRáR
ZDJL VXEVWDQFMLSDOQHMZGUHZQLHVSDODVLĊMDNRJD]GODWHJRGUHZQRUD]HP]HVáRPąQDOHĪ\
do najbaUG]LHM ERJDW\FK Z JD] SDOLZ 7H VXEVWDQFML SDOQHM Z\WZDU]D QLHFDáH ZDUWRĞFLRSDáRZHMGUHZQD3RGF]DVVSDODQLDNRNVXPQLHMQLĪVXEVWDQFMLSDOQHMVSDODVLĊ
Z IRUPLH JD]RZHM 7D UyĪQLFD RGSRZLDGD ]D WR ĪH GREU\ SLHF GR VSDODQLD GUHZQD PXVL
posiadDü LQQH UR]ZLą]DQLD WHFKQLF]QH QLĪ SLHF ZĊJORZ\ %H] JD]X GU]HZQHJR QLH E\áRE\
Z\VRNLFKSáRPLHQLSDOąFHJRVLĊGUHZQDRFLHSá\PNRORU]H>1].
'UHZQR SRWU]HEXMH GR GREUHJR VSDODQLD GXĪHJR SDOHQLVND JG\Ī JD]\ GU]HZQH VSDODMą VLĊ
SU]HZDĪQLHGXĪ\PSáRPLHQLHP3R]DW\PGRVWUHI\SáRPLHQLJD]RZ\FKWU]HEDGRSURZDG]Lü
RJU]DQH ERJDWH Z WOHQ ĞZLHĪH SRZLHWU]H 7R ZF]HĞQLHM RJU]DQH ÄSRZLHWU]H ZWyUQH´ MHVW
NRQLHF]QHĪHE\ERJDW\ZHQHUJLHJD]GU]HZQ\PyJáVLĊPRĪOLZLHFDáNRZLFLHVSDOLü>1].
Tabela 136NáDGQLNLHQHUJHW\F]QHGUHZQDLLFKZáDĞFLZRĞFL
3DOQHLQLHSDOQHVNáDGQLNLGUHZQD
:áDĞFLZRĞü
substancji
6NáDGQLNLSDOQH
6NáDGQLNL
niepalne
Rodzaj substancji
Stan skupienia
podczas spalania
8G]LDáZZDG]HZ
ZĊJLHOGU]HZQ\
ZĊJORZRGory
VWDá\
gazowy
14%
67%
woda (jako para)
gazowy
18%
SRSLyá
VWDá\
SRQLĪHM
8G]LDá
pierwiastków w
wadze w %
ZĊJOD
5% wodoru
33% tlenu
2% wodoru
16% tlenu
]ZLą]NyZ
mineralnych
ħUyGáR>1]
']LĊNLQLVNLHPXFLHSáX ZáDĞFLZHPXGUHZQD Z\VXV]RQHJRQDSRZLHWU]X ,5 do 0,7 Wh/kg)
Z\VWDUF]DVNURPQHGRVWDUF]HQLHFLHSáDĪHE\SU]HNURF]\üWHPSHUDWXUĊ]DSáRQXRNRáR0C.
7HPSHUDWXUD ]DSáRQX GUHZQD MHVW R SRáRZĊ QLĪV]D RG WHPSHUDWXU\ ]DSáRQX EU\NLHWyZ
95
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
ZĊJORZ\FK ZLHONRĞFL MDMD NWyUH]DSDODMą VLĊGRSLHURRNRáR0C. RóĪQHVNáDGQLNLGUHZQD
PDMą QLH W\ONR RGPLHQQH ZDUWRĞFL RSDáRZH OHF] WHĪ UyĪQH ZáDĞFLZRĞFL SDOQH , WDN OLJQLQD
]DSDODVLĊWUXGQLHMRGFHOXOR]\DFHOXOR]DWUXGQLHMRGKHPLFHOXOR]\>1].
Tabela 145HDNFMDVNáDGQLNyZGUHZQDSRGF]DVVpalania
8G]LDáZ
masie suchej
Temperatura
SRF]ąWNX
rozpadu
Hemiceluloza
Celuloza
20%
50%
1500C
1700C – 2700C
Lignina
26%
2000C – 2800C
2OHMHĪ\ZLFH
WáXV]F]H
4%
3URGXNW\SRĞUHGQLH
podczas rozpadu
ocet drzewny
aceton, fenole
metanol, ocet drzewny
aceton, kwas
mrówczany
grupa bardzo
niejednorodna
Temepratura
QDMZLĊNV]HM
V]\ENRĞFL
rozpadu
2300C – 2700C
3300C – 3700C
ponad 3750C
ħUyGáR>1]
4.5.3. Etapy spalania drewna
8RJyOQLRQ\PRGHOVSDODQLDELRSDOLZVWDá\FK]DZLHUDQDVWĊSXMąFHSRVRELHSURFHV\
x nagrzewaQLHLVXV]HQLHF]ąVWNLSDOLZD
x UR]NáDG WHUPLF]Q\ F]ąVWNL RGJD]RZDQLH OXE SLUROL]D SRZVWDQLH ORWQ\FK F]ĊĞFL
ORWQ\FK LVWDá\FK NRNV SURGXNWyZSLUROL]\
x VSDODQLHF]ĊĞFLORWQ\FK
x VSDODQLHF]ĊĞFLVWDáHMSRSLUROL]LH NRNVX >@
Rysunek 61. Przebieg reakcji podczas spalania drewna.
ħUyGáR>@
96
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
'UHZQRĞZLHUNRZH]DSDODVLĊV]F]HJyOQLHáDWZRSRQLHZDĪPDPDáąJĊVWRĞüLSUDZLHZFDOH
QLH ]DZLHUD ]ZLą]NyZ PLQHUDOQ\FK 'UHZQR NWyUH PD ZLĊNV]D JĊVWRĞü L ]DZLHUD ZLĊFHM
]ZLą]NyZPLQHUDOQ\FKMDNGUHZQRUG]HQLRZHGĊEX]DSDODVLĊWUXGQLHM3RZRGHPWHJRMHVW
WR ĪH GUHZQR R ZLĊNV]HM JĊVWRĞFL L ]DZDUWRĞFL ]ZLą]NyZ PLQHUDOQ\FK áDWZLHM SU]HZRG]L
FLHSáR SU]H] FR ]PQLHMV]D VLĊ ]DWRU FLHSOQ\ SRZVWDMąF\ SU]\ SRZLHU]FKQL GUHZQD NWyUD
wchodzi w NRQWDNW ] SáRPLHQLHP 'ODWHJR GUHZQR R ZLĊNV]HM JĊVWRĞFL L ]DZDUWRĞFL
PLQHUDáyZ QLH RVLąJD WDN V]\ENR NRQLHF]QHM WHPSHUDWXU\ ]DSáRQX ĝUHGQL ZVSyáF]\QQLN
SU]HZRGQLFWZDFLHSOQHJRMHVWGZDUD]\Z\ĪV]\Z]GáXĪZáyNLHQ :P. QLĪZSRSU]HN
(0,14 W/mK).
Suszenie resztek wilgoci
:GUHZQLHZ\VXV]RQ\PQDSRZLHWU]XUyZQLHĪ]DZDUWDMHVWV]F]ąWNRZDZLOJRüSRPLĊG]\
– ZDJL 7D ZLOJRü ]RVWDMH XVXQLĊWD ] GUHZQD SU]\ WHPSHUDWXU]H RN 0& :LOJRü
]QDMGXMąFDVLĊZSRUDFKRGSDURZXMHLZSRVWDFLSDU\ZĊGUXMHGRotoczenia.
3RF]ąWHNUR]NáDGX
0QLHMZLĊFHMMHGQRF]HĞQLHSRV]F]HJyOQHVXEVWDQFMH]DZDUWHZGUHZQLH]DF]\QDMąSU]HFKRG]Lü
Z VWDQ Sá\QQ\ PROHNXá\ W\FK VXEVWDQFML ]DF]\QDMą VLĊ UR]V]F]HSLDü L Z\SDURZ\ZDü :
NDĪG\PUD]LHSU]\WHPSHUDWXUDFKGR 0&WZRU]ąFHVLĊJD]\XODWQLDMąVLĊMHV]F]HEDUG]R
powoli.
Powstawanie gazu drzewnego
3RZVWDMąFHQDSRF]ąWNX JD]\ GU]HZQH]DSDODMąVLĊRG ZSURZDG]RQHJR V]WXF]QLHSáRPLHQLD
DOH JG\E\ SáRPLHĔ ]RVWDá XVXQLĊW\ QLH SDOLáE\ VLĊ MHV]F]H VDPRG]LHOQLH 'R WHJR SXQNWX
reakcji –Z\QRV]ąFHJRRNRáR0C –PXVLE\üGRSURZDG]DQDGRGUHZQDHQHUJLDFLHSOQDE\
SURFHV VSDODQLD PyJá E\ü NRQW\QXRZDQ\ 'R WHJR PRPHQWX Pa miejsce reakcja
HQGRWHUPLF]QD NWyUHMV]\ENRĞü MHVW NRQWURORZDQD SU]H]SURFHV\ IL]\F]QH WUDQVSRUWX PDV\ L
FLHSáD Z F]ąVWFH 6]\ENRĞü VXV]HQLD ]DOHĪ\ RG WHPSHUDWXU\ RWRF]HQLD UR]PLDUX F]ąVWNL
]DZDUWRĞFL ZLOJRFL V]\ENRĞFL G\IX]ML SDU\ ZRGQHM SU]H] XNáDG SRURZDW\ SU]HZRGQRĞFL
cieplnej.
97
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 62. Przebieg spalania drewna – wykres
ħUyGáR>41]
Uwalnianie energii cieplnej
Od 2600& SRGF]DV UR]NáDGX WHUPLF]QHJR Z RJQLX SLUROL]\ Z\VWĊSXMH Z\UDĨQLH QDGPLDU
HQHUJLL 5HDNFMD MHVW WHUD] HJ]RWHUPLF]QD = SRZRGX EUDNX WOHQX Z SREOLĪX V]\ENR
UR]NáDGDMąFHJRVLĊNDZDáNDGUHZQDJD]\GU]HZQHF]ĊVWR]DSDODMąVLĊGRSLHURZRGGDOHQLXRG
SRODQDNLHG\Z\VWDUF]DMąFRZ\PLHV]Dá\VLĊ]WOHQHP]SRZLHWU]D7HPSHUDWXUDSáRPLHQLZ
NWyUHMXWOHQLDVLĊUR]áRĪRQ\QD]GROQHGRUHDNFMLZĊJLHOLZRGyUZ\QRVL0C.
Energia zawarta w drewnie zostaje wykorzystana tylko w przypadku, kiedy gaz drzewny
]PLHV]DQ\ ] WOHQHP PRĪH VLĊ VSDODü Z Z\VRNLHM WHPSHUDWXU]H -HGQRF]HĞQLH QLH Vą
WUDQVSRUWRZDQH SU]H] NRPLQ QLHFDáNRZLFLH UR]V]F]HSLRQH ]ZLą]NL ZĊJOD ZRGRUX L WOHQX
3RGF]DV FDáNRZLWHJR VSDODQLD JD]yZ GU]HZQ\FK SRZVWDMą GZXWOHQHN ZĊJOD &22 i H2O –
VXEVWDQFMHQDWXUDOQHZ\VWĊSXMąFHLQLHREFLąĪDMąFHĞURGRZLVND>1].
6WHFKLRPHWU\F]QHVSDODQLHSDOLZPRĪQDRSLVDüUHDNFMą
C O 2 o CO 2 cieplo
:SU]\SDGNXSDOLZDELRSDOLZVWDá\FKNWyUH]DZLHUDMąMHV]F]HZRGyULWOHQUHDNFMHVSDOania
PRĪQDSU]HGVWDZLüZSRVWDFL
1
b c·
§
C a H b O c ¨ a ¸O 2 o aCO 2 bH 2 O cieplo
4 2¹
2
©
3URFHV SLUROL]\ MHVW ]HVSRáHP UHDNFML FKHPLF]Q\FK UR]NáDGX WHUPLF]QHJR VXEVWDQFML
RUJDQLF]QHMSDOLZDEH]GRVWĊSXXWOHQLDF]D
C a H b O c cieplo o H 2 O CO 2 H 2 CO CH 4 C x H y ... smola koks
98
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 63. Schemat ro]NáDGXWHUPLF]QHJRF]ąVWNLELRPDV\
ħUyGáR>@
: WHPSHUDWXU]H SRZ\ĪHM 0& UR]SRF]\QD VLĊ RGJD]RZDQLH D V]\ENRĞü URĞQLH ZUD] ]H
wzrostem temperatury procesu. Na wyNUHVDFKSRQLĪHMZ\VWĊSXMą dwa obszary ubytku masy,
zaznaczone przez dwa piki. Pierwszy, niskotemperaturowy RGSRZLDGD UR]NáDGRZL
WHUPLF]QHPX KHPLFHOXOR]\ D Z\VRNRWHPSHUDWXURZ\ UR]NáDGRZL WHUPLF]QHPX FHOXOR]\ :
WHPSHUDWXU]H SRZ\ĪHM 0& ZLĊNV]RĞü F]ĊĞFL ORWQ\FK RGJD]RZDáD 0RĪQD ]DXZDĪ\ü
niewielkie zmniejszenie masy drewna w zakresie temperatur 400 – 5000C [60].
Rysunek 647HUPRJUDPSU]HGVWDZLDMąF\XE\WHNPDV\GUHZQDQDVNXWHNRGJD]RZDQLDF]ĊĞFL
ORWQ\FKZ]DOHĪQRĞFLRGWHPSHUDWXU\SURFHVX
ħUyGáR>@
99
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 65. Termogram i krzywa DTA pU]HGVWDZLDMąFHubytek masy drewna w czasie
VSDODQLDRUD]V]\ENRĞFLSRV]F]HJyOQ\FKSURFHVyZ
ħUyGáR>@
WĊJLHOGU]HZQ\ – spalanie
']LĊNLFLHSáXRG]ZLą]NyZZRGRURZĊJORZ\FKZGUHZQLHRGáąF]DMąVLĊVNáDGQLNL]DZLHUDMąFH
ZRGyU L VSDODMą VLĊ MDNR JD] = SRZRGX V]\ENR XODWQLDMąFHJR VLĊ JD]X GU]HZQHJR GR
SRZLHU]FKQL NDZDáND GUHZQD QLH PRJáD GRWU]Hü Z\VWDUF]DMąFD LORĞü WOHQX GODWHJR ]DPLHQLá
siĊRQQDMSLHUZ Z ZĊJLHOGU]HZQ\ 6SDOHQLHSR]RVWDáRĞFL NRNVRZHMUR]SRF]\QDVLĊGRSLHUR
NLHG\ ]DNRĔF]\ VLĊ RGJD]RZDQLH substancji lotnych, ĪDU]ąF VLĊ SU]\ WHPSHUDWXU]H do
8000C [41].
-HĪHOL SU]HWQLH VLĊ SáRQąF\ JUXE\ ]ZĊJORQ\ QD ]HZQąWU] NDZDáHN GUHZQD ZLGDü EĊG]LH
QDVWĊSXMąFHVWUHI\UR]NáDGX
x QD]HZQąWU]XWZRU]\áVLĊMXĪZĊJLHOGU]HZQ\ wDUVWZDWDSĊNDF]ĊĞFLRZRSrzez zanik
PDV\DF]ĊĞFLRZRSU]H]WRUXMąFHVRELHGURJĊJD]\GU]HZQH
x SRG VSRGHP ]QDMGXMH VLĊ FLHQND ZDUVWZD Z NWyUHM GUHZQR UR]NáDGD VLĊ WHUPLF]QLH
7XWDMGUHZQR]JD]RZXMHVLĊZSHáQ\P tempie;
x Z ĞURGNX NDZDáND GUHZQD PRĪH ]QDMGRZDü VLĊ MHV]F]H ZDUVWZD ]Growego drewna,
MHĪHOLQLH]RVWDáDWDPMHV]F]HRVLąJQLĊWDWHPSHUDWXUDUR]NáDGXGR0C; [41]
100
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 666WUHI\VSDODQLDSDOąFHJRVLĊNDZDáNDGUHZQDZSU]HNURMX
ħUyGáR>1]
4.5.4. &]\QQLNLZSá\ZDMąFHQDVSDODQLHSDOLZD
6NáDG FKHPLF]Q\ SDOLZD L SRSLRáX NDORU\F]QRĞü JĊVWRĞü SRURZDWRĞü ]DZDUWRĞü F]ĊĞFL
ORWQ\FKNRNVX]DZDUWRĞüZLOJRFLLSRSLRáXZpaliwieZSá\ZDMą na proces spalania.
'R VSDODQLD SDOLZ R QLVNLHM MDNRĞFL VWRVXMH VLĊ ĞUHGQLHM L GXĪHM VNDOL PRF\ V\VWHP\ ,P
mniejszaMHVWVLáRZQLDW\POHSV]DLEDUG]LHMZ\UyZQDQDPXVLE\üMDNRĞüVSDODQHJRSDOLZD
: SU]\SDGNX SDOLZ GUHZQRSRFKRGQ\FK QDGDMą VLĊ RQH ZLĊNV]RĞFL GR VSDODQLD ]DUyZQR Z
GRPRVWZDFKMDNLZGXĪ\FKVLáRZQLDFK
Tabela 15:Sá\ZZáDĞFLZRĞFLIL]\F]Q\FKELRPDV\QDXĪ\WNRZDQLH
Charakterystyka
]DZDUWRĞüZLOJRFL
NDORU\F]QRĞü
]DZDUWRĞüF]ĊĞFLORWnych
]DZDUWRĞüSRSLRáX
WRSOLZRĞüSRSLRáX
zarodniki, grzybnie
gĊVWRĞüQDV\SRZD
JĊVWRĞüF]ąVWNL
:Sá\ZZáDĞFLZRĞFLSDOLZDQDMHJRXĪ\WNRZDQLH
F]DVVNáDGRZDQLDLXE\WHNPDV\VXFKHMVDPR]DSáRQ
SURMHNWVLáRZQL
Z\NRU]\VWDQLHSDOLZDSURMHNWVLáRZQL
]DFKRZDQLHVLĊZF]DVLHRGJD]RZDQLD
HPLVMDS\áyZXVXZDQLHLVNáDGRZDQLHSRSLRáXWHFKQRORJLD
spalania
EH]SLHF]HĔVWZRSUDF\WHFKQRORJLDVSDODQLDV\VWHPNRQWUROL
procesu
]DJURĪHQLH]GURZLD
logistyka paliwa
SU]HZRGQRĞüFLHSOQDUR]NáDGFLHSOQ\
ħUyGáR>@
Tabela 16:Sá\ZZáDĞFLZRĞFLFKHPLF]Q\FKELRPDV\QDXĪ\WNRZDQLH
6NáDGQLN
C, H, O
Chlor Cl
Azot N
Siarka S
Fluor F
Potas K
:Sá\ZZáDĞFLZRĞFLSDOLZDQDMHJRXĪ\WNRZDQLH
kalRU\F]QRĞüSDOLZD
Emisja HCl i PCDD/F, korozja
Emisja NOx i N2O
Emisja SO2, korozja
Emisja HF, korozja
KRUR]MD]PQLHMV]HQLHWRSOLZRĞFLSRSLRáyZWZRU]HQLHDHUR]ROL,
Z\NRU]\VWDQLHSRSLRáyZ
101
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Sód Na
Magnez Mg
Korozja, zmnieMV]HQLHWRSOLZRĞFLSRSLRáyZWZRU]HQLHDHUR]ROL
=ZLĊNV]HQLHWRSOLZRĞFLSRSLRáyZZ\NRU]\VWDQLHSRSLRáyZ
QDZR]\]VLáRZQL
=ZLĊNV]HQLHWRSOLZRĞFLSRSLRáyZZ\NRU]\VWDQLHSRSLRáyZ
3UDNW\F]QHZ\NRU]\VWDQLHSRSLRáyZ
(PLVMHZ\NRU]\VWDQLHSRSLRáyZWZRU]HQLHDHUR]ROL
:DSĔ&D
Fosfor P
0HWDOHFLĊĪkie
ħUyGáR>@
:DĪQ\PLFKDUDNWHU\VW\NDPLELRPDV\VąUR]PLDUF]ąVWHNSDOLZDJĊVWRĞüNDORU\F]QRĞüL
]DZDUWRĞüZLOJRFL:WDEHOLSRQLĪHM]DPLHV]F]RQRW\SRZHZDUWRĞFLSDUDPHWUyZIL]\F]Q\FK
biomasy:
Tabela 17.DORU\F]QRĞü]DZDUWRĞüZLOJRFLJĊVWRĞüQDV\SRZDLJĊVWRĞüHQHUJHW\F]QD
UyĪQ\FKELRSDOLZVWDá\FK
Rodzaj paliwa
Granulaty drzewne
=UĊENLGU]HZQH
rewno twarde,
ZVWĊSQLHVXV]RQH
=UĊENLGU]HZQH
drewno twarde
=UĊENLGU]HZQH
GUHZQRPLĊNNie,
ZVWĊSQLHVXV]RQH
=UĊENLGU]HZQH
GUHZQRPLĊNNLH
Kora
3\áGU]HZQ\
6áRPDEDORW\
*ĊVWRĞü
energety
czna,
kWh/m3
4,6
3,4
*ĊVWRĞü
nasypowa,
kg paliwa
surowego/
m3
600
320
5,5
2,2
450
1009
50,0
5,5
3,4
250
855
50,0
5,5
2,2
350
785
50,0
50,0
15,0
5,6
5,5
5,2
2,3
2,2
4,0
320
240
120
727
518
482
=DZDUWRĞü :DUWRĞü
RSDáRZD
wilgoci,
kWh/kg
[% wag.]
paliwa
suchego
10,0
5,5
30,0
5,5
50,0
:DUWRĞü
RSDáRZD
kWh/kg paliwa
surowego
2756
1094
ħUyGáR>@
:DUWRĞüFLHSáDVSDODQLDPRĪQDREOLF]\ü]HZ]RUX
Q s 0,349C 1,1783H 0,1005S 0,0151N 0,1034O 0,0211A, MJ/kg s.m.
gdzie:
&+612L$ SRSLyá R]QDF]DMą]DZDUWRĞFLZZDJsuchej masy paliwa [60];
4.6. Konwersja ELRSDOLZVWDá\FK w gospodarce skojarzonej
Istnieje wiele typów konwersji biomasy QD HQHUJLH HOHNWU\F]Qą FLHSOQD ZWyUQH
uszlachetnione paliwa (gaz generatorowy, metanol, bioolej).
:\NRU]\VWDQLHXNáDGyZVNRMDU]RQ\FKPRĪHPLHü]DVWRVRZDQLHMHG\QLHWDPJG]LHZ\VWĊSXMH
UyZQRF]HVQH]DSRWU]HERZDQLHQDHQHUJLĊFLHSOQąLHOHNWU\F]Qą
Stosowanie biomasy do celów energetycznych zasobów energiiRGQDZLDOQHMRUD]PRĪOLZRĞFL
]DVWąSLHQLD QLĪ SDOLZ NRSDOQ\FK EH] SRZLĊNV]DQLD HIHNWX FLHSODUQLDQHJR 'RGDWNRZR
Z]EXG]DVLĊLUR]ZLMDORNDOQąJRVSRGDUNĊLWDNZ'DQLL6]ZHFML)LQODQGLLL86$SRQDG
FLHSáRZQLPLHMVNLFKQDELRPDVĊ pracuje w warunkach gospodarki skojarzonej [60].
102
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
.RQZHQFMRQDOQąVLáRZQLĊQDELRPDVĊSU]HGVWDZLDVFKHPDWSRQLĪHM
Rysunek 676FKHPDWHOHNWURZQL]DVLODQHMELRPDVą
ħUyGáR>@
*áyZQ\PL SURFHVDPL SU]HWZyUVWZD ELRPDV\ Vą VSDODQLH SLUROL]D K\GUROL]D IHrmentacja,
]JD]RZDQLHLNRQZHUVMDX]\VNDQ\FK]ELRPDV\ZĊJORZRGRUyZ>@
103
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 685RG]DMHSURFHVyZNRQZHUVMLLWHFKQRORJLLXĪ\WNRZDQLDELRPDV\
ħUyGáR>@
4.6.1. Procesy termochemicznej konwersji biomasy
ƒ
Piroliza
Piroliza polega nD WHUPLF]Q\P UR]NáDG]LH RUJDQLF]Q\FK VNáDGQLNyZ RGSDGyZ EH] GRVWĊSX
SRZLHWU]D 5R]NáDG L RGJD]RZDQLH QDVWĊSXMH Z UHDNWRU]H RJU]HZDQ\P GR – 7500C.
3URGXNWDPL SLUROL]\ Vą JD]\ FLHSOQH NRQGHQVDW\ ZRGQH L ROHLVWH RUD SR]RVWDáRĞFL VWDáH
]DZLHUDMąFHZĊJLHO&HOHPSLUROL]\MHVW]PQLHMV]HQLHREMĊWRĞFLLPDV\RGSDGyZRUJDQLF]Q\FK
SU]\ MHGQRF]HVQ\P ]PDJD]\QRZDQLX LFK ZDUWRĞFL NDORU\F]QHM Z SURGXNWDFK U\QNRZ\FK
takich jak gaz i koks.
*D] SLUROL]\ VNáDGD VLĊ ] SDU\ ZRGQHM GZXWOHQNX ZĊJOD ZRGRUX PHWDQX L Z\ĪV]\ch
ZĊJORZRGRUyZDONDLF]Q\FKRUD]W]ZVPRá\Z\WOHZQHM PRĪH]DZLHUDüGLRNV\Q\LIXUDQ\ *D] Z\WOHZQ\ ]DZLHUD QLHRUJDQLF]QH ]ZLą]NL V]NRGOLZH MDN +&O +) +2S, HNC itp.
:\QLND]WHJRZQLRVHN]HZ\PDJDRQGRNáDGQHJRRF]\V]F]HQLD
ƒ
Zgazowanie
104
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
*D]\ILNDFMą OXE ]JD]RZDQLHP QD]\ZD VLĊ SURFHV SROHJDMąF\ QD QLHNRPSOHWQ\P VSDODQLX
ELRPDV\ SU]\ XĪ\FLX WOHQX SRZLHWU]D L SDU\ ZRGQHM 3URFHV WHQ SU]HELHJD Z WHPSHUDWXU]H
RNRáR0&SURGXNWHP]JD]RZDQLDMHVWPLHV]DQLQDJD]yZSDOQ\FK]DZLHUDMąF\FK&2+2
RUD]ĞODGRZHLORĞFLPHWDQX8U]ąG]HQLHZNWyU\PUHDOL]RZDQ\MHVWWHQSURFHVQD]\ZDQ\MHVW
JD]RJHQHUDWRUDPL*D]RJHQHUDWRU\VąNODV\ILNRZDQHZ]DOHĪQRĞFLRGVSRVREXZSURZDG]DQLD
SRZLHWU]D WOHQX :\UyĪQLDP\WU]\SRGVWDZRZHW\S\JD]RJHQHUDWRUyZ]QDZLHZHPGROQ\P
górQ\P L ERF]Q\P :\EyU JHQHUDWRUD ]DOHĪ\ RGSDOLZD MHJR ZLOJRWQRĞFL UR]PLDUXF]ąVWNL
]DZDUWRĞFLSRSLRáXLWS
Rysunek 69=HVWDZLHQLDUR]ZLą]DĔWHFKQLF]Q\FKVLáRZQLVNRMDU]RQ\FK]DVLODQ\FKELRPDVą
ħUyGáR>@
105
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
5R]G]LDá
(OHNWURFLHSáRZQLDQD]UĊENLGU]HZQH
5.1 (OHNWURFLHSáRZQLD w Herning, w Danii
+HUQLQJ WR MHGQR ] ZLĊNV]\FK PLDVW Z ĞURGNRZHM F]ĊĞFL 3yáZ\VSX
-XWODQG]NLHJR Z 'DQLL *áyZQ\P ĨUyGáHP HQHUJLL HOHktrycznej i cieplnej dla
PLHV]NDĔFyZW\VPLDVWDMHVWHOHNWURFLHSáRZQLDXPLHMVFRZLRQDQDREU]HĪDFK
Rysunek 70. Lokalizacja PLHMVFRZRĞFLHerning w Danii
Herning
ħUyGáR>@
:DUWR ]ZUyFLü XZDJĊ ĪH QDMZDĪQLHMV]\PL ĨUyGáDPL HQHUJLL Z regionie Vą ELRPDVD L
ZLDWU:V]F]HJyOQRĞFLELRPDVDMHVW intensywnie wykorzystywana do produkcji energii
GOD SRWU]HE PLHV]NDĔFyZ +HUQLQJ )DNW WHQ Z SRáąF]HQLX ] ]DVWRVRZDQLHP
skojarzonego wytwarzania enerJLL HOHNWU\F]QHM L FLHSáD &+3 SRZRGXMH ĪH PLDVWR
SRVLDGD JRGQHXZDJL]DVáXJLGODĞURGRZLVND 3RPLQąZV]\ spalanie odpadów, w 2000
URNX FLHSáD ]XĪ\ZDQHJR Z RNUĊJX RUD] HQHUJLL ]XĪ\ZDQHM Z PLHĞFLH
SRFKRG]LáR ]H ĨUyGHá HQHUJLL RGQDZLDOQHM 'RGDWNRZR VSDODQLH RGSDGyZ GRVWDUF]\áR
FLHSáD Z RNUĊJX (QHUJLD ZLDWUX VWDQRZLáD Z W\P GXĪą F]HĞü Z\QRV]ąFD .
&DáNRZLWH ]XĪ\FLH HQHUJLL Z JPLQLH Z URNX VSDGáR GR Z SRUyZQDQLX ]
poziomem z 1980 roku [5].
106
Pracamagisterska–0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQLwHerning(Dania)
Rysunek71(OHNWURFLHSáRZQLDZ+HUQLQJ +HUQLQJYDHUNHW
ħUyGáR>@
108
Pracamagisterska–0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQLwHerning(Dania)
Rysunek72(OHNWURFLHSáRZQLDZ+HUQLQJ
Maga]\Q]UĊENyZ
drzewnych
.RFLRá
5ĊEDUND
Turbina
Punktzrzutu
]UĊENyZ
Akumulator
FLHSáD
Punktkontroliwagi
Punktkontroli
MDNRĞFL
Parking
Magazyn
oleju
ħUyGáR>@
109
Pracamagisterska–0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQLwHerning(Dania)
Rysunek736FKHPDWSU]HELHJX]UĊENyZGU]HZQ\FKZHOHNWURFLHSáRZQLZ+HUQLQJ
ħUyGáR>@
110
Pracamagisterska–0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQLwHerning(Dania)
Rysunek74a.SchemattechnologiiwposzczególnychlatacKZHOHNWURFLHSáRZQLZ+HUQLQJ
ħUyGáR>@
1982
[ZĊJLHOROHMSDOQLNL
.RFLRá]DSURMHNWRZDQ\QDZĊJLHOQDODW
2000
4x2gaz/olejpalniki
2002
3x2gaz/olejpalniki
0RĪOLZRĞüZVSyáSDODQLDGR
50%]UĊENyZGU]HZQ\FK.
111
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
: HOHNWURFLHSáRZQL Z +HUQLQJ Z URNX ]RVWDá XUXFKRPLRQ\ NRFLRá &+3 DQJ
Combined Heat and Power RSDODQ\ ZĊJOHP – skojarzonego wytwarzania energii
HOHNWU\F]QHM L FLHSáD – dostarczaMąF PLHV]NDĔFRP PLDVWD FLHSáR L FLHSáą ZRGĊ QD
potrzeby bytowe, pRGF]DVJG\UyZQRF]HĞQLHZ\WZDU]DQąHOHNWU\F]QRĞüSU]HND]\ZDQR
GR JáyZQHM VLHFL HQHUJeW\F]QHM 7HQ RSDODQ\ ZĊJOHP V\VWHP &+3 ]DVWąSLá NRWáRZQLH
RSDODQą ROHMHP 3U]HMĞFLH ] ROHMX QD ZĊJLHO VSRZRGRZDQH E\áR NU\]\VHP
energetycznym w latach 1973 oraz 1979, podc]DV NWyU\FK XMDZQLá VLĊ SUREOHP
]DOHĪQRĞFL ĞZLDWD ]LQGXVWULDOL]RZDQHJR RG URS\ ] NUDMyZ 23(& QD ĝURGNRZ\P
:VFKRG]LH:JPLQLHSRZVWDáDZyZF]DVSRWU]HEDQLH]DZRGQHJRVSRVREXGRVWDUF]DQLD
HQHUJLLNWyU\RSDUW\E\áE\QDHIHNW\ZQ\PZ\NRU]\VWDQLXWDQLFKZPLDUĊPRĪOLZRĞFL
ORNDOQ\FK ĨUyGHá HQHUJLL : W\P VDP\P F]DVLH QLHNRU]\VtQ\ HIHNW ZSá\ZX SURGXNFML
HQHUJLL QD ĞURGRZLVNR E\á SU]HGPLRWHP QDUDVWDMąFHM GHEDW\ XMDZQLDMąFHM ]QDF]HQLH
EDUG]LHM ]UyZQRZDĪRQHJR UR]ZRMX : URNX ORNDOQL SROLW\F\ SRGMĊOL GHF\]MH R
UR]V]HU]HQLX ]ELRURZHJR V\VWHPX GRVWDUF]DQLD FLHSáD 2]QDF]DáR WR ĪH RNUĊJRZH
RJU]HZDQLHSRZLQQR]DSHZQLüFLHSáRQLHW\ONRPLHVzNDĔFRPPLDVWD+HUQLQJDOHWDNĪH
ZV]\VWNLP ZVLRP Z UHJLRQLH >@ : URNX RELHNW ]RVWDá SU]HEXGRZDQ\ QD JD]
ziemny natomiast Z URNX ]DVWRVRZDQR WHFKQRORJLĊ XPRĪOLZLDMąFą ]DVWRVRZDQLH
]UĊEHNGU]HZQ\FK
Rysunek 74:LGRNQDVRQGĊSRELHUDMąFąSUyENĊGRDQDOL]\ELRPDV\
ħUyGáR>@
112
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 75. Ro]áDGRZ\ZDQLH]UĊENyZ
ħUyGáR>RSUDFRZDQLHZáDVQH@
Rysunek 765R]áDGRZ\ZDQLHGUHZQD
ħUyGáR>RSUDFRZDQLHZáDVQH@
113
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 777UDQVSRUW]UĊENyZWDĞPRFLąJLHP
ħUyGáR>RSUDFRZDQLHZáDVQH@
Rysunek 780DJD]\Q]UĊENyZGU]HZQ\FK
ħUóGáR>@
:\GDMQRĞü SURGXNF\MQD RELHNWX Z +HUQLQJ WR 0: L Z\SURGXNRZDQR *:K
energii elektrycznej oraz 2 143 TJ energii cieplnej w 2005 roku.
114
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Tabela 18'DQHGRW\F]ąFHHPLVML]DQLHF]\V]F]HĔZ(&Z+HUQLQJ
Emisja/rok
CO2
SO2
NOX
HCl
CO
CH4
N2O
tony
tony
tony
tony
tony
tony
tony
2005
75 535
27
244
5,3
74
11,7
3,4
2004
74 655
29
274
5,2
53
12,1
3,4
2003
84 874
13
251
4
45
13,4
3,3
2002
146 930
8
124
0,5
-
2001
218 294
11
181
-
ħUóGáR>@
Rysunek 79. Emisja NOX i SO2ZHOHNWURFLHSáRZQLZ+HUQLQJZODWDFK– 2005
ħUóGáR>@
115
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 80. Emisja CO2ZHOHNWURFLHSáRZQLZ+HUQLQJZODWDFK– 2005
ħUóGáR>@
Tabela 19,ORĞFLSDOLZZ\NRU]\VW\ZDQ\FKZODWDFK– 2005 paliw w
HOHNWURFLHSáRZQLZ+HUQLQJ
Paliwo/rok
=UĊENLGU]HZQH
2OHMRSDáRZ\
Gaz ziemny
Propan
Jedn.
tony
TJ
tony
TJ
m3
TJ
tony
TJ
2005
253 840
2 382
4 997
203
26 381 525
1 047
0,551
0,028
2004
252 603
2 447
3 209
130
28 612 412
1 133
-
2003
213 602
2 239
895
36
36 407 375
1 442
-
2002
25 640
243
389
16
64 660 354
2 561
-
2001
0
0
532
22
96 129 525
3 807
-
ħUóGáR>@
116
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 813URFHQWRZ\XG]LDáSDOLZZ\NRU]\VW\ZDQ\FKZHOHNWURFLHSáRZQLZ+HUQLQJ
w latach 2001 – 2005
ħUóGáR>@
Tabela 203URGXNFMDHQHUJLLZHOHNWURFLHSáRZQLZ+HUQLQJZODWDFK-2005
Produkcja
En. elektryczna (brutto)
(netto)
En. cieplna (brutto)
(netto)
Jedn.
MWh
MWh
TJ
TJ
2005
302 269
280 380
2 145
2 143
2004
307 913
285 377
2 177
2 175
2003
316 006
292 579
2 194
2 192
2002
189 204
172 656
1 997
1 994
2001
341 777
321 830
2 374
2 370
ħUóGáR>@
Tabela 21'DQHLQIRUPDF\MQHGRW\F]ąFHHOHNWURFLHSáRZQLZ+HUQLQJ
Maksymalna produkcja energii
0DNV\PDOQDSURGXNFMDFLHSáD
=DSRWU]HERZDQLHURF]QHQD]UĊENLGU]HZQH
Zapotrzebowanie roczne na gaz ziemny
0DNV\PDOQH]XĪ\FLH]UĊENyZGU]HZQ\FK
0DNV\PDOQH]XĪ\FLHJD]X]LHPQHJR
&LĞQLHQLHSDU\
Temperatura pary
89 MW
174 MJ/s
200 000 ton
42 biliony Nm3
47 t/h
26,000 Nm3/h
115 bar
525 oC
ħUóGáR>@
(OHNWURFLHSáRZQLD XĪ\ZD ]UĊENyZ GU]HZQ\FK MDNR JáyZQHJR SDOLZD 'RGDWNRZ\P
SDOLZHPMHVWJD]]LHPQ\2OHMRSDORZ\PRĪHE\üXĪ\ZDQ\]DPLDVWJD]X]LHPQHJRMDNR
SDOLZR X]XSHáQLDMąFH Z JáyZQ\P NRWOH : URNX ]UĊENL GU]HZQH E\á\
117
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
wykoU]\VWDQH GR SURGXNFML RNRáR HQHUJLL JD] ]LHPQ\ GR RNRáR L ROHM
RSDáRZ\ GRRNRáR 2ELHNW Z +HUQLQJ MHVWQDMZLĊNV]ąHOHNWURFLHSáRZQLąQD]UĊENL
GU]HZQHZ'DQLLLVSDODRNRáR WRQ]UĊENyZURF]QLH
Proces technologiczny poprzedzony jest rozdUREQLHQLHP SU]\ SRPRF\ UĊEDUNL D
QDVWĊSQLH PDWHULDá WUDQVSRUWRZDQ\ MHVW GR PDJD]\QX JáyZQHJR : FHOX
Z\HOLPLQRZDQLD QLHNRU]\VWQHJR RGG]LDá\ZDQLD ZDUXQNyZ DWPRVIHU\F]Q\FK RSDG\
ĞQLHJXGHV]F]X VWRVXMHVLĊ]DGDV]RQ\PDJD]\Q
0DJD]\Q ELRPDV\ PRĪH E\ü Z\SRVDĪRQ\ Z XNáDG\ ZHQW\ODF\MQH NWyUH GRGDWNRZR
PRJąE\üZ\SRVDĪRQHZV\VWHP\SRGJU]HZDQLDZFHOXSRGVXV]DQLD]UĊEHNGU]HZQ\FK
:+HUQLQJPDJD]\QPDSRMHPQRĞü 000 m3]UĊEHNGU]HZQ\FKFRZ\VWDUF]DQDSUDFĊ
RNRáRGQL]REFLąĪHQLHP=DáDGXQHNVLORVyZLLFKZ\áDGXQHNDWDNĪHWUDQVSRUW
ELRPDV\ QDVWĊSXMH DXWRPDW\F]QLH SRSU]H] ]HVSyá SU]HQRĞQLNyZ =UĊENL SU]HG
VSDOHQLHP Vą NLHURZDQH GR VHSDUDWRUyZ Pá\QyZ XU]ąG]HĔ UR]GUDEQLDMąF\FK JG]LH
QDVWĊSXMHRGG]LHOHQLHF]ąVWHNPHWDOLF]Q\FKPLQHUDOQ\FKRUD]SRG]LDána frakcje.
: ]DOHĪQRĞFL RG W\SX HOHNWURFLHSáRZQL NRPuQDOQD F]\ SU]HP\VáRZD Z UyĪQ\P
VWRSQLXPRĪHZ\VWąSLüSUREOHPQLHMHGQRF]HVQRĞFL]DSRWU]HERZDQLDQDHQHUJLĊFLHSOQąL
HOHNWU\F]Qą : HOHNWURFLHSáRZQLDFK NRPXQDOQ\FK V]F]\WRZH GRERZH L W\JRGQLRZH
zapotrzHERZDQLHQDHQHUJLĊFLHSOQąQLHSRNU\ZDVLĊ]HV]F]\WRZ\P]DSRWU]HERZDQLHP
QD HQHUJLĊ HOHNWU\F]Qą =DSRWU]HERZDQLH QD HQHUJLĊ FLHSOQą SRGOHJD VH]RQRZRĞFL D
V]F]HJyOQLH Z RNUHVDFK SU]HMĞFLRZ\FK L OHWQLP SRGOHJD GXĪ\P ]PLDQRP GRERZ\P
Efektywnym systemem akXPXODFML FLHSáD Z V\VWHPDFK FLHSáRZQLF]\FK Vą ZRGQH
DNXPXODWRU\ FLHSáD ORNDOL]RZDQH Z HOHNWURFLHSáRZQL : +HUQLQJ ]DVWRVRZDQR
DNXPXODWRUFLHSáDRSRMHPQRĞFLP3 [55].
Rysunek 82$NXPXODWRUFLHSáD ]DVDGDG]LDáDQLD
ħUóGáR[55]
&LHSáR PDJD]\QRZDQH MHVW Z ZRG]LH JRUąFHM Z ]ELRUQLNX DNXPXODWRUD =ELRUQLN
DNXPXODWRUD MHVW ZáąF]RQ\P Z V\VWHP FLHSáRZQLF]\ SU]HSá\ZRZ\P ]ELRUQLNLHP
EH]FLĞQLHQLRZ\P OXE FLĞQLHQLRZ\P :\EyU URG]DMX ]ELRUQLND GRNRQ\ZDQ\ MHVW Z
procesie optymalizacji L]DOHĪ\JáyZQLHRGPDNV\PDOQHMWHPSHUDWXU\ZRG\ZV\VWHPLH
FLHSáRZQLF]\P : WUDNFLH áDGRZDQLD DNXPXODWRUD JRUąFD ZRGD MHVW SRGDZDQD GR
JyUQHM F]ĊĞFL ]ELRUQLND D MHGQRF]HĞQLH ]LPQD ZRGD MHVW RGELHUDQD ] GROQHM F]ĊĞFL
118
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
]ELRUQLND:WHQVSRVyEZDUVWZDSRĞUHGQLDPLĊG]\JRUąFąL]LPQąZRGąSU]HVXZDVLĊ
GR GROQHM F]ĊĞFL ]ELRUQLND L ]ZLĊNV]D VLĊ LORĞü FLHSáD ]PDJD]\QRZDQHJR Z
akumulatorze (poziom wody w zbiorniku pozostaje niezmienny).
5R]áDGRZDQLH DNXPXODWRUD RGE\ZD VLĊ SRSU]H] RGELyU JRUąFHM ZRG\ ] JyUQHM F]ĊĞFi
]ELRUQLNDLSRGDZDQLHVFKáRG]RQHMZRG\GRGROQHMF]ĊĞFL]ELRUQLND>@.
Rysunek 83$NXPXODWRUFLHSáD +HUQLQJYDHUNHW
ħUóGáR>@
119
Praca dyplomowa może przyjmować różne formy w zależności od typu studiów i kraju, w którym
są realizowane. Najczęściej spotykanymi rodzajami prac dyplomowych są:
Praca licencjacka: Jest to praca napisana na zakończenie studiów licencjackich. Zazwyczaj skupia
się na prezentacji podstawowej wiedzy w wybranym obszarze naukowym lub zawodowym.
Praca magisterska: Praca magisterska jest pisana przez studentów na zakończenie studiów
magisterskich. Często ma charakter bardziej pogłębiony niż praca licencjacka i wymaga wykonania
własnych badań lub analizy konkretnego problemu.
Praca inżynierska: Jest to praca napisana przez studentów studiów inżynierskich. Skupia się na
praktycznym zastosowaniu wiedzy inżynierskiej w rozwiązaniu konkretnego problemu
technicznego.
Zarządzanie, marketing, ekonomia i administracja to obszary, w których prace dyplomowe mogą
przynieść wiele interesujących wniosków. W zarządzaniu można badać strategie firmy,
zachowania liderów, czy wpływ kultury organizacyjnej na wyniki. W pracach z marketingu
tematyka może obejmować analizę rynku, badanie zachowań konsumentów czy ocenę
skuteczności kampanii marketingowych. Prace z ekonomii mogą badać wpływ polityki
gospodarczej na gospodarkę, analizować zmiany na rynkach finansowych, czy badać przyczyny i
skutki ubóstwa. W pracach z administracji natomiast można skupić się na strukturach
administracyjnych, procesach decyzyjnych czy wpływie polityki publicznej na społeczeństwo.
Prace z politologii to kolejny szeroki obszar, w którym student może zająć się badaniem procesów
politycznych, systemów wyborczych, czy wpływu mediów na politykę. Niezależnie od obszaru,
każda praca dyplomowa zawsze wymaga pisanie analiz. To proces, który obejmuje interpretację
zebranych danych, identyfikację wzorców, wnioskowanie i tworzenie argumentów. Z kolei prace
z rolnictwa wymagają przeprowadzanie badań. Często podobne badania zawierają prace z ekologii.
Prace z filozofii z kolei, to obszar, w którym studenci mogą badać różne filozoficzne koncepcje,
teorie i idee, zastanawiać się nad pytaniem o sens życia, wolną wolę, prawdę, moralność, a także
analizować dzieła różnych filozofów.
W sumie, prace dyplomowe są wyrazem umiejętności, wiedzy i zrozumienia studenta dla danego
obszaru nauki. Są one ważne nie tylko jako końcowy produkt edukacyjny, ale także jako dowód
na zdolność studenta do samodzielnego myślenia, badania, analizy i argumentacji. Bez względu na
to, czy dotyczą one teologii, bankowości, prawa, zarządzania, marketingu, ekonomii, administracji,
politologii czy filozofii - są one nieodłączną częścią edukacji akademickiej.
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Rysunek 846FKHPDWHOHNWURFLHSáRZQLZ+HUQLQJ
X 0DJD]\Q]UĊENyZGUHZQD
Y Gaz ziemny/ROHMRSDáRZ\
Z 3RSLyá
[ Komin
\ Elektrostatyczny filtr
] 3RSLyá
^ .RFLRá
_ Turbina
` Generator
a :\PLHQQLNFLHSáD
$NXPXODWRUFLHSáD
ħUóGáR>@
120
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
: SU]HGVWDZLRQ\P RELHNFLH HOHNWURFLHSáRZQL Z\NRU]\VWXMH VLĊ Jáównie za paliwo ]UĊENL
GU]HZQH ZDUWRĞüRSDáRZD0-NJ :RNUHVDFKGXĪHJR]DSRWU]HERZDQLDQDHQHUJLĊRUD]
RNUHVDFKSU]HMĞFLRZ\FKGRGDWNRZRZ\NRU]\VWXMHVLĊSDOLZDEDUG]LHMZ\GDMQHWMJD]]LHPQ\
0-NJ RUD]ROHMRSDáRZ\ 0-NJ W ostatnich latach zainteresRZDQLH Z\NRU]\VWDQLHP GUHZQD QD FHOH HQHUJHW\F]QH ]DF]ĊáR
Z]UDVWDü:JRVSRGDUVWZDFKGRPRZ\FK–]XZDJLQDFRUD]Z\ĪV]HFHQ\WUDG\F\MQ\FKSDOLZ
MDN ZĊJLHO JD] ROHM RSDáRZ\ D Z HQHUJHW\FH ]DZRGRZHM JáyZQLH z uwagi na aspekty
ĞURGRZLVNRZH
122
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
=DNRĔF]HQLH
ElHNWURFLHSáRZQLH ]UyĪQLFRZDQH Vą WHFKQLF]QLH ]H Z]JOĊGX QD PRF HOHNWU\F]Qą L
FLHSOQą3RZRGHPWHJRMHVWWRĪHHOHNWURFLHSáRZQLHEXGXMHVLĊLZ\PLDUXMH]HZ]JOĊGX
QD SRWU]HE\ FLHSOQH : ]ZLą]NX ] W\P FLHSáR MHVW Z QLFK SURGXNWHP SRGVWDZRZ\P
Ostatnio instalXMH VLĊ RELHNW\ R PDáHM PRF\ RG NLONXVHW N: GR NLONXnastu MW
HOHNWU\F]Q\FK EXGRZDQH Z SREOLĪX RGELRUF\ NRĔFRZHJR F]\OL W]Z NRJHQHUDFMD
UR]SURV]RQD ']LĊNL WDNLHPX XV\WXRZDQLX Z V\VWHPLH HOHNWURHQHUJHW\F]Q\P
HOHNWURFLHSáRZQLHUR]SURV]RQHOXEPLNURNRJHQHUDFMHSU]\F]\QLDMąVLĊGR
x UHGXNFMLVWUDWSU]\SU]HV\OHHQHUJLLHOHNWU\F]QHMLFLHSáD
x ]ZLĊNV]HQLDEH]SLHF]HĔVWZDLQLH]DZRGQRĞFL]DVLODQLDRGELRUFyZ
x Z\NRU]\VWDQLDLVWQLHMąF\FKORkalnych zasobów paliw –]ZáDV]F]Dbiopaliw.
2JUDQLF]HQLH HPLVML ] GXĪ\FK HOHNWURZQLHOHNWURFLHSáRZQL QLH VSRZRGXMH RJyOQHJR
VSDGNX SR]LRPX ]DQLHF]\V]F]HĔ MHĞOL MHGQRF]HĞQLH QLH ]RVWDQLHRJUDQLF]RQD HPLVMD ]
ORNDOQ\FKĨUyGHá0RĪQDWRRVLąJQąüSRSU]H]]DVWRVRZDQLHV]HUHJXUR]ZLą]DĔSROLW\NL
HQHUJHW\F]QHM SURPRFMĊ UR]ZRMX ORNDOQ\FK V\VWHPyZ JU]HZF]\FK NWyUH ]DVWąSLą
LQG\ZLGXDOQH RJU]HZDQLH EXG\QNyZ PLHV]NDOQ\FK ZĊJOHP L LQQ\PL SDOLZDPL
VWDQRZLąF\PLĨUyGáR]DQLHF]\V]F]HĔMDNQSROHMRSDáRZ\>@
Wsparcie dla zmiany paliwa pozwoli na ograniczenie emisji CO2, SOx, NOx L S\áyZ
Do GRGDWNRZ\FK NRU]\ĞFL PRĪQD ]DOLF]\ü UR]ZyM XSUDZ HQHUJHW\F]Q\FK L SRZVWDQLH
QRZ\FK PLHMVF SUDF\ Z REV]DUDFK ZLHMVNLFK &KFąF]UHDOL]RZDü WHQ FHO ZV]\VWNLH WH
ĨUyGáDSRZLQQ\]RVWDüZáąF]RQHGRV\VWHPXKDQGOXHPLVMDPL (76 QLHW\ONRQDU\QNX
CO2 UE, ale WDNĪHQDSU]\V]á\SROVNLU\QHNWUDG\F\MQ\FK]DQLHF]\V]F]HĔ 62[12[L
S\á\ [64].
2EHFQLH XG]LDá HOHNWURFLHSáRZQL Z PRF\ RVLągalnej krajowego systemu
HOHNWURHQHUJHW\F]QHJR Z\QRVL RN 1DWRPLDVW XG]LDá FLHSáD Z\WZDU]DQHJR Z
ORNDOQ\FK NRWáRZQLDFK L FLHSáRZQLDFK EH] XG]LDáX Z SURFHVDFK NRJHQHUDF\MQ\FK
VWDQRZL RNRáR SURGXNFML FLHSáD :\QLND VWąd, Īe istnieje duĪ\ SRWHQFMDá
moĪliwoĞFL Z]URVWX SURGXNFML HQHUJLL HOHNWU\F]QHM Z NRJHQHUDFML 3R]D W\P SRWHQFMDá
ten moĪe ulec dalszemu istotnemu wzrostowi w pU]\SDGNX SRGáączenia sieciami
FLHSáRZQLF]\PLPQLHMV]\FKRELHNWyZ]DVLODQ\FKLQG\ZLGXDOQ\PLNRWáDPL>@
3U]\MĊWH Z 3ROVFH UR]ZLą]DQLDGRW\F]ąFH U\QNXHQHUJLL SRZLQQ\ ]PLHU]DüGRSHáQHJR
wykorzystania zalet skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i FLHSáD 1DOHĪ\
GąĪ\üQLHW\ONRGRZ\NRU]\VWDQLDLVWQLHMąFHJRZNUDMXSRWHQFMDáXNRJHQHUDFMLDOHWDNĪH
VWZDU]DüZDUXQNLGODMHMUR]ZRMX3ROVNDQDOHĪ\GRNUDMyZZNWyU\FKXG]LDáSURGXNFML
FLHSáD ] XNáDGyZ VNRMDU]RQ\FK Z VWRVXQNX GR áąF]QHM SURGXNFML Z ĨUyGáDFK
VFHQWUDOL]RZDQ\FK QDOHĪąF\FK GR HQHUJHW\NL ]DZRGRZHM NV]WDáWXMH VLĊ QD SR]LRPLH
ĞUHGQLP ER RN 2V]F]ĊGQRĞFL SDOLZD Z VNDOL URNX PRJá\E\ ZLĊF ]QDF]QLH
Z]URVQąü JG\E\G]LĊNLSURPRZDQLX NRJHQHUDFMLXGDáRVLĊ]ZLĊNV]\üXG]LDá FLHSáD ]H
ĨUyGHáVNRMDU]RQ\FKGRVWDUF]DQHJRGRV\VWHPyZFLHSáRZQLF]\FK:HGáXJLVWQLHMąF\FK
V]DFXQNyZ PRĪQD RFHQLü ĪH URF]QD RV]F]ĊGQRĞü SDOLZD ]H ZV]\VWNLFK ĨUyGHá
VNRMDU]RQ\FK Z 3ROVFH PRĪH RVLąJQąü RN POQ WSX (IHNWRZL HQHUJHW\F]QHPX Z
SRVWDFL]DRV]F]ĊG]RQHJRSDOLZDtowarzyszy w sposób naturalny bardzo korzystny efekt
HNRORJLF]Q\ ]ZLą]DQ\ ]H ]PQLHMV]HQLHP HPLVML ]DQLHF]\V]F]HĔ V]NRGOLZ\FK GOD
ĞURGRZLVNDZW\P]QDF]ąFHMUHGXNFMLHPLVML&22 [57].
124
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Z przedstawionych w pracy NRU]\ĞFLDWDNĪHELRUąFSRGXZDJĊVSHF\ILNĊZytwarzania
energii elektrycznej w skojarzeniu wynika potrzeba stworzenia dla gospodarki
skojarzonej takiego modelu wspierania tego sposobu wytwarzania energii, który z
MHGQHM VWURQ\ E\áE\ ]JRGQ\ ] '\UHNW\Zą NRJHQHUDF\MQą D ] GUXJLHM ]DSHZQLDáE\
SRSUDZQRĞü G]LDáDQLD SU]\ XZ]JOĊGQLHQLX EH]SLHF]HĔVWZD GRVWDZ HQHUJLL VSHáQLHQLD
wymogów ekologicznych i akceptRZDOQ\FKVSRáHF]QLHFHQHQHUJLL
2EV]DUHP GOD ZGUDĪDQLD ORNDOQ\FK HOHNWURFLHSáRZQL RSDODQ\FK ELRPDVą ]UĊENL
GU]HZQH VáRPD Vą PDáH L ĞUHGQLH V\VWHP\ FLHSáRZQLF]H R PRF\ ]DPyZLRQHM
RGELRUFyZRGGR0:-DNSRND]XMHSUDNW\ND HOHNWURFLHSáRZQLDZ+HUQLQJ Z
V\VWHPDFK W\FK W\SRZH ]DSRWU]HERZDQLH QD FLHSáR ODWHP QD SU]\JRWRZDQLH FLHSáHM
ZRG\ XĪ\WNRZHM Z ZĊ]áDFK FLHSOQ\FK RGELRUFyZ Z\QRVL RG SRQDG 0W do
NLONXQDVWX 0: FR SR]ZDOD LQVWDORZDü ĨUyGáD VNRMDU]RQH R PRF\ HOHNWU\F]QHM RG
NLONXVHWN:HGRNLONX0:HSUDFXMąFHZSRGVWDZLHSU]H]FDá\URN
3RGVXPRZXMąF QDOHĪ\ SRGNUHĞOLü ĪH SRQDG GZXNURWQ\ Z]URVW ]DSRWU]HERZDQLD QD
HQHUJLĊ HOHNWU\F]Qą Z FLąJX QDGFKRG]ąF\FK ODW WM ] RN 7:K GR SRQDG 7:K Z URNX VWDZLD 3ROVNĊ SU]HG NRQLHF]QRĞFLą PDNV\PDOQHJR ]ZLĊNV]HQLD
VSUDZQRĞFLVHNWRUDHQHUJHW\F]QHJRSU]H]XWU]\PDQLHLGDOV]\UR]ZyMNRJHQHUDFML>@
3U]\F]\QLü VLĊ GR WHJR PRĪH IDNW ĪH ZLĊNV]RĞü LVWQLHMąF\FK REHFQLH HOHNWURZQL PXVL
E\ü ]PRGHUQL]RZDQD Z FLąJX QDGFKRG]ąF\FK– ODW 6WZDU]D WR GRVNRQDáąRND]MĊ
RGHMĞFLD RG WUDG\F\MQHJR PRGHOX SURGXNFML RSDUWHJR SUDZLH Z\áąF]QLH QD ZĊJOX Z
NLHUXQNX EDUG]LHM ]UyĪQLFRZDQ\FK ĨUyGHá HQHUJLL MDNLP PRĪH E\ü Z\NRU]\VWDQLH
WHFKQRORJLLVSDODQLD]UĊENyZGU]HZQ\FK>@
125
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Bibliografia
[1] Biuletyn Polskiego Klubu Ekologicznego, nr 9/2000
[2] serwis internetowy GRVWDUF]DMąF\ LQIRUPDFML R U\QNX XSUDZQLHĔ GR HPLVML &22 –
http://www.pointcarbon.com – dane z 5 lipca 2006 r.
[3] serwis internetowy Organizacji WWF – http://www.wwf.pl
[4] serwis internetowy Polskiej Agencji Prasowej S.A – http://www.pap.pl
[5] Jestin Louis. „Polska Energetyka do roku 2030. Zarys zintegrowanej polityki
RGSRZLDGDMąFHM SRWU]HERP ĞURGRZLVND JRVSRGDUNL L VSRáHF]HĔVWZD :VWĊSQ\
przyczynek do publiczno-SU\ZDWQHM ZVSyáSUDF\ SU]\ SU]\JRWRZ\ZDQLX SROLW\NL
HQHUJHW\F]QHMSDĔVWZD´ Energetyka 2004, nr 9
3XEOLNDFMĊPRĪQDSREUDüUyZQLHĪ]HVWURQ\LQWHUQHWRZHM
http://www.elektroenergetyka.pl/603/elektroenergetyka_nr_04_09_2.pdf
[6] serwis internetowy http://www.globalwarmingart.com
[7] Portal Pogodowy "Twoja Pogoda" – www.twojapogoda.pl – NOAA & National Climatic
Data Center
[8] serwis internetowy Telewizji Polskiej S.A. – http://www.tvp.pl
[9] .ZLQWD:Ä(IHNW\ZQRĞüHQHUJHW\F]QDĞZLDGF]\RUR]ZRMXNUDMX´Ä(QHUJLD*LJDZDW´–
lipiec 2006
[10] serwis internetowy http://www.ling.pl ; interQHWRZ\VáRZQLNRQOLQHSROVNR– angielski,
angielsko – polski
[11] Polityka Energetyczna Polski do 2025r. 'RNXPHQW U]ąGRZ\ SU]\MĊW\ SU]H] 5DGĊ
Ministrów RP w dn. 04.01.2005r., Ministerstwo Gospodarki.
Obwieszczenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 1 lipca 2005 r. w sprawie polityki
HQHUJHW\F]QHMSDĔVWZDGRU
[12] =DáRĪHQLD 3ROLW\NL (QHUJHW\F]QHM 3ROVNL GR URNX 'RNXPHQW U]ąGRZ\ SU]\MĊW\
SU]H]5DGĊ0LQLVWUyZ53ZGQU
0LQLVWHUVWZR3U]HP\VáXL+DQGOX REHFQLH0LQLVWHUVWZR*RVSRGDUNL
>@6]DUJXW-=LĊEQLN$3RGVWDZ\HQHUJHW\NLFLHSOQHM:\G1DXNRZH3:1:DUV]DZD
1998
[14] serwis internetowy http://euro.pap.com.pl
[15] serwis internetowy http://www.pv.pl
[16] Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.
Ä3URSR]\FMD G]LDáDĔ L QLH]EĊGQ\FK ]PLDQ Z ]DNUHVLH ZVSLHUDQLD UR]ZRMX
termomodernizacji w budownictwie mieszkaniowym w Polsce”
:DUV]DZD*UXG]LHĔ
[17] serwis internetowy –8U]ąG5HJXODFML(QHUJHW\NL– http://ure.gov.pl
[18] Smoli A., „Produkcja energii w skojarzeniu” Energia –ĝURGRZLVNR
Dodatek promocyjno-reklamowy do "Rzeczpospolita" z dnia 20 czerwca 2005 r.
[19] Malko J., Energetyczna strategia Unii Europejskiej („WRNyá (QHUJHW\NL´ – czerwiec
2006)
[25] serwis internetowy http://www.poltran.com; internetowy WáXPDF] online, polsko –
angielski, angielsko – polski
[26] prognoza Word Energy Outlook 2002
[27] Rzeczpospolita 21 lipca 2006
>@6URNRZVNL-5]HF]SRVSROLWD]PDUFDÄ1LHU\]JQXMP\]ZĊJOD´
[29] serwis internetowy www.weglokoks.com.pl
126
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
[30] serwis internetowy www.inkubator.org.pl
[31] serwis internetowy Centrum Informacji o Rynku Energii
www.cire.pl/ue/srodowisko.html
[32] %DOFHZLF] - Ä= 8QLą QLHVWHW\ EĊG]LH GURĪHM :\QLN WR GR ´ http://www.gigawat.net.pl
[33] 2EZLHV]F]HQLH 0LQLVWUD *RVSRGDUNL ]GQLD NZLHWQLD U Z VSUDZLH RJáRV]HQLD
UDSRUWX ]DZLHUDMąFHJR DQDOL]Ċ UHDOL]DFML FHOyZ LORĞFLRZ\FK L RVLąJQLĊW\FK Z\QLNyZ Z
zakresie wytwarzania energii elektryczQHMZRGQDZLDOQ\FKĨUyGáDFKHQHUJLL
(M.P. z dnia 9 maja 2006 r.)
>@GZXPLHVLĊF]QLN(NRORJLDQU; strona internetowa www.ekologia-info.pl
[35] „:\PDJDQLDGOD Z\WZyUFyZHQHUJLLHOHNWU\F]QHM Z\QLNDMąFH ] DNFesji Polski do Unii
(XURSHMVNLHM´$XWRU]\6WDQLVáDZ7RNDUVNLG\UHNWRUGVVWUDWHJLLL]DU]ąG]DQLDPKE S.A.;
Jerzy Janikowski, starszy specjalista ds. rynków europejskich. „Energetyka” – 11/2004
>@ &LHSáRZQLFWZR VWDQ WDU\IRZDQLH SUREOHP\ 3UH]HV 8U]Ċdu Regulacji Energetyki;
:DUV]DZDJUXG]LHĔU
[37] Energetyka cieplna w Polsce –3UH]HV8U]ĊGX5HJXODFML(QHUJHW\NL
[38] Raport o stanie lasów w Polsce – 3DĔVWZRZH *RVSRGDUVWZR /HĞQH /DV\
3DĔVWZRZHWarszawa, czerwiec 2006 r.
[39] serwis internetowy http://visl.dk/tr/ LQWHUQHWRZ\ WáXPDF] RQOLQH GXĔVNR – angielski,
angielsko –GXĔVNL
>@PDWHULDá\LQIRUPDF\MQHILUP\+'*%DYDULDÄ.RWá\RSDODQHGUHZQHP´
[41] Hans – Peter Ebert „Palenie drewnem we wszystkich rodzajach pieców”
6WXGLR$VWURSV\FKRORJLL%LDá\VWRN:\GDQLH,
[42] Piotr Gradziuk „Biopaliwa”
[43] Eugeniusz Pudlis „Drewno – surowiec wszechczasów”
&HQWUXP,QIRUPDF\MQH/DVyZ3DĔVWZRZ\FK:DUV]DZD
[44] PDWHULDá\DUFKLZDOQHILUP\(OVDP(Qgineering A/S
[45] :RMFLHFK .RNRFLĔVNL Ä'UHZQR SRPLDU\ ZáDĞFLZRĞFL IL]\F]Q\FK PHFKDQLF]Q\FK´
Wydawnictwo –'UXNDUQLD352'8.3R]QDĔ
>@:LWROG0/HZDQGRZVNLÄ3URHNRORJLF]QHRGQDZLDOQHĨUyGáDHQHUJLL´
Wydawnictwo Naukowo – Techniczne
[47] Murator Numer Specjalny Extra 3/2006 „Ogrzewanie”; Wydanie II
[48] serwis internetowy www.biomasa.org
>@ VHUZLV LQWHUQHWRZ\ GRW\F]ąF\ ELRPDV\ SRG SDWURQDWHP 3ROVNLHM ,]E\ %LRPDV\
www.biomasa.org.pl
>@ -y]HI 6]\PF]\N Ä:Sá\Z Z]URVWX FHQ SDOLZ QD FHQĊ FLHSáD L VWDQ ]DNáDGyZ
FLHSáRZQLF]\FKZ3ROVFH´„Rynek Energii” nr 6/2006
[51] 0LNRáDMXN + L LQQL 5DSRUW ] SU]HSURZDG]HQLD EDGDQLD DQNLHWRZHJR GRW\F]ąFHJR
LGHQW\ILNDFMLLORĞFLHnergii elektrycznej wyprodukowanej w skojarzeniu z wytwarzaniem
FLHSáDZURNXZHGáXJPHWRG\NLZ\QLNDMąFHM]'\UHNW\Z\:($5(6$
Warszawa, listopad 2005
>@.DFSHUF]\N*LLQQL=DVDG\PHWRG\F]QHVSUDZR]GDZF]RĞFLVWDW\VW\F]QHM]]DNUHVX
goVSRGDUNLSDOLZDPLLHQHUJLąRUD]GHILQLFMHVWRVRZDQ\FKSRMĊü$5(6$:DUV]DZD
2006
[53] EU-25 Energy and Transport Outlook to 2030, European Commission, January 2003
[54] Raport roczny 2005; Gront Regnskab 2005; Elsam Kraft A/S Herningva rket 2006
[55] EOVDPSURMHNW3ROVND6S]RR$NXPXODWRUFLHSáDZHOHNWURFLHSáRZQLPDWHULDá
informacyjny firmy
>@6WRZDU]\V]HQLH*PLQ3ROVND6LHüÄ(QHUJLH&LWpV´%LRJD]&+3+HUQLQJ'DQLD
EnergiGruppen Jylland, Henrik Ortemblad, 2003
127
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
>@%LO-%áDFK6LLQQL3U]\V]áRĞüNRJHQHUDFMLZ3ROVFH '\VNXVMDQDGPRGHOHPU\QNX
HQHUJLL VNRMDU]RQHM 8U]ąG 5HJXODFML (QHUJHW\NL VWURQD LQWHUQHWRZD www.ure.gov.pl,
ostatnia aktualizacja serwisu: 12.07.2006
>@ 'UHĪHZVNL - (QHUJHWyka skojarzona – efektywna ekonomicznie i przyjazna
ĞURGRZLVNX'RGDWHNGR5=(&=32632/,7(-QU ZU]HĞQLDU
[59] 5XEF]\ĔVNL $ 'HSDUWDPHQW 6WUDWHJLL L $QDOL] Ä,QZHVW\FMH Z (OHNWURFLHSáRZQLDFK
Warszawskich S.A.”, Warszawa, listopad 2004
>@5\EDN:6SDODQLHLZVSyOSDODQLHELRSDOLZVWDá\FK2ILF\QD:\GDZQLF]D3ROLWHFKQLNL
:URFáDZVNLHM:URFáDZ
[61] International Energy Agency: International Energy Outlook June 2006
[62] Earth Trends Update April 2006. Featured Topic: Earth Day 2006. World Resources
Institute
[63] portal internetowy www.peakoil.pl
[64] Jestin Louis „:NáDG Z RSUDFRZDQLH QRZHM SROVNLHM GáXJRWHUPLQRZHM SROLW\NL
energetycznej” (:DUV]WDW 2FKURQ\ ĝURGRZLVND EDF Polska, EETT 2030), Energetyka
2004, nr 10
[65] $GDPF]\N 0LFKDá /RVYLN =G]LVáDZ 3UDFD G\SORPRZD 7HPDW SUDF\ Ä 0RGHO
V\PXODF\MQ\VLáRZQLWXUERSDURZHM´:\ĪV]D6]NRáD0RUVND:\G]LDá0HFKDQLF]Q\
[66] 0DWHMD $OHNVDQGHU 6]\PDáD $GDP Instrukcja wyznaczania energii elektrycznej
Z\WZRU]RQHM Z VNRMDU]HQLX ] SURGXNFMą FLHSáD RUD] RV]F]ĊGQRĞFLHQHUJLL SLHUZRWQHM Z
ĞZLHWOH SU]HSLVyZ G\UHNW\Z\ :( Praca wykonana na zlecenie: Towarzystwa
*RVSRGDUF]HJR 3ROVNLH (OHNWURZQLH RUD] 3ROVNLHJR 7RZDU]\VWZD (OHNWURFLHSáRZQL
Zawodowych, *OLZLFHVLHUSLHĔU
>@ .RUG\OHZVNL : 6SDODQLH L SDOLZD 2ILF\QD :\GDZQLF]D 3ROLWHFKQLNL :URFáDZVNLHM
:\GDQLH,9:URFáDZ
[68] Roszkiewicz J., Sroka K., Krzak J., Aspekty techniczno –HNRQRPLF]QH NV]WDáWRZDQLD
ĨUyGHáHQHUJLLHOHNWU\F]QHMLFieplnej; Rynek Energii nr 6(13) – 1997
[69] serwis internetowy http://www.pointcarbon.com
[70] serwis internetowy http://www.eex.de
[71] serwis internetowy http://www.powernext.com
>@ 6NRUHN - .DOLQD - *D]RZH XNáDG\ NRJHQHUDF\MQH :\GDZQLFWZR 1DXNRZR –
Techniczne, Warszawa 2005
>@ -HVLRQHN - 6ROLĔVNL , %LRPDVD – ekologiczne i odnawialne paliwo XXI wieku;
Polityka Energetyczna, Tom 7, Zeszyt 1, 2004
>@ 3XSND - .ODZH 0 3U]\V]áRĞü JRVSRGDUNL VNRMDU]RQHM FLHSáD L HQHUJLL HOHNWU\F]QHM
Rynek Energii, nr 6(31) – 2000
>@VWURQDLQWHUQHWRZD0LQLVWHUVWZDĝURGRZLVNDhttp://www.mos.gov.pl
[75] serwis internetowy http://www.emisje-co2.pl
[76] serwis internetowy http://www.evoconsus.com.pl
[77] seriwis internetowy =DNáDGX (NRQRPLNL L %DGDĔ 5ynku Paliwowo – Energetycznego;
Instytut GSMiE PAN – Kraków; http://www.min-pan.krakow.pl/
>@VHUZLVLQWHUQHWRZ\VSyáNL:ĊJORNRNV6$http://www.weglokoks.pl
[79] *UXSD5RERF]D5:($*5DSRUWRĞZLDWRZ\PU\QNXHQHUJLL
[80] Puls biznesu z dnia 28.11.2005; dodatek specjalny „Górnictwo”
>@2ONXVNL7:\WZDU]DQLHHQHUJLLHOHNWU\F]QHMZHOHNWURFLHSáRZQLDFKNRQZHQFMRQDOQ\FK
w Polsce; Polityka energetyczna, Tom 8, Zeszyt 2, 2005
[82] Ney R., Uwarunkowania wykorzystania energii odnawialnej jako czynnika
]UyZQRZDĪRQHJRUR]ZRMXHQHUJHW\NL3ROLW\NDHQHUJHW\F]QD7RP=HV]\W
>@ 6]\PF]\N - 3UREOHP\ ]ZLą]DQH ] ZSURZDG]HQLHP GRSUDNW\NL SURWRNRáX] .LRWR Z
Polsce oraz krajach Unii Europejskiej; Rynek Energii, nr 1(62) – 2006
128
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
>@:LFKRZVNL5%LRPDVDMDNRDOWHUQDW\ZQHĨUyGáRHQHUJLLGRFHOyZJU]HZF]\FK5\QHN
Energii, nr 3(10) – 1997
>@ àDNRPLDN $ &KDUDNWHU\VW\ND SURGXNFML FLHSáD ]H V]F]HJyOQ\P XZ]JOĊGQieniem
produkcji skojarzonej; Rynek Energii, nr 5(54) – 2004
>@ 6NRUHN - :\WZDU]DQLH HQHUJLL HOHNWU\F]QHM L FLHSáD Z XNáDGDFK NRJHQHUDF\MQ\FK
Rynek Energii, nr 3(46) – 2003
>@3XSND-3U]\V]áRĞüJRVSRGDUNLVNRMDU]RQHMZ3ROVFH5\QHN(QHUJLLQU(25) – 1999
>@.DPUDW::VSyáF]HVQHWHFKQRORJLHVNRMDU]RQHJRZ\WZDU]DQLDHQHUJLLHOHNWU\F]QHML
FLHSáD5\QHN(QHUJLLQU – 2005
>@ *ROHF 7 ,QVW\WXW (QHUJHW\NL =DNáDG 3URFHVyZ &LHSOQ\FK :VSyáSDODQLH ELRPDV\ Z
NRWáDFKHQHUJHW\F]Q\FK(QHUJHWyka – 7 – 8/2004
[90] Mirowski T., Szurlej A., Wielgosz G., Kierunki energetycznego wykorzystania biomasy
w Polski; Polityka energetyczna, Tom 8, Zeszyt 2, 2005
>@ 3\VVD - 3UDZQH L HNRORJLF]QH DVSHNW\ ZVSyáSDODQLD ELRPDV\ ] ZĊJOHP 3ROLW\ND
energetyczna, Tom 8, Zeszyt 2, 2005
>@6]WXED:%XGQLDN.73$+RUZDWK6]WXED.DF]PDUHNVS]RR6SyáND'RUDG]WZD
Podatkowego; Handel emisjami – QRZD SHUVSHNW\ZD GOD SROVNLFK SU]HGVLĊELRUVWZ
:RNyáHQHUJHW\NLF]HUZLHF
>@ :ĊG]LN $ 3ROLWHFKQLN àyG]ND ,QVW\WXW (OHNWULHQHUJHHW\NL 8NáDG\ NRPELQRZDQH
SURGXNFMLHQHUJLLHOHNWU\F]QHMF]ĊĞü=DJDGQLHQLDWHFKQLF]QH(QHUJHW\NDPDM
[94] Fodemski T.R., Wentylacja, Klimatyzacja, Ogrzewanie – Projektowanie – MontaĪ –
Eksploatacja –0RGHUQL]DFMDJUXG]LHĔ2006
>@ .RWRZLF] - /HSV]\ 6 :Sá\Z Z\EUDQ\FK SDUDPHWUyZ QD FKDUDNWHU\VW\NL SUDF\
HOHNWURFLHSáRZQLJD]RZR– parowej; Rynek Energii, nr 5(60) – 2005
[96] Michalski M., Opis i parametry techniczne uruchamianego w EC Wrotków bloku
gazowo – parowego; Rynek Energii, nr 1(38) – 2002
>@ .RWRZLF] - %DUWHOD à (OHNWURFLHSáRZQLD JD]RZR – SDURZD ] WXUELQą SDURZą
SU]HFLZSUĊĪQą–Z\EUDQHUH]XOWDW\REOLF]HĔ5\QHN(QHUJLLQU – 2006
[98] Kotowski W., Technologie energetycznego wykorzystania biomasy dla lokalnych
FLHSáRZQLNZDUWDOQLN(QHUJHW\NDQU – 1 kw. 2005
>@ .RWRZLF] - 2V]F]ĊGQRĞü HQHUJLL FKHPLF]QHM SDOLZD Z HOHNWURFLHSáRZQLDFK ] WXUELQą
JD]RZą5\QHN(QHUJLLQU – 2005
[100] Pierzak A., Gilecki R., Statystyka skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i
FLHSáD ZĞZLHWOHG\UHNW\Z\ 8( RSURPRFML NRJHQHUDFML 3ROLW\ND HQHUJHW\F]QD7RP
Zeszyt specjalny, 2005
[101] Mirowski T., Stan wykorzystania biomasy w energetyce zawodowej; Polityka
energetyczna, Tom 8, Zeszyt specjalny, 2005
[10@ %XF]HN . 6NRMDU]RQH Z\WZDU]DQLH HQHUJLL HOHNWU\F]QHM L FLHSOQHM Z PDá\FK
HOHNWURFLHSáRZQLDFK :\GDZQLFWZR L +DQGHO .VLąĪNDPL Ä.D%H´ :\GDQLH , .URVQR
2001
[103] Grzybek A., Rogulska M., Ekologia –QLHNRQZHQFMRQDOQHĨUyGáDSR]\VNLZDQLDHQHUJLL
InstytXW %XGRZQLFWZD 0HFKDQL]DFML L (OHNWU\ILNDFML 5ROQLFWZD Z :DUV]DZLH 2ĞURGHN
Doradztwa Rolniczego w Piotrkowie Trybunalskim
[104] Denisowski A., Biomasa –ĨUyGáRHQHUJLLJU]HZF]HM2ĞURGHN'RUDG]WZD5ROQLF]HJR
w Koszalinie, Koszalin 2003
[105] Nowak B., PoOLWHFKQLND :URFáDZVND .DWHGUD .OLPDW\]DFML L &LHSáRZQLFWZD
2GQDZLDOQDHQHUJLDGRNRWáD5\QHN,QVWDODF\MQ\OLVWRSDG
[106] Kowal A., Wykorzystanie biopaliwa w kogeneracji; Rynek Instalacyjny, listopad 2005
[107] Szymczyk J., Analiza techniczno – ekoQRPLF]QDVNRMDU]RQHJRZ\WZDU]DQLDFLHSáDZ
129
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
3ROVFHZJHQHUDFMLUR]SURV]RQHMSU]\XĪ\FLXJD]X]LHPQHJR5\QHN(QHUJLLQU –
2004
[108] Polski Instalator nr 3/2006 – numer specjalny
>@ 3UH]HV 8U]ĊGX 5HJXODFML (QHUJHW\NL (QHUJHW\ND FLHSOQD Z OLF]EDFK – 2005;
Warszawa, lipiec 2006
[110] strona internetowa http://earthtrends.wri.org
[111] =DNáDG(NRQRPLNLL%DGDĔ5\QNX3DOLZRZR-Energetycznego; Instytut GSMiE PAN –
Kraków;
>@ 2NyOVNL 0 %XĔF]\N $ 'DQLOXk A.,; Energetyka cieplna w Polsce – 2002; Prezes
8U]ĊGX5HJXODFML(QHUJHW\NL:DUV]DZDPDU]HF
[113] Prezes UrzĊdu Regulacji Energetyki; Ciepáownictwo - stan, taryfowanie, problemy;
Warszawa, grudzieĔ 2002 r.
[114] portal internetowy http://www.wtrg.com
[115] portal internetowy http://www.szczesniak.pl
[116] Wach E., Lasocki G.: Analiza cen noĞników energii w latach 2001 – 2006. Czysta
Energia, czerwiec 2006
[117] Kielichowska I., Szweykowska-Muradin M.: Kogeneracja w Europie; Czysta Energia,
czerwiec 2006
[118] portal internetowy http://www.parkiet.com
[119] Aleksandrow S., Cyran M.: Stan obecny i perspektywy rozwoju kogeneracji w Polsce
Z ĞZLHWOH XZDUXQNRZDĔ SUDZQ\FK 8( %LXOHW\Q PLHVLĊF]Q\ 36( 6$ QU12 (162)
JUXG]LHĔ
>@3ROVND,]ED%LRPDV\0DWHULDá\]NRQIHUHQFMLÄ&LHSáR]ELRPDV\ZSUDNW\FH´–
13.02.2007r. Kielce, Targi Energii Odnawialnej ENEX – Nowa Energia 2007
[121] PKN – CEN/TS 14961:2005 –%LRSDOLZDVWDáH:\PDJDQLDWHFKQLF]QHLNODV\
[122] portal internetowy – www.brykietowanie.com
>@ +DáX]R 0 0XVLDá 5 2FHQD ]DVREyZ L SRWHQFMDOQ\FK PRĪOLZRĞFL SR]\VNDQLD
surowców dla energetyki odnawialnej w województwie pomorskim; Biuro Planowania
SU]HVWU]HQQHJRZ6áXSVNX6áXSVN
[124] portal internetowy – encyklopedia online; www.wikipedia.pl
[125] 1LHGRNRV-&LHSáRZQLFWZRsieciowe warunkiem rozwoju kogeneracji; Rynek Energii
– nr 5/2006)
[126] portal internetowy – www.econatura.pl
>@ 1XRUNLYL $ 3RGUĊF]QLN GOD LQVW\WXFML 6NRMDU]RQH Z\WZDU]DQLH FLHSáD L HQHUJLL
elektrycznej (CHP &LHSáRZQLFWZR '+ 2SUDFRZDQLHZUDPDFKSURJUDPX%$65(&
Krajowa Agencje Poszanowania Energii S.A.
>@ &]DSOLFND . ĝFLąĪNR 0 0RGHO HNRORJLF]QHJR L HNRQRPLF]QHJR SURJQR]RZDQLD
Z\GRE\FLD L XĪ\WNRZDQLD F]\VWHJR ZĊJOD 7RP (NRHIHNW\ZQRĞü WHFKQRORJii
F]\VWHJRVSDODQLDZĊJOD*áyZQ\,QVW\WXW*yUQLFWZD.DWRZLFH 2004
[129] portal internetowy – www.elektrownie.com.pl
[130] Kalina J., :VWĊSQ\GREyUĨUyGáDFLHSáDLHQHUJLLHOHNWU\F]QHMGODRELHNWXSU]\]QDnym
SU]HELHJX ]PLHQQRĞFL REFLąĪHĔ – DQDOL]D ZVNDĨQLNRZD =DNáDG 7HUPRG\QDPLNL L
Energetyki Gazowej, Instytut Techniki Cieplnej
[131] Regulski B., 2004 –=QDF]HQLHPLĊG]\QDURGRZ\FKLNUDMRZ\FKXUHJXORZDĔSUDZQ\FK
Z ]DNUHVLH RFKURQ\ ĞURGRZLVND GOD UR]ZRMX FLHSáRZQLFWZD Z QDMEL]V]\FK ODWDFK ,]ED
*RVSRGDUF]D&LHSáRZQLFWZR3ROVNLHwww.igcp.org.pl
[132] Olkuski T., 2005 –'RVWDZ\FLHSáDVFHQWUDOL]RZDQHJRGRXĪ\WNRZQLNyZNRĔFRZ\FK
Rynek Energii nr 1 (56) – luty 2005. Wydawnictwo KAPRINT, Lublin;
[133] strona internetowa firmy Elsam Engineering A/S – www.elsam.com (www.elsam.dk.)
130
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
– obecnie strona internetowa koncernu www.dongenergy.com (www.dongenergy.dk)
[134] Rybak W., 7HFKQRORJLDZVSyáVSDODQLDZĊJODLELRPDV\ZSDOHQLVNDFKNRWáRZ\FKMDNR
HIHNW\ZQ\VSRVyENRU]\VWDQLD]RGQDZLDOQ\FKĨUyGHáHQHUJLL
[135] 5R]SRU]ąG]enie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 grudnia 2005 r.33 w sprawie
V]F]HJyáRZHJR]DNUHVXRERZLą]NyZX]\VNDQLDLSU]HGVWDZLHQLDGRXPRU]HQLD
ĞZLDGHFWZSRFKRG]HQLDXLV]F]HQLDRSáDW\]DVWĊSF]HMRUD]]DNXSXHQHUJLLHOHNWU\F]QHML
FLHSáDZ\WZDU]DQ\FKZRGQDZLDOQ\FKĨUyGáDFKHQHUJLL.
[136] Biuletyn Górniczy; Nr 9-10 (75- :U]HVLHĔ-3DĨG]LHUQLNGórnicza Izba
SUH]P\VáRZR- handlowa; $UW\NXá *yUQLFWZRQDĞZLHFLH
33
Dziennik Ustaw. Nr 261 poz. 2187 z 2005 r.
7UHĞüUR]SRU]ąG]HQLDPRĪQDSREUDü]HVWURQ\LQternetowej:
http://www.abc.com.pl/serwis/du/2005/2187.htm
131
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Spis tabel
7DEHOD1DMZDĪQLHMV]HNUDMHLPSRUWXMąFHLHNVSRUWXMąFHZĊJLHOZURNXZPOQWRQ ...37
Tabela 2. Produkcja energii elektrycznej w podziale na technologie skojarzenia...................62
7DEHOD3RUyZQDQLHZLHONRĞFLFKDUDNWHU\]XMąF\FKELRPDVĊ]LQQ\PLQRĞQLNDPLHQHUJLL...65
7DEHOD)L]\F]QHZáDĞFLZRĞFLSDOLZ]GUHZQD........................................................................66
7DEHOD:áDVQRĞFLZĊJODNDPLHQQHJRLNLONXURG]DMyZELRPDV\ .........................................67
7DEHOD&KDUDNWHU\VW\ND]UĊENyZGU]HZQ\FK–ZDUWRĞFLRSDáRZH]UĊENyZGU]HZQ\FKSU]\
UyĪQ\FKZDUWRĞFLDFKZLOJRWQRĞFLL]DJĊV]F]HQLX.......................................................................70
7DEHOD:DUWRĞüRSDáRZDNRU\QLHNWyU\FKJDWXQNyZGU]HZ .................................................78
7DEHOD3RUyZQDQLHZDUWRĞFLRSDORZ\FKUyĪQ\FKSDOLZ ......................................................82
7DEHOD&KDUDNWHU\VW\NDZ\EUDQ\FKZáDĞFLZRĞFLRGSDGyZGU]HZQ\FK...............................85
7DEHOD:DUWRĞFLRSDáRZHZ\VXV]RQHMQDSRZLHWU]XJUXEL]Q\ZN:KPS ]DRNUąJORQHGR
Z]JOĊGQLHZN:KNJSRV]F]HJyOQ\FKJDWXQNyZ SU]\ZLOJRWQRĞFLGRPDV\
suchej)...........................................................................................................................................87
7DEHOD:DUWRĞFLRSDáRZHQDPHWUV]HĞFLHQQ\REMĊWRĞFLPDJD]\QRZHMZ\VXV]RQHJRQD
SRZLHWU]XGUHZQD ]DRNUąJORQHGRN:K ............................................................................88
7DEHOD:DUWRĞFLHQHUJHW\F]QHUyĪQ\FKURG]DMyZGUHZQD..................................................88
7DEHOD6NáDGQLNLHQHUJHW\F]QHGUHZQDLLFKZáDĞFLZRĞFL ..................................................95
7DEHOD5HDNFMDVNáDGQLNyZGUHZQDSRGF]DVVSDODQLD ........................................................96
7DEHOD:Sá\ZZáDĞFLZRĞFLIL]\F]Q\FKELRPDV\QDXĪ\WNRZDQLH ...................................101
7DEHOD:Sá\ZZáDĞFLZRĞFLFKHPLF]Q\FKELRPDV\QDXĪ\WNRZDQLH ...............................101
7DEHOD.DORU\F]QRĞü]DZDUWRĞüZLOJRFLJĊVWRĞüQDV\SRZDLJĊVWRĞüHQHUJHW\F]QD
UyĪQ\FKELRSDOLZVWDá\FK ...........................................................................................................102
7DEHOD'DQHGRW\F]ąFHHPLVML]DQLHF]\V]F]HĔZ(&Z+HUQLQJ.....................................115
7DEHOD,ORĞFLSDOLZZ\NRU]\VW\ZDQ\FKZODWDFK–SDOLZZHOHNWURFLHSáRZQLZ
Herning .......................................................................................................................................116
Tabela 20. Produkcja enHUJLLZHOHNWURFLHSáRZQLZ+HUQLQJZODWDFK-2005 ...............117
7DEHOD'DQHLQIRUPDF\MQHGRW\F]ąFHHOHNWURFLHSáRZQLZ+HUQLQJ.................................117
132
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
Spis rysunków
5\VXQHNĝZLDWRZDNRQVXPSFMDHQHUJLLZODWDFK– 2030 ............................................17
Rysunek 2. Emisja SOx od 1850 roku w mln ton rocznie .........................................................18
Rysunek 3. Emisja CO2 od 1820 roku w mld ton rocznie ........................................................18
5\VXQHN(ZROXFMDĞZLDWRZHJRXVWDZRGDZVWZDZ]DNUHVLHRFKURQ\ĞURGRZLVND..............22
5\VXQHN3UDZRGDZVWZRGRW\F]ąFHVHNWRUDHQHUJHW\F]QHJRZ8( .....................................25
5\VXQHN0DSDSROLW\F]QDĞZLDWD]]DDZDQVRZDQLHPZSURZDG]HQLD3URWRNRáX].LRWR
(czerwiec 2005) ............................................................................................................................26
5\VXQHN0DSDSROLW\F]QDĞZLDWD]XZ]JOĊGQLHQLHPHPLVML&22 (2000)............................27
5\VXQHN=DSRWU]HERZDQLHQDHQHUJLĊZNrajach Unii Europejskiej (EU-25) .....................32
5\VXQHN=XĪ\FLHHQHUJLLSLHUZRWQHMZNUDMDFK8(-15 w 2003 roku...................................35
Rysunek 10. Wydobycie wĊJODQDĞZLHFLH POQWRQ ................................................................36
5\VXQHN8G]LDáSRV]F]HJyOQ\FKSDĔVWZ8(ZSURGXNFMLZĊJODNDPLHQQHJR..................36
Rysunek 12. Kraje o najZLĊNV]\FKUH]HUZDFKZĊJODNDPLHQQHJR...........................................37
5\VXQHN8NáDGVNRMDU]RQ\....................................................................................................41
5\VXQHN6FKHPDWHOHNWURFLHSáRZQLSDURZHM]FKáRGQLąNRPLQRZąRFLHNRZą .................41
5\VXQHN2V]F]ĊGQRĞüHQHUJLLZJRVSRGDUFHVNRMDU]RQHM...................................................42
5\VXQHN=HVWDZLHQLHXZDUXQNRZDĔWHFKQLF]Q\FKZSá\ZDMąF\FKQDUR]ZLą]DQLD
HOHNWURFLHSáRZQL...........................................................................................................................48
5\VXQHN8SRU]ąGNRZDQ\Z\NUHVREFLąĪHĔFLHSOQ\FKZVH]RQLHJU]HZF]\P..................49
RysXQHN3U]HVáDQNLHNRQRPLF]QHZSá\ZDMąFHQDRSáDFDOQRĞüSODQRZDQHMLQZHVW\FML....53
5\VXQHN:VWĊSQ\GREyUPRF\XNáDGX&+3QDWOH]PLHQQRĞFLREFLąĪHĔZW\SRZ\FK
dniach roku ...................................................................................................................................54
5\VXQHN.RQZHQFMRQDOQDHOHNWURZQLDSDURZD]WXUELQąNRQGHQVDF\MQą .........................55
Rysunek 21. Obieg Clausiusa – Rankina przedstawiony na wykresie (T-s)............................56
5\VXQHN8NáDG]WXUELQąXSXVWRZR–NRQGHQVDF\MQą .........................................................57
5\VXQHN(OHNWURFLHSáRZQLD]WXUELQąXSXVWRZR–NRQGHQVDF\MQą.....................................58
5\VXQHN8NáDG]WXUELQąSU]HFLZSUĊĪQą..............................................................................58
5\VXQHN(OHNWURFLHSáRZQLD]WXUELQąSU]HFLZSUĊĪQą..........................................................59
5\VXQHN,GHRZ\VFKHPDWFLHSáRZQLF]HJRWXUER]HVSRáXJD]RZHJR]ZRGQ\PNRWáHP
odzysknicowym............................................................................................................................59
5\VXQHN6FKHPDWFLHSáRZQLF]HJREORNXJD]RZR- parowegR]RG]\VNQLFRZ\PNRWáHP
parowym .......................................................................................................................................60
5\VXQHN(OHNWURFLHSáRZQLD]WXUELQąJD]RZą .....................................................................60
5\VXQHN8NáDGWHFKQRORJLF]Q\EORNXVLáowniano -FLHSáRZQLF]HJR................................61
5\VXQHN(OHNWURFLHSáRZQLD]WáRNRZ\PVLOQLNLHPVSDOLQRZ\P........................................62
5\VXQHN6FKHPDW\HOHNWURFLHSáRwni....................................................................................63
5\VXQHN2EMĊWRĞüSDOLZDSRWU]HEQDGRZ\WZRU]HQLD0:KHQHUJLLHOHNWU\F]QHM .........68
5\VXQHN'UHZQRRSDáRZH V]F]DS\ – ]GMĊFLH.....................................................................69
5\VXQHN3RG]LDáPDV]\QGRUR]GUDEQLDQLDELRPDV\...........................................................71
5\VXQHN=DVDGDUR]GUDEQLDQLD ]UĊENRZDQLD ZUĊEDNXWDUF]Rwym ................................72
5\VXQHN=UĊENLGU]HZQH–]GMĊFLH.......................................................................................72
5\VXQHN6FKHPDWUĊEDNDWDUF]RZHJR]WDUF]ąVNRĞQą ........................................................73
5\VXQHN=HVSyáUR]GUDEQLDMąF\WDUF]RZ\]WDUF]ąSLRQRZą ..............................................74
5\VXQHN:DáHNSRGDMąF\L]JQLDWDMąF\PDWHULDá .................................................................74
5\VXQHN6FKHPDWUĊEDNDEĊEQRZHJR ..................................................................................75
133
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
5\VXQHN=HVSyOUR]GUDEQLDMąF\EĊEQRZ\............................................................................75
5\VXQHN%ĊEHQQRĪRZ\ ........................................................................................................76
5\VXQHN6FKHPDWNRQVWUXNFMLUR]GUDEQLDF]DPáRWNRZHJR.................................................76
Rysunek 45. Sito umiejscowione pod rotorem przez, któreZ\GRE\ZDVLĊUR]GUREQLRQ\
PDWHULDá .........................................................................................................................................77
Rysunek 46. Kora –]GMĊFLH.........................................................................................................78
Rysunek 47. Wióry drzewne .......................................................................................................79
Rysunek 48. Brykiet drzewny (typ walec) –]GMĊFLH .................................................................80
Rysunek 49. Brykiet drzewny (typ kostka) –]GMĊFLH ................................................................80
Rysunek 50. Pelety.......................................................................................................................81
Rysunek 51. Biel i twardziel na przekroju poprzecznym pnia..................................................83
5\VXQHN6NáDGQLNLSLHUZLDVWkowe i analityczne biomasy...................................................86
5\VXQHN=DOHĪQRĞüGROQHMZDUWRĞFLRSDáRZHMRGZLOJRWQRĞFLGUHZQDZRGQLHVLHQLXGR
ZDJLGUHZQDFDáNRZLFLHVXFKHJRLGRZDJLGUHZQDZLOJRWQHJR ..............................................87
5\VXQHN0HWUSU]HVWU]HQQ\GUHZQDRSDáRZHJR ..................................................................89
5\VXQHN=DZDUWRĞüFLHSáDZGUHZQLHLVXV]HQLH .................................................................89
5\VXQHN,]RWHUP\VRUSFMLZRG\SU]H]ZáyNQRFHOXOR]RZH ]6]ZDUFV]WDMQDZJ
Urquarta i Wiliamsa)....................................................................................................................91
5\VXQHN8G]LDáZDJRZ\LHQHUJHW\F]Q\VXEVWDQFMLVWDá\Fh i lotnych w drewnie.............92
5\VXQHN(WDS\SURFHVXVSDODQLDSRMHG\QF]HMF]ąVWNLELRSDOLZDVWDáHJR...........................93
Rysunek 59. Schemat – zmaga]\QRZDQDHQHUJLDVáRQHF]QDZSDOHQLXGUHZQD .....................94
5\VXQHN&\UNXODFMDGZXWOHQNXZĊJOD .................................................................................95
Rysunek 62. Przebieg reakcji podczas spalania drewna............................................................96
Rysunek 62. Przebieg spalania drewna – wykres ......................................................................98
5\VXQHN6FKHPDWUR]NáDGXWHUPLF]QHJRF]ąVWNLELRPDV\..................................................99
5\VXQHN7HUPRJUDPSU]HGVWDZLDMąF\XE\WHNPDV\GUHZQDQDVNXWHNRGJD]RZDQLDF]ĊĞFL
ORWQ\FKZ]DOHĪQRĞFLRGWHPSHUDWXU\SURFHVX............................................................................99
5\VXQHN7HUPRJUDPLNU]\ZD'7$SU]HGVWDZLDMąFHXE\WHNPDV\GUHZQDZF]DVLH
VSDODQLDRUD]V]\ENRĞFLSRV]F]HJyOQ\FKSURFHVyZ.................................................................100
5\VXQHN6WUHI\VSDODQLDSDOąFHJRVLĊNDZDáNDGUHZQDZ przekroju ...............................101
5\VXQHN6FKHPDWHOHNWURZQL]DVLODQHMELRPDVą ...............................................................103
5\VXQHN5RG]DMHSURFHVyZNRQZHUVMLLWHFKQRORJLLXĪ\WNRZania biomasy....................104
5\VXQHN=HVWDZLHQLDUR]ZLą]DĔWHFKQLF]Q\FKVLáRZQLVNRMDU]RQ\FK]DVLODQ\FKELRPDVą
.....................................................................................................................................................105
Rysunek 70. LokalizaFMDPLHMVFRZRĞFL+HUQLQJZ'DQLL.......................................................106
5\VXQHN(OHNWURFLHSáRZQLDZ+HUQLQJ +HUQLQJYDHUNHW ................................................108
5\VXQHN(OHNWURFLHSáRZQLDw Herning..............................................................................109
5\VXQHN6FKHPDWSU]HELHJX]UĊENyZGU]HZQ\FKZHOHNWURFLHSáRZQLZ+HUQLQJ.........110
5\VXQHN:LGRNQDVRQGĊSRELHUDMąFąSUyENĊGRDQDOL]\ELRPDV\..................................112
5\VXQHN5R]áDGRZ\ZDQLH]UĊENyZ...................................................................................113
5\VXQHN5R]áDGRZ\ZDQLHGUHZQD.....................................................................................113
5\VXQHN7UDQVSRUW]UĊENyZWDĞPRFLąJLHP .......................................................................114
5\VXQHN0DJD]\Q]UĊENyZGU]HZQ\FK.............................................................................114
Rysunek 79. Emisja NOX i SO2ZHOHNWURFLHSáRZQLZ+HUQLQJZODWDFK– 2005........115
Rysunek 80. Emisja CO2ZHOHNWURFLHSáRZQLZ+HUQLQJZODWDFK– 2005...................116
5\VXQHN3URFHQWRZ\XG]LDáSDOLZZ\NRU]\VW\ZDQ\FKZHOHNWURFLHSáRZQLZ+HUQLQJZ
latach 2001 – 2005 .....................................................................................................................117
5\VXQHN$NXPXODWRUFLHSáD ]DVDGDG]LDáDQLD .................................................................118
5\VXQHN$NXPXODWRUFLHSáD +HUQLQJYDHUNHW ..................................................................119
134
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
=DáąF]QLNL
'RNXPHQWDFMDGRW\F]ąFDWHFKQRORJLLVSDODQLDZĊJODGODHOHNWURFLHSáRZQLZ+HUQLQJ– 1982
rok
ħUyGáR>@
135
Praca magisterska –0RĪOLZRĞFLZ\NRU]\VWDQLD]UĊENyZGU]HZQ\FKZXNáDGDFKNRJHQHUDF\MQ\FKQDSU]\NáDG]LHHOHNWURFLHSáRZQL w Herning (Dania)
6FKHPDWEORNRZ\GRW\F]ąF\WHFKQRORJLLVSDODQLDSDOLZ]UĊENLGU]HZQHJD]GOD
HOHNWURFLHSáRZQLZ+HUQLQJ– 1982 rok
ħUyGáR>@
136