Polska w procesie integracji z Unia Europejską
advertisement
Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Wstęp Unia Europejska stanowi ukoronowanie półwiecza procesów integracyjnych w Europie. Traktat z Maastricht zawarty 7 lutego 1992 roku, który powołał ją do życia, nie pozbawił osobowości prawnej istniejących uprzednio trzech Wspólnot Europejskich – Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali i Europejskiej Wspólnoty Atomowej, ani też nie wyposażył Unii Europejskiej w osobowość prawną. Tak, więc Unia Europejska nie jest formalnie podmiotem na arenie międzynarodowej, a wszelkie umowy z krajami trzecimi są nadal zawierane przez Wspólnoty, w ramach ich kompetencji, lub przez państwa członkowskie wspólnot Europejskich. Unia Europejska nie ma też własnych, odrębnych organów, korzysta zaś dla realizacji swych zadań z organów Wspólnot Europejskich. Taki jest stan formalno-prawny, praktycznie natomiast w języku potocznym i w literaturze Unia Europejska jest często utożsamiana ze Wspólnotami Europejskimi. W pracy niniejszej chciałabym przedstawić pozytywne i negatywne aspekty przystąpienia Polski do Unii Europejskiej oraz wykazać jakie korzyści i koszty przyniosło wejście do Wspólnoty Europejskiej dla mojego miasta Giżycko. Praca podzielona została na trzy rozdziały. W pierwszym rozdziale przeanalizowane zostały korzyści i koszty przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, od początku jej wejścia do UE, po traktat akcesyjny. Zamieściłem w tym rozdziale ogólne, najważniejsze informacje dotyczące członkostwa Polski w Unii Europejskiej. W rozdziale drugim przedstawiłem najważniejsze programy pomocowe dla Polski ze środków Unii Europejskiej oraz ukazałem korzyści jakie czerpie gmina Giżycko po wejściu do Wspólnoty Europejskiej. W ostatnim z rozdziałów przeanalizowana została moja ankieta którą przeprowadziłem na grupie młodzieży ze szkoły średniej w Zespole Szkół 1 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Rolniczych w Giżycku. Celem ankiety było sprawdzenie wiedzy uczniów z zakresu UE oraz próbowałem dowiedzieć się skąd najczęściej młodzi ludzie spotykają się z informację o UE. Przeprowadzona ankieta była niezbędna w mojej pracy gdyż analiza jej pokazuje nam stosunek młodych ludzi do Unii Europejskiej w mieście Giżycko, oraz sposób ich nastawienia do spraw związanych z przystąpieniem do Wspólnoty. Literatura dotycząca omawianego tematu jest bardzo obszerna. Brak jest jednak szczegółowych opracowań dotyczących kosztów poniesionych przez miasto Giżycko po wejściu do Unii Europejskiej. Najbardziej dominują ogólne książki na temat Wspólnoty Europejskiej. Ważnym źródłem informacji odnośnie mojego miasta są strony internetowe zawierające zarówno najważniejsze dokumenty dotyczące tematu niniejszej pracy, jak również ich analizę. 2 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Rozdział pierwszy Polska w procesie integracji z Unia Europejską 1.1 Traktat akcesyjny Rada Europejska obradowała w Luksemburgu, w grudniu 1997 r. Podjęła ona wtedy historyczną decyzję o rozpoczęciu negocjacji w sprawie kolejnego rozszerzenia Unii. Potwierdziła ona także zaproszenie do rozpoczęcia negocjacji z krajami wskazanymi przez Komisję w jej opiniach z lipca 1997r., tj. z Polską, Estonią, Republiką Czeską, Słowenią, Węgrami oraz Cyprem. W dniu 31 marca 1999 roku Polska rozpoczynała negocjacje akcesyjne z Unią Europejską. Chciałoby się powiedzieć, że był to końcowy odcinek drogi, na którą wkraczaliśmy ponad dziesięć lat temu, a która miała i ma nas doprowadzić do realizacji strategicznego celu, jakim jest członkostwo w Unii. Praktyka poprzednich czterech rozszerzeń UE dowodzi, że rozpoczęcie konferencji międzyrządowej, na forum której toczą się rokowania członkowskie, musi zakończyć się traktatem akcesyjnym. Takie było właśnie podejście naszych partnerów, państw członkowskich UE; nie mieli oni wątpliwości, że Polska miała stać się członkiem struktur europejskich. Negocjacje natomiast miały osiągnąć optymalny dla siebie układ korzyści i kosztów wynikających z przystąpienia Polski. Zatem termin naszej akcesji pozostawał pochodną takiego rachunku, uwzględniającego również ewolucję procesów integracyjnych wewnątrz ugrupowania oraz sytuację społeczną i ekonomiczną w państwach Unii na przestrzeni kilku najbliższych lat. Tym bardziej istotne były dla Polski pytania o to, na jakich warunkach i kiedy mieliśmy osiągnąć członkostwo. Różnica potencjałów między Polską a Unią była oczywista. Naiwnością byłoby oczekiwać, że nie znalazła ona odzwierciedlenia w przebiegu i wynikach rokowań. Ponadto, negocjacje akcesyjne miały specyficzny charakter, polegający 3 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... na określeniu tempa i sekwencji dostosowywania się do reguł organizacji, w której uczestniczyliśmy. Polscy negocjatorzy wychodzili z założenia, że takowe pole istnieje: Polska była przecież największym krajem w gronie kandydatów, ważnym dla Unii nie tylko jako szybko rozwijający się rynek zbytu, lecz także jako szczególnie istotny czynnik trwałego zapewnienia stabilności i bezpieczeństwa Europy; „W ciągu kilku najbliższych lat toczyć się będzie gra o wielką stawkę dla polskiej gospodarki, a stół negocjacyjny jest tylko jednym z pól tej gry. Między stołem rokowań a innymi obszarami gry zachodzą jednak oczywiste sprzężenia zwrotne; przebieg i wynik rokowań akcesyjnych dla Polski zależeć będą m.in. od tego, jak wykonamy naszą „pracę domową”.1 Jednocześnie Rada Europejska zapowiadała wtedy przystąpienie „do wszechstronnego zanalizowania procesu przeobrażeń w Unii oraz jej polityki, aby mogła sprostać wyzwaniom, jakie pojawiły się po roku 2000”. Proces przystępowania nowych członków został rozpoczęty na spotkaniu ministrów spraw zagranicznych w dniu 30 marca 1998 r. Ustalono wówczas – zgodnie z konkluzjami Rady Europejskiej obradującej w Luksemburgu – jednolite ramy procesu akcesyjnego dla jedenastu państw kandydujących. m.in. takie elementy, jak dialog strukturalny, Obejmowały one wzmocniona strategia przedakcesyjna, zasady wykorzystania pomocy w ramach PHARE. Następnego dnia rozpoczynały się w Brukseli oficjalne negocjacje akcesyjne z Polską i pozostałymi pięcioma kandydatami. Minister Spraw Zagranicznych w swym wystąpieniu na otwarcie negocjacji w imieniu władz Polski stwierdził, że „Polska przystępowała do negocjacji z przekonaniem, że członkostwo w Unii Europejskiej jest najkorzystniejszym wyborem z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa, 1 E. Kawecka-Wyżykowska /red./, Polska w drodze do Unii Europejskiej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne; Warszawa 1999, s. 9 4 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... stabilności demokratycznego porządku, utrwalenia podstaw szybkiego i zrównoważonego rozwoju gospodarczego i budowania nowoczesnego społeczeństwa obywatelskiego. (...) Polska w pełni podzielała wartości będące fundamentem jedności Unii Europejskiej”.2 Przypomniał też, że przygotowania Polski do udziału w integracji europejskiej rozpoczynały się równocześnie z początkiem transformacji ustrojowej. Podstawowym celem było zapewnienie uczestnictwa Polski we wszystkich obszarach integracji, z pełnią obowiązków i praw członkowskich. Polska przyjmowała całość acquis communautaire. Był to dorobek prawny Unii, określający warunki, na których państwa członkowskie uczestniczą w Unii. Obejmował on wszystkie traktaty założycielskie wraz z późniejszymi modyfikacjami, legislację wtórną wypracowaną w oparciu o postanowienia traktatów, orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości, wspólne deklaracje przyjęte w ramach wspólnej polityki zagranicznej i sprawiedliwości, wspólne działania w ramach polityki spraw zewnętrznych, a także umowy międzynarodowe Wspólnot oraz między państwami członkowskimi WE. Dorobek ten, w zasadzie, nie podlegał procedurze negocjacyjnej. Rozwiązania przejściowe powinny być środkiem stosowanym selektywnie, a ich wprowadzenie nie powinno zakłócić funkcjonowania rynku wewnętrznego. W roku 2007 na liście obszarów działania samorządu wojewódzkiego w mieście Giżycko pojawił się nowy temat – Unia Europejska i wpływ jaki wywarła akcesja naszego kraju na życie mieszkańców naszego regionu. Kwestia oceny jest stosunkowo trudna. Wprawdzie formalnie weszliśmy do Unii Europejskiej 1 maja 2004 r., ale nie można zapomnieć o kilkuletnim okresie przygotowawczym, kiedy to wdrażaliśmy unijne standardy w różnych sferach życia, dostosowywaliśmy nasze prawo, struktury zarządzania itp., ale także korzystaliśmy już z unijnych funduszy przedakcesyjnych. Wstąpienie do Unii Europejskiej nie było więc aktem jednorazowym, lecz procesem rozłożonym na 2 Tamże, s. 35 5 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... wiele lat. W latach 2004-2006 uzyskaliśmy dostęp do ponad pół miliarda euro funduszy strukturalnych. Z tego co obserwujemy nie potwierdziły się obawy, że środki te mogą nam przepaść. Wniosków jest co najmniej dwa razy więcej niż wynoszą nasze możliwości finansowe. To dowód na zaangażowanie samorządów w gminie Giżycko w zdobywanie środków. A potrzebują pieniędzy na podstawowe inwestycje, infrastrukturę. Szczegółowe dane znajdziemy w rozdziale drugim, a dokładnie w podrozdziale pt. „Inwestycje z budżetu Unii Europejskiej w mieście Giżycko po wejściu do Wspólnoty Europejskiej” . 1.2. Członkostwo Polski w Unii Europejskiej Nawiązanie stosunków dyplomatycznych między Polską a Wspólnota Europejską nastąpiło 16 września 1998 r. Wtedy również zapoczątkowano negocjacje w sprawie umowy o handlu i współpracy handlowej i gospodarczej, która została podpisana 16 września 1989 r. w Warszawie podczas pierwszej wizyty w Polsce przewodniczącego Rady Ministrów oraz przewodniczącego Komisji Wspólnot Europejskich. Układ Europejski z Polską zaczął obowiązywać 1 lutego 1994 roku, trzy miesiące po wejściu w życie Traktatu o Unii Europejskiej. Powołano Radę Stowarzyszenia RP – UE, której zadaniem jest nadzór nad realizacją układu. Organem wykonawczym Rady jest Komitet Stowarzyszenia. Działania Komitetu wspierane są przez pod komitety i grupy robocze, zajmujące się implementacją układu w poszczególnych sektorach gospodarki. Podczas posiedzenia Rady Europejskiej w Kopenhadze (czerwiec 1993 r.) państwa członkowskie UE oficjalnie potwierdziły, że kraje Europy Środkowej i Wschodniej, stowarzyszone ze Wspólnotami, zostaną członkami UE po spełnieniu kryteriów ekonomicznych i politycznych. Konkretyzując kryteria członkostwa zawarte w traktatach założycielskich Wspólnot, Rada Europejska sformułowała następujące warunki przyjęcia państw stowarzyszonych Europy 6 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Środkowej i Wschodniej /w literaturze przedmiotu określane jako tzw. kryteria kopenhaskie/ : • osiągnięcie stabilności instytucji gwarantujących demokrację i praworządność, przestrzeganie praw człowieka oraz respektowanie i ochronę praw mniejszości narodowych. • funkcjonowanie gospodarki rynkowej oraz istnienie potencjału mogącego sprostać presji konkurencji i siłom rynkowym UE. • zdolność przyjęcia zobowiązań wynikających z członkostwa. Działania dostosowawcze do członkostwa realizowane były w ramach opracowanego przez rząd RP, przyjętego 23 czerwca 1998 r., a następnie modyfikowanego co rok (do 2001 r. włącznie) Narodowego Programu Przygotowania do Członkostwa w UE (NPPC). Narodowy Program określał sposoby realizacji priorytetów zdefiniowanych w dokumencie wspólnotowym Partnerstwo dla członkostwa oraz wynikających z prowadzonych negocjacji akcesyjnych. NPPC wyznaczał kierunek działań dostosowawczych zarówno legislacyjnych, jak i instytucjonalnych oraz określa harmonogram ich urzeczywistnienia w latach 1998 – 2002. Program opierał się na doświadczeniach wynikających z wcielania się w życie Układu Europejskiego i stanu przygotowań Polski do członkostwa w Unii Europejskiej, na opinii sformułowanej przez Komisję Europejską w corocznym raporcie opisującym wyniki osiągnięte przez Polskę w procesach dostosowawczych (regular raport) oraz dokumencie wspólnotowym Partnerstwo dla Polski. Narodowy Program Przygotowania do Członkostwa w UE traktowany był jako dokument otwarty, podlegający okresowym uściśleniom i dostosowaniu do zmieniającej się sytuacji w procesie dostosowawczym oraz wniosków płynących z przeglądu prawa polskiego pod kątem zgodności z prawem wspólnotowym.3 3 K. A. Wojtaszek /red. , Unia Europejska i jej członkowie, Warszawa 2002, s. 88 7 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Warunkiem, a przede wszystkim istotą członkostwa w UE jest przyjęcie wspólnotowego acquis communautaire, tj. dorobku prawnego i proceduralnego wypracowanego w toku rozwoju organizacji, stanowiącego podstawę jej funkcjonowania. Proces dostosowania prawa polskiego do wspólnotowego odbywa się na podstawie postanowień Układu europejskiego, screeningu /czyli przeglądzie prawa krajowego przez pryzmat jego zgodności z prawem wspólnotowym/ oraz samych negocjacji akcesyjnych. Elementem zapewniającym prawidłowe dostosowanie polskiego prawa do wspólnotowego jest procedura opiniowania propozycji aktów prawnych uchwalanych w Polsce pod kątem zgodności przyjętych w nich rozwiązań z rozwiązaniami wspólnotowymi. Opinie takie początkowo wydawał pełnomocnik rządu do spraw integracji europejskiej oraz pomocy zagranicznej, a później sekretarz w imieniu przewodniczącego Komitetu Integracji Europejskiej. Wspomnianej procedurze opiniowania podlegały projekty rządowe, a od 19 marca 1999 r., na podstawie zmienionego Regulaminu Sejmu RP, także parlamentarne. W 2000 r. zostały podjęte następujące działania na rzecz przyspieszenia procesu dostosowawczego: • marszałkowie Sejmu i Senatu oraz prezes Rady Ministrów podpisali Trójporozumienie dla przyspieszenia procesu dostosowania prawa polskiego do prawa UE ( 10 lipca 2000 r. ); • w Sejmie powołano Komisję Prawa Europejskiego (czerwiec 2000 r.) oraz w Senacie Komisję Nadzwyczajną Legislacji Europejskiej ( sierpień 2000 r.) w celu przyspieszenia prac nad projektami aktów zakwalifikowanych jako dostosowujące prawo polskie do rozwiązań acquis ( w Sejmie IV kadencji powołano parlamentarną Komisję Europejską); 8 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... • przyjęto system europejskich ustaw horyzontalnych umożliwiających dostosowanie prawa polskiego do wymagań aquis w kilku obszarach jednocześnie ( 13 lipca 2000 ). Rząd Polski złożył formalny wniosek o członkostwo w Unii Europejskiej 8 kwietnia 1994 r. W grudniu 1995 r. Rada Europejska w Madrycie zwróciła się do Komisji Europejskiej z wnioskiem o przygotowanie opinii (vis) o dziesięciu kandydatach z Europy Środkowej i Wschodniej do członkostwa w UE. W kwietniu 1996 r. Komisja Europejska przekazała do Biura Pełnomocnika Rządu do spraw Integracji Europejskiej oraz Pomocy Zagranicznej kwestionariusze w sprawie przygotowania Polski do członkostwa w UE, na które strona polska odpowiedziała 26 lipca 1996 r. Polska została przyjęta do UE w czasie, gdy unia walutowa była uruchamiana. Uczestnictwo Polski w tym przedsięwzięciu niedługo po wstąpieniu do Unii Europejskiej nie wydawało się być jednak możliwe, z powodu nie wypełniania przez Polskę kryteriów z Maastricht. 4 1.4. Referendum akcesyjne w sprawie przyjęcia Polski do UE Motywując udział w referendum, większość respondentów wyrażała w maju 2002 roku przekonanie, że głos każdego Polaka będzie ważny dla ostatecznego wyniku. Wśród nich dominowało przekonanie o patriotycznym obowiązku wypowiedzenia się w sprawie przyszłości swoich dzieci i wnuków, a także przyszłość swojego kraju. Postawy takie wiązały się z akceptacją systemu demokratycznego i akceptacją członkostwa jako jego wzmocnienia, jak również z ogólną kulturą obywatelską wyrażającą się w całym nawyku uczestnictwa w wyborach. 4 Alasdair Blair, Sandra Wdowik i Ludwik Wdowik /red./, Nowy przewodnik po Unii Europejskiej, Książka i Wiedza, Warszawa 2002, s.242,-244 9 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Osoby nie zamierzające głosować w referendum argumentowały swoją decyzję trojako: a/ z obiektywnych względów nie będą mogły uczestniczyć w wyborach, b/ nie mają wpływu na sprawy kraju, c/ sprawy te ich nie dotyczą i nie interesują. Relatywnie niewielki odsetek wśród osób, które nie planowały udziału w referendum, traktował to jako protest, wyraz niezgody na akcesję. Oni też wskazywali najczęściej na niepewność przewidywań co do następstw integracji. W maju najmocniej zmotywowani do udziału w referendum byli zwolennicy Platformy Obywatelskiej i Sojuszu Lewicy Demokratycznej i wśród sympatyków tych partii odnotowano najsilniejszą jednomyślność stanowisk w tej sprawie, gdy najsłabiej zmotywowany elektorat Samoobrony charakteryzował się znacznie większym zróżnicowaniem i chwiejnością opinii. W lipcu 2002 r. niemal we wszystkich agencjach podejmujących problematykę integracji europejskiej w sondażach i pogłębionych badaniach wykazano spadek pozytywnych postaw społecznych wobec integracji. Do czasu bezpośrednio poprzedzającego konferencję w Kopenhadze, oprócz nieznacznego wzrostu poparcia dla Unii, odnotowano niestabilność opinii społecznej na temat tej kwestii. Zarówno w okresie poprzedzającym konferencję w Kopenhadze, jak i tym bardziej po ogłoszeniu jej wyników postępowała krystalizacja zarówno postaw pozytywnych, jak i negatywnych wobec członkostwa. Między 13 grudnia 2002 r. a czerwcowym referendum rozkład danych dotyczących zachowań wyborczych w planowanym referendum ulegał już jedynie uwyraźnieniu, głównie za przyczyną “topnienia” grupy respondentów do nie dawna nie zdecydowanych czy nie mających zdania, a od marca zasilających raczej środowiska zwolenników niż przeciwników akcesji. Większość wyników w poniższej prezentacji pochodzi z comiesięcznych sondaży prowadzonych przez instytut badawczy Ipsos na 10 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie 1000 Polaków. Aby zniwelować błąd oszacowań dla poszczególnych województw, dla celów prezentacji połączono wyniki kilku kolejnych pomiarów, w których zadawane były pytania tej samej części.5 Wykres I. Stanowisko Polaków w sprawie ustanowienia konstytucji Unii Europejskiej: przeciw 29% za 44% tp 27% źródło: Ipsos-Demoskop, wrzesień 2002/UKIE Wykres II. Zaufanie Polaków do instytucji międzynarodowych: 70 zaufanie-IV'03 60 50 40 zaufanie-III'03 30 20 zaufanie-X'02 10 0 ONZ NATO UE źródło :Ipsos-Demoskop/UKIE Wykres III. Społeczna ocena wynegocjowanych warunków członkostwa Polski w UE – po zakończeniu negocjacji: 5 E. Skotnicka-Illasiewicz /red./, Społeczny bilans korzyści i kosztów członkostwa Polski w Unii Europejskiej, Warszawa 2002, s. 31 11 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... raczej dobre warunki 52% ani dobre ani złe 26% raczej kiepskie warunki 7% całkowita porażka 1% tp 1% pełen sukces 9% źródło: Pentor/TVP S.A. 14.12.2002 r. Wykres IV. Oczekiwane przez społeczeństwo korzyści i koszty członkostwa w Unii Europejskiej: poziom życia pozycja na rynku pracy środowisko naturalne stracimy skorzystamy możliwości kształcenia możliwości podróżowania 0 50 100 150 źródło: TNS OBOP, maj 2003 12 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Wykres V. Dlaczego będzie Pan(i) głosować za członkostwem Polski w UE? członkostwo przyniesie dla Polski korzyści 55% nie ma dla Polski innej mozliwości niż członkostwo w UE 42% tp 3% źródło: CBOS, marzec 2003 Stosunek Polaków do integracji europejskiej był pozytywny, niekiedy nawet entuzjastyczny, a przystąpienie Polski do Unii Europejskiej postrzegali oni jako szansę dla siebie. Najwyraźniej jest to widoczne w deklaracjach świadczących o gotowości wyjazdów za granicę. Poziom tych deklaracji jest jednak tak wysoki, że pewną satysfakcję, jaka mogłaby płynąć z obserwacji zdolności Polaków dostrzegania dla siebie korzyści z przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, burzy obawa, czy nie może się to okazać w efekcie niekorzystne dla Polski. Rezultaty przytoczonych tu badań powinny być jednak, jak się wydaje, uwzględnione przy kształtowaniu przyszłej polityki informacyjnej dotyczącej integracji europejskiej. Zdecydowanie więcej uwagi powinno się poświęcać możliwym korzyściom, jakich po wstąpieniu Polski do UE młodzież i całe społeczeństwo polskie może oczekiwać w kraju.6 6 K. Kosela, T. Szawiel, M.Grabowska, M. Sikorska, Tożsamość Polaków a Unia Europejska, IBnPd, Warszawa 2002, s. 233-239 13 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... W styczniu 2002 r. poproszono badanych w sondażu opinii o ustosunkowanie się do twierdzenia: “ Większość ludzi tak naprawdę nie wie, dlaczego Polska powinna wstąpić do Unii Europejskiej”. Potwierdzenie tezy zawartej w tym zdaniu uzyskano od 76 % odpowiadających, co oznacza, że u progu 2002 r. Zaledwie w opiniach 24 % Polaków znalazł się pogląd świadomej akceptacji procesu dochodzenia do członkostwa, a także warunków, których ostateczne ustalenia dobiegały już końca. Zróżnicowanie doświadczenia kolejnych społeczeństw aspirujących do Unii Europejskiej wskazywały rosnące znaczenie opinii społecznej zarówno w okresie poprzedzającym akcesję, jak i w okresie wdrażania do członkostwa, po formalnym podpisaniu tego aktu. Doświadczenia kampanii informacyjnych towarzyszących tym procesom uzmysławiają wagę budzenia poczucia społecznego współuczestnictwa w jego przebiegu i społecznej współodpowiedzialności za opowiedzenie się “za” bądź “przeciw” integracji.7 1.5. Korzyści i koszty przystąpienia Polski do Unii Europejskiej Polska spełniała lub była bliska spełnienia kryteriów dotyczących deficytu budżetowego i długu publicznego. Najtrudniejszym do spełnienia wymogiem było natomiast obniżenie stopy inflacji, która przekraczała kryterium o ponad 10%. Wypełnienie kryteriów z Maastricht i udział Polski w Unii Gospodarczej i Walutowej nie był warunkiem wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, uważane było to jednak za naturalną konsekwencję przyszłego członkostwa. Im szybciej Polska miała spełnić kryteria spójności określone w Traktacie z Maastricht, tym prędzej zagwarantowany miał być długofalowy wzrost gospodarczy i tym szybciej Polska mogłaby korzystać z takich dobrodziejstw unii gospodarczej i walutowej jak: 7 A. Amankowicz, N. Starowieyska, Bliżej Europy. Łódź. 2001, s. 34 14 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... * obniżenie kosztów obrotów ze względu na stosowanie euro we wszystkich transakcjach, * obniżenie kosztów zarządzania finansami wewnątrz firmy, * obniżenie ryzyka kursowego, obniżenie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej i zmniejszenie poziomu rezerw z tym związanych z ograniczaniem ryzyka kursowego, * obniżenie stóp procentowych, * wzmocnienie makroekonomicznej stabilności w następstwie utrzymywania silniejszej dyscypliny przez nowe instytucje walutowe, * zwiększenie stabilności w sferze realnej, co wiązać się będzie z polepszeniem warunków produkcji. Po wejściu do Unii Gospodarczej i Walutowej polscy producenci, inwestorzy, eksporterzy i importerzy mieli pozbyć się konieczności ponoszenia kosztów związanych z zabezpieczeniem przed zmianami kursów walut, ponieważ przestaną być narażeni na ryzyko kursowe. Dużo miały zyskać małe i średnie przedsiębiorstwa, które uzyskają tańszy dostęp do informacji o warunkach panujących na rynku i o możliwościach rozwoju. Obywatele mieli otrzymywać dochody w euro, co umożliwi im dokonywanie opłat w Polsce i za granicą bez konieczności wymieniania walut i ponoszenia związanych z tym kosztów. Transfery finansowe z Unii Europejskiej na rzecz Polski po uzyskaniu członkostwa w tym ugrupowaniu od wielu lat były i są nadal postrzegane przez opinię publiczną jako największa korzyść z wejścia do Unii. Opinia ta jest oparta – niejako – na dwóch założeniach. Po pierwsze, że w rachunku korzyści i kosztów przystąpienia Polski do Unii Europejskiej najbardziej istotne jest to, co jest ewidentnie policzalne, a więc przepływy finansowe. Po drugie, że napływ środków z budżetu UE do Polski przewyższy wszelkie wpłaty wynikające z członkostwa. Dodać trzeba, iż powszechnym oczekiwaniem było i jest to, ze po 15 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... akcesji transfery finansowe z UE, pomniejszone o polskie wpłaty, będą wyższe od transferów przed przystąpieniem Polski do UE. Nie sposób dowieść prawdziwości pierwszego założenia – w gruncie rzeczy cały niniejszy raport jest analizą kosztów i pożytków z członkostwa w UE, wśród których te bezpośrednio policzalne są tylko jednymi z wielu. Innych – być może większych – pożytków można upatrywać w sprawach o wiele mniej wymiernych: bardziej stabilnych i dogodnych warunkach gospodarowania dla podmiotów ekonomicznych oraz w polepszeniu i stabilizacji prawa. Ponadto można oczekiwać szeregu innych korzyści pozaekonomicznych – dzięki udziałowi w instytucjach europejskich Polska będzie realnie współkształtować przyszłość Unii Europejskiej i Europy, zapewniając sobie wyższy stopień bezpieczeństwa i stabilności geopolitycznej. Weryfikacja prawdziwości drugiego założenia jest zadaniem niniejszego opracowania. Nie przesądzając, czy transfery będą największą korzyścią, wydaje się poważną korzyścią. Spożytkowanie nowych możliwości rozwojowych, które otworzą się dzięki napływowi dodatkowego zasilania finansowego z tytułu Wspólnej Polityki Rolnej oraz funduszy strukturalnych, może przyczynić się do podwyższenia tempa wzrostu gospodarczego i do modernizacji infrastruktury niezbędnej do przyciągania kapitału zagranicznego oraz do mobilizacji kapitału krajowego. Ponadto można oczekiwać także pozytywnych skutków ekonomicznych i społecznych – nie tylko dzięki prostemu przyrostowi miejsc pracy, lecz również dzięki zwiększeniu elastyczności polskiej pracy.8 Przystąpienie Polski do UE w znaczącym stopniu przyczyni się do osiągnięcia celów polskiego wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych ( np. swobodnego przepływu osób, lepszego dostępu do wymiaru sprawiedliwości, większego bezpieczeństwa wewnętrznego). Drugim korzystnym skutkiem 8 C. Balasiński, T. Bińczycka-Majewska /red./, Korzyści i koszty członkostwa Polski w Unii Europejskiej, Raport z badań, Warszawa 2004, s. 30-32 16 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... przystąpienia do UE jest poprawa rekrutacji i szkolenia kadr oraz, co w znacznym stopniu wzmacnia dążenia do osiągnięcia celów polskiej polityki. W konsekwencji wprowadzenia zawodowej Straży Granicznej, wszystkie osoby przekraczające granice są systematycznie sprawdzane, prowadzona jest również skuteczna obserwacja granic pomiędzy przejściami granicznymi. Rekrutacja wykwalifikowanego personelu przyczynia się do bardziej efektywnego zwalczania przestępczości zorganizowanej, przestępstw narkotykowych, oszustw, korupcji i terroryzmu., jak również ogranicza opóźnienia w sądach. Wszystkie te cele są także wspierane przez szkolenia kadr ( umiejętności operacyjne, znajomość legislacji, języków obcych ), rozwój infrastruktury i o pozyskiwanie nowego wyposażenia ( np. komputeryzacja ), konieczne do przystąpienia do UE. Trzecią korzyścią członkostwa w integracji jest lepsza współpraca oraz wymiana informacji pomiędzy instytucjami administracji państwowej, zwiększająca skuteczność urzędów. Przystąpienie do U E wymaga np. dwustronnej i międzynarodowej współpracy granicznej (np. w zakresie readmisji ), współdziałania pomiędzy władzami sprawującymi kontrolę po obu stronach granicy, intensywnej współpracy konsularnej, współpracy pomiędzy władzami celnymi i Strażą Graniczną oraz współdziałania pomiędzy policją, prokuraturą i wymiarem sprawiedliwości. Czwartą korzyścią przystąpienia Polski do UE jest rozwój wspólnych strategii w zakresie Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, który po zmianie ustroju wymagał gruntownej przebudowy. Polityka w zakresie migracji i integracji jest tym bardziej konieczna, ze przystąpienie do UE uczyni Polskę państwem atrakcyjniejszym dla imigrantów, powodując wzrost poziomu imigracji ( wynikającego z procesów transformacji i globalizacji ). Ponieważ polski rynek pracy oraz system ubezpieczeń społecznych może wymagać w przyszłości większej ilości siły roboczej, wyższy poziom imigracji do kraju może również wiązać się z korzyściami. Jednakże aby zapewnić korzyści wynikające z 17 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... imigracji, konieczne jest stworzenie spójnych strategii imigracyjnych i integracyjnych.9 Znaczące korzyści mogą również wynikać z faktu, ze integracja z UE spowoduje włączenie Polski do Obszaru Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości, instytucji UE, struktur współpracy oraz stałych systemów monitorowania. Jako obywatele UE Polacy będą korzystać z większego bezpieczeństwa wewnętrznego, lepszego dostępu do wymiary sprawiedliwości oraz – po uzyskaniu odrębnej decyzji Rady o zniesieniu wewnętrznej kontroli granicznej – ze swobody przepływu osób. Mimo braków wiedzy o Unii Europejskiej, zarówno zwolennicy, jak i przeciwnicy integracji są w stanie wskazać korzyści i zagrożenia związane z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Wśród tych pierwszych najczęściej wymienia się nadzieje na zmniejszenie bezrobocia, lepsze perspektywy rozwoju gospodarczego, poprawę materialnych warunków życia, podczas gdy wśród tych drugich dominują wypowiedzi wskazujące na niekorzystne następstwa dystansu ekonomicznego dzielącego Polskę od krajów UE oraz na zagrożenia dla polskiego rolnictwa /jak również przemysłu/ i suwerenności państwowej. Społeczna ocena negocjacji ukazuje ogrom lęków i obaw wiązanych z procesem integracji a występujących zarówno u jej zwolenników, jak i przeciwników. Wynikają one z dość realistycznej oceny sytuacji Polski jako kraju biednego, a co za tym idzie, długo jeszcze nie mogącego być równorzędnym partnerem dla rozwiniętych ekonomicznie krajów Unii Europejskiej. Różnica między przeciwnikami a zwolennikami integracji sprowadza się w tym układzie do wyciągania odrębnych wniosków z konstatacji tego faktu.10 9 Z. Doliwa, M. Klepacki, Integracja europejska, Białystok 2000, s.96 10 C. Balasiński, T. Bińczycka-Majewska /red./, Korzyści i koszty członkostwa Polski w Unii Europejskiej, Raport z badań, Warszawa 2004, s. 235-249 18 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Koszty transformacji gospodarczej nie są ceną członkostwa w Unii, ale ceną wieloletniego zapóźnienia polskiej gospodarki. Koszty te poniesiemy niezależnie od tego, czy Polska przystąpiłaby do Unii, czy też nie. Korzyści ekonomiczne wynikające z integracji wielokrotnie przewyższają koszty związane z dostosowaniem do członkostwa w Unii. Pojecie kosztów nie jest zresztą jednoznaczne. To, co jedni uważają za koszt polityczny (np. przeniesienie części uprawnień państwa na rzecz instytucji Unii Europejskiej), dla innych jest zyskiem w postaci współudziału w procesach decyzyjnych UE. Koszty ekonomiczne związane z dostosowaniem i restrukturyzacją gospodarki dają w perspektywie zysk - jej modernizację oraz wzrost efektywności i konkurencyjności. Wzrost kosztów pracy dla jednych, może dla drugich oznaczać wzrost płac i poziomu życia. W procesie harmonizacji podatkowej państwa członkowskie nie mogą nakładać na towary pochodzące z innych państw członkowskich żadnych bezpośrednich lub pośrednich podatków wyższych niż obowiązujące na ich terytorium. Traktat o Wspólnocie Europejskiej zakłada harmonizacje podatku obrotowego, akcyzowego i innych podatków pośrednich. Dotyczy to więc podatku od wartości dodanej (VAT) i podatku od wyrobów konsumpcyjnych. Stawki tych podatków nie zostały jednak ujednolicone. Ustalono jedynie pewne minimalne ich poziomy. Na trudności napotyka harmonizacja podatków bezpośrednich takich jak podatek od wynagrodzeń, podatek dochodowy od osób fizycznych i od osób prawnych. Najważniejszy dla obywateli podatek (od dochodów osobistych) nie podlega regulacjom europejskim i pozostanie prawdopodobnie domeną poszczególnych państw. Stąd też nie będzie potrzeby negocjowania przez Polskę stawek tych podatków.11 Analizując społeczną ocenę kosztów i korzyści integracji, należy wstępnie odpowiedzieć na pytanie o zakres zainteresowania społecznego toczącym się 11 Dokument elektroniczny: http://www.exporter.pl/zarzadzanie/ue/5pol_korzysci.htmlh , dn. 31-01-07 19 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... procesem oraz ocenić stan poinformowania na temat chodzi tu zatem o podstawy racjonalności takich ocen. Poziom wiedzy zadecydował o wyniku referendum, ale co znacznie ważniejsze – również zdecydował o generalnym nastawieniu i przygotowaniu społeczeństwa polskiego do funkcjonowania w nowych warunkach życia w ramach struktur Unii Europejskiej, o zdolności zbilansowania kosztów i korzyści wynikających z tego projektu. Publiczne dyskusje nad skutkami integracji europejskiej w dziedzinie ochrony środowiska zdominowała problematyka kosztów z tym związanych. Zarówno polski rząd, jak i Komisja Europejska tym się przede wszystkim interesowały i takie ekspertyzy zlecały. Bez informacji o korzyściach ekologicznej integracji z UE wydawanie pieniędzy na ochronę środowiska zaczęło być w Polsce traktowane jako zło konieczne narzucone przez Bruksele. Urząd Komitetu Integracji Europejskiej zlecił tę ekspertyzę, aby rozpocząć rzeczową publiczną dyskusję nad ekologicznym wymiarem korzyści wynikających dla Polski z wdrożenia prawa ochrony środowiska Unii Europejskiej. Jej celem jest przedstawienie aparatu pojęciowego oraz narzędzi do pomiaru i wyceny korzyści ekonomicznych wynikających z osiągania celów ochrony środowiska. Często spotykanymi w gospodarce efektami zewnętrznymi są te związane z korzystaniem z zasobów środowiska. Zanieczyszczenie środowiska jest typowym kosztem zewnętrznym, gdyż koszt ten jest przerzucany przez sprawcę na inne podmioty gospodarcze nie za pośrednictwem mechanizmów (cen) rynkowych, lecz za pośrednictwem mechanizmów fizycznych. Do typowych korzyści zewnętrznych należy redukcja zanieczyszczeń oraz ochrona dóbr wspólnych, takich jak parki narodowe, lasy tereny chronionej dzikiej przyrody. Innymi przykładami korzyści zewnętrznych jest wspólna infrastruktura ochrony środowiska-kanalizacja zbiorcza, oczyszczalnie ścieków, systemy zagospodarowania odpadów itp. 20 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Rozumienie zanieczyszczenia środowiska w ekonomii jest nieco odmienne od rozumienia potocznego. Analiza ekonomiczna jest bardzo antropocentryczna. Fizyczny efekt zanieczyszczeń jest dla ekonomistów istotny o tyle, o ile obniża poziom zadowolenia ludzi (występujących w roli konsumentów) oraz o ile zmusza przedsiębiorstwa do ponoszenia dodatkowych kosztów, by utrzymać dany poziom produkcji. Szkody wywołane przez zanieczyszczenia dla ekonomistów równie realne jak koszty trzeba ponieść, aby zmniejszyć emisję zanieczyszczeń. W sensie ekonomicznym pożądany jest nie zerowy, lecz optymalny poziom zanieczyszczenia, czyli taki, przy którym społeczne koszty usunięcia dodatkowej jednostki zanieczyszczeń są równe społecznym kosztom szkód spowodowanych przez te jednostkę.12 W wyniku wdrożenia nowej Dyrektywy 2001/80 o dużych źródłach spalaniach przez polską energetykę należy spodziewać się polepszenia standardu życia ludności wskutek poprawy jakości środowiska oraz zmniejszenia szkód gospodarczych wywołanych zanieczyszczeniami (odpadami pyłu oraz kwaśnymi deszczami). Większość zanieczyszczeń emitowanych przez duże źródła spalania objęte Dyrektywą 2001/80, ze względu na wysokie emitory, nie powoduje lokalnych szkód środowisku, majątku trwałym oraz zdrowiu ludzkim. Są one przenoszone na średnie (pyły) i dalekie odległości i powodują szkody głównie w postaci kwaśnych deszczów i odpadu pyłów (metale ciężkie). Wiele korzyści z redukcji emisji w polskich elektrowniach przypadnie w udziale krajom ościennym, zwłaszcza położonym na wschód i północ od Polski. Podobnie Polska otrzymuje tez opady zanieczyszczeń wyemitowanych za granicą. W świetle danych europejskiego monitoringu środowiska (EMEP) Polska jest importerem netto zanieczyszczeń przenoszonych na dalekie odległości – czyli więcej otrzymuje zanieczyszczeń z zagranicy, niż za granice wysyła. Dzięki zharmonizowaniu wymogów Dyrektywy 2001/80 w obecnej i przyszłej Unii W. Weidenfeld, W. Wessels, Europa od A do Z. Podręcznik integracji Europejskiej, Gliwice 2002, s.122-125 12 21 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Europejskiej Polska może liczyć na korzyści wynikające ze zmniejszenia pyłowych i kwaśnych opadów pochodzących z emisji dużych źródeł zwłaszcza w południowo-wschodnich Niemczech i w Czechach. Szacunku korzyści ochrony powietrza w krajach kandydujących (w tym także Polski) dokonała angielska firma AEA Technology plc.. Badania te koncentrowały się na wycenie ekologicznych i zdrowotnych skutków redukcji emisji NH3, NOx i SO2 oraz ulotnych związków organicznych. W ocenie ECOTEC wdrożenie dyrektyw ochrony powietrza we wszystkich krajach kandydujących do Unii Europejskiej pozwoli uniknąć chorób oddechowych równoważnych od 5,7 tys. Do ponad 10 tys. przypadków chronicznego bronchitu rocznie (dla roku 2010). Autorzy szacują, ze zmniejszy to także liczbę przypadków przedwczesnej śmierci od 7 do ponad 14 tysięcy rocznie. Według autorów opracowania w 1998 r. w Polsce zanotowano 18 890 przypadków zgonów wskutek schorzenia oskrzeli, tchawicy i płuc.13 Bariery techniczne w swobodnym przepływie towarów wynikają przede wszystkim ze stosowania przez państwa zróżnicowanych, narodowych regulacji (wymogów) technicznych, wprowadzonych do legislacji krajowej ze względu na ochronę zdrowia, bezpieczeństwo ludzi, dobro środowiska naturalnego itp. Wspólnota Europejska wyeliminowała te bariery we wzajemnym handlu, aby umożliwić swobodny przepływ towarów w ramach rynku wewnętrznego i aby umożliwić zwiększenie korzyści ekonomicznych integracji, przejawiających się w szerszej skali produkcji, obniżce jednostkowych środków produkcji, lepszym (tańszym) zaopatrzeniu surowce i półprodukty, presji konkurencyjnej na obniżkę kosztów produkcji, zaoferowaniu konsumentom bezpieczniejszych wyrobów, obniżeniu kosztów naprawiania szkód (w tym leczeniu) z tytułu wadliwych towarów. 13 G. Peszko , J. Rączka , O. Kisiła /red./, Ekonomiczne korzyści dla Polski wynikające z wdrażania prawa ochrony środowiska Unii Europejskiej, Urząd Integracji Europejskiej, Warszawa 2003, s.13-72 22 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Bariery techniczne oznaczają dodatkowy koszt dla producentów sprzedających towary na różnych rynkach, ponieważ muszą oni dostosować te towary do specyficznych wymagań obowiązujących w poszczególnych krajach. Wymagania te – w mniejszym lub większym stopniu – różnią się od siebie. W efekcie następuje podrożenie towaru zagranicznego (wzrost ceny) na rynku odbiorcy, bo musi on spełniać (odmienne) wymogi obowiązujące na rynku producenta i na zagranicznym rynku zbytu danego towaru. Skala tych kosztów jest różnorodna. Czasami obejmują one niewielkie zmiany w technologii produktu dostarczanego na rynek zagraniczny, niekiedy zaś zmiany dostosowawcze i związane z tym koszty są wysokie. Do tego dochodzi często koszt testowania produktu i związany z tym koszt otrzymania odpowiedniego certyfikatu lub atestacji, niezbędny, by produkt został dopuszczony do sprzedaży na danym rynku. Koszty te niekiedy są tak wysokie (zwłaszcza przy stosunkowo małej skali eksportu do różnych krajów), że sprawiają, iż dany towar staje się na danym rynku mniej konkurencyjny (przede wszystkim cenowo) niż na rynku krajowym. Certyfikaty ISO są normami dotyczącymi specyfikacji technicznych i innych kryteriów, które mogą być użyte jako zasady, wytyczne, definicje lub wymagania w umowach stron. Pozwalają one zorientować się, ze materiały, wyroby, procesy i usługi są odpowiednie do oczekiwań drugiej strony lub spełniają określone wymogi bezpieczeństw3a. System ISO 9000 jest systemem zarządzania jakością. Nie dotyczy on bezpośrednio produktów, lecz wytwarzających ich firm. W Polsce normy ISO 9000 ma około 3 tys. przedsiębiorstw. Ponad połowa badanych przedsiębiorstw wdrożyła już te normy lub prowadzi prace przygotowawcze do ich wdrożenia. Częściej są to przedsiębiorstwa średnie i duże ( zatrudniające powyżej 49 osób), a wśród analizowanych branż – ekspertyzy maszyn i urządzeń. 23 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Tablica nr 1. Odsetek firm, które wdrożyły normy ISO Wyszczególnienie Eksporterzy Eksporterzy Firmy Firmy ogółem do UE małe Średnie Firmy duże Normy serii ISO 9000 40 39 10 36 53 Brak certyfikatów 45 48 73 50 31 Źródło: Wyniki ankiety IKCHZ w 2002 r. Tablica nr 2. Odsetek firm, które prowadzą prace przygotowawcze do wdrożenia norm ISO Wyszczególnienie Normy serii ISO 9000 Eksporterzy Eksporterzy Firmy Firmy ogółem do UE małe Średnie 16 15 15 20 Firmy duże 14 Źródło: Wyniki ankiety IKCHZ w 2002 r. Najbardziej popularne są normy ISO 9000. Ponad połowa badanych przedsiębiorstw wdrożyła już te normy lub prowadzi prace przygotowawcze do ich wdrożenia. Częściej są to przedsiębiorstwa średnie i duże (zatrudniające powyżej 49 osób), a wśród nich – eksporterzy maszyn i urządzeń. Aż 45 % ankietowanych przedsiębiorstw nie ma żadnego z wyżej wymienionego certyfikatu. Częściej dotyczy to firm małych (zatrudniających do 49 pracowników) oraz firm bez udziału kapitału zagranicznego, a wśród nich – eksporterów odzieży i wyrobów futrzarskich.14 Deklaracja Bolońska, podpisana 19 czerwca 1999 r. przez ministrów 29 krajów europejskich odpowiedzialnych za szkolnictwo wyższe, zapoczątkowała proces istotnych zmian w systemach edukacji poszczególnych państw. Proces ten, nazywany często Procesem Bolońskim, zmierza do utworzenia do roku 2010 – w wyniku uzgodnienia ogólnych zasad organizacji kształcenia –m 14 E. Kawecka-Wyrzykowska , Udział Polski w jednolitym rynku-korzyści i koszty dla poszczególnych grup i wybranych sektorów, Warszawa 2003, s.10-21 24 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (E uropean Higher Education Area). Obserwowane tendencje w zakresie rozwoju szkolnictwa wyższego w Europie wynikają z przebiegu tego procesu. Włączenie polskiego szkolnictwa wyższego w obszar europejski przysporzy nam korzyści dwojakiego rodzaju. Pierwsze to bezpośredni pożytek, jaki odniosą podmioty indywidualne włączone w rozwijający się Proces Boloński. Mam tu na myśli zarówno słuchaczy studiów wyższych i ich absolwentów, jak i pracowników uczelni. To oni – jako jednostki grupy – zwiększą swe szanse jako beneficjenci większych możliwości edukacyjnych, przyszli lub obecni pracownicy, podmioty demokracji lokalnej, wreszcie - światlejsi obywatele. Jakość ich życia w wielu podstawowych wymiarach znacząco szybko się poprawi. Jednakże nie sposób pominąć drugiej zalety, czyli pożytków ogólnospołecznych, wynikających z faktu, że szkolnictwo wyższe kształci i wychowuje przyszłe elity społeczne, a włączone w obszar europejski, będzie to mogło czynić lepiej. Dotyczyć to będzie wiedzy i umiejętności absolwentów tworzących elity profesjonalne. Uczestnictwo młodzieży w kształceniu wyższym osiąga już w Polsce poziom umasowienia (przypomnijmy, tzw. współczynnik scholaryzacji, czyli procent młodzieży studiującej w grupie wiekowej 19-24 lat w roku akademickim 2001/2002 osiągnął poziom 43%, prognozy zaś przewidują, iż w roku 2004/2005 wzrośnie on do 50%, a w roku 2010 do ok. 65%). Zaczynamy więc mówić o kształtowaniu elit w rozumieniu współtworzenia przez uczelnie górnej warstwy klasy średniej. Ta grupa społeczna odgrywa niezwykłą istotna rolę wzorcotwórczą, od niej wymaga się umiejętności myślenia w kategoriach interesu ogólnospołecznego, narodowego i ponadnarodowego, natomiast w dobie globalizacji-wręcz poczucia odpowiedzialności za losy ludzkości. Swobodny przypływ studentów i pracowników oznacza zawsze dla obywateli krajów kandydujących do Unii możliwość przyglądania się i 25 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... częściowego uczestnictwa w życiu obywatelskim krajów, w których będą przebywać-z reguły krajów o dawnym i dobrze ugruntowanym modelu demokracji i społeczeństwie obywatelskim. Przebywanie i studiowanie w innych krajach oznacza także poznawanie kultury i dorobku cywilizacyjnego, w pewnym sensie wyjście z „zaściankowości” własnej narodowej kultury i uznawania jej za jedyny obowiązujący model systemu wartości. Powinno to owocować postawą poszanowania różnorodności i odrębności kultur narodowych, a zarazem ochroną i realizacją wartości ponadnarodowych, formowaniu i umacnianiu szacunku dla wartości uniwersalnych, ogólno ludzkich – np. praw człowieka z różnych punktów widzenia.15 Ze względu na swe bezpieczeństwo i budowanie swej mocnej pozycji w Europie Polska ma interes w istnieniu i działaniu silnej oraz dobrze funkcjonującej Unii Europejskiej. W takiej Unii Polska ma szanse na odegranie roli na miarę swego potencjału i swych żywotnych potrzeb we wszystkich dziedzinach życia politycznego i społecznego. W nowej sytuacji Polska nadal powinna traktować swe położenie geopolityczne – teraz w szerszym kontekście europejskim – jako mogące przynieść korzyści strategiczne, w odróżnieniu od jego dawnych katastrofalnych konsekwencji. Z różnych przyczyn Polska ma dane po temu, iżby stać się pozytywną, a nawet pierwszoplanowa siłą na rzecz wyjścia naprzeciw wyzwaniu, jakim jest rozszerzenie Unii na wschód. To trudne zadanie staje przed Unią jako całością jako całością, i przed każdym jej członkiem z osobna, zwłaszcza na skutek niechęci niektórych członków Unii wobec jej rozszerzenia na wschód – niechęci ujawnionej przeważnie post fuctum, szczególnie przy okazji głosowań i dyskusji nad Traktatem ustanawiającym Konstytucję dla Europy. Wszedłszy do Unii Polska łączy swą politykę zagraniczną z udziałem w stopniowym tworzeniu i wprowadzaniu w życie Wspólnej Polityki Zagranicznej i 15 E. Chmielewska , A. Kraśniewski , J. Woźnicki /red./, Koszty i korzyści związane z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej w sferze szkolnictwa wyższego, Warszawa 2003, s. 5,16-17 26 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Bezpieczeństwa UE. Sądzę że jest zgoda co do tego, że w polityce tej interesują nas szczególnie stosunki transatlantyckie oraz stosunki Unii z Rosją, Ukrainą i Białorusią. Jeśli chodzi o bezpieczeństwo transatlantyckie, Polska winna wnieść swój wkład w przełamanie kryzysu w stosunkach między Unią a Stanami Zjednoczonymi. Sprawa nie jest łatwa, ponieważ obecny kryzys ma przyczyny wcześniejsze i głębsze niż wojna w Iraku. Jest to zadanie zarówno wobec naszych partnerów w Unii, jak i Stanów Zjednoczonych. W sferze bezpieczeństwa Polska winna się angażować na rzecz partnerstwa Unii ze Stanami Zjednoczonymi, odrzucając postawę współzawodnictwa i stosunek przeciwwagi. Otwarcie rynków UE sprzyja ożywieniu gospodarczemu w naszym kraju. A jeśli zdoła wyjść z kryzysu w dotychczasowej formie, to obowiązujące w niej zasady i tradycje ułatwią i przyspieszą zmniejszenie dysonansu ekonomicznego między Polską a „starą” Unią. Nadto, ramy Unii – zwłaszcza takiej, jaką zarysował Traktat Konstytucyjny – będą, oprócz ram NATO, bezcenną gwarancją stałego i bezpiecznego miejsca Polski w Europie.16 Rozdział drugi. Programy pomocowe dla Polski w drodze integracji z Unią Europejską . 2.1. Sapard . Program Sapard służy wsparciu przemian polskiego rolnictwa jeszcze przed wstąpieniem naszego kraju do Unii Europejskiej. Z łącznej sumy 517 mln euro rocznie dla 10 krajów kandydujących Polska otrzymuje najwięcej, czyli 171 mln euro . Jako potencjalne źródło wspierania rozwoju infrastruktury wsi mogą być traktowane programy pomocowe, których celem jest wspieranie rozwoju terenów słabo ekonomicznie rozwiniętych. Sapard opiera się na dwóch głównych celach. 16 K. Skubiszewski /red./, Rzecz o przyszłości Europy, Warszawa 2005, s.45-47 27 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Są to : poprawa efektywności rynkowej sektora rolno-spożywczego, poprawa warunków prowadzenia działalności gospodarczej oraz tworzenie miejsc pracy.17 W ramach programu Sapard, który obejmuje inwestycje w gospodarstwach rolnych, realizowane jest wsparcie w latach 2000-2006 zadań związanych z: Poprawą wyposażenia gospodarstw w celu ich dostosowania do wymogów Unii Europejskiej w zakresie standardów higienicznych, ochrony środowiska oraz warunków utrzymania zwierząt, Poprawą jakości produkcji rolnej i zmianą profilu produkcji rolnej z uwzględnieniem dostosowania się do potrzeb rynku, Wzmocnieniem konkurencyjności polskich gospodarstw rolnych w celu umożliwienia im sprostania konkurencji na rynku Unii Europejskiej, Poprawą warunków pracy w gospodarstwach rolnych, Ukierunkowaniem produkcji zgodnie z naturalnymi warunkami środowiska przyrodniczego, zminimalizowanie niekorzystnego oddziaływania produkcji rolnej na środowisko naturalne oraz zachowanie krajobrazu. Wsparcie ma polegać na dofinansowaniu: Budowy, rozbudowy i modernizacji budynków gospodarczych do produkcji rolniczej wraz z zakupem ich wyposażenia, Zakup maszyn i urządzeń do produkcji rolnej, przechowalnictwa i podstawowego przetwórstwa prowadzonego na poziomie gospodarstwa oraz urządzeń służących do przygotowania produktów do sprzedaży, Budowy, zakupu i instalacji urządzeń służących ochronie i poprawie stanu środowiska naturalnego ( zwłaszcza poprawie gospodarki wodnej i ściekowej ) oraz poprawie gospodarki energetycznej, Urządzania i wyposażenia pastwisk, Zakupu stada podstawowego zwierząt gospodarskich. 17 H. Skórnicki /red./ , Fundusze przedakcesyjne SAPARD, FAPA, Warszawa 2000, s.40 28 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... W zależności od rodzaju inwestycji przewiduje się różny poziom dotacji wyniósł np. do 50% kwalifikujących się kosztów przedsięwzięcia lecz nie więcej niż 20 tys. euro na 1 beneficjenta przy restrukturyzacji produkcji mleka, odpowiednio przy modernizacji gospodarstwa specjalizujących się w produkcji bydła mięsnego do 50 nie więcej niż 12 tys. euro, przy zapobieganiu zanieczyszczenia środowiska do 65 kosztów, nie więcej niż 10 tys. euro na gospodarstwo. Całkowity koszt przedsięwzięć w tym zakresie współfinansowanych ze środków Sapard w latach 2000-2006 wyniósł w cenach 2000 r. 1,6 mld zł ( ponad 0,2 mld rocznie ), z czego środki publiczne wyniosą prawie 1 mld zł ( 60% kosztów), w tym ponad 0,7 mld zł stanowiły środki unijne.18 Sapard jest pierwszym programem uruchomionym w Polsce, który funkcjonuje w taki sam sposób jak podobne programy, z których korzystają rolnicy w Unii Europejskiej. Im szybciej polski rolnik nauczy się korzystać z Sapard-u, tym łatwiej będzie mu w przyszłości pozyskiwać pieniądze, jakie Unia Europejska wypłaca na wsparcie swojego rolnictwa. W Polsce od 17 lipca 2002 roku Agencja Modernizacji i Restrukturyzacji Rolnictwa ( ARiMR ) rozpoczęła przyjmowanie wniosków o dotacje na realizację przedsięwzięć z zakresu : przetwórstwa i promocji artykułów rolnych, inwestycji w gospodarstwach rolnych, rozwoju i poprawy infrastruktury obszarów wiejskich. Dla rolników najważniejsze są inwestycje w gospodarstwach rolnych. Z pomocy finansowej może korzystać rolnik ( właściciel lub dzierżawca gospodarstwa ) mający mniej niż 50 lat, podlegający ubezpieczeniu KRUS, mający następujące wykształcenie: rolnicze wyższe lub średnie, rolnicze zasadnicze i 3-letni staż w samodzielnym prowadzeniu gospodarstwa, podstawowe lub zawodowe nierolnicze i 10-letni staż w gospodarowaniu. 18 T. Bartosiak (red.), Obszary wiejskie w Polsce a integracja z Unią Europejską., Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2002, s. 48-49 29 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Wsparcie ze strony Unii Europejskiej ma służyć poprawie technicznego wyposażenia gospodarstw oraz dostosowaniu jakości produkcji polskiej żywności do norm obowiązujących na rynku europejskim.19 W Polsce ludność rolnicza stanowi 20% ludności ogółem, w tym ludność aktywna zawodowo w rolnictwie to 11,4%. Powyższy wskaźnik jest dużo wyższy w stosunku do pozostałych krajów Unii Europejskiej; siedmiokrotnie wyższy niż w Niemczech i ponad dziesięciokrotnie wyższy niż w Belgii (tabela 1). Najbardziej zbliżony wskaźnik do Polski ma Portugalia, blisko 15% i Gracja prawie 14%. Kwalifikacje zawodowe rolników polskich pozostawiają wiele do życzenia. Są one niezbędne nie tylko do racjonalnego prowadzenia swojej działalności, ale również są istotne dla ubiegających się o wstąpienie do Unii Europejskiej, gdyż przyznawane dotacje są udzielane pod warunkiem posiadania kwalifikacji rolniczych. Okazuje się, że tylko 2% polskich rolników posiada powyższe wykształcenie, a aż 77% nie posiada w ogóle wykształcenia rolniczego. Tabela nr 3. Ludność rolnicza i ludność aktywna zawodowo w rolnictwie w Polsce i w Unii Europejskiej. Ludność rolnicza Ludność aktywna zawodowo w Kraje rolnictwie w % ogółem w tyś. w % ogółem w tyś. Polska 7751 20 4423 11,4 Austria 437 5,3 203 2,5 Belgia 203 1,9 84 0,8 Dania i Luksemburg 208 3,9 115 2,2 Finlandia 326 6,3 150 2,9 Francja 2075 3,5 937 1,6 Grecja 1478 13,19 794 7,5 19 Dokument elektroniczny, http:// www. ukie.gov.pl, dn. 18.04.2006 30 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Hiszpania 3128 7,9 1342 3,4 Irlandia 390 10,5 164 4,4 Holandia 547 3,5 254 1,6 Niemcy 2163 2,6 1066 1,3 Portugalia 1460 14,8 663 1,3 Szwecja 325 3,7 157 1,8 Wielka Brytania 1079 1,8 538 0,9 Włochy 3201 5,6 1412 2,5 Źródło: Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej, 2001, GUS, Warszawa 2001. 2.2. Program ISPA. Rozporządzenie dotyczące programu przedakcesyjnego ISPA (Instrument for Structural for Pre-Accesion) zostało uchwalone przez Radę Unii Europejskiej w dniu 21 czerwca 1999 roku. Przewidywany okres jego działania to 7 lat (20002006). Beneficjentami funduszu są: Bułgaria, Czechy, Estonia, Węgry, Łotwa, Litwa, Polska, Rumunia, Słowacja i Słowenia. Podział środków w ramach ISPA na kraje ( beneficjentów) odbywa się na podstawie trzech kryteriów: wielkości populacji ludności danego kraju, dochodu narodowego na osobę mierzonego parytetem siły nabywczej /tzw. wskaźnik PKB PPP/ oraz powierzchni kraju. Według zasad funkcjonowania budżetu ISBA, wielkość dla Polski z tego funduszu jest określana w przedziale 30-37 % (312-384,8 mln euro rocznie) z przeznaczeniem na ochronę środowiska i infrastrukturę transportową w równych proporcjach. Wielkość pomocy przyznawanej w ramach ISPA może dochodzić do 75% łącznych wydatków ze środków publicznych lub środków im równoważnych. W wyjątkowych przypadkach dotyczących realizacji projektów o zasadniczym znaczeniu dla celów ISPA Komisja Europejska po konsultacjach z Komitetem 31 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Zarządzającym może podjąć decyzję o zwiększeniu pomocy do 85%. Skala przedsięwzięć realizowanych w ramach Funduszu ISPA musi być wystarczająco duża aby realizacja projektu wywarła znaczący wpływ na poprawę sytuacji w obszarze ochrony środowiska czy transportu. Przyjęto, ze całościowy koszt przedsięwzięcia nie może być niższy niż 5 mln euro. Od tego warunku odstąpić można w wyjątkowych i należycie uzasadnionych przypadkach.20 Ma on na celu ujednolicenie poziomu rozwoju infrastruktury technicznej w zakresie transportu i ochrony środowiska w państwach ubiegających się o członkostwo w Unii Europejskiej. Ma on pomóc samorządom i administracji w przygotowaniu się do funkcjonowania w polityce strukturalnej Unii Europejskiej. Po wstąpieniu do Unii już możemy wykorzystać doświadczenia w zakresie funkcjonowania ISPA do czerpania środków z funduszy strukturalnych. Do głównych priorytetów programu ISPA możemy zaliczyć : 1.Ochrona środowiska : zwalczanie problemów spowodowanych zanieczyszczeniem wód i powierza pomoc w utylizacji odpadów wsparcie wprowadzania porządku prawnego w zakresie ochrony środowiska 2.Transport : rozwój infrastruktury transportowej, połączenie systemów komunikacyjnych z infrastrukturą krajów członkowskich Unii Europejskiej, budowa transeuropejskiej sieci transportowej. Z programu ISPA można finansować projekty inwestycyjne, określone fragmenty przedsięwzięcia, grupy projektów lub systemy projektów ściśle ze sobą powiązane. Wysokość wsparcia ze strony ISPA wynosi maksymalnie 75 % kosztów projektu. Stosunkowo niewielka ilość może być spożytkowana na studia wstępne, które zagwarantują wysoki stopień przygotowania wartości danej 20 J. Świecka , Polska w Unii Europejskiej-wybrane polityki sektorowe, Wyd. SGGW, Warszawa 2004, s.155 32 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... inwestycji i zarządzania jej realizacją. Wysokość układu ze strony ISPA może w tym przypadku sięgnąć nawet 100 % kosztów projektu . Program pokryje również cześć kosztów związanych z nadzorem, przeprowadzeniem inspekcji oraz oceny działań podejmowanych w ramach projektów. Ustalono, że koszt całego przedsięwzięcia nie może być mniejszy niż 5 mln euro . Warunek ten w wyjątkowych sytuacjach może ulec złagodzeniu. Program ISPA jest jednym z elementów wzmocnionej strategii przed członkowskiej. Działania jakie były proponowane na rzecz wsparcia, powinny być zgodne z Partnerstwem dla Członkostwa oraz Narodowym Programem Przygotowania dla Członkostwa. Muszą one realizować postanowienia Układu Europejskiego ( dotyczy to w szczególności polityki w zakresie pomocy państwa oraz polityki poprawy ochrony środowiska i transportu. Przypadkach.21 Komisja Europejska koordynuje działania w ramach ISP z programami inicjatywami wspólnotowymi w zakresie współpracy międzyregionalnej i przygranicznej oraz działaniami podejmowanymi przez Europejski Bank Inwestycyjny, Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju oraz Bank Światowy. Kolejną zasadą obowiązującą przy realizowaniu programu jest współfinansowanie. Wkład ISPA do przedsięwzięcia nie może przekroczyć 75 %. W wyjątkowych sytuacjach, kiedy projektowana inwestycja może przynieść duże korzyści dla realizacji celów ISPA, ów wkład może zostać podniesiony. Z drugiej strony w niektórych przypadkach wkład ISPA może zostać ograniczony. Nastąpi to wtedy, gdy beneficjent ma duże możliwości współfinansowania z innych źródeł lub gdy planowane przedsięwzięcie będzie przynosiło korzyści materialne. Istotna jest również zasada programowania, w myśl której podejmowane działanie w zakresie ochrony środowiska lub transportu powinno być zgodne ze strategią rozwojową danego sektora gospodarki. Strategia taka jest obecnie 21 I. Kienzler /red./, Leksykon Unii Europejskiej, Warszawa 2003, s. 45-47 33 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... opracowana w zakresie ochrony środowiska. Ponadto współfinansowane przedsięwzięcie powinno być zgodne w tej samej mierze ze strategią rozwoju regionu, w którym jest realizowane. Zarządzaniem funduszem ochrony środowiska zajmuje się Komisja Europejska : nadzoruje ona i koordynuje fundusze przedakcesyjne. W celu wdrożenia zasad nadzoru i monitoringu nad dofinansowanymi przedsięwzięciami . Komisja Europejska powołała ISPA Managment Committe, w skład której wchodzą przedstawiciele państw członkowskich. Urząd Komitetu Integracji Europejskiej jest partnerem Komisji Europejskiej w Polsce. Urząd ten odpowiada za wszelkie działania integracyjne w Polsce. Ministerstwo Środowiska koordynuje prace w sektorze ochrony środowiska. Minister Środowiska dokonuje wyboru przedsięwzięć , które zostaną przedłożone Komisji Europejskiej z wnioskiem o dofinansowanie z funduszu. Komitet Sterujący ds. funduszu ISPA przy Ministrze Środowiska. W jego skład wchodzą oprócz pracowników Ministerstwa Środowiska, przedstawiciele samorządów, instytucji finansowych i ekologicznych. Ich zadaniem jest nadzorowanie i monitorowanie przygotowań do funduszu ISPA, oraz doradzanie Ministrowi Środowiska przed zatwierdzeniem listy przedsięwzięć, która zostanie przedstawiona Komisji Europejskiej. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Został on wyznaczony w styczniu 1999 roku przez Ministra Środowiska ( wtedy jeszcze MŚZNiL ) na jednostkę odpowiedzialną za przygotowanie i realizację projektów finansowanych w ramach funduszu ISPA. Fundusze przedakcesyjne jak również ISPA, stanowią wstępną drogę do funduszy strukturalnych i innych mechanizmów pomocy Unii Europejskiej dla regionów biedniejszych. 34 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Polska należy do wielu międzynarodowych organizacji zajmujących się stanem środowiska naturalnego. Współdziała też w realizacji zadań programowych organizacji, do których aspiruje. Przedstawiciele Polski uczestniczą również w pracach organów międzynarodowych porozumień, których Polska jest stroną, i w negocjacjach nowych porozumień wielostronnych.22 Jest to odpowiednik unijnego Funduszu Spójności w krajach kandydujących. Podobnie jak dzieje się to w Unii Europejskiej, wspierane są duże projekty. ISBA wspiera tylko te o wartości powyżej 5 mln. Pozwala to sfinansować duże projekty w zakresie infrastruktury transportu i środowiska. Każde z państw korzystających z pomocy samo określa, w drodze strategii, priorytetowe obszary wsparcia w tych dwóch dziedzinach. W Polsce są to dokumenty : Narodowa Strategia Transportu i Strategia wykorzystania ISBA jako instrumentu realizacji polityki ekonomicznej państwa. 2.3. Program PHARE ( Poland and Hungary Assistance for Restructuring their Economies ) W grudniu 1989 roku rozpoczęto na mocy Rozporządzenia Unii Europejskiej realizację programu PHARE na rzecz restrukturyzacji gospodarki polskiej i węgierskiej. W miarę postępu w procesie przemian systemowych w Europie Środkowo-Wschodniej pomoc z PHARE rozrastała się, zwiększając zasięg swojego działania na kolejne kraje : Bułgarię, Czechosłowację ( później Czechy i Słowację ), Jugosławię, Albanię, Niemiecką Republikę Demokratyczną, Rumunię, Estonię, Litwę, Łotwę oraz Słowenię . 22 Artykuły, Komitet Integracji Europejskiej, Centrum Informacji Europejskiej, Wydanie III, Warszawa-czerwiec 2000, str. 21-24. 35 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Program PHARE, główne narzędzie finansowej i technicznej współpracy Unii Europejskiej z państwami Europy Środkowo – Wschodniej, wspierał proces zmian w dziedzinie legislacji i dostosowania struktur administracyjnych, jak również projekty promujące demokrację i tworzenie społeczeństwa obywatelskiego. Nowa orientacja PHARE (tzw. PHARE 2), wprowadzona decyzją Rady Europejskiej z 1997 r., zmieniła zasadniczo cele, jak i sposoby implementacji programów pomocy wspólnotowej w Polsce (por. tekst w ramce), dostosowując je do wymagań związanych z akcesją. Podstawowym instrumentem programowania PHARE był dokument Partnerstwo dla członkostwa, przyjęty po raz pierwszy przez Radę Unii Europejskiej w marcu 1998 r. i modyfikowany w latach następnych. Jego uszczegółowioną wersję stanowił Narodowy program przygotowania dl członkostwa w Unii Europejskiej (NPPC), przyjęty przez Radę Ministrów RP - 23 czerwca 1998 roku, a następnie aktualizowany. To właśnie priorytety tych dokumentów stanowiły podstawę przygotowania corocznych edycji programu PHARE dla Polski. 23 Ewolucja programu PHARE Okres I: lata 1991-1993 Pomoc doradcza i szkoleniowa Pomoc mająca na celu przygotowanie najważniejszych sektorów gospodarki do warunków wolnego rynku. Eksperci z państw Unii Europejskiej zajmowali się przekazywaniem niezbędnej wiedzy i organizacją szkoleń dla polskich urzędników i przedsiębiorców. ↓ Okres II: lata 1993-1997 Pomoc przeznaczona na inwestycje Pomoc służąca finansowaniu inwestycji w określonych sektorach gospodarki (ochrona środowiska, transport, rolnictwo, rozwój regionalny, infrastruktura), wspierających rozwój gospodarczy kraju. Już 23 E. Kawecka - Wykrzykowska, E. Synowiec /red./, Polska w Unii Europejskiej, Tom II, Wydawnictwo SGH, Warszawa 2003, s. 48 36 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... od 1994 r. program PHARE służył równocześnie wspieraniu stowarzyszenia Polski z Unią Europejską – wynikało to z decyzji Rady Europejskiej w Essen (grudzień 1994) ↓ Okres III: do czasu wstąpienia do Unii Europejskiej Pomoc podporządkowana potrzebom przygotowań do członkostwa Polski w Unii Europejskiej Decyzja Rady Europejskiej z Luksemburgu w 1997 r. o zaproszeniu do rokowań akcesyjnych pierwszej grupy państw kandydujących i rozpoczęcie wiosną 1998 r. negocjacji w sprawie członkostwa tych państw spowodowały kolejną reformę PHARE. W przyjętej na szczycie wzmocnionej strategii przed członkowskiej przewidziano pomoc dla kandydatów w dostosowaniu się do wspólnotowego acquis, zwiększając skalę wsparcia. Źródło: Opracowanie własne na podstawie dokumentów WE. Rocznie Polska korzysta z funduszy w wysokości około 400 mln euro. Z tych środków finansowane są następujące projekty : •przygotowujące instytucje oraz system prawny do członkostwa w Unii Europejskiej ( np. szkolenia dla administracji, budowa i modernizacja przejść granicznych ) •związane z osiąganiem spójności gospodarczej i społecznej w Polsce. •Samorządy w Polsce korzystają ze szkoleń dla administracji ( w zakresie pozyskiwania funduszy – program PHARE 1999, przygotowania do członkostwa w Unii Europejskiej PHARE 2000 ) W wybranych województwach samorządy mogły składać projekty inwestycyjne ( np. w zakresie dróg o znaczeniu ponad lokalnym, ochrony środowiska w ważnych dla regionu obszarach – np. Wielkie Jeziora Mazurskie, rzeka Bug, Jezioro Gopło ) : •PHARE 2000 : warmińsko - mazurskie, podlaskie, śląskie, podkarpackie, lubelskie, 37 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... •PHARE 2001 : warmińsko – mazurskie, podlaskie, śląskie: podkarpackie, lubelskie, świętokrzyskie, łódzkie, kujawsko – pomorskie, •PHARE 2002 : : warmińsko – mazurskie, podlaskie, śląskie: podkarpackie, lubelskie, świętokrzyskie, łódzkie, kujawsko – pomorskie, zachodnio – pomorskie, , lubelskie, dolnośląskie, opolskie, małopolskie, •PHARE 2003 został rozszerzony na wszystkie województwa. Po zebraniu i wyselekcjonowaniu projektów na poziomie regionu propozycje wojewódzkie trafiają do Ministerstwa Gospodarki i później do Komisji Europejskiej. Projekty muszą mieć wartość minimum 2 mln euro i być zgodne ze strategią rozwoju województwa oraz Wstępnym Narodowym Planem rozwoju na lata 2002 – 2003.24 Od początku działania programu PHARE, tj. w latach 1990-2003, Polska otrzymała z Unii Europejskiej środki finansowe w wysokości 3,9 mld euro, przy czym dla alokacji 1998-2002 wsparcie uzgodnione w ramach memorandów finansowych wyniosło 1902,678 mln euro. Do 31 grudnia 2003 r. wydano 49% (tabela 2). Należy podkreślić, iż niskie wskaźniki zakontraktowania i wydatkowania są charakterystyczne dla wczesnych faz realizacji projektów PHARE ze względu na kilkuletni okres, jaki upływa od założenia wniosku do czasu zakończenia realizacji projektu. Wskaźniki skali faktycznego wydatkowania środków w stosunku do sum zarezerwowanych były dotychczas dla programu PHARE bardzo wysokie i osiągały poziom powyżej 90%. Tabela nr 4. Wykorzystanie środków PHARE dla alokacji 2002-2003, stan na 01.05.2004 (w mln euro i %) Lata Wartość według Wartość Memorandum zakontraktowana Wartość wydatkowana Liczba projektów finansowego 2000 24 484,373 w trakcie realizacji 454,443 (94%) 397,607 (82%) 37 Dokument elektroniczny: http:// www.ukie. gov.pl, dn. 09.05.2006 38 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... 2001 468,437 453,738 (97%) 164,055 (55%) 118 2002 451,700 124,160 (27%) 49,619 (11%) 130 2003 459,523 26,742 (6%) 26,742 (6%) 112 Razem 1864,033 1059,083 638,023 397 Źródło: Raport o stanie realizacji programów przedakcesyjnych, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, maj 2004, s. 6. Zgodnie z postanowieniami Perspektywy finansowej WE wielkość pomocy przedakcesyjnej na lata 2000-2006 została określona na poziomie 3120 mln euro rocznie (w cenach stałych) dla dziesięciu państw kandydujących do członkostwa i jest ona stała w całym okresie objętym perspektywą finansową (tabela 3), z czego najwięcej przypada na program PHARE 2 a następnie na program ISPA. Tabela nr 5. Środki na zobowiązania finansowe zarezerwowane w Agendzie 2000 na rozszerzenie (mln euro, ceny 1999). Wyszczególnienie 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Pomoc przedakcesyjna 3120 3120 3120 3120 3120 3120 3120 SAPARD 520 520 520 520 520 520 520 ISPA 1040 1040 1040 1040 1040 1040 1040 PHARE 1560 1560 1560 1560 1560 1560 1560 Środki na rozszerzenie 6450 9030 11610 14200 16780 Rolnictwo 1600 2030 2450 2930 3400 Działania strukturalne 3750 5830 7920 10000 12080 Polityka wewnętrzna 730 760 790 820 850 Administracja 370 410 450 450 450 Źródło: Raport o stanie realizacji programów przedakcesyjnych, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Warszawa, styczeń 2004 39 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Dla Polski, największego z krajów kandydujących, przeznaczono alokacje w wysokości łącznie około 1mld euro rocznie ( tabela 4). Należy jednak dodać, iż środki na pomoc przedakcesyjną ( podobnie jak środki na rozszerzenie) to zobowiązania finansowe, a nie sumy, które faktycznie trafią do beneficjentów. Te ostatnie bowiem zależą m. In. od jakości dostarczanych projektów. Łączna suma wsparcia udzielonego Polsce do dnia 1.05.2004 r. w ramach funduszy pomocowych, w tym przedakcesyjnych wynosi 7,071 mld euro, w tym dla PHARE: 1990-2003-3,916 mld euro, ISPA: 2000-2003-2,393 MLD euro, SAPARD 2000-2003-0,708 mld euro.25 Tabela nr 6. Alokacje pomocy przedakcesyjnej dla Polski na lata 2000-2003 (mln euro) Wyszczególnienie 2000 2001 2002 2003 Razem PHARE 456,0 451,7 468,5 468,5 1 860,6 ISPA 371,0 362,8 406,6 307,0 Razem 1 008,6 994,4 1050,2 692,9 3746,1 Źródło: Opracowanie własne na podstawie: General Raport on pre-accession assistance (PHARE – ISPA - SAPARD) w latach 2000-2003. 2.4. Inwestycje z budżetu Unii Europejskiej w mieście Giżycko po wejściu do Wspólnoty Europejskiej . Giżycko leży w północno-wschodniej części Polski. Jest to największe miasto Krainy Wielkich Jezior Mazurskich i ośrodek wczasowo – turystyczny 25 E. Kawecka – Wyrzykowska , E. Synowiec (red.), Polska w Unii Europejskiej, Tom II, Wydawnictwo SGH, Warszawa 2003, s. 51-52 40 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Krainy Wielkich Jezior Mazurskich położone na wąskim przesmyku pomiędzy Jeziorami Kisajno i Niegocin. Walory turystyczne Giżycka dostrzeżono już w XIX wieku. Z biegiem lat miasto jednało ze sobą coraz to szersze kręgi przyjaciół i wielbicieli, stało się miejscowością znaną nie tylko w kraju, ale i za jego granicami. Przez swoją popularność i liczne rzesze wypoczywających tu turystów zyskało miano „letniej stolicy” Polski. Na gości czekają liczne kawiarnie i restauracje oraz atrakcyjna, dostępna dla każdej kieszeni baza noclegowa (hotele, pensjonaty, motel, ośrodki wczasowe, domy wycieczkowe, campingi). Do dyspozycji turystów jest też bogate zaplecze rekreacyjno-sportowe, na które składają się przystanie, wypożyczalnie sprzętu sportowego i pływającego, kryta pływalnia, korty tenisowe, boiska, stadion, amfiteatr. Miasto Giżycko jest także centrum kulturalnym i oświatowym Mazur. Przez cały rok, a szczególnie latem w mieście tętni życie kulturalne. Organizowanych jest wiele festiwali, koncertów, spotkań oraz różnego rodzaju imprez sportowych i rekreacyjnych. Unia Europejska to także otwarty rynek pracy dla miasta Giżycka. Ma on ogromny wpływ na sytuację bezrobotnych w naszym regionie. Jest spora grupa mieszkańców Warmii i Mazur pochodzących z Giżycka, która wyjeżdża w poszukiwaniu pracy do krajów Unii. Jednak na sytuacje na naszym rynku pracy największy wpływ mają inwestycje realizowane ze środków unijnych, jak również wyraźne ożywienie gospodarcze związane m.in. z akcesją. Nadal wprawdzie jesteśmy regionem o największym w skali kraju bezrobociu, jednak jesteśmy też regionem o najwyższej dynamice jego spadku i to nie tylko w skali kraju. Dla przykładu na 250 europejskich regionów, osiągnęliśmy najwyższy wzrost zatrudnienia w sektorze usług - ponad 8,5 proc., To są pozytywne sygnały, ale na efekty oczekiwane przez władze regionu i 41 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... przede wszystkim osoby poszukujące pracy trzeba będzie jeszcze trochę poczekać.26 Ciągła rozbudowa i modernizacja istniejących w Giżycku sieci technicznych w oparciu o ciągły i przemyślany rozwój układu przestrzennego, daje duże możliwości inwestycji, stwarzania nowych miejsc pracy i dalszego rozwoju w wieku XX. W ciągu ostatnich 10 lat w mieście zostały zlikwidowane duże zakłady min. przedsiębiorstwa budowlane, zakłady wyrobów cukierniczych, zakłady rybne. Wskaźnik bezrobocia wyniósł ok. 32 %. W Strategii Zrównoważonego Rozwoju Miasta Giżycko w priorytecie „Ład przestrzenny” zawarto jako cel uzyskanie nowoczesnej struktury przestrzennej miasta i sprawnego układu obsługi komunikacyjnej i technicznej miasta. Teren do zagospodarowania , położony we wschodniej części miasta, umożliwia lokalizację różnych inwestycji wytwórczych, magazynowych, usługowych z wyłączeniem tych szczególnie szkodliwych dla środowiska i uciążliwych. Jest to obszar przeznaczony na lokalizację: zakładów produkcyjnych, usług rzemieślniczych, obsługę komunikacji, składy, magazyny, zaplecze mieszkalne. Teren Dzielnicy Przemysłowo-Składowej sąsiaduje bezpośrednio z obwodnicą Giżycka, która jest jednocześnie ważną dla rozwoju regionu, drogą tranzytową w systemie dróg krajowych w kontekście graniczenia z Obwodem Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej i dostępem do nowych rynków zbytu w krajach nadbałtyckich, jak też ulicą o dużym znaczeniu dla samego miasta Giżycka. Pełne uzbrojenie Dzielnicy Przemysłowo-Składowej i jej usytuowanie sprawiają, że to doskonały obszar do inwestowania.27 Budowa ulicy na terenie dzielnicy Przemysłowej została opracowana na zlecenie Miasta Giżycko w związku z jego ubieganiem się o dofinansowanie ze 26 27 Dokument elektroniczny: http://www.wm.24.pl, dn. 12.03.07 r. Dokument elektroniczny: http:// ,www.gizycko.pl dn.21.03.2006 r. 42 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... środków EFORR realizacji projektu: „Budowa ulic na terenie dzielnicy przemysłowej Giżycku”. Projekt był współ finansowany przez Unię Europejską z Funduszu Rozwoju Regionalnego . Głównym celem projektu jest zwiększenie konkurencyjności i atrakcyjności Giżycka jako miejsca rozwoju działalności gospodarczej przez poprawę dostępności komunikacyjnej dzielnicy przemysłowej. Najważniejsze produkty projektu to powstanie siedmiu ulic klasy Z, L i D /ulice zbiorcze, lokalne i dojazdowe/ powierzchni o łącznej długości 3160 m i ogólnej 67480 m2, z jezdniami o nawierzchniach dostosowanych do kategorii ruchu KR3 I KR2 , odwodnieniem, chodnikami, zieleńcami i oświetleniem ulicznym. Projekt składał się z trzech etapów : Etap I ( 32 % wartości ogółem ) – zrealizowany w latach 2002 - 2003 Etap II ( 58 % wartości ogółem ) – zrealizowany w latach 2004 – 2005 i będący przedmiotem wniosku Miasta Giżycko o dofinansowanie z EFORR Etap III ( 10 % wartości ogółem) – przewidziany do realizacji w 2007 roku. Projekt jest zgodny ze „Strategią zrównoważonego rozwoju miasta Giżycko”; przyczyniając się bezpośrednio i pośrednio do realizacji następujących wymienionych w „Strategii” celów ogólnych, celów szczegółowych i zadań : – Cel główny G. III – rozwój gospodarki Zadania: 1 – rozwój przemysłu nieuciążliwego dla miasta; 2– rozwój przetwórstwa rolno-spożywczego, – Cel szczegółowy G. V – przyciąganie inwestorów zewnętrznych, 3 – partycypacja w kosztach przedsięwzięć inwestycyjnych – Cel główny – uzyskanie nowoczesnej struktury przestrzennej miasta i sprawnego układu obsługi komunikacyjnej i technicznej miasta, – Cel szczegółowy P. I – dobre powiązania komunikacyjne drogowe i kolejowe z pobliskimi aglomeracjami, 43 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Zadania: 4 – modernizacja dróg dojazdowych, – Cel szczegółowy P. II – uzyskanie sprawnego i bezpiecznego układu komunikacyjnego oraz drogowo – kolejowo - wodnego, – Cel szczegółowy P. III – zwiększenie możliwości inwestowania w granicach terenów już zurbanizowanych. Cele projektu są zgodne z celami działania w ramach ZPORR ( modernizacja i rozbudowa regionalnego układu transportowego ), które m. in. ma przyczyniać się do poprawy miejskich systemów transportowych i do tworzenia warunków sprzyjających rozwojowi gospodarczemu i społecznemu poprzez : - zwiększenie czasu podróży, - zwiększenie atrakcyjności nowych istniejących terenów inwestycyjnych, - poprawę bezpieczeństwa ruchu.28 W wydziale Promocji i Integracji Europejskiej Urzędu Miejskiego w Giżycku zostały napisane projekty na wymianę młodzieży, które zyskały aprobatę. Ich realizacja została już pomyślnie ukończona. Pierwszy z nich „Wymiana Młodzieży – poprzez historię i kulturę poznajemy siebie”. Koszt projektu 29 963,72 EUR, kwota pozyskana 23 970,98 euro. Z Programu Współpracy Przygranicznej Phare w Regionie Morza Bałtyckiego 2002/2003 z Funduszu Średnich Projektów. Projekt dotyczył wymiany dzieci i młodzieży szkolnej z Giżycka, litewskich Trok i niemieckiego Dusseldorfu. Odległość dzieląca Giżycko i Troki nie jest duża, co stanowiło czynnik ułatwiający zacieśnienie współpracy. Oba miasta pragnęły dotychczasową współpracę między klubami sportowymi oraz między szkołami gimnazjalnymi poszerzyć o wymianę dzieci na poziomie szkoły podstawowej. Wymiana między Giżyckiem a Dusseldorfem dotyczyła szkoły na poziomie gimnazjum. 28 Dokumentacja Techniczna: Budowa Dzielnicy Przemysłowo-Składowej (Wydział Techniczno-Inwestycyjny, Urząd Miejski w Giżycku ), 2006r. 44 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Głównym celem projektu było nawiązanie trwałych kontaktów transgranicznych pomiędzy młodzieżą szkolną. Wymiana młodzieży pozwoliła jej uczestnikom na poznanie regionu sąsiada, przybliżenie jego kulturę i historię. Odbiorcą projektu była 250 osobowa grupa młodzieży z Giżycka, Trok i Dusseldorfu w wieku 7-16 lat a także nauczyciele, animatorzy kultury jak i samorządy i jednostki podległe zajmujące się młodzieżą. Dzięki kontaktom nawiązanym w ramach wymiany społeczności lokalne mogły pośrednio poznać się nawzajem. Wymiana młodzieży podzielona była na zimową i letnią. Podczas wymiany zimowej młodzież gimnazjalna pojechała do Dusseldorfu, gdzie uczestniczyła w zajęciach szkolnych wspólnie z młodzieżą z Dusseldorfu oraz zapoznała się z historią i kulturą tamtego regionu. Natomiast młodzież ze szkół podstawowych wzięła udział w wymianie zimowej z Trokami. Dzieci z Giżycka na poziomie szkoły podstawowej uczestniczyły w kursie tańca w Trokach, a dzieci z Trok w kursie tańca w Giżycku. Podczas wymiany były prowadzone zajęcia sportowe, kulturalne i artystyczne. Przewidziano również wycieczki po okolicy, celem zapoznania się z dziedzictwem kulturowym regionu. Transgraniczny charakter projektu wymagał zaangażowania partnera po drugiej strony granicy. Najbliższym nam ze względu na bliskość geograficzną jak również podobne walory turystyczne był właśnie samorząd litewski – Miasto Troki. Dodatkowo oba te samorządy leżą na terytorium Unii Europejskiej. Rozwój współpracy wsparty funduszami pomocowymi Unii Europejskiej zaowocował wieloma pozytywnymi skutkami odczuwalnymi dla społeczności lokalnych. Miasto Giżycko posiada wieloletnie doświadczenie w organizacji wymian młodzieżowych, z których chętnie skorzystał samorząd trocki. 45 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Drugi projekt to „Mój sąsiad moim przyjacielem” – obozy integracyjne dzieci i młodzieży. Koszt projektu 9766,80 EUR, kwota pozyskana 78 133 EUR z Programu Współpracy Przygranicznej Phare w Regionie Morza Bałtyckiego 2002/2003 z Funduszu Średnich Projektów – Schemat Wsparcia, Wsparcie Instytucjonalne. W obu projektach wzięło udział łącznie 160 uczniów szkół giżyckich i 120 z Trok na Litwie i Dusseldorfu w Niemczech. Śledząc dotychczasowy przebieg realizacji projektów trzeba stwierdzić, że tego typu wymiany są niezwykle potrzebne zarówno naszej młodzieży jak i ich zagranicznym kolegom i należy dążyć do dalszego rozwijania tych kontaktów biorąc pod uwagę proponowane przy tym zakresie programy.29 Przyszłościowym przedsięwzięciem w mieście Giżycko korzystającym z funduszy inwestycyjnych jest budowa EKO-MARINY; największego dla żeglarzy portu na Mazurach. Inwestycja będzie zlokalizowana w Giżycku nad jeziorem Niegocin, przy ulicy Kolejowej. Projekt jest przewidziany do realizacji w okresie czwartego kwartału 2006 r. do końca drugiego kwartału 2008 r. Realizacja przedsięwzięcia wesprze społeczno-ekonomiczny rozwój Giżycka oraz gmin położonych w pobliżu Miasta. Dzięki EKO-MARINIE 29 Dokumentacja Techniczna: Wymiana Młodzieży ,(Wydział Promocji i Integracji Europejskiej, Urząd Miejski w Giżycku), 2006 r. 46 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... zbudowana zostanie cała przewaga konkurencyjna w oparciu o naturalne zasoby regionu – środowisko naturalne i położenie Miasta na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich. Przyczyni się to w przyszłości do wzrostu ekonomicznej aktywności mieszkańców regionu oraz wzrostu atrakcyjności Giżycka, dla turystów, inwestorów i mieszkańców. Analizowany projekt jest na tyle duży i na tyle niestandardowy w porównaniu z innymi projektami, że nie może zostać niezauważony. Dodatkowo umiejętnie prowadzona kampania promocyjna przyczyni się do rozpropagowania obiektu wśród żeglarzy i organizatorów. Zgodnie z wymogami, przy promocji obiektu będzie się pojawiać informacja o udziale Unii Europejskiej w realizacji przedsięwzięcia. Zgodnie z założeniami wydatki kwalifikowane będą finansowane w 75 % ze środków EFRR oraz w 25 % ze środków własnych. Wydatki niekwalifikowane będą w całości finansowane ze środków własnych inwestorów. Zatem całość projektu wyniesie około 40 mln, własność dofinansowania z Unii Europejskiej wyniesie 21 mln zl. Do zasadniczych celów uzasadniających realizację projektu można zaliczyć: zwiększenie atrakcyjności turystycznej regionu, poprzez wybudowanie infrastruktury sprzyjającej aktywnemu uprawianiu turystyki wodnej i sportów wodnych; zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej Miasta – realizacja inwestycji będzie miała wpływ na powstawanie w przyszłości nowych podmiotów gospodarczych i nowych miejsc pracy w branży turystycznej oraz w branżach związanych z obsługą ruchu turystycznego; zmniejszenie zanieczyszczenia wód jezior mazurskich – cel ten zostanie osiągnięty poprzez zainstalowanie w EKO-MARINIE instalacji do odbioru ścieków z jachtów ; przy umiarkowanych 47 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... cenach za usługi EKO-MARINY powinno to przyczynić się do ograniczania ilości ścieków zrzucanych przez żeglarzy do wód jezior; minimalizacja emisji zanieczyszczeń do atmosfery-cel ten zostanie osiągnięty poprzez zainstalowanie baterii słonecznych i pomp cieplnych w kotłowni „letniej” ( sezonowej ); wykorzystanie odnawialnych źródeł energii do pozyskiwania energii cieplnej w sezonie, kiedy zapotrzebowanie na energię będzie bardzo wysokie, przyczyni się do ograniczenia emisji zanieczyszczeń do atmosfery; ponadto zainstalowane w kotły gazowe są niskoemisyjnymi źródłami ciepła, zatem także w ciągu całego roku emisja zanieczyszczeń będzie utrzymywana na minimalnym poziomie; promocja Giżycka i Mazur; łatwiejsze będzie promowanie Miasta i regionu, jako miejsca przyjaznego uprawianiu aktywnych form turystyki, nowoczesnego, otwartego na potrzeby turystów i wychodzącego naprzeciw tym potrzebom; zapobieganie bezrobocia-poprzez tworzenie nowych miejsc pracy przy obsłudze EKO-MARINY, ponadto można się spodziewać utworzenia dodatkowych miejsc pracy w branżach turystycznych, związanych z obsługą ruchu turystycznego ( gastronomia, usługi ). Rysunek: http://www.gizycko.pl/inwestycje/ekomarina.htm 48 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Ponadto wysiłki pracowników Urzędu Miejskiego w mieście Giżycku i samej EKO-MARINY będą ukierunkowane na promocję obiektu, jako niewątpliwej atrakcji turystycznej Miasta i okolicy. Dofinansowanie realizacji projektu przez Unię Europejską będzie świetną okazją do promowania Unii przy okazji promocji EKO-MARINY. Wzmocni to postrzeganie Unii, jako instytucji wspierającej inicjatywy lokalne, sprzyjającej rozwojowi, likwidacji bezrobocia, przy jednoczesnej dbałości o stan środowiska naturalnego.30 Miasto Giżycko od 2003 roku pozyskało ponad 1 mln zł dotacji, m. In na realizację młodzieży czy obozy integracyjne dla młodzieży. Taka polityka wyróżnia to miasto od sąsiednich gmin, które praktycznie nie angażowały się w tego rodzaju działania. W Mikołajkach uznano nawet, ze bardziej nadają się do tego organizacje pozarządowe, które mogą liczyć ze strony gminy na wsparcie przy pozyskiwaniu takich środków. I chyba słusznie. Bo zadaniem każdego urzędu powinno być przede wszystkim pozyskiwanie funduszy inwestycyjnych. To w gminie jest sztab fachowych urzędników zdolnych przygotować wniosek o dofinansowanie inwestycji, to gmina ma zdolność dołożenia do projektów. Tak było w przypadku dotacji pozyskanej przez Giżycko ze ZPORR na inwestycję dzielnicy przemysłowo-składowej. Była to jednak jedyna dotacja unijna o charakterze inwestycyjnym, która trafiła do Giżycka. Dziesięć innych wniosków odrzucono. Paweł Czachorowski, wiceburmistrz Giżycka jest zdania, że przyczyna odrzucenia ma charakter uznaniowy, tzn. że zgłaszane w nich projekty były dobre merytorycznie, lecz z różnych przyczyn nie znalazły uznania w oczach osób decydujących o przyznaniu dotacji. W pozostałych przypadkach zdecydowały błędy we wniosku: formalne lub merytoryczne – tak jak w przypadku budowy pasażu centrum miasta, nad torami kolejowymi, która to inicjatywa promowana jako przedsięwzięcie o charakterze transgranicznym, nie znalazła uznania wśród ekspertów programu INTERREG. Każda gmina 30 Dokumentacja Techniczna: Budowa Eko-Mariny, (Wydział Techniczno-Inwestycyjny,Urząd Miejski w Giżycku ), 2006r. 49 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... potrzebuje dobrego menadżera, który nie tylko będzie urzędował jako wójt czy burmistrz. Już jesienią 2006 roku odbędą się wybory samorządowe w mieście Giżycko dzięki którym mieszkańcy miasta będą mieli możliwość wybrania nowej władzy która nie będzie musiała się uczyć. Wybór kandydatów, którzy w swoim dorobku mogą wykazać się skutecznością w pozyskiwaniu funduszy zewnętrznych ma bardzo ważne znaczenie dla przyszłości miasta.31 Realizacja projektu pt. „Mazurski Trakt Rowerowy – wokół Jeziora Niegocin” Nr 2005/105 w ramach Priorytetu 1 – Zwiększenie konkurencyjności i produkcyjności obszaru współpracy przez rozwój infrastruktury transgranicznej i bezpieczeństwa na granicy, współpraca gospodarcza i naukowa/technologiczna w Działaniu 1.4 – Rozwój turystyki i infrastruktury turystycznej przyczyniający się do rozwoju obszaru przygranicznego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Sąsiedztwa Litwa, Polska, Obwód Kaliningradzki Federacji Rosyjskiej. W związku z opracowywaniem „Dokumentacji projektowo-kosztowej wykonania ścieżek rowerowych pod nazwą Mazurski Trakt Rowerowy – wokół Jeziora Niegocin” przez Euro-Alians Pracownia Projektowa Sp. z. o. o. z siedzibą w Gdańsku, uprzejmie informujemy, że w dniu 29 stycznia 2007 roku o godz. 12.00 w sali konferencyjnej Urzędu Miejskiego w Giżycku przy al. 1 Maja 14 odbędzie się spotkanie, na którym zostanie przedstawiona koncepcja ścieżek rowerowych Mazurskiego Traktu Rowerowego – wokół Jeziora Niegocin. Projekt jest zlokalizowany na terenie 3 gmin powiatu giżyckiego (Gmina Miejska Giżycko, Gmina Giżycko oraz Gmina Miłki) i polega na budowie ścieżki rowerowej o łącznej długości 35,65km wokół jeziora Niegocin, które znajduje sie w samym centrum Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Ścieżka przebiegać będzie przez następujące miejscowości: Miasto Giżycko, Bystry, Grajwo, Upałty, Ruda, Kleszczewo, Rydzewo, Bogaczewo, Strzelce, Wilkasy. W 31 Artykuły, „Gazeta Giżycka”, 27.04.2006-3.05.2006 r. s. 12-13 50 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... ramach projektu powstanie dokumentacja techniczna ścieżki rowerowej, oznakowanie pionowe ścieżki, miejsca postojowe, mapy nowopowstałej ścieżki rowerowej oraz tablice informacyjne dotyczące projektu Obecnie w regionie istnieje wiele terenów atrakcyjnych turystycznie, które nie mogą funkcjonować bez dobrze rozwiniętej infrastruktury technicznej. Realizacja projektu umożliwi dojazd do obszarów o znaczących walorach turystycznych takich jak Jezioro Niegocin, Jezioro Wojnowo, Jezioro Bocze oraz Jezioro Jagodne. Projekt jest realizowany w systemie „ZAPROJEKTUJ I WYBUDUJ“. W ramach projektu przewiduje się ogłoszenie przetargów na wykonanie dokumentacji technicznej i mapy do celów projektowych, na roboty związane z budową ścieżki rowerowej oraz na inżyniera projektu (informacje na stronie www.bip.gizycko.pl zakładka Przetargi). Działania podejmowane w ramach realizacji projektu mają doprowadzić do utworzenia infrastruktury pod turystykę rowerową. Cele projektu są zgodne z celami Działania 1.4 Programu Sąsiedztwa Litwa, Polska, ukierunkowane Obwód na Kaliningradzki promowanie Federacji transgranicznej Rosyjskiej, turystyki które są rekreacyjnej, ekologicznej, poznawczej, kulturowej i biznesowej. Projekt ma przyczyniać się do stworzenia warunków wstępnych trwałego rozwoju gospodarki w regionie transgranicznym objętym Programem poprzez: a) rozwój infrastruktury rowerowej b) stworzenie w przyszłości nowych projektów wzmacniających integrację transgraniczną istniejących sieci infrastruktury c) poprawę bezpieczeństwa ruchu. Głównym działaniem projektu jest uzyskanie nowoczesnej infrastruktury pod turystykę rowerową wokół Jeziora Niegocin w celu ustanowienia powszechnych usług rekreacyjnych, turystycznych i publicznych, a także 51 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... stworzenie warunków infrastruktury, która wspierałaby rozwój gospodarczy pomiędzy partnerami zagranicznymi zza wschodniej granicy Polski. W wyniku realizacji projektu powstaną trwałe sieci komunikacyjne w regionie przygranicznym. Region Krainy Wielkich Jezior Mazurskich stanowi istotny element europejskiego systemu powiązań przyrodniczych, ze względu na wyjątkowość walorów przyrodniczych, jaka występuje tak w regionie, jak i w powiecie giżyckim. Jego przyszłość należy łączyć z rozwojem turystyki oraz z całą gamą usług jej towarzyszących. Realizacja projektu ma doprowadzić do utworzenia infrastruktury pod turystykę rowerową. Na terenie gmin brak jest spójnego systemu ścieżek rowerowych wokół Jeziora Niegocin. Potrzeba ściągnięcia turystów wymusza podjęcie działań nad poprawą układu komunikacyjnego. Stworzenie odpowiednich warunków dla rozwoju gospodarczego wymaga tras, które umozliwiłyby uzyskanie maksymalnej płynności ruchu i pełnego bezpieczeństwa. Rozpoczęcie projektu: 3 kwietnia 2006 roku. Planowane zakończenie projektu: 31 grudnia 2007 roku. 52 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Odbiorcami projektu są przede wszystkim turyści polscy i zagraniczni, których przybywa na teren powiatu giżyckiego średniorocznie kilkaset tysięcy. W ramach projektu skorzysta też społeczność lokalna. Przygotowanie odpowiedniej infrastruktury rowerowej umożliwi prywatnym przedsiębiorcom rozwinięcie działalności gastronomicznej w okolicach Mazurskiego Traktu Rowerowego oraz poprawi wizerunek miasta Giżycka, gminy Giżycko i gminy Miłki. Mazurski Trakt Rowerowy łączy się z europejską siecią szlaków "Eurovelo". Szlaki, które liczą ponad 65 tys. km, mają sprzyjać rozwojowi turystyki rowerowej na całym kontynencie. Powstają one w oparciu o już istniejącą sieć lokalnych ścieżek i dróg, łącząc je w jeden system. Miłośnicy dwóch kółek mogą podróżować od Aten, przez Giżycko, aż do Przylądka Północnego w Norwegii (Eurovelo 11 liczy blisko 6 tys. km).32 32 Dokument elektroniczny: http://www.gizycko.um.gov.p,dn. 24.03.2007 53 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Rozdział trzeci 3.1. Ankieta - opinie uczniów szkół średnich miasta Giżycko na sprawę przystąpienia Polski do Unii Europejskiej 1. Wstęp Cel - Integracja Polski z Unią Europejską to ogromne wyzwanie dla wszystkich Polaków, szczególnie ludzi młodych. Moja akcja miała na celu dotarcie do uczniów klas szkół średnich, sprawdzenie wiedzy z zakresu UE oraz zbadanie gdzie najczęściej młodzi ludzie spotykają się z informację o UE oraz skąd pozyskują wiedzę na temat UE. W tym celu ankieta została podzielona na trzy części. W pierwszej, sprawdzana była wiedza z zakresu instytucji, historii oraz geografii Unii Europejskiej a w drugiej zaś próbowałem dowiedzieć się skąd młodzi ludzie czerpią informację na temat integracji europejskiej i przystąpienia Polski do Wspólnoty. Pytania będą miały charakter otwarty, jedna albo kilka odpowiedzi będzie poprawna. Trzecia cześć pomoże nam odpowiedzieć na pytanie, co myślą młodzi ludzie (uczniowie) na temat Unii Europejskiej i jaki mają stosunek do spraw nie tylko Unii Europejskiej lecz także naszego kraju. Miejsce – ankieta przeprowadzona będzie w jednej ze szkół średnich, w kilku klasach na terenie miasta Giżycka. 3.2.Wyniki ankiety-podsumowanie Część I. 54 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Które państwa europejskie nie są członkami UE?: 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Belgia, Portugalia, Holandia Rosja, Norwegia, Islandia Dania, Irlandia, Grecja 6% 82% 12% Źródło: opracowanie własne Jak wynika z powyższego wykresu 82% ankietowanych prawidłowo odpowiedziało na powyższe pytanie. Potwierdza to, iż młodzi ludzie orientują się jakie państwa należą do Wspólnoty Europejskiej i mają ogólną wiedzę na ten temat. Szczegółowe wyniki zaprezentowane są na powyższym wykresie. Które kraje członkowskie UE nie przystąpiły do strefy Euro (tzn. utrzymały swoje waluty krajowe?: 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 nie wiem Wielka Brytania, Dania, Szwecja Włochy, Finlandia, Francja Hiszpania, Austria, Luksemburg 4% 7% 82% 7% Źródło: opracowanie własne 82% spośród ankietowanych znało kraje członkowskie UE nie przystąpiły do strefy Euro, 7% nie posiadało wiedzy na ten temat i ten sam procent ankietowanych udzieliło nieprawidłowej odpowiedzi. Widoczne jest to na wykresie. Które zdanie jest prawdziwe?: 55 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Flaga europejska ma 15 gwiazdek Za stolicę UE uważa się Paryż 95% 1% 4% Hymnem Unii Europejskiej jest „Oda do Radości” Friedricha Schilera Źródło: opracowanie własne Zdecydowana większość, 95% ankietowanych odpowiedziało prawidłowo na zadanie im pytanie. Poprawna odpowiedź to: Hymnem Unii Europejskiej jest „Oda do Radości” F. Schillera. Największym miastem Unii Europejskiej jest: 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 nie wiem Londyn Rzym Polska 0% 15% 85% 0% Źródło: opracowanie własne Wśród osób młodych w klasach szkoły średniej odnotowano 85% prawidłowych odpowiedzi. Stosunkowo wysoka liczba dobrych odpowiedzi pokazuje, że młodzież posiada podstawową wiedzę na badane zagadnienie. Tylko 15% respondentów udzieliło złej odpowiedzi. Szczegółowe wyniki zaprezentowane są na powyższym wykresie. Jaki język jest używany przez największą liczbę obywateli UE?: 56 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Francuski Angielski Niemiecki 4% 95% 1% Źródło: opracowanie własne Wiedzę na temat języka używanego w krajach członkowskich wykazało aż 95% badanych. 4% spośród grupy uważało, że najczęściej używanym językiem UE jest niemiecki a następna z kolei to francuski. Do instytucji Unii Europejskiej zaliczamy: 100 Parlament Europejski 80 Europejski Trybunał Sprawiedliwości 60 40 Radę Europy 20 0 12% 23% 65% Źródło: opracowanie własne Najwięcej ankietowanych (65%) odpowiedziało, że do instytucji UE zaliczamy Parlament Europejski, na drugim miejscu znalazł się Europejski Trybunał Sprawiedliwości (23%), na trzecim Rade Europy (12%). To pytanie było tak sformułowane, że wszystkie trzy odpowiedzi były prawidłowe. Nieliczne osoby spośród badanych odpowiedziało dobrze. Tylko trzy osoby badane miały pojęcie w tej dziedzinie. Obywatele Unii Europejskiej mogą: 57 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Korzystać z pomocy dyplomatycznej i konsularnej innych państw członkowskich poza granicami UE 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Zgłaszać skargi na działalność instytucji UE do Rzecznika Interesu Publicznego UE Podróżować bez paszportów na terenie całej Europy 76% 12% 11% Źródło: opracowanie własne Największy procent podczas badania oddano na pytanie dotyczące możliwości podróżowania bez paszportów na terenie całej Europy. Tylko dwie z odpowiedzi były poprawne. W pytaniu tym chodziło o to, że obywatel nie ma prawa podróżować bez paszportu na terenie paszportu na terenie całej Europy, może podróżować tylko za granicami krajów członkowskich. 76% ankietowanych zaznaczyło tę błędną odpowiedź. 11% ankietowanych odpowiedziało, że obywatele Unii mogą korzystać z pomocy dyplomatycznej i konsularnej poza granicami kraju, 12% odpowiedziało, że mogą zgłaszać skargi na działalność UE do Rzecznika Interesu Publicznego UE. Część II. Uzupełnij poniższe zdania Informacje o Unii Europejskiej czerpię: Z gazet 58 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... TAK-73 % NIE-27% Źródło: opracowanie własne 73% ankietowanych osób czerpie informację o Unii Europejskiej z gazet, 27% odpowiedziało, ze nie znajduje w gazetach informacji na temat UE. Z telewizji: TAK-95 % NIE-5% Źródło: opracowanie własne Większość respondentów (95%) odpowiedziało, że informacje na temat Unii Europejskiej uzyskuje głównie z mediów a tylko 5% że nie. Widzimy w tym przypadku, iż dla młodego społeczeństwa bardzo dobrym środkiem na przekazywanie najważniejszych informacji o Unii Europejskiej ma przekaz medialny (telewizyjny). Z radia : 59 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... TAK-76 % NIE-24% Źródło: opracowanie własne 76% ankietowanych czerpie informacje z radia. Ze szkoły TAK-86 % NIE-14% Źródło: opracowanie własne 86% ankietowanych czerpie informacje z radia. Ze stron internetowych TAK-73 % NIE-27% Źródło: opracowanie własne 73% ankietowanych czerpie informacje z radia a 27% . 60 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Część III Wybierz odpowiedź, która Ci najbardziej odpowiada: 1. Czy przystąpienie Polski do Unii Europejskiej przyniesie korzystne zmiany dla Polski ? z pewnością tak-10% raczej tak-63% wszystko pozostanie bez zmian2% będzie gorzej-9% to wielka niewiadoma-16% Źródło: opracowanie własne 63% ankietowanych odpowiedziało ”raczej tak”- przystąpienie Polski do Unii Europejskiej przyniesie korzystne zmiany dla Polski, podczas gdy 10 % ogółu respondentów zagłosowała „ z pewnością tak”. Ten procent ankietowanych jest przekonany o samych pozytywnych korzyściach jakie przynosi nam uczestnictwo w Unii Europejskiej i jest co do tego przekonana; natomiast najniższy odsetek zwolenników Unii Europejskiej odpowiedziało: „będzie gorzej”(9%), Natomiast 16% ankietowanych nie posiadają wiedzy na ten temat. Ta grupa ankietowanych osób nie wierzy w pozytywne skutki przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Wynika to raczej z braku zainteresowania UE i sprawami naszego kraju. 2.Czy przystąpienie Polski do Unii Europejskiej przyniesie niekorzystne zmiany dla Polski? 61 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... z pewnością tak-10% raczej tak-54% z pewnością tak-7% z pewnością nie-8% raczej nie-31% Źródło: opracowanie własne Tylko 31% ankietowanych odpowiedziało „raczej nie” jeżeli chodzi o negatywne skutki przystąpienia Polski do UE, zaś 63% ankietowanych zadeklarowało, że przystąpienie Polski do UE przyniesie same niekorzystne zmiany dla naszego kraju. Szczegółowe wyniki zaprezentowane są na powyższym wykresie 3. Czy wejście do Unii to szansa dla polskiego rolnictwa? TAK-74 % NIE-4% Nie mam zdania-22% Źródło: opracowanie własne Zdecydowana większość ankietowanych (74%) powiedziało że wejście Polski do Unii Europejskiej przyniesie nam wzrost gospodarczy, natomiast 22% respondentów odpowiedziało że nie ma zdania na ten temat. 4.Co sądzisz o wejściu Polski do Unii Europejskiej? 62 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Doskonały krok ku lepszej przyszłości-17 % Nie mam zdania… pożyjemy, zobaczymy-82% Uważam, że pogorszy i tak tragiczną sytuację-1% Źródło: opracowanie własne Duża liczba ankietowanych (82%) nie ma zdania na temat wejścia Polski do Unii Europejskiej, 1% uważa, że pogorszy ona i tak tragiczną sytuację a tylko nie wielka ilość osób uznała, że to doskonały krok ku lepszej przyszłości dla naszego kraju. Należy odnotować, iż dla respondentów z tej grupy wiekowej były to pytania sprawdzające ich wiedzę na temat Unii Europejskiej (część I ankiety). Moje badania miały na celu uzyskanie informacji skąd ci młodzi ludzie czerpią informacje na temat UE i jaki jest ich stosunek do spraw naszego kraju oraz członkostwa we Wspólnocie Europejskiej. 3.3.Wyniki ankiety – podsumowanie Wyniki części I ankiety przeprowadzonej na grupie młodzieży ze szkoły średniej w Zespół Szkół rolniczych Giżycku pokazuje tylko ogólną wiedzę na temat sytuacji w Unii Europejskiej. Widoczne jest iż badana grupa posiada orientacje na temat państw należących do Wspólnoty Europejskiej lecz zakres ich wiedzy jest ogranicza się do samych podstaw jeżeli chodzi o pojęcie Unii Europejskiej. Ankietowani dobrze znają walutę w poszczególnych krajach, oraz języki najczęściej tam używane. Młodzież zna hymn Unii Europejskiej i jest dobrze zorientowana jaki kraj jest największy pod względem powierzchni we Wspólnocie. Gorzej sytuacja przedstawia się w przypadku pytań szczegółowych na przykład dotyczących instytucji UE. 63 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... W drugiej części ankiety dowiadujemy się z jakich środków masowego przekazu respondenci najczęściej dowiadują się na temat UE. I tak z badań wynika, że większość (95%) informacji uzyskuje z telewizji. Na drugim miejscu jest radio, a następnie prasa. Duża liczba badanych swą wiedzę czerpie ze szkoły, jak również z Internetu. W dalszej części ankiety próbowałem poznać postawę i jakie są zdania uczniów na temat członkostwa Polski w Unii Europejskiej. W tym względzie większość ankietowanych (63%) wykazuje pozytywne nastawienie do UE. Tylko 9% spośród badanych uważa, że w przyszłości może pogorszyć się sytuacja kraju po przystąpieniu Polski do członkostwa. Zwłaszcza ta grupa ankietowanych nie wierzy w pozytywne aspekty przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Wynika to bardziej z braku zainteresowania uczniów sprawami naszego kraju. 3.4.Zakończenie Integracja Polski z Unią Europejską było zarówno dla Polski i dla struktur unijnych ogromnym przedsięwzięciem. U jej podstaw spoczywała likwidacja irracjonalnego systemu społeczno-politycznego wyposażonego w nakazoworozdzielczy model gospodarczy. Jeśli powrót do zasad demokracji i praw człowieka okazał się w przypadku Polski zadaniem stosunkowo łatwym do przeprowadzenia, to przezwyciężenie skutków wieloletnich badań gospodarczych, zajmie nam jeszcze kilka dekad. Można żywic przekonanie, iż wyposażona w efektywne mechanizmy gospodarcze Unia będzie w stanie skutecznie sterować rozwojem Polski. Generalnie trudno jest precyzyjnie określić stan już osiągniętego zaawansowania realnej integracji Polski z Unią Europejską (z wyjątkiem wymiany handlowej i przepływu kapitałów). Nie ma do tego odpowiednich danych statystycznych. Ponadto, integracja dokonuje się równolegle w bardzo wielu płaszczyznach i odrębnej analizy wymagałoby pokazanie tych wszystkich 64 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... współzależności. Z całą pewnością można powiedzieć, że stowarzyszenie realizowane w oparciu o Układ Europejski stało się ważnym instrumentem wspomagającym proces transformacji i wyznaczającym podstawowe kierunki polityki ekonomicznej, a także przyspieszającym porządkowanie prawa, zwłaszcza gospodarczego i dostosowanie go do reguł działania gospodarki rynkowej. W tej mierze Układ pełnił rolę swego rodzaju drogowskazu, wskazującego kierunki pożądanych zmian systemowych, a jednocześnie „strażnika zmian”, zakreślającego obszar dopuszczalnych zmian w bieżącej polityce ekonomicznej. Stał się też czynnikiem zwiększającym wiarygodność Polski na arenie międzynarodowej. W efekcie realizacji Układu nastąpiło wydatne zacieśnienie wielorakich więzi łączących Polskę z Unią Europejską (gospodarczych, politycznych, kapitałowych, itp.). Otwarcie rynków pracy przez część państw członkowskich nie przyczyniło się do masowej migracji zarobkowej. Barierę stanowią przede wszystkim kwalifikacje oraz nieznajomość języka i aspektów kulturowych. Nadal najchętniej wyjeżdżamy do Niemiec, gdzie wyjechało w 2004 r. ok. 324 tys. pracowników sezonowych. Znacząca liczba obywateli znalazła również pracę w Wielkiej Brytanii, Irlandii, Włoszech, Holandii, Norwegii i Hiszpanii. Zwróćmy również uwagę na to, że wraz z naszym członkostwem włączyliśmy się w pełnym zakresie w realizację Europejskiej Strategii Zatrudnienia. Pomimo niekorzystnych zewnętrznych warunków gospodarczych przystąpienia Polski do UE – takich jak mała dynamika rozwoju państw UE czy też znaczący wzrost światowych cen surowców i wynikający z niego wzrost kosztów produkcji i cen – polska. Doświadczenia pierwszego roku członkostwa gospodarka wyjątkowo łatwo poradziła sobie z włączeniem się w struktury UE i płynnym przejęciem do funkcjonowania w ramach Rynku Wewnętrznego. Jakkolwiek trudno jest udzielić jednoznacznej i precyzyjnej odpowiedzi na pytanie, jaką część zmian odnotowanych w polskiej gospodarce w 2004 r. można 65 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... przypisać bezpośrednio i wyłącznie procesowi integracji Polski z UE, a jaką czynnikom od członkostwa niezależnym, można zakładać, iż „efekt unijny” był w minionych miesiącach elementem wpływającym pozytywnie na kształtowanie się sytuacji gospodarczej w Polsce i tak jest do tej pory. Przystąpienie do Unii Europejskiej miało bez wątpienia wyraźny wpływ na sytuację obywateli jako konsumentów. Jest to potencjalnie najliczniejsza grupa, której sytuacja się zmieniła w związku z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Zmiany te mają charakter dwojaki. Z jednej strony, poszerzył się i wzmocnił zakres ochrony praw konsumenckich, nastąpiły widoczne zmiany w dostępie konsumentów do określonych towarów i usług, z drugiej zaś akcesja spowodowała wzrost cen niektórych towarów. Warto także odnotować nowe szanse i możliwości w sektorze edukacji i nauki, jakie w efekcie akcesji pojawiły się przed określonymi grupami społecznymi – przede wszystkim studentami i naukowcami. W latach 2007-2013 Polska otrzyma z Unii Europejskiej więcej środków niż obecnie. Z funduszu EFS-u przekazanych zostanie 9,7 mld Euro i będą one wdrażane za pomocą Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Dane te napawają optymizmem i pozwalają z ufnością patrzeć na przyszłość regionalnych rynków pracy. Wzrost zatrudnienia oraz adaptacyjność stanowią główny cel polityki społeczno-gospodarczej regionu, której realizacja jest wspierana w głównej mierze przez fundusze strukturalne. Koniec pierwszego okresu wdrażania Europejskiego Funduszu Społecznego na woj. warmińsko-mazurskie w tym także Giżycka jest okazją do podejmowania efektów ponad dwuletniej intensywnej pracy. W latach 2004-2006 województwo wykorzystało ponad 190 mln zł, umożliwiając mieszkańcom regionu zdobycie nowych i podwyższenie posiadanych kwalifikacji zawodowych, czego konsekwencją jest polepszenie jakości życia wielu osób. Już dziś – patrząc na statystyki – możemy zauważyć poprawę sytuacji na rynku pracy, w skali jakiej nigdy wcześniej nie 66 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... obserwowano. Wpływa na to adaptacja gospodarki regionalnej do regionów panujących na wspólnym rynku europejskim oraz możliwość korzystania z funduszy strukturalnych, w tym środków Europejskiego Funduszu Strukturalnego. Chciałbym bardzo podziękować za pomoc w mojej pracy licencjackiej Naczelnikowi Wydziału Promocji i integracji Europejskiej: Lilianie Forkiewicz, Małgorzacie Kuncer, Rafałowi Ciechowiczowi; Naczelnikowi Wydziału Techniczno-Inwestycyjnego: Róży Cudzanowskiej za udostępnienie mi wielu niezbędnych informacji i dokumentów, dzięki którym mogłem szczegółowo opisać realizowane programy unijne w mieście Giżycko. 67 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Bibliografia 1. Bartosiak T.(red.), Obszary wiejskie w Polsce a integracja z Unią Europejską., Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2002, s. 48-49 2. Blair Alasdair, Nowy przewodnik po Unii Europejskiej , przełożyli Sandra Wdowik i Ludwik Wdowik, Książka i Wiedza, Warszawa 2002, s.242-244 3. Michałowska-Gorywoda K. /red./, Praca zbiorowa - Unia Europejska, s.12 4. Balasiński Cezary, Bińczycka-Majewska Teresa, Korzyści i koszty członkostwa Polski w Unii Europejskiej, Raport z badań, Warszawa 2004, s. 30-32 5. Balasiński Cezary, Bińczycka-Majewska Teresa /red./, Korzyści i koszty członkostwa Polski w Unii Europejskiej, Raport z badań, Warszawa 2004, s. 235-249 6. Świecka Janina, Polska w Unii Europejskiej-wybrane polityki sektorowe, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2004, s.153 7. Chmielewska E., Kraśniewski A., Woźnicki J. /red./, Koszty i korzyści związane z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej w sferze szkolnictwa wyższego, Warszawa 2003, s. 5-17 8. Dick Leonard, Przewodnik po Unii Europejskiej, Warszawa 2003, s.35 9. Doliwa Z., Klepacki M., Integracja europejska, Białystok 2000, s.96 10. Kienzler I. /red./, Leksykon Unii Europejskiej, Warszawa 2003, s. 45-47 11. Kosela K, Szawiel T.,Grabowska M, Sikorska M., Tożsamość Polaków a Unia Europejska, IBnPd, Warszawa 2002, s. 233-239 12. Kawecka-Wyżykowska E., Polska w drodze do Unii Europejskiej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne; Warszawa 1999, s. 9 13. Kukułka J., Historia Współczesna Stosunków Międzynarodowych, Warszawa 1945–1996, s. 44 14. Kawecka-Wyrzykowska E., Udział Polski w jednolitym rynku-korzyści i koszty dla poszczególnych grup i wybranych sektorów, Warszawa 2003, s.10-21 15. Kawecka - Wykrzykowska E., Synowiec E. /red./, Polska w Unii Europejskiej, Tom II, Wydawnictwo SGH, Warszawa 2003, s. 48-52 16. Michałowska-Gorywoda K. /red/ Praca zbiorowa - Unia Europejska, s. 14 17. Skotnicka-Illasiewicz Elżbieta, /red./, Społeczny bilans korzyści i kosztów członkostwa Polski w Unii Europejskiej, Warszawa 2002, s.53 18. Skubiszewski K., Rzecz o przyszłości Europy, Warszawa 2005, s.45-47 68 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... 19. Skórnicki H./red./ , Fundusze przedakcesyjne SAPARD, FAPA, Warszawa 2000. s.40 20. Świecka J., Polska w Unii Europejskiej-wybrane polityki sektorowe, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2004, s.155 21.Peszko G., Rączka J., Kisiła O./red./, Ekonomiczne korzyści dla Polski wynikające z wdrażania prawa ochrony środowiska Unii Europejskiej, Urząd Integracji Europejskiej, Warszawa 2003, s.13-72 22.Weidenfeld W., Wessels W., Europa od A do Z. Podręcznik integracji Europejskiej, Gliwice 2002, s.122-125 23.Dokument elektroniczny: http://www.exporter.pl/zarzadzanie/ue/5pol/_ korzysci.htmlh , dn. 31-01-07 r. 24. Dokument elektroniczny: http://www.wm.24.pl, dn. 12.03.07 r. 25. Dokument elektroniczny: http:// www.gizycko.pl, dn.21.03.2006 r. 26. Dokument elektroniczny: http:// www.ukie.gov.pl, dn. 18.04.2006 r. 27. Dokument elektroniczny: http:// www.ukie.gov.pl, dn. 09.05.2006 r. 28. Dokument elektroniczny: http://www.gizycko.um.gov.p,dn. 24.03.2007 r. 29. Artykuły, Komitet Integracji Europejskiej, Centrum Informacji Europejskiej, Wydanie III, Warszawa, czerwiec 2000, s. 21-24 30. Artykuły, „Gazeta Giżycka”, 27.04.2006-3.05.2006 r. s. 12-13 31. Dokumentacja Techniczna: Budowa Dzielnicy Przemysłowo-Składowej (Wydział Techniczno-Inwestycyjny, Urząd Miejski Giżycko ), 2006r. 32. Dokumentacja Techniczna: Wymiana Młodzieży ,(Wydział Promocji i Integracji Europejskiej, Urząd Miejski Giżycko), 2006 r. 33. Dokumentacja Techniczna: Budowa Eko-Mariny, (Wydział TechnicznoInwestycyjny, Urząd Miejski Giżycko ), 2006r. Spis tabel Tablica nr 1 - Odsetek firm, które wdrożyły normy ISO Tablica nr 2 – Odsetek firm, które prowadzą prace przygotowawcze do wdrożenia norm ISO Tabela nr 3 - Ludność rolnicza i ludność aktywna zawodowo w rolnictwie w Polsce i w Unii Europejskiej Tabela nr 4 - Wykorzystanie środków PHARE dla alokacji 2002-2003, stan na 01.05.2004 (w mln euro i %) Tabela nr 5 - Środki na zobowiązania finansowe zarezerwowane w Agendzie 2000 na rozszerzenie (mln euro, ceny 1999) Tabela nr 6 - Alokacje pomocy przedakcesyjnej dla Polski na lata 2000-2003 69 Polecamy serwis z darmowymi referatami - darmowe prace - strona z darmowym referatami, esejami, konspektami prac... Spis wykresów Wykres I - Ipsos-Demoskop, wrzesień 2002/UKIE Wykres II - Ipsos-Demoskop/UKIE Wykres III - Ipsos-Demoskop/UKIE Wykres IV - TNS OBOP, maj 2003 Wykres V - CBOS, marzec 2003 70